Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

2. YÖNTEM
Araştırma, Teknik Şartnamede belirtilen ön koşullara uygun olarak, ülkeyi temsil etme, beş bölge, kırkent,
bireylerin eğitim düzeyi, yaş ve cinsiyet öğelerini içeren bir çerçevede yapılması planlanmıştır.
Veri toplanmasında örnekleme çıkan hanelerde eğitilmiş anketörler aracılığı ile yüz yüze görüşme
yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Hane Halkı Anketi kullanılmıştır.
Anketin kullanımını kolaylaştırmak ve anketörü yönlendirmek için bir el kitabı hazırlanmıştır. Anketin
geçerliliğini ölçmek için Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından rassal olarak seçilerek belirlenen
300 hane üzerinde ve DİE tarafından belirlenen Kırşehir ilinde ön deneme uygulaması yapılmıştır.
Elde edilen deneyimler sonrası optik okuyucu sistemine göre yeniden düzenlenen ve modüler bir
özelliğe sahip soru kitapçığı hazırlanmıştır.
Hane Halkı Anketi uygulamasının, hastalıkların mevsimsel özelliklerinin de etkisinin belirlenebilmesi
amacıyla iki dönemde, toplam 12 bin hane üzerinde yapılması planlanmıştır.
Son bir yıl içindeki ölümleri tespit etmek amacıyla, örneğe çıkan 12 bin haneye ek olarak her bir
hanenin iki önceki, iki sonraki komşu dört haneye (yaklaşık olarak 48 bin) daha gidilerek toplam 60
bin hanenin sosyo-demografik özellikleri de tespit edilmiştir.
2.1. Örneklem
a- Popülasyonun Yapısı
Bu araştırmanın popülasyonu 2000 Genel Nüfus Sayımı (GNS) sonuçlarına dayanarak elde edilmiştir.
GNS sonuçlarına göre elde edilen toplam nüfusun beş bölge ve kır-kent dağılımı Tablo 1’de
verilmiştir. Burada kır tanımı nüfusu 20.000’nin altında olan yerleşim yerlerini kapsamaktadır.
Tablo 1. Toplam Türkiye Nüfusunun Bölgelere ve Kır-Kent’e Göre Dağılımı
Bölge
U
Kent [ N h
]
( >= 20000 )
R
Kır [ N ]
h
( < 20000)
Toplam [ ] N h
1. Marmara ve Ege 18 676 080 7 627 728 26 303 808
2. Akdeniz 4 933 097 3 772 908 8 706 005
3. İç Anadolu 7 084 733 4 524 135 11 608 868
4. Karadeniz 3 114 553 5 324 660 8 439 213
5. Doğu ve Güneydoğu Anadolu 6 363 693 6 382 340 12 746 033
Toplam 40 172 156 27 631 771 67 803 927
Bu araştırmanın örnekleme planı, 5 bölge ve her bölge içerisinde kentsel ve kırsal yerleşim yeri
ayırımına dayanan toplam 10 tabakadan oluşmuştur.
Her bölge içerisindeki toplam nüfus, bölgedeki kır (R) ve kent (U) nüfuslarının toplamı olmaktadır.
H
U R
N
h
+ N
h
= N
h
ve ∑ N h
= N burada h= 1, 2, ..., H
h=
1
Burada, NhU , kentsel kesimde h bölgesindeki toplam nüfusu ifade etmektedir. NhR ise, kırsal
kesimde h bölgesindeki toplam nüfusu belirtmektedir. Burada N ise kentsel ve kırsal nüfusun tüm
bölgelerdeki toplamıdır. Bu araştırmanın örneklem planı H=5 bölge esasına göre tasarlanmıştır.
Konut sayısı ise hane halkı sayısına eşdeğer olarak alınmış ve her tabakadaki toplam nüfusun ilgili
ortalama hane halkı büyüklüğüne bölünmesi ile kır ve kent ayrı ayrı olmak üzere aşağıdaki şekilde
elde edilmiştir.
Araştırmanın örnekleme planında, hane halkı (konut) sayısı kentsel ve kırsal yerleşim yerlerinden
oluşan tabakalar için ayrı ayrı hesaplanmıştır.
3