Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

• Yanlı yanıtlardan kaçınmak için yansız girişler kullanın. Cevaplayanı
etkileyebilecek türden, yönlendirici sorular ya da “Yani sanırım şunu demek
istiyorsunuz...değil mi?” şeklinde müdahalede bulunmayın. Bunun yerine “Tam
olarak...genel olarak dendiğinde...” diyebilirsiniz. Anketör hiçbir zaman,
cevaplayanın söylediklerini onaylıyormuş ya da karşı çıkıyormuş ya da yanıtın
doğru ya da yanlış olduğu izlenimini vermemelidir. Cevaplayan, anketöre fikrini
soracak olursa, anketör, müh,m olanın cevaplayanın yanıtları olduğunu söylemeli
ve görüşmeyi sürdürmenin gerekli olduğunu belirtmeli.
Sık rastlanan derinleştirme durumları
• Bilmiyorum
Cevaplayan, bir soruya karşılık olarak “Bilmiyorum” dediğinde, genel kural soruyu
bir kez daha okumaktır. Cevaplayan yine de “Bilmiyorum” derse, anketör “Bilmiyor”
diye kayıt etmeden önce derinleştirme yapmalıdır. Cevaplayanın yanıt verebilmesi
için aşağıdaki türden derinleştirmelerle teşvik edilmelidir:
En iyi tahmininizi söyleyebilir misiniz?
Hangisi daha yakın?
“Bilmiyorum” seçeneği yok ise, “Bilmiyorum” kaydı sol marja işaret edilir.
Derinleştirmeden sonra da cevap hala “Bilmiyorum” ise, bu durum cevaplayanın
aşağıdaki seçeneklerden birinde olduğu anlamına gelir:
• Soruyu anlamamıştır ama anlamadığını söylemekten de çekiniyordur,
• Düşünmek için zamana ihtiyacı vardır ve zaman kazanmak istemektedir,
• Kişisel nedenlerle cevap vermek istememektedir,
• Cevabı bilmiyordur ya da bu konuda bir fikri yoktur,
• Uygulanamaz-Gereksiz.
Kimi zaman, anketör, cevaplayanın kendisine uygulanamayacağını sandığı bir soru sorabilir.
Anketör böyle bir durumda, cevaplayana bu sorunun kendisine neden uygulanamayacağını
sormalı ve cevaplayanın yanıtı yeteri kadar açık ise o zaman da “Uygulanamaz” kaydını
düşmelidir. Bu seçenek yok ise, “Uygulanamaz” ibaresi sol marja yazılmalıdır.
Derinleştirmenin başarılı olabilmesi için, anketörün, cevaplayanın yanıtının neden uygun
olmadığını ve soruya neden yanıt vermediğini anlaması gerekir. Cevaplayan açık bir şekilde
yanıt veremediği zamanlar, onu kırmamak için, anketör, “Affedersiniz belki de yanlış
anladım...” demelidir.
3.11 Geri Bildirim
Anketör, cevaplayan sorulara doğru yanıt verdiği zaman, ki yüzde 30 ila yüzde 50
oranındadır, görüşmenin iyi gittiğini söylemelidir. Bu aynı zamanda görüşmenin gidişatını
denetim altında tutmak anlamında gelir. Bu da motivasyonu sürdürür ve iyi performans
sağlanmasına yarar.
Kabul edilebilir düzeyde bir performansta şunlar bulunur:
• Hiç kesmeden soruyu sonuna kadar dinlemek,
• Sorulara doğru ve tam cevap vermek,
• Soruların amacına hizmet edecek şekilde yanıt vermek,
• Konu dışına taşmaktan kaçınmak.
538