Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet - Sabanci University Research ...

Türkiye’de Kad›na Yönelik fiiddet 51
sosyolog Richard Gelles ve Jon Conte'ye göre, 1980'lerde aile içi fliddet araflt›rmalar›nda
yaflanan h›zl› geliflme, sosyal bilimlerin baflka hiçbir (tematik)
alan›nda yaflanmam›fl olabilir (Gelles ve Conte 1990, 1045).
1970'lerden bu yana yap›lan fliddet araflt›rmalar›n›n, efl zamanl› olarak
geliflen ve birbirinden etkilenen iki farkl› paradigmadan beslendi¤ini görüyoruz.
1) “Aile içi fliddet” paradigmas› (family violence),
2) “Erkek fliddeti”(male violence) analizi üzerine oturan feminist
paradigma.
Her ne kadar aralar›nda (afla¤›da tart›flaca¤›m›z) önemli farklar olsa da,
her iki paradigman›n da ç›k›fl noktas› ve ana vurgusu ayn›: “Güvenli”, “s›-
cak”, “sevgi dolu” gibi tan›mlamalarla an›lan “aile” asl›nda toplumun en yo-
¤un fliddet yaflanan kurumlar›ndan biri.
1975 y›l›nda Amerika Birleflik Devletleri'nde gerçeklefltirilen ve “aile içi
fliddet” paradigmas›n›n ilk hayata geçti¤i araflt›rmalardan biri olan Ulusal
Aile ‹çi fiiddet Araflt›rmas› (National Family Violence Survey), fliddetin ender
rastlanan bir olgu oldu¤u “efsanesini y›karak” (Gelles 1980, 878), Amerikan
ailesinin fliddet-dolu bir kurum oldu¤unu göstermesi aç›s›ndan özel bir
öneme sahip. ‹lerleyen y›llarda yap›lacak çal›flmalar›n ilk referans noktas›
haline dönüflen bu araflt›rmada, aile bireylerinin birbirlerine uygulad›klar›
fliddet ayr›nt›l› sorularla inceleniyor. Esas çözümleme birimi “aile” olan
araflt›rma flöyle bir çerçeve sunuyor: Anlaflmazl›k (conflict) toplumsal hayat›n
di¤er alanlar›n›n oldu¤u gibi aile içi iliflkilerin de vazgeçilmez bir parças›.
Ancak anlaflmazl›¤›n “do¤al” olmas›, anlaflmazl›k çözümünün fliddet
içermesinin “do¤al” olmas› anlam›na gelmiyor. Sorun, aile bireylerinin yaflad›klar›
anlaflmazl›klara fliddet içermeyen, rasyonel çözümler getirememelerinde
yat›yor. Bu analitik çerçeveye dayanarak sosyolog Murray Straus taraf›ndan
gelifltirilen CTS (Conflict Tactics Scale - Anlaflmazl›k Taktikleri Ölçe¤i),
1970'lerin ortas›ndan itibaren bu konuda yap›lan alan araflt›rmalar›-
n›n ç›k›fl noktas›n› oluflturuyor (Straus 1979).
CTS'ye dayal› birinci kuflak araflt›rmalar, aile içi anlaflmazl›klar›; çocuklar-aras›,
ebeveynden çocu¤a, kocadan kar›ya ve kar›dan kocaya olmak üzere
dört temel boyutta incelerken “davran›fllara” odaklan›yor. CTS anketlerinde,
bir önceki y›l içinde yaflanan anlaflmazl›klarda aile bireylerinin sorun-