Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

Hane halkı listesi yapılırken, önce erkekler ve daha sonra kadınlar listelenmektedir. Hane halkı
listesinden 18 ve üstü yaştaki görüşülebilir kişilere, azalan yaşlara göre artan sıra numarası
verilmektedir. Bu sıralama sonucunda hanede toplam olarak kaç tane yetişkin olduğu belirlenmektedir.
Hane için belirlenen ilgili Kish Tablosu’nun sütun başlığında, “hanedeki toplam yetişkin sayısı”
işaretlenir. İlgili sütunda bu sütuna karşılık gelen sayı, hanehalkı listesinden seçilen cevaplayıcının sıra
numarası olmaktadır. Seçilen bu kişi “kişisel soru formu”nu cevaplayacaktır.
d - Tasarım Ağırlıkları ve Cevaplama Faktörleri
Araştırma sonucunda elde edilen bulguların, genişletme faktörü kullanılarak, Türkiye genelinde
bölgeler ve yerleşim yeri bazında tahminlerin yapılmasında kullanılacak örnek seçimi ağırlıkları ile
hane halkı ve cevaplayıcılarının cevap verme ağırlıkları Tablo 5’te verilmiştir. Araştırmanın her
tabakası için seçilme olasılıklarını ve cevaplama faktörlerini içeren bilgiler gösterilmiştir. Burada beş
bölge ve kent-kır ayırımındaki bilgiler, hane halkı ve bireysel araştırma için ayrı ayrı verilmektedir. Bu
araştırmada cevaplama oranının beklenenden yüksek düzeyde olması (%95), ayrıca, cevaplayıcılara da
yüksek oranda ulaşılması nedeniyle ağırlıklı ve ağırlıksız veriler arasındaki fark düşük olduğundan
ağırlıklandırma işlemi yapılmamıştır. Cevaplayıcı nüfusu ile ilgili düzeltme işlemi DİE görüşü
doğrultusunda yapılmıştır. DİE tarafından hesaplanan tabaka içi blokların seçilme olasılıkları ile ilgili
bilgiler, ağırlık (genişletme faktörü) olarak kullanılabilmesi amacı ile örnekleme oranının tersi
hesaplamalarda kullanılmıştır. Örnekleme oranının tersi ve ilgili cevaplama oranlarının tersi, bölgelere
ve yerleşim yerlerine göre belirlenerek Tablo 5’te verilmiştir.
Tablo 5: Tasarım Ağırlıkları ve Cevaplama Faktörleri
Genişletme Faktörü Hane Halkı Cevaplayıcı
Bölge
Yerleşim Yeri
Örnekleme
Oranının Tersi
Seçilen / Görüşülen
Seçilen / Görüşülen
Batı
Akdeniz
Orta
Karadeniz
Doğu
Kent 820691 / 3300 3300 / 3100 3100 / 3000
Kır 30739 / 1350 1350 / 1290 1290 / 1257
Kent 175097 / 875 875 / 861 861 / 842
Kır 96238 / 675 675 / 660 660 / 646
Kent 247175 / 1250 1250 / 1145 1145 / 1119
Kır 100595 / 800 800/ 789 789 / 776
Kent 116156 / 550 550 / 531 531 / 524
Kır 116279 / 950 950 / 862 862 / 853
Kent 156969 / 1125 1125 / 1094 1094 / 1063
Kır 107254 /1125 1125 / 1149 1149 / 1124
2.2. Anket Formunun Düzenlenmesi
DSÖ tarafından modüler şekilde geliştirilmiş olan DSA anket formu bu çalışmada kullanılmıştır. DSA
anket formu Türkçe’ye tercüme edilmiştir. DSA anketinden UHY-ME çalışması esasına göre gerekli
olmayan bazı modüller (7000 modülü Health Responsiveness -Sağlık Memnuniyeti- ve8000 modülü
Health Goals and Social Capital -Sağlık Hedefleri ve Sosyal Sermaye-) çıkarılmıştır. Yine UHY-ME
çalışması gerekleri uyarınca ankette olmayan bazı sorular (hanede tanısı konulmuş son iki ay
içerisindeki akut ve / veya kronik hastalıklar, son iki ay hariç hekim tanısı konulmuş kronik
hastalıklar, özürlülükler ve bu özürlerin türü ve nedenleri, süresi, risk faktörleri bölümünde yer alan
sigara sorularına pasif içicilikle ilgili sorular ile çay, tuz ve kahve tüketimi soruları) ise eklenmiştir.
Proje ekibi tarafından Sözel Otopsi Araştırmasını gerçekleştirebilmek için DSÖ tarafından geliştirilen
ve DSA’da kullanılan Sözel Otopsi Formu (5000 Mortalite modülü) incelenmiştir. Bu anketin
ülkemizin ölüm nedenleri ihtiyaçlarını yeterince karşılayamayacağı düşüncesiyle literatür taraması
yapılarak diğer çalışmaların anket formlarına ulaşılmıştır. Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu
8