Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet - Sabanci University Research ...

Bu araflt›rma için yola ç›kt›¤›m›zda ana çerçevemizi “toplumsal cinsiyete
dayal› fliddet” olarak belirlemifltik. Kad›nlar›n ve erkeklerin toplumsal
olarak tan›mlanm›fl kad›nl›k ve erkeklik rollerinden kaynakl›
yaflad›klar› tüm fliddet türleri ve bunlar›n yafland›¤› tüm mekânlar (ev, sokak,
iflyeri, okul, karakol, k›flla) “toplumsal cinsiyete dayal› fliddet” kapsam›-
na giriyordu. Mücadele alan›na bakt›¤›m›z zaman toplumsal cinsiyete dayal›
fliddet türleri içerisinden aile içinde yaflanan kad›na yönelik fliddetin ana
mücadele eksenini oluflturdu¤unu gördük. fiiddetle mücadele eden kad›n
örgütlerinin büyük ço¤unlu¤u kad›nlar›n en güvensiz oldu¤u yerin “ev içi”
oldu¤unu, yaflad›klar› fliddetin ise a¤›rl›kl› olarak kocalar›ndan geldi¤ini ifade
ediyorlar ve bununla mücadele yöntemleri gelifltirmeye çal›fl›yorlard›. Biz
de araflt›rmam›z›n kapsam›n› “koca fliddeti” olarak s›n›rlad›k. 6
Araflt›rmam›z›n niteliksel aya¤›nda, toplumsal cinsiyete dayal› fliddeti tan›mlayan,
görünür k›lan ve mücadele eden sivil toplum kurulufllar› ve devlet
kurumlar› ile saha çal›flmas› yap›lm›fl, derinlemesine mülakatlar, odak
grup tart›flmalar› ve kat›l›mc› gözlem yöntemleri ile bilgi toplanm›flt›r. ‹lk
olarak, kad›na yönelik fliddet konusunda çal›flma yapan kurulufllar› belirlemek
amac› ile mevcut sivil toplum kurulufllar›n› yaz›l› kaynaklardan tarad›k
(örne¤in Uçan Süpürge 2004). Yaz›l› kaynaklar›n en son geliflmeleri yans›tmayabilece¤i
kayg›s›yla, “kad›nkurultay›” ad› ile an›lan ve kad›n hareketinin
internet haberleflme grubu ifllevini gören a¤dan ve bu alanda çal›flan kad›n
örgütlerinin iletiflim listelerinden faydaland›k. Yapt›¤›m›z taramalar sonucunda
Türkiye çap›nda 34 ilde bu konuda çal›flma yürüten sivil toplum kuruluflu
oldu¤unu tespit ettik (bkz. Ek 2). Diyarbak›r, Tunceli, Elaz›¤, Gaziantep,
Ad›yaman, Urfa, Kilis, Kars, I¤d›r, Van, Hakkari ve Ankara dahil 27
ilde 50'ye yak›n kurulufltan 150'ye yak›n kurucu, üye, aktif çal›flan ve destek
alan kad›nla mülakatlar yapt›k. fiubat 2006 ve Eylül 2007 aras›nda yap›lan
bu mülakatlar bazen 40-45 dakika, bazen befl saat, ço¤unlukla da bir buçuk
ila iki saat aras›nda sürdü. Mülakatlara ek olarak Diyarbak›r, Elaz›¤, Hakkari
ve Tunceli'de odak grup çal›flmas› yaparak 8 ila 10 kiflilik kad›n gruplar›yla
fliddet ve mücadele deneyimlerini konufltuk. Raporun bu bölümünde,
6
Ekonomik fliddetle mücadele çeflitli illerde faaliyet gösteren kad›n kooperatifleri, Kad›n Eme¤ini
De¤erlendirme Vakf› ve Türkiye Homenet (ev eksenli çal›flanlar a¤›) gibi kad›n örgütleri arac›l›¤›yla
yürütülüyor. 1997 y›l›nda kurulan Gözalt›nda Cinsel Taciz ve Tecavüze Karfl› Hukuki Yard›m Bürosu ise
devlet kaynakl› cinsel fliddete odaklan›yor (bkz. Keskin ve Yurtsever 2006). “Namus cinayetleri” ise aile
içi fliddetin özel bir türü olarak son y›llarda önemli bir mücadele eksenini oluflturuyor (bkz. Kardam
2005, Pervizat 2005, Ertürk 2006, Belge, 2006, Ko¤ac›o¤lu 2007 ve Yirmibeflo¤lu 2007).