Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir ay içinde sigara nedeniyle yaşadıkları sağlık sorunlarının
yerleşim yerine göre dağılımı Tablo 149’da verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi; Türkiye
düzeyinde en yüksek sayıya sahip olan sağlık sorunu dispne’dir (%39,53). İkinci sırada öksürük
(%27,08), üçüncü sırada ise bronşit (%3,82) yer almaktadır. Her üç sorun kentte sırası ile %39,40,
%26,09 ve %3,80’lik oranlara sahipken kırda sırası ile %39,77, %28,63 ve % 3,85’lik oranlara
sahiptir. Bu oranlardan da görüldüğü gibi, sigaraya bağlı yaşanan sağlık sorunlarının oranı kente göre
kırda biraz daha yüksektir.
Tablo 150’de, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir ay içinde sigara nedeniyle yaşadıkları sağlık
sorunlarının cinsiyete göre dağılımı verilmiştir.Tablodan da görüldüğü gibi, her iki cinste ilk üç sırada
yer alan sigaraya bağlı sorun çokluk sırası ile dispne, öksürük ve bronşittir. Ancak, her iki cinsiyette
de birinci sırada yer alan dispne kadınlarda biraz daha yüksek bir orana sahiptir, ikinci sırada yer alan
öksürük ise erkeklerde % 27,08 orana sahipken kadınlarda %19,63 gibi çok daha küçük bir orana
sahip olması ile dikkati çekmektedir.
Cevaplayıcıların, şimdiye kadar alkollü bir içecek içme durumları sorulmuş, cevaplar, içme, miktar ve
sağlık sorunları dikkate alınarak, bölge, yerleşim yeri, cinsiyet ve yaş grupları tabloları nda
belirtilmiştir. Tablo 151’de görüldüğü gibi, cevaplayanın %19,17’si alkollü bir içecek içtiklerini ifade
etmişlerdir. Bölgelerden %24,90 ile Batı Bölgesi, yerleşim birimlerinden %21,18 ile kent,
cinsiyetlerde %34,32 ile erkekler, yaş gruplarından ise %22,57 ile 45-54 yaş grubu alkol tüketimi
açısından en yüksek risk gruplarını oluşturmaktadır. Standart bir içecek olarak kullanılan tanımlar şu
şekildedir: standart bira şişesi (285 ml), bir tek kadeh (30 ml) ve orta büyüklükte bir bardak şarap (120
ml), bir ölçek aparatif (60 ml). DSÖ’nün alkol prevalans raporu 1993-1994 yılları arasında
Türkiye’deki alkol içme prevalansını (30 gün) % 28 olarak göstermektedir. Bu çalışmada bulunduğu
gibi, DSÖ raporunda da erkeklerin alkol tüketiminin kadınlara göre daha fazla olduğu belirtilmiştir
[12].
Tablo 152’de görüldüğü gibi, son yedi gün içinde tüketilen ortalama alkol miktarı 3,11 ile 3,44 kadeh
arasında değişmekte olup, haftanın günleri açısından en yüksek alkol tüketimi 3,44 kadeh ile Pazar
günüdür. Alkol tüketim miktarı ve haftanın günleri açısından bölgelere bakıldığında; Batı, Orta,
Karadeniz bölgelerinde tüketilen alkol miktarının Pazar günü en yüksek olduğu; buna karşılık
Akdeniz ve Doğu Bölgelerinde haftanın diğer günlerindeki alkol tüketiminin Pazar gününden daha
yüksek olduğu dikkati çekmektedir. Tüm tablo birlikte değerlendirildiğinde; en yüksek alkol içiminin
3,94 kadeh ile Karadeniz Bölgesinde Pazar günü olduğu, en düşük alkol içimimin ise 2,60 kadeh ile
yine Karadeniz Bölgesinde ve Pazartesi günü olduğu görülmektedir.
Tablo 153’te görüldüğü gibi, son yedi gün içerisinde tüketilen alkol miktarı ortalamaları kentte 3 ile
3,37 kadeh arasında değişirken kırda bu miktar 3,17 ile 3,56 arasında değişmekte olup daha yüksektir.
DSÖ düzensiz ağır alkol içicileri (infrequent heavy drinkers) haftada iki ya da üç gün beş kadeh ve
üzeri alkol alanlar olarak, ağır alkol kullananları (heavy drinkers) haftada dört ve daha fazla gün beş
kadeh ve üzerinde alkol tüketenler olarak tanımlamaktadır.
Tablo 154’te görüldüğü gibi, alkol içen cevaplayıcıların son bir ay içerisinde %0,48’inin bir sağlık
sorunu olduğu, bu oranlar kentte kıra göre, erkelerde kadınlara göre, orta yaşta ileri yaşa göre daha
yüksek bulunmuştur. Son 1 ayda alkole ilgili önemli bir sağlık sorununa alkol içenler arasında 10
cevaplayan bir sağlık sorunu olduğunu belirtmiştir. Sıklık sırasına göre, gastrointestinal kanama
(K92.2(2 vaka)), diğerleri ise birer vaka olarak tespit edilmiştir. Bunlar, kalp aritmisi(I49.9), mide
ağrısı (R10.1) karaciğer yetmezliği (K72.9), enfeksiyon (B99), akciğer ödemi (J81), ayak bileğinde
burkulma (S93.4), alkol bağımlılığı (Z72.1)ve ağrı (R10.1) şikayetleridir.
Cevaplayıcıların, bir günde ortalama meyve ve sebze tüketimleri bölgelere ve yerleşim yerine göre
Tablo 155-156’da gösterilmiştir. Cevaplayıcıların ortalama olarak günde 1,64 porsiyon meyve
tükettiklerini, bölgeler arasında en yüksek Batı ve Karadeniz Bölgesinde, en düşük ise Doğu
Bölgesinde olduğu tespit edilmiştir. Bu oran kentte 1,65 ve kırda 1,64 porsiyon olarak aynı
bulunmuştur. Cevaplayıcıların sebze tüketimine bakıldığında, günde ortalama 1,58 porsiyon sebze
tüketildiğini, bu durum Batı’da ve Karadeniz’de en yüksek, Doğu ve Orta Anadolu’da ise en düşük
olarak tespit edilmiştir. Bu oran kentte 1,60 porsiyon kırda ise 1,49 porsiyon olarak tespit edilmiştir.
DSÖ beş ve üzeri sebze ve meyve porsiyonu tüketimini yeterli sebze ve meyve tüketimi olarak
208