Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

Tablo 169’da, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir hafta içinde ağır hareket (güçlü aktivite) yapma
durumlarının bölge, yerleşim yeri, cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı
verilmektedir. Türkiye geneline bakıldığında, son bir hafta içinde herhangi bir güçlü aktivite
yapmayanların oranı %85,54 olarak bulunmuştur. Yerleşim yerine göre karşılaştırma yapıldığında ise,
kırda yaşayanların % 82,33’ü ve kentte yaşayanların %87,82’si son bir hafta içinde ağır hareket
gerektiren aktiviteleri yapmadıklarını belirtmiştir. Bu durum kadınlarda erkeklere göre daha fazladır.
Tablo 170’de ise, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir hafta içinde orta düzey hareket yapma
durumlarının bölge, yerleşim yeri, cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı
verilmektedir. Türkiye geneline bakıldığında, son bir hafta içerisinde orta düzey hareket
yapmayanların oranı %57,57 olarak bulunmuştur. Türkiye genelinde orta düzeyde fiziksel aktivitede
bulunanların büyük bir kısmı son bir hafta içerisinde bu tip hareketleri yedi gün yaptıklarını
belirtmiştir (%19,99). Kır ve kentte orta hareket yapmayanların oranı yakındır.
Tablo 171’de ise 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir hafta içinde yürüme durumlarının bölge,
yerleşim yeri, cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı verilmektedir. Türkiye geneline
bakıldığında son bir hafta içerisinde yürümeyenlerin oranı %28,56 olarak bulunmuştur. Bir defada en
az on dakika olarak son bir hafta içerisinde her gün yürüyenlerin oranı %38,10’dur. Haftanın her günü
yürüdüğünü belirten erkeklerin oranı kadınlardan daha fazladır.
Tablo 172’de 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların fiziksel aktivite durumlarının bölge, yerleşim yeri,
cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı verilmektedir. DSÖ, haftada 150 dakikadan
daha az fiziksel aktivitede bulunan kişilerin yetersiz fiziksel aktivitede bulunduğunu belirtmektedir.
Türkiye toplamına bakıldığında, fiziksel aktivitede bulunan nüfusun %21,15’inin yetersiz düzeyde
fiziksel aktivitede bulunduğu görülmektedir. Sonuçların; yaş gruplarında 25-34, cinsiyette erkek,
yerleşim yerinde kır lehine olduğu görülmektedir.
Günümüzde Halk Sağlığı önerileri, 30 dakikalık bir orta düzeyde fiziksel aktivitenin, çoğunlukla
haftanın her günü yapılmasa da, sağlık yararlarının gerçekleştirilebilmesi açısından toplanabileceğini
ortaya koymaktadır. Bu tanımlama, haftada en az 150 dakikalık orta düzeyde fiziksel aktiviteye eşit
olabileceği anlamına gelmektedir. Bu 150 dakika tanımlaması, Avustralya, ABD, İngiltere ve diğer
ülkelerde kullanılmaktadır. Bu tanımlama, halk sağlığı uzmanlarının yorumu olup, DSÖ’nün değişik
yayınlarında haftanın her günü, günde 30 dakika alan orta düzeydeki fiziksel aktivitenin sağlıklı olmak
açısından yararlı olacağını belirtmektedir. 150 dakika da haftanın beş gün sayılmasıyla bulunmaktadır
(5 gün x 30 dakika=150 dakika). Ağır aktivitelerin ağırlıklandırılmasınının temel mantığı da, ağır
hareketlerin sağlık yararlarını artıracağını kabul ederek, toplam aktivite süresini düzeltmektir. ABD’de
ise bu işlem daha farklı yapılmaktadır: 150 dakikalık süre içinde yürüyüş ve orta düzey hareketlerin
orantıları incelenmektedir. Sadece 150 dakikalık toplam süre içindeki, yürüyüş ve orta düzeyde
faaliyetlerin aldığı sürelerin orantısı değerlendirmektedirler. Daha sonra 3 x 20-30 dakika arasında
yüksek düzeyde ağır aktivite yapanların orantısı başka bir indikatör olarak kullanılmaktadır. İki
indikatörü elde etmekten bağımsız olarak bu yöntem, hem orta düzey/ yürüme hem de ağır
aktivitelerin her ikisini de birden yapan kişileri dışarıda bırakmaktadır. Örneğin, haftada 120 dakika
orta düzeyde aktivitede bulunan bir kişi ve bir seferinde 20 dakika ağır faaliyette bulunan bir kişi,
ABD’deki tanıma göre sağlık faydası elde etmeye bir katkıda bulunmamaktadır. Bu problem,
DSÖ’nün sürveyans programında çalışan bilim adamlarının ağır aktiviteleri ağırlıklandırma kavramını
bu tip kişileri dahil etmek için ortaya çıkarmalarının nedenidir. Ağır aktiviteler için ağırlıklandırma
faktörünün iki olmasının bilimsel bir rasyonalitesi bulunmaktadır.
DSÖ/FAO ortak çalışması sonucu hazırlanan raporda kronik hastalıkların dünya da ölümlerin
%59’unu oluşturan faktörlerin tuz tüketimi, sebze ve meyve tüketiminin azlığı, günlük olarak bir
saatten az fiziksel aktivite ve şeker tüketimi olarak belirtilmiştir [9-11] .
210