Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

Görüşme olabildiğince hızlı bir şekilde yapılacak ve cevaplayana, soruyu anlayabilmesi ve
yanıt verebilmesi için yeterli zaman verilecektir. Cevaplayan, kendisini hızlı yanıt verme
baskısı altında hissederse, o anda aklından geçen ilk bilgiyi verebilir ya da ‘Bilmiyorum’
diyebilir. Ayrıca, görüşmeyi hızlı bir şekilde yapmaya kalkışmak aslında süreyi uzatır, çünkü
soruları ikinci kez sorma ihtiyacı doğacaktır.
3.9 Aydınlatıcı Açıklamalar
Aşağıdaki durumlarda cevaplayana aydınlatıcı açıklamalar yapmak gerekmektedir:
• Sorulan soruya yanıt veremiyorsa,
• Soruyu anlamamış gibi görünüyorsa ve uygunsuz yanıt veriyorsa,
• Soruyu duymamış gibi görünüyorsa,
• Soruya cevap verirken çok vakit harcıyorsa ve tereddüt ediyorsa,
• Sorunun belirli bir bölümünü tekrar okumanızı istiyorsa. (Anketörün sorunun tümünü
değil sadece anlaşılmayan bölümünü bir kez daha okuması kabul edilir bir
yöntemdir.)
• Seçeneklerden birini tekrar etmenizi istiyorsa. Anketör, bütün seçeneklerin hepsini
okumalıdır ama cevaplayan, seçeneklerden birini açık bir şekilde devre dışı
bırakmışsa, o zaman o seçeneği atlayabilir.
• Bir terimin açıklanmasını istiyorsa. Anketör, böyle bir durumda, eğer var ise , el
kitabında yazılı olan tanımları cevaplayana aktarmalıdır. Aksi takdirde, cevaplayan,
sorudan bizzat ne anlamışsa o doğrultuda cevap verecektir.
3.10 Derinleştirme
Aşağıdaki durumlarda cevaplayana daha fazla açıklayıcı bilgiler vermek gerekmektedir:
• Soruyu anlamış gibi görünse de, uygun olmayan bir yanıt veriyorsa,
• Sorulan soruyu anlamamış gibi görünüyorsa,
• Soruyu yanlış anlamışsa,
• Cevap vermek için kafasını toplayamıyorsa,
• Konudan uzaklaşıyor ya da ilgisiz bilgiler veriyorsa,
• Cevabını açmak ya da söylediklerine açıklık getirmek gerekiyorsa,
• Yarım yamalak cevap veriyor ya da cevabı açık değilse,
• Sorunun cevabını bilmediğini söylüyorsa.
Derinleştirme teknikleri
• Sadece soru tekrar etmek. Cevaplayan, soruyu ikinci kez duyduğunda doğru yanıtı
verebilir.
• Kısa bir mola vermek. Böylelikle cevaplayana kafasını toplaması ve söyleyecek
daha bir şeyi varsa onu düşünmesi için zaman vermiş olursunuz. Anketör, bu kısa
molanın ne zaman ve ne kadar süre ile verileceğini bilecek kadar duyarlı olmalı.
Kısa mola talebi genellikle bir bakışla belirtilebilir ya da baş sallama gibi jestler
iletişimi teşvik eder.
• Cevaplayanın yanıtını tekrar etmek. Bu yöntem, cevaplayana verdiği yanıt
üzerinde düşünmesini sağlayan genellikle son derece etkili bir yöntemdir. Anketör,
cevaplayanın yanıtını kayıt ederken yüksek sesle tekrar edebilir.
537