Hane Halkı Araştırması Ara Raporu - Türk Toraks Derneği

Tablo 60‘da hanelerin kullandıkları içme suyunun esas kaynağıyla ilgili bilgileri içeren dağılımlar
verilmiştir. İçme suyunu şebekeden alanların payı % 72.60, mahalle çeşmesinden alanların payı ise
%4.89’dur. İçme suyu olarak ambalajlanmış su (cam ve pet şişe suyu, damacana suyu vb.) kullananlar
%16.16 gibi önemli bir paya sahiptir. 2000 yılı Genel Nüfus Sayımında “borulu su” kavramı
kullanılmış olup, konut içinde borulu suyu bulunan konutlar %89,04’lük bir paya sahipken o konutun
dışında borulu suya sahip olan hanelerin oranı %5,06 olarak belirlenmiştir. Buna göre hanelerin,
toplam %94,1’i borulu suya sahiptir. 1998 yılı TNSA’da ise daha farklı bir tanım kullanılarak “temiz
içme suyunun kaynağına yakın oturanlar” tanımlaması kullanılmış ve bunların bütün içindeki payı %
74.7 olarak verilmiştir. TNSA’da verilen bu pay ile bu çalışmada bulunan şebeke suyu payı (%72,60)
birbirine benzerlik göstermektedir. Bu üç örnekten de anlaşılacağı üzere, Türkiye’de yapılan
araştırmalarda içme suyu konusunda ortak bir tanımlama ve niteleme kullanılmamaktadır. Bu nedenle
de bunlardan elde edilen bulgular birbiri ile kıyaslanamamaktadır. Bundan böyleyapılacak bu tür
araştırmalarda içme suyu için ortak bir tanım kullanılmasında yarar görülmektedir.
Hanelerin içme suyu kaynağının, yerleşim yeri ve bölgelere göre dağılımları incelendiğinde; Akdeniz
Bölgesi % 87,74’lük pay ile en yüksek oranda şebeke suyu kullanan bölgedir. Bunu %87,10’luk pay
ile Orta Anadolu, %78,03 ile Doğu ve %72,24 ile de Karadeniz Bölgesi izlemektedir. Batı Bölgesi ise
% 58.01 pay ile en düşük oranda şebeke suyu kullanılan bölgedir. Yerleşim yerlerine göre
bakıldığında kente içme suyu kaynağı olarak şebeke %71,09’luk bir paya sahipken bu pay kırda
%74,71’dir. Aynı şekilde içme suyunu mahalle çeşmesinden alan hanelerin payı kırda %8,95 iken bu
pay kentte %1,99’a düşmektedir.
İçme suyunu taşıyarak sağlayanlar Türkiye’de %11,09’luk bir paya sahipken bu pay kırda %16,43
kentte %7,25’tir (Tablo 61). İçme suyunu taşıyarak sağlayanlarda, su alınan kaynağın eve uzaklığına
bakıldığında; su kaynağı bahçe içinde olanlar %27,89’luk bir paya sahip iken, içme suyunu bir
kilometreden daha uzaktaki bir kaynaktan temin eden haneler ise %24,98’lik bir paya sahiptir. (Tablo
62). İçme suyunu taşıyarak temin edenlerin verildiği Tablo 61’de, 406 bilinmeyen hane halkı vardır.
Bunlardan 45 hane halkı kendi bahçesi içindeki suyu taşıyıp taşımadığı konusunda yanıt veremezken,
bir sonraki soruya “Bahçe içinde” yanıtını vermiştir.
Tablo 60: Hanelerin Kullanılan İçme Suyunun Kaynağına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre
Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)
İçme Suyu Kaynağı
Kuyu
suyu
veya
tulumba
Göl veya
akarsudan
alınan su
Şişe suyupet
suyudamacana
Şebeke
suyu
Mahalle
çeşmesi
Korumasız
kaynak
Yağmur
suyu
Tanker
suyu Toplam
Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %
Batı 2463 58,01 125 2,94 22 0,52 81 1,91 1 0,02 6 0,14 1553 36,58 7 0,16 4258 100
Akdeniz 1324 87,74 57 3,78 23 1,52 27 1,79 0 0,00 3 0,20 49 3,25 13 0,86 1496 100
Orta 1668 87,10 62 3,24 12 0,63 8 0,42 0 0,00 3 0,16 136 7,10 26 1,36 1915 100
Karadeniz 968 72,24 94 7,01 33 2,46 163 12,16 0 0,00 14 0,97 64 4,78 5 0,37 1341 100
Doğu 1694 78,03 209 9,63 183 8,43 77 3,55 0 0,00 3 0,14 5 0,23 0 0,00 2171 100
Toplam 8117 72,60 547 4,89 273 2,44 356 3,18 1 0,01 29 0,26 1807 16,16 51 0,46 11181 100
Yerleşim Yeri
Kent 4637 71,09 130 1,99 88 1,35 68 1,04 0 0,00 4 0,06 1574 24,13 28 0,43 6529 100
Kır 3480 74,71 417 8,95 185 3,97 288 6,18 1 0,02 25 0,54 233 5,00 23 0,49 4652 100
Toplam 8117 72,60 547 4,89 273 2,44 356 3,18 1 0,01 29 0,26 1807 16,16 51 0,46 11181 100
N=11481 n=11181 Bilinmeyen=300
78