Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

3.11. Hanelerin Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmeti Alma Durumlarının Kurumlara,
Hizmet Türlerine ve Sağlık Harcamaları Kaynağına Göre Durumları
Hane halkı reisinden beyan yöntemiyle son bir ay içinde yaptığı hane halkı giderleri parasal olarak
öğrenilmiştir. Bu giderler içerisinde son bir ay içerisinde sağlık bakımına yönelik yaklaşık cepten
yapılan harcama tüm aile bireyleri için öğrenilmiştir. Aile bireylerinin sağlığı için yapılan cepten
harcamanın başvuru düzeyinde kendi içinde poliklinik, yatarak, ilaç, laboratuar gibi alt bileşenlerine
özgü yapılan harcamalar tespit edilmiştir. Burada bir kişinin son bir ayda farklı kurumlara başvurusu
tespit edildiği için metin ve ilgili tablolarda başvuruya göre düzenlenme yapılmıştır.
Son bir ay içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvuruların başvurulan sağlık kurumuna göre
dağılımı Tablo 86’da verilmektedir. Son bir ay içinde en fazla başvurulan sağlık kurumları devlet
hastanesi (%27,74), SSK hastanesi (%20,09), sağlık ocağı (%11,39) olmuştur; en az başvurulan sağlık
kurumu ise %0,11 ile KİT hastanesidir.
Tablo 87, son bir ay içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvuruların bölgelere ve yerleşim
yerlerine göre başvurdukları sağlık kurumlarının dağılımını vermektedir. Batı bölgesinde ilk üç sırayı
SSK (%21,91) Devlet hastanesi (%20,68) ve Eczane (%11,81) almaktadır. Diğer bölgelerde ise bu
sıralama Devlet hastanesi, SSK ve Sağlık ocağı olarak görülmektedir. Karadeniz bölgesinde diğer
bölgelere göre Özel hekimlere en yüksek oranda başvuru tespit edilmiştir. Batı bölgesinde sağlık
kurumlarına başvuru içerisinde Özel hastanelere başvuru oranı (%10,23) diğer bölgelere göre en
yüksek bulunmuştur.
Yerleşim yerine göre cepten sağlık harcaması yapılan başvurularda başvurulan kurumların dağılımına
bakıldığında kentte ilk dört sırayı; Devlet hastanesi (%31,47), Sağlık ocağı (%16,18), SSK (%14,92)
ve Özel hekim (%12,19) almaktadır. Kırda bu durum sırasıyla; Devlet hastanesi (%25,05), SSK
(%23,81), Eczane (%8,26) ve Sağlık ocağı (%7,94)’dır. Tablo 88’de, hane halkları içinde son bir ay
içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvuruların, başvurulan sağlık kurumuna ve cinsiyete göre
dağılımı verilmiştir. Cinsiyet bakımından, hane halkının başvurdukları sağlık kurumları
incelendiğinde, erkek ve kadın hane halkı bireylerinin birbirine çok yakın oranlarda değişik türdeki
sağlık kurumlarına başvurdukları ortaya çıkmaktadır. Özellikle Türkiye’de sağlık hizmetleri
sunumunda ağırlıklı rol oynayan devlet hastaneleri, SSK hastaneleri ve sağlık ocakları açısından genel
bir değerlendirme yapıldığında, erkek ve kadın hane halkının bu üç kuruma başvuru oranlarının
birbirine bir hayli yakın olduğu söylenebilir.
Tablo 89’da son bir ay içinde herhangi bir hastalık ya da sakatlığın tedavi ettirilmesi ya da başka bir
nedenle herhangi bir sağlık kurumuna başvuruların sebeplerine, bölgelere ve yerleşim yerine göre
dağılımı görülmektedir. Sağlık kurumuna en fazla oranda başvuru sebebi genel şikayetler olmuştur
(%51,17). Bu durumu, kontrol (%16,80), acil durum (%12,12) ve reçete yazdırma (%8,80) takip
etmektedir.Yerleşim yeri ve bölgelere göre en fazla başvuru sebebi yine genel şikayetler olmuştur.
Tablo 90’da son bir ay içerisinde, hane halkının, herhangi hastalık ya da sakatlığın tedavi ettirilmesi,
ya da başka bir nedenle herhangi bir sağlık kurumuna başvurularının sebeplerine ve cinsiyete göre
dağılımı verilmiştir. Genel şikayetler nedeniyle bir sağlık kurumuna başvurma oranları, hem erkek
hem de kadın başvurularında çok yüksektir. Genel şikayetler nedeniyle bir sağlık kurumuna başvuru
oranı, erkeklerde %52,71; kadınlarda ise %50,17’dir. Kontrol amaçlı başvuru oranı, erkeklerde
%15,47, kadınlarda %17,67 iken; acil nedenlerle başvuru oranı erkeklerde %12,56, kadınlarda
%11,84’dür.
Son bir ay içinde herhangi bir hastalık ya da sakatlığın tedavi ettirilmesi ya da koruyucu sağlık hizmeti
amacıyla bir kuruma yapılan başvurularda alınan tanıların yerleşim yerine göre dağılımı Tablo 91’de
verilmiştir. Kişilere en yüksek oranda konulan tanı influenza; diğer solunum yolu belirtileriyle birlikte
virüs belirlenmemiş olarak gerçekleşmiştir (%8,55). Bu durumu, esansiyel (birincil) hipertansiyon
(%6,03), akut nazofarenjit (nezle) (%5,33), akut veya kronik olarak tanımlanmayan bronşit (%4,05) ve
tanımlanmamış diyabetes mellitus (%3,12) takip etmektedir.Genelde ilk beş sıralama kent ve kırda da
aynı oranda olmuştur. Kentsel alanda bronşit tanısı alanların oranı kıra göre daha yüksek ve akut
tonsillit tanısı kentle karşılaştırıldığında kırsal alanda daha düşüktür.
99