Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet - Sabanci University Research ...

104 Ayfle Gül Alt›nay ve Yeflim Arat
hayat› boyunca eflinden en az bir kez fiziksel fliddet gördü¤üne iflaret etmektedir.
T.C. Baflbakanl›k Aile Araflt›rma Kurumu’nca yap›lan alan araflt›rmas›nda
kad›nlar›n yaklafl›k % 30’unun “kocalar›n›n kendilerine vurdu¤unu”,
erkeklerin ise % 34’ünün efllerine vurduklar›n› belirttikleri (Aile ‹çi fiiddetin
Sebep ve Sonuçlar›, 1995, 136-137) göz önüne al›n›rsa, Türkiye’de her üç kad›ndan
birinin fiziksel fliddet gördü¤ü söylenebilir.
Eflinden fiziksel fliddet gören kad›nlar›n kim olduklar› konusunda da
araflt›rmam›z ipuçlar› vermektedir. Çocukken tan›k olunan veya maruz kal›nan
fliddetin, erkeklerin fliddet uygulama olas›l›¤›n›, kad›nlar›n da fliddete
maruz kalma olas›l›¤›n› iki kat artt›rd›¤› gözlenmektedir. Mesela, anneleri
babalar›ndan dayak yemifl olan kad›nlar›n fliddete maruz kalma olas›l›¤› iki
kat fazlad›r. fiiddet döngüsü denen bu olgu konusunda genelleme yapmadan
ekonomik durum, e¤itim, ileri yafllardaki toplumsallaflma deneyimleri
gibi baflka etkenleri de göz önüne almak gerekse de, çocuklukta fliddete tan›k
olma, fliddete baflvurma veya kabul etme olgular›n› destekler görünmektedir.
Bu durum, ailedeki toplumsallaflma sürecinin önemine iflaret etmektedir.
Kad›nlar›n aileye kocalar›ndan daha çok gelir getirmesi, dayak riskini en
az iki misli art›rmakta, bu durumda olan her üç kad›ndan ikisi fiziksel fliddete
maruz kalmaktad›r. Bu bulgu ekonomik gücünü kaybeden erkeklerin
ataerkil otoritelerini fiziksel güce baflvurarak perçinlemeye çal›flmalar› olarak
yorumlanabilir.
Fiziksel fliddete maruz kalma ile efl seçimi ve aile deste¤i aras›nda da
önemli bir iliflki görülmektedir. Kendileri tan›fl›p anlaflarak ve ailelerinin
onay›n› alarak evlenenler, gerek görücü usulü ile gerekse kendileri tan›fl›p,
ailelerinin onay›n› almadan evlenenlere göre evliliklerinde daha az fliddet
görmektedirler. Kendileri tan›fl›p anlaflarak ailelerinin onay›yla evlenenlerin
% 28’i, görücü usulüyle evlenenlerin % 37’si en az bir kez fiziksel fliddete
maruz kalmaktayken, bu oran kendileri tan›fl›p ancak ailelerinin onay›n› almadan
evlenenlerde % 49’a ç›kmaktad›r. Aile deste¤inden mahrum kalmak
kad›n›n fliddet görmesini art›ran bir faktör olarak görülmektedir.
Ö¤renim düzeyi artt›kça fiziksel fliddet gördü¤ünü söyleyen kad›nlar›n
say›s› azalmaktad›r. Okuma yazma bilmeyen kad›nlar aras›nda en az bir kez
fiziksel fliddete maruz kald›¤›n› söyleyenlerin oran› % 43 iken, yüksek ö¤re-