Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

3.17. Sağlık Vakalarının ve Sağlık Durumu Değerlendirme Setlerinin Analizi
Sağlık Vakalarının ve Sağlık Durumu Değerlendirme setlerinin analizi DSÖ’de Sınıflama,
Değerlendirme ve Saha Çalışmaları Bölümü tarafından yapılmıştır.
Sağlık, hastalık durumunun noksanlığından veya ölüm riskinin en aza indirgenmesinden daha
fazlasını kapsamaktadır. Tüm topluluklar sağlığı iyilik halinin en önemli bileşeni olarak ve
çoklu unsur ve alanlardan oluşan bir kavram olarak tanımlamaktadır. DSA, sağlığı çok
boyutlu olarak kavramlaştırmış ve sağlığın ölümcül olmayan unsurlarını belirlemek üzere
geliştirilmiştir.
Tıbbi Bakım İstatistik Departmanı’ndaki (MCSS-Medical Care Statistics Section) pilot test
çalışması ve Uluslararası İşlerlik, Sakatlık ve Sağlık Sınıflandırmasının (ICF- International
Classification of Functionning, Disability and Health) incelenmesi ile aynı zamanda
gerçekleştirilen mevcut literatür ve araçların gözden geçirilmesi yoluyla sağlığı tanımlamak
ve sağlık ölçümünü yapmak adına sağlık bileşenlerinin bir sınıflandırması sekiz temel alanda
seçilmiştir (Tablo 139).
Tablo 139: DSA Sağlık Alanları
Alanlar
1 Duygu Durumu
2 Hareketlilik
3 Algı
4 Ağrı ve Rahatsızlık
5 Kişisel Bakım
6 Görme
7 Uyku ve Zindelik
8 Kişilerarası İlişkiler
Bu alanlar, araştırma görüşmelerindeki sağlık statüsü konusunda verilen kişisel yanıtlar
aracılığıyla ölçülmektedir. Sorular tanımlanan görevleri bir alanda gerçekleştirerek ‘zorluk’
açısından düzenlenmekte ve kişisel yanıt kategorileri düzenli kategorik yanıtlar halini
almaktadır (hiç/hafif/ orta/ ileri/ çok ileri-yapamıyorum).
Sağlık alanlarında olduğu gibi her alandaki sorular da ICF’nin incelenmesi ve DSÖ Sakatlık
Değerlendirme Şeması (WHODAS II-World Health Organization Disability Assessment
Scedule) gibi ICF bağlantılı değerlendirme araçlarının geliştirilmesine, bunun yanı sıra Tıbbi
Bakım İstatistik Departmanının geniş kapsamlı test çalışmasına ve bu modeli Türkiye dahil 8
ülkede ilk kez yapılan pilot çalışması sonucu elde edilen deneyimlere dayanarak
geliştirilmiştir. Her sağlık alanında iki soru yer almaktadır. Bu iki soru, o alandaki sağlık
durumunun gizlilik düzeyi konusunda daha kesin bir tahminde bulunmaya ve cevaplar
dizininin bilgi içeriğini genişletmek ve modeldeki ortak değişkenlerde yer almayan sistematik
değişkeni hesaplamak için bir rasgele etkiler modeli (REF-random effects) kullanmaya olanak
sağlamaktadır.
154