Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

. Kronik Hastalıkların Görülme Sıklıkları
Son iki ay hariç yaşamının herhangi bir döneminde hekim tarafından tanısı konmuş bir kronik hastalığı
olan kişiler: hane halkı reisinin verdiği beyana dayanarak alınan veriler; anket uygulama dönemlerine
ve Türkiye geneline göre analiz edilmiştir. Her hastalığa yakalanan kişi sayıları belirlenerek
hastalıklara özgü prevalans hesaplamalarında, genel nüfus, yaş grupları, cinsiyet, yerleşim yerleri ve
bölgelere özgü nüfuslar payda olarak kullanılmıştır. Bazı kişilerin birden fazla kronik hastalığa sahip
oldukları tespit edildiğinden tüm tanı sayıları içerisinde her hastalığın payı ve belirtilen hastalığa
yakalanan kişilerin sayıları dikkate alınarak hastalıkların prevalansları hesaplanmıştır. Her hastalığa ait
tanı sayıları dikkate alınarak ilk 20 hastalığa analizlerde yer verilmiş, diğerlerinin frekansları giderek
azaldığından, bu hastalıklar diğer hastalıklar başlığında yer almıştır.
Herhangi bir kronik hastalığa ait prevelansın hesaplanmasında 3.3.a bölümünde tespit edilen iki aylık
kronik hastalıklara ait insidansın bu bölümde tespit edilen aynı hastalığın prevelansı ile birleştirilmesi
gerekliliği göz önünde tutulmalıdır.
Tablo 30’da kronik hastalıkların görülme sıklığının (prevalans) kişilere, cinsiyete ve yerleşim yerlerine
göre dağılımı birinci döneme göre verilmiştir. Tablodan görüldüğü gibi, birinci dönemde hekim
tarafından 4956 kişiye 7890 farklı kronik hastalık tanısı konmuştur. Tanılar arasında çokluk açısından
ilk sırada esansiyel hipertansiyon, ikinci sırada diyabetes mellitus, üçüncü sırada ise romatizma
gelmektedir. Hastalık prevalansı açısından esansiyel hipertansiyon ‰48,51, diyabetes mellitus
‰22,58, romatizma ‰22,12 bulunmuştur. Kronik hastalıkların görülme sıklığının cinsiyetler arasında
farklılığına bakıldığında, tabloda yer alan 17 hastalıkta kadınlarda prevalanslar erkeklere göre daha
yüksektir. Peptik ülser, kardiyovasküler hastalıklar ve bronşit’in prevalansı ise erkeklerde kadınlara
göre daha yüksek bulunmuştur. Hastalıkların görülme sıklıklarına yerleşim yeri açısından
bakıldığında, kentlerdeki diş çürüğü fazlalığı dışında önemli bir farklılık görülmemiştir.
Tablo 31’de bölgelere göre kronik hastalıkların prevalansı verilmektedir. Toksik olmayan guatrın,
Orta Anadolu ve Karadeniz Bölgesinde; romatizmanın Karadeniz Bölgesinde genelde diğer bölgelere
göre yüksek olduğu tespit edilmiştir. Doğu Anadolu Bölgesinde romatizma hastalığının prevalansının
diğer bölgelere göre daha düşük olduğu saptanmıştır.
Tablo 32’de, yaş gruplarına göre kronik hastalıkların prevalansı verilmektedir. 0-4 yaş grubunda
bronşit ve astım tanısı dışında kronik hastalık tanısının yer almadığı görülmüştür. 45-64 yaş grubunda
esansiyel hipertansiyon prevalans ‰144,42, diyabetes mellitus ‰68,73, romatizma ‰49,80, omurlar
arası disk bozukluğu ise ‰40,34 olarak diğer yaş gruplarına göre daha yüksek bulunmuştur.
Hayatının herhangi bir döneminde hekim tarafından kronik hastalık tanısı konmuş olan ve ikinci
dönemde tespit edilen hastalıkların cinsiyete ve yerleşim yerine göre görülme sıklıkları Tablo 33’te
verilmiştir. 6673 kişiye 10922 farklı kronik hastalık tanısı konmuştur. 10922 tanının içerisinde çokluk
sırasına göre bir sıralama yapıldığında, esansiyel hipertansiyon, romatizma, diyabet tanısı ilk üç sırada
yer almaktadır.
Hastalıkların görülme sıklığı cinsiyete göre bakıldığında, tabloda yer alan 1-2 hastalık hariç tümünde
kadınlarda prevalans yüksek bulunmuştur. Özellikle hipertansiyon, romatizma, depresif nöbet, guatr
ve osteoporoz görülme sıklıkları kadınlarda, erkeklere göre yüksek değerlerde bulunmuştur. Yerleşim
yerine göre hastalıkların görülme sıklığı incelendiğinde, kent ve kır arasında farklılaşma
görülmemiştir. Ancak, romatizma kırda ‰50,97, kentte ‰30,51 bulunmuştur.
Tablo 34’te ikinci dönemde tespit edilen kronik hastalığa sahip kişilerin yaşadıkları bölgelere göre
görülme sıklıkları verilmiştir. Esansiyel hipertansiyon prevelansı en yüksek ‰78,52 ile Batı
Bölgesinde, en düşük ise ‰ 34,34 ile Orta Anadolu Bölge’sindedir. Romatizma ‰58,32 ile en yüksek
Karadeniz Bölgesinde görülürken, en düşük ‰24,28 ile Doğu Bölgesinde görülmektedir. Diyabet en
yüksek Batı’da ‰33,01 iken en düşük ‰12,83 ile Doğu Bölgesinde bulunmuştur. Kardiyovasküler
hastalıkların görülme sıklığı bölgelere göre incelendiğinde diğer bölgelere göre Batı Bölgesinde en
yüksek değerde (‰8,12) bulunmuştur.
Tablo 35’te kronik hastalıkların yaş gruplarına göre görülme sıklıkları verilmiştir. Dönem I’de olduğu
gibi 0-4 yaş grubunda astım ve bronşit hastalıkları dışında kronik hastalık tanısına ait yüksek frekans
olmadığı ileri yaşlara doğru tanı sayılarında artış gözlenmiştir. Özellikle 45-64 yaş gruplarında
47