Hane HalkÄ± AraÅtÄ±rmasÄ± Ara Raporu - TÃ¼rk Toraks DerneÄi

HANE HALKI ARAŞTIRMASI 

24 ARALIK 2003 

ANKARA

© 2004, RSHMB Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü 

Bu rapor, Başkent Üniversitesi tarafından Sağlık Bakanlığının (Refik Saydam Hıfzıssıhha 

Merkezi Başkanlığı (RSHMB) Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü) kullanımı, basımı ve yayımı 

amacıyla hazırlanmıştır. Sağlık Bakanlığı (RSHMB Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü) dışında 

hiç kimse bu rapora dayanarak hiçbir hak iddia edemez veya raporu kullanamaz. 

Bu raporu herhangi bir amaçla kullanan kişi, raporun içeriğinden ötürü zarara uğradığını iddia 

edemez. Raporun yayınlanmış olması,içeriğine ilişkin teminat verildiği anlamına gelmez. 

Ne Başkent Üniversitesi, ne Sağlık Bakanlığı (RSHMB Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü), ne 

de Başkent Üniversitesi ve / veya Sağlık Bakanlığı ’nın (RSHMB Hıfzıssıhha Mektebi 

Müdürlüğü), hangi yetki kademesinde olursa olsun, çalışanı, yöneticisi veya temsilcisi 

raporda yer alan herhangi bir bilgi veya ifadeden dolayı hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz ve 

bu kişilerin yukarıda bahsedilenlere ilişkin olarak herhangi bir teminat verdiği veya beyanda 

bulunduğu iddia edilemez. 

Tüm hakları saklıdır. Bu eserin tamamı ya da bir bölümü,4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 

sayılı FSEK uyarınca, kullanılmazdan önce hak sahibinden 52. maddeye uygun yazılı izin 

alınmadıkça, hiçbir şekil ve yöntemle işlenmek, çoğaltılmak, çoğaltılmış nüshaları yayılmak, 

satılmak, kiralanmak, ödünç verilmek, temsil edilmek, sunulmak, telli / telsiz ya da başka 

teknik, sayısal ve / veya elektronik yöntemlerle iletilmek suretiyle kullanılamaz. 

Ayrıntılı bilgi için: Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, 

İbrahim Müteferrika Sk. No:5 06030 Rüzgarlı/Ulus/Ankara, Turkiye( Tel: 312 30912 24; e-posta: 

mektep@hm.saglik.gov.tr) 

I

ULUSAL HASTALIK YÜKÜ VE 

MALİYET ETKİLİLİK PROJESİ 

T.C. 

SAĞLIK BAKANLIĞI, 

REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA MERKEZİ BAŞKANLIĞI, 

HIFZISSIHHA MEKTEBİ MÜDÜRLÜĞÜ 

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 

24 ARALIK 2003 

II

TEŞEKKÜR 

Bu araştırma Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik projesinin bir bileşeni olup, Türkiye 

Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından finanse edilmiştir. Çalışmanın yapılmasında her türlü desteği 

sağlayan Sağlık Bakanlığı Makam’ı başta olmak üzere Sağlık Projesi Genel Koordinatörleri Dr. 

Mehmet Fettahoğlu ve Haydar Mezarcı’ya; Hıfzısıhha Mektebi Müdürü Dr. Salih Mollahaliloğlu’na; 

araştırmanın planlanması aşamasından itibaren tüm safhalarında bizlerle birlikte bire bir çalışan Sağlık 

Bakanlığı Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğünden Uzm. Dr. 

Nazan Yardım, Dr. Berrak B. Başara, Dr. Ömer Varol, Uzm. Dr. Vural Dirimeşe, Uzm. Dr. Mehtap 

Kartal, Dr. Halil E. Erişti, Gökçen Altınok ve ilgili diğer tüm çalışanlarına; Ulusal Hastalık Yükü ve 

Maliyet Etkililik Projesi yönlendirme, izleme ve bilimsel kurul üyelerine değerli katkılarından dolayı 

teşekkür ederiz. 

Ayrıca raporun basım öncesi değerlendirilmesinde emeği geçen Hıfzısıhha Mektebi 

Müdürlüğü, Halk Sağlığını Geliştirme Bölümü’nde görevli Uzm. Dr. Engin Özkan, Dt. Demet Aksoy, 

Dr. Esin Şener, Dr, Zekiye Çelebi, Dr. İlhan Öztürk, Y.Hem.Serap Taşkaya, Uzm. Dr. Belgin Özhan’a 

teşekkür ederiz. 

Türkiye’nin sağlık hizmetlerinde önceliklerin saptanabilmesi, bu çerçevede uygun politika ve 

stratejilerin belirlenmesinde bir araç olan bu araştırmanın yapılabilmesi için projeyi yüklenen ve 

başlangıcından itibaren maddi ve manevi destek olan Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet 

Haberal’a ve emeği geçen herkese teşekkür ederiz. 

II

ULUSAL HASTALIK YÜKÜ VE MALİYET ETKİLİLİK ÇALIŞMASI 

YÖNLENDİRME KURUL ÜYELERİ 

SAĞLIK BAKANLIĞI 

Müsteşar, Prof. Dr. Necdet ÜNÜVAR 

Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Dr. 

Salih MOLLAHALİLOĞLU 

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI 

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Orhan AKKAYA, Döner TETİK 

T.C. GENELKURMAY BAŞKANLIĞI 

TSK Sağlık Komutanlığı, Binbaşı Muharrem UÇAR 

T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI 

KİT Genel Müdürlüğü, A. Tuncay TEKSÖZ 

Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ayşe AKKİRAZ 

T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI 

Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Muharrem VARLIK, Nihan 

KIRCALIALİ 

T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ BAŞKANLIĞI 

Ulusal Hesaplar Dairesi Başkanlığı, Gülay ERDEN, A. İrfan TÜRKOĞLU, Sevim 

ETKESEN 

Sosyal İstatistikler Dairesi Başkanlığı, Şengül ARSLAN, Nevin UYSAL 

Araştırma, Tetkik ve İstatistik Teknikler Daire Başkanlığı, Yılmaz ERŞAHİN, Muharrem 

GÜR 

T.C. MALİYE BAKANLIĞI 

Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Abdurrahman VARGÜN, 

BAĞ-KUR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 

Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı, Merih DİZİCİ 

T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 

Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı, Tarık KANGAL 

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 

Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü, Nuri ŞAŞMAZ 


İZLEME KURUL ÜYELERİ 

SAĞLIK BAKANLIĞI 

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Dr. İ. Ercan BAL, Uzm. Dr. Hülya 

ALTINYOLLAR, Dr. Nihal BABALIOĞLU 

Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Dr. Levent EKER, Dr. Arzu 

KÖSELİ 

III

Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Dr. Ertan KAVASOĞLU, Hakime ZAL, 

Dr.Filiz BOZKURT, Hüseyin BÜYÜKKAYIKÇI 

Verem Savaş Dairesi Başkanlığı, Dr. Binnaz KAYA DURUNAY, Dr. Ayşen Melek 

AYTUĞ KOŞAN 

Sıtma Savaşı Dairesi Başkanlığı, Dr.Ömer YEDİKARDEŞLER 

İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü, Ecz. Eda CİNDOĞLU 

Bilgi İşlem Daire Başkanlığı, Dr. Songül DOĞAN, Dr. Özlem YİĞİTBAŞIOĞLU 

Kanser Savaş Dairesi Başkanlığı, Prof.Dr. Murat TUNCER, Dr. Funda TEKİN, Dr. Emire 

ÖZEN 

Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, İnciser KAYA, İlknur 

GÜNEY, Rasim CEYHAN 

Ankara İl Sağlık Müdürlüğü, Çubuk Devlet Hastanesi, Abdullah YILDIZ 

Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Uzm. 

Dr. Nazan YARDIM, Dr. Berrak BORA BAŞARA, Uzm. Dr. Mehtap KARTAL, Dr. Halil 

Erkan ERİŞTİ 


BİLİMSEL KURUL ÜYELERİ 

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

Tıp Fakültesi Dekanlığı, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Doç Dr. Nesrin ÇİLİNGİROĞLU, 

Doç. Dr. Bahar GÜÇİZ DOĞAN, Uzm.Dr. Banu ÇAKIR, Dr. Sarp ÜNER, Doç. Dr. Hilal 

ÖZCEBE 

Tıp Fakültesi Dekanlığı, Bioistatistik Anabilim Dalı, Yrd. Doç. Dr. Pınar ÖZDEMİR 

GEYİK 

Nüfus Etütleri Enstitüsü, Prof. Dr. Sabahat TEZCAN, Araş Gör. Elif KURTULUŞ YİĞİT, 

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Araş.Gör.Zafer ÇALIŞKAN 

ANKARA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

Sağlık Eğitim Fakültesi Dekanlığı-Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, 

Yrd. Doç. Dr. İsmail AĞIRBAŞ, Yrd. Doç. Dr. Efsun Ezel ESATOĞLU 

Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yrd.Doç Dr. Hasan ŞAHİN 

GAZİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

Tıp Fakültesi Dekanlığı, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Doç.Dr.Işıl MARAL 

Kazaları Önleme ve Araştırma Enstitüsü, Dr. Elif DURUKAN 

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanlığı, Prof.Dr. Metin Kamil ERCAN 

IV

MARMARA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

Sağlık Eğitim Fakültesi Dekanlığı, Yrd. Doç. Dr. Metin ATEŞ 

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanlığı, Yrd.Doç. Dr. Yasemin YEĞİNBOY 

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

Tıp Fakültesi Dekanlığı,Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yrd. Doç.Dr. Murat TOPBAŞ 

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

Tıp Fakültesi Dekanlığı,Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Prof.Dr. Osman GÜNAY 

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 

Tıp Fakültesi Dekanlığı,Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Yrd. Drç.Dr. Nilay ETİLER 

DERNEKLER 

Toraks Derneği, Uzm.Dr. Osman ÖRSEL 

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Doç.Dr. Hilal ÖZCEBE 

Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği, Prof. Dr. Halil KURT 

İç Hastalıkları Uzmanları Derneği, Dr. Gülay SAİN GÜVEN 

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ÇALIŞMA EKİBİ: 

Yrd. Doç. Dr. Cihangir Özcan (Koordinatör, Hane Halkı Araştırması) 

Dr. Ömer Gücelioğlu (Koordinatör, İstatistiksel Analiz ve Örneklem) 

Prof. Dr. Korkut Ersoy 

Prof. Dr. Öztaş Ayhan 

Prof. Dr. İsmail Erdem 

Prof. Dr. Mithat Çoruh 

Prof. Dr. Seval Akgün 

Prof. Dr. Rengin Erdal 

Prof. Dr. Gül Ergör 

Prof. Dr. Recep Akdur 

Doç. Dr. Adnan Kısa 

Doç. Dr. Şahin Kavuncubaşı 

Yrd. Doç. Dr. Mehtap Akçil Temel 

Yrd. Doç. Dr. Nermin Özgülbaş 

Dr. Sibel Uzer 

Dr. Meriç Çolak 

Dr. Özlem Aydın 

Dr. Ergün Öksüz 

Dr. Simten Malhan 

Dr. Ali Tekin Çelebioğlu 

Uzm. Okan Yeloğlu 

Uzm. Beyhan Aksoy 

Uzm. Cenk Sözen 

Erinç Karakan 

Okan Özkan 

Muammer Sarugan 

Nevin Taner 

Greg Hammond 

Elif Şengül 

Nilgün Gebeş 

V

İÇİNDEKİLER 

GRAFİKLER VE ŞEKİLLER DİZİNİ............................................................................... 

TABLOLAR ................................................................................................................................... 

KISALTMALAR .......................................................................................................................... 

GİRİŞ ............................................................................................................................................... 1 

1. AMAÇ .......................................................................................................................................... 2 

2. YÖNTEM ................................................................................................................................... 3 

2.1. Örneklem ........................................................................................................................ 3 

2.2. Anket Formunun Düzenlenmesi............................................................................... 8 

2.3. Anketör El Kitabı ve Bilgi Kartlarının Hazırlanması........................................ 9 

2.4. Ön-test (Pre-Test) Çalışmaları.................................................................................. 10 

2.5. Pilot Alan Uygulaması ............................................................................................... 11 

2.6. Anketör Seçimi ve Eğitimi ....................................................................................... 11 

2.7. Denetçi Seçimi ve Eğitimi ........................................................................................ 11 

2.8. Lojistik Destek Hizmetleri ........................................................................................ 12 

2.9. Organizasyon................................................................................................................. 12 

2.10. Blok ve Adreslerin Devlet İstatistik Enstitüsünden Temini ........................... 13 

2.11. Listeleme Çalışmaları ................................................................................................. 13 

2.12. Hane Halkı Anket Uygulamaları ............................................................................ 13 

2.13 Denetim Aktiviteleri .................................................................................................. 14 

2.14. Kalite Kontrol Çalışmaları ........................................................................................ 14 

2.15. Yerel Kuruluşlarla İşbirliği ve İletişim ................................................................. 15 

2.16. Optik Okuma ve Kodlama İşlemleri ...................................................................... 15 

2.17. Analiz .............................................................................................................................. 16 

3. BULGULAR ............................................................................................................................. 17 

3.1. Görüşme Sonucu Hakkında Genel Bilgiler .......................................................... 17 

3.2. Hanehalkı Bireylerinin Demografik Nitelikleri .................................................. 23 

3.3. Hane Halkı Bireylerinin Hastalığa Yakalanma Sıklığı .................................... 35 

3.4. Hane Halkı Bireylerinden Sağlık Sorunu Nedeniyle Bir Sağlık 

Kurumunda Halen Yatanların Değerlendirilmesi .............................................. 58 

3.5. Hane Halkı Bireyleri Arasında Bedensel ve Zihinsel Özürlülük 

Durumu ............................................................................................................................ 60 

3.6. Hanelerde Bakıma İhtiyacı Olan Yetişkin ve Çocukların Durumlarının 

Değerlendirilmesi ......................................................................................................... 72 

3.7. Konutların Altyapı Özelliklerinin Analizi ............................................................ 75 

3.8. Haneye Ait Risk Faktörleri ....................................................................................... 88 

3.9. Hane Halkının Sahip Olduğu Ulaşım Aracı veya Eşyalar .............................. 89 

3.10. Hane Halkı Giderleri .................................................................................................. 95 

3.11. Hanelerin Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmeti Alma Durumlarının 

Kurumlara, Hizmet Türlerine ve Sağlık Harcamalarının Kaynağı ............... 99 

3.12. Hane Halkı Gelirleri .................................................................................................... 115 

3.13. Hane Bireylerinin Sağlık Güvence Sisteminin Analizi .............................. 117 

IV 

V 

XXIII 

VI

3.14. Cevaplayıcının Tespiti ve Görüşme Sonucu ........................................................ 125 

3.15. Cevaplayıcı Demografik Özellikleri ....................................................................... 128 

3.16. Cevaplayıcının Son Bir Ay İçindeki Sağlık Durumu ile SağlıkVakaları, 

Setleri, ve Sağlık Sıralamasına Verdiği Yanıtlar................................................. 134 

3.17. Sağlık Vakalarının ve Sağlık Durumu Değerlendirme Setlerinin 

Analizi ............................................................................................................................. 154 

3.18. Risk Faktörleri .............................................................................................................. 207 

3.19. Seçilen 12 Hastalığa Özgü Cevaplayıcının Teşhis Tedavi ve Semptom 

Boyutunda Verdiği Yanıtlar...................................................................................... 237 

4. ANKETÖRÜN CEVAPLAYICI İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRMESİ VE 

GÖZLEMLERİ ..................................................................................................................... 288 

5. KOMŞU HANE HALKI NÜFUS BİLGİLERİNİN DEMOGRAFİK 

DEĞERLENDİRMESİ ..........................................................................................................292 

6. HANEDE VE KOMŞUDA TESPİT EDİLEN ÖLÜMLER HAKKINDA 

BİLGİ .......................................................................................................................................... 294 

7. KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI .................................................................... 294 

EKLER .......................................................................................................................................... 299 

Ek 1. Eğitim Programı ...................................................................................................... 299 

Ek 2. Ulusal Sağlık Araştırması – Hane Halkı Anket Çalışması Listeleme 

Formu ......................................................................................................................... 300 

Ek 3. Denetleme Formu ................................................................................................... 301 

Ek 4. Tekrar Görüşme Yapılan Hane Kayıt Formu.......................................................302 

Ek 5. Uygulanan Kalite Kontrol Anketlerinin Bölgelere ve İllere Göre 

Dağılımı ..................................................................................................................... 303 

Ek 6. Ulusal Sağlık Araştırması 1. Donem HH Anket Uygulama Planı ............ 304 

Ek 7. Ulusal Sağlık Araştırması 2. Donem HH Anket Uygulama Planı............. 305 

Ek 8 Resmi Yazılar 1 ........................................................................................................ 306 

Ek 9 Resmi Yazılar 2 ........................................................................................................ 307 

Ek 10 Resmi Yazılar 3 ………………………………………………………. 308 

Ek 11 Düzeltme İşlemlerine Ait Metodoloji ………………………………… 309 

Ek 12 Düzeltme Katsayısı ile Elde Edilen Yeni Nüfus Kullanılarak Hazırlanan 

Cevaplayıcı Bölümüne Ait Tablolar…………………………………… 314 

Ek 13 Anket Formu............................................................................................................. 410 

Ek 14 Seçilmiş Bazı Araştırma Değişkenleri İçin Örnekleme hataları ............... 472 

Ek 15 Ulusal Sağlık Araştırması Anketör El Kitabı ............................................ 487 

KAYNAKLAR .......................................................................................................................547 

VII

GRAFİKLER VE ŞEKİLLER DİZİNİ 

Grafik 1: Örnekleme Çıkan Hanelerde Anket Tamamlama Durumunun Dönemlere Göre 

Dağılımı..................................................................................................................19 

Grafik 2 : Duygu Durumu Kesme Noktaları ................................................................................ 191 

Grafik 3: Algı Kesme Noktaları ................................................................................................... 192 

Grafik 4: Hareketlilik Kesme Noktaları ....................................................................................... 192 

Grafik 5: Ağrı Kesme Noktaları ................................................................................................... 193 

Grafik 6: Kişisel İlişkiler Kesme Noktaları .................................................................................. 193 

Grafik 7: Kişisel Bakım Kesme Noktaları ................................................................................... 194 

Grafik 8: Uyku ve Zindelik Kesme Noktaları .............................................................................. 194 

Grafik 9: Sıklık Duygu Puanı ....................................................................................................... 196 

Grafik 10: Sıklık Algı Puanı ........................................................................................................... 196 

Grafik 11: Sıklık Hareketlilik Puanı ............................................................................................... 197 

Grafik 12: Sıklık Ağrı Puanı .......................................................................................................... 197 

Graik 13: Sıklık Kişisel Aktiviteler Puanı ..................................................................................... 198 

Grafik 14: Sıklık Kişisel Bakım Puanı ........................................................................................... 198 

Grafik 15: Sıklık Uyku ve Zindelik Puanı ...................................................................................... 199 

Grafik 16: Yaş Kategorilerine Göre Sekiz Alan İçin Y Star .......................................................... 201 

Grafik 17: Eğitim Kategorisine Göre Sekiz Alan İçin Y Star......................................................... 201 

Grafik 18: Cinsiyete Göre Sekiz Alan İçin Y Star ......................................................................... 202 

Şekil 1 Nüfuslar Arası Kesme Nokta değişimleri .......................................................................... 155 

Şekil 2-a: Sağlık Durumu Grafikleri (Genel Sağlık Düzeyi, Ev Aktiviteleri) ............................... 160 

Şekil 2-b: Sağlık Durumu Grafikleri (Hareket Edip Dolaşma, Enerji Gerektiren Aktiviteler)....... 161 

Şekil 2-c: Sağlık Durumu Grafikleri (Yıkanma Giyinme, Temiz ve Düzgün Görünme) .............. 162 

Şekil 2-d: Sağlık Durumu Grafikleri (Ağrı veya Sancı, Vücutla İlgili Rahatsızlık) ...................... 163 

Şekil 2-e: Sağlık Durumu Grafikleri (Anlama ya da Hatırlama, Yeni Şeyleri Öğrenme) .............. 164 

Şekil 2-f: Sağlık Durumu Grafikleri (Kişilerarası İlişkiler, Problem Çözme) ............................... 165 

Şekil 2-g: Sağlık Durumu Grafikleri (Gözlük/Kontakt Lens Kullanımı, Yoldaki Kişiyi 

Tanıma) ........................................................................................................................... 166 

Şekil 2-h: Sağlık Durumu Grafikleri (Cismi Görme/Tanıma, Uykudan Uyanma) ........................ 167 

Şekil 2-i: Sağlık Durumu Grafikleri (Zinde Olamama) ................................................................. 168 

Şekil 2-j: Sağlık Durumu Grafikleri (Depresif Hissetme, Endişeli Hissetme) ............................... 169 

Şekil 3a: Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri ...................................................................................... 170 

Şekil 3b: Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri-Hareketlilik Durumu .................................................. 171 

Şekil 3c: Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri-Algı Durumu ............................................................... 172 

Şekil 3d: Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri-Kişisel Bakım Durumu ................................................ 173 

Şekil 3e: Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri-Görme Durumu ........................................................... 174 

Şekil 3f: Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri-Uyku ve Zindelik Durumu ........................................... 175 

Şekil 3g : Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri –Kişilerarası İlişkiler Durumu .................................... 176 

Şekil 3h: Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri-Ağrı Durumu ............................................................... 177 

Şekil 4-a: Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-A .................................. 178 

Şekil 4-b: Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-A .................................. 179 

Şekil 4-c: Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-A .................................. 180 

Şekil 4-d: Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-A .................................. 181 

Şekil 5-a: Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-B .................................. 182 

Şekil 5-b: Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-B .................................. 183 

Şekil 5-c: Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-B .................................. 184 

Şekil 6 : 21 Kişisel Yanıt ve Sağlık Vakaları Yanıt Modelleri ...................................................... 188 

Şekil 7 : Sağlık Vakalarına Uyarlanmış Kaba Puan (SVUKP) Kategorileri ................................. 189 

VIII

TABLOLAR 

Tablo 1: 

Tablo 2. 

Tablo 3: 

Tablo 4: 

Tablo 5: 

Tablo 6: 

Tablo 7: 

Tablo 8: 

Tablo 9: 

Tablo 10: 

Tablo 11: 

Tablo 12: 

Tablo 13: 

Tablo 14: 

Tablo 15: 

Tablo 16: 

Tablo 17: 

Tablo 18: 

Tablo19: 

Tablo 20: 

Tablo 21: 

Tablo 22: 

Toplam Türkiye Nüfusunun Bölgelere ve Kır-Kent’e Göre Dağılımı...............................3 

Örnek Büyüklüğünün Bölgelere ve Kır-Kente göre Dağılımı...........................................5 

Dönemler İtibarı İle Örnek Seçilen Blok Ve Hane Halkı Sayıları İle Anket 

Uygulanan Hane Halkı Sayıları (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).....................................6 

Kish Cevaplayıcı Seçim Tablosu.......................................................................................7 

Tasarım Ağırlıkları ve Cevaplama Faktörleri....................................................................8 

Örnekleme Çıkan Blok Sayılarının Bölgelere ve İllere Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye). ................................................................................ 18 

Örnekleme Çıkan Hanelerde Anket Tamamlama Durumunun Dönemlere Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)................................................................... 19 

Ziyaret Edilen Hanelerde Görüşme Sonuçlarının Ziyaret Sayısına Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).........................................................................................20 

Anket Uygulanan Hanelerin Bölge ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ........................................................................................21 

Uygulama Dönemlerine Göre Hane Halkı Bireylerinin Cinsiyet, Yerleşim Yeri, 

Bölge ve Yaş Bantlarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).................. .....22 

Hane Halkı Bireylerinin Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Hanehalkı Büyüklüğüne (Hanede Yaşayan Kişi Sayısı) Göre Hanehalkı Sayıları ile 

Bölge ve Yerleşim Yerine Göre Hanehalkı Fertlerinin Dağılımları 

( UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ……………………………………………………………….25 

Hanelerde Ortalama, Standart Sapma ve Yaşayan Kişi Sayısına Göre Oluşturulan 

Grupların Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, 

Türkiye) .................................................................................................................................26 

Altı Yaş Üzeri Bireylerin Öğrenim Düzeylerinin Yaş Gruplarına ve Cinsiyete 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................................................28 

Altı Yaş ve Üzeri Hane Halkı Bireyleri Öğrenim Düzeylerinin, Bölge ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).................................................29 

Hane Halkı Bireylerinin Öğrenim Düzeyi, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)..........................................................................30 

Örneklem Nüfusunun Medeni Duruma, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Yaş Grupları 

ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)............................................32 

Örnekleme Çıkan Nüfusun, Gelir Getiren Bir İşte Çalışma Durumunun, Yaş 

Grubu, Bölge, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Ay İçinde, Hane Halkı Bireyleri Arasında, Hekim Tarafından Tanısı 

Konulmuş Bir Hastalık (Kronik ve Akut) Olan ve Olmayan Hanelerin, Bölgelere 

ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ...............................35 

Son İki Ay Hariç Hane Halkı Bireyleri Arasında Hekim Tarafından 

Tanısı Konulmuş Hekim Kontrolünü ve Devamlı İlaç Kullanmayı Gerektiren 

Kronik Bir Hastalığı Olan ve Olmayan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).......................................................................36 

Son İki Ayda Hekim Tanısı Konulmuş İlk 20 Akut ve Kronik Hastalığın 

Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (Dönem I) 


Son İki Ayda Hekim Tanısı Konulmuş İlk 20 Akut ve Kronik Hastalıkların 

Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı (Dönem I) 


IX

Tablo 23: 

Tablo 24: 

Tablo 25: 

Tablo 26: 

Tablo 27: 

Tablo 28: 

Tablo 29: 

Tablo 30: 

Tablo 31: 

Tablo 32: 

Tablo 33: 

Tablo 34: 

Tablo 35: 

Tablo 36: 

Tablo 37: 

Tablo 38: 


Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Dönem I) 



Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (Dönem II) 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .......................................................................................41 


Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı (Dönem II) 



Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Dönem II) 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .. ......................................................................................43 


Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(Dönem I ve Dönem II Toplamı) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ...................................44 


Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı (Dönem I ve Dönem II Toplamı) 



Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Dönem I ve Dönem II Toplamı) 


Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Kronik Hastalıkların 

Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (Dönem I-İlk 20 

Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ........................................................................49 


Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı (Dönem I- İlk 20 Hastalık) 



Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Dönem I- İlk 20 Hastalık) 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)........................................................................................51 


Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı (Dönem II- 

İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .............................................................52 


Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı (Dönem II- İlk 20 Hastalık) 



Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Dönem II İlk 20 Hastalık) 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ) ......................................................................................54 


Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(Dönem I ve Dönem II Toplamı-İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..........55 


Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı (Dönem I ve Dönem II Toplamı – 

İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..............................................................56 


Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Dönem I ve Dönem II 

Toplamı – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .............................................57 

X

Tablo 39: Hane Halkı Bireyleri Arasında Halen Sağlık Sorunu Nedeni İle Bir Sağlık 

Kurumunda Yatan Kişi Olan ve Olmayan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim 

Yerlerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................................. 58 

Tablo 40: Herhangi Bir Sağlık Sorunu Nedeni ile Bir Sağlık Kurumunda Yatan Kişilerin 

Yattıkları Sağlık Kurumuna, Yerleşim Yerine, Bölgelere ve Cinsiyete 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)................................................................59 

Tablo 41: Herhangi Bir Sağlık Sorunu Nedeni ile Hastanede Yatan Kişilerin Yatış 

Nedenlerine, Yerleşim Yerine, Bölgelere ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 42: Bireyleri Arasında Bedensel Özürlü Kişi Bulunan ve Bulunmayan 

Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .......................................................................................61 

Tablo 43: Hanehalkı Bireyleri Arasında Bedensel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Bedensel 

Özürlülük Türlerinin Cinsiyet ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 44: Hanehalkı Bireyleri Arasında Bedensel Özürlülüğe Sahip Kişilerin 

Bedensel Özürlülük Türlerinin Bölgelere Göre Dağılımı 



Özürlülük Türlerinin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Tablo 46: Hanehalkı Bireyleri Arasında Bedensel Özürlülüğe Sahip Kişilerin 

Özürlülük Türlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ........................................................................................63-64 

Tablo 47: Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlü Kişi Bulunan ve Bulunmayan Hanelerin 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 48: Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Zihinsel 




Özürlülük Türlerinin Bölgelere Göre Dağılımı 



Özürlülük Türlerinin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Tablo 51: Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlülüğe Sahip Kişilerin 

Özürlülük Türlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ........................................................................................70-71 

Tablo 52: Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma Muhtaç Yetişkin Bir Kişi (18 ve 

Daha Yukarı Yaş) Bulunan ve Bulunmayan Hanelerin, Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)................................72 

Tablo 53: Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma İhtiyacı Olan Yetişkinlerin (18 Yaş 

ve Üstü ) Bakım Durumuna, Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


XI

Tablo 54: 

Tablo 55: 

Tablo 56: 

Tablo 57: 

Tablo 58: 

Tablo 59: 

Tablo 60: 

Tablo 61: 

Tablo 62: 

Tablo 63: 

Tablo 64: 

Tablo 65: 

Tablo 66: 

Tablo 67: 

Tablo 68: 

Tablo 69: 

Tablo 70: 

Tablo 71: 

Tablo 72: 

Tablo 73: 

Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma Muhtaç Bir Çocuk (0-17 Yaş) 

Olan ve Olmayan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma İhtiyacı Olan (0-17 yaş) 

Çocukların Bakım Durumuna ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Hane Halkı Bireyleri Arasında Son Bir Yılda Ölüm Olan ve Olmayan 



Örnekleme Çıkan Konutların Oda Sayısına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .............................................................76 

Örnekleme Çıkan Konutların Taban Yapısına, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................................77 

Örnekleme Çıkan Konutların Duvar Yapısına, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine GöreDağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ......................................................77 

Hanelerin Kullanılan İçme Suyunun Kaynağına, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................................78 

Hanelerin İçme Suyunu Taşıyarak Temin Edip Etmediklerinin, Bölgelere 

ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..........................79 

İçme Suyunu Taşıyarak Temin Eden Hanelerin Su Kaynağının Eve 

Uzaklığının Bölgelere veYerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) ........................................................................................79 

Hanelerin Kullanılan Tuvalet Tipi, Bölgeler ve Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ........................................................................81 

Tuvaleti Evin Dışında Olan Hanelerin, Tuvaletin Eve Olan Uzaklığına, 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .........82 

Hanelerin Yemeklerini Genellikle Pişirdikleri Yere, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).................................................83 

Hanelerin Kullandıkları Ocak Türüne, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Hanelerin Yemek Pişirmek İçin Kullandıkları Yakıt Türüne, Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).................................85 

Hanelerin Isınmak İçin Kullandıkları Yakıta, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)..................................................86 

Hanelerin Evlerinde Kullandıkları Aydınlatma Kaynağına, Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).................................87 

Evlerinde Hayvan Besleyen ve Beslemeyen Hanelerin,Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................88 

Hane Halkının Sahip Olduğu Hayvan Türünün Bölgelere,Yerleşim Yerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..............................................................88 

Araba ve Benzeri Motorlu Taşıta Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY- ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)...............................89 

Bisiklete Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


XII

Tablo 74: 

Tablo 75: 

Tablo 76: 

Tablo 77: 

Tablo 78: 

Tablo 79: 

Tablo 80: 

Tablo 81: 

Tablo 82. 

Tablo 83: 

Tablo 84: 

Tablo 85. 

Tablo 86: 

Tablo 87: 

Tablo 88: 

Tablo 89: 

Tablo 90: 

Tablo 91: 

Tablo 92: 

Hatlı Telefona Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Cep Telefonuna Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Televizyona Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Çamaşır Makinesine Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)...............................................................92 

Buzdolabına Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .................................................................................................... 92 

Bulaşık Makinesine Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..............................................................93 

Elektrikli Süpürgeye Sahip Olan HanelerinBölgelere ve Yerleşim Yerine 


Bilgisayara Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .......................................................................94 

Internet Bağlantısına Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine 


Hanehalkının Son Bir Ay İçerisinde Yaptıkları Harcama Türlerinin, 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)..........96 

Hane Halkının Son Bir Ay İçerisinde Yaptıkları Toplam Harcama 

Türlerinin Bölgelere Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .........................97 

Hane Halkının Son Bir Ay İçerisinde Yaptıkları Toplam Harcama 

Türlerinin Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)..............98 

Son Bir Ay İçerisinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvuruların 

Sağlık Kurumuna Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)...............................101 

Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapan Kişilerin 

Başvurdukları Sağlık Kurumlarının Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvuruların Sağlık 

Kurumuna ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ....................103 

Son Bir Ay İçerisinde Herhangi Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi 

Ettirilmesi ya da Başka Bir Nedenle Herhangi Bir Sağlık Kurumuna 

Başvuru Nedenlerinin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Son Bir Ay İçerisinde Herhangi Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi 

Ettirilmesi ya da Başka Bir Nedenle Herhangi Bir Sağlık Kurumuna 

Başvuru Sebeplerinin Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son Bir Ay İçinde Herhangi Bir Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi 

Ettirilmesi ya da Koruyucu Sağlık Hizmeti Amacıyla Bir Kuruma Yapılan 

Başvurularda Alınan Tanıların Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Son Bir Ay İçinde Herhangi Bir Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi 

Ettirilmesi ya da Koruyucu Sağlık Hizmeti Amacıyla Bir Kuruma Yapılan 

Başvurularda Alınan Tanıların Cinsiyete Göre Dağılımı 


XIII

Tablo 93: Son Bir Ay İçerisinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvurularda 

Alınan Hizmetlerin, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 94: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvurularda Alınan 

Hizmet Türlerinin Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ............109 

Tablo 95: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması (Milyon TL) Yapılan 

Başvurularda Alınan Hizmetin Bedeline ve Kişi Başına Ortalama Sağlık 

Harcamasının Bölgelere ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı 


Tablo 96: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması (Milyon, TL)Yapılan 

Başvurularda Alınan Hizmetin Bedeline ve Kişi Başına Ortalama Sağlık 

Harcamasının, Yerleşim Yerine ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı 



Hizmetin Bedelinin Toplam Sağlık Harcaması İçindeki Oranlarının, 

Bölgelere ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı 



Hizmetin Bedelinin Toplam Sağlık Harcaması İçindeki Oranlarının, 

Yerleşim Yerine ve Türkiye Toplamına GöreDağılımı 


Tablo 99: Örnekleme Çıkan Nüfusta Son Bir Yıl İçinde Sağlık Harcaması Yapan 

Hanelerin, Bu Harcamanın Kaynağına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine 


Tablo 100: Örnekleme Çıkan Nüfusun, Halen Yaptıkları İşe, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).................................................116 

Tablo 101: Hane Halkı Gelirlerinin %20'lik Dilimlere Göre Dağılımı 


Tablo 102: Görüşülen Hanelerde Yaşayan Kişilerin Sağlık Sigortasına Sahip 

OlmasıDurumlarının Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 103: Örnekleme Çıkan Nüfusun Sağlık Sigortası Durumunun Bölgelere, 

Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-MEÇalışması, 2002-2003, Türkiye)...........119 

Tablo 104: Herhangi Bir Zorunlu Sağlık Sigortası Kapsamında Olanların, Sigorta 

Türüne, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003) Türkiye).........................................................................................120 

Tablo 104a:Herhangi Bir Zorunlu Sağlık Sigortası Kapsamında Olanların, Bölgeler 

veYerleşim Yeri ve Yaş Gruplarına Göre Sigorta Türlerinin Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003 Türkiye)..........................................................................................121 

Tablo105: Herhangi Bir Zorunlu Sağlık Sigortası Kapsamında Olanların, Sigorta 

Türüne, Bölgelere, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ........................................................................................................................... 122 

Tablo 106: Hanede Yaşayan Kişilerin Her Yıl Ödediği Özel Sağlık Sigortası 

Primlerinin %20’lik Dilimlere, Cinsiyete, Bölgelere ve Yerleşim Yerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)....................................................................................... 123 

XIV

Tablo 107: Hanede Yaşayan Kişilerin Özel Sağlık Sigortası Olma Durumuna, 

Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 108: Diğer Bir Hane Bireyinden Dolayı Sigortalı Olan Kişilerin, Bölgelere, 

Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ............. 124 

Tablo 109: Kish Tablosundan Seçilen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Anket 

Tamamlama Durumunun Sonuçlarının Dağılımı 


Tablo 110: Kish Tablosundan Seçilen 18 Yaş Üstü Bireylerin Görüşme Sonuçlarının 

Ziyaret Sayısına Göre Dağılımı Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..................... 126 

Tablo 111: Uygulama Dönemlerine Göre Cevaplayıcı Seçim (Kish) 

TablolarınınDağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)..................................................................... 127 

Tablo 112: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Cinsiyetlerine, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)..................................................................... 127 

Tablo 113: Hanelerde Uygulanan Sağlık Vakalarının Dağılımı 


Tablo 114: Hanelere Uygulanan Sağlık Değerlendirme Setlerinin Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)........................................................................................................................... 128 

Tablo 115: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Yaş Gruplarına, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................................................... 129 

Tablo 116: 18 yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Öğrenim Sürelerine, Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)............................................. 130 

Tablo 117: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Yıl İçindeki Yaptığı İşin, 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)............. 131 

Tablo 118: 18 Yaş ve Üstü Çalışmayan Cevaplayıcıların, Çalışmama Nedenine, 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)............. 132 

Tablo 119: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Esas Mesleklerine, Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ........................................... 133 

Tablo 120: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Şu Andaki Sağlık Durumuna, Bölgelere, 

Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Tablo 121: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Şahsi ve Ev İşlerini 

Yaparken Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 

Yerine ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..................... 136 

Tablo 122: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Hareket Edip 

Dolaşmada Güçlük Çekip Çekmeme Durumlarının Bölgelere, Yerleşim 

Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Tablo 123: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Enerji Gerektiren 

Aktivitelerde Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 



Tablo 124: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Yıkanma ve Giyinme 

Gibi Aktivitelerde Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, 



XV

Tablo 125: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Üstüne Başına 

Bakmada Güçlük Çekip Çekmememe Durumunun Bölgelere, Yerleşim 



Tablo 126: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Ağrı veya Sancı Çekip 

Çekmeme Durumlarının Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş 

Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ......................................................... 141 

Tablo 127: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Rahatsızlık Çekip 

Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş 

Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)........................................................... 142 

Tablo 128: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Anlama ya da 

Hatırlamada Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 



Tablo 129: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Yeni Bir İş ya da 

Görevi Öğrenmede Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun, Bölgelere, 


(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .......................................................................................................................... 144 

Tablo 130: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerarası İlişkiler 

veya Topluma Katılımda Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun, Bölgelere, 



Tablo 131: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Diğer Kişilerle Olan 

Anlaşmazlıklarını ve Problemlerini Çözmede Zorluk Çekip Çekmeme 

Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ...................................................................................... 146 

Tablo 132: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Gözlük veya Kontakt Lens Kullanma 

Durumlarının Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına 


Tablo 133: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Tanıdıkları Birisini 

Yolun Karşı Tarafından Görme ve Tanımada Zorluk Çekip Çekmeme 


Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ...............................................................148 

Tablo 134: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kol Mesafesinden Bir 

Maddeyi Görme ve Tanımada Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun 

Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Tablo 135: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Uykuyla İlgili 

Konularda Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 



Tablo 136: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Gün Boyunca 

Dinlenmemiş ve Zinde Olmayışına Bağlı Olarak Zorluk Çekip Çekmeme 



XVI

Tablo 137: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerin Üzgün, 

Bitkin (Halsiz) ve Depresif/Bunalmış Hissedip Hissettmediklerinin 



Tablo 138: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerin Kendilerini 

Endişeli ve Sıkıntılı Hissedip Hissetmediklerinin Bölgelere, Yerleşim 



Tablo 139: DSA Sağlık Alanları............................................................................................................................................... 154 

Tablo 140: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sekiz Farklı Sağlık Durumunun, Cinsiyete, 

Yerleşim Yerine, Yaş Gruplarına ve Öğrenim Sürelerine Göre Ortalama ve 

%95 Güven Aralıkları (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................................................... 157 

Tablo 141: Cevaplayıcıların 21 Kişisel Sağlık Vakası- Yanıt Kategorisine Göre Dağılımı 


Tablo 142: Türkiye’de Hareketlilik İçin Sağlık Vakalarına Uyarlanmış Kaba Puan ve 

Kişisel Yanıt Kategorilerinin Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ............................ 190 

Tablo 143: Y Star Seçenekleri Ve Seçeneklerin Cinsiyet Yaş Ve Eğitime Göre 


Tablo 144: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tütün Mamülü Kullanıp 

Kullanmadıklarına, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete, Yaş Gruplarına 

ve Öğrenim Sürelerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).............................. 211 

Tablo 145: Tütün Mamülü Kullanan 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tütün Mamülü 

Kullanma Süresine, Kullanmaya Başlama Yaşına, Bir Günde İçilen 

Miktara, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre 


Tablo 146: Yanında Başkaları Tarafından Sigara İçilmesi Nedeniyle Sigara Dumanına 

Maruz Kalan 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sigara İçen Kişiye, 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ............ 213 

Tablo 147: Cevaplayıcıların Sık Bulundukları Ortamlarda Sigara İçilip İçilmemesi 

Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 148: Son Bir Ay İçinde Sigaradan Dolayı Önemli Bir Sağlık Sorunu Olan ve 

Olmayan 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bölgelere, Yerleşim Yerine, 

Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)................... 215 

Tablo 149: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Sigara Nedeniyle 

Yaşadıları Sağlık Sorunlarının Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 150: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Sigara Nedeniyle 

Yaşadıları Sağlık Sorunlarının Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 151: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Şimdiye Kadar Alkollü Bir İçecek İçip 

İçmediklerine, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına 


Tablo 152: Alkol İçen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Yedi Gün İçinde İçtikleri 

Alkol Miktarı ve Bölgelere Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)................................. 219 

XVII

Tablo 153: Alkol İçen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Yedi Gün İçinde İçtikleri 

Alkol Miktarı ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 154: Alkol İçen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Alkole 

Bağlı Önemli Bir Sağlık Sorunu Olup Olmamasının , Bölgelere, Yerleşim 

Yerine ,Cinsiyet ve Yaş GruplarınaGöre Dağılımı 


Tablo 155: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve Sebze Tüketimlerinin 

Bölgelere Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ............................................................ 222 

Tablo 156: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve SebzeTüketimlerinin Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002 2003, Türkiye)...................................................222 

Tablo 157: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve Sebze Tüketimlerinin Yaş 


Tablo 158: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Çayın Miktarına, Bölgelere, 


Tablo 159: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Çayın Miktarına ve Yaş Gruplarına 


Tablo 160: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Kahvenin Miktarına, Bölgelere, 


Tablo 161: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Kahvenin Miktarına ve Yaş 


Tablo 162: 18 yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tükettikleri Tuz Miktarına, Bölgelere, 

Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)............ 228 

Tablo 163: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Tükettikleri Tuz Miktarına ve Yaş 


Tablo 164: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Cinsiyete ve Beden Kitle İndekslerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..................................................................................... 230 

Tablo 165: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Yerleşim Yerine ve Beden Kitle 

İndekslerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)...................................................... 230 

Tablo 166: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Yaş Gruplarına ve Beden Kitle İndekslerine 


Tablo 167: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Bölgelere ve Beden Kitle İndekslerine Göre 


Tablo 168: 18 YaşÜstü Cevaplayıcıların Boy Uzunluklarını ve Ağırlıklarını bilme 

Durumlarının Dağılımı(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ................................................................... 232 

Tablo 169: Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Ağır Hareket (Güçlü 

Aktivite) Yapma Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş 

Grupları ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı 


Tablo 170: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Orta Düzey Hareket 

Yapma Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş Grupları ve 

Türkiye Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ...................................... 234 

Tablo 171: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Yürüme 

Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye 

Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)........................................................... 235 

XVIII

Tablo 172: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Fiziksel Aktivite Durumlarının Bölge, 

Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye Toplamına Göre 


Tablo 173: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Artrit Tanısı 

Konma Kurumunun Yerleşim Yeri,Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Tablo 174: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Artrit Nedeniyle Tedavi Görüp 

Görmediklerinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 175: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından 

Verilmiş Bir Artrit İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)............................................................. 238 

Tablo 176: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Herhangi Bir Kaza İle 

İlgili Olmayan Eklem İçi veya Çevresi Ağrı Çekme Durumunun Yerleşim 

Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)........................................... 239 

Tablo 177: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Sabah Yataktan 

Kalktıktan veya Uzun Bir Dinlenmeden Sonra Eklemde Tutukluk 

Hissetme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 178: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların, Son 12 Ay İçinde, En Son Eklemlerinde 

Yaşadıkları Tutukluk Hissi Sürelerinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo 179: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Eklemlerinde Tutukluk Hisseden 

Cevaplayıcıların Tutukluluk Halinin Egzersizle Geçip Geçmeme 

Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 180: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Angina Pektoris ya 

da Göğüs Ağrısı Tanısı Konma Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve 

Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)................................................ 241 

Tablo 181: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Angina Pektoris Nedeniyle Tedavi Görüp 

Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye).......................................................................................................................... 241 


Verilmiş Angina Pektoris İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .............................................................. 242 

Tablo 183: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yokuş Çıkma veya 

Acele Hareket Etme Sonunda Göğüste Ağrı Çekme DurumlarınınYerleşim 

Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)........................................... 242 

Tablo 184: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Normal Hızla Düz 

Yolda Yürürken Göğsünde Ağrı Hissetme Durumlarının Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .............................................................. 243 

Tablo 185: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yürürken Göğsünde 

Ağrı Hissetmesi Durumunda Ne Yaptıklarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 

Göre Dağılımı. (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..................................................................................... 243 

Tablo 186: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Göğsünde Ağrı Hisseden 

Cevaplayıcıların Ağrının Durmakla Geçip Geçmeme Durumunun 

Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)...............244 

XIX

Tablo 187: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Göğsünde Ağrı Hisseden 

Cevaplayıcıların Bu Ağrıyı Hissettikleri YerinYerleşim Yeri ve Cinsiyete 


Tablo 188: : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Diyabet Tanısı 

Konma Durumunun Yerleşim Yeri , Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)........................................................................245 

Tablo 189: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Diyabet Nedeniyle Tedavi Olup Olmama 

Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)..........................................................................................245 


Verilmiş İnsülin veya Diğer Kan Şekeri Düşürücü Bir İlacı Kullanma 



Tablo 191: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Sağlık Çalışanı Tarafından Verilmiş 

İlaçsız Diyabet Tedavisi Uygulayıp Uygulamama Durumlarının Yerleşim 

Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)................................246 

Tablo 192: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Astım Tanısı 

Konma Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 

Dağılımı. (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).......................................................................247 

Tablo 193: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Astım Nedeniyle Tedavi Görüp 

Görmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 194: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Bir Hekim 

Tarafından Verilmiş Astım İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)..............................................248 

Tablo 195: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Hırıltılı Solunum Islıklı 

Nefes Alma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 196: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Egzersizden Hemen 

Sonra Hırıltılı Nefes Nöbeti Geçirip Geçirmeme Durumunun Yerleşim 


Tablo 197: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Göğüste Sıkışma Hissi Çekip 

Çekmedikleri , Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).........................................................................................249 

Tablo 198: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Uyurken Göğüste 

Sıkışma Hissi İle Uyanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) .........................................................................250 

Tablo 199: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Dinlenme Halinde ve 

Sebepsiz Yere Nefes Darlığı Çekme Durumlarının Yerleşim Yeri ve 


Tablo 200: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Depresyon Tanısı 


Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).........................................................................251 

Tablo 201: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Depresyon Nedeniyle Tedavi Görme 



XX


Tarafından Verilmiş Depresyon İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri 

ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ........................................252 

Tablo 203: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Kendini Üzgün, Boş ve 

Bunalımda Hissetme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 204: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Hobi ve Kişilerarası 

İlişkilerden İlgisini Kesme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).......................................................................253 

Tablo 205: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Enerjisinin Azalması ve 

Yorgun Hissetme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 206: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde İki Haftadan Uzun 

Süren İlgi Kaybı / Düşük Enerji Durumunun Süresinin Yerleşim Yeri ve 


Tablo 207: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Enerji Azlığı ve İlgi 

Kaybı Yaşadıkları Gün Sayısı ve Günlük Süresinin Yerleşim Yeri ve 


Tablo 208: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde İştah Azalması 



Tablo 209: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçindeDüşünmesinde 

Yavaşlama Hissetmesi Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo210: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Tüberküloz Tanısı Konulup Konulmama 

Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Tablo 211: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tüberküloz Nedeniyle Hekim Tarafından 

Verilmiş Uzun Süreli İlaç Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve 


Tablo 212: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Üç Haftadan Uzun 

Süren Öksürük Geçirme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo 213: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Balgamında Kan 

Bulunma veya Öksürürken Kan Gelme Durumunun Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) .............................................................. 257 

Tablo 214: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Doktor Tarafından 

Muayene edilme ve Tüberkülin Testi Yaptırma Durumlarının Yerleşim 


Tablo 215: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Doktor Tarafından 

Muayene Edilme, Balgam Muayenesi Yaptırma ve Göğüs Filmi Çektirme 



Tablo 216: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yemeklerini 

Kısıtlayacak Bir Ağız Diş Sorunu Yaşama Durumunun Yerleşim Yeri, 

Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ...............259 

XXI

Tablo 217: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu 

Nedeniyle Diş Hekimine Başvurma Durumlarının Yerleşim Yeri ve 


Tablo 218: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu 

Nedeniyle İlaç Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).............................................260 


Nedeniyle Diş Ameliyatı/ Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının 

Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)...............260 


Nedeniyle Köprü Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri 

ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).........................................261 


Nedeniyle Danışmanlık / Bilgi Alıp Almama Durumlarının Yerleşim Yeri 

ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)........................................261 


Nedeniyle Sayılan Hizmetler Dışında Herhangi Bir Hizmet Alıp Almama 



Tablo 223: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Ana Dişlerinin Hepsini Kaybedip 

Etmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 224: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların, Son 12 Ay İçinde Yaralanmalı Trafik 

Kazası Geçirip Geçirmediğinin Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına 


Tablo 225: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanmalı Trafik Kazası Geçiren 

Cevaplayıcıların Trafik Kazası Geçirme Zamanı,Yerleşim Yeri ve 



Cevaplayıcıların Tedavi Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 



Cevaplayıcıların İlk Bakımının Yapıldığı Sağlık Biriminin, Yerleşim Yeri 

ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).........................................265 

Tablo 228: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların 

Ambulans Hizmetini Aldığı Kuruluşa, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre 


Tablo 229: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay içinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların 

Ayaktan Tedavi Hizmetini Aldığı Kuruluşa, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete 



Yataklı Tedavi Hizmetini Aldığı Kuruluşa, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ..................................................................................... 266 


İlk Tıbbi Bakımı Alma Sürelerinin Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)…………………………………………. 266 

XXII

Tablo 232: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Düşme Yanma 

Zehirlenme Suda Boğulma veya Silahlı Saldırıya Uğrama Durumlarının 

Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye)................... 267 

Tablo 233: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanma Geçiren Cevaplayıcıların 

Yaralanma Türü, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 234: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Olan Yaralanmanın Zamanına, Yerleşim 

Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)............................268 

Tablo 235: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların Tıbbi Bakım 

Alıp Almama Durumlarına ,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 236: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların İlk Tıbbi 

Bakımı Aldıkları Kurum, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 237: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların İlk Tıbi 

Bakımı Aldıkları Kurumun Türü ,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo 238: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların İlk Tıbbi 

Bakımı Ulaşma Süresinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 239: 18 Yaş ve Üstü Hekim Tarafından Hipertansiyon Tanısı Konulan 

Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Tablo 240: 18 Yaş ve Üstü Hekim Tarafından Hipertansiyon Tanısı Konulan 

Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Hipertansiyonun Devam Edip 

Etmemesinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 241: 18 Yaş ve Üstü Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Reçete Edilmiş 

Hipertansiyon İlacı Kullanan Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 


Tablo 242: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçerisinde Enseden Başlayan Ağrısı Olan 

Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 243: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçerisinde Çift Taraflı Kulak Çınlaması Olan 



Tablo 244: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçerisinde Ani Baş Dönmesi İle Başlayan 

Bayılma Nöbeti Olan Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo 245: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Kol ve Bacaklarında Tek Taraflı Uyuşma 

ve Kuvvet Kaybı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 246: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Bir Hekim Tarafından Bel Ağrısı Tanısı 

Konulma Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


XXIII

Tablo 247: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından Aldıkları Bel Ağrısı 

Teşhislerinin, Türkiye Toplamı ve Cinsiyete Göre Dağılımı 



Teşhislerinin, Türkiye Toplamı ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 249: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılardan Son 30 Gün İçinde Bel Ağrısı Çekme 



Tablo 249a: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 30 Gün İçerisinde Bel Ağrısı 

Çekme Gün Sayısının Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 249b: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 30 Gün İçerisinde Bel Ağrısı Çekme Gün 

Sayısının Kent ve Kıra Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ........................................................................................279 


Tarafından Bel Ağrısı İlacı Reçete Etme Durumunun Yerleşim Yeri ve 


Tablo 251: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Öne Eğilme ve Eşya Kaldırırken Belinde 

Ağrı olma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 252: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Belinin Yan Tarafından Ani Olarak 

Başlayan ve Bacaklara Doğru Yayılan Ağrı Durumunun Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) .............................................280 

Tablo 253: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Belinde Fazla Rahatsızlık Vermeyen 

Devamlı Ağrı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 254: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından Epilepsi Tanısı 



Tablo 255: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Yıl içinde Epilepsi Nöbeti 

Geçirip Geçirmediklerinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 



Verilmiş Epilepsi İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ..............................................................282 

Tablo 257: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Bilinç Kaybı Olup 

Olmama Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 258: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Kol ve Bacaklarında 

Kotrol Edemedikleri Titreme Atağı Durumunun Yerleşim Yeri ve 


Tablo 259: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Düşüp Dilini Isırma 



XXIV

Tablo 260: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Düşüp Tuvalet 

Kontrolünü Kaybetme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo 261: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Tek Kol, Bacak veya 

Yüzde Kısa Titreme Nöbeti Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo 262: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından İnme /Felç Tanısı 

Konulma Durumlarının Yerleşim Yeri , Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Tablo 263: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Baş Ağrısı Baş 

Dönmesi Geçirme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Tablo 264: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Bilinç Kaybı Durumunun 

Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).................285 

Tablo 265: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Dilde Ağırlaşma ve 

Konuşma Zorluğu Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tablo 266: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Hatırlama Güçlüğü 



Tablo 267: 18 Yaş ve Üst Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde İnme Felç Geçirme 



Tablo 268: 18 Yaş ve Üst Cevaplayıcılarda Son 12 Ay içinde İnme Felç Geçirme 

Nedeni İle Hekime Başvurma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye)...............................................................286 

Tablo 268.a:18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Bir Hekim Tarafından İnme 

Felç Tanısı Konulanların Nedenlerinin Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ........................................................................................287 

Tablo 268.b: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Bir Hekim 

tarafından İnme Felç Tanısı Konulanların Nedenlerinin Cinsiyete 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ………………………………… ….. 287 

Tablo 269: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Anketin Uygulanmasında Anketöre 

Sağladığı Kolaylık ve İşbirliğine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Tablo 270: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Anketin Uygulanmasında Genel Olarak 

Soruları Algılamalarının ve Verdiği Yanıtların Tutarlılığına, Bölgelereve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) .................................289 

Tablo 271: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tüm Sorulara Cevap Verme Durumunun 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 272: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tüm Sorulara Evet Cevabı Verme 

Durumunun Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Tablo 273: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Gözlemlenebilen Sağlık Durumlarının 

Bölgelere Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ............................................291 

XXV

Tablo 274: Örnekleme Çıkan Hanelerin İki Önceki ve İki Sonraki Komşularındaki 

Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) ...................292 

Tablo 275: Örnekleme Çıkan Hanelerin İki Önceki ve İki Sonraki Komşularındaki 

Nüfusun Bölgelere,Yerleşim Yerine Göre Cinsiyet Dağılımı (UHY-ME 

Çalışması, 2002-2003,Türkiye).......................................................................................................293 

Tablo 276: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Hanede Yaşayan Kişi Sayısının Ana 

Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem I) 


Tablo 277: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sigara İçme Durumunun Ana Anket ile 

Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem I) 


Tablo 278: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçme Suyunu Taşıyarak Temin Etme 

Durumunun Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı 

(Dönem I) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye).......................................................................295 

Tablo 279:18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların O Andaki Genel Sağlık Durumu 

Değerlendirmesinin Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı 

(Dönem I) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .....................................................................295 

Tablo 280: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından Yüksek Tansiyon 

Tanısı Konulma Durumunun Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre 


Tablo 281: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Hanede Yaşayan Kişi Sayısının Ana 

Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem II) 


Tablo 282: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sigara İçme Durumunun Ana Anket ile 

Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı(Dönem II) 


Tablo 283: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçme Suyunu Taşıyarak Temin Etme 

Durumunun Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı 

(Dönem II) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ....................................................................297 

Tablo 284: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların O Andaki Genel Sağlık Durumu 

Değerlendirmesinin Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı 

(Dönem II) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) ....................................................................298 

Tablo 285: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Bir Hekim Tarafından Yüksek Tansiyon 

Tanısı Konulma Durumunun Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre 

Dağılımı (Dönem II) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) .................................................298 

XXVI

KISALTMALAR 

1. DSÖ Dünya Sağlık Örgütü 

2. UHY-ME Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik 

3. DİE Devlet İstatistik Enstitüsü 

4. GNS Genel Nüfus Sayımı 

5. TNSA Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 

6. DALY Disability Adjusted Life Years 

7. YLL Years of Life Lost 

8. FAO Food and Agricultural Organization 

9. DSA Dünya Sağlık Araştırması 

10. SPSS Statistical Package for Social Sciences 

11. WHS World Health Survey 

12. SPGK Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü 

13. NEE Hacettepe Üniversitesi Nufus Etüdleri Enstitüsü 

14. N Örneklem hacminde yer alan denek sayısı 

15. n Tabloya özgü cevap veren denek sayısı 

16. S Standart sapma 

17. X Ortalama 

XXVII

GİRİŞ 

Son yıllarda Dünya Sağlık Örgütü, ülkelerin sağlık düzeylerini belirleyerek geleceğe dönük sağlık 

planlarının yapılabilmesi ve risklerin tespiti için yoğun çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmaların temel 

amacı; tüm ülkelerin kullanabileceği, birbiri ile kıyaslanabilen standart veri toplayabilen bir sistem ve 

metodoloji geliştirmektir. Bu çalışmalar sonunda geliştirilen ve tahmin edilen bir takım ölçütler ile bir 

ülkenin veya bir bölgenin seçilen hastalıklara özgü mortalite ve sakatlık tahminleri ve bunlardan 

dolayı kaybedilen ömrün ölçümü yapılmaktadır. Bu ölçütlerin hesaplanmasında gereksinim duyulan 

epidemiyolojik verilerin bir kısmı doğrudan ülke düzeyindeki alan araştırması ile elde edilirken, diğer 

bir kısmı da ülkenin mevcut veri kaynaklarından, uzman görüşlerinden ve özel saha araştırmalarından 

elde edilmektedir. 

Ülke düzeyindeki alan araştırmalarından en çok kullanılan iki tanesi; “Hane Halkı” ve “Sözel Otopsi” 

araştırmalarıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) oluşturduğu uzman komisyonları aracılığı ile bu 

araştırmaların kapsam, örnek hacmi, anket içeriği, uygulama ve denetimleri ile ilgili olarak rehberler 

hazırlamıştır. DSÖ’nün destek, önderlik ve yardımları ile, bu rehber ve anketler, yetmişe yakın ülkede 

uygulanmış olup yukarıda belirtilen ölçütler hesaplanarak, 2000 yılı DSÖ Raporunda yayımlanmıştır. 

DSÖ kapsamında geliştirilen anket modüler tarzda olup, UHY-ME (Ulusal Hastalık Yükü- Maliyet 

Etkililik) çalışmasının gereklerine göre revize edilerek kullanılmıştır. Bu revizyonda “Sağlık 

Sisteminin Duyarlılığı” (Health System Responsivenes) ve Sağlık Amaçları ve Sosyal Sermaye 

(Health Goals and Social Capital) modülleri çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. Bir yandan 

ülkelerdeki uygulaması sürerken öte yandan da çalışmanın ilerlediği ya da bitirildiği ülke ve 

bölgelerden gelen bilgiler doğrultusunda, anket ve rehber sürekli olarak revize edilmektedir. 

Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı tarafından, ülke düzeyindeki araştırmalar ile yapılacak olan “Hane 

Halkı Araştırması” ile “Sözel Otopsi” araştırmalarından ve diğer var olan kaynaklardan 

yararlanılarak, “Ulusal Hastalık Yükü”nün hesaplanmasına karar verilmiştir. 

“Hane Halkı Araştırması”nı da içeren çalışmanın tamamı, içerik, soru biçimi, cevaplayıcı seçim 

yöntemi, sorulara cevap olacak seçenekler, durum değerlendirme kartları gibi farklı özelliklere sahip 

olması yanında, anketin süresi, kapsamı ve ulaşılan hane - birey sayısının büyüklüğü, uygulamanın 

yapıldığı mevsim şartları yönünden de Türkiye’de daha önce yapılan benzer çalışmalardan farklı 

özelliklere sahip bir çalışma olmuş ve çalışmaya katılan geniş bir grubun deneyim ve bilgi 

kazanmasını sağlamıştır. 

Hane Halkı Anketindeki diğer önemli bir farklılık ise, anketteki sorulara cevap veren cevaplayıcının, 

ülkemizde ilk kez farklı biçimde soru sorma kurgularıyla karşı karşıya kalmasıdır. Bu durum anketör 

eğitimine, anketin uygulama süresine ve kişinin ilgi düzeyine değişik boyutlarda etki etmiştir. 

Hane Halkı Araştırmasından elde edilen veriler ve cevaplayıcının o anki görüşlerini içeren bulgular 

yalnızca Türkiye’deki hastalık yükü hesaplarında kullanılmakla kalmayacak, bundan sonraki sağlık 

sektörü reformlarına, politika ve stratejilerine rehberlik ederek kanıta dayalı açık ve objektif bir veri 

tabanı sağlamış olacaktır. 

1

1. AMAÇ 

DSÖ Dünya Sağlık Araştırması (DSA) anketinin revize edilerek gerçekleştirilen Ulusal Hastalık Yükü 

ve Maliyet Etkililik (UHYME) projesi hane halkı araştırmasının amacı projenin teknik şartnamesinde 

de belirtildiği gibi ulusal, bölgesel ve kır-kent yerleşim yerleri düzeyinde mortalite, morbidite, sakatlık 

ve özürlülük, sağlığı etkileyen seçilmiş risk faktörleri, ölüm nedenleri, bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan 

hastalıklar, Türkiye’ye özgü sakatlık ağırlıkları ve toplumun genel sağlık düzeyi değerlendirmelerini 

ortaya koymaktır. Bu çalışma sonuçlarının kullanılarak aşağıdaki hedeflere ulaşılması 

planlanmaktadır: 

• Düşük maliyetli, geçerli, güvenilir ve karşılaştırılabilir sağlık bilgi sistemi geliştirmek. 

• Sağlık siteminin amaçlarına ulaşıp ulaşmadığını tespit için kanıta dayalı bir izleme sistemi 

geliştirmek. 

• Sağlık politikası yapan kişilere sağlık politikaları, stratejileri ve programlarında gerekli 

düzeltmeleri yapabilmeleri için gerekli kanıtı sağlamak. 

Araştırmanın diğer bir amacı da ulusal ve bölgesel düzeyde Türkiye’ye özgü yaşam tablolarının 

hazırlanması için gerekli olan yaşa ve cinsiyete özgü ölümlerin bulunmasıdır. Bu amaca ulaşmak için 

örnekleme çıkan ana haneye ek olarak, ana hanenin iki sağ ve iki solundaki toplam dört komşu olmak 

üzere toplam 60 bin haneye ulaşılmaya çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlar Türkiye’ye özgü sakatlığa 

göre ayarlanmış yaşam yıllarının (DALY) hesaplanmasında kullanılmıştır. Bu sonuçlar ve 

hesaplamalara ilişkin adımlar UHYME projesi Hastalık Yükü Ara Raporunda belirtilmektedir. 

Hastalık yükü analizleri içerisinde DALY’nin YLL bileşenin hesaplanması gerekli olup, Kaybedilen 

Yaşam Yılları (YLL) hesaplamasında ölüm nedenleri gereklidir. Ayrıca, yaşam tablolarının 

oluşturulması içinde yaşa ve cinsiyete özel ölüm hızlarının hesaplanması gereklidir. Bunların 

bulunabilmesi için son bir yıl içerisinde meydana gelen ölümlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. 

2

2. YÖNTEM 

Araştırma, Teknik Şartnamede belirtilen ön koşullara uygun olarak, ülkeyi temsil etme, beş bölge, kırkent, 

bireylerin eğitim düzeyi, yaş ve cinsiyet öğelerini içeren bir çerçevede yapılması planlanmıştır. 

Veri toplanmasında örnekleme çıkan hanelerde eğitilmiş anketörler aracılığı ile yüz yüze görüşme 

yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Hane Halkı Anketi kullanılmıştır. 

Anketin kullanımını kolaylaştırmak ve anketörü yönlendirmek için bir el kitabı hazırlanmıştır. Anketin 

geçerliliğini ölçmek için Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından rassal olarak seçilerek belirlenen 

300 hane üzerinde ve DİE tarafından belirlenen Kırşehir ilinde ön deneme uygulaması yapılmıştır. 

Elde edilen deneyimler sonrası optik okuyucu sistemine göre yeniden düzenlenen ve modüler bir 

özelliğe sahip soru kitapçığı hazırlanmıştır. 

Hane Halkı Anketi uygulamasının, hastalıkların mevsimsel özelliklerinin de etkisinin belirlenebilmesi 

amacıyla iki dönemde, toplam 12 bin hane üzerinde yapılması planlanmıştır. 

Son bir yıl içindeki ölümleri tespit etmek amacıyla, örneğe çıkan 12 bin haneye ek olarak her bir 

hanenin iki önceki, iki sonraki komşu dört haneye (yaklaşık olarak 48 bin) daha gidilerek toplam 60 

bin hanenin sosyo-demografik özellikleri de tespit edilmiştir. 

2.1. Örneklem 

a- Popülasyonun Yapısı 

Bu araştırmanın popülasyonu 2000 Genel Nüfus Sayımı (GNS) sonuçlarına dayanarak elde edilmiştir. 

GNS sonuçlarına göre elde edilen toplam nüfusun beş bölge ve kır-kent dağılımı Tablo 1’de 

verilmiştir. Burada kır tanımı nüfusu 20.000’nin altında olan yerleşim yerlerini kapsamaktadır. 

Tablo 1. Toplam Türkiye Nüfusunun Bölgelere ve Kır-Kent’e Göre Dağılımı 

Bölge 

U 

Kent [ N h 

] 

( >= 20000 ) 

R 

Kır [ N ] 

h 

( < 20000) 

Toplam [ ] N h 

1. Marmara ve Ege 18 676 080 7 627 728 26 303 808 

2. Akdeniz 4 933 097 3 772 908 8 706 005 

3. İç Anadolu 7 084 733 4 524 135 11 608 868 

4. Karadeniz 3 114 553 5 324 660 8 439 213 

5. Doğu ve Güneydoğu Anadolu 6 363 693 6 382 340 12 746 033 

Toplam 40 172 156 27 631 771 67 803 927 

Bu araştırmanın örnekleme planı, 5 bölge ve her bölge içerisinde kentsel ve kırsal yerleşim yeri 

ayırımına dayanan toplam 10 tabakadan oluşmuştur. 

Her bölge içerisindeki toplam nüfus, bölgedeki kır (R) ve kent (U) nüfuslarının toplamı olmaktadır. 

H 

U R 

N 

h 

+ N 

h 

= N 

h 

ve ∑ N h 

= N burada h= 1, 2, ..., H 

h= 

1 

Burada, NhU , kentsel kesimde h bölgesindeki toplam nüfusu ifade etmektedir. NhR ise, kırsal 

kesimde h bölgesindeki toplam nüfusu belirtmektedir. Burada N ise kentsel ve kırsal nüfusun tüm 

bölgelerdeki toplamıdır. Bu araştırmanın örneklem planı H=5 bölge esasına göre tasarlanmıştır. 

Konut sayısı ise hane halkı sayısına eşdeğer olarak alınmış ve her tabakadaki toplam nüfusun ilgili 

ortalama hane halkı büyüklüğüne bölünmesi ile kır ve kent ayrı ayrı olmak üzere aşağıdaki şekilde 

elde edilmiştir. 

Araştırmanın örnekleme planında, hane halkı (konut) sayısı kentsel ve kırsal yerleşim yerlerinden 

oluşan tabakalar için ayrı ayrı hesaplanmıştır. 

3

M = N H ve 

U 

h 

U 

h 

U 

h 

M = N 

R 

h 

R 

h 

H 

R 

h 

Kentsel kesimdeki hane halkı sayısı (MhU), kentsel kesimdeki toplam nüfusun (NhU) yine kentsel 

U 

H 

kesimdeki yerleşim yerlerinin ortalama hane halkı büyüklüğüne ( 

h ) bölünmesi ile elde edilmiştir. 

Yine, kırsal kesimdeki hane halkı sayısı (MhR), kırsal kesimdeki toplam nüfusun (NhR) yine kırsal 

R 

H 

kesimdeki yerleşim yerlerinin ortalama hane halkı büyüklüğüne ( 

h ) bölünmesi ile elde edilmiştir. 

Bu hesaplamalar, H=5 bölge ve kent-kır bazında olmak üzere 10 tabaka için ayrı ayrı hesaplanmıştır. 

Daha sonra, elde edilen kırsal ve kentsel toplam konut sayıları aşağıdaki şekilde birleştirilmiştir. 

M + M = M 

U 

h 

R 

h 

h 

ve 

H 

∑ 

h= 

1 

M h 

= M 

Her bölgedeki toplam hane halkı sayısı (Mh), ilgili bölgedeki kentsel ve kırsal hane halkı sayılarının 

toplamıdır. Bölgelerdeki hane halkı sayılarının genel toplamı da, kitledeki toplam hane halkı sayısını 

(M) vermektedir. 

b - Örnekleme Tasarımı 

Örnekleme tasarımı, örnek büyüklüğünün belirlenmesi, örneklem dağıtımı ve örnek seçim yöntemleri 

olarak aşağıdaki şekilde detaylandırılmıştır. 

Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi 

Araştırma kapsamına giren birçok konuda bilgi elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle özellikle 

birçok nadir [P = 0.01] olan hastalıkla ilgili bilgilerin sağlıklı olarak elde edilebilmesi için araştırmada 

planlanan oranın yeterince düşük olması sağlanmıştır. 

Bu bilgiler ışığında, geçici örnek büyüklüğü aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır. 

Belirli parametre ve kısıtlar altında hesaplanan araştırmanın geçici örneklem büyüklüğü, m* ile 

gösterilmektedir. Formülde kullanılan Z α/2 terimi standart normal dağılımda α/2 için sınır değerini 

ifade etmektedir. İki yönlü istatistiksel test için kullanılan yanılma düzeyi, α=0.05’tir. Bu yanılma 

düzeyi, dağılımın her iki kuyruğuna eşit olarak dağıtılmıştır. Bu araştırmada kullanılan standart değer 

Z 0.025 =1.96 olarak alınmıştır. 

Formülde σ, standart sapma ; σ2 ise eleman varyansını ifade etmektedir. Araştırma sonucunda elde 

edilecek oran tahmininin (p) alabileceği en yüksek sapma değeri (tolerans düzeyi) ise h ile 

gösterilmektedir. 

Araştırmanın planlanan nihai örnek büyüklüğü (m), nüfus büyüklüğü (M) ve geçici örnek büyüklüğü 

(m*) birlikte kullanılarak hesaplanmıştır. 

m 

* 

= 

⎡ 

⎢ 

⎣ 

z 

α / 2 

h 

2 

σ ⎤ 

⎥ 

⎦ 

= 

⎡(1.96) 

(0.0995) ⎤ 

⎢ 0.00178 ⎥ 

⎣ 

⎦ 

2 

2 

burada σ = P (1 − P) 

= 0.0099 

Araştırmanın nihai örnek büyüklüğü ise aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır. 

⎡ ⎤ 

⎢ * 

m ⎥ 

= ⎢ ⎥ = 12 000 

⎢ m 

1+ 

⎥ 

⎢⎣ 

M ⎥⎦ 

m 

* 

4

Bu durumda, araştırma için planlanan toplam örnekleme oranı ise; f=m/M = 12 000 / 15 070 093 = 1 / 

1255 = 0.0008 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bir oranın ya da başka bir 

istatistiğin aşağıda belirtilen aralık içerisinde değerler alması planlanmıştır. 

Örneklem Dağıtımı ve Örnek Seçim Yöntemleri 

Araştırma için hesaplanan m = 12000 hane halkından oluşan örneklemin daha önceden belirtilen 10 

tabakaya dağıtımı Büyüklükle Orantılı Dağıtım (BOD) ölçütlerine aşağıdaki şekilde 

gerçekleştirilmiştir. 

m 

⎛ M 

h ⎞ 

H 

= ⎜ ⎟ m Wh 

m Burada M = ∑ 

⎝ M ⎠ 

h= 

1 

h 

= 

M h 

Burada, mh , h tabakasına düşen örneklem dağıtım payını ifade etmektedir. Bu pay, toplam örneklem 

hacminin (m), Büyüklüğe Orantılı Dağıtım (BOD) ölçütleri kullanılarak ağırlıklandırılması (Wh) ile 

elde edilmektedir. Ayrıca (a), blok sayısını (h) ise tabakaya düşen örneklem sayısını göstermektedir. 

Bu dağıtım sonrasında tabakalara dağıtılan örnek hacmi ile ilgili bilgiler Tablo 2’de verilmiştir. 

Tablo 2: Örnek Büyüklüğünün Bölgelere ve Kır-Kente Göre Dağılımı 

Bölge* 

U 

Kent [ m h 

] 

( >=20000 ) 

R 

Kır [ m h 

] 

( < 20000) 

Toplam[ m 

h 

] Örnek Blok 

Sayısı [ a ] 

1. Marmara ve Ege 3300 1350 4650 186 

2. Akdeniz 875 675 1550 62 

3. İç Anadolu 1250 800 2050 82 

4. Karadeniz 550 950 1500 60 

5. Doğu ve Güneydoğu Anadolu 1125 1125 2250 90 

Toplam 7100 4900 12000 480 

* Bundan sonraki tablolarda, Marmara ve Ege Bölgesi, Batı olarak; İç Anadolu Bölgesi, Orta olarak; Doğu 

ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ise Doğu olarak adlandırılacaktır. 

Araştırma, şartname gereği, çalışmanın mevsimsel faktörü göz önüne alınarak iki dönemde 

yapılmıştır. Tablo 3’de her dönem için örnek seçilen blok sayıları ve hane halkı sayıları ile anket 

uygulanan hane halkı sayıları verilmiştir. 

h 

5

Tablo 3: Dönemler İtibariyle Örnek Seçilen Blok ve Hane Halkı Sayıları ile Anket Uygulanan 

Hane Halkı Sayıları (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

I. Dönem 

Uygulanan 

Anket Sayısı 

I. Dönemde 

Örnek 

Çekilen 

Hane 

Blok Halkı 

Sayısı 

II. Dönem 

Uygulanan 


II. Dönemde 

Örnek 

Çekilen 


Blok Halkı 

Sayısı Sayısı 

Bölge Kent Kır 

Sayısı Kent Kır 

Batı 1496 672 93 2325 1604 618 93 2325 

Akdeniz 451 317 32 800 410 343 30 750 

Orta 570 392 41 1025 575 397 41 1025 

Karadeniz 267 415 30 750 264 447 30 750 

Doğu 519 593 44 1100 575 556 46 1150 

Toplam 3303 2389 240 6000 3428 2361 240 6000 

Örnekleme planı, tabakalı BOD, iki aşamalı eşit büyüklükte küme örneklemesi tasarımına 

dayanmaktadır. Tabaka içerisindeki örnekleme oranı ve tahmin genişletme faktörü aşağıdaki şekilde 

hesaplanmaktadır. 

f 

h 

= 

a 

A 

h 

h 

h 

b 

B 

α 

F = M 

m 

= 

M 

h 

h 

h 

m 

h 

1 

= 

F 

h 

ise genişletme faktörüdür. 

Burada, h tabakası için örneklem oranı fh ile ifade edilmektedir. Araştırmanın örnekleme planında DİE 

tarafından bu araştırma için yapılan iki aşamalı seçim yöntemi kullanılmıştır. Her tabaka için ilk 

aşamada ah sayıda örnek blok, Ah sayıda toplam bloktan sistematik örnekleme tekniği kullanılarak 

DİE Örneklem Şubesi tarafından bilgisayar yardımı ile seçilmiş ve ilk aşama seçim olasılıkları blok 

bazında DİE tarafından hesaplanmıştır. İkinci aşama seçimi ise alanda ekiplerce taranan Bα 

büyüklüğündeki bloklardan yine sistematik örnekleme tekniği kullanılarak b sayıda hane halkı olan 

kümeler seçilmiştir. 

Her tabakaya dağıtılan örnek büyükleri ayrıca kır ve kent olarak birleştirildiğinde bölge toplamları 

elde edilmektedir. 

m + m = m ve ∑ m = m 

U 

h 

R 

h 

h 

H 

h=1 

h 

burada h= 1, 2, ..., H 

Her bölge ve içerisindeki kentsel ve kırsal örnek hane halkı toplamı, bize toplam örnek hane halkı 

sayısını (m) vermektedir. 

Araştırma için belirlenen örnek büyüklüğü olan m = 12000 hane halkı, araştırmanın alan çalışmasının 

iki aşamada eşit olarak gerçekleşmesi için, her aşamada m = 6000 hane halkı ile görüşülmüştür. 

Her tabaka içerisinde örnek konutların seçimi iki aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla 

DİE’nin ana örnekleme bilgisayar kütükleri kullanılmıştır. 

B 

α 

Her tabaka içerisindeki konutlar, = 200 konuttan oluşan bloklar halinde düzenlenmiş ve DİE 

elemanları tarafından bu listeden her tabaka için planlanan sayıda konut, sistematik olarak seçilmiştir. 

6

B 

Burada belirlenen kuramsal konut büyüklüğünün gerçek alanda 175< 

α < 225 aralığı içerisinde 

olması planlanmıştır. 

Alanda belirlenen bloklar içerisinde, hanelerle ilgili kapıdan alınan bilgiler yöntemi ile tarama 

yapılmıştır. Bu tarama bilgileri ışığında elde edilen blok bilgilerine dayanarak her blok içerisinde alt 

örnekleme ile sistematik olarak b = 25 haneden oluşan küme elemanları seçilmiştir. Seçilen örnek 

haneler, araştırma için elde edilecek olan bilgi kaynağının ilk aşamasını oluşturmuştur. 

c- Cevaplayıcı Seçim Yöntemleri 

Hane Halkı Anketi Cevaplayıcı Seçim Yöntemi 

Hane halkı anketini cevaplayacak olan kişi, öncelikle hane halkı reisi, eğer evde yok ise, evde bulunan 

ve 18 yaşından büyük olan bir yetişkin olmaktadır. 

Kişisel Anket Cevaplayıcı Seçim Yöntemi 

Kişisel anketi cevaplayacak olan kişi, o hane için kullanılması planlanan Kish Tablosuna göre hane 

halkı listesinden seçilen 18 yaş ve üstü yaşta olan bir yetişkin olmaktadır. Bu amaçla kullanılan Kish 

seçim yöntemi bilgileri Tablo 4’te verilmiştir. 

Tablo 4: Kish Cevaplayıcı Seçim Tablosu 

Tablo 

Numarası 

Oransal 

Dağıtımı 

Eğer hanedeki yetişkin sayısı 

1 2 3 4 5 6 + 

İlgili numaralı yetişkini seçiniz; 

A1 1/12 1 1 1 1 1 1 

A2 1/12 1 1 1 1 1 1 

B1 1/12 1 1 1 1 2 2 

B2 1/12 1 1 1 2 2 2 

C1 1/12 1 1 2 2 3 3 

C2 1/12 1 1 2 2 3 3 

D1 1/12 1 2 2 3 4 4 

D2 1/12 1 2 2 3 4 4 

E1 1/12 1 2 3 3 3 5 

E2 1/12 1 2 3 4 5 5 

F1 1/12 1 2 3 4 5 6 

F2 1/12 1 2 3 4 5 6 

Leslie Kish Cevaplayıcı Seçim Tablosu, p=1/12 olasılıkla dağıtılan 12 tablodan oluşmaktadır. Kish 

Tablosunda bulunan 12 tablo, araştırmanın saha çalışmasından önce 1,2….,m dizisindeki örnekleme 

aşağıda belirtildiği sırada dağıtılmaktadır. 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ……… m 

A1 A2 B1 B2 C1 C2 D1 D2 E1 E2 F1 F2 ……… F2 

Hanelerde kullanılacak olan Kish Tablosu, tipinin önceden belirlenmesi nedeniyle, hanede kullanımı 

aşağıdaki şekilde yapılmaktadır. 

7

Hane halkı listesi yapılırken, önce erkekler ve daha sonra kadınlar listelenmektedir. Hane halkı 

listesinden 18 ve üstü yaştaki görüşülebilir kişilere, azalan yaşlara göre artan sıra numarası 

verilmektedir. Bu sıralama sonucunda hanede toplam olarak kaç tane yetişkin olduğu belirlenmektedir. 

Hane için belirlenen ilgili Kish Tablosu’nun sütun başlığında, “hanedeki toplam yetişkin sayısı” 

işaretlenir. İlgili sütunda bu sütuna karşılık gelen sayı, hanehalkı listesinden seçilen cevaplayıcının sıra 

numarası olmaktadır. Seçilen bu kişi “kişisel soru formu”nu cevaplayacaktır. 

d - Tasarım Ağırlıkları ve Cevaplama Faktörleri 

Araştırma sonucunda elde edilen bulguların, genişletme faktörü kullanılarak, Türkiye genelinde 

bölgeler ve yerleşim yeri bazında tahminlerin yapılmasında kullanılacak örnek seçimi ağırlıkları ile 

hane halkı ve cevaplayıcılarının cevap verme ağırlıkları Tablo 5’te verilmiştir. Araştırmanın her 

tabakası için seçilme olasılıklarını ve cevaplama faktörlerini içeren bilgiler gösterilmiştir. Burada beş 

bölge ve kent-kır ayırımındaki bilgiler, hane halkı ve bireysel araştırma için ayrı ayrı verilmektedir. Bu 

araştırmada cevaplama oranının beklenenden yüksek düzeyde olması (%95), ayrıca, cevaplayıcılara da 

yüksek oranda ulaşılması nedeniyle ağırlıklı ve ağırlıksız veriler arasındaki fark düşük olduğundan 

ağırlıklandırma işlemi yapılmamıştır. Cevaplayıcı nüfusu ile ilgili düzeltme işlemi DİE görüşü 

doğrultusunda yapılmıştır. DİE tarafından hesaplanan tabaka içi blokların seçilme olasılıkları ile ilgili 

bilgiler, ağırlık (genişletme faktörü) olarak kullanılabilmesi amacı ile örnekleme oranının tersi 

hesaplamalarda kullanılmıştır. Örnekleme oranının tersi ve ilgili cevaplama oranlarının tersi, bölgelere 

ve yerleşim yerlerine göre belirlenerek Tablo 5’te verilmiştir. 

Tablo 5: Tasarım Ağırlıkları ve Cevaplama Faktörleri 

Genişletme Faktörü Hane Halkı Cevaplayıcı 

Bölge 

Yerleşim Yeri 

Örnekleme 

Oranının Tersi 

Seçilen / Görüşülen 

Seçilen / Görüşülen 

Batı 

Akdeniz 

Orta 

Karadeniz 

Doğu 

Kent 820691 / 3300 3300 / 3100 3100 / 3000 

Kır 30739 / 1350 1350 / 1290 1290 / 1257 

Kent 175097 / 875 875 / 861 861 / 842 

Kır 96238 / 675 675 / 660 660 / 646 

Kent 247175 / 1250 1250 / 1145 1145 / 1119 

Kır 100595 / 800 800/ 789 789 / 776 

Kent 116156 / 550 550 / 531 531 / 524 

Kır 116279 / 950 950 / 862 862 / 853 

Kent 156969 / 1125 1125 / 1094 1094 / 1063 

Kır 107254 /1125 1125 / 1149 1149 / 1124 

2.2. Anket Formunun Düzenlenmesi 

DSÖ tarafından modüler şekilde geliştirilmiş olan DSA anket formu bu çalışmada kullanılmıştır. DSA 

anket formu Türkçe’ye tercüme edilmiştir. DSA anketinden UHY-ME çalışması esasına göre gerekli 

olmayan bazı modüller (7000 modülü Health Responsiveness -Sağlık Memnuniyeti- ve8000 modülü 

Health Goals and Social Capital -Sağlık Hedefleri ve Sosyal Sermaye-) çıkarılmıştır. Yine UHY-ME 

çalışması gerekleri uyarınca ankette olmayan bazı sorular (hanede tanısı konulmuş son iki ay 

içerisindeki akut ve / veya kronik hastalıklar, son iki ay hariç hekim tanısı konulmuş kronik 

hastalıklar, özürlülükler ve bu özürlerin türü ve nedenleri, süresi, risk faktörleri bölümünde yer alan 

sigara sorularına pasif içicilikle ilgili sorular ile çay, tuz ve kahve tüketimi soruları) ise eklenmiştir. 

Proje ekibi tarafından Sözel Otopsi Araştırmasını gerçekleştirebilmek için DSÖ tarafından geliştirilen 

ve DSA’da kullanılan Sözel Otopsi Formu (5000 Mortalite modülü) incelenmiştir. Bu anketin 

ülkemizin ölüm nedenleri ihtiyaçlarını yeterince karşılayamayacağı düşüncesiyle literatür taraması 

yapılarak diğer çalışmaların anket formlarına ulaşılmıştır. Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu 

8

araştırmacıları tarafından Tanzanya’da kullanılmak üzere geliştirilmiş anket formu ile Ürdün’de 

kullanılan sözel otopsi anket formunun kurgusu ve soruları gözden geçirilerek araştırmamızda 

kullanılacak anket formu hazırlanmıştır. Geliştirilen sözel otopsi anketi ise hane halkı araştırmasında 

tespit edilen ölümlere hekimler tarafından uygulanmıştır. 

Yeniden düzenlenen Anket Formu, kurgu açısından dört ana bölümde hazırlanmıştır. 

I. Bölümde sorulan sorularla, hane halkı reisinden, hane ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler alınmıştır. 

a) Demografik bilgiler (yaş, cinsiyet, eğitim, medeni durum, çalışma durumu) 

b) Sağlık, bakım ve rehabilitasyon durumu (akut ve kronik hastalıklar, bedensel ve zihinsel 

özürlülük, bakım ihtiyacı olan kişiler, son bir yıl içinde hanede meydana gelen ölümlerin tespiti) 

c) Hanenin yaşadığı konutun nitelikleri, haneye ait risk faktörleri ve hanenin sahip olduğu ulaşım 

aracı ve diğer eşyalar 

d) Hane halkı giderleri (hanenin gıda, eğitim, sağlık ve diğer harcamaları ile yapılan sağlık 

harcamalarının kurum ve hizmet türü ve bu harcamaların kaynağı) 

e) Hane halkı gelirleri (hanede çalışan fertlerin yaptığı iş ve son bir ay içindeki gelir miktarı) 

f) Sağlık güvence sistemi (sigorta kapsamında olma, özel sigorta, pirim miktarı vb.) 

II. Bölümde ise hane halkı bireyleri arasından 18 yaş ve üstü Kish yöntemi ileseçilen “cevaplayıcı” 

dan aşağıdaki bilgiler alınmıştır. 

a) Cevaplayanın demografik nitelikleri (yaş, cinsiyet, eğitim) ve çalışma durumu (yaptığı iş ve 

mesleği) 

b) Sağlık durumu (genel sağlık, hareketlilik, kişisel bakım, ağrı ve rahatsızlık, anlama, kişilerarası 

ilişkiler ve topluma katılım, görme, uyku ve zindelik, duygu durumu) 

c) Sağlık vakaları ve sağlık durum değerlendirme setleri ile kişinin o anki sağlık durumunun 

sıralaması. (Bu bölüm sadece I. dönemde kullanılmıştır) 

d) Risk faktörleri (tütün ve alkol, beslenme, fiziksel aktivite) 

e) Seçilmiş önemli hastalıkların teşhis, tedavi ve son bir yıl içerisindeki semptomları ile ilgili 

kapsamlı bilgiler. Bu bölümde yer alan hastalıklar: Artrit, angina pektoris, diyabet, astım, 

depresyon, tüberküloz, ağız-diş sağlığı, trafik kazaları ve diğer yaralanmalar, hipertansiyon, bel 

ağrısı, epilepsi ve serebro vasküler olay (inme) 

f) Sağlık durumunun değerlendirilmesi / EuroQual 5 ve Görsel Analog Ölçeği (Bu bölüm de sadece 

I. dönemde kullanılmıştır.) 

g) Anketörün cevaplayıcı ile ilgili değerlendirmesi ve gözlemleri 

h) Cevaplayıcının, hane dışında ikamet etmekte iken son bir yıl içinde ölen kardeşi varsa tespiti 

III. Bölümde, listeleme çalışması ile belirlenen ana haneye komşu olan hanelerde (anketin uygulandığı 

hanenin, iki önceki ve iki sonraki toplam dört komşusu, yaşayan kişiler hakkında yaş ve cinsiyet 

bilgileri ile bu hanelerde son bir yıl içinde meydana gelen ölümlerin tespiti. 

IV. Bölümde ise Ölüm Tespit Formu yer almaktadır. Bu formda son bir yıl içinde hane halkı bireyleri 

arasından ölen kişilere, cevaplayıcının hane dışındaki ölen kardeşine ve komşularda meydana gelen 

ölümlere ilişkin, sözel otopsiye kaynak teşkil edecek şekilde ölen kişinin kimlik ve adres bilgileri yer 

almaktadır (ölenin kimlik ve adres bilgileri, ölüm tarihi ve yeri, defnedildiği yer). 

Ankette yer alacak soruların düzenlenmesinden sonra anket uygulanmasında ve değerlendirmesinde 

zaman tasarrufu sağlaması için anket formu optik okuyucu sistemine göre düzenlenmiştir. 

2.3. Anketör El Kitabı ve Bilgi Kartlarının Hazırlanması 

Son şekli verilmiş olan Hane Halkı Anket Formu dikkate alınarak, formun doğru ve eksiksiz bir 

biçimde nasıl doldurulacağı konularının açıklandığı rehber bir kitap hazırlanmıştır. Bu kitabın 

hazırlanmasında DSÖ’nün çalışmalarından da yararlanılmıştır. Hazırlamada, anket formundaki bölüm 

başlıklarının sırası göz önünde tutularak, önce soru kökü yazılmış, ardından gerekli açıklamaları 

yapılmış ve konu ile ilgili örnekler verilmiştir. 

9

Anketöre, uygulama sırasında bazı soruları sorarken yardımcı olacak ve gerektiğinde de 

cevaplayıcının kullanımı için iki ayrı bilgi kartı geliştirilmiştir. Bu bilgi kartları DSÖ’nün geliştirdiği 

kartlar dikkate alınarak yeniden hazırlanmıştır. 

a. Anketörler İçin Risk Faktörleri Bilgi Kartları: Bu kartlarda gıda ve diğer harcamalar, gelirler, 

fiziksel aktivite, beslenme, tütün, alkol kullanımı ile ilgili standartları içeren ölçüler ve 

yönlendirici bilgiler yer almaktadır. Ayrıca, kronik hastalıklar listesi ve travma tipleri ile ilgili 

bilgileri içeren bölümler anketör bilgi kartına ilave edilmiştir. 

b. Cevaplayıcı İçin Sağlık Durumunu Sıralamasında Kullanılan Hastalık Kartları: Seçilmiş 

bazı hastalıkların cevaplayıcı tarafından iyiden kötüye doğru sıralanması için her kartta bir hastalık 

– sağlık durumu bulunan beş kart ile kişinin o anki sağlık durumu yerine kullanılacak kart 

geliştirilmiştir. Bu kartlar üzerine Türkçe hastalık isimleri ve bu isimlerin baş harflerini gösteren 

rumuz ve hastalığa özgü temel açıklamalar konulmuştur. 

2.4. Ön-Test (Pre-Test) Çalışmaları 

DSÖ tarafından yapılan 2002 yılı DSA’da 72 ülkeyi kapsayacak şekilde kullanılmak üzere hazırlanmış 

olan taslak soru formları ve araştırma el kitabı ile diğer dokümanların Türkçe’ye çevrilmesi ve ön-test 

için çoğaltılması sağlanmıştır. 

2002 yılı DSA’da kullanılacak soru formlarının ve uygulama tekniklerinin ön-testi için, DSÖ 

tarafından belirlenen yedi ülkeden birisi de Türkiye olmuştur. Bunun için ön-testin Ankara merkez 

ilçeleri ile Ayaş ve Kızılcahamam merkez ve köylerinde yapılması planlanmış ve örnek hane halkı 

(HH) seçimi DİE tarafından sağlanmıştır. Ön-Test’in 600 hane halkında ve re-test’in 180 hane 

halkında uygulanması DSÖ’nün önerisine uyularak planlanmış ve uygulanmıştır. Ön-test’te altı farklı 

soru formu (A, B, C, D, E, F) kullanılmıştır. Bu formlar için kullanılan sekiz farklı Kish Tablosu da 

(A, B1, B2, C, D, E1, E2, F) DSÖ’nün Türkiye için daha önceden belirlediği 600 örnek hanehalkı 

listesine uygun olarak tespit edilmiştir. 

Ön-Test’te kullanılan organizatör ve anketörler, Başkent Üniversitesinde görevli, daha önceden anket 

deneyimi bulunan, öğretim elemanları arasından seçilmiştir. Bu elemanlar için üç günlük bir eğitim 

programı hazırlanmış ve uygulanmıştır. 

Anket uygulama çalışmalarında özellikle ilk günlerde bazı güçlüklerle ve sorunlarla karşılaşılmıştır. 

Bir anketörün günde 3-4 anket doldurması beklenmekte iken, bu sayı ortalama iki civarında olmuş ve 

ön-test’in tamamlanma süresini uzatmıştır. Anket uygulaması kırsal kesimde kentsel kesime göre daha 

kolay olmuştur. Hane üyelerinde gelir ve eğitim düzeyi arttıkça, sağlık araştırmasına olan ilgi ve 

ankete katılma isteği de azalmaktadır. Anket uygulamasında önemli bir sorun olarak görülen kadın 

anketörlerin örnek hane halkı seçilen eve girmekten çekinmeleri veya ev sahiplerinin erkek anketörü 

eve almakta tereddüt etmeleri nedeniyle, hanelere mümkün olduğunca bir kadın ve bir erkek olmak 

üzere iki kişilik gruplar halinde gidilmesi planlanmış ve uygulanmıştır. 

Anket uygulanmasındaki sorunların çözümü için organizatör ve anketörlerle değişik toplantılar 

yapılmış, sorunların çözümü için yardımcı olunmuş ve tavsiyelerde bulunulmuştur. Anket çalışmasını 

tamamlayan her anketörden anket çalışması ile ilgili kişisel izlenimlerini içeren bir rapor istenmiş ve 

raporlar değerlendirilmiştir. 

Alanda doldurulan anket formlarının düzenleme ve kodlama işlemleri tamamlandıktan sonra, 

bilgisayara girişleri sağlanmıştır. Bilgisayar programı olarak DSÖ’nün geliştirdiği Statistical Package 

for Social Sciences (SPSS) bağlantılı bir program kullanılmıştır. Programı değiştirme veya yeni bir 

kod ekleme olanağının bulunmamasına rağmen, veri girişinde önemli bir sorunla karşılaşılmamıştır. 

Ön-Test sonuçları, bilgisayar ortamında DSÖ’ye gönderilmiştir. Ayrıca elde edilen sonuçların ankette 

yer alan modüller ve sorular bazında istatistiksel analizleri, DSÖ’nün teknik elemanları tarafından 

yapılmıştır. 

Modüllerde yer alan soruların cevaplayıcı tarafından anlama, cevap verebilme, ilgi ve cevapsız 

bırakma gibi durumları ile ilgili tespitler yapılmış ve değerlendirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda 

Türkiye’ye ve UHY-ME projesi amacına uygun olarak, yeni bir anket formu geliştirilmiş ve bunun da 

pilot çalışması Kasım-2002 ayında, DİE tarafından, Kırşehir Merkez ve Mucur ilçesinden örnek olarak 

10

seçilen hane halklarında uygulanmış ve sonuçları kullanılarak bu araştırmada kullanılacak soru 

formuna son şekli verilmiştir. Uygulanan bu pilot çalışmasında sözel otopsi çalışması kapsam dışı 

kalmıştır. 

2.5. Pilot Alan Uygulaması 

Proje ekibince taslak olarak hazırlanan hane halkı anket formunda yer alan soruların, eğitilmiş 

anketörler tarafından uygun bir organizasyon, yönetim, denetim ve işbirliği ortamında test edilmesi 

amacıyla 21-29 Kasım 2002 tarihlerinde pilot alan uygulama çalışması yapılmıştır. Uygulama, DİE 

tarafından tespit edilen Kırşehir ilinde yapılmış ve uygulamada DİE tarafından tespit edilen 300 örnek 

hane listesi kullanılmıştır. Uygulama, Ankara’da daha önce bir haftalık anketör eğitimine katılan bir 

denetçi ve 12 anketör aracılığı ile evlerde yüz yüze görüşme yöntemiyle yapılmıştır. 

Pilot alan uygulaması sonrası, anket formunda ve anketör el kitabında tespit edilen eksiklik ve 

aksaklıklarla ilgili Sağlık Bakanlığı uzmanları ile bir değerlendirme yapılarak anket formuna son şekli 

verilmiştir. Optik okuyucuya uygun bir sistem içinde yeniden düzenlenen anket formu, Sağlık 

Bakanlığı ve DİE’nin uygun görüşleri çerçevesinde basılarak kullanıma hazır hale getirilmiştir. 

2.6. Anketör Seçimi ve Eğitimi 

Hane halkı anket uygulamasında görev alacak anketör sayısı ve nitelikleri Başkent Üniversitesinin 

oluşturduğu beş kişilik bir komisyon tarafından belirlenmiştir. Bunun için önce Başkent 

Üniversitesinin insan kaynakları kayıtlarında bulunan başvurular incelenmiştir. Sağlık eğitimli olanlar, 

fakülte/yüksekokul mezunu olanlar ve lise ve dengi okul mezunu olanlar sırasıyla dikkate alınarak bu 

kişiler arasından, görüşme yapılarak ihtiyaç duyulan sayı kadar anketör adayı belirlenmiştir. 

Sağlık Bakanlığı ile işbirliği yapılarak, belirlenen anketör adayları için yedi günlük bir eğitim 

programı hazırlanmıştır (Ek 1). Anketör eğitimlerinin tarihleri ve katılımcı sayıları aşağıda verilmiştir. 

I. Dönem II. Dönem 

Yer 

Tarih 

Katılımcı 

Katılımcı 

Tarih 

Sayısı 

Sayısı 

Ankara 20-26 Ocak 2003 42 2-7 NİSAN 2003 35 

8 NİSAN 2003 

(Tazeleme Eğitimi) 

32 

İstanbul 22-28 OCAK 2003 42 

10-11 NİSAN 2003 


34 

Diyarbakır 29 Ocak - 4 Şubat 2003 42 

9-10 NİSAN 2003 


25 

Toplam 116 126 

Eğitim Programı altı gün anketin anlatıldığı teorik ve bir gün pratik alan uygulaması şeklinde 

yapılmıştır. Eğitimler, üniversitenin öğretim üyeleri tarafından verilmiştir. Sağlık Bakanlığının 

çalışmadan sorumlu yetkilileri ve DİE yetkilileri de eğitimlerde hazır bulunmuşlardır. DİE yetkilileri 

tarafından, çalışmanın örnekleme, listeleme, blok ve hanelerin tespitlerine ilişkin olarak yarım günlük 

bir sunum yapılmıştır. 

İkinci dönem saha araştırması öncesinde yeni katılan anketörler yedi günlük birinci dönemdeki eğitim 

programının aynı standartta verilmesinin yanı sıra, ilk dönem çalışmasında görev alan anketörlere bir 

günlük tazeleme eğitimleri verilmiştir. Tazeleme eğitimleri 8 Nisan 2003 Ankara, 9-10 Nisan 2003 

Diyarbakır ve 10-11 Nisan 2003 İstanbul illerinde yapılmıştır. 

2.7. Denetçi Seçimi ve Eğitimi 

Anketör eğitimine katılmış ve pilot alan uygulamasında görev yapmış olup çalışmaları değerlendirilen 

anketörlerden ve eğitimlerde başarılı olan adaylar arasından seçilen denetçi adayları dört saatlik özel 

bir eğitime alınmıştır. Uygulanan eğitimde ekip çalışması, işbirliği, denetim mekanizmaları ve denetim 

tekniği, bazı hanelerde uygulanacak kalite kontrol anketi doldurma yöntemi (re-test uygulaması), yine 

re-test yapılmayan bazı hanelerde II. dönemde uygulanan tekrar temas formunun doldurulması, 

11

lojistik, iletişim ve harcama kayıtları konularında bilgi verilmiştir. Ayrıca Sağlık Bakanlığının 

çalışmadan sorumlu yetkililerince, Sağlık Bakanlığı UHY-ME çalışma grubu tarafından hazırlanan 

denetleme formlarının denetçiler tarafından nasıl doldurulacağı ve Sağlık Bakanlığı, Sağlık Projesi 

Genel Koordinatörlüğü (SPGK) ve Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğüne nasıl gönderileceği konularında 

bilgiler verilmiştir. 

2.8. Lojistik Destek Hizmetleri 

Anketör eğitimleri sonrası, tüm anketörlere yağmur suyu geçirmeyen çanta, silgi, kalem, kalemtıraş, 

defter vb. malzeme verilmiştir. Ekiplerin, konaklamaları için özellikle kamu sosyal tesisleri (hekim 

evi, öğretmen evleri, karayolları misafirhaneleri) tercih edilmiş, uygun olmayan durumlarda otellerde 

kalmaları sağlanmıştır. Ekiplerin yerel ulaşım araçlarından yararlanmaları sağlanmış, hizmetin 

aksamaması için gerektiğinde araç kiralama yoluna gidilmiştir. 

Her iki dönemde de anket formları yeterli sayıda basılıp, belli bir düzen içinde 25’erli setler halinde, 

özel paketler içinde, anlaşmalı bir kargo firması ile alana gönderilmiştir. Anket uygulama sonrası 

doldurulan anket formları da, her blok için sıralı ayrı paket yapılarak beraberinde ilgili blokun 

Listeleme Formu ile Düzenlenmiş Denetleme Formu, Kalite Kontrol Anketi varsa anket formlarından 

ayrılmış Ölüm Tespit Formları ile birlikte Merkez Yönetim Birimine kargo ile geri gönderilmesi 

sağlanmıştır. 

2.9. Organizasyon 

a- Merkez Yönetim Birimi / MYB 

Ankara’da, Başkent Üniversitesi bünyesinde, hane halkı anket uygulama çalışmalarını planlama, 

izleme ve yönlendirme amacıyla bir Merkez Yönetim Birimi kurulmuştur. Birim, iletişim ve diğer 

teknik malzeme ile donatılmış ve gerektiğinde üniversitenin diğer imkânları ile desteklenmiştir. 

b- Alan Yönetim Birimleri / AYB 

Alan uygulaması yönetimi, hane halkı anket uygulamasında hizmetin daha yakından yürütülmesi, 

izlenmesi ve denetiminin sağlanması, ulaşım, iletişim ve mali konulara kolaylık getirmesi amacıyla, 

bir Genel Koordinatörün yönetiminde Ankara, İstanbul ve Diyarbakır’da üç Alan Yönetim Birimi 

oluşturulmuştur. Her AYB için bir Alan Koordinatörü belirlenmiş ve bu koordinatörlere bağlı olarak, 

AYB’leri kapsamındaki illerdeki blok sayıları ve coğrafi koşullar dikkate alınarak yeterli sayıda Alan 

Sorumlusu görevlendirilmiştir. Her alan sorumlusuna bağlı olarak 2-3 denetçi, her denetçiye de 5-6 

anketör bağlanmıştır. Hizmetin üst ve alt arasındaki yönetimi bu zincir içerisinde yapılmıştır. I. ve II. 

Dönem hane halkı alan uygulamalarının AYB’ye göre il ve blok sayıları aşağıda verilmiştir. 


AYB İl Sayısı Blok Sayısı İl Sayısı Blok Sayısı 

Ankara 37 117 41 49 

İstanbul 7 62 7 130 

Diyarbakır 19 61 22 61 

Toplam 63 240 70 240 

Alan uygulaması dönemlerine göre fiilen görev alan personelin kurulan AYB’lerine göre dağılımları 

aşağıda verilmiştir. 


Personel Ank İst. Diyar. Top. Ank. İst. Diyar. Top. 

Alan Koordinatörü 2 1 1 4 2 1 1 4 

Alan Sorumlusu 6 4 2 12 6 4 2 12 

Denetçi 8 7 8 23 10 5 5 20 

Anketör 34 30 34 98 47 20 27 94 

Toplam 50 42 45 137 65 30 35 130 

------- 

Ank.: Ankara İst.:İstanbul Diyar.: Diyarbakır 

12

2.10. Blok ve Adreslerin Devlet İstatistik Enstitüsünden Temini 

DİE ile yapılan işbirliği çerçevesinde I. ve II. dönem örnek kapsamına giren illerin ve bu illerdeki kırkente 

göre blokları (240’ar blok) ve adresleri temin edilmiştir. Blokların illere ve AYB’ye göre 

dağılımı harita üzerinde belirtilmiş ve bunların detaylı listeleri alan sorumlularına verilmiştir. 

I. Dönem saha uygulaması kapsamında 64 il yer almıştır. Uygulama sırasında Bitlis iline bağlı bir 

köye ulaşım ve güvenlik nedeniyle yetkililer tarafından gidilmesi uygun görülmediğinden DİE’nin 

önerisi ile, Bitlis yerine Diyarbakır’dan ilave bir köy alınmıştır. Bu nedenle I. Dönem alan çalışması 

63 ilde tamamlanmıştır. II. Dönemde 70 il yer almış ve uygulama planlandığı gibi tamamlanmıştır. 

Listeleme çalışmaları sırasında apartman yöneticisi, muhtar, belediye puantaj memuru, sağlık ocağı 

personeli ile işbirliği yapılarak DİE’nin verdiği adreslerde gereken sayıda hane tespiti yapılmıştır. Bu 

çalışma sırasında tatil yörelerinde, yeni iskana açılmış kooperatiflerde ve bazı dağlık köylerde yeterli 

hane sayısı açısından sorunlar yaşanmıştır. Ancak, bu durumda DİE ile yapılan iletişim sonucu alınan 

hızlı ve etkin bir kararla anketörlerin yönlendirilmesi sağlanmıştır. 

2.11. Listeleme Çalışmaları 

Anketör eğitimlerinde DİE uzmanı tarafından verilen blok listeleme metodolojisi doğrultusunda, anket 

uygulaması öncesi oluşturulan bir ekiple örnek bloktaki tüm hane halklarının (konutların) adres 

listeleme çalışması yapılmıştır. Bu çalışmalarda DİE’nin geliştirdiği Listeleme Formu kullanılmıştır 

(Ek 2). Bu listeleme çalışmaları sırasında bazı metropollerde, özel kooperatif bloklarında, yazlıklarda 

ve yeni yerleşim alanlarında yeterli hane sayısına ulaşmada önemli zorluklarla karşılaşılmıştır. Kırsal 

kesimde ise verilen belde veya köy nüfusunun bir blok için kabul edilen alt limit hane sayısının 175’in 

altında olması ve bu durumda tekrar DİE ile iletişim kurularak blokun değiştirilmesi zaman ve ulaşım 

açısından kayba neden olmuştur. Bununla birlikte, listeleme çalışmasının anket uygulaması öncesinde 

yapılmış olması, anketörlere kolaylık getirmesi yanında anketin haneler tarafından kabul edilme 

oranını yükseltmiştir. Buna etki eden faktörlerin başında ise listeleme yapılırken hanelerin konu 

hakkında doğru bilgilendirilmesi olmuştur. 

2.12. Hane Halkı Anket Uygulamaları 

Mevsimsel özelliklerin çalışmada gözlenebilmesi için uygulama iki dönemde yapılmıştır. 

a- I. Alan Uygulaması 

I. Alan Uygulaması, 6000 hane olarak hedeflenmiştir. Uygulama, İstanbul Bölgesinde 4 Şubat 2003, 

Ankara Bölgesinde 3 Şubat 2003 ve Diyarbakır Bölgesinde 5 Şubat 2003 tarihinde başlamıştır. Yoğun 

kar yağışı ve uzun tatil nedeniyle İstanbul Bölgesinde 3 gün, diğer bölgelerde ise 1-2 gün çalışmalara 

ara verilmek zorunda kalınmıştır. Uygulama, Ankara ve Diyarbakır bölgelerinde 10 Mart 2003’te, 

İstanbul Bölgesinde 14 Mart 2003’te tamamlanmıştır. Dönem I alan uygulamasının planı Ek 6’da 

verilmiştir. 

b- II. Alan Uygulaması 

Teknik şartnamede yer aldığı üzere hastalıkların görülme sıklığının mevsimsel özelliğini tespit etmek 

amacıyla tekrar 6000 hane ile görüşme hedeflenmiştir. Dönem II alan uygulamasının planı Ek-7’de 

verilmiştir. 

Bu dönemde kullanılan anket formlarında, Başlangıç Raporunda da belirtildiği üzere sağlık vaka ve 

sağlık durum değerlendirme setleri, sağlık durumu sıralaması, sağlık durumunun değerlendirilmesi 

(EuroQuol – Görsel Analog Ölçeği) bölümleri yer almamıştır. Gerektiğinde kullanılmak üzere ek 

sayfalar, uygulamada kolaylık sağlamak amacıyla formun arkasına ilave edilmiştir. ILO Meslek 

Sınıflandırılmasına ait kodlama listesi de anketin en son sayfasına konulmuştur. Anketten çıkarılan 

bazı bölümler, anketin soru adedini azaltmış, uygulama süresini de kısalmıştır. Ayrıca, ek sayfalar ve 

ILO meslek sınıflandırma listesinin anket içersine ilave edilmesi, anketöre kolaylık sağlamıştır. 

Anketteki düzenlemelere paralel olarak anketör el kitabında da gereken düzenlemeler yapılmıştır 

İkinci dönem anket uygulamaları 70 ilde uygulanmıştır. 240 bloka ait iller ve adresler DİE tarafından 

verilmiştir. Tüm bölgelerde II. dönem anket uygulamasına 14 Nisan 2003 tarihinde başlanmış ve 

uygulama 11 Mayıs 2003’te bitirilmiştir. 

13

2.13 Denetim Aktiviteleri 

Hane halkı anket uygulaması denetim hizmetleri, denetçi, alan sorumlusu ve Merkez Yönetim Birimi 

tarafından olmak üzere 3 düzeyde yapılmıştır. 

a. Denetçi Düzeyinde 

Denetçiler, denetim görevini iki yöntemle yürütmüşlerdir. 

Birinci yöntemde, denetçiler, sorumlu oldukları anketörleri anket uygulamalarını yaptıkları haneye 

giderek bizzat yerinde izlemişler veya telefonla iletişim kurarak anketörlerin belirlenen hanede olup 

olmadıklarını kontrol etmişlerdir. İkinci yöntemde ise denetçiler, anketin uygulanması sonrasında, 

anketin tekrar aynı hanede başka bir anketör tarafından uygulanmadığı (re-test yapılmadığı) 

hanelerden seçtiklerine giderek veya telefonla temas kurarak daha önce belirlenmiş soruları sormuşlar 

ve aldıkları bilgileri Tekrar Temas (re-contact) Formlarına işlemişlerdir. Bu formlar, II. Dönem saha 

çalışmasında kullanılmıştır. 

Sağlık Bakanlığı UHY-ME çalışmasında görevli yetkililer tarafından geliştirilen denetleme formları, 

denetçiler tarafından ilden ayrılmadan doldurulmuş ve Sağlık Bakanlığı, SPGK ve Hıfzıssıhha 

Mektebi Müdürlüğüne fakslanmıştır (Ek 3). Sağlık Bakanlığı UHY-ME çalışması görevlileri 

tarafından tespit edilen hatalar Üniversite Merkez Yönetim Birimine günlük olarak aktarılmış, birim 

tarafından da alt sorumlulara bu geri bildirimler iletilmiştir. Bu şekilde gerekli düzeltmeler illerde 

yapılmıştır. 

b. Alan Sorumlusu Düzeyinde 

Alan sorumluları, organizasyon ve yönetim hizmetleri yanında çeşitli denetim görevlerini de 

yapmışlardır. Bunlar, ekiplerin uygun blokta çalışmaları, listelemenin doğru yapılması, anketörlerin 

belirlenen hanelerde anket yapmasının izlenmesinin yanı sıra denetçinin hazırladığı Denetim Formunu 

değerlendirmek ve tamamlanmış anketlerden rastgele seçtiği bir anketi incelemektir. 

c. Merkez Yönetim Birimi Düzeyinde 

Hane halkı anket uygulamalarının yönetimi, izlenmesi ve denetimi Merkez Yönetim Biriminden 

yürütülmüştür. Her iki uygulama döneminde de Birimde görevli uzmanlarca uygulama alanlarına 

denetim gezileri düzenlenmiş, çalışmalar yerinde izlenmiştir. Gerektiğinde Merkez, denetim görevini 

telefon aracılığı ile anketörü ve hane bireylerini arayarak yerine getirmiştir. 

2.14. Kalite Kontrol Çalışmaları 

Kalite Kontrolü, Anket uygulamalarının kalitesinin ölçülmesi için DSÖ’ nün bu çalışma için kabul 

ettiği iki yöntem uygulanmıştır. 

Birinci yöntem, DSÖ’nün bu çalışmaya özgü geliştirdiği Kalite Rehberi doğrultusunda I. ve II. 

Dönemde anket uygulaması sonrası, örnekleme alınan hane sayısının %5’i olan 300’er haneye kalite 

kontrol anketi uygulamasıdır. Bu uygulama, denetçi ve alan sorumluları tarafından her bloktan rast 

gele seçilmiş bir haneye 1-7 gün içerisinde gidilerek yapılmıştır. Köylerde ise bu uygulama ulaşım 

imkânlarına göre aynı gün veya ertesi gün yapılmıştır. Belirlenen %5 oranına ulaşmak için her bloktan 

bir kalite kontrol anketine ilaveten her dört bloktan birinde ikinci kalite kontrol anketi uygulanmıştır. I. 

dönemde 298, II. dönemde ise 302 kalite kontrol anketi uygulanmış olup toplam 600 anket 

uygulanmıştır (Ek 5). Bu çalışmaya ait sonuçlar yedinci bölümde açıklanmıştır. 

İkinci yöntem olarak da Tekrar Görüşme (Re-Contact) ile kalite kontrol çalışması yapılmıştır. Bu 

kontrol çalışması, denetçiler ve gerektiğinde alan sorumluları tarafından, anket uygulama sonrası, her 

bloktan en az 2-3 haneye gidilerek yüz yüze görüşmeyle veya hanelere telefon edilerek yapılmıştır. 

Görüşmeler her iki dönemde de yapılmış olup, tekrar görüşme yapılan Hane Kayıt Formlarına ikinci 

dönem yapılan görüşmeler kayıt edilmiştir. Formda, denetleme formuna paralel haneyi tanımlayan 

temel bilgilere ek olarak, anketteki bazı soruların cevaplarını ihtiva eden bilgiler yer almaktadır (Ek 4). 

I. dönemde 720, II. Dönemde de 697 olmak üzere toplam 1417 “tekrar görüşme” yapılmıştır. 

14

2.15. Yerel Kuruluşlarla İşbirliği ve İletişim 

Sağlık Bakanlığı tarafından, örnekleme çıkan tüm il sağlık müdürlükleri ile İçişleri Bakanlığına, 

çalışma hakkında ve gerekli desteğin sağlanması hususunda resmi bilgilendirme yazıları gönderilmiştir 

(Ek 8-9). Hane halkı anket uygulama öncesi alan sorumluları tarafından ilgili Sağlık Müdürlükleri 

ziyaret edilerek (gerektiğinde telefonla iletişim kurularak) ön bilgi verilmiş, tavsiye ve destekleri 

alınarak blokların kapsamına giren Sağlık Grup Başkanlıkları ve Sağlık Ocakları ile yakın işbirliği 

sağlanmıştır. Ayrıca, Sağlık Müdürlükleri kanalı ile ve gerektiğinde doğrudan ziyaret yapılarak yerel il 

ve ilçe Emniyet Müdürlükleri ve Jandarma Teşkilatı bilgilendirilmiştir. Bazı bloklarda, münferit 

olaylar dışında, hizmetin yürütülmesinde ilgili belediye başkanlıklarının ve muhtarlıkların yakın ilgi 

ve desteği görülmüştür. 

Merkezde bulunan telefon, faks ve cep telefonları ile alanda görevli alan koordinatörleri ve 

sorumluları ile devamlı iletişim sağlanmıştır. Anket uygulamalarında denetçiler iletişimde kilit rol 

oynamış ve bilgi alış verişi ile ekiplerinin izlenmesi genellikle kendileri tarafından sağlanmıştır. 

İletişimde kolaylık sağlamak amacıyla tüm personelin telefon numaraları görevlilere dağıtılmıştır. 

2.16 Optik Okuma ve Kodlama İşlemleri 

İllerden gelen anket formlarının incelenmesi ve tasnifi şu şekilde yapılmıştır: İllerde doldurulması 

tamamlanan her bloka ait formlar kargo aracılığı ile merkez uygulama ofisine gönderilmiştir. 

Gönderilen bu anket formları, ölüm tespit formları ve denetim formlarının izlenmesi amacıyla düzenli 

bir kayıt ve dosyalama sistemi kurulmuştur. Uygulama ofisi dışında, Başkent Üniversitesi Bağlıca 

Kampusunda düzenlenen geniş bir ofiste, gelen anket formu paketleri açılıp içlerinden denetleme, 

listeleme ve ölüm formları ayrıldıktan sonra, illere ve bloklara göre tasnif edilmiş; eksik ve yıpranmış 

anketler incelenmiştir. 

Anket formlarında yer alan hastalık ve özürlülükle ilgili kodlama işlemleri, oluşturulan bir kodlama 

ekibi tarafından teknik şartname dikkate alınarak DSÖ tarafından geliştirilen kodlama rehberleri 

kullanılarak yapılmıştır. Bu kodlama işleminde ilgili sorulara hane halkı reisi veya onun yerine cevap 

veren kişinin beyanına dayanarak, aile bireyleri arasında belirli süreler için tespit edilen ve anketörler 

tarafından yazılmış olan hastalıklar ve özürlülükler kodlanmıştır. Bu ekipte kodlama konusunda 

deneyimli uzman bir doktor ile hastane arşiv ve dokümantasyonda görevli bir yetkili yer almıştır. 

Beyan edilen hastalıkların kodlanmasında DSÖ tarafından geliştirilmiş olan International 

Classification of Disease (ICD-10) tanı kodlama sistemi dört basamak olarak kullanılmıştır. Ayrıca 

bedensel ve zihinsel özür türünün kodlanmasında ise DSÖ tarafından geliştirilmiş olan International 

Classification of Functioning Disability and Health (ICF) kodlama sistemi kullanılmıştır. Bilindiği 

üzere ICF’nin yapısında yer alan vücut fonksiyonları ve yapısı, kapasite ve performans, kişisel 

faktörler bileşenleri göz önünde tutularak kodlama işlemleri sırasında rehberde yer alan II. seviye 

kategorisi kullanılmıştır. Bu sistemde, ana başlıklar vücut fonksiyonları ve yapısı, kapasite ve 

performansı ve kişisel faktörlerin her birisi küçük harf olarak kodun başında yer almaktadır. Ana 

başlıklarda sırasıyla; vücut fonksiyonları ve vücut yapısı özürlüler için sekiz farklı bölümde, kapasite 

ve performans ile ilgili özürlüler için dokuz farklı bölümde sosyal faktörler için olan özürlülerde ise 

beş bölümde toplanmıştır. Her bölüm için farklı alt bölümler yer almaktadır. 

Anketin özürlüler bölümünde yer alan özürlülük nedeninin kodlanmasında ise beyana dayanarak ICD- 

10 tanı kodlama sistemi kullanılmıştır. Kodlama işlemleri MS Access XP paket programında yapılarak 

uygun SPSS programına aktarılmıştır. 

Ankette yer alan hastalıklar ve özürlülüklerle ilgili sorular dışında yer alan hane halkı sağlık 

harcamaları, risk faktörleri ve seçilmiş bazı hastalıklara ait tanıların kodlanmasında yukarıda sözü 

edilen metodoloji doğrultusunda ICD-10 dört basamak kodlaması kullanılmıştır. Bu kodlama işlemleri 

uzman doktor yönetimde 8 kişilik bir ekip tarafından yapılmıştır. Toplam olarak 29578 hastalık ve 

1079 bedensel ve zihinsel özür kodlaması yapılmıştır. Kodlama işlemleri sonrası kodlama ekibi ikiye 

ayrılarak %50 örnekleme ile tekrar kodlamalar farklı gruplar tarafından tekrar yapılmış ve birbirlerini 

kontrol etmiştir. Her grup için % 0,5 ile % 1 arasında değişen, ağırlıklı olarak ICD-10 dördüncü 

basamak kodlamasına ait farklılıklar tespit edilerek düzeltilmiştir. Özürlülere ait kodlamanın 

kontrolünde ise ikinci bir ekip tarafından kodlamanın tümü anket ve elektronik ortamda 

15

denetlenmiştir. Beş vakada iki kodlayıcı arasında beyanın yorumlanması açısından farklılıklar 

bulunmuştur. Bu durum yöneticinin hakem rolü ile düzeltilmiştir. 

2.17. Analiz 

İlgili firmadan alınan veriler, SPSS 11.5 istatistik yazılım programı kullanılarak verilerin minimum ve 

maksimum frekansları ile soru geçişi hataları olup olmadığı incelenmiştir. Silik, eksik veya fazla 

işaretleme sonucu, optik okuma hatalarına neden olan yanlışlar, anketin aslına dönülerek 

düzeltilmiştir. Hane halkı reisi veya cevaplayıcı tarafından yanıt verilmeyen ve boş bırakılan bazı 

sorular, bilinmeyen bölümüne alınmıştır. Tüm soruların sayısal ve gereken çapraz tabloları alınarak 

soruların yanıtları arasında tutarlılık olup olmadığı incelenmiştir. Tutarsızlığı belirlenen anketlere 

(örneğin, bölge numarası, trafik kodu, kır, kent, yaş grubu, cinsiyet gibi) geri dönülerek düzeltmeler 

yapılıp doğru veriler programa eklenmiştir. Her kişiye ve her eve birer ID kodu verilerek veritabanı bu 

şekilde ilişkilendirilerek üç ayrı bölümde (kişiye ait, haneye ait, cevaplayıcıya ait bilgiler) 

hazırlanmıştır. Bu veritabanından yol açıkılarak önce her soruya ait frekanslar çekilmiş daha sonra 

tablolar SPSS programı ile hazırlanmıştır. Bu verilerin tutarlılığını denetlemek için üç ayrı kontrol 

grubu oluşturulmuştur. Birinci grup dört kişiden oluşup rastgele seçilmiş 250 anketin (%2) tüm 

sorularının sırasıyla kontrolünü yapmıştır. Anketlerin % 5’inde 1 ile 5 arasında veri giriş hatası 

bulunmuştur. İkinci grup ise seçilmiş 3000 anket üzerinde dört ayrı kişi ( sağlık harcamaları, sağlık 

güvence sistemi, demografik bilgiler ve risk faktörlerini ayrı ayrı ) incelemiş %1 kadar yazım hataları, 

lekeler, virgül hataları ve atlamalar bulmuştur. Üçüncü grup ise tablolar yapıldıktan sonra elektronik 

ortamdaki verilerle yapılan tabloların tutarlılığını kontrol etmiştir. Toplam 283 tablo iki ayrı kişi 

tarafından kontrol edilmiş %5 ve %7 oranında rakam yazımı hatası, yüzdeleme hatası, tablo altındaki 

bilinmeyen sayısı gibi konularda hatalar tespit edilmiştir. Bu tespit edilen tüm hatalar ve tablo 

başlıkları düzenlemesi ile imla kuralları konusunda bir uzman tarafından son düzenleme yapılmıştır. 

Bu rapor içeriğinde yer alan tabloların seçimi ve düzenlemesi aşağıda belirtilen ilkeler doğrultusunda 

yapılmıştır. Öncelikle tablolar iki ana gruba ayrılarak düzenlenmiştir. Birinci grupta hane halkı reisinin 

verdiği yanıtlarla ilgili, ikinci grupta ise cevaplayıcının verdiği yanıtlarla ilgili verilerden oluşturulan 

tablolar yer almaktadır. Bu tabloların dışında anketin uygulandığı yöreyi tanımlayan tablolar 

oluşturulmuştur. Ayrıca hanede ve komşuda tespit edilen ölümlerin yanında komşu nüfus yapısını 

belirleyen tablolara da yer verilmiştir. Teknik şartnamede yer alan bölge, kır-kent, yaş, cinsiyet ve 

eğitim düzeyine göre karşılaştırmalı tablolar, seçilmiş bazı sorular için düzenlenmiştir. Ayrıca, bazı 

tablolar grafik ve şekillerle desteklenmiştir. Cevaplayıcı ya da anketörden kaynaklanan nedenlerle bazı 

sorulara yanıt verilmemesine ilişkin durumlar, tabloların altında bilinmeyen nitelemesiyle sayısal 

olarak yer almıştır. Tablolarda yer alan dataların değerlendirilmesinde soru kâğıdında bulunan şıklar 

aynen alınmıştır. Bu nedenle bu tablolardaki verilerin değerlendirilmesini doğru olarak algılamak için 

soru kâğıdındaki ilgili soruların ve yanıt şıklarının dikkate alınması gerekmektedir. Sakatlıkla 

kaybedilen yıllar (YLD), ölüm nedeniyle kaybedilen yıllar (YLL) ve maliyet hesaplamalarında 

gereksinim duyulan veri analizleri hazırlanarak ilgili bölümlere aktarılmıştır. 

Ankette yer alan ve risk faktörlerinden biri olan fiziksel aktivitenin değerlendirilmesinde DSÖ’nün 

önerileri kullanılmıştır. Bu öneriler doğrultusunda fiziksel aktivite için yeterli sürenin (dk/hafta) 

hesaplanması aşağıdaki formülasyonla bulunmuştur : 

Fiziksel aktivite için yeterli süre= Yürüme süresi + diğer orta düzey aktivite zamanlarının 

toplamı + (2x Ağır aktivite zamanlarının toplamı) 

Burada, ağır aktiviteler için harcanan süre iki ile çarpılmıştır. Bunun amacı, ağır aktivitelerin 

yoğunluğunu ve dolayısıyla yararlılığını yansıtabilmektir. 

16

3. BULGULAR 

3.1. Görüşme Sonucu Hakkında Genel Bilgiler 

Hane halkı araştırması, I. dönemde 63 il, II. dönemde ise 70 ilde, toplam 480 blokta, diğer bir deyimle 

her blokta 25 hane olmak üzere 12 000 hanede yapılmıştır. I. dönemde 19 ilde örnekleme tek blok 

çıkmış iken II. dönemde 26 ilde bir blok örnekleme çıkmıştır. Bu durum uygulamanın zaman 

tablosunu ve anketör sayısını etkilemiştir. Her iki dönemde yer alan iller incelendiğinde I. dönemde 

yer alan bazı iller (7 il) II. dönemde yer almamış, II. dönemde yer alan bazı iller ise (14 il) I. dönemde 

yer almamıştır. Tablo 6’da uygulama dönemlerine göre örnekleme çıkan illerdeki blok sayıları 

görülmektedir. 

Tablo 7 ve 8 ile Grafik 1’de görüldüğü gibi, hane halkı anket kapsamında bulunan hanelerde, dört 

ziyaret sonucu hedef 12000 hane sayısının 11481’ine ulaşılmış ve bu hanelerde anket uygulanmıştır. 

Bunlardan 11475’inde anket tamamlanmış, altı hanede ise, dördüncü ziyaret sonucunda anket yarım 

kalmıştır. İlk ziyarette 12000 hane halkından 10868’inde anket tamamlanmıştır. Geriye kalan 1132 

hane halkına ikinci ziyaret yapılmış ve bu ziyarette de 373 anket tamamlanmıştır. Üçüncü ziyarette ise 

hedef 759 haneden 125’inde anket tamamlanmıştır. Dördüncü ve son ziyarette de hedef 634 haneden 

110’unda anket tamamlanmıştır. 519 hane, anket uygulamasını ret etmiştir. Geriye kalan altı hane 

halkında ise anket formundaki soruların çoğuna yanıt alınmış, ancak, bu hanelerde anket formu 

tamamlanamamış ve cevaplayıcının istemi doğrultusunda anket yarım kalmıştır. Bilgi kaybını 

önlemek için bu haneler de değerlendirmeye alınmış, cevap alınan sorular değerlendirilmiş, ancak 

diğer sorular yanıtsız olarak değerlendirilmiştir. 

Sonuç olarak, ulaşılacak hedef 12000 hane sayısının 11481’ine (%95,68) ulaşılmış ve anket 

uygulanmıştır. Örnek kapsamındaki 12000 hane halkında birinci ziyarette tamamlanan görüşme 

(tamamlanan soru formu) %90,57 olmuştur. İkinci, üçüncü ve dördüncü ziyarette tamamlanan soru 

formu oranları ise, sırasıyla %3,11, %1,04 ve %0,92 olmuştur. Anket uygulanamayan hane sayısı ise 

sadece 519 olup, oran olarak da %4,32’dir. Birinci dönemde anket uygulanamayan hane halkı oranı 

%5,13 iken, ikinci dönem uygulamasında bu oran birinci dönem uygulamasına göre daha düşük olup 

%3,52’dir. 

17

Tablo 6: Örnekleme Çıkan Blok Sayılarının Bölgelere ve İllere Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

No 

1 

2 

3 

Sıra 

No 

İlin Adı 

I. 

Dönem 

Blok 

Sayısı 

II. 

Dönem 

Blok 

Sayısı 

Toplam 

Blok 

Sayısı 

Bölge 

No 

Sıra 

No 

İlin 

Adı 

I. 

Dönem 

Blok 

Sayısı 

II. 

Dönem 

Blok 

Sayısı 

1 Edirne 2 1 3 41 Zonguldak 7 3 10 

2 Tekirdağ 2 2 4 42 Karabük 1 1 

3 Kırklareli 1 1 43 Bartın 1 1 

4 İstanbul 36 35 71 44 Sinop 2 1 3 

5 Kocaeli 4 4 8 45 Kastamonu 1 1 2 

6 Sakarya 1 3 4 46 Samsun 4 4 8 

7 Çanakkale 1 1 2 47 Ordu 4 4 8 

8 Yalova 1 1 48 Giresun 2 1 3 

9 Bursa 10 5 15 49 Trabzon 3 4 7 

10 Bilecik 1 1 2 4 50 Bayburt 1 1 

11 Balıkesir 2 7 9 51 Gümüşh. 1 1 2 

12 Kütahya 4 1 5 52 Amasya 1 1 2 

13 Manisa 2 5 7 53 Artvin 2 2 

14 Uşak 1 1 2 54 Bolu 1 1 

15 Afyon 5 1 6 55 Rize 2 2 

16 Denizli 2 4 6 56 Tokat 3 3 

17 İzmir 13 14 27 57 Düzce 1 1 

18 Aydın 3 3 6 58 Çorum 2 1 3 

19 Muğla 4 3 7 

BÖLGE TOPLAMI 30 30 60 

BÖLGE TOPLAMI 93 93 186 59 Kars 2 2 

20 Isparta 1 2 3 60 Erzurum 2 2 4 

21 Antalya 8 8 16 61 Iğdır 2 2 

22 İçel 8 5 13 62 Van 3 3 6 

23 Adana 6 5 11 63 Muş 1 3 4 

24 Hatay 5 4 9 64 Elazığ 3 3 6 

25 Burdur 1 1 65 Malatya 5 4 9 

26 Osmaniye 2 2 66 Adıyaman 2 2 4 

27 K.Maraş 4 3 7 67 Diyarbakır 7 3 10 

BÖLGE TOPLAMI 32 30 62 68 Siirt 1 3 4 

5 

28 Eskişehir 3 2 5 69 Şırnak 1 1 2 

29 Ankara 13 13 26 70 Mardin 4 1 5 

30 Kırıkkale 1 1 2 71 Ş.Urfa 5 7 12 

31 Kırşehir 1 1 72 G.Antep 6 5 11 

32 Çankırı 1 1 2 73 Ağrı 4 4 

33 Yozgat 2 5 7 74 Bitlis 1 1 

34 Sivas 2 1 3 75 Erzincan 2 2 

35 Kayseri 4 5 9 76 Batman 1 1 

36 Nevşehir 1 2 3 77 Ardahan 1 1 

37 Aksaray 1 2 3 

Toplam 

Blok 

Sayısı 


38 Konya 7 8 15 GENEL TOPLAM 240 240 480 

39 Niğde 2 2 

40 Karaman 3 1 4 Örneklem olmayan iller 


18

Tablo 7: Örnekleme Çıkan Hanelerde Anket Tamamlama Durumunun Dönemlere Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Dönem 

1 

Hedeflenen Hane 

Sayısı 

Anket Uygulanan 

Hane Sayısı 

Anket 

Uygulanamayan Hane 

Sayısı 

Ulaşma 

% 

6000 5692 308 94,87 

2 6000 5789 211 96,48 

Toplam 12000 11481 519 95,68 

Grafik 1: Örnekleme Çıkan Hanelerde Anket Tamamlama Durumunun Dönemlere Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

19

Tablo 8: Ziyaret Edilen Hanelerde Görüşme Sonuçlarının Ziyaret Sayısına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Ziyaret Sayısı 

Hedef 12000 

Hane Halkına 

Tamamlandı 

Red 

Edildi 

Ertelendi 

Yarım 

Kaldı 

Evde Kimse 

Yok 

Evde Uygun 

Kişi Yok 

Diğer 

Ziyaret Edilen 

Hane Sayısı 

Göre % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

1 90,57 10868 90,56 567 4,73 98 0,82 23 0,19 406 3,38 32 0,27 6 0,05 12000 100 

2 3,11 373 32,95 546 48,23 19 1,68 4 0,35 178 15,73 12 1,06 1132 100 

3 1,04 125 16,47 531 69,96 8 1,05 1 0,13 89 11,73 5 0,66 759 100 

4 0,92 110 17,35 519 81,86 5 0,79 634 100 

Toplam 11476 99,95 5 0,05 0 

20

Tablo 9’da bölgelere ve yerleşim yerine göre anket uygulama dağılımları verilmiştir. Anket uygulama 

oranı beklenildiği gibi kır kesiminde daha yüksek, kent kesiminde ise daha düşük olmuştur. Bu oranlar 

kır kesiminde %96,94 iken, kent kesiminde %94,80’dir. Bu durumu doğrulayan gözlemler arasında, 

kırsal bölgede hane halkı bireylerinin sağlık amaçlı ziyaretlere ilgi göstermesi ve geleceğe ait bu tür 

ziyaretlerden beklentileri, köyün yerleşiminin lokalize olması görüşme oranını kırda olumlu etkilemiş; 

buna karşın kentlerde her iki eşin de çalışması, farklı amaçlarla haneyi ziyaret edenlere ilişkin eski 

kötü deneyimler kent oranına olumsuz yansımıştır. Anket uygulama oranı, bölgelere göre de 

değişmektedir. Örneğin, Karadenizde % 92,87 ve Batı Bölgesinde %94.11 olan bu oran, Doğu ve 

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde %99.69’a kadar yükselmiştir. 

Tablo 9: Anket Uygulanan Hanelerin Bölge ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Kır Kent Toplam 

Bölge 

Uygulanan 

Anket 

Sayısı 

Örnek 

Çekilen 


Halkı 

Sayısı 

% 

Uygulanan 

Anket 

Sayısı 

Örnek 

Çekilen 


Halkı 

Sayısı 

% 

Uygulanan 

Anket 

Sayısı 

Örnek 

Çekilen 

HaneHalkı 

Sayısı 

% 

Batı 1290 1350 95,56 3100 3300 93,94 4390 4650 94,11 

Akdeniz 660 675 97,78 861 875 98,40 1521 1550 99,03 

Orta 789 800 98,63 1145 1250 91,60 1934 2050 94,34 

Karadeniz 862 950 90,74 531 550 96,55 1393 1500 92,87 

Doğu 1149 1125 99,91 1094 1125 99,45 2243 2250 99,69 

Toplam 4750 4900 96,94 6731 7100 94,80 11481 12000 95,68 

Tablo 10’da, I. dönem ve II. dönem anket uygulanan 11481 hane halkında bulunan 48057 hane halkı 

bireylerinin cinsiyet, yerleşim yeri, bölge ve yaş gruplarına göre uygulama sonuçları verilmiştir. 

Tablonun incelenmesinde de görüleceği gibi gerek I. gerek de II. dönem hane halkı bireylerinin 

cinsiyet, yerleşim yeri, bölgeler ve yaş bantlarına göre sayıları küçük farklılıklara rağmen benzerlik 

göstermektedir. Bu farklılıkların nedenleri I. dönem ve II. dönemde örnekleme çıkan illerin, blokların 

ve hanehalklarının faklı olmasından kaynaklanmaktadır. 

21

Tablo 10: Uygulama Dönemlerine Göre Hane Halkı Bireylerinin Cinsiyet, Yerleşim Yeri, Bölge ve Yaş Bantlarına Göre Dağılımı 


Uygulama Dönemi 

Kişi 

Sayısı 

Cinsiyet 

Yerleşim 

Yeri 

Bölge 

Yaş Bantları 

Kadın Erkek Kır Kent Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu 0-4 5-14 15-44 45-64 65+ 

Dönem 1 24140 12210 11930 10849 13291 7947 3261 3745 2709 6478 2157 4912 11574 4016 1481 

Dönem 2 23917 12299 11618 10477 13440 7756 2971 3709 2932 6549 2000 5024 11158 4058 1677 

Toplam 48057 24509 23548 21326 26731 15703 6232 7454 5641 13027 4157 9936 22732 8074 3158 

22

3.2. Hanehalkı Bireylerinin Demografik Nitelikleri 

Bu bölümün temel amacı, araştırmada kapsanan nüfusun yaş, cinsiyet, eğitim gibi genel özelliklerini 

tanımlamaktır. Tablo 11’de yaş grupları ve cinsiyete göre nüfusun dağılımı sunulmuştur. Yaş 

gruplarına özgü dağılım DİE 2000 yılı Genel Nüfus Sayımı dağılımına benzerlik göstermektedir [1] . 

Örneğin, 0-4 yaş grubundakilerin oranı çalışma sonuçlarında %8,65, GNS’de %9,7 çıkarken; 5-9 yaş 

grubundakilerin oranı çalışma sonucunda %10,24; GNS’de %10; benzer şekilde 10-14 yaş 

grubundakilerin oranı çalışmada %10,43, GNS’de %10 çıkmıştır. Benzer şekilde diğer yaş 

gruplarındakilerin oranları arasında da bir tutarlılık bulunmaktadır. 

Yaş gruplarındaki bu tutarlılıklar, GNS sonuçlarındaki kadar Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 

(TNSA) 1998 sonuçlarında da görülmektedir [2]. Örneğin, yukarıda karşılaştırmalı oranları verilen 0- 

4; 5-9 ve 10-14 yaş grubundakilerin oranı TNSA’da sırası ile %10,2; 10,5 ve %10,8 olarak 

belirlenmiştir. 

Bu benzerlikler cinsiyete göre de gözlemlenmektedir. Örneğin, 0-4 yaş gruplarındaki erkeklerin oranı 

çalışmada %9,13, GNS’de %9,9, TNSA’da %10,9; 5-9 yaş grubundaki erkeklerin oranı çalışmada 

%10,85, GNS’de %10,15 olarak bulunmuştur. 

Aynı benzerlikler kadın yaş gruplarında da gözlemlenmektedir. Örneğin, 5-9 yaş grubunda olan 

kadınların oranı çalışmada %9,66, GNS’de %9,5 olurken; 10-14 yaş gruplarında bu oranlar sırasıyla 

%9,75 ve %9,9 olmaktadır. TNSA’da ise bu oranlar 5-9 yaş grubunda %10,1; 10-14 yaş grubunda 

%10,5’tir. 

Hastalık riskleri bakımından önemli yaş grupları olan 0-4 yaş grubu, toplam nüfusun %8,65’sini, 15 

yaş altı nüfus, toplam nüfusun %29,32’sini 15-49 yaş grubu %52,78’ini, 65 ve üzeri yaş grubu ise 

%6,57’sini oluşturmaktadır. Bu bulgular GNS sonuçlarıyla tutarlıdır. 

23

Tablo 11: Hane Halkı Bireylerinin Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Yaş 

Cinsiyet 

Grupları Kadın Erkek 

Toplam 

Sayı % Sayı % Sayı % 

0-4 2007 8,19 2150 9,13 4157 8,65 

5-9 2368 9,66 2554 10,85 4922 10,24 

10-14 2390 9,75 2624 11,14 5014 10,43 

15-19 2594 10,58 2361 10,03 4955 10,31 

20-24 2350 9,59 1790 7,60 4140 8,61 

25-29 1987 8,11 1730 7,35 3717 7,73 

30-34 1862 7,60 1734 7,36 3596 7,48 

35-39 1626 6,63 1619 6,88 3245 6,75 

40-44 1568 6,40 1511 6,42 3079 6,41 

45-49 1325 5,41 1311 5,57 2636 5,49 

50-54 1145 4,67 1181 5,02 2326 4,84 

55-59 864 3,53 797 3,38 1661 3,46 

60-64 772 3,15 679 2,88 1451 3,02 

65-69 664 2,71 567 2,41 1231 2,56 

70-74 483 1,97 532 2,26 1015 2,11 

75-79 289 1,18 250 1,06 539 1,12 

80-84 125 0,51 105 0,45 230 0,48 

85+ 90 0,37 53 0,23 143 0,30 

Toplam 24509 100,00 23548 100,00 48057 100,00 

24

Tablo 12: Hanehalkı Büyüklüğüne (Hanede Yaşayan Kişi Sayısı) Göre Hanehalkı Sayıları İle Bölge ve Yerleşim Yerine Göre Hanehalkı Fertlerinin 

Dağılımları (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Hane Halkı 

Büyüklüğü 

(Kişi Sayısı) 


Sayısı 

% 

Bölgeler 


Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu Kent Kır 

Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % 

1 579 5,04 300 1,91 62 0,99 119 1,60 68 1,21 30 0,23 348 1,30 231 1,08 579 1,20 

2 1888 16,44 1798 11,45 440 7,06 686 9,20 518 9,18 334 2,56 2174 8,13 1602 7,51 3776 7,86 

3 2207 19,22 3090 19,68 933 14,97 1110 14,89 762 13,51 726 5,57 4404 16,48 2217 10,40 6621 13,78 

4 2753 23,98 4640 29,55 1612 25,87 1992 26,72 1348 23,90 1420 10,90 7100 26,56 3912 18,34 11012 22,91 

5 1697 14,78 2775 17,67 1230 19,74 1555 20,86 1085 19,23 1840 14,12 4890 18,29 3595 16,86 8485 17,66 

6 998 8,69 1518 9,67 882 14,15 972 13,04 732 12,98 1884 14,46 3054 11,42 2934 13,76 5988 12,46 

7 537 4,68 679 4,32 427 6,85 560 7,51 420 7,45 1673 12,84 1617 6,05 2142 10,04 3759 7,82 

8 325 2,83 280 1,78 288 4,62 208 2,79 256 4,54 1568 12,04 1176 4,40 1424 6,68 2600 5,41 

9 191 1,66 243 1,55 126 2,02 90 1,21 216 3,83 1044 8,01 675 2,53 1044 4,90 1719 3,58 

10 118 1,03 160 1,02 120 1,93 90 1,21 60 1,06 750 5,76 480 1,80 700 3,28 1180 2,46 

11 83 0,72 110 0,70 44 0,71 33 0,44 77 1,37 649 4,98 319 1,19 594 2,79 913 1,90 

12 42 0,37 36 0,23 12 0,19 24 0,32 12 0,21 420 3,22 180 0,67 324 1,52 504 1,05 

13 27 0,24 26 0,17 39 0,63 - - 52 0,92 234 1,80 104 0,39 247 1,16 351 0,73 

14 13 0,11 14 0,09 - - - - 14 0,25 154 1,18 42 0,16 140 0,66 182 0,38 

15 9 0,08 - - - - 15 0,20 - - 120 0,92 60 0,22 75 0,35 135 0,28 

16 5 0,04 16 0,10 - - - - - - 64 0,49 48 0,18 32 0,15 80 0,17 

17 2 0,02 - - 17 0,27 - - - - 17 0,13 17 0,06 17 0,08 34 0,07 

18 4 0,03 18 0,11 - - - - - - 54 0,41 18 0,07 54 0,25 72 0,15 

21 2 0,02 - - - - - - 21 0,37 21 0,16 - - 42 0,20 42 0,09 

25 1 0,01 - - - - - - - - 25 0,19 25 0,09 - - 25 0,05 

Toplam 11481 100,00 15703 100 6232 100 7454 100 5641 100 13027 100 26731 100 21326 100 48057 100 

Toplam 

25

Tablo 12’de ise hanede yaşayan kişi sayısına göre hanelerin dağılımı bulunmaktadır. Ortalama hane 

halkı büyüklüğü 4.186, tepe (mod) değeri ise dört kişidir. Hane halkı büyüklük dağılımı sağa doğru 

çarpık bir dağılım niteliğinde olup beklenen sonuçtur. DİE tarafından yayımlanan 2000 yılı Genel 

Nüfus Sayımı kitabında ortalama hane halkı büyüklüğü iki farklı şekilde hesaplanarak verilmiştir [1]. 

Bu yayında “ortalama hane halkı büyüklüğü = toplam hane halkı nüfusu / toplam hanehalkı sayısı” 

olarak belirlenmiştir. Ortalama hane halkı büyüklüğü öncelikli olarak “toplam nüfusa göre” sonra da 

“toplam hane halkı nüfusuna göre bulunmuştur. Ortalama hane halkı büyüklüğü 4.5 olup çalışma 

sonucuna göre bulunan 4.186’dan biraz büyüktür. Çalışmada hane halkında fert sayısı bilgileri 

derlenirken “de Jure” (yerleşik–yasal) nüfus tanımı kullanılmıştır. Bu tanıma göre, hane halkı nüfus 

tespitinde: hapishanede, askerde, ve yatılı okulda okuyanlar dahil edilmemiş, sağlık nedeniyle hastane, 

huzurevi ve bakımevinde yatanlar dahil edilmiştir. Bilindiği gibi, ülkemizde genel nüfus sayımlarında 

sokağa çıkma yasağı uygulanarak, tüm kişiler bulundukları yerde sayılmakta yani “de Facto” nüfus 

tanımı kullanılmaktadır. Tablo 12’de görüldüğü gibi, çalışmada dört kişilik hane halklarının oranı 

%23.98’dir. 2000 GNS sonuçlarına göre de bu oran %23.46’dır. Oranlar yaklaşık olarak aynıdır. 

Benzer şekilde, diğer hane halkı büyüklüklerinde de bazı küçük farklılıklara rağmen oranlar arasında 

bir tutarlılık bulunmaktadır. Örneğin bir kişilik hane halklarının oranı, GNS sonuçlarına göre %5.33 

iken çalışmada %5.04; altı kişilik hane halklarının oranı GNS sonuçlarında %9.21, çalışma sonucunda 

ise %8.69 olarak belirlenmiştir. Oranlar arasında en büyük farklılık 7+ kişilik hane halklarının 

toplamında meydana gelmiştir. Bu fark da %4’ün altındadır.Hane halkı büyüklüğünün yerleşim yeri ve 

bölgelere göre dağılımı, GNS kitabında bulunmamaktadır. 

Hanehalkı büyüklüğüne göre, hanede yaşayan kişilerin bölgelere ve yerleşim yerine göre 

dağılımlarında, genelde bazı benzerlikler bulunmaktadır. Ancak, Doğu-Batı bölgeleri ile Kent-Kır 

ayırımındaki farklılıklar, beklenildiği gibi, oldukça büyüktür. Örneğin hanehalkı büyüklüğü 1 olan 

hanelerde yaşayan kişilerin oranı Batı bölgesinde %1,91 iken, Doğu bölgesinde %0,23’tür. Mod 

grubundaki (4 kişilik) hanelerde yaşayan kişiler Batı’da %29,55, Doğu’da %10,90 olurken, 8 kişilik 

hanelerde yaşayan kişilerin oranı Batı’da %1,78, Doğu’da ise %12,04’dür. Benzer şekilde yerleşim 

yerleri dikkate alındığında 1 kişilik hanede yaşayan kişilerin oranı kentte %1,30, kırda %1,08 ve 4 

kişilik hanede yaşayanların oranı da kentte %26,56, kırda ise %18,34 olurken, 8 kişilik hanede 

yaşayanların oranı kentte %4,40 ve kırda %6,68’dir. 

Tablo 13’te, Hanelerde Yaşayan Kişi Sayılarının Ortalama, Standart Sapma ve Yaşayan Kişi Sayısına 

Göre Oluşturulan Grupların Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı verilmiştir. Kent kesiminde 

1-4 kişilik hane sayılarının oranı kır kesimine göre daha büyük iken, 9+ kişilik hane sayılarının oranı 

kır kesiminde daha büyüktür. Benzer şekilde hane sayısının dağılımı bölgelere göre de değişmektedir. 

Örneğin, Batı Bölgesindeki hane sayısının %77,20’den fazlasının büyüklüğü 1-4 kişi iken, Doğu ve 

Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bu oran %35,40’dır. 

Tablo 13 : Hanelerde Ortalama, Standart Sapma ve Yaşayan Kişi Sayısına Göre Oluşturulan 

Grupların Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Hanede Yaşayan Kişi Sayısı 

Bölge N X s 

1-4 5-8 9+ 


Batı 4390 3,58 1,65 3389 77,20 940 21,41 61 1,39 

Akdeniz 1521 4,10 1,84 996 65,48 490 32,22 35 2,30 

Orta Anadolu 1934 3,85 1,73 1330 68,77 579 29,94 25 1,29 

Karadeniz 1393 4,05 2,00 918 65,90 431 30,94 44 3,16 

Doğu 2243 5,81 2,76 794 35,40 1117 49,80 332 14,80 

Toplam 11481 4,19 2,16 7427 64,69 3557 30,98 497 4,33 


Kent 6731 3,97 1,92 4678 69,50 1865 27,71 188 2,79 

Kır 4750 4,49 2,41 2749 57,87 1692 35,62 309 6,51 

Toplam 11481 4,19 2,16 7427 64,69 3557 30,98 497 4,33 

N=hane sayısı X=Ortalama s=Standart Sapma 

26

Tablo 14’te, altı yaş ve üzeri bireylerin öğrenim düzeylerinin yaş gruplarına göre dağılımı verilmiştir. 

Buna göre, Türkiye genelinde, okur-yazar olmayanların oranı % 15,76 olarak bulunmuştur. Bu oran 

yaş gruplarına ve cinsiyete göre incelendiğinde, kadınların erkeklere göre daha az okur-yazar olduğu 

görülmüştür. Örneğin 15-19 yaş grubunda okur-yazar olmayan kadınların oranı %10,48 iken bu oran 

erkeklerde %3,10 olarak bulunmuştur. Benzer şekilde 35-39 yaş grubuna bakıldığında kadınların 

%20,25’inin, erkeklerin ise %3,30’unun okur-yazar olmadığı saptanmıştır. Bu oranlar, 2000 yılı GNS 

sonuçları ile benzerlik göstermektedir. Örneğin, GNS sonuçlarına göre da altı yaş ve üzeri olanların 

%46’dan fazlası çalışma sonuçlarında olduğu gibi, ilkokul mezunu ve ortaokul veya dengi ve 

ilköğretim mezunlarından oluşmaktadır. Lise ve dengi mezunları ile üniversite mezunlarının 

oranlarında da büyük benzerlik bulunmaktadır. Çalışmada %12,29 olan lise mezunlarının oranı 

GNS’de %14,67, yüksekokul/üniversite mezunlarının oranı da çalışmada %4,64, GNS’de ise %4,64 

olarak aynı paralelde çıkmıştır. Cinsiyet bakımından, özellikle okuryazar olmayan hane halkı 

fertlerinin oranları arasında büyük farklılık bulunmaktadır. Okur-yazar olmayan erkeklerin oranı 

%7,60 iken, bu oran kadınlarda % 23,50’ye çıkmaktadır. Bu oranlar sırası ile GNS’de % 5,91 ve 

%18,74 olarak belirlenirken, TNSA’da %10,7 ve %25,4 olarak tespit edilmiştir. 

Tablo 15’te ise, altı yaş ve üzeri hane halkı bireyleri eğitim düzeylerinin bölgelere ve cinsiyete göre 

dağılımı verilmiştir. Bölgelere ve cinsiyete göre okur-yazar olma durumu incelendiğinde, Doğu 

Bölgesindeki kadınların okur-yazar olmama oranı % 42,70 ile en yüksek olarak bulunmuştur. 

Kadınlarda en düşük okur-yazar olmama oranı ise %13,38 ile Batı Bölgesinde görülmüştür. 

Erkeklerde ise en yüksek oran %14.80 ile yine Doğu Bölgesinde olup en düşük okur-yazar olmama 

oranının ise %4,26 ile yine Batı Bölgesinde olduğu saptanmıştır. Bölgeler arasındaki eğitim düzeyi 

farklılığı, GNS sonuçlarında da gözlemlenmektedir. GNS’de bölgeler bazında olmayan bu veriler 

yerine, o bölgelere giren bazı illere ilişkin verilere bakılarak bu sonucu görmek mümkün 

olabilmektedir. 

Tablo 16’da ise, yerleşim yerine göre altı yaş ve üzeri hane halkı bireylerinin öğrenim düzeylerinin 

dağılımları verilmiştir. Buna göre, kentte okur-yazar olmayan kadınların oranı %18,40 iken bu oran 

kırda %30’a kadar çıkmaktadır. Yüksekokul/üniversite eğitimi alan erkeklerin kentteki oranı %7,80 

iken, bu oran kırdaki erkeklerde %3,70’e düşmektedir. 

27

Tablo 14: Altı Yaş Üzeri Bireylerin Öğrenim Düzeylerinin Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Okur-Yazar 

Değil 

Okur-Yazar, 

Mezun Değil 

İlkokul 

Mezunu 

Ortaokul 

/ 

Dengi Okul 

Mezunu 

İlköğretim 

Mezunu 

Lise / 

Dengi 

Mezunu 

Yüksekokul/ 

Üniversite 

Mezunu 

Lisansüstü/ 

Diploma 

Yaş 

Cinsiyet 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı 

6-9 

Erkek 480 25,70 1388 74,30 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 1868 100 147 

Kadın 487 28,36 1229 71,6 1 0,10 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 1717 100 147 

10-14 

Erkek 76 2,93 2261 87,1 234 9,00 0 0,00 25 1,0 0 0,00 0 0,00 0 0,00 2596 100 26 

Kadın 196 8,3 2028 85,7 95 4,00 1 0,00 46 1,94 1 0,00 0 0,00 0 0,00 2367 100 23 

15-19 

Erkek 72 3,1 320 13,6 841 35,90 462 19,70 285 12,2 365 15,6 0 0,00 0 0,00 2345 100 14 

Kadın 270 10,48 225 8,73 1165 45,20 272 10,6 273 10,6 372 14,4 1 0,00 0 0,00 2578 100 14 

20-24 

Erkek 43 2,41 35 2,0 543 30,50 264 14,80 30 1,68 743 41,67 123 6,90 2 0,11 1783 100 6 

Kadın 233 9,97 78 3,34 1023 43,76 168 7,19 22 0,94 649 27,76 158 6,76 7 0,30 2338 100 10 

25-29 

Erkek 42 2,43 29 1,74 709 41,10 217 12,60 20 1,16 497 28,81 203 11,77 8 0,46 1725 100 5 

Kadın 234 11,84 52 2,63 1019 51,57 119 6,02 20 1,01 337 17,05 189 9,56 6 0,30 1976 100 8 

30-34 

Erkek 49 2,83 30 1,73 834 48,18 223 12,88 28 1,62 369 21,32 186 10,75 12 0,69 1731 100 2 

Kadın 308 16,60 63 3,40 998 53,80 146 7,87 11 0,59 215 11,59 108 5,82 6 0,32 1855 100 7 

35-39 

Erkek 53 3,30 40 2,50 833 51,60 205 12,70 20 1,24 295 18,28 153 9,48 15 0,93 1614 100 5 

Kadın 328 20,25 82 5,06 826 50,99 107 6,60 13 0,80 190 11,73 68 4,20 6 0,37 1620 100 6 

40-44 

Erkek 49 3,25 35 2,32 787 52,19 199 13,20 10 0,66 292 19,36 129 8,55 7 0,46 1508 100 3 

Kadın 390 24,97 85 5,44 788 50,45 89 5,70 7 0,45 131 8,39 68 4,35 4 0,26 1562 100 6 

45-49 

Erkek 56 4,28 45 3,44 719 54,93 162 12,38 13 0,99 165 12,61 142 10,85 7 0,53 1309 100 1 

Kadın 377 28,56 90 6,82 612 46,36 68 5,15 5 0,38 107 8,11 59 4,47 2 0,15 1320 100 5 

50-54 

Erkek 85 7,21 59 5,00 675 57,25 89 7,55 11 0,93 140 11,87 117 9,92 3 0,25 1179 100 2 

Kadın 444 38,98 101 8,87 454 39,86 39 3,42 10 0,88 53 4,65 37 3,25 1 0,09 1139 100 6 

55-59 

Erkek 69 8,69 58 7,30 437 55,04 69 8,69 12 1,51 65 8,19 79 9,95 5 0,63 794 100 3 

Kadın 366 42,56 104 12,09 303 35,23 27 3,14 8 0,93 30 3,49 21 2,44 1 0,12 860 100 4 

60-64 

Erkek 100 14,77 63 9,31 374 55,24 45 6,65 5 0,74 52 7,68 38 5,61 0 0,00 677 100 2 

Kadın 400 51,95 75 9,74 240 31,17 15 1,95 3 0,39 25 3,25 12 1,56 0 0,00 770 100 2 

65+ 

Erkek 396 26,36 217 14,45 673 44,81 68 4,53 8 0,53 70 4,66 67 4,46 3 0,20 1502 100 5 

Kadın 1078 65,69 144 8,78 326 19,87 33 2,01 4 0,24 46 2,80 9 0,55 1 0,06 1641 100 10 

Toplam 

Erkek 1570 7,60 4580 22,20 7659 37,10 2003 9,70 467 2,30 3053 14,80 1237 6,00 62 0,30 20631 100 221 

Kadın 5111 23,50 4356 20,00 7850 36,10 1084 5,00 422 1,90 2156 9,90 730 3,40 34 0,16 21743 100 248 

Kapsamdaki Nüfus: N=42851 n=42374 Bilinmeyen= 477 

Toplam 

Bilinmeyen 

28

Tablo 15: Altı Yaş ve Üzeri Hane Halkı Bireyleri Öğrenim Düzeylerinin, Bölge ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

Batı 

Akdeniz 

Orta 

Karadeniz 

Doğu 

Toplam 

Cinsiyet 

Okur-Yazar 

Değil 

Okur-Yazar, 

Mezun Değil 

İlkokul 

Mezunu 

Öğrenim Düzeyi 

Ortaokul/Dengi 

Okul Mezunu 

İlköğretim 

Mezunu 

Lise/Dengi 

Mezunu 

Yüksekokul 

/Üniversite 

Mezunu 

Lisansüstü/ 

Diploma 

Toplam 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Erkek 296 4,26 1253 18,00 2778 40,00 729 10,50 157 2,30 1180 16,97 534 7,70 25 0,36 6952 100,00 

Kadın 966 13,38 1249 17,30 2996 41,50 491 6,80 180 2,50 969 13,40 350 4,80 18 0,25 7219 100,00 

Erkek 191 7,12 603 22,50 1069 39,80 248 9,20 69 2,60 360 13,41 139 5,18 5 0,19 2684 100,00 

Kadın 590 20,88 587 20,80 1052 37,20 156 5,50 59 2,10 294 10,40 86 3,04 2 0,07 2826 100,00 

Erkek 145 4,47 641 19,80 1184 36,50 382 11,80 70 2,20 550 17,00 255 7,90 14 0,43 3241 100,00 

Kadın 619 17,99 651 18,90 1370 39,80 182 5,30 67 1,90 394 11,50 150 4,36 7 0,20 3440 100,00 

Erkek 149 6,13 480 19,70 962 39,6 224 9,20 51 2,10 392 16,12 166 6,83 8 0,33 2432 100,00 

Kadın 544 20,50 536 20,20 1071 40,40 122 4,60 48 1,80 239 9,00 87 3,28 4 0,15 2651 100,00 

Erkek 789 14,80 1603 30,10 1666 31,30 420 7,90 120 2,30 571 10,73 143 2,69 10 0,19 5322 100,00 

Kadın 2392 42,70 1333 23,80 1361 24,30 133 2,40 68 1,20 260 4,60 57 1,00 3 0,05 5607 100,00 

Erkek 1570 7,60 4580 22,20 7659 37,10 2003 9,70 467 2,30 3053 14,80 1237 6,01 62 0,30 20631 100,00 

Kadın 5111 23,50 4356 20,00 7850 36,10 1084 5,00 422 1,90 2156 9,90 730 3,40 34 0,16 21743 100,00 

* Kapsamdaki Nüfus: N=42851 n=42374 Bilinmeyen= 477 

29

Tablo 16: Hane Halkı Bireylerinin Öğrenim Düzeyi, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Yerleşim 

Yeri Cinsiyet Okur-Yazar 

Değil 

Kent 

Kır 

Toplam 

Okur-Yazar, 

Mezun Değil 

İlkokul 

Mezunu 

Öğrenim Düzeyi 

Ortaokul/ 

Dengi Okul 

Mezunu 

İlköğretim 

Mezunu 

Lise/Dengi 

Mezunu 

Yüksekokul 

/Üniversite 

Mezunu 

Lisansüstü/ 

Diploma 

Toplam 


Erkek 743 6,40 2388 20,70 3975 34,50 1161 10,10 250 2,20 2063 17,90 897 7,80 53 0,46 11530 100,00 

Kadın 2232 18,40 2389 19,70 4273 35,20 752 6,20 275 2,30 1592 13,10 598 4,90 30 0,25 12141 100,00 

Erkek 827 9,10 2192 24,10 3684 40,50 842 9,30 217 2,40 990 10,90 340 3,70 9 0,10 9101 100,00 

Kadın 2879 30,00 1967 20,50 3577 37,30 332 3,50 147 1,50 564 5,90 132 1,40 4 0,04 9602 100,00 

Erkek 1570 7,60 4580 22,20 7659 37,10 2003 9,68 467 2,30 3053 14,80 1237 6,00 62 0,30 20631 100,00 

Kadın 5111 23,50 4356 20,00 7850 36,10 1084 5,00 422 1,90 2156 9,90 730 3,40 34 0,20 21743 100,00 

* Kapsamdaki Nüfus: N=42851 n=42374 Bilinmeyen= 477 

30

Tablo 17’de, çalışmada yer alan hane bireylerinden 12 yaş ve üstü için sorulan medeni durumun 

bölgelere, yerleşim yerlerine, yaş grupları ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Verilen cevaplar altı 

seçeneğe göre ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Çalışmada yanıt olarak belirlenen seçenekler, GNS’den 

bazı farklılık göstermektedir. Genel nüfus sayımında, dört seçenek verilmiştir. Bunlar; hiç evlenmedi, 

evli, boşandı, eşi öldü olurken, anket formunda bu seçeneklere, ayrı yaşıyor ile birlikte yaşıyor 

seçenekleri eklenmiştir. Bu bakımdan medeni duruma göre nüfusun dağılımı anket ile sayım 

sonuçlarında bazı küçük farklılıklar göstermektedir. Ancak, bu farklılıkları çok küçük olup ihmal 

edilebilir düzeydedir. Örneğin, hiç evlenmeyenlerin oranı, çalışmada %32.80 olurken GNS’de %34.1 

çıkmıştır. Benzer şekilde evlilerin oranı çalışmada %60.76, GNS’de ise %60.4 olmuştur. 

Hane halkı fertlerinin medeni durum itibariyle kent ve kırda halen evli olma durumları yüzdesinin 

yakın olmasının yanında bölgeler arasında bu durum ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 

diğer bölgelere göre düşüktür (%54,07). Bu tablo yaş gruplarına göre incelendiğinde, beklenildiği gibi 

büyük farklılıklar göstermektedir. Örneğin, hiç evlenmemiş fertlerin oranı genç yaşlarda çok büyük 

iken, evli olanların oranı orta yaş grubunda daha fazladır. Medeni durumun özelliklerine göre bulunan 

oranlar, kadın ve erkek bakımından benzerlikler göstermektedir. Ancak dul (eşi ölmüş) kadınların 

oranı erkeklerin oranına göre daha yüksektir. Bu oran özellikle ileri yaşlarda daha belirgin hale 

gelmektedir. 60 yaş üstü erkeklerin dul olanlarının oranı % 10,11 iken kadınlarda bu oran % 45,70’tir. 

Bunun nedeni 60 yaş üzerindeki erkeklerin eşi öldükten sonra yeniden evlenmesi, kadınların ise bunu 

daha az gerçekleştirmesi olarak yorumlanabilir. Bir başka neden ise kadınların beklenen yaşam 

süresinin erkeklere oranla daha yüksek olması olabilir (1,2). Aynı benzer oranlar genel nüfus 

sayımlarında da gözlemlenmektedir. Bu oranlar erkeklerde %10,2, kadınlarda da %43,1 olarak 

belirlenmiştir. 

31

Tablo 17: Örneklem Nüfusunun Medeni Duruma, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre Dağılımı* 


Medeni Durum 

Bölge Hiç Evlenmemiş Halen Evli Ayrı Yaşıyor Boşanmış Dul(Eşi Ölmüş) Birlikte Yaşıyor 

Toplam 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 3513 28,71 7768 63,48 40 0,33 101 0,83 780 6,37 34 0,28 12236 100,00 

Akdeniz 1631 34,24 2884 60,54 20 0,42 29 0,61 195 4,09 5 0,10 4764 100,00 

Orta 1748 29,96 3683 63,12 25 0,43 46 0,79 317 5,43 16 0,27 5835 100,00 

Karadeniz 1322 29,82 2814 63,46 11 0,25 12 0,27 265 5,98 10 0,23 4434 100,00 

Doğu 3575 41,21 4691 54,07 22 0,25 21 0,24 364 4,20 3 0,03 8676 100,00 

Toplam 11789 32,80 21840 60,76 118 0,33 209 0,58 1921 5,34 68 0,19 35945 100,00 


Kent 6682 33,17 12172 60,42 74 0,37 138 0,69 1041 5,17 38 0,19 20145 100,00 

Kır 5107 32,32 9668 61,19 44 0,28 71 0,45 880 5,57 30 0,19 15800 100,00 

Toplam 11789 32,80 21840 60,76 118 0,33 209 0,58 1921 5,34 68 0,19 35945 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 

12-19 3782 98,70 46 1,20 2 0,05 0 0,00 1 0,03 1 0,03 3832 100,00 

20-29 2042 59,67 1357 39,66 6 0,18 11 0,32 2 0,06 4 0,12 3422 100,00 

30-39 218 6,64 3018 91,98 6 0,18 20 0,61 15 0,46 4 0,12 3281 100,00 

40-49 49 1,77 2678 96,64 6 0,22 17 0,61 13 0,47 8 0,29 2771 100,00 

50-59 32 1,64 1877 96,36 5 0,26 7 0,36 24 1,23 3 0,15 1948 100,00 

60+ 15 0,70 1911 88,64 4 0,19 4 0,19 218 10,11 4 0,19 2156 100,00 

Toplam 6138 35,26 10887 62,53 29 0,17 59 0,34 273 1,57 24 0,14 17410 100,00 

Kadın 

12-19 3584 94,12 207 5,44 6 0,16 6 0,16 1 0,03 4 0,11 3808 100,00 

20-29 1645 39,24 2473 58,99 17 0,41 24 0,57 25 0,60 8 0,19 4192 100,00 

30-39 262 7,76 2980 88,24 18 0,53 46 1,36 59 1,75 12 0,36 3377 100,00 

40-49 90 3,19 2485 88,09 24 0,85 47 1,67 163 5,78 12 0,43 2821 100,00 

50-59 36 1,84 1574 80,47 12 0,61 17 0,87 312 15,95 5 0,26 1956 100,00 

60+ 34 1,43 1234 51,83 12 0,50 10 0,42 1088 45,70 3 0,13 2381 100,00 

Toplam 5651 30,49 10953 59,09 89 0,48 150 0,81 1648 8,89 44 0,24 18535 100,00 

*12 Yaş Üzeri Nüfusu Kapsamaktadır. Kapsamdaki Nüfus: N=37115 n=35945 Bilinmeyen: 1170 

32

Anket uygulamasında hane halkı fertlerinden 12 yaş ve üzerinde olanlara gelir getiren bir işte çalışıp 

çalışmadığı sorulmuştur. Tablo 18’de 12 ve üzeri yaş grubundaki fertlerin gelir getiren bir işte çalışma 

durumunun cinsiyet, yaş grupları, bölgeler ve yerleşim yerlerine göre dağılımları görülmektedir. 

Türkiye genelinde çalışan ve çalışmayan erkeklerin oranı birbirine çok yakın olup bu oran %50 

civarındadır. Buna karşın çalışan kadınların oranı ise % 7,99’dır. İş ve meslek sınıflandırılmasında 

ILO’nun tanımları kullanılmıştır. Buna göre 00 kodlu mesleği olmayanlarda (ev kadınları, emekliler, 

irad sahipleri, öğrenciler, çalışamaz halde olanlar vb) çalışmayan grubunda yer almıştır. Bu çalışma ile 

GNS’de bu oranlar arasında bazı farklılıklar olmasına rağmen cinsiyet bakımında çalışan ve 

çalışmayanların oranları arasındaki aynı büyük farklılıklar GNS’de de belirlenmiştir. Bu yayındaki 

rakamlara göre, hesaplanan 12 ve üzeri yaş grubundaki çalışan erkeklerin oranı %63,62 olurken, aynı 

yaş grubundaki çalışan kadınların oranı %36,72 olmaktadır. Çalışmada bulunan oranlar ile GNS’deki 

oranların arasındaki farkın nedeni kır-kent tanımı ile GNS’de kullanılan köy ve şehir tanımından 

kaynaklanmaktadır. Köydeki tarımsal işletme faaliyetinde bulunan hane halklarındaki tüm 12 ve üzeri 

yaş grubundaki kadınlar “Tarımsal işlerde çalışan ücretsiz aile ferdi” olarak kabul edilmektedir. Yaş 

gruplarında da farklılıklar görülmektedir. 30-39 yaş grubundaki erkeklerin %82,83’i çalışırken, 12-19 

yaş grubunda bu oran % 10,11 ve 60 yaş üstü grupta %19,18’e düşmektedir. Aynı şekilde, 30-39 yaş 

grubundaki çalışan kadınların oranı %10.87 olurken, bu oran 12-19 yaş grubunda % 3,95’e ve 60 yaş 

üstünde de %1,98’e düşmektedir. Ankette hane halklarındaki çalışanların yaş gruplarına göre değişik 

olan oranları, GNS’de de yaklaşık olarak aynı paralelde değişiklik göstermiştir. 

Bölgelere göre bu durum incelendiğinde Batı Bölgesinde erkeklerin %54,90’ı, kadınların %11,83’ü 

çalışırken; doğuda bu oran sırasıyla %40,16 ve %3,12’dir. Yerleşim yerlerine göre bu durum 

incelendiğinde kentteki erkeklerin % 53,32’si, kadınların ise %10,65’i çalışırken kırsal kesimde bu 

oran sırası ile % 44,17 ve % 4,61 olmaktadır. 

33

Tablo 18: Örnekleme Çıkan Nüfusun, Gelir Getiren Bir İşte Çalışma Durumunun, Yaş Grubu, Bölge, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı* 


Erkek 

Çalışıyor Çalışmıyor Toplam Çalışıyor Çalışmıyor Toplam 

Yaş Grupları Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

12-19 383 10,11 3406 89,89 3789 100 152 3,95 3698 96,05 3850 100,00 

20-29 2001 57,70 1467 42,30 3468 100 597 14,12 3632 85,88 4229 100,00 

30-39 2755 82,83 571 17,17 3326 100 371 10,87 3043 89,13 3414 100,00 

40-49 2134 76,24 665 23,76 2799 100 258 9,08 2582 90,92 2840 100,00 

50-59 949 48,44 1010 51,56 1959 100 69 3,49 1909 96,51 1978 100,00 

60+ 414 19,18 1745 80,82 2159 100 47 1,98 2331 98,02 2378 100,00 

Toplam 8636 49,35 8864 50,65 17500 100 1494 7,99 17195 92,01 18689 100,00 

Bölge 

Batı 3332 54,90 2737 45,10 6069 100 754 11,83 5619 88,17 6373 100,00 

Akdeniz 1177 50,84 1138 49,16 2315 100 202 8,20 2261 91,80 2463 100,00 

Orta 1439 51,25 1369 48,75 2808 100 216 7,15 2803 92,85 3019 100,00 

Karadeniz 1000 47,51 1105 52,49 2105 100 181 7,81 2137 92,19 2318 100,00 

Doğu 1688 40,16 2515 59,84 4203 100 141 3,12 4375 96,88 4516 100,00 

Toplam 8636 49,35 8864 50,65 17500 100 1494 7,99 17195 92,01 18689 100,00 


Kent 5277 53,32 4619 46,68 9896 100 1116 10,65 9365 89,35 10481 100,00 

Kır 3359 44,17 4245 55,83 7604 100 378 4,61 7830 95,39 8208 100,00 

Toplam 8636 49,35 8864 50,65 17500 100 1494 7,99 17195 92,01 18689 100,00 

*12 Yaş Üzeri Nüfusu Kapsamaktadır. Kapsamdaki Nüfus: N=37115 n=36189 Bilinmeyen= 926 

Kadın 

34

3.3. Hane Halkı Bireylerinin Hastalığa Yakalanma Sıklığı 

Bu bölümde hane halkı bireylerinden son iki ay içinde hekim tanısı almış bir hastalığı (akut-kronik) 

olanlar tespit edilmiştir. Tablo 19’da son iki ay içinde hane halkı bireyleri arasında hekim tarafından 

tanısı konulmuş bir hastalığı olan ve olmayan hanelerin bölgelere ve yerleşim yerine göre dağılımı 

verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi, 11481 haneden 4505’inde (%39,24) son iki ay içinde hekim 

tarafından tanı konulmuş bir hastalığı olan bir ya da birden fazla birey bulunmaktadır. Bunların 

bölgelere göre dağılımı incelendiğinde, %43,12 ile Orta Anadolu birinci sırada, %42,21 ile Akdeniz 

ikinci sırada ve %37,08 ile de Batı Anadolu son sırada yer almaktadır. Son iki ay içinde bir hekim 

tarafından tanısı konulmuş bir hastalığı olan bireye sahip hanelerin oranı kırda (%40,00) kente göre 

(%38,70) biraz daha yüksek olarak bulunmuştur. 

Tablo 20’de hane halkı bireyleri arasında hekim tarafından tanısı konulmuş ve hekim kontrolünde 

devamlı ilaç kullanmayı gerektiren bir kronik hastalığı olan ve olmayan hanelerin bölgelere ve 

Yerleşim Yerine göre dağılımı verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi; 11481 haneden 7703’ünde 

(%67,09) bir ya da birden fazla hekim tarafından tanısı konulmuş ve hekim kontrolünde devamlı ilaç 

kullanmayı gerektiren bir kronik hastalığı olan birey bulunmaktadır.Bölgelere dağılım incelendiğinde 

%75,81 ile Karadeniz Bölgesi’nin birinci sırada geldiği bunu %69,23’lük oran ile Akdeniz’in izlediği 

görülmektedir. En son sırada ise %59,74’lük oran ile Doğu Anadolu bölgesi yer almaktadır. Bölgeler 

arasındaki bu farklılığın toplumun sağlık bilinci, sağlık kuruluşlarına ulaşma olanakları gibi 

etmenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Hekim tarafından tanısı konmuş ve hekim kontrollü 

devamlı ilaç kullanan bireylerin bulunduğu hanelerin yerleşim birimine göre dağılımı incelendiğinde 

kırdaki hanelerin (%69,87), kentteki hanelere göre (%65,13) daha yüksek bir orana sahip olduğu 


Tablo 19: Son İki Ay İçinde, Hane Halkı Bireyleri Arasında, Hekim Tarafından Tanısı 

Konulmuş Bir Hastalık (Kronik ve Akut) Olan ve Olmayan Hanelerin, Bölgelere ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Son İki Ay İçinde Hekim Tarafından Tanısı Konmuş Hastalık 

Var Yok Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 1628 37,08 2762 62,92 4390 100,00 

Akdeniz 642 42,21 879 57,79 1521 100,00 

Orta 834 43,12 1100 56,88 1934 100,00 

Karadeniz 553 39,70 840 60,30 1393 100,00 

Doğu 848 37,81 1395 62,19 2243 100,00 

Toplam (Türkiye) 4505 39,24 6976 60,76 11481 100,00 


Kent 2605 38,70 4126 61,30 6731 100,00 

Kır 1900 40,00 2850 60,00 4750 100,00 


35

Tablo 20: Son İki Ay Hariç Hane Halkı Bireyleri Arasında Hekim Tarafından Tanısı 

Konulmuş Hekim Kontrolünü ve Devamlı İlaç Kullanmayı Gerektiren Kronik Bir 

Hastalığı Olan ve Olmayan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Kronik Hastalık 



Batı 2921 66,54 1469 33,46 4390 100,00 

Akdeniz 1053 69,23 468 30,77 1521 100,00 

Orta 1333 68,92 601 31,08 1934 100,00 

Karadeniz 1056 75,81 337 24,19 1393 100,00 

Doğu 1340 59,74 903 40,26 2243 100,00 



Kent 4384 65,13 2347 34,87 6731 100,00 

Kır 3319 69,87 1431 30,13 4750 100,00 


n=11481 

a. Son İki Ayda Tespit Edilen Akut ve Kronik Hastalıkların Görülme Sıklıkları 

Hane halkı bireylerinin sağlık, bakım ve rehabilitasyon durumu üç ayrı bölümde incelenmiştir. 

Sağlıkla ilgili bölümde ankette 2 soru yer almıştır. Birinci soruda son iki ayda hekim tarafından tanısı 

konulmuş kronik ve akut hastalıklar, ikinci soruda ise hekim tarafından son iki ay hariç tanısı 

konulmuş, hekim kontrolünde ve devamlı ilaç kullanımı gerektiren kronik hastalıkların tespiti yer 

almaktadır. Her iki soruda da hane halkı reisinin verdiği beyana bağlı veriler kullanılmıştır. Belirtilen 

dönemlerde bazı kişilerin birden fazla hastalığı olduğu veya bazı akut hastalıklara birden fazla 

yakalandığı gözlenmiştir. Öncelikle tespit edilen hastalık (olgu) sayıları ICD-10 tanı kodlama 

sistemine göre dört basamak şeklinde kodlanmıştır. 

Ankette yer alan her sorunun verileri önce anket uygulama dönemlerine göre, daha sonrada Türkiye 

toplamı olarak analiz edilerek tablolaştırılmıştır. Toplam hastalık tanıları içinde sıklık durumu dikkate 

alınarak ilk 20 hastalık tablolara dahil edilmiştir. Hastalıkların görülme sıklıkları, bölge, yaş grupları 

ve cinsiyete göre analizleri yapılmıştır. Görülme sıklığı hesaplamalarında Tablo 10’da yer alan her 

dönemin kendine özgü toplam nüfusları payda olarak kullanılmıştır. Anket uygulanan dönemden 2 ay 

öncesine kadar hekim tarafından teşhis konulmuş akut ve kronik hastalıkların görülme sıklıkları 

insidans hızı olarak verilmiştir. Bağışıklık bırakmayan ve tekrarlayan bulaşıcı hastalıklarda olgular 

dikkate alınarak epizod hızı hesaplanmıştır. 

Ayrıca her dönem için tespit edilen hastalıklara ait tanı sayıları bulunduğu dönemin toplam hastalık 

tanı sayısı içindeki sıklık sırasına göre yer almıştır. 

Birinci dönemde son iki ayda hekim tarafından tanısı konulmuş akut veya kronik hastalığı olan 

kişilerin cinsiyet ve yerleşim yerine göre dağılımları Tablo 21’de verilmiştir. Tablo 21’de görüldüğü 

üzere, toplam 3372 tanı sayısı bulunduğu dönemin cinsiyet ve kır-kente özgü toplam sayılarına 

bölünerek binde olarak görülme sıklığı (epizod hızı) verilmiştir. Bu hastalıkların dağılımı 

incelendiğinde, hastalıklar arasında 460 tanının influenza olduğu, görülme sıklığının ‰ 19,06 olduğu, 

cinsiyetler arasında bir fark görülmediği, kırda kente göre bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. 

İnfluenza’nın tablo 22’de Doğu Bölgesinde binde 7,10 ile en düşük olduğu; Tablo 23’te ise yaş 

gruplarına göre ise 0-4 yaş grubunda ‰ 44,97 ile en yüksek olduğu görülmüştür. İlk 20 hastalık içinde 

hipertansiyon ve romatizma tanılarında cinsiyetler arasında görülme sıklığında (insidans) farklılıklar 

dikkati çekmiştir. Hipertansiyon’un insidansı kadınlarda ‰5,16, erkeklerde ‰2,77; romatizma 

kadınlarda ‰5,00 erkeklerde ‰1,42 bulunmuştur. Birinci döneme döneme ait tanı almış hastalıkların 

görülme sıklığının bölgelere göre dağılımı incelendiğinde, bazı hastalıklarda (akut nazofarenjit, 

36

onşit, akut tonsillit, üst solunum yolu enfeksiyonu, romatizma) bölgeler arası farklılıklar tespit 

edilmiştir. 

Tablo 24’te ikinci dönemde son iki ayda hekim tarafından tanısı konulmuş akut veya kronik 

hastalıkların görülme sıklığının cinsiyet ve yerleşim yerine göre dağılımları verilmiştir. Tabloda 

görüldüğü üzere, toplam 3496 tanında, ilk beş hastalık sıralamasında birinci döneme göre farklılık 

tespit edilmiştir. Hastalıkların görülme sıklığının (insidans) cinsiyet açısından farklılıkları 

incelendiğinde, hipertansiyon, idrar yolu enfeksiyonu romatizma, anemi, baş ağrısı bel ağrısı, 

kadınlarda erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur. Hastalıkların görülme sıklığının (insidans) 

yerleşim yerine göre durumuna bakıldığında, influenza kentte ‰18,75, kırda ‰14,32 olarak 

görülürken, diğer hastalıklarda bariz bir farklılaşma görülmemektedir. Hastalıkların bölgelere göre 

dağılımı Tablo 25’te verilmiştir. Her bir hastalığa ait insidansta bölgelere göre ortaya çıkan 

farklılaşmalar incelendiğinde ise influenzanın batıdan doğu bölgelerine doğru giderek azaldığı, akut 

tonsillitin bu mevsimde tüm bölgelerde aynı sıklıkta görüldüğü, benzer durumun bazı diğer 

hastalıklarda da gerçekleştiği tespit edilmiştir. Doğu Bölgesinde hekime gitme oranı dikkate 

alındığında diğer bölgelere göre bazı hastalıkların daha az sıklıkta görülmesi (diş çürüğü, akut tonsillit, 

solunum yolu enfeksiyonu ) önemli bir tespittir. Tablo 26’da bu dönemde tespit edilen hastalıkların 

insidansının yaş gruplarına göre dağılımı verilmektedir. İnfluenza’nın ‰31,00, akut nazofarenjit’in 

‰35,50 ile en çok 0-4 yaş grubunda; akut tonsillit ‰14,93 ile en çok 5-14 yaş grubunda; 

romatizmanın ‰ 4,68 ile en çok 45-64 yaş grubunda; hipertansiyonun 45-64 yaş grubunda ‰7,15 ve 

65 yaş üzerinde ise ‰10,14 ile daha sık görüldüğü tespit edilmiştir. 

Tablo 27’de Dönem I ve II toplamı dikkate alınarak Türkiye geneli için son iki ayda hekim tanısı 

almış akut ve kronik 6868 tanının cinsiyet ve yerleşim yerine göre görülme sıklıkları (insidans) 

verilmiştir. Tanı sayısı açısından ilk beş sırada akut, bulaşıcı hastalıkların yer aldığı görülmektedir. 

Kronik hastalıklar ise daha alt sıralarda bulunmaktadır. İnfluenza’nın epizodu ‰17,94 akut 

nazofarenjitin ise ‰ 11,32, bronşit ise ‰ 5,97 ile tabloda ilk üç sırada yer almaktadır. Hastalıkların 

kendi içlerinde kadın-erkek açısından görülme sıklıkları incelendiğinde, akut bulaşıcı hastalıklarda bir 

fark görülmediği ancak hipertansiyon, diyabet, romatizma hastalığı kadınlarda, anemi ve idrar yolu 

enfeksiyonu ise erkeklerde daha fazla olarak tespit edilmiştir. Hastalıkların görülme sıklığı yerleşim 

yerine göre incelendiğinde kır-kent açısından önemli bir farklılaşma tespit edilmemiştir. Ancak kentte 

kıra göre influenza’nın epizod hızı (‰17,49-‰18,29); diş çürüğünün epizod hızı (‰3,99- ‰5,61) 

daha yüksek bulunmuştur. 

Tablo 28’de, Türkiye genelinde son iki ayda tanısı konulmuş hastalıkların bölgelere göre epizod 

hızlarının dağılımı verilmektedir. Özellikle akut bulaşıcı hastalıkların batıdan doğu bölgesine doğru 

görülme sıklığının giderek azaldığı gözlenmektedir. İnfluenza Batı’da ‰22,67, Akdeniz’de ‰ 21,98, 

Orta Anadolu’da 19,32, Karadeniz’de 18,79, Doğu’da 9,13’dür. Bazı hastalıklarda bu sıklık tüm 

bölgelerde birbirine çok yakın olarak bulunmuştur. Bronşit hastalığında bu oranlar bölgelere göre 

sırasıyla ‰ 5,99, 7,22, 5,37, 6,56 ve 5,45’dir. 

Tablo 29’da, Türkiye genelinde son iki ayda tanısı konulmuş hastalıkların yaş gruplarına göre görülme 

sıklıklarının (insidans) dağılımı verilmektedir. Akut bulaşıcı hastalıklar özellikle 0-4 ve 5-14 yaş 

grubunda diğer yaş gruplarına göre yüksek bir sıklıkta görülmektedir. Diş çürüğünün görülme sıklığı 

daha çok 15-44 (‰5,98) ve 45-64 (‰6,56) yaş grubunda tespit edilmiştir. Romatizma, omurlar arası 

disk bozukluğu, hipertansiyon, diyabet gibi kronik hastalıkların insidansı 45-64 ve 65+ yaş grubunda 

diğer yaş gruplarına göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. 

Dönem I’de 2002 Aralık ve 2003 Ocak ayına ait, Dönem II’de ise 2003 Mart ve Nisan aylarına ait 

hastalık öyküsü sorulduğundan mevsimsel fark olmadığı için bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı 

birbirine benzer olarak bulunmuştur. Ayrıca kronik hastalıkların insidansları açısından durum 

değerlendirildiğinde bir fark tespit edilmemiştir. 

37

Tablo 21 : Son İki Ayda Hekim Tanısı Konulmuş İlk 20 Akut ve Kronik Hastalığın Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(Dönem I) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Hastalığın Adı 

Görülme Sıklığı/ 


Kişi Sayısı * İnsidans 

Cinsiyet 

ICD-10 

Kodu 

Tanı 

Kadın Erkek Kır Kent 

Sayı % 

Sayısı 

‰ 

Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ 

İnfluenza; diğer solunum yolu belirtileriyle birlikte, 

virus belirlenmemiş 

J11.1 450 13,60 460 19,06 239 19,57 221 18,52 223 20,55 237 17,83 

Akut nazofarenjit [nezle] J00 243 7,35 250 10,36 127 10,40 123 10,31 120 11,06 130 9,78 

Bronşit, akut veya kronik olarak tanımlanmayan J40 191 5,77 194 8,04 92 7,53 102 8,55 82 7,56 112 8,43 

Akut tonsillit, tanımlanmamış J03.9 132 3,99 132 5,47 67 5,49 65 5,45 52 4,79 80 6,02 

Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, J06.9 131 3,96 131 5,43 71 5,81 60 5,03 61 5,62 70 5,27 

Esansiyel (birincil) hipertansiyon ** I10 96 2,90 96 3,98 63 5,16 33 2,77 40 3,69 56 4,21 

Diş çürüğü, tanımlanmamış K02.9 79 2,39 83 3,44 50 4,10 33 2,77 28 2,58 55 4,14 

Romatizma, tanımlanmamış ** M79.0 78 2,36 78 3,23 61 5,00 17 1,42 35 3,23 43 3,24 

Omurlar arası disk bozukluğu, tanımlanmamış M51.9 69 2,09 69 2,86 43 3,52 26 2,18 28 2,58 41 3,08 

Kronik sinüzit, tanımlanmamış J32.9 60 1,81 60 2,49 40 3,28 20 1,68 26 2,40 34 2,56 

Böbrek taşı N20.0 51 1,54 51 2,11 28 2,29 23 1,93 25 2,30 26 1,96 

Otitis media, tanımlanmamış H66.9 50 1,51 50 2,07 28 2,29 22 1,84 20 1,84 30 2,26 

Diyabetes mellitus, tanımlanmamış ** E14 45 1,36 45 1,86 30 2,46 15 1,26 16 1,47 29 2,18 

İdrar yolu enfeksiyonu, bölge tanımlanmamış N39.0 44 1,33 44 1,82 26 2,13 18 1,51 17 1,57 27 2,03 

Pnömoni, tanımlanmamış J18.9 38 1,15 42 1,74 23 1,88 19 1,59 15 1,38 27 2,03 

İshal ve gastroenterit, enfeksiyon kaynaklı olduğu 

tahmin edilen 

A09 40 1,21 40 1,66 16 1,31 24 2,01 19 1,75 21 1,58 

Astım, tanımlanmamış ** J45.9 36 1,09 36 1,49 24 1,97 12 1,01 12 1,11 24 1,81 

Bel ağrısı M54.5 34 1,03 34 1,41 23 1,88 11 0,92 17 1,57 17 1,28 

Allerji, tanımlanmamış T78.4 34 1,03 34 1,41 17 1,39 17 1,42 20 1,84 14 1,05 

Anemi, tanımlanmamış D64.9 33 1,00 33 1,37 25 2,05 8 0,67 16 1,47 17 1,28 

Akut Farenjit, tanımlanmamış J02.9 32 0,97 33 1,37 19 1,56 14 1,17 9 0,83 24 1,81 

Diğer (Tanı sayısı 33'den az olan hastalıklar) 1374 40,57 1377 58,04 855 69,37 522 43,76 536 49,04 841 62,97 

Toplam 3308 100,00 3372 139,69 1967 161,10 1405 117,77 1417 130,61 1955 147,09 

* Hastalığı olan kişi sayısı : 3016 ** Kronik hastalıklarda kişi sayısı alınmıştır. 

38

Tablo 22 : Son İki Ayda Hekim Tanısı Konulmuş İlk 20 Akut ve Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı 



ICD-10 

Kod 

B ö l g e l e r 

Tanı Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu 

Sayısı * Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ 

İnfluenza; diğer solunum yolu belirtileriyle birlikte, virus 

belirlenmemiş 

J11.1 460 198 24,92 69 21,16 94 25,10 53 19,56 46 7,10 

Akut nazofarenjit [nezle] J00 250 81 10,19 70 21,47 27 7,21 28 10,34 44 6,79 

Bronşit, akut veya kronik olarak tanımlanmayan J40 194 64 8,05 38 11,65 27 7,21 21 7,75 44 6,79 

Akut tonsillit, tanımlanmamış J03.9 132 35 4,40 29 8,89 37 9,88 14 5,17 17 2,62 

Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, J06.9 131 56 7,05 5 1,53 58 15,49 9 3,32 3 0,46 

Esansiyel (birincil) hipertansiyon ** I10 96 33 4,15 17 5,21 10 2,67 12 4,43 24 3,70 

Diş çürüğü, tanımlanmamış K02.9 83 27 3,40 14 4,29 24 6,41 9 3,32 9 1,39 

Romatizma, tanımlanmamış ** M79.0 78 31 3,90 6 1,84 18 4,81 8 2,95 15 2,32 

Omurlar arası disk bozukluğu, tanımlanmamış M51.9 69 29 3,65 13 3,99 8 2,14 9 3,32 10 1,54 

Kronik sinüzit, tanımlanmamış J32.9 60 15 1,89 8 2,45 13 3,47 6 2,21 18 2,78 

Böbrek taşı N20.0 51 8 1,01 8 2,45 9 2,40 9 3,32 17 2,62 

Otitis media, tanımlanmamış H66.9 50 16 2,01 6 1,84 10 2,67 7 2,58 11 1,70 

Diyabetes mellitus, tanımlanmamış ** E14 45 19 2,39 6 1,84 7 1,87 6 2,21 7 1,08 

İdrar yolu enfeksiyonu, bölge tanımlanmamış N39.0 44 14 1,76 5 1,53 15 4,01 3 1,11 7 1,08 

Pnömoni, tanımlanmamış J18.9 42 20 2,52 3 0,92 6 1,60 0 0,00 13 2,01 

İshal ve gastroenterit, enfeksiyon kaynaklı olduğu tahmin 

edilen 

A09 40 12 1,51 5 1,53 10 2,67 4 1,48 9 1,39 

Astım, tanımlanmamış ** J45.9 36 15 1,89 2 0,61 9 2,40 4 1,48 6 0,93 

Bel ağrısı M54.5 34 13 1,64 1 0,31 11 2,94 3 1,11 6 0,93 

Allerji, tanımlanmamış T78.4 34 14 1,76 1 0,31 10 2,67 4 1,48 5 0,77 

Anemi, tanımlanmamış D64.9 33 10 1,26 9 2,76 7 1,87 3 1,11 4 0,62 

Akut Farenjit, tanımlanmamış J02.9 33 9 1,13 6 1,84 10 2,67 4 1,48 4 0,62 

Diğer (Tanı sayısı 33'den az olan hastalıklar) 1377 515 64,68 182 55,81 294 78,50 126 45,40 260 39,52 

Toplam 3372 1234 155,28 503 154,25 714 190,65 342 126,25 579 89,38 

* Hastalığı olan kişi sayısı : 3016 

** 

Kronik hastalıklarda kişi sayısı alınmıştır. 

39

Tablo 23 : Son İki Ayda Hekim Tanısı Konulmuş İlk 20 Akut ve Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 



ICD-10 

Kod 

Tanı 

Y a ş G r u p l a r ı 

Sayısı * 0-4 ‰ 5-14 ‰ 15-44 ‰ 45-64 ‰ 65+ ‰ 



J11.1 460 97 44,97 85 17,30 172 14,86 84 20,92 22 14,85 




Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, J06.9 131 40 18,54 31 6,31 41 3,54 15 3,74 4 2,70 






Böbrek taşı N20.0 51 2 0,93 3 0,61 23 1,99 19 4,73 4 2,70 






edilen 

A09 40 16 7,42 3 0,61 12 1,04 6 1,49 3 2,03 

Astım, tanımlanmamış ** J45.9 36 0 0,00 3 0,61 9 0,78 15 3,74 9 6,08 

Bel ağrısı M54.5 34 0 0,00 0 0,00 19 1,64 10 2,49 5 3,38 



Akut Farenjit, tanımlanmamış J02.9 33 4 1,85 9 1,83 15 1,30 4 1,00 1 0,68 


Toplam 3372 486 225,31 449 91,41 1340 115,78 758 188,75 339 228,90 


40


(Dönem II) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Kişi Sayısı * Görülme Sıklığı/ 

Cinsiyet 


ICD-10 

İnsidans 

Kod 

Tanı 


Sayı % 

Sayısı 

‰ 




J11.1 401 11,57 402 16,81 205 16,67 197 16,96 150 14,32 252 18,75 




Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış J06.9 144 4,16 145 6,06 74 6,02 71 6,11 61 5,82 84 6,25 






Böbrek taşı N20.0 47 1,36 49 2,05 27 2,20 22 1,89 22 2,10 27 2,01 






tahmin edilen 

A09 35 1,01 36 1,51 19 1,54 17 1,46 13 1,24 23 1,71 


Baş ağrısı R51 33 0,95 33 1,38 25 2,03 8 0,69 13 1,24 20 1,49 

Belağrısı M54.5 31 0,89 32 1,34 27 2,20 5 0,43 19 1,81 13 0,97 


Kadın genital organları ve adet görmeyle birlikte olan 

tanımlanmamış durum 

N94.9 31 0,89 31 1,30 31 2,52 0 0,00 17 1,62 14 1,04 

Diğer (Tanı sayısı 31'den az olan hastalıklar) 1625 46,90 1640 68,57 1026 83,42 614 52,76 667 63,66 973 72,32 

Toplam 3465 100,00 3496 146,17 2070 168,31 1426 122,74 1474 140,69 2022 150,45 


41






ICD-10 

Kod 

B ö l g e l e r 

Tanı Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu 

Sayısı * Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ 

J11.1 402 158 20,37 68 22,89 50 13,48 53 18,08 73 11,15 




Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış J06.9 145 45 5,80 40 13,46 20 5,39 26 8,87 14 2,14 






Böbrek taşı N20.0 49 18 2,32 7 2,36 8 2,16 3 1,02 13 1,99 






edilen 

A09 36 11 1,42 5 1,68 3 0,81 7 2,39 10 1,53 


Baş ağrısı R51 33 6 0,77 3 1,01 6 1,62 1 0,34 17 2,60 

Belağrısı M54.5 32 7 0,90 7 2,36 8 2,16 3 1,02 7 1,07 




N94.9 31 5 0,64 3 1,01 9 2,43 2 0,68 12 1,83 


Toplam 3496 1183 152,53 511 172,00 605 163,12 483 164,73 714 109,02 


42




ICD-10 

Kod 

Tanı 


Sayısı * 0-4 ‰ 5-14 ‰ 15-44 ‰ 45-64 ‰ 65+ ‰ 



J11.1 402 62 31,00 113 22,49 142 12,73 65 16,02 20 11,93 










Böbrek taşı N20.0 49 0 0,00 5 1,00 28 2,51 16 3,94 0 0,00 






edilen 

A09 36 11 5,50 5 1,00 10 0,90 9 2,22 1 0,60 


Baş ağrısı R51 33 0 0,00 2 0,40 29 2,60 1 0,25 1 0,60 

Belağrısı M54.5 32 0 0,00 1 0,20 21 1,88 6 1,48 4 2,39 




N94.9 31 0 0,00 0 0,00 26 2,33 5 1,23 0 0,00 


Toplam 3496 402 201,00 638 126,99 1445 129,50 709 174,72 302 180,08 


43


(Dönem I ve Dönem II Toplamı) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Kişi Sayısı * Görülme Sıklığı/ 

Cinsiyet 


ICD-10 

İnsidans 

Kod 

Tanı 


Sayı % 

Sayısı 

‰ 




J11.1 851 12,56 862 17,94 444 18,12 418 17,75 373 17,49 489 18,29 




Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış J06.9 275 4,06 276 5,74 145 5,92 131 5,56 122 5,72 154 5,76 






Böbrek taşı N20.0 98 1,45 100 2,08 55 2,24 45 1,91 47 2,20 53 1,98 




tahmin edilen 

A09 75 1,11 76 1,58 35 1,43 41 1,74 32 1,50 44 1,65 





Bel ağrısı M54.5 65 0,96 66 1,37 50 2,04 16 0,68 36 1,69 30 1,12 



N94.9 59 0,87 59 1,23 59 2,41 0 0,00 27 1,27 32 1,20 

Diğer 3040 44,88 3091 64,32 1921 78,09 1170 49,64 1227 57,35 1864 69,58 

Toplam 6773 100,00 6868 142,91 4037 164,72 2831 120,22 2891 135,56 3977 148,78 


44




ICD-10 

Kod 

Tanı 

Sayısı * B ö l g e l e r 

Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu 

Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ 



J11.1 862 356 22,67 137 21,98 144 19,32 106 18,79 119 9,13 










Böbrek taşı N20.0 100 26 1,66 15 2,41 17 2,28 12 2,13 30 2,30 




edilen 

A09 76 23 1,46 10 1,60 13 1,74 11 1,95 19 1,46 





Bel ağrısı M54.5 66 20 1,27 8 1,28 19 2,55 6 1,06 13 1,00 



N94.9 59 18 1,15 7 1,12 14 1,88 4 0,71 16 1,23 

Diğer 3091 1110 70,69 417 66,91 596 79,96 353 62,58 615 47,21 

Toplam 6868 2417 153,92 1014 162,71 1319 176,95 825 146,25 1293 99,26 


45




ICD-10 

Kod 


Tanı 

Sayısı * 0-4 ‰ 5-14 ‰ 15-44 ‰ 45-64 ‰ 65+ ‰ 



J11.1 862 159 38,25 198 19,93 314 13,81 149 18,45 42 13,30 










Böbrek taşı N20.0 100 2 0,48 8 0,81 51 2,24 35 4,33 4 1,27 




edilen 

A09 76 27 6,50 8 0,81 22 0,97 15 1,86 4 1,27 





Bel ağrısı M54.5 66 0 0,00 1 0,10 40 1,76 16 1,98 9 2,85 



N94.9 59 0 0,00 0 0,00 48 2,11 11 1,36 0 0,00 

Diğer 3091 209 50,28 316 31,80 1398 61,50 760 94,13 408 129,20 

Toplam 6868 888 213,62 1087 109,40 2785 122,51 1467 181,69 641 202,98 


** 

Kronik hastalıklarda kişi sayısı alınmıştır. 

46

. Kronik Hastalıkların Görülme Sıklıkları 

Son iki ay hariç yaşamının herhangi bir döneminde hekim tarafından tanısı konmuş bir kronik hastalığı 

olan kişiler: hane halkı reisinin verdiği beyana dayanarak alınan veriler; anket uygulama dönemlerine 

ve Türkiye geneline göre analiz edilmiştir. Her hastalığa yakalanan kişi sayıları belirlenerek 

hastalıklara özgü prevalans hesaplamalarında, genel nüfus, yaş grupları, cinsiyet, yerleşim yerleri ve 

bölgelere özgü nüfuslar payda olarak kullanılmıştır. Bazı kişilerin birden fazla kronik hastalığa sahip 

oldukları tespit edildiğinden tüm tanı sayıları içerisinde her hastalığın payı ve belirtilen hastalığa 

yakalanan kişilerin sayıları dikkate alınarak hastalıkların prevalansları hesaplanmıştır. Her hastalığa ait 

tanı sayıları dikkate alınarak ilk 20 hastalığa analizlerde yer verilmiş, diğerlerinin frekansları giderek 

azaldığından, bu hastalıklar diğer hastalıklar başlığında yer almıştır. 

Herhangi bir kronik hastalığa ait prevelansın hesaplanmasında 3.3.a bölümünde tespit edilen iki aylık 

kronik hastalıklara ait insidansın bu bölümde tespit edilen aynı hastalığın prevelansı ile birleştirilmesi 

gerekliliği göz önünde tutulmalıdır. 

Tablo 30’da kronik hastalıkların görülme sıklığının (prevalans) kişilere, cinsiyete ve yerleşim yerlerine 

göre dağılımı birinci döneme göre verilmiştir. Tablodan görüldüğü gibi, birinci dönemde hekim 

tarafından 4956 kişiye 7890 farklı kronik hastalık tanısı konmuştur. Tanılar arasında çokluk açısından 

ilk sırada esansiyel hipertansiyon, ikinci sırada diyabetes mellitus, üçüncü sırada ise romatizma 

gelmektedir. Hastalık prevalansı açısından esansiyel hipertansiyon ‰48,51, diyabetes mellitus 

‰22,58, romatizma ‰22,12 bulunmuştur. Kronik hastalıkların görülme sıklığının cinsiyetler arasında 

farklılığına bakıldığında, tabloda yer alan 17 hastalıkta kadınlarda prevalanslar erkeklere göre daha 

yüksektir. Peptik ülser, kardiyovasküler hastalıklar ve bronşit’in prevalansı ise erkeklerde kadınlara 

göre daha yüksek bulunmuştur. Hastalıkların görülme sıklıklarına yerleşim yeri açısından 

bakıldığında, kentlerdeki diş çürüğü fazlalığı dışında önemli bir farklılık görülmemiştir. 

Tablo 31’de bölgelere göre kronik hastalıkların prevalansı verilmektedir. Toksik olmayan guatrın, 

Orta Anadolu ve Karadeniz Bölgesinde; romatizmanın Karadeniz Bölgesinde genelde diğer bölgelere 

göre yüksek olduğu tespit edilmiştir. Doğu Anadolu Bölgesinde romatizma hastalığının prevalansının 

diğer bölgelere göre daha düşük olduğu saptanmıştır. 

Tablo 32’de, yaş gruplarına göre kronik hastalıkların prevalansı verilmektedir. 0-4 yaş grubunda 

bronşit ve astım tanısı dışında kronik hastalık tanısının yer almadığı görülmüştür. 45-64 yaş grubunda 

esansiyel hipertansiyon prevalans ‰144,42, diyabetes mellitus ‰68,73, romatizma ‰49,80, omurlar 

arası disk bozukluğu ise ‰40,34 olarak diğer yaş gruplarına göre daha yüksek bulunmuştur. 

Hayatının herhangi bir döneminde hekim tarafından kronik hastalık tanısı konmuş olan ve ikinci 

dönemde tespit edilen hastalıkların cinsiyete ve yerleşim yerine göre görülme sıklıkları Tablo 33’te 

verilmiştir. 6673 kişiye 10922 farklı kronik hastalık tanısı konmuştur. 10922 tanının içerisinde çokluk 

sırasına göre bir sıralama yapıldığında, esansiyel hipertansiyon, romatizma, diyabet tanısı ilk üç sırada 

yer almaktadır. 

Hastalıkların görülme sıklığı cinsiyete göre bakıldığında, tabloda yer alan 1-2 hastalık hariç tümünde 

kadınlarda prevalans yüksek bulunmuştur. Özellikle hipertansiyon, romatizma, depresif nöbet, guatr 

ve osteoporoz görülme sıklıkları kadınlarda, erkeklere göre yüksek değerlerde bulunmuştur. Yerleşim 

yerine göre hastalıkların görülme sıklığı incelendiğinde, kent ve kır arasında farklılaşma 

görülmemiştir. Ancak, romatizma kırda ‰50,97, kentte ‰30,51 bulunmuştur. 

Tablo 34’te ikinci dönemde tespit edilen kronik hastalığa sahip kişilerin yaşadıkları bölgelere göre 

görülme sıklıkları verilmiştir. Esansiyel hipertansiyon prevelansı en yüksek ‰78,52 ile Batı 

Bölgesinde, en düşük ise ‰ 34,34 ile Orta Anadolu Bölge’sindedir. Romatizma ‰58,32 ile en yüksek 

Karadeniz Bölgesinde görülürken, en düşük ‰24,28 ile Doğu Bölgesinde görülmektedir. Diyabet en 

yüksek Batı’da ‰33,01 iken en düşük ‰12,83 ile Doğu Bölgesinde bulunmuştur. Kardiyovasküler 

hastalıkların görülme sıklığı bölgelere göre incelendiğinde diğer bölgelere göre Batı Bölgesinde en 

yüksek değerde (‰8,12) bulunmuştur. 

Tablo 35’te kronik hastalıkların yaş gruplarına göre görülme sıklıkları verilmiştir. Dönem I’de olduğu 

gibi 0-4 yaş grubunda astım ve bronşit hastalıkları dışında kronik hastalık tanısına ait yüksek frekans 

olmadığı ileri yaşlara doğru tanı sayılarında artış gözlenmiştir. Özellikle 45-64 yaş gruplarında 

47

esansiyel hipertansiyon prevalansı ‰ 183,59, romatizma için ‰ 97,34, diyabet için ise ‰82,31 iken 

bu oranlar 65+ grubunda daha da yüksek bulunmuştur. 

Tablo 36’da son iki ay hariç hekim tarafından tanısı konulmuş kronik hastalıkların dönem I ve dönem 

II toplam olarak sıklıkları Türkiye geneli, yerleşim yeri ve cinsiyete göre verilmiştir. 11629 kişiye 

18812 farklı kronik hastalık tanısı konmuştur. Tablo 36’da, seçilmiş ilk 20 hastalığa göre prevalansları 

hesaplanmış ilk sırada esansiyel hipertansiyon ‰56,56 ikinci sırayı romatizma ‰30,76, üçüncü sırayı 

ise diyabetes mellitus ‰23,85 almaktadır . 

Dönem I ve Dönem II’de tespit edilen bulgulara benzer olarak, Türkiye genelinde kronik hastalıkların 

cinsiyet açısından incelendiğinde kadınlarda erkeklere göre prevalanslar yüksek bulunmuştur. 

Özellikle osteoporoz, guatr, depresif nöbet gibi tanılarda aradaki fark çok yükselmektedir. Ancak, 

miyopide bu farklılık erkekler lehinedir. 

Tablo 37’de Türkiye genelinde kronik hastalıkların bölgelere göre görülme sıklıkları verilmiştir. 

Hastalıkların prevalansında bölgeler arası bir farklılaşma tespit edilmiştir. Bazı hastalıklarda Batı 

Bölgesinden doğuya doğru giderek azalan hızlar tespit edilmiştir. Romatizma (‰52,30) ve toksik 

olmayan guatr (‰14,00) Karadeniz Bölgesinde en yüksek bulunmuştur. Esansiyel hipertansiyon tüm 

bölgelerde diğer hastalıklara göre yüksek prevalansta bulunmuştur. 

Tablo 38’de Türkiye genelinde kronik hastalıkların yaş gruplarına göre görülme sıklıkları verilmiştir. 

0-4 yaş grubunda astım ve bronşitin görülme sıklığı diğer kronik hastalıklara göre çok yüksek 

bulunmuştur. 5-14 yaş grubunda ise prevalanslar kronik hastalıklardan bronşit ‰9,66, sinüzit ‰3,12, 

astım ‰2,21 olarak bulunmuştur. 45-64 ve 65+ yaş gruplarında kronik hastalıkların görülme sıklıkları 

diğer yaş gruplarına göre daha yüksek bulunmuştur. Esansiyel hipertansiyon 45-64 yaş grubunda 

‰164,11, 65+ grubunda ise ‰296,07 olarak en yüksek seviyede tespit edilmiştir. Romatizma ve 

diyabet hastalıklarında da 65 yaş üzerinde diğer yaş gruplarına göre daha yüksek bulunmuştur. 

48

Tablo 30 : Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(Dönem I – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


ICD-10 

Kod 

Tanı Sayısı * 

Görülme Sıklığı 

(Prevalans) 

Cinsiyet 


Sayı % Sayı ‰ 



Esansiyel (birincil) hipertansiyon I10 1187 14,83 1171 48,51 818 66,99 353 29,59 509 46,92 662 49,81 

Diyabetes mellitus, tanımlanmamış E14 557 6,96 545 22,58 342 28,01 203 17,02 233 21,48 312 23,47 

Romatizma, tanımlanmamış M79.0 545 6,81 534 22,12 410 33,58 124 10,39 286 26,36 248 18,66 


Depresif nöbet, tanımlanmamış F32.9 269 3,36 265 10,98 205 16,79 60 5,03 102 9,40 163 12,26 

Astım, tanımlanmamış J45.9 251 3,14 250 10,36 159 13,02 91 7,63 98 9,03 152 11,44 


Toksik olmayan tanımlanmamış guatr E04.9 194 2,42 194 8,04 171 14,00 23 1,93 90 8,30 104 7,82 

Peptik ülser, akut veya kronik olarak tanımlanmamış, 

kanama veya delinme yok 

K27.9 194 2,42 191 7,91 94 7,70 97 8,13 101 9,31 90 6,77 

Artrit, tanımlanmamış M13.9 170 2,12 167 6,92 136 11,14 31 2,60 78 7,19 89 6,70 

Kalp hastalığı, tanımlanmamış I51.9 167 2,09 166 6,88 92 7,53 74 6,20 73 6,73 93 7,00 

Osteoporoz, tanımlanmamış M81.9 146 1,82 145 6,01 131 10,73 14 1,17 60 5,53 85 6,40 

Böbrek taşı N20.0 127 1,59 127 5,26 67 5,49 60 5,03 47 4,33 80 6,02 

Artroz, tanımlanmamış M19.9 126 1,57 125 5,18 93 7,62 32 2,68 53 4,89 72 5,42 


Saf hiperkolesterolemi E78.0 112 1,40 109 4,52 75 6,14 34 2,85 48 4,42 61 4,59 


Migren, tanımlanmamış G43.9 107 1,34 107 4,43 91 7,45 16 1,34 47 4,33 60 4,51 

Bel ağrısı M54.5 90 1,12 90 3,73 57 4,67 33 2,77 45 4,15 45 3,39 

Kardiyovasküler hastalık, tanımlanmamış I51.6 82 1,02 79 3,27 30 2,46 49 4,11 42 3,87 37 2,78 

Diğer hastalıklar 2821 35,24 2784 115,33 1619 132,60 1165 97,65 1160 106,92 1624 122,19 

Toplam 8005 100,00 7890 326,84 5112 418,67 2778 232,86 3391 312,56 4499 338,50 


49

Tablo 31 : Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığının Bölgelere Göre Dağılımı 



ICD-10 

Kod 

Kişi 




Esansiyel (birincil) hipertansiyon I10 1171 498 62,67 140 42,93 200 53,40 179 66,08 154 23,77 

Diyabetes mellitus, tanımlanmamış E14 545 229 28,82 61 18,71 99 26,44 87 32,12 69 10,65 

Romatizma, tanımlanmamış M79.0 534 159 20,01 69 21,16 102 27,24 124 45,77 80 12,35 


Depresif nöbet, tanımlanmamış F32.9 265 120 15,10 32 9,81 40 10,68 61 22,52 12 1,85 

Astım, tanımlanmamış J45.9 250 100 12,58 47 14,41 35 9,35 36 13,29 32 4,94 


Toksik olmayan tanımlanmamış guatr E04.9 194 60 7,55 29 8,89 44 11,75 30 11,07 31 4,79 

Peptik ülser, Akut veya kronik olarak tanımlanmamış, 


K27.9 191 93 11,70 21 6,44 33 8,81 23 8,49 21 3,24 

Artrit, tanımlanmamış M13.9 167 85 10,70 33 10,12 20 5,34 18 6,64 11 1,70 

Kalp hastalığı, tanımlanmamış I51.9 166 50 6,29 25 7,67 16 4,27 32 11,81 43 6,64 

Osteoporoz, tanımlanmamış M81.9 145 66 8,31 13 3,99 30 8,01 23 8,49 13 2,01 

Böbrek taşı N20.0 127 46 5,79 24 7,36 17 4,54 16 5,91 24 3,70 

Artroz, tanımlanmamış M19.9 125 54 6,80 18 5,52 25 6,68 13 4,80 15 2,32 


Saf hiperkolesterolemi E78.0 109 64 8,05 11 3,37 16 4,27 12 4,43 6 0,93 


Migren, tanımlanmamış G43.9 107 41 5,16 9 2,76 27 7,21 9 3,32 21 3,24 

Bel ağrısı M54.5 90 35 4,40 7 2,15 24 6,41 17 6,28 7 1,08 

Kardiyovasküler hastalık, tanımlanmamış I51.6 79 36 4,53 9 2,76 8 2,14 18 6,64 8 1,23 

Diğer 2784 1033 129,99 407 124,81 549 146,60 390 143,96 405 62,52 

Toplam 7890 3126 393,36 1113 341,31 1407 375,70 1201 443,34 1043 161,01 


50

Tablo 32 : Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığının Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 



ICD-10 

Kod 


Kişi 

Sayısı * 0-4 ‰ 5-14 ‰ 15-44 ‰ 45-64 ‰ 65+ ‰ 









Peptik ülser, Akut veya kronik olarak tanımlanmamış, 

kanama veya delinme yok K27.9 

191 0 0,00 0 0,00 84 7,26 80 19,92 27 18,23 




Böbrek taşı N20.9 127 0 0,00 1 0,20 68 5,88 50 12,45 8 5,40 



Saf hiperkolesterolemi E78.0 109 0 0,00 0 0,00 22 1,90 62 15,44 25 16,88 



Bel ağrısı M54.5 90 0 0,00 0 0,00 49 4,23 29 7,22 12 8,10 


Diğer 2784 73 33,84 198 40,31 1111 95,99 917 228,34 485 327,48 

Toplam 7890 101 46,82 282 57,41 2794 241,40 3034 755,48 1679 1133,69 


51

Tablo 33 : Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığına, 

Cinsiyete ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (Dönem II – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Görülme 


ICD-10 Tanı Sayısı * Sıklığı/ 

Cinsiyet 

Kod 

Prevalans 


Sayı % Sayı * ‰ 










Hipermetropi H52.0 245 2,22 240 10,03 125 10,16 115 9,90 84 8,02 156 11,61 



K27.9 215 1,95 208 8,70 131 10,65 77 6,63 116 11,07 92 6,85 

Miyopi H52.1 216 1,96 207 8,65 113 9,19 94 8,09 67 6,39 140 10,42 


Mide ülseri, akut veya kronik olarak tanımlanmamış, 


K25.9 176 1,59 174 7,28 106 8,62 68 5,85 89 8,49 85 6,32 

Böbrek taşı N20.0 176 1,59 174 7,28 84 6,83 90 7,75 79 7,54 95 7,07 




Kırma kusurları, tanımlanmamış H52.7 147 1,33 144 6,02 90 7,32 54 4,65 53 5,06 91 6,77 



Diğer 4147 37,57 4115 172,05 2448 199,04 1667 143,48 1845 176,10 2270 168,90 

Toplam 11039 100,00 10922 456,66 7070 574,84 3852 331,55 4863 464,16 6059 450,82 


52


(Dönem II – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


ICD-10 

Kod 

Kişi 












Hipermetropi H52.0 240 127 16,37 37 12,45 18 2,41 58 19,78 0 0,00 

Peptik ülser, akut veya kronik olarak tanımlanmamış, kanama 

veya delinme yok 

K27.9 208 76 9,80 25 8,41 44 5,90 39 13,30 24 3,66 

Miyopi H52.1 207 93 11,99 39 13,13 29 3,89 43 14,67 3 0,46 


Mide ülseri, akut veya kronik olarak tanımlanmamış, kanama 


K25.9 174 38 4,90 26 8,75 30 4,02 23 7,84 57 8,70 

Böbrek taşı N20.0 174 49 6,32 31 10,43 36 4,83 22 7,50 36 5,50 




Kırma kusurları, tanımlanmamış H52.7 144 106 13,67 3 1,01 20 2,68 14 4,77 1 0,15 



Diğer 4115 1412 182,05 673 226,52 690 92,57 611 208,39 729 111,31 

Toplam 10922 3993 514,83 1609 541,57 1832 245,77 1697 578,79 1791 273,48 


53


(Dönem II – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


ICD-10 

Kod 

Kişi 


Sayısı * 0-4 ‰ 5-14 ‰ 15-44 ‰ 45-64 ‰ 65+ ‰ 












K27.9 208 0 0,00 1 0,20 87 7,80 80 19,71 40 23,85 

Miyopi H52.1 207 0 0,00 13 2,59 110 9,86 60 14,79 24 14,31 




K25.9 174 0 0,00 0 0,00 80 7,17 62 15,28 32 19,08 

Böbrek taşı N20.0 174 0 0,00 4 0,80 96 8,60 52 12,81 22 13,12 




Kırma kusurları, tanımlanmamış H52.7 144 0 0,00 6 1,19 45 4,03 49 12,07 44 26,24 



Diğer 4115 90 45,00 256 50,96 1651 147,97 1333 328,49 785 468,10 

Toplam 10922 148 74,00 392 78,03 3791 339,76 4150 1022,67 2441 1455,58 


54

Tablo 36 : Son İki Ay Hariç Hekim Tarafından Tanısı Konulmuş Kronik Hastalıkların Görülme Sıklığına, Cinsiyete ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (Dönem I ve Dönem II Toplamı – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Görülme 


ICD-10 Tanı Sayısı * Sıklığı/ 

Cinsiyet 

Kod 

Prevalans 


Sayı % Sayı ‰ 












K27.9 409 2,15 399 8,30 225 9,18 174 7,39 217 10,18 182 6,81 




Böbrek taşı N20.0 303 1,59 301 6,26 151 6,16 150 6,37 126 5,91 175 6,55 



Hipermetropi H52.0 249 1,31 253 5,26 132 5,39 121 5,14 89 4,17 164 6,14 

Mide ülseri, akut veya kronik olarak tanımlanmamış, 


K25.9 237 1,24 246 5,12 150 6,12 96 4,08 126 5,91 120 4,49 


Miyopi H52.1 220 1,16 228 4,74 125 5,10 103 4,37 75 3,52 153 5,72 

Artroz, tanımlanmamış M19.9 208 1,09 219 4,56 160 6,53 59 2,51 101 4,74 118 4,41 

Diğer 7306 38,36 7150 148,78 4232 172,67 2918 123,91 3075 144,19 4075 152,44 

Toplam 19044 100,00 18812 391,45 12181 497,00 6631 281,59 8254 387,03 10558 394,97 


55


(Dönem I ve Dönem II Toplamı – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


ICD-10 

Kod 

Kişi 














K27.9 

399 169 10,76 46 7,38 77 10,33 62 10,99 45 3,45 




Böbrek taşı N20.0 301 95 6,05 55 8,83 53 7,11 38 6,74 60 4,61 






K25.9 

246 61 3,88 39 6,26 45 6,04 32 5,67 69 5,30 


Miyopi H52.1 228 105 6,69 42 6,74 31 4,16 44 7,80 6 0,46 


Diğer 7150 2641 168,18 1097 176,02 1266 169,84 1026 181,88 1120 85,97 

Toplam 18812 7119 453,35 2722 436,77 3239 434,53 2898 513,73 2834 217,54 


56


(Dönem I ve Dönem II Toplamı – İlk 20 Hastalık) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


ICD-10 

Kod 

Kişi 


Sayısı * 0-4 ‰ 5-14 ‰ 15-44 ‰ 45-64 ‰ 65+ ‰ 











K27.9 

399 0 0,00 1 0,10 171 7,52 160 19,82 67 21,22 




Böbrek taşı N20.0 301 0 0,00 5 0,50 164 7,21 102 12,63 30 9,50 






K25.9 

246 0 0,00 0 0,00 111 4,88 90 11,15 45 14,25 


Miyopi H52.1 228 0 0,00 15 1,51 123 5,41 65 8,05 25 7,92 


Diğer 7150 162 38,97 459 46,19 2886 126,95 2326 288,08 1317 417,03 

Toplam 18812 249 59,89 674 67,83 6584 289,63 7184 889,76 4121 1304,93 


57

3.4. Hane Halkı Bireylerinden Sağlık Sorunu Nedeniyle Bir Sağlık Kurumunda Halen 

Yatanlarının Değerlendirilmesi 

Bu bölümde hane halkı bireylerinden herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle halen bir sağlık kurumunda 

yatanlar incelenmiş olup, bunların bölgelere ve yerleşim yerine göre dağılımları Tablo 39’da 

verilmiştir. Tablodan görüldüğü gibi, 11481 haneden 38’inde (%0,33) halen bir sağlık sorunu 

nedeniyle bir sağlık kurumunda yatan birey bildirilmiştir. Bunların bölgelere göre dağılımı 

incelendiğinde, %0,59 ile Akdeniz Bölgesinin birinci sırada geldiği, bunu %0,40 ile Doğu Anadolu 

Bölgesinin ve %0,36 ile de Karadeniz Bölgesinin üçüncü sırada geldiği görülmektedir. Batı Bölgesi 

%0,21’lik oran ile en son sırada yer almaktadır. Halen bir sağlık kuruluşunda yatan kişisi olan 

hanelerin yerleşim yerine göre dağılımları incelendiğinde, kırsal bölgenin (%0,44) kentsel bölgeye 

(%0,25) göre daha yüksek bir orana sahip olduğu görülmektedir. 

Tablo 39: Hane Halkı Bireyleri Arasında Halen Sağlık Sorunu Nedeni İle Bir Sağlık 

Kurumunda Yatan Kişi Olan ve Olmayan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerlerine 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Sağlık Sorunu Nedeni İle Halen Bir Sağlık Kurumunda Yatan Kişisi Olan Haneler 



Batı 9 0,21 4381 99,79 4390 100,00 

Akdeniz 9 0,59 1512 99,41 1521 100,00 

Orta 6 0,31 1928 99,69 1934 100,00 

Karadeniz 5 0,36 1388 99,64 1393 100,00 

Doğu 9 0,40 2234 99,60 2243 100,00 



Kent 17 0,25 6714 99,75 6731 100,00 

Kır 21 0,44 4729 99,56 4750 100,00 


Tablo 40’ta herhangi bir sağlık sorunu nedeni ile bir sağlık kurumunda yatan kişilerin yattıkları sağlık 

kurumuna, yerleşim yerine, bölgelere ve cinsiyete göre dağılımı verilmektedir. Sağlık kurumunda 

yatan toplam 39 kişiden %97,44’ü hastanede, %2,56’sı ise diğer bir kurumda yatmaktadır. Bölgelere, 

cinsiyete ve yerleşim yerine göre incelendiğinde herhangi bir sağlık nedeniyle yatılan kurumun en 

yüksek oranla hastane olduğu gözlenmiştir. 

Tablo 41’de herhangi bir sağlık sorunu nedeni ile bir sağlık kurumunda yatan kişilerin yatış 

nedenlerine, yerleşim yerine, bölgelere ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Buna göre, yatış 

nedenlerinin oranı sırasıyla, tedavi %71,43, ameliyat %14,29, tanı için kontrol %9,52 ve çok yaşlılık 

ise %4,76’dır. 

58

Tablo 40: Herhangi Bir Sağlık Sorunu Nedeni ile Bir Sağlık Kurumunda Yatan Kişilerin 

Yattıkları Sağlık Kurumuna, Yerleşim Yerine, Bölgelere ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Sağlık Kurumu 

Hastane Bakımevi Huzurevi Diğer Toplam 

Yerleşim Yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 16 94,11 - - - - 1 5,89 17 100,00 

Kır 22 100,00 - - - - - - 23 100,00 

Toplam 38 97,44 - - - - 1 2,56 39 100,00 

Bölge 

Batı 9 100,00 - - - - 9 100,00 

Akdeniz 9 100,00 - - - - - - 9 100,00 

Orta 6 100,00 - - - - - - 6 100,00 

Karadeniz 5 100,00 - - - - - - 5 100,00 

Doğu 9 90,00 - - - - 1 10,00 10 100,00 

Toplam 38 97,44 - - - - 1 2,56 39 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 18 94,74 - - - - 1 5,26 19 100,00 

Kadın 20 100,00 - - - - - - 20 100,00 

Toplam 38 97,44 - - - - 1 2,56 39 100,00 

Tablo 41: Herhangi Bir Sağlık Sorunu Nedeni ile Hastanede Yatan Kişilerin Yatış Nedenlerine, 

Yerleşim Yerine, Bölgelere ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Yatış Nedeni 

Tanı İçin Ameliyat Tedavi Çok Yaşlılık Toplam* 


Kent 1 14,29 2 28,57 4 57,14 - - 7 100,00 

Kır 1 7,14 1 7,14 11 78,57 1 7,14 14 100,00 

Toplam 2 9,52 3 14,29 15 71,43 1 4,76 21 100,00 

Bölge 

Batı 1 33,33 - - 2 66,67 - - 3 100,00 

Akdeniz - - - - 7 100,00 - - 7 100,00 

Orta - - - - 2 100,00 - - 2 100,00 

Karadeniz - - 2 50,00 2 50,00 - - 4 100,00 

Doğu 1 20,00 1 20,00 2 40,00 1 20,00 5 100,00 

Toplam 2 9,52 3 14,29 15 71,43 1 4,76 21 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 1 14,29 1 14,29 4 57,14 1 14,29 7 100,00 

Kadın 1 7,14 2 14,29 11 78,57 - - 14 100,00 

Toplam 2 9,52 3 14,29 15 71,43 1 4,76 21 100,00 

* 18 hastanın hastaneye yatış nedeni belirlenememiştir. 

59

3.5. Hane Halkı Bireyleri Arasında Bedensel ve Zihinsel Özürlülük Durumu 

Bedensel ve zihinsel özür türünün kodlanması için DSÖ tarafından geliştirilmiş (ICF) kodlama sistemi 

kullanılmıştır. Kodlama işleminde 2001 DSÖ ICF versiyonu rehber olarak dikkate alınmıştır. 

Kodlamada, öncelikle beyan edilen özrün vücut fonksiyonu veya yapısı ile ilgili olup olmadığına karar 

verilmiştir. Hane reisinin, aile bireyleri hakkındaki özür türünün beyanı doğrultusunda rehberde yer 

alan vücut yapısı veya fonksiyonlarının uygun olan özür kodu bulunarak kodlanmıştır. 

a. Bedensel Özürler 

Bu bölümde hane halkı bireyleri arasındaki bedensel ve zihinsel özürlülerin tespiti yapılmıştır. Hane 

halkı reisine, hane halkı bireyleri arasında bedensel özrü olanlar sorulmuş ve özürlü kişiye ait özür 

türü ve nedeni beyana dayanarak öğrenilmiştir. Hanehalkı reisinin verdiği bilgiye göre bazı özür 

türleri, dolaylı veya dolaysız olarak bedensel özre neden olduğundan veri kaybı olmaması için alınan 

tüm bilgiler değerlendirilmiştir. Menenjit (2), Epilepsi (1) ve Parkinson Hastalığı (1) gibi hastalıklarda 

gelişen bedensel özürlülük kapsam içinde tutulmuştur. Buna göre 798 hanede yaşayan 862 kişide 905 

tane özür tespit edilmiştir. Bunlardan 41 kişide iki özür, iki kişide ise üç özür olduğu bulunmuştur. 

Tablo 42’de hanelerin, hane halkı bireyleri arasında bedensel özürlü olup olmama durumunun 

bölgelere ve yerleşim yerine göre dağılımı verilmiştir. Tablodan görüldüğü üzere, 11481 haneden 

798’inde (%7,00) bir ya da daha fazla özürlü olduğu bulunmuştur. Bu hanelerde yaşayan toplam nüfus 

48057 olup, bunlar içinde 862 kişinin bedensel özürlü (%1,79) olduğu tespit edilmiştir. DİE 2000 

Genel Nüfus Sayımında bedensel özürlülük oranı %09,29 olarak bildirilmiştir. Araştırmada bu oran 

kentte %5,7, kırda ise %8,7 olarak bulunmuştur. Hanelerde tespit edilen özürlü kişi sayıları hanelerde 

yaşayan toplam nüfusa bölünerek özürlü kişi görülme sıklığı hesap edilmiştir. Buna göre Tablo 43’te 

hane halkı bireyleri arasında bedensel özürlülüğe sahip kişilerin cinsiyet ve yerleşim yerine göre 

dağılımı verilmektedir. Tablodan da görüldüğü üzere, toplam 862 özürlü kişilerden 158 (‰3,29) 

görme özürlü olanlar tüm özürler içinde birinci sırada yer almaktadır. Daha sonra çokluk sırası ile; 136 

(‰2,83) alt ekstremite yapısal özür, 100 işitme özrü (‰2,08), 73 üst ekstremite yapısal özür (‰1,52) 

gelmektedir. Cinsiyet açısından incelendiğinde ilk dört özürde kadın lehine farklılık mevcuttur. 

Yerleşim yeri açısından özürlerin görülme sıklığı kırda yaşayanlarda kentte yaşayanlardan daha 

yüksektir. Tablo 44’te Akdeniz ve Doğu Bölgesinde, diğer bölgelere göre alt ekstremite bozuklukları 

daha yüksek bulunmuş, Karadeniz Bölgesinde ise görme özürü ilk sırada (‰2,66) yer almıştır. Tablo 

45’te görüldüğü gibi özürlülük yaş gruplarına göre incelendiğinde 65 üzeri yaş grubunda görme özrü 

(‰16,78), kendi kendine yer değiştirme özürü (‰9,82) , işitme özürü (‰8,87) en yüksek sıklıkta 

tespit edilmiştir. 0-4 ve 5-14 yaş gruplarında bedensel özürlülük sıklığı açısından görülme sıklıkları 

düşük seviyededir. 

Tablo 46’da hanehalkı bireyleri arasında bedensel özürlülüğe sahip kişilerin özürlülük türlerinin 

nedenlerine göre dağılımı verilmiştir. Tabloda görüldüğü üzere, görme özürüne sahip kişilerin 

nedenleri incelendiğinde, sırasıyla %5,59 ile tanımlanmamış hastalıklar, %4,97 ile tanımlanmamış 

faktöre maruz kalma ve %3,11 ile hipertansiyondan ve %2,48 ile doğuştan olduğu tespit edilmiştir. En 

sık ikinci görülen özür alt ekstremite yapısal özür nedenleri incelendiğinde ise sırasıyla %19,85 ile 

doğuştan, %8,82 ile trafik kazaları ve %5,88 ile tıbbi girişim sekelleri neden olarak bulunmuştur. 

60

Tablo 42: Hanehalkı Bireyleri Arasında Bedensel Özürlü Kişi Bulunan ve Bulunmayan 



Bedensel Özürlü Kişi Olma Durumu 



Batı 238 5,40 4152 94,60 4390 100,00 

Akdeniz 141 9,30 1380 90,70 1521 100,00 

Orta 105 5,40 1829 94,60 1934 100,00 

Karadeniz 90 6,50 1303 93,50 1393 100,00 

Doğu 224 10,0 2019 90,00 2243 100,00 

Toplam 798 7,00 10683 93,00 11481 100,00 


Kent 384 5,70 6347 94,30 6731 100,00 

Kır 414 8,70 4336 91,30 4750 100,00 

Toplam 798 7,00 10683 93,00 11481 100,00 



(UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 

ICF 

Kod 

Özür Türü 

Tanı 

Görülme 

Sıklığı 

Cinsiyet 



Sayı % Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ 

b210 Görme özürü 161 17,79 158 3,29 65 2,65 93 3,95 86 4,03 72 2,69 

s750 

Alt ekstremite yapısal 

özür (bacak,ayak) 

136 15,03 136 2,83 49 2,00 87 3,69 66 3,09 70 2,62 

b230 İşitme özürü 100 11,05 100 2,08 35 1,43 65 2,76 53 2,49 47 1,76 

s730 

Üst ekstremite yapısal 

özür (kol,el) 

74 8,18 73 1,52 19 0,78 54 2,29 37 1,73 36 1,35 

b770 

Yürüme şekil 

fonksiyonu özürü 

73 8,07 73 1,52 31 1,26 42 1,78 43 2,02 30 1,12 

d420 

Kendi başına 

yerdeğiştirme özürü 

52 5,75 52 1,08 22 0,90 30 1,27 29 1,36 23 0,86 

s740 

Pelvik bölge yapısal 

özür 

44 4,86 44 0,92 28 1,14 16 0,68 30 1,41 14 0,52 

b215 

Göz hareketlerini 

sağlayan yapıların 34 3,76 34 0,71 15 0,61 19 0,81 16 0,75 18 0,67 

fonksiyonları özürü 

b740 

Kas gücü fonksiyonları 

özürü 

32 3,54 32 0,67 17 0,69 15 0,64 18 0,84 14 0,52 

d450 Yürüme özürü 29 3,20 29 0,60 16 0,65 13 0,55 16 0,75 13 0,49 

Diğer 170 18,78 131 2,73 52 2,12 79 3,35 61 2,86 70 2,62 

Toplam 905 100,00 862 17,94 349 14,24 513 21,79 455 21,34 407 15,23 

61


Özürlülük Türlerinin Bölgelere Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 


Bölge 

ICF 

Özür Türü 


Kod 

Sayı ‰ 


b210 Görme özürü 158 3,29 52 3,31 30 4,81 17 2,28 15 2,66 44 3,38 

s750 Alt ekstremite yapısal 

özür (bacak,ayak) 

136 2,83 25 1,59 27 4,33 12 1,61 10 1,77 62 4,76 

b230 İşitme özürü 100 2,08 31 1,97 23 3,69 7 0,94 8 1,42 31 2,38 

s730 Üst ekstremite yapısal 

özür (kol,el) 

73 1,52 21 1,34 15 2,41 8 1,07 7 1,24 22 1,69 

b770 Yürüme şekil 

fonksiyonu özürü 

73 1,52 18 1,15 11 1,77 15 2,01 7 1,24 22 1,69 

d420 Kendi başına 

yerdeğiştirme özürü 

52 1,08 25 1,59 6 0,96 2 0,27 8 1,42 11 0,84 

s740 Pelvik bölge yapısal 

özür 

44 0,92 6 0,38 2 0,32 11 1,48 13 2,30 12 0,92 

b215 Göz hareketlerini 


fonksiyonları özürü 

b740 Kas gücü fonksiyonları 

özürü 

32 0,67 16 1,02 7 1,12 5 0,67 2 0,35 2 0,15 

d450 Yürüme özürü 29 0,60 14 0,89 4 0,64 6 0,80 4 0,71 1 0,08 

Diğer 131 2,73 34 2,17 17 2,73 25 3,35 21 3,72 34 2,61 

Toplam 862 17,94 251 15,98 148 23,75 111 14,89 98 17,37 254 19,50 


Özürlülük Türlerinin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 


Yaş Grupları 

ICF 

Kod 

Özür Türü 

Sayı ‰ 

0-4 5-14 15-44 45-64 65+ 


b210 Görme özürü 158 3,29 3 0,72 9 0,91 49 2,16 44 5,45 53 16,78 

Alt ekstremite yapısal 

s750 özür (bacak,ayak) 

136 2,83 2 0,48 12 1,21 77 3,39 30 3,72 15 4,75 

b230 İşitme özürü 100 2,08 3 0,72 11 1,11 36 1,58 22 2,72 28 8,87 

Üst ekstremite yapısal 

s730 özür (kol,el) 

73 1,52 0 0,00 13 1,31 38 1,67 15 1,86 7 2,22 

Yürüme şekil 

b770 fonksiyonu özürü 

73 1,52 2 0,48 6 0,60 34 1,50 22 2,72 9 2,85 

Kendi başına 

d420 yerdeğiştirme özürü 

52 1,08 0 0,00 2 0,20 10 0,44 9 1,11 31 9,82 

Pelvik bölge yapısal 

s740 özür 

44 0,92 1 0,24 8 0,81 22 0,97 11 1,36 2 0,63 

Göz hareketlerini 


b215 fonksiyonları özürü 

Kas gücü fonksiyonları 

b740 özürü 

32 0,67 0 0,00 4 0,40 8 0,35 10 1,24 10 3,17 

d450 Yürüme özürü 29 0,60 1 0,24 5 0,50 11 0,48 5 0,62 7 2,22 

Diğer 131 2,73 8 1,92 27 2,72 56 2,46 25 3,10 15 4,75 

Toplam 862 17,94 24 5,77 113 11,37 354 15,57 193 23,90 178 56,36 

62

Tablo 46: Hanehalkı Bireyleri Arasında Bedensel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Özürlülük Türlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 


ICD-10 

Kod 

Özür Nedeni 

Tanı 

Görme 

Özürü 

Alt 

Ekstremite 

Yapısal Özür 

(Bacak, 

Ayak) 

Özür Türü 

İşitme Özürü 

Üst 

Ekstremite 


(Kol, El) 

Yürüme Şekil 

Fonksiyonu 

Özürü 

Kendi Başına 

Yer Değiştirme 

Özürü 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Q89.9 Doğuştan bozuk oluşum, tanımlanmamış 89 9,83 4 2,48 27 19,85 1 1,00 11 14,86 7 9,59 1 1,92 

V49.9 

Z03.9 

W19.9 

Tanımlanmamış kara yolu kazasında 

yaralanan otomobil yolcusu 

Kuşkulu hastalık veya durum için 

gözlem, tanımlanmamış 

Düşme, tanımlanmamış, tanımlanmamış 

yer 

38 4,20 1 0,62 12 8,82 1 1,00 5 6,76 7 9,59 3 5,77 

38 4,20 9 5,59 2 1,47 7 7,00 1 1,35 2 2,74 2 3,85 

32 3,54 2 1,24 6 4,41 2 2,00 6 8,11 3 4,11 1 1,92 

I10 Esansiyel (birincil) hipertansiyon 31 3,43 5 3,11 0 0,00 2 2,00 0 0,00 0 0,00 14 26,92 

G03.9 Menenjit, tanımlanmamış 25 2,76 2 1,24 1 0,74 9 9,00 0 0,00 2 2,74 1 1,92 

X59.9 

Tanımlanmamış faktöre maruz kalma, 

tanımlanmamış yer 

25 2,76 8 4,97 6 4,41 1 1,00 1 1,35 2 2,74 0 0,00 

Y88.3 

Hastada anormal reaksiyon veya geç 

komplikasyona neden olan girişim 

esnasında herhangi bir kazanın olmadığı 

23 2,54 2 1,24 8 5,88 1 1,00 3 4,05 3 4,11 0 0,00 

cerrahi ve diğer tıbbi girişimlerin sekeli 

B91 Poliyomiyelit sekeli 18 1,99 0 0,00 6 4,41 1 1,00 1 1,35 6 8,22 1 1,92 

Q65.2 Kalça doğuştan çıkığı, tanımlanmamış 15 1,66 0 0,00 2 1,47 0 0,00 0 0,00 2 2,74 0 0,00 

Diğer nedenler 571 63,09 128 79,50 66 48,53 75 75,00 46 62,16 39 53,42 29 55,77 

Toplam 905 100 161 100,00 136 100 100 100 74 100 73 100 52 100 

63

Tablo 46(devam): Hanehalkı Bireyleri Arasında Bedensel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Özürlülük Türlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 


ICD-10 

Kod 

Nedenler 

Tanı 

Pelvik Bölge 


Göz 

Hareketlerini 

Sağlayan 

Yapıların 

Fonksiyonları 

Özürü 

Özür Türü 

Kas Gücü 

Fonksiyonları 

Özürü 

Yürüme Özürü 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Q89.9 

Doğuştan bozuk oluşum, 

tanımlanmamış 

89 9,83 7 15,91 6 17,65 2 6,25 4 13,79 19 11,18 

V49.9 

Tanımlanmamış kara yolu kazasında 

yaralanan otomobil yolcusu 

38 4,20 3 6,82 0 0,00 0 0,00 0 0,00 6 3,53 

Z03.9 

Kuşkulu hastalık veya durum için 

gözlem, tanımlanmamış 

38 4,20 0 0,00 5 14,71 3 9,38 2 6,90 5 2,94 

W19.9 

Düşme, tanımlanmamış, tanımlanmamış 

yer 

32 3,54 4 9,09 0 0,00 0 0,00 1 3,45 7 4,12 

I10 Esansiyel (birincil) hipertansiyon 31 3,43 0 0,00 0 0,00 6 18,75 0 0,00 4 2,35 

G03.9 Menenjit, tanımlanmamış 25 2,76 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 10 5,88 

X59.9 

Tanımlanmamış faktöre maruz kalma, 

tanımlanmamış yer 

25 2,76 4 9,09 0 0,00 0 0,00 0 0,00 3 1,76 

Y88.3 

Hastada anormal reaksiyon veya geç 

komplikasyona neden olan girişim 

esnasında herhangi bir kazanın olmadığı 

cerrahi ve diğer tıbbi girişimlerin sekeli 

23 2,54 3 6,82 0 0,00 1 3,13 0 0,00 2 1,18 

B91 Poliyomiyelit sekeli 18 1,99 0 0,00 0 0,00 2 6,25 0 0,00 1 0,59 

Q65.2 Kalça doğuştan çıkığı, tanımlanmamış 15 1,66 11 25,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 

Diğer özürler 571 63,09 12 27,27 23 67,65 18 56,25 22 75,86 113 66,47 

Toplam 905 100 44 100 34 100 32 100 29 100 170 100 

Diğer 

64

. Zihinsel Özürler 

Hane halkı reisine, hane halkı bireyleri arasında zihinsel özrü olanlar sorulmuş ve özürlü kişiye ait 

özür türü ve nedeni beyana dayanarak öğrenilmiştir. Hanehalkı reisinin verdiği bilgiye göre bazı özür 

türleri, dolaylı veya dolaysız olarak zihinsel özre neden olduğundan veri kaybı olmaması için alınan 

tüm bilgiler değerlendirilmiştir. Epilepsi (6) ve menenjit (4) gibi hastalıklarda farklı boyutlarda gelişen 

zihinsel özürlükler kapsam içinde tutulmuştur. Bu konuda yapılacak ileri analizlerde bu durum göz 

önünde tutulmalıdır. Buna göre 154 hanede yaşayan 163 kişide özür tespit edilmiştir. Tablo 47’de 

bireyleri arasında zihinsel özürlü kişi bulunan hanelerin bölgelere ve yerleşim yerine göre dağılımı 

verilmiştir. 11481 hane için zihinsel özürlü kişiye sahip hane oranı %1,34 olarak bulunmuştur. Bu 

oran diğer bölgelere göre kırda %1,73, kentte ise %1,07 olarak bulunmuştur. 

Tablo 48’de hane halkı bireyleri arasındaki zihinsel özürlülüğe sahip kişilerin özürlülük türü, yerleşim 

yeri ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Tablodan görüldüğü gibi, toplam 163 kişide zihinsel özür 

olduğu belirlenmiştir. Bunlar görülme sıklıklarına göre incelendiğinde, 89 kişi (‰1,85) ile entellektüel 

özürler birinci sırada, 14 kişi ‰0,29 ile global mental özürler ikinci sırada 11 kişi (‰0,23) ile ses ve 

konuşma özürü ile hareket fonksiyon kısıtlılığı üçüncü sırada yer almıştır. 

Özürlü kişilerin cinsiyeti ve yerleşim yeri incelendiğinde, entelektüel özür kadınlarda ‰2,00, 

erkeklerde ‰1,70 olarak bulunmuştur. Diğer özürlerde görülme sıklığı açısından cinsiyet farkı tespit 

edilememiştir. Özürlü kişilerin yerleşim yerine göre dağılımı incelendiğinde, entelektüel özür kırda 

‰2,16, kentte ‰1,61 olarak ve beynin yapısal özürü kırda ‰0,38 ve kentte ‰0,07 olarak 

bulunmuştur. 

Bireyleri arasında zihinsel özürlülüğe sahip kişilerin zihinsel özürlülük türlerinin bölgelere göre 

dağılımı Tablo 49’da verilmektedir. Bölgelere göre dağılım incelendiğinde; global mental özür, Doğu 

Bölgesinde (‰0,61) daha yüksek bulunmuştur. Diğer özür türlerinin bölgelere göre dağılımında ise 

kişi sayısının azlığı nedeniyle görülme sıklıkları açısından önemli bir farklılaşma görülmemiştir. 

Hane halkı bireyleri arasında zihinsel özürlülüğe sahip kişilerin zihinsel özürlülük türlerinin yaş 

gruplarına göre dağılımı Tablo 50’de verilmektedir. Entelektüel özürlerin yaş gruplarına göre dağılımı 

incelendiğinde; 5-14 yaş grubunda ‰2,31 ile en yüksek ve sırasıyla 15-44 yaş grubunda ‰1,98, 45-64 

yaş grubunda ‰1,86 ve 65+ yaş grubunda ‰1,27 olarak tespit edilmiştir. Diğer özürlüklerin yaş 

gruplarına göre dağılımı incelendiğinde, yaş gruplarına düşen kişi sayılarının azlığı nedeniyle görülme 

sıklıkları açısından önemli bir farklılaşma görülmemiştir. 

Tablo 51’de hanehalkı bireyleri arasında zihinsel özürlülüğe sahip kişilerin özürlülük türlerinin 

nedenlerine göre dağılımı verilmektedir. Tabloda görüldüğü gibi, en sık 10 özüre özgü tespit edilen en 

sık 10 nedene göre görülme sıklıkları hesap edilmiş, zihinsel özürlüklerin genelde nedenlerinin 

başında ‰31,29 ile doğuştan bozuk oluşum, ‰7,36 ile menenjit ile konvülsiyonlar ve ‰6,75 ile 

soygeçmişte akrabalık öyküsü olduğu bulunmuştur. Her özüre özgü nedenler tespit edilmiş ve görülme 

sıklığı hesap edilmiştir. Entelektüel özürde nedenlerin başında ‰31,46 ile doğuştan bozuk oluşum, 

‰11,24 ile menenjit, ‰10,11 ile akrabalık öyküsü gelmektedir. Tüm özür türlerinin nedenlerinin 

başında ses ve konuşma özürü dışında doğuştan bozuk oluşum ilk neden olarak en yüksek sıklıkla 

görülmektedir. Özür nedenlerinden menenjit, en sık entellektüel özüre neden olmuş, akrabalık öyküsü 

entellektüel özür ile global mental özüre neden olmuştur. 

65

Tablo 47: Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlü Kişi Bulunan ve Bulunmayan 

Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Zihinsel Özürlü Kişi Bulunan Hane 



Batı 49 1,12 4341 98,88 4390 100,00 

Akdeniz 23 1,51 1498 98,49 1521 100,00 

Orta 19 0,98 1915 99,02 1934 100,00 

Karadeniz 23 1,65 1370 98,35 1393 100,00 

Doğu 40 1,78 2203 98,22 2243 100,00 

Toplam 154 1,34 11327 98,66 11481 100,00 


Kent 72 1,07 6659 98,93 6731 100,00 

Kır 82 1,73 4668 98,27 4750 100,00 

Toplam 154 1,34 11327 98,66 11481 100,00 

66

Tablo 48: Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Zihinsel Özürlülük Türlerinin Cinsiyet ve 

Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 

ICF 

Kod 

Özür Türü 

Görülme 

Cinsiyet 


Sıklığı Kadın Erkek Kır Kent 


b117 Entellektüel özür 89 1,85 49 2,00 40 1,70 46 2,16 43 1,61 

b139 Global mental özür, diğer spesifik veya tanımlanmamış 14 0,29 5 0,20 9 0,38 9 0,42 5 0,19 

b399 Ses ve konuşma özürü 11 0,23 4 0,16 7 0,30 7 0,33 4 0,15 

b770 Hareket fonksiyon kısıtlılığı 11 0,23 6 0,24 5 0,21 3 0,14 8 0,30 

s110 Beynin yapısal özürü 10 0,21 4 0,16 6 0,25 8 0,38 2 0,07 

b199 Mental fonksiyon özürü, tanımlanmamış 5 0,10 1 0,04 4 0,17 1 0,05 4 0,15 

b799 Nörolojik ve hareket fonksiyon özürü, tanımlanmamış 5 0,10 3 0,12 2 0,08 4 0,19 1 0,04 

s199 Sinir sistemi yapısal özürü, tanımlanmamış 5 0,10 0 0,00 5 0,21 1 0,05 4 0,15 

d420 Kendi başına yerdeğiştirememe 3 0,06 1 0,04 2 0,08 2 0,09 1 0,04 

b235 Vestibüler fonksiyonların özürü 2 0,04 1 0,04 1 0,04 0 0,00 2 0,07 

Diğer özür türleri 8 0,17 5 0,20 3 0,13 5 0,23 3 0,11 

Toplam 163 3,39 79 3,22 84 3,57 86 4,03 77 2,88 

67

Tablo 49: Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Zihinsel Özürlülük Türlerinin Bölgelere Göre Dağılımı 


Görülme 

Bölge 

ICF 

Özür Türü 

Sıklığı 

Kod 


Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ 

b117 Entellektüel özür 89 1,85 31 1,97 13 2,09 8 1,07 13 2,30 24 1,84 

b139 Global mental özür, diğer spesifik veya tanımlanmamış 14 0,29 2 0,13 2 0,32 0 0,00 2 0,35 8 0,61 

b399 Ses ve konuşma özürü 11 0,23 3 0,19 2 0,32 2 0,27 1 0,18 3 0,23 

b770 Hareket fonksiyon kısıtlılığı 11 0,23 4 0,25 2 0,32 1 0,13 2 0,35 2 0,15 

s110 Beynin yapısal özürü 10 0,21 4 0,25 1 0,16 3 0,40 0 0,00 2 0,15 

b199 Mental fonksiyon özürü, tanımlanmamış 5 0,10 2 0,13 1 0,16 2 0,27 0 0,00 0 0,00 

b799 Nörolojik ve hareket fonksiyon özürü, tanımlanmamış 5 0,10 1 0,06 1 0,16 0 0,00 3 0,53 0 0,00 

s199 Sinir sistemi yapısal özürü, tanımlanmamış 5 0,10 3 0,19 0 0,00 0 0,00 0 0,00 2 0,15 

d420 Kendi başına yerdeğiştirememe 3 0,06 1 0,06 0 0,00 0 0,00 2 0,35 0 0,00 

b235 Vestibüler fonksiyonların özürü 2 0,04 0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 2 0,15 

Diğer özür türleri 8 0,17 1 0,06 2 0,32 3 0,40 1 0,18 1 0,08 

Toplam 163 3,39 52 3,31 24 3,85 19 2,55 24 4,25 44 3,38 

68

Tablo 50: Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Zihinsel Özürlülük Türlerinin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


ICF 

Kod 

Özür Türü 

Görülme 

Sıklığı 


0-4 5-14 15-44 45-64 65+ 

Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ Sayı ‰ 

b117 Entellektüel özür 89 1,85 2 0,48 23 2,31 45 1,98 15 1,86 4 1,27 

b139 Global mental özür, diğer spesifik veya tanımlanmamış 14 0,29 0 0,00 5 0,50 8 0,35 1 0,12 0 0,00 

b399 Ses ve konuşma özürü 11 0,23 1 0,24 3 0,30 6 0,26 0 0,00 1 0,32 

b770 Hareket fonksiyon kısıtlılığı 11 0,23 0 0,00 2 0,20 9 0,40 0 0,00 0 0,00 

s110 Beynin yapısal özürü 10 0,21 0 0,00 1 0,10 6 0,26 3 0,37 0 0,00 

b199 Mental fonksiyon özürü, tanımlanmamış 5 0,10 0 0,00 0 0,00 4 0,18 1 0,12 0 0,00 

b799 Nörolojik ve hareket fonksiyon özürü, tanımlanmamış 5 0,10 1 0,24 0 0,00 4 0,18 0 0,00 0 0,00 

s199 Sinir sistemi yapısal özürü, tanımlanmamış 5 0,10 1 0,24 1 0,10 1 0,04 0 0,00 2 0,63 

d420 Kendi başına yerdeğiştirememe 3 0,06 0 0,00 1 0,10 1 0,04 0 0,00 1 0,32 

b235 Vestibüler fonksiyonların özürü 2 0,04 1 0,24 0 0,00 0 0,00 1 0,12 0 0,00 

Diğer özür türleri 8 0,17 0 0,00 5 0,50 3 0,13 0 0,00 0 0,00 

Toplam 163 3,39 6 1,44 41 4,13 87 3,83 21 2,60 8 2,53 

69

Tablo 51: Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Özürlülük Türlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 


ICD-10 

Kod 

Nedenler 

Görülme 

Sıklığı 

Entellektüel 

Özür 

Global Mental 

Özür, Diğer 

Spesifik 

veya 

Tanımlanmamış 

Özür Türü 

Ses ve 

Konuşma 

Özürü 

Hareket 

Fonksiyon 

Kısıtlılığı 

Beynin 

Yapısal Özürü 

Sayı ‰ Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Q89.9 Doğuştan bozuk oluşum, tanımlanmamış 51 1,06 28 31,4 2 14,3 1 9,1 7 63,6 5 50,0 

G03.9 Menenjit, tanımlanmamış 12 0,25 10 11,2 1 7,1 1 9,1 0 0,0 0 0,0 

R56.8 Konvülziyonlar, diğer ve tanımlanmamış 12 0,25 4 4,5 0 0,0 3 27,3 0 0,0 1 10,0 

Z84.3 Soygeçmişte akrabalık öyküsü 11 0,23 9 10,1 1 7,1 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

Z03.9 Kuşkulu hastalık veya durum, tanımlanmamış 10 0,21 7 7,9 2 14,3 0 0,0 1 9,1 0 0,0 

F43.9 Ağır strese karşı tepki, tanımlanmamış 8 0,17 5 5,6 2 14,3 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

R50.9 Ateş, tanımlanmamış 7 0,15 2 2,3 2 14,3 1 9,1 1 9,1 0 0,0 

W19.9 Düşme, Tanımlanmamış yer 5 0,10 4 4,5 0 0,0 0 0,0 0 0,0 1 10,0 

F79.9 Zeka geriliği, davranış bozukluğu belirtilmiyor 3 0,06 2 2,3 0 0,0 1 9,1 0 0,0 0 0,0 

P20.1 Döl yatağı içi hipoksi, eylem ve doğumda görülen 3 0,06 0 0,0 2 14,3 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

Diğer nedenler 41 0,85 18 20,2 2 14,3 4 36,3 2 18,2 3 30,0 

Toplam 163 3,39 89 100 14 100 11 100 11 100 10 100 

70

Tablo 51 (devam): Hanehalkı Bireyleri Arasında Zihinsel Özürlülüğe Sahip Kişilerin Özürlülük Türlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı 


ICD-10 

Kod 

Nedenler 

Görülme 

Sıklığı 

Mental 

Fonksiyon 

Özürü 

Nörolojik ve 

Hareket 

Fonksiyon 

Özürü 

Sinir Sistemi 

Yapısal Özürü 

Özür Türü 

Kendi Başına 

Yerdeğiştirememe 

Vestibüler 

Fonksiyonların 

Özürü 

Sayı ‰ Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Diğer 

Q89.9 

Doğuştan bozuk oluşum, tanımlanmamış 

51 1,06 1 20,0 1 20,0 2 40,0 0 0,0 1 50,0 3 37,5 

G03.9 

Menenjit, tanımlanmamış 

12 0,25 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

R56.8 

Konvülziyonlar, diğer ve tanımlanmamış 

12 0,25 2 40,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 25,0 

Z84.3 

Soygeçmişte akrabalık öyküsü 

11 0,23 0 0,0 1 20,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

Z03.9 

Kuşkulu hastalık veya durum, tanımlanmamış 

10 0,21 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

F43.9 

Ağır strese karşı tepki, tanımlanmamış 

8 0,17 0 0,0 0 0,0 1 20,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

R50.9 

Ateş, tanımlanmamış 

7 0,15 0 0,0 1 20,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

W19.9 

Düşme, Tanımlanmamış yer 

5 0,10 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

F79.9 

Zeka geriliği, davranış bozukluğu belirtilmiyor 

3 0,06 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 

P20.1 

Döl yatağı içi hipoksi, eylem ve doğumda görülen 

3 0,06 0 0,0 0 0,0 0 0,0 1 33,3 0 0,0 0 0,0 

Diğer nedenler 41 0,85 2 40,0 2 40,0 2 40,0 2 66,7 1 50,0 3 37,5 

Toplam 163 3,39 5 100 5 100 5 100 3 100 2 100 8 100 

71

3.6. Hanelerde Bakıma İhtiyacı Olan Yetişkin ve Çocukların Durumlarının 

Değerlendirilmesi 

Bu bölümde hanelerde yaşlılık veya bir hastalığa bağlı olarak bakıma ihtiyacı olan yetişkin ve 

çocukların olup olmadığı sorulmuş ve sonuçlar Tablo 52,53,54 ve 55’te verilmiştir. 

Tablo 52’de görüldüğü gibi, anket uygulanan 11481 haneden 535’inde (%4,66) bakıma muhtaç 

yetişkin kişi olduğu bulunmuştur. 

11481 hanede yaşayan 48057 kişi içinde 563 yetişkinin (%1,17) bakıma ihtiyacı vardır. Tablo 53’te 

görüldüğü gibi, bunların 264’ünün (%46,89) “bakıma ihtiyacı var, sürekli izlemeli”, 77’sinin (%13,68) 

“bakımsız yapamaz, izlenmeli ve bir saatten fazla evde yalnız bırakılmamalı”, 94’ünün (%16,70) 

“evde birkaç saat yalnız kalabilir ancak evden ayrılacağı zaman refakatçiye ihtiyacı var”, 128’inin 

(%22,74) ise “evde biraz bakıma ihtiyacı var ve evden ayrılacağı zaman bazen refakatçiye ihtiyacı 

var”olduğu saptanmıştır. 

Tablo 54’te görüldüğü gibi, 11481 haneden 161’inde (%1,40) bakıma ihtiyacı olan çocuk saptanmıştır. 

Bu 11481 hanede yaşayan 48057 kişi içinde 168 çocuğun (%0,34) bakıma ihtiyacı olduğu 

görülmüştür. 

Tablo 55’te belirtildiği gibi, bu çocukların 96’sının (%57,14) “bakıma ihtiyacı var, sürekli izlemeli”, 

28’inin (%16,67) “bakımsız yapamaz, izlenmeli ve bir saatten fazla evde yalnız bırakılmamalı”, 

19’unun (%11,31) “evde birkaç saat yalnız kalabilir ancak evden ayrılacağı zaman refakatçiye ihtiyacı 

var”, 25’inin (%14,88) ise “evde biraz bakıma ihtiyacı var ve evden ayrılacağı zaman bazen 

refakatçiye ihtiyacı var” olduğu saptanmıştır. 

Tablo 52: Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma Muhtaç Yetişkin Bir Kişi (18 ve Daha Yukarı 

Yaş) Bulunan ve Bulunmayan Hanelerin, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Bakıma Muhtaç Yetişkin Kişi Bulunan Hane 



Batı 147 3,35 4243 96,65 4390 100,00 

Akdeniz 81 5,33 1440 94,67 1521 100,00 

Orta 93 4,81 1841 95,19 1934 100,00 

Karadeniz 78 5,60 1315 94,40 1393 100,00 

Doğu 136 6,06 2107 93,94 2243 100,00 



Kent 267 3,97 6464 96,03 6731 100,00 

Kır 268 5,64 4482 94,36 4750 100,00 


72

Tablo 53: Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma İhtiyacı Olan Yetişkinlerin (18 Yaş ve Üstü ) 

Bakım Durumuna, Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Toplam 

Bakıma 

Kent 

Kır 

İhtiyaç Durumu Sayı % Sayı % Sayı % 

Bakıma İhtiyacı Var 

Sürekli İzlenmeli 

132 47,83 132 45,99 264 46,89 

Bakımsız Yapamaz, 

İzlenmeli ve Bir Saatten 

Fazla Evde Yalnız Bırakılmamalı 

Evde Birkaç Saat Yalnız 

Kalabilir Ancak Evden Ayrılacağı Zaman 

Refakatçiye İhtiyacı Var 

Evde Biraz Bakıma İhtiyacı Var 

ve Evden Ayrılacağı Zaman Bazen 


34 12,32 43 14,98 77 13,68 

48 17,39 46 16,03 94 16,70 

62 22,46 66 23,00 128 22,74 

Toplam 276 100 287 100 563 100 

Tablo 54: Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma Muhtaç Bir Çocuk (0-17 Yaş) Olan ve 

Olmayan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Bakıma İhtiyacı Olan Çocuk Bulunan Hane 



Batı 50 1,14 4340 98,86 4390 100,00 

Akdeniz 19 1,25 1502 98,75 1521 100,00 

Orta 20 1,03 1914 98,97 1934 100,00 

Karadeniz 12 0,86 1381 99,14 1393 100,00 

Doğu 60 2,67 2183 97,33 2243 100,00 



Kent 100 1,49 6631 98,51 6731 100,00 

Kır 61 1,28 4689 98,72 4750 100,00 


73

Tablo 55: Hane Halkı Bireyleri Arasında Bakıma İhtiyacı Olan (0-17 yaş) Çocukların Bakım 

Durumuna ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Bakıma İhtiyaç 

Kent Kır Toplam 

Durumu Sayı % Sayı % Sayı % 

Bakıma İhtiyacı Var 

Sürekli İzlenmeli 

62 58,49 34 54,84 96 57,14 

Bakımsız Yapamaz, 

İzlenmeli ve Bir Saatten 

18 16,98 10 16,13 28 16,67 

Fazla Evde Yalnız Bırakılmamalı 

Evde Birkaç Saat Yalnız 

Kalabilir Ancak Evden Ayrılacağı Zaman 

12 11,32 7 11,29 19 11,31 


Evde Biraz Bakıma İhtiyacı Var 

ve Evden Ayrılacağı Zaman Bazen 

14 13,21 11 17,74 25 14,88 


Toplam 106 100 62 100 168 100 

Tablo 56’da, hane halkı bireyleri arasında son bir yılda ölüm olan ve olmayan hanelerin bölgelere ve 

yerleşim yerine göre dağılımı verilmiştir. Tablo 56’dan da görüldüğü gibi, 340 hanede ölüm olduğu 

beyan edilmiş bu hanelerde son bir yılda ölüm olanların en düşük oranı %1,45 ile Akdeniz Bölgesinde, 

en yüksek oranı ise %3,88 ile Doğu Bölgesinde tespit edilmiştir. Yerleşim yeri dikkate alındığında, 

ölüm tespit edilen 340 hanenin 164’ü kentte, 176’sı ise kırda bulunan hanelerdir. 

Tablo 56: Hane Halkı Bireyleri Arasında Son Bir Yılda Ölüm Olan ve Olmayan Hanelerin 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Son Bir Yılda Ölüm 



Batı 134 3,05 4256 96,95 4390 100,00 

Akdeniz 22 1,45 1499 98,55 1521 100,00 

Orta 50 2,59 1884 97,41 1934 100,00 

Karadeniz 47 3,37 1346 96,63 1393 100,00 

Doğu 87 3,88 2156 96,12 2243 100,00 

Toplam 340 2,96 11141 97,04 11481 100,00 


Kent 164 2,44 6567 97,56 6731 100,00 

Kır 176 3,71 4574 96,29 4750 100,00 

Toplam 340 2,96 11141 97,04 11481 100,00 

74

3.7. Konutların Altyapı Özelliklerinin Analizi 

Bu bölümde hane halkının yaşadığı konutların altyapısıyla ilgili temel özelliklerin belirlenmesi ve bazı 

özelliklerinin risk olarak tespiti için 12 soru sorulmuştur. Her soruya karşı alınan cevaplar bölgeler ve 

yerleşim yeri düzeyinde tablolaştırılmıştır. 

Tablo 57’de konutların sahip oldukları oda sayısına (salon dahil – mutfak, banyo ve kiler hariç) göre 

dağılımları verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi, bu çalışmanın sonuçlarına göre tüm konutlar 

içinde; bir odalılar %1.91, iki odalılar %9.91, üç odalılar %41.16, dört odalılar %39.40’lık bir paya 

sahiptir ve konutların büyük çoğunluğu üç ve dört odalıdır. Yedi ve daha fazla odaya sahip olan 

konutların tüm konutlar içindeki payı çok düşük olup, % 0.57’lik bir paya sahiptir. 2000 Yılı Genel 

Nüfus Sayımında; tüm konutlar içinde, bir odalı konutların payı %1,61 , iki odalıların payı %9.58, üç 

odalıların %37,21 ve dört odalıların ise %40,65 olarak bulunmuştur. Bu çalışmada bulunan sonuçlar 

ile 2000 Nüfus Sayımında bulunan sonuçlar birbiri ile benzer ve uyumludur. 

Konutların sahip olduğu odalara ve bölgelere göre dağılımı incelendiğinde, ülke genelinde üç odalı 

konutlar %41,16’lik bir paya sahipken bu pay Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da % 44,01’e çıkmakta, 

Orta Anadolu’da ise %32,16’ya düşmektedir. Yerleşim yerine göre konutların sahip olduğu oda 

sayıları incelendiğinde; kentte üç odaya sahip olan konutların payı %43.48 iken bu pay kırda %37.88’e 

düşmektedir. 

75

Tablo 57: Örnekleme Çıkan Konutların Oda Sayısına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


1 Oda 2 Oda 3 Oda 4 Oda 5 Oda 6 Oda 7 Oda 8 Oda 9 Oda 10 Oda 11 Oda 12 Oda Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 60 1,37 361 8,23 1977 45,09 1742 39,73 183 4,17 40 0,91 9 0,21 8 0,18 4 0,09 1 0,02 0 0,00 0 0,00 4385 100,00 

Akdeniz 35 2,31 163 10,76 619 40,86 579 38,22 100 6,60 13 0,86 2 0,13 3 0,20 0 0,00 0 0,00 1 0,07 0 0,00 1515 100,00 

Orta 27 1,40 113 5,84 622 32,16 1021 52,79 124 6,41 21 1,09 2 0,10 2 0,10 0 0,00 0 0,00 1 0,05 1 0,05 1934 100,00 

Karadeniz 5 0,36 81 5,82 516 37,07 590 42,39 146 10,49 35 2,51 7 0,50 6 0,43 3 0,22 2 0,14 1 0,07 0 0,00 1392 100,00 

Doğu 92 4,11 418 18,68 985 44,01 585 26,14 117 5,23 30 1,34 6 0,27 4 0,18 1 0,04 0 0,00 0 0,00 0 0,00 2238 100,00 

Toplam 219 1,91 1136 9,91 4719 41,16 4517 39,40 670 5,84 139 1,21 26 0,23 23 0,20 8 0,07 3 0,03 3 0,03 1 0,01 11464 100,00 


Kent 100 1,49 563 8,38 2921 43,48 2825 42,05 257 3,83 38 0,57 6 0,09 5 0,07 3 0,04 0 0,00 0 0,00 0 0,00 6718 100,00 

Kır 119 2,51 573 12,07 1798 37,88 1692 35,65 413 8,70 101 2,13 20 0,42 18 0,38 5 0,11 3 0,06 3 0,06 1 0,02 4746 100,00 

Toplam 219 1,91 1136 9,91 4719 41,16 4517 39,40 670 5,84 139 1,21 26 0,23 23 0,20 8 0,07 3 0,03 3 0,03 1 0,01 11464 100,00 

N=11481 n=11464 Bilinmeyen=17 

76

Tablo 58’de örnekleme çıkan konutların taban yapısının bölgeler ve yerleşim yerlerine göre sayısal 

dağılımları ve yüzdeleri görülmektedir. Taban yapısı sert zemin olanların oranı %95,52 iken, toprak 

zemin olanların oranı % 4,47’dir. 1998 TNSA sonuçlarına göre toprak zemin döşemesi oranı ise % 

6.9’dur. Araştırmada kırsal kesiminde % 9,60 olan toprak zemin oranı, 1998 yılı TNSA’da (NEE, 

1998) ise % 16.7 olarak bulunmuştur. Kentsel kesimde bu oranın % 0,86 olduğu görülmektedir, aynı 

oran 1998 NEE’de ise % 2.4’dür. Zemin yapısı bölgelere göre de farklılıklar göstermektedir. Türkiye 

genelinde % 4,47 olan toprak zemin oranı, Karadeniz Bölgesinde % 0,86 Batı Bölgesinde % 2,03, 

Doğu Bölgesinde ise % 9,39'dur. Konut duvarının yapısıyla ilgili sayısal ve yüzde dağılımları ise 

Tablo 59‘da görülmektedir. Genel olarak konutların duvar yapısına bakıldığında % 93.87’sinin tuğla, 

taş, briketten yapıldığı, kırda ise bu oranın %88,12’ye düştüğü, geri kalanın ise kerpiçten yapıldığı 


Tablo 58: Örnekleme Çıkan Konutların Taban Yapısına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Sert Zemin 

Toprak 

Karo Beton Parke/Ahşap Diğer Zemin Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 670 15,31 1519 34,72 1538 35,15 559 12,78 89 2,03 4375 100,00 

Akdeniz 322 21,24 791 52,18 228 15,04 137 9,04 38 2,50 1516 100,00 

Orta 100 5,25 890 46,23 635 32,99 137 7,06 163 8,46 1925 100,00 

Karadeniz 48 3,47 468 33,86 697 50,43 157 11,36 12 0,86 1382 100,00 

Doğu 151 6,75 1512 67,62 183 8,18 180 8,05 210 9,39 2236 100,00 

Toplam 1291 11,30 5180 45,30 3281 28,70 1170 10,22 512 4,47 11434 100,00 


Kent 956 14,26 2788 41,56 2094 31,21 813 12,10 58 0,86 6709 100,00 

Kır 335 7,09 2392 50,62 1187 25,12 357 7,56 454 9,60 4725 100,00 

Toplam 1291 11,30 5180 45,30 3281 28,70 1170 10,22 512 4,47 11434 100,00 


Tablo 59: Örnekleme Çıkan Konutların Duvar Yapısına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine 

GöreDağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Duvar Yapısı 

Briket, tuğla, 

Plastik Metal 

Kerpiç Saz/saman vb. 

taş veya ahşap 

tabaka tabaka 

Diğer Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 4237 98,10 99 2,29 0 0,00 1 0,02 0 0,00 1 0,02 4338 100,00 

Akdeniz 1441 95,81 43 2,86 1 0,07 3 0,20 0 0,00 4 0,27 1492 100,00 

Orta 1714 89,04 207 10,75 2 0,10 0 0,00 0 0,00 2 0,10 1925 100,00 

Karadeniz 1348 97,89 23 1,67 0 0,00 0 0,00 0 0,00 6 0,44 1377 100,00 

Doğu 1892 85,96 283 12,86 4 0,18 1 0,05 2 0,09 19 0,86 2201 100,00 

Toplam 10632 93,87 655 5,78 7 0,06 5 0,04 2 0,02 32 0,28 11333 100,00 


Kent 6495 97,95 132 1,99 1 0,02 2 0,03 0 0,00 11 0,17 6641 100,00 

Kır 4137 88,12 523 11,14 6 0,13 3 0,06 2 0,04 21 0,45 4692 100,00 

Toplam 10632 93,87 655 5,78 7 0,06 5 0,04 2 0,02 32 0,28 11333 100,00 

N=11481 n=11333 Bilinmeyen=148 

77

Tablo 60‘da hanelerin kullandıkları içme suyunun esas kaynağıyla ilgili bilgileri içeren dağılımlar 

verilmiştir. İçme suyunu şebekeden alanların payı % 72.60, mahalle çeşmesinden alanların payı ise 

%4.89’dur. İçme suyu olarak ambalajlanmış su (cam ve pet şişe suyu, damacana suyu vb.) kullananlar 

%16.16 gibi önemli bir paya sahiptir. 2000 yılı Genel Nüfus Sayımında “borulu su” kavramı 

kullanılmış olup, konut içinde borulu suyu bulunan konutlar %89,04’lük bir paya sahipken o konutun 

dışında borulu suya sahip olan hanelerin oranı %5,06 olarak belirlenmiştir. Buna göre hanelerin, 

toplam %94,1’i borulu suya sahiptir. 1998 yılı TNSA’da ise daha farklı bir tanım kullanılarak “temiz 

içme suyunun kaynağına yakın oturanlar” tanımlaması kullanılmış ve bunların bütün içindeki payı % 

74.7 olarak verilmiştir. TNSA’da verilen bu pay ile bu çalışmada bulunan şebeke suyu payı (%72,60) 

birbirine benzerlik göstermektedir. Bu üç örnekten de anlaşılacağı üzere, Türkiye’de yapılan 

araştırmalarda içme suyu konusunda ortak bir tanımlama ve niteleme kullanılmamaktadır. Bu nedenle 

de bunlardan elde edilen bulgular birbiri ile kıyaslanamamaktadır. Bundan böyleyapılacak bu tür 

araştırmalarda içme suyu için ortak bir tanım kullanılmasında yarar görülmektedir. 

Hanelerin içme suyu kaynağının, yerleşim yeri ve bölgelere göre dağılımları incelendiğinde; Akdeniz 

Bölgesi % 87,74’lük pay ile en yüksek oranda şebeke suyu kullanan bölgedir. Bunu %87,10’luk pay 

ile Orta Anadolu, %78,03 ile Doğu ve %72,24 ile de Karadeniz Bölgesi izlemektedir. Batı Bölgesi ise 

% 58.01 pay ile en düşük oranda şebeke suyu kullanılan bölgedir. Yerleşim yerlerine göre 

bakıldığında kente içme suyu kaynağı olarak şebeke %71,09’luk bir paya sahipken bu pay kırda 

%74,71’dir. Aynı şekilde içme suyunu mahalle çeşmesinden alan hanelerin payı kırda %8,95 iken bu 

pay kentte %1,99’a düşmektedir. 

İçme suyunu taşıyarak sağlayanlar Türkiye’de %11,09’luk bir paya sahipken bu pay kırda %16,43 

kentte %7,25’tir (Tablo 61). İçme suyunu taşıyarak sağlayanlarda, su alınan kaynağın eve uzaklığına 

bakıldığında; su kaynağı bahçe içinde olanlar %27,89’luk bir paya sahip iken, içme suyunu bir 

kilometreden daha uzaktaki bir kaynaktan temin eden haneler ise %24,98’lik bir paya sahiptir. (Tablo 

62). İçme suyunu taşıyarak temin edenlerin verildiği Tablo 61’de, 406 bilinmeyen hane halkı vardır. 

Bunlardan 45 hane halkı kendi bahçesi içindeki suyu taşıyıp taşımadığı konusunda yanıt veremezken, 

bir sonraki soruya “Bahçe içinde” yanıtını vermiştir. 

Tablo 60: Hanelerin Kullanılan İçme Suyunun Kaynağına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


İçme Suyu Kaynağı 

Kuyu 

suyu 

veya 

tulumba 

Göl veya 

akarsudan 

alınan su 

Şişe suyupet 

suyudamacana 

Şebeke 

suyu 

Mahalle 

çeşmesi 

Korumasız 

kaynak 

Yağmur 

suyu 

Tanker 

suyu Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 2463 58,01 125 2,94 22 0,52 81 1,91 1 0,02 6 0,14 1553 36,58 7 0,16 4258 100 

Akdeniz 1324 87,74 57 3,78 23 1,52 27 1,79 0 0,00 3 0,20 49 3,25 13 0,86 1496 100 

Orta 1668 87,10 62 3,24 12 0,63 8 0,42 0 0,00 3 0,16 136 7,10 26 1,36 1915 100 

Karadeniz 968 72,24 94 7,01 33 2,46 163 12,16 0 0,00 14 0,97 64 4,78 5 0,37 1341 100 

Doğu 1694 78,03 209 9,63 183 8,43 77 3,55 0 0,00 3 0,14 5 0,23 0 0,00 2171 100 

Toplam 8117 72,60 547 4,89 273 2,44 356 3,18 1 0,01 29 0,26 1807 16,16 51 0,46 11181 100 


Kent 4637 71,09 130 1,99 88 1,35 68 1,04 0 0,00 4 0,06 1574 24,13 28 0,43 6529 100 

Kır 3480 74,71 417 8,95 185 3,97 288 6,18 1 0,02 25 0,54 233 5,00 23 0,49 4652 100 

Toplam 8117 72,60 547 4,89 273 2,44 356 3,18 1 0,01 29 0,26 1807 16,16 51 0,46 11181 100 

N=11481 n=11181 Bilinmeyen=300 

78

Tablo 61: Hanelerin İçme Suyunu Taşıyarak Temin Edip Etmediklerinin, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

İçme Suyunu Taşıyarak Temin Ediyor 

Evet Hayır Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 374 8,93 3815 91,07 4189 100,00 

Akdeniz 102 6,92 1371 93,08 1473 100,00 

Orta 194 10,27 1695 89,73 1889 100,00 

Karadeniz 165 12,31 1175 87,69 1340 100,00 

Doğu 393 17,99 1791 82,01 2184 100,00 

Toplam 1228 11,09 9847 88,91 11075 100,00 


Kent 467 7,25 5975 92,75 6442 100,00 

Kır 761 16,43 3872 83,57 4633 100,00 

Toplam 1228 11,09 9847 88,91 11075 100,00 

* N=11481 n=11075 Bilinmiyor=406 

Tablo 62: İçme Suyunu Taşıyarak Temin Eden Hanelerin Su Kaynağının Eve Uzaklığının 

Bölgelere veYerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Su Kaynağının Eve Olan Uzaklığı 

Bahçe içinde 

Bahçe dışında 

bir km veya daha az 

uzaklıkta 

Bahçe dışında 

bir km.den daha fazla 

uzaklıkta 

Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 60 16 169 45,07 146 38,93 375 100,00 

Akdeniz 32 28,57 23 20,54 57 50,89 112 100,00 

Orta 56 28,14 115 57,79 28 14,07 199 100,00 

Karadeniz 48 28,74 77 46,11 42 25,15 167 100,00 

Doğu 159 37,86 216 51,43 45 10,71 420 100,00 

Toplam 355 27,89 600 47,13 318 24,98 1273 100,00 


Kent 95 20,26 203 43,28 171 36,46 469 100,00 

Kır 260 32,34 397 49,38 147 18,28 804 100,00 

Toplam 355 27,89 600 47,13 318 24,98 1273 100,00 

Tablo 63’te, hanelerin kullandıkları tuvalet tipinin, bölgeler ve yerleşim yerlerine göre dağılımları 

görülmektedir. Yanıtlar birden fazla olabilmektedir. Tabloya bakıldığında kanalizasyon sistemiyle 

bağlantılı olan tipin ağırlıklı olduğu görülmektedir. Bölgeler ve yerleşim yerlerine farklılık 

göstermekle beraber genel olarak kanalizasyon sistemine bağlı tuvalet oranı % 69.92’dir. 1998 yılı 

TNSA’da ise kanalizasyona bağlı tuvaleti olan hanelerin oranı %67.4 olarak bulunmuştur. Fosseptik 

çukuruna bağlı tuvalet oranı %11.41’dir. Tuvalet yok yanıtı verenlerin oranı ise %0.30’dur. 2000 yılı 

Genel Nüfus Sayımı sonuçlarında, konutlarda tuvalet olup olmadığı ve konutun içinde ya da dışında 

olma durumuna ilişkin veriler bulunmaktadır. Buna göre tuvaleti olmayan konut oranı %1.13’tür. 

Tuvaleti konut içinde olan hane halklarının oranı %82.85 olurken, tuvaleti konut dışında olanların 

oranı %16’dır. Anketteki tuvalet tipleri dokuz farklı şekilde belirlenmiştir. Ancak, evin içinde ve evin 

79

dışında olarak gruplandırıldığında, 2000 yılı Genel Nüfus Sayım sonuçlarına yakın oranlar elde 

edilmektedir. Örneğin, evin dışında tuvaleti olanların oranı %17.18’dir. Tablo 64’te tuvaleti evin 

dışında olan hanelerle ilgili verilerin dağılımı bulunmaktadır. Bu tabloyu oluşturan yanıtların sorusu 

(0507) içerisindeki seçeneklerden birisi de “Evin dışında, evle bağlantılı” seçeneğidir. Oysa bir önceki 

soruda (0506) “Evle bağlantılı” konusunda hiçbir seçenek bulunmamaktadır. Bu nedenle soru 0507’de 

“Evin dışında fakat evle bağlantılı” olan yanıtların bir kısmı bir önceki soruda yanıtlayıcılar tarafından 

“Evin içinde” olarak algılanmış ve yanıtlanmıştır. 

Tablo 65’te hanelerin yemeklerini genellikle pişirdikleri yerlerin, bölge ve yerleşim yerlerine göre 

dağılımları bulunmaktadır. Tablodan görüldüğü gibi, hanelerin %94,51’i yemeklerini genellikle 

mutfakta pişirmektedir. 2000 Genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre mutfağı bulunan konutların tüm 

konutlar içindeki payı %95.2’dir. Bu iki bulgu birbiri ile uyumludur. Kır-kent dağılımına bakıldığında, 

kırsal bölgede yemeklerini mutfakta pişirenler %89.45’lik paya sahipken, bu payın kentte %98.09 

olduğu görülmektedir. Hanelerin kullandıkları ocak türleri Tablo 66’da görüldüğü gibi ülke genelinde 

% 51.53 ile bacalı açık ateşli ocak, ve %44.54 oranı ile de bacasız açık ateşli ocak şeklindedir. Hane 

halklarının büyük çokluğu, ana yakıt olarak tüp gaz kullanmaktadır. Tüp gaz kullananların oranı ülke 

genelinde % 86.07’dir. Diğer türlerden şebeke-doğalgaz kullanımı ise %7.95’tir. Hanelerin yemek 

pişirmek için kullandıkları ana yakıt türlerinin bölgeler ve yerleşim yerlerine göre dağılımları Tablo 

67’de verilmiştir. Bu konularla ilgili gerek 2000 Genel Nüfus Sayım sonuçlarında gerekse 1998 TNSA 

gibi demografik anket sonuçlarında veri bulunmamaktadır. 

Tablo 68’de, hanelerin ısınmak için başlıca kullandıkları yakıt türleri, bölgeler ve yerleşim yerlerine 

göre dağılımları görülmektedir. Yakıt türlerinin kullanımlarının bölge ve yerleşim yerlerine göre 

farklılık göstermesine karşın, ülke genelinde en çok kullanılan yakıt türlerinden kömür (%47,14), odun 

(%26,05) ve doğalgazın (%10,80) ilk üç sırayı aldığı görülmektedir. 

Tablo 69’da hanelerin evlerinde kullandıkları aydınlatma kaynağı, bölgelere ve yerleşim yerine göre 

verilmiştir. Yanıtlar birden fazla olabilmektedir. Hanelerin büyük çoğunluğu aydınlatma için “elektrik 

lambası” kullanmaktadır. Elektrik lambası kullananların oranı %89,67’dir. İkinci sırada olan mumun 

kullanılma oranı %5,89’dur. Aydınlatma için yalnızca mum kullanmakta olan hane sayısı 8 olup 

%0,07 oranındadır. Bunu %1.85 ile lüks lambası izlemektedir. Bölgeler arasında aydınlatma kaynağı 

olarak elektrik lambası kullanılma oranı bazı farklılıklar göstermektedir. Örneğin bu oran Doğu 

Anadolu’da %78,06’a, Akdeniz Bölgesinde de %76,75’e düşmektedir. Buna karşın Doğu Anadolu ve 

Akdeniz Bölgesinde pilli/şarjlı ışıldak kullanma oranı diğer bölgelere göre daha yüksektir. 

Yerleşim yerlerine göre kullanılan aydınlatma kaynak tiplerinin oranları arasında bazı küçük 

farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin, elektrik lambası kullanma oranı kentte %88,91 iken kırda %90,77, 

buna karşın pilli/şarj ışıldak kullanımı kentte %2,16, kır kesiminde %1,20’dir. Bu farklılıklar ihmal 

edilebilecek düzeydedir. 

80

Tablo 63: Hanelerin Kullanılan Tuvalet Tipi, Bölgeler ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölgeler 


Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu Toplam Kent Kır Toplam 

Tuvalet Tipi Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Evin içinde 

kanalizasyon sistemiyle 

bağlantılı 

Evin içinde fosseptik 

çukuruyla bağlantılı 

Evin dışında kanalizasyon 

sistemiyle bağlantılı 

Evin dışında fosseptik 

çukuruyla bağlantılı 

Evin içinde 

açık çukurlu hela 

Evin dışında 

açık çukurlu hela 

Evin dışında 

kapalı çukurlu hela 

3574 83,45 737 48,49 1415 73,01 953 69,21 1266 56,39 7945 69,92 5876 88,75 2069 43,63 7945 69,92 

311 7,26 415 27,30 147 7,59 277 20,12 146 6,50 1296 11,41 259 3,91 1037 21,87 1296 11,41 

217 5,07 139 9,14 102 5,26 23 1,67 213 9,49 694 6,11 305 4,61 389 8,20 694 6,11 

88 2,05 136 8,95 126 6,50 32 2,32 365 16,26 747 6,57 116 1,75 631 13,31 747 6,57 

10 0,23 20 1,32 10 0,52 34 2,47 20 0,89 94 0,83 7 0,11 87 1,83 94 0,83 

11 0,26 19 1,25 27 1,39 7 0,51 93 4,14 157 1,38 24 0,36 133 2,80 157 1,38 

68 1,59 52 3,42 110 5,68 12 0,87 112 4,99 354 3,12 32 0,48 322 6,79 354 3,12 

Diğer 1 0,02 1 0,07 1 0,05 39 2,83 0 0,00 42 0,37 0 0,00 42 0,89 42 0,37 

Tuvalet yok 3 0,07 1 0,07 0 0,00 0 0,00 30 1,34 34 0,30 2 0,03 32 0,67 34 0,30 

Toplam 4283 100,00 1520 100,00 1938 100,00 1377 100,00 2245 100,00 11363 * 100,00 6621 100,00 4742 100,00 11363 * 100,00 

N=11481 n=11363 Bilinmeyen=118 * Bu soruda birden fazla seçenek işaretlenmiştir. 

81

Tablo 64: Tuvaleti Evin Dışında Olan Hanelerin, Tuvaletin Eve Olan Uzaklığına, Bölgelere ve 


Tuvaletin Eve Uzaklığı 

Evin Dışında 

ve Evle 

Bağlantılı 

Ev Dışında, 

50 Metreden 

Daha Yakın 

Ev dışında, 

50 Mtreden 

Daha Uzak 

Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 149 35,99 260 62,80 5 1,21 414 100,00 

Akdeniz 191 58,05 134 40,73 4 1,22 329 100,00 

Orta 116 30,53 253 66,58 11 2,89 380 100,00 

Karadeniz 68 51,50 56 42,40 8 6,10 132 100,00 

Doğu 398 48,36 373 45,32 53 6,44 824 100,00 

Toplam 922 44,35 1076 51,76 81 3,90 2079 100,00 


Kent 355 63,17 201 35,77 6 1,06 562 100,00 

Kır 567 37,38 875 57,68 75 4,94 1517 100,00 

Toplam 922 44,35 1076 51,76 81 3,89 2079 100,00 

82

Tablo 65: Hanelerin Yemeklerini Genellikle Pişirdikleri Yere, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Mutfak 

Yemeklerin Genellikle Pişirildiği Yer 

Evin içinde Evden Ayrı Bir 

Dışarıda, Açıkta 

Biryerde Mutfakta/ Binada 

Diğer 

Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 4194 97,76 71 1,66 8 0,19 5 0,12 12 0,28 4290 100,00 

Akdeniz 1462 97,21 35 2,33 2 0,13 3 0,20 2 0,13 1504 100,00 

Orta 1835 95,72 54 2,82 19 0,99 2 0,10 7 0,37 1917 100,00 

Karadeniz 1280 94,60 55 4,07 1 0,07 1 0,07 16 1,18 1353 100,00 

Doğu 1893 85,31 239 10,77 31 1,40 40 1,80 16 0,72 2219 100,00 

Toplam 10664 94,51 454 4,02 61 0,54 51 0,45 53 0,47 11283 100,00 


Kent 6486 98,09 89 1,35 15 0,23 4 0,06 18 0,27 6612 100,00 

Kır 4178 89,45 365 7,81 46 0,98 47 1,01 35 0,75 4671 100,00 

Toplam 10664 94,51 454 4,02 61 0,54 51 0,45 53 0,47 11283 100,00 

N=11481 n=11283 Bilinmeyen=198 

83

Tablo 66: Hanelerin Kullandıkları Ocak Türüne, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölgeler 



Ocak Tipi Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % * 

Bacalı ya da davlumbazlı 

açık ateşli ocak 

Bacasız ya da 

davlumbazsız açık ateşli ocak 

2802 48,63 549 9,53 1109 19,25 776 13,47 526 9,13 5762 100,00 3938 68,34 1824 31,66 5762 51,53 

1381 27,73 941 18,90 739 14,84 425 8,53 1494 30,00 4980 100,00 2575 51,71 2405 48,29 4980 44,54 

Bacalı ya da yakıtlı kapalı ocak 61 17,43 5 1,43 49 14,00 115 32,86 120 34,29 350 100,00 20 5,71 330 94,29 350 3,13 

Diğer 3 3,37 4 4,49 9 10,11 19 21,35 54 60,67 89 100,00 10 11,24 79 88,76 89 0,80 

Toplam 4247 37,98 1499 13,41 1906 17,05 1335 11,94 2194 19,62 11181 100,00 6543 58,52 4638 41,48 11181 100,00 

N=11481 n=11181 Bilinmeyen=300 

* 

Sütun yüzdesi verilmiştir. 

84

Tablo 67: Hanelerin Yemek Pişirmek İçin Kullandıkları Yakıt Türüne, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Ana Yakıt 

Bölgeler 



Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % * 

Tüp gaz 3597 36,92 1470 15,09 1578 16,20 1198 12,30 1900 19,50 9743 100,00 5667 58,16 4076 41,84 9743 86,07 

Şebeke/Doğal gaz 630 70,00 0 0,00 270 30,00 0 0,00 0 0,00 900 100,00 885 98,33 15 1,67 900 7,95 

Elektrik 7 15,91 3 6,82 2 4,55 0 0,00 32 72,73 44 100,00 25 56,82 19 43,18 44 0,39 

Gazyağı 0 0,00 0 0,00 2 100,00 0 0,00 0 0,00 2 100,00 2 100,00 0 0,00 2 0,02 

Kömür 24 51,06 1 2,13 8 17,02 2 4,26 12 25,53 47 100,00 22 46,81 25 53,19 47 0,42 

Odun 56 12,33 33 7,27 55 12,11 150 33,04 160 35,24 454 100,00 24 5,29 430 94,71 454 4,01 

Tarımsal atıklar 

/saman-kes 

0 0,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 3 100,00 3 100,00 1 33,33 2 66,67 3 0,03 

Tezek 0 0,00 2 1,94 7 6,80 0 0,00 94 91,26 103 100,00 6 5,83 97 94,17 103 0,91 

Çalı/ot 0 0,00 0 0,00 1 20,00 0 0,00 4 80,00 5 100,00 1 20,00 4 80,00 5 0,04 

Odun kömürü 3 60,00 1 20,00 0 0,00 0 0,00 1 20,00 5 100,00 2 40,00 3 60,00 5 0,04 

Diğer 2 14,29 0 0,00 0 0,00 9 64,29 3 21,43 14 100,00 2 14,29 12 85,71 14 0,12 

Toplam 4319 38,15 1510 13,34 1923 16,99 1359 12,01 2209 19,51 11320 100,00 6637 58,63 4683 41,37 11320 100 

N=11481 n=11320 Bilinmeyen=161 

* Sütun yüzdesi verilmiştir. 

85

Tablo 68: Hanelerin Isınmak İçin Kullandıkları Yakıta, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölgeler 



Yakıt Türü Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % * 

Tüp gaz 128 41,16 93 29,90 24 7,72 32 10,29 34 10,93 311 100,00 211 67,85 100 32,15 311 2,81 

Şebeke/Doğal gaz 809 67,76 2 0,17 365 30,57 3 0,25 15 1,26 1194 100,00 1168 97,82 26 2,18 1194 10,80 

Biogaz 1 50,00 1 50,00 0 0,00 0 0,00 0 0,00 2 100,00 1 50,00 1 50,00 2 0,02 

Elektrik 123 32,11 162 42,30 0 0,00 11 2,87 87 22,72 383 100,00 283 73,89 100 26,11 383 3,46 

Gazyağı 19 67,86 4 14,29 0 0,00 3 10,71 2 7,14 28 100,00 25 89,29 3 10,71 28 0,25 

Kömür 2433 46,68 350 6,72 1152 22,10 652 12,51 625 11,99 5212 100,00 3276 62,85 1936 37,15 5212 47,14 

Odun 545 18,92 767 26,63 203 7,05 500 17,36 865 30,03 2880 100,00 960 33,33 1920 66,67 2880 26,05 

Tarımsal atıklar/saman-kes 0 0,00 3 20,00 0 0,00 0 0,00 12 80,00 15 100,00 4 26,67 11 73,33 15 0,14 

Tezek 2 0,54 10 2,72 82 22,34 0 0,00 273 74,39 367 100,00 47 12,81 320 87,19 367 3,32 

Çalı/ot 0 0,00 5 41,67 1 8,33 0 0,00 6 50,00 12 100,00 7 58,33 5 41,67 12 0,11 

Odun kömürü 23 12,17 24 12,70 8 4,23 4 2,12 130 68,78 189 100,00 110 58,20 79 41,80 189 1,71 

Diğer 117 26,17 83 18,57 63 14,09 62 13,87 122 27,29 447 100,00 347 77,63 100 22,37 447 4,04 

Toplam 4203 38,01 1506 13,62 1903 17,21 1269 11,48 2176 19,68 11057 100,00 6453 58,36 4604 41,64 11057 100 

N=11481 n=11057 Bilinmeyen=424 

* 

Sütun yüzdesi verilmiştir. 

86

Tablo 69: Hanelerin Evlerinde Kullandıkları Aydınlatma Kaynağına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 



Aydınlatma 

Tipi Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Elektrik Lambası 4299 96,78 1505 76,75 1920 99,07 1367 95,66 2220 78,06 11311 89,67 6621 88,91 4690 90,77 11311 89,67 

Lüks Lambası 3 0,07 54 2,75 2 0,10 8 0,56 166 5,84 233 1,85 114 1,53 119 2,30 233 1,85 

Gaz Lambası 8 0,18 45 2,29 4 0,21 1 0,07 45 1,58 103 0,82 36 0,48 67 1,30 103 0,82 

Mum 121 2,72 251 12,80 7 0,36 45 3,15 319 11,22 743 5,89 515 6,92 228 4,41 743 5,89 

Pilli/Şarjlı Işıldak 11 0,25 105 5,35 5 0,26 8 0,56 94 3,31 223 1,77 161 2,16 62 1,20 223 1,77 

Diğer 0 0,00 1 0,05 0 0,00 0 0,00 0 0,00 1 0,01 0 0,00 1 0,02 1 0,01 

Toplam 4442 100,00 1961 100,00 1938 100,00 1429 100,00 2844 100,00 12614 * 100,00 7447 100,00 5167 100,00 12614 * 100,00 

* Bu soruda birden fazla seçenek işaretlenmiştir. 

87

3.8. Haneye Ait Risk Faktörleri 

Tablo 70 ve 71’de, haneye ait risk faktörlerinden evin içinde beslenen hayvanların olup olmadığı 

sorulmuş, var ise süs veya çiftlik hayvanı şeklinde cevaplanması istenmiştir. Araştırmada hayvan 

besleyenlerin oranı (%22,61), beslemeyenlerin üçte biri düzeyinde olduğu görülmektedir. Hayvan 

besleme oranı %32,10 ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da en yüksek düzeydedir. Bu durum yerleşim 

yerine göre incelendiğinde ise kırsal bölgedeki hayvan besleyen hanelerin oranı %34,23 iken, kentte 

bu oran %14,39’a düşmektedir. Kentte, %75,10 oranında süs hayvanı beslenirken, kırda bu oran 

%19,97 olarak belirlenmiştir. 

Tablo 70: Evlerinde Hayvan Besleyen ve Beslemeyen Hanelerin,Bölgelere ve Yerleşim Yerine 


Beslenen Hayvan 



Batı 600 13,76 3759 86,24 4359 100,00 

Akdeniz 421 27,75 1096 72,25 1517 100,00 

Orta 433 22,41 1499 77,59 1932 100,00 

Karadeniz 413 29,69 978 70,31 1391 100,00 

Doğu 719 32,10 1521 67,90 2240 100,00 

Toplam 2586 22,61 8853 77,39 11439 100,00 


Kent 964 14,39 5737 85,61 6701 100,00 

Kır 1622 34,23 3116 65,77 4738 100,00 

Toplam 2586 22,61 8853 77,39 11439 100,00 

n=11481 Bilinmeyen=42 

Tablo 71: Hane Halkının Sahip Olduğu Hayvan Türünün Bölgelere, Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 

Beslenen Hayvan 

Çiftlik Hayvanı Ev (süs) Hayvanı Toplam 


Batı 145 23,77 465 76,23 610 100,00 

Akdeniz 295 65,41 156 34,59 451 100,00 

Orta 227 49,89 228 50,11 455 100,00 

Karadeniz 325 72,87 121 27,13 446 100,00 

Doğu 663 84,89 118 15,11 781 100,00 

Toplam 1655 60,34 1088 39,66 2743 100,00 


Kent 244 24,90 736 75,10 980 100,00 

Kır 1411 80,03 352 19,97 1763 100,00 

Toplam 1655 60,34 1088 39,66 2743 100,00 

N=11439 n=2586 Her iki hayvan türünü besleyen hane sayısı: 157= 2743 

88

3.9. Hane Halkının Sahip Olduğu Ulaşım Aracı veya Eşyalar 

Bu bölümde hanede bulunan ve bireylerin sahip olduğu genel ve özel araç ve eşyaların varlığı evethayır 

şeklinde sorulmuş, alınan cevaplar her eşya için tablolaştırılmış, bu durumun bölge ve yerleşim 

yerlerine göre analizi yapılarak Tablo 72-82’de verilmiştir. 

Tablo 72’de de görüleceği gibi, araba ya da motorlu taşıtı olan hane halklarının oranı ülke genelinde 

%34,59’dur. Bu oran Orta Anadolu’da %40,25’e çıkmakta, Doğu Anadolu da ise %23,07’ye 

düşmektedir. Kent-kır karşılaştırmasında bu oran, az bir farkla kır lehinde görülmektedir. 

Ülke genelinde bisiklete sahip olan hane halklarının oranı, araba oranından daha düşük olup 

%29,04’tür (Tablo 73). Evde telefon bulunması ülke genelinde %82,64 (Tablo 74), cep telefonuna 

sahip olma %58,36 (Tablo 75) olarak bulunmuştur. 1998 yılı TNSA çalışmasında evde telefon 

bulunması ülke genelinde %77,0, cep telefonuna sahip olma %13,3, bilgisayara sahip olma %4,2 

olarak bulunmuştur. Çalışmada bölgelerarası farklılığa bakıldığında bu oranlar batı bölgesinde en 

yüksek olarak tespit edilmiştir. 

Tablo 76’da televizyona sahip olan hane halklarının oranı ülke genelinde %95,68 olup, tüm bölgeler 

de %91’in üzerindedir. 1998 yılı TNSA’da da bu oran %91,4’tür [2]. Kentte televizyon sahipliği kıra 

göre biraz daha yüksektir. 

Ülke genelinde evinde buzdolabı olan hanehalklarının oranı %94,81 (Tablo 78), çamaşır makinesi 

olanların oranı %77,33 (Tablo 77), bulaşık makinesi olanların oranı ise %23,83’tür (Tablo 79). Bu 

oranlar 1998 TNSA’daki oranlardan biraz daha yüksektir [2]. Ancak oranlar arasında bir tutarlılık 

gözlenmektedir. TNSA’daki bu oranlar sırasıyla 93,2 ; 63,6 ve 16,4’tür. 

Elektrik süpürgesine sahip olan hane halklarının oranı ülke genelinde %75,53 (Tablo 80), bilgisayara 

sahip olanların oranı %9,07 (Tablo 81) ve Internet bağlantısı olanların oranı da sadece %5,10’dur 

(Tablo 82). TNSA’da, elektrik süpürgesi oranı %65,1 ve bilgisayar oranı da %4,2’dir. 

Hane halklarının sahip oldukları ev eşyalarının oranları, bölgesel bazda ve yerleşim yerine göre bazı 

farklılıklar göstermektedir. Bu oranlar beklenildiği gibi batı bölgelerinde ve kentsel alanda, doğu 

bölgesine ve kır kesimine göre daha yüksektir. 

Tablo 72: Araba ve Benzeri Motorlu Taşıta Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine 


Araba ya da Benzeri Motorlu Taşıt 



Batı 1574 35,90 2811 64,10 4385 100 

Akdeniz 588 38,74 930 61,26 1518 100 

Orta 778 40,25 1155 59,75 1933 100 

Karadeniz 510 36,61 883 63,39 1393 100 

Doğu 517 23,07 1724 76,93 2241 100 

Toplam 3967 34,59 7503 65,41 11470 100 


Kent 2229 33,14 4496 66,86 6725 100 

Kır 1738 36,63 3007 63,37 4745 100 

Toplam 3967 34,59 7503 65,41 11470 100 

* N=11481 n=11470 Bilinmiyor=11 

89

Tablo 73: Bisiklete Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Bisiklet 



Batı 1449 33,08 2931 66,92 4380 100,00 

Akdeniz 506 33,31 1013 66,69 1519 100,00 

Orta 645 33,40 1286 66,60 1931 100,00 

Karadeniz 341 24,51 1050 75,49 1391 100,00 

Doğu 386 17,26 1850 82,74 2236 100,00 

Toplam 3327 29,04 8130 70,96 11457 100,00 


Kent 2155 32,10 4559 67,90 6714 100,00 

Kır 1172 24,71 3571 75,29 4743 100,00 

Toplam 3327 29,04 8130 70,96 11457 100,00 

* N=11481 n=11457 Bilinmiyor=24 

Tablo 74: Hatlı Telefona Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Hatlı Telefon 



Batı 3760 85,83 621 14,17 4381 100,00 

Akdeniz 1207 79,51 311 20,49 1518 100,00 

Orta 1694 87,82 235 12,18 1929 100,00 

Karadeniz 1206 87,08 179 12,92 1385 100,00 

Doğu 1592 71,29 641 28,71 2233 100,00 

Toplam 9459 82,64 1987 17,36 11446 100,00 


Kent 5684 84,71 1026 15,29 6710 100,00 

Kır 3775 79,71 961 20,29 4736 100,00 

Toplam 9459 82,64 1987 17,36 11446 100,00 

* N=11481 n=11446 Bilinmiyor=35 

90

Tablo 75: Cep Telefonuna Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Cep Telefonu 



Batı 2917 66,67 1458 33,33 4375 100,00 

Akdeniz 834 54,94 684 45,06 1518 100,00 

Orta 1118 57,99 810 42,01 1928 100,00 

Karadeniz 821 59,06 569 40,94 1390 100,00 

Doğu 990 44,28 1246 55,72 2236 100,00 

Toplam 6680 58,36 4767 41,64 11447 100,00 


Kent 4384 65,31 2329 34,69 6713 100,00 

Kır 2296 48,50 2438 51,50 4734 100,00 

Toplam 6680 58,36 4767 41,64 11447 100,00 

* N=11481 n=11447 Bilinmiyor=34 

Tablo 76: Televizyona Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Televizyon 



Batı 4260 97,26 120 2,74 4380 100,00 

Akdeniz 1444 95,00 76 5,00 1520 100,00 

Orta 1880 97,26 53 2,74 1933 100,00 

Karadeniz 1343 96,50 49 3,50 1392 100,00 

Doğu 2040 91,19 197 8,81 2237 100,00 

Toplam 10967 95,68 495 4,32 11462 100,00 


Kent 6548 97,45 171 2,55 6719 100,00 

Kır 4419 93,17 324 6,83 4743 100,00 

Toplam 10967 95,68 495 4,32 11462 100,00 

* N=11481 n=11462 Bilinmiyor=19 

91

Tablo 77: Çamaşır Makinesine Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Çamaşır Makinesi 



Batı 3820 87,15 563 12,85 4383 100,00 

Akdeniz 1157 76,17 362 23,83 1519 100,00 

Orta 1537 79,51 396 20,49 1933 100,00 

Karadeniz 1162 83,50 229 16,50 1391 100,00 

Doğu 1191 53,15 1050 46,85 2241 100,00 

Toplam 8867 77,33 2600 22,67 11467 100,00 


Kent 5782 86,00 941 14,00 6723 100,00 

Kır 3085 65,03 1659 34,97 4744 100,00 

Toplam 8867 77,33 2600 22,67 11467 100,00 

* N=11481 n=11467 Bilinmiyor=14 

Tablo 78: Buzdolabına Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Buzdolabı 



Batı 4239 96,76 142 3,24 4381 100,00 

Akdeniz 1466 96,51 53 3,49 1519 100,00 

Orta 1870 97,04 57 2,96 1927 100,00 

Karadeniz 1323 95,25 66 4,75 1389 100,00 

Doğu 1962 87,67 276 12,33 2238 100,00 

Toplam 10860 94,81 594 5,19 11454 100,00 


Kent 6503 96,81 214 3,19 6717 100,00 

Kır 4357 91,98 380 8,02 4737 100,00 

Toplam 10860 94,81 594 5,19 11454 100,00 

* N=11481 n=11454 Bilinmiyor=27 

92

Tablo 79: Bulaşık Makinesine Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 

Bulaşık Makinesi 



Batı 1465 33,46 2914 66,54 4379 100,00 

Akdeniz 246 16,21 1272 83,79 1518 100,00 

Orta 486 25,18 1444 74,82 1930 100,00 

Karadeniz 334 24,03 1056 75,97 1390 100,00 

Doğu 198 8,86 2038 91,14 2236 100,00 

Toplam 2729 23,83 8724 76,17 11453 100,00 


Kent 2161 32,18 4554 67,82 6715 100,00 

Kır 568 11,99 4170 88,01 4738 100,00 

Toplam 2729 23,83 8724 76,17 11453 100,00 

* N=11481 n=11453 Bilinmiyor=28 

Tablo 80:Elektrikli Süpürgeye Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Elektrikli Süpürge 



Batı 3755 85,75 624 14,25 4379 100,00 

Akdeniz 1028 67,63 492 32,37 1520 100,00 

Orta 1569 81,34 360 18,66 1929 100,00 

Karadeniz 1118 80,43 272 19,57 1390 100,00 

Doğu 1185 52,88 1056 47,12 2241 100,00 

Toplam 8655 75,53 2804 24,47 11459 100,00 


Kent 5658 84,23 1059 15,77 6717 100,00 

Kır 2997 63,20 1745 36,80 4742 100,00 

Toplam 8655 75,53 2804 24,47 11459 100,00 

* N=11481 n=11459 Bilinmiyor=22 

93

Tablo 81: Bilgisayara Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Bilgisayar 



Batı 574 13,09 3810 86,91 4384 100,00 

Akdeniz 99 6,52 1420 93,48 1519 100,00 

Orta 211 10,92 1722 89,08 1933 100,00 

Karadeniz 88 6,33 1302 93,67 1390 100,00 

Doğu 68 3,04 2171 96,96 2239 100,00 

Toplam 1040 9,07 10425 90,93 11465 100,00 


Kent 857 12,75 5867 87,25 6724 100,00 

Kır 183 3,86 4558 96,14 4741 100,00 

Toplam 1040 9,07 10425 90,93 11465 100,00 

* N=11481 n=11465 Bilinmiyor=16 

Tablo 82: Internet Bağlantısına Sahip Olan Hanelerin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


İnternet Bağlantısı 



Batı 331 7,57 4041 92,43 4372 100,00 

Akdeniz 57 3,76 1460 96,24 1517 100,00 

Orta 110 5,70 1820 94,30 1930 100,00 

Karadeniz 54 3,89 1333 96,11 1387 100,00 

Doğu 32 1,43 2207 98,57 2239 100,00 

Toplam 584 5,10 10861 94,90 11445 100,00 


Kent 487 7,26 6223 92,74 6710 100,00 

Kır 97 2,05 4638 97,95 4735 100,00 

Toplam 584 5,10 10861 94,90 11445 100,00 

* N=11481 n=11445 Bilinmiyor=36 

94

3.10. Hane Halkı Giderleri 

Hane halkının son bir ay içindeki giderlerinin belirlenmesi için anketör, cevaplayandan yiyecek, 

eğitim, sağlık ve konutla ilgili sabit giderlerini sormuş, elde edilen bilgiler bölgeler ve yerleşim 

yerlerine göre tablolaştırılmıştır. Her soru için miktarı bilmeyenlerle harcaması olmayanlar 

değerlendirme dışında tutulmuştur. Hane başına, ülke genelinde son bir ayda ortalama olarak, yiyecek 

için 192,30 milyon TL, konut sabit giderleri için 123,34 milyon TL, eğitim için 49,59 milyon TL, 

sağlık için 65,10 milyon TL harcama yaptıklarını beyan etmişlerdir. Bu harcamalar ile ilgili bilgiler 

yapılan harcamanın türüne, bölgelere göre Tablo 83’te verilmiştir. Tablo 83’te de görüldüğü gibi, 

kentlerde kıra göre yiyecek, sabit gider ve eğitim harcamaları yüksek bulunurken sağlık harcaması kıra 

göre daha düşük bulunmuştur. 

Hane halklarının son bir ay içerisinde yaptıkları harcamalar, türlerine ve bölgelere göre, Tablo 84’te 

verilmiştir. Harcama türlerinin oranları bölgelere göre farklılıklar göstermektedir. Örneğin, yiyecek 

türü harcamaların oranı %31,87 ile %40,43 arasında, ev ile ilgili harcama oranları da %18,59 ile 

%25,70 arasında değişmektedir. Eğitim harcamaları ise %7,40 ile %12,09 arasında değişmektedir. 

Tablo 85’te ise, hanehalklarının son bir ay içerisinde yaptıkları toplam harcamaların tür ve yerleşim 

yerine göre dağılımı verilmiştir. Meyve, sebze, tahıl ve et ürünleri ile hayvansal ve bitkisel yağlar gibi 

gıda harcamalarının oranı %36,76; ev kirası, elektrik, su, telefon, gaz gibi konut ve kira harcamaları 

%23,57, eğitim harcamaları %9,48; sağlık bakımına yönelik cepten yapılan harcama %12,44 ve 

ulaşım, giyim, alınan eşyalar gibi diğer harcamaların oranı ise %17,75 olarak belirlenmiştir. DİE 

uyguladığı 1994 Hane Halkı Tüketim Harcamaları Anketi sonuçlarına göre bu tür harcama oranları 

sırasıyla %35,62, %22,84 ; %1,43 ve %2,6 olmuştur [3]. İlk iki oran birbirine çok yakındır. Ancak, 

son iki oran arasındaki fark oldukça büyüktür. Hane Halkı Tüketim harcamasında harcama türleri, alt 

gruplar hariç 10 esas grupta toplanmıştır. Bu çalışmada ise harcama türleri beş gruptan oluşmaktadır. 

Ayrıca, harcama türlerinin kapsamları ve tanımları arasında da oldukça büyük farklılıklar 

bulunmaktadır. 

95

Tablo 83: Hanehalkının Son Bir Ay İçerisinde Yaptıkları Harcama Türlerinin, Bölgelere ve 


Yapılan Harcamanın Türü 

Bölge Yiyecek Ev Eğitim Sağlık Genel 

Batı 

N 4390 4387 4390 4390 4390 

− 

X 212,74 145,70 53,45 62,84 91,82 

S 162,62 125,44 144,73 394,61 922,88 

Akdeniz 

N 1521 1521 1521 1521 1521 

− 

X 166,93 101,41 49,91 49,55 45,05 

S 150,57 84,92 142,80 143,23 170,21 

Orta 

N 1934 1934 1934 1934 1934 

− 

X 181,69 139,95 56,99 68,47 122,99 

S 161,52 121,64 201,53 407,98 1286,44 

Karadeniz 

N 1393 1393 1393 1393 1393 

− 

X 204,88 112,64 50,99 64,34 99,60 

S 144,30 81,04 102,96 197,14 1353,95 

Doğu 

N 2243 2243 2243 2243 2243 

− 

X 170,82 86,79 34,55 77,60 97,05 

S 150,80 88,14 88,00 383,00 1245,63 

Toplam 

N 11481 11478 11481 11481 11481 

− 

X 192,30 123,34 49,59 65,10 92,84 

S 157,62 111,13 142,84 351,71 1064,84 


Kent 

N 6731 6728 6731 6731 6731 

− 

X 208,13 147,15 57,36 61,58 106,43 

S 162,62 119,68 152,84 373,86 1206,68 

Kır 

N 4750 4750 4750 4750 4750 

− 

X 169,86 89,62 38,58 70,07 73,58 

S 147,38 87,28 126,55 317,66 822,74 

Toplam 

N 11481 11478 11481 11481 11481 

− 

X 192,30 123,34 49,59 65,10 92,84 

N=Hane sayısı X=ortalama S=standart sapma 

S 157,62 111,13 142,84 351,71 1064,84 

96

Tablo 84: Hane Halkının Son Bir Ay İçerisinde Yaptıkları Toplam Harcama Türlerinin Bölgelere Göre Dağılımı 


Bölge 

Milyon 

TL 

Yiyecek Ev Eğitim 

% 

Milyon 

TL 

% 

Milyon 

TL 

Harcama Türü* 

% 

Cepten 

Sağlık 

Harcaması 

Milyon 

% 

TL 

Genel 

(Ulaşım, Eşya 

vb.) 

Milyon 

% 

TL 

Milyon 

TL 

Toplam 

% 

Batı 933935 37,56 639206 25,70 234662 9,44 275889 11,09 403076 16,21 2486768 100,00 

Akdeniz 253905 40,43 154252 24,56 75912 12,09 75372 12,00 68518 10,91 627959 100,00 

Orta 351396 31,87 270658 24,55 110224 10,00 132412 12,01 237859 21,57 1102549 100,00 

Karadeniz 285398 38,48 156911 21,16 71031 9,58 89631 12,08 138746 18,71 741717 100,00 

Doğu 383147 36,59 194672 18,59 77499 7,40 174062 16,62 217672 20,79 1047052 100,00 

Toplam 2207781 36,76 1415699 23,57 569328 9,48 747366 12,44 1065871 17,75 6006045 100,00 

97

Tablo 85: Hane Halkının Son Bir Ay İçerisinde Yaptıkları Toplam Harcama Türlerinin Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Yerleşim 

Yeri 

Milyon 

TL 

Harcama Türü* 

Cepten 

Sağlık 

Yiyecek Ev Eğitim 

Harcaması 

% 

Milyon 

TL 

% 

Milyon 

TL 

% 

Milyon 

TL 

% 

Genel 

(Ulaşım, 

Eşya vb.) 

Milyon 

% 

TL 

Toplam 

Milyon 

% 

TL 

Kent 1400946 35,85 990023 25,33 386065 9,88 414522 10,61 716351 18,33 3907907 100,00 

Kır 806835 38,45 425676 20,29 183263 8,73 332844 15,86 349520 16,66 2098138 100,00 

Toplam 2207781 36,76 1415699 23,57 569328 9,48 747366 12,44 1065871 17,75 6006045 100,00 

98

3.11. Hanelerin Sağlık Harcamaları ve Sağlık Hizmeti Alma Durumlarının Kurumlara, 

Hizmet Türlerine ve Sağlık Harcamaları Kaynağına Göre Durumları 

Hane halkı reisinden beyan yöntemiyle son bir ay içinde yaptığı hane halkı giderleri parasal olarak 

öğrenilmiştir. Bu giderler içerisinde son bir ay içerisinde sağlık bakımına yönelik yaklaşık cepten 

yapılan harcama tüm aile bireyleri için öğrenilmiştir. Aile bireylerinin sağlığı için yapılan cepten 

harcamanın başvuru düzeyinde kendi içinde poliklinik, yatarak, ilaç, laboratuar gibi alt bileşenlerine 

özgü yapılan harcamalar tespit edilmiştir. Burada bir kişinin son bir ayda farklı kurumlara başvurusu 

tespit edildiği için metin ve ilgili tablolarda başvuruya göre düzenlenme yapılmıştır. 

Son bir ay içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvuruların başvurulan sağlık kurumuna göre 

dağılımı Tablo 86’da verilmektedir. Son bir ay içinde en fazla başvurulan sağlık kurumları devlet 

hastanesi (%27,74), SSK hastanesi (%20,09), sağlık ocağı (%11,39) olmuştur; en az başvurulan sağlık 

kurumu ise %0,11 ile KİT hastanesidir. 

Tablo 87, son bir ay içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvuruların bölgelere ve yerleşim 

yerlerine göre başvurdukları sağlık kurumlarının dağılımını vermektedir. Batı bölgesinde ilk üç sırayı 

SSK (%21,91) Devlet hastanesi (%20,68) ve Eczane (%11,81) almaktadır. Diğer bölgelerde ise bu 

sıralama Devlet hastanesi, SSK ve Sağlık ocağı olarak görülmektedir. Karadeniz bölgesinde diğer 

bölgelere göre Özel hekimlere en yüksek oranda başvuru tespit edilmiştir. Batı bölgesinde sağlık 

kurumlarına başvuru içerisinde Özel hastanelere başvuru oranı (%10,23) diğer bölgelere göre en 

yüksek bulunmuştur. 

Yerleşim yerine göre cepten sağlık harcaması yapılan başvurularda başvurulan kurumların dağılımına 

bakıldığında kentte ilk dört sırayı; Devlet hastanesi (%31,47), Sağlık ocağı (%16,18), SSK (%14,92) 

ve Özel hekim (%12,19) almaktadır. Kırda bu durum sırasıyla; Devlet hastanesi (%25,05), SSK 

(%23,81), Eczane (%8,26) ve Sağlık ocağı (%7,94)’dır. Tablo 88’de, hane halkları içinde son bir ay 

içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvuruların, başvurulan sağlık kurumuna ve cinsiyete göre 

dağılımı verilmiştir. Cinsiyet bakımından, hane halkının başvurdukları sağlık kurumları 

incelendiğinde, erkek ve kadın hane halkı bireylerinin birbirine çok yakın oranlarda değişik türdeki 

sağlık kurumlarına başvurdukları ortaya çıkmaktadır. Özellikle Türkiye’de sağlık hizmetleri 

sunumunda ağırlıklı rol oynayan devlet hastaneleri, SSK hastaneleri ve sağlık ocakları açısından genel 

bir değerlendirme yapıldığında, erkek ve kadın hane halkının bu üç kuruma başvuru oranlarının 

birbirine bir hayli yakın olduğu söylenebilir. 

Tablo 89’da son bir ay içinde herhangi bir hastalık ya da sakatlığın tedavi ettirilmesi ya da başka bir 

nedenle herhangi bir sağlık kurumuna başvuruların sebeplerine, bölgelere ve yerleşim yerine göre 

dağılımı görülmektedir. Sağlık kurumuna en fazla oranda başvuru sebebi genel şikayetler olmuştur 

(%51,17). Bu durumu, kontrol (%16,80), acil durum (%12,12) ve reçete yazdırma (%8,80) takip 

etmektedir.Yerleşim yeri ve bölgelere göre en fazla başvuru sebebi yine genel şikayetler olmuştur. 

Tablo 90’da son bir ay içerisinde, hane halkının, herhangi hastalık ya da sakatlığın tedavi ettirilmesi, 

ya da başka bir nedenle herhangi bir sağlık kurumuna başvurularının sebeplerine ve cinsiyete göre 

dağılımı verilmiştir. Genel şikayetler nedeniyle bir sağlık kurumuna başvurma oranları, hem erkek 

hem de kadın başvurularında çok yüksektir. Genel şikayetler nedeniyle bir sağlık kurumuna başvuru 

oranı, erkeklerde %52,71; kadınlarda ise %50,17’dir. Kontrol amaçlı başvuru oranı, erkeklerde 

%15,47, kadınlarda %17,67 iken; acil nedenlerle başvuru oranı erkeklerde %12,56, kadınlarda 

%11,84’dür. 

Son bir ay içinde herhangi bir hastalık ya da sakatlığın tedavi ettirilmesi ya da koruyucu sağlık hizmeti 

amacıyla bir kuruma yapılan başvurularda alınan tanıların yerleşim yerine göre dağılımı Tablo 91’de 

verilmiştir. Kişilere en yüksek oranda konulan tanı influenza; diğer solunum yolu belirtileriyle birlikte 

virüs belirlenmemiş olarak gerçekleşmiştir (%8,55). Bu durumu, esansiyel (birincil) hipertansiyon 

(%6,03), akut nazofarenjit (nezle) (%5,33), akut veya kronik olarak tanımlanmayan bronşit (%4,05) ve 

tanımlanmamış diyabetes mellitus (%3,12) takip etmektedir.Genelde ilk beş sıralama kent ve kırda da 

aynı oranda olmuştur. Kentsel alanda bronşit tanısı alanların oranı kıra göre daha yüksek ve akut 

tonsillit tanısı kentle karşılaştırıldığında kırsal alanda daha düşüktür. 

99

Hanehalkı bireylerinin sağlık kurumlarına yaptıkları başvuru sonucu aldıkları tanıların cinsiyete göre 

dağılımı Tablo 92’de verilmiştir. Erkek ve kadın hane halkı bireylerinin, cinsiyete özgü tanılar 

(gebelik durumu ve kadın genital organları ve adet görmeyle birlikte olan tanımlanmamış durum) 

dışında aldıkları tanılara ilişkin oranlar incelendiğinde, orantısal olarak migren, osteoporoz 

(tanımlanmamış), toksik olmayan tanımlanmamış guatr, kronik sinüzit gibi hastalıklar tanısı 

bakımından, kadınların erkeklere oranla daha fazla sağlık kurumlarına başvurduğu görülmektedir. 

Tablo 93’te son bir ay içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvurularda alınan hizmetin, bölgelere 

ve yerleşim yerine göre dağılımı görülmektedir. En yüksek oranda alınan hizmet “ayaktan tedavi”dir 

(%72,91). Bu durumu, kontrol (%9,15), diğer (%7,52) ve yatarak tedavi (%6,46) takip etmektedir. 

Tablo 94 son bir ay içerisinde cepten sağlık harcaması yapılan başvurularda alınan hizmetin cinsiyete 

göre dağılımı sunulmuştur. Erkek ve kadın bireylerin hemen hemen aynı oranda ayaktan tedavi 

hizmeti aldıkları (erkek %72,99 kadın % 72,86) ortaya çıkmaktadır. Erkek hastaların %7,41’i kadın 

hastaların %5,85’i yatarak tedavi hizmeti almışlardır. Kontrol muayenesi kullanan kadınların oranı ise 

erkeklerden yüksek görünmektedir. Genel yatış oranı (yatarak tedavi / ayakta tedavi) ise, % 8,86 

olarak bulunmuştur. 

Tablo 95’te Türkiye geneline bakıldığında en yüksek sağlık harcaması ortalaması 690,78 milyon TL 

ile yatarak tedaviye yapılmıştır. Polikliniğe yapılan sağlık harcaması ortalaması 42,35 milyon TL iken 

eczaneye yapılan sağlık harcaması ortalaması 38,45 milyon TL’dir. Türkiye genelinde son bir ay 

içinde kişi başına yapılan toplam sağlık harcaması ortalaması 15,42 milyon TL’dir. Bölgelere göre 

toplam sağlık harcamasına bakıldığında en yüksek sağlık harcaması ortalamasının 102,67 milyon TL 

ile Doğu Bölgesi’nde iken en düşük sağlık harcaması ortalamasının 59,60 milyon TL ile Akdeniz 

Bölgesi’nde olduğu saptanmıştır. Tablo 95’te başvuranların cepten sağlık harcamasının 

hesaplamasının yanında bölgelere göre toplam yaşayan insanlar dikkate alınarak kişi başına cepten 

sağlık harcaması miktarı da hesaplanmıştır. Buna göre, en düşük miktar 11,98 milyon TL ile Akdeniz, 

en yüksek miktar ise 17,72 milyon TL ile Orta Bölge’de bulunmuştur. Türkiye geneli olarak kişi 

başına aylık cepten sağlık harcaması 15,42 milyon TL (11,01 $) bulunmuştur. 

Tablo 95’de aritmetik ortalamanın yanında toplam 8776 başvuru harcaması küçükten büyüğe 

sıralanarak median (ortanca) noktası bulunmuştur. Bu hesaplama her hizmet türü için bölgelere göre 

düzenlenmiştir. Örneğin; poliklinik hizmetlerinde median (ortanca) genelde 30 milyon TL olarak 

bulunmuştur. Diğer bir deyimle 2857 başvurunun yarısı 30 milyon ve aşağısı diğer yarısı ise 30 

milyon ve üzeri para harcamıştır. 2857 poliklinik başvurusu içerisinde en düşük miktar 1 milyon TL, 

en yüksek miktar ise 1,6 milyar TL’dir. Bu durum eczane harcamalarında (1 milyon TL- 3 milyar TL), 

yatarak tedavide (4 milyon TL- 12 milyar 500 milyon TL), protez harcamalarında (3 milyon TL- 1,4 

milyar TL), laboratuar- görüntüleme (1 milyon TL- 1 milyar TL), diğer harcamalarda ise ( 1 milyon 

TL- 4 milyar TL) olarak bulunmuştur. 

Tablo 96’da son bir ay içinde cepten sağlık harcaması (milyon TL) yapılan başvurularda alınan 

hizmetin bedelinin, yerleşim yerine ve Türkiye toplamına göre dağılımı verilmiştir. Yatarak tedaviye 

yapılan sağlık harcaması ortalaması kentte 829,66 milyon TL iken kırda 534,55 milyon TL olarak 

bulunmuştur. Hediye, bağış vb. diğer harcamalarda ise kırda 40,67 milyon TL ve kentte 27,01 milyon 

TL sağlık harcaması olduğu saptanmıştır. Son bir ayda kişilerin cepten sağlık harcamasının, yerleşim 

yerine göre hesaplaması yapılmış; kentte 15,73 milyon TL, kırda ise 15,04 milyon TL olarak 

bulunmuştur. Bu tabloda yerleşim yerine göre ve alınan hizmet türüne göre ortanca değerleri hesap 

edilmiştir. Diğer ( hediye; bağış) bölümünde ortanca değerleri kentte 5 milyon TL iken kırda bu değer 

10 milyon TL olarak bulunmuştur: diğer hizmet türlerinde ise ortanca değer arasında fark yoktur. 

Tablo 97’de son bir ay içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvurularda alınan hizmet bedelinin 

toplam sağlık harcaması içindeki oranları bölgelere ve Türkiye toplamına göre verilmiştir. Toplam 

sağlık harcaması içindeki en büyük orana sahip hizmet bedeli eczane %35,22 olurken, daha sonra bu 

sırayı yatarak tedavi (%19,01) ve poliklinik (%16,32) takip etmektedir. Bu sıralama bölgeler bazında 

farklı dağılım göstermektedir. 

100

Tablo 98’de son bir ay içinde cepten sağlık harcaması yapılan başvurularda alınan hizmet bedelinin 

toplam sağlık harcaması içindeki oranları yerleşim yerine ve Türkiye toplamına göre verilmiştir. 

Kentte toplam sağlık harcaması içindeki en yüksek pay %34,75 ile eczane, %21,31 ile yatarak tedavi 

iken kırda bu durum sırasıyla % 35,83 ile eczane, %22,32 ile diğer (ulaşım, bağış hediye vb gibi) 

masraflara aittir. 

Tablo 99’da örnekleme çıkan nüfusta son bir yıl içinde sağlık harcaması yapanların bu harcamanın 

kaynağına, bölgelere ve yerleşim yerine göre dağılımı görülmektedir. Sağlık harcamalarının büyük 

kısmı mevcut gelirden ve sağlık güvence sisteminden karşılanmıştır. 

Tablo 86 : Son Bir Ay İçerisinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvuruların Sağlık 

Kurumuna Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Toplam 

Başvurulan Sağlık Kurumu Sayı % 

Devlet Hastanesi 2357 27,74 

Üniversite Hastanesi 342 4,02 

SSK Hastanesi 1707 20,09 

Belediye Hastanesi 30 0,35 

KİT Hastanesi 9 0,11 

Özel Hastane 587 6,91 

Sağlık Ocağı 968 11,39 

SSK Dispanseri 57 0,67 

Ana Çocuk Sağlığı Merkezi 52 0,61 

Kurum Hekimi 88 1,04 

Özel Poliklinik 493 5,80 

Özel Laboratuvar 22 0,26 

Eczane 667 7,85 

Kendi Kendime 87 1,02 

Özel Hekim 823 9,68 

Özel Diş Hekimi 83 0,98 

Diğer 126 1,48 

Toplam 8498 100,00 

N=8776 n= 8498 Bilinmeyen = 278 

101

Tablo 87: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapan Kişilerin Başvurdukları Sağlık Kurumlarının Bölgelere ve Yerleşim Yerine 


Bölgeler 


Toplam 

Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu Kır Kent 

Başvurulan 

Sağlık Kurumu Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Devlet Hastanesi 625 20,68 297 24,24 456 29,29 344 32,30 635 38,98 1237 25,05 1120 31,47 2357 27,74 

Üniversite Hastanesi 100 3,31 55 4,49 65 4,17 43 4,04 79 4,85 248 5,02 94 2,64 342 4,02 

SSK Hastanesi 662 21,91 262 21,39 272 17,47 244 22,91 267 16,39 1176 23,81 531 14,92 1707 20,09 

Belediye Hastanesi 8 0,26 2 0,16 18 1,16 1 0,09 1 0,06 19 0,38 11 0,31 30 0,35 

KİT Hastanesi 4 0,13 1 0,08 2 0,13 1 0,09 1 0,06 7 0,14 2 0,06 9 0,11 

Özel Hastane 309 10,23 54 4,41 72 4,62 29 2,72 123 7,55 385 7,80 202 5,68 587 6,91 

Sağlık Ocağı 311 10,29 138 11,27 214 13,74 137 12,86 168 10,31 392 7,94 576 16,18 968 11,39 

SSK Dispanseri 17 0,56 9 0,73 16 1,03 4 0,38 11 0,68 27 0,55 30 0,84 57 0,67 

Ana Çocuk Sağlığı Merkezi 22 0,73 8 0,65 8 0,51 3 0,28 11 0,68 39 0,79 13 0,37 52 0,61 

Kurum Hekimi 31 1,03 14 1,14 23 1,48 3 0,28 17 1,04 83 1,68 5 0,14 88 1,04 

Özel Poliklinik 185 6,12 73 5,96 67 4,30 27 2,54 141 8,66 335 6,78 158 4,44 493 5,80 

Özel Laboratuvar 9 0,30 6 0,49 2 0,13 3 0,28 2 0,12 16 0,32 6 0,17 22 0,26 

Eczane 357 11,81 75 6,12 130 8,35 67 6,29 38 2,33 408 8,26 259 7,28 667 7,85 

Kendi Kendime 19 0,63 41 3,35 27 1,73 0 0,00 0 0,00 46 0,93 41 1,15 87 1,02 

Özel Hekim 293 9,70 152 12,41 141 9,06 136 12,77 101 6,20 389 7,88 434 12,19 823 9,68 

Özel Diş Hekimi 29 0,96 8 0,65 25 1,61 15 1,41 6 0,37 54 1,09 29 0,81 83 0,98 

Diğer 41 1,36 30 2,45 19 1,22 8 0,75 28 1,72 78 1,58 48 1,35 126 1,48 

Toplam 3022 100,00 1225 100,00 1557 100,00 1065 100,00 1629 100,00 4939 100,00 3559 100,00 8498 100,00 

N=8776 n= 8498 Bilinmeyen = 278 

102

Tablo 88 : Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvuruların, Sağlık Kurumuna ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, 

Türkiye) 

Cinsiyet 

Erkek 

Kadın 

Toplam 

Başvurulan Sağlık Kurumu Sayı % Sayı % Sayı % 

Devlet Hastanesi 934 39,63 1423 60,37 2357 100,00 

Üniversite Hastanesi 133 38,89 209 61,11 342 100,00 

SSK Hastanesi 646 37,84 1061 62,16 1707 100,00 

Belediye Hastanesi 14 46,67 16 53,33 30 100,00 

KİT Hastanesi 1 11,11 8 88,89 9 100,00 

Özel Hastane 225 38,33 362 61,67 587 100,00 

Sağlık Ocağı 396 40,91 572 59,09 968 100,00 

SSK Dispanseri 23 40,35 34 59,65 57 100,00 

Ana Çocuk Sağlığı Merkezi 25 48,08 27 51,92 52 100,00 

Kurum Hekimi 33 37,50 55 62,50 88 100,00 

Özel Poliklinik 181 36,71 312 63,29 493 100,00 

Özel Laboratuvar 8 36,36 14 63,64 22 100,00 

Eczane 287 43,03 380 56,97 667 100,00 

Kendi Kendime 43 49,43 44 50,57 87 100,00 

Özel Hekim 297 36,09 526 63,91 823 100,00 

Özel Diş Hekimi 35 42,17 48 57,83 83 100,00 

Diğer 60 47,62 66 52,38 126 100,00 

Toplam 3341 39,32 5157 60,68 8498 100,00 

N=8776 n= 8498 Bilinmeyen = 278 

103

Tablo 89: Son Bir Ay İçerisinde Herhangi Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi Ettirilmesi ya da Başka Bir Nedenle Herhangi Bir Sağlık Kurumuna 

Başvuru Sebeplerinin Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

Acil 

Durum Kazalar Kontrol Ameliyat Check-up 

Gebelik ve 

Doğum 

Başvuru Sebebi 

Aile 

Planlaması 

Aşılar 

Reçete 

Yazdırma 

Genel 

Şikayetler 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 264 8,77 19 0,63 480 15,94 52 1,73 38 1,26 53 1,76 4 0,13 17 0,56 319 10,59 1551 51,51 214 7,11 3011 100,00 

Akdeniz 259 21,16 6 0,49 238 19,44 9 0,74 11 0,90 21 1,72 2 0,16 3 0,25 111 9,07 480 39,22 84 6,86 1224 100,00 

Orta 137 8,79 12 0,77 205 13,16 28 1,80 10 0,64 32 2,05 3 0,19 10 0,64 151 9,69 903 57,96 67 4,30 1558 100,00 

Karadeniz 74 6,93 4 0,37 245 22,94 25 2,34 2 0,19 18 1,69 0 0,00 6 0,56 99 9,27 522 48,88 73 6,84 1068 100,00 

Doğu 294 18,16 9 0,56 257 15,87 21 1,30 14 0,86 41 2,53 2 0,12 2 0,12 66 4,08 883 54,54 30 1,85 1619 100,00 

Toplam 1028 12,12 50 0,59 1425 16,80 135 1,59 75 0,88 165 1,95 11 0,13 38 0,45 746 8,80 4339 51,17 468 5,52 8480 100,00 


Kent 569 11,56 37 0,75 845 17,17 72 1,46 53 1,08 112 2,28 6 0,12 27 0,55 373 7,58 2550 51,81 278 5,65 4922 100,00 

Kır 459 12,90 13 0,37 580 16,30 63 1,77 22 0,62 53 1,49 5 0,14 11 0,31 373 10,48 1789 50,28 190 5,34 3558 100,00 

Toplam 1028 12,12 50 0,59 1425 16,80 135 1,59 75 0,88 165 1,95 11 0,13 38 0,45 746 8,80 4339 51,17 468 5,52 8480 100,00 

N=8776 n= 8480 Bilinmeyen = 296 

Diğer 

Toplam 

104

Tablo 90: Son Bir Ay İçerisinde Herhangi Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi Ettirilmesi ya da Başka Bir Nedenle Herhangi Bir Sağlık Kurumuna 

Başvuru Sebeplerinin Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Başvuru Sebebi 

Acil Durum Kazalar Kontrol Ameliyat Check-up 

Gebelik ve 

Doğum 

Aile 

Planlaması 

Aşılar 

Reçete 

Yazdırma 

Genel 

Şikayetler Diğer Toplam 

Cinsiyet 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Erkek 419 12,56 36 1,08 516 15,47 59 1,77 38 1,14 0 0,00 3 0,09 20 0,60 272 8,16 1758 52,71 214 6,42 3335 100,00 

Kadın 609 11,84 14 0,27 909 17,67 76 1,48 37 0,72 165 3,21 8 0,16 18 0,35 474 9,21 2581 50,17 254 4,94 5145 100,00 

Toplam 1028 12,12 50 0,59 1425 16,80 135 1,59 75 0,88 165 1,95 11 0,13 38 0,45 746 8,80 4339 51,17 468 5,52 8480 100,00 


105

Tablo 91: Son Bir Ay İçinde Herhangi Bir Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi Ettirilmesi ya da 

Koruyucu Sağlık Hizmeti Amacıyla Bir Kuruma Yapılan Başvurularda Alınan 

Tanıların Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

ICD10 

Toplam Kent Kır 

Hastalık Tanısı 

Kodu 


J11.1 



704 8,55 421 8,86 283 8,12 

I10 Esansiyel (birincil) hipertansiyon 497 6,03 268 5,64 229 6,57 

J00 Akut nazofarenjit [nezle] 439 5,33 230 4,84 209 6,00 

J40 Bronşit, akut veya kronik olarak tanımlanmayan 334 4,05 196 4,12 138 3,96 

E14 Diyabetes mellitus, tanımlanmamış 257 3,12 145 3,05 112 3,21 

J03.9 Akut tonsillit, tanımlanmamış 249 3,02 155 3,26 94 2,70 

M79.0 Romatizma, tanımlanmamış 233 2,83 105 2,21 128 3,67 

K02.9 Diş çürüğü, tanımlanmamış 214 2,60 141 2,97 73 2,10 

J06.9 Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 187 2,27 106 2,23 81 2,32 

M51.9 Omurlar arası disk bozukluğu, tanımlanmamış 142 1,72 77 1,62 65 1,87 

J45.9 Astım, tanımlanmamış 105 1,27 62 1,30 43 1,23 

R51 Baş ağrısı 105 1,27 60 1,26 45 1,29 

J32.9 Kronik sinüzit, tanımlanmamış 99 1,20 53 1,11 46 1,32 

F39 Duygudurum [duygulanım] bozuklukları, tanımlanmamış 94 1,14 59 1,24 35 1,00 

N20.0 Böbrek taşı 94 1,14 52 1,09 42 1,21 

F32.9 Depresif nöbet, tanımlanmamış 92 1,12 52 1,09 40 1,15 

K27.9 



92 1,12 44 0,93 48 1,38 

I51.9 

Kalp hastalığı, tanımlanmamış 

88 1,07 44 0,93 44 1,26 

T78.4 Allerji, tanımlanmamış 84 1,02 44 0,93 40 1,15 

Z33 Gebelik durumu 84 1,02 57 1,20 27 0,77 

H66.9 Otitis media, tanımlanmamış 81 0,98 50 1,05 31 0,89 

A09 İshal ve gastroenterit, enfeksiyon kaynaklı olduğu tahmin 80 0,97 44 0,93 36 1,03 

N39.0 İdrar yolu enfeksiyonu, bölge tanımlanmamış 80 0,97 48 1,01 32 0,92 

M81.9 Osteoporoz, tanımlanmamış 78 0,95 42 0,88 36 1,03 

Z00.0 Genel tıbbi muayene 75 0,91 45 0,95 30 0,86 

N94.9 



73 0,89 39 0,82 34 0,98 

Z76.0 Yineleyen ilaç yazdırma 71 0,86 47 0,99 24 0,69 

D64.9 Anemi, tanımlanmamış 64 0,78 29 0,61 35 1,00 

E04.9 Toksik olmayan tanımlanmamış guatr 63 0,76 31 0,65 32 0,92 

G43.9 Migren, tanımlanmamış 63 0,76 38 0,80 25 0,72 

Diğer 3317 40,26 1970 41,44 1347 38,66 

Toplam 8238 100,00 4754 100,00 3484 100,00 

* N= 8776 n=8238 Bilinmeyen = 538 

106

Tablo 92: Son Bir Ay İçinde Herhangi Bir Hastalık ya da Sakatlığın Tedavi Ettirilmesi ya da 

Koruyucu Sağlık Hizmeti Amacıyla Bir Kuruma Yapılan Başvurularda Alınan 

Tanıların Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

ICD 

Kodu 

J11.1 

Hastalık Tanısı 



Cinsiyet 

Toplam Erkek Kadın 


704 8,55 341 10,58 363 7,24 

I10 Esansiyel (birincil) hipertansiyon 497 6,03 140 4,34 357 7,12 


J40 Bronşit, akut veya kronik olarak tanımlanmayan 334 4,05 165 5,12 169 3,37 

E14 Diyabetes mellitus, tanımlanmamış 257 3,12 88 2,73 169 3,37 

J03.9 Akut tonsillit, tanımlanmamış 249 3,02 117 3,63 132 2,63 


K02.9 Diş çürüğü, tanımlanmamış 214 2,60 90 2,79 124 2,47 

J06.9 Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, tanımlanmamış 187 2,27 90 2,79 97 1,93 



R51 Baş ağrısı 105 1,27 29 0,90 76 1,52 

J32.9 Kronik sinüzit, tanımlanmamış 99 1,20 26 0,81 73 1,46 

F39 Duygudurum [duygulanım] bozuklukları, tanımlanmamış 94 1,14 30 0,93 64 1,28 

N20.0 Böbrek taşı 94 1,14 44 1,36 50 1,00 

F32.9 Depresif nöbet, tanımlanmamış 92 1,12 26 0,81 66 1,32 

K27.9 



92 1,12 36 1,12 56 1,12 

I51.9 

Kalp hastalığı, tanımlanmamış 

88 1,07 36 1,12 52 1,04 

T78.4 Allerji, tanımlanmamış 84 1,02 36 1,12 48 0,96 

Z33 Gebelik durumu 84 1,02 0 0,00 84 1,68 

H66.9 Otitis media, tanımlanmamış 81 0,98 45 1,40 36 0,72 

A09 İshal ve gastroenterit, enfeksiyon kaynaklı olduğu tahmin 80 0,97 38 1,18 42 0,84 



Z00.0 Genel tıbbi muayene 75 0,91 23 0,71 52 1,04 

N94.9 



73 0,89 0 0,00 73 1,46 

Z76.0 Yineleyen ilaç yazdırma 71 0,86 25 0,78 46 0,92 

D64.9 Anemi, tanımlanmamış 64 0,78 11 0,34 53 1,06 

E04.9 Toksik olmayan tanımlanmamış guatr 63 0,76 8 0,25 55 1,10 

G43.9 Migren, tanımlanmamış 63 0,76 7 0,22 56 1,12 

Diğer 3317 40,26 1342 41,63 1975 39,39 

Toplam 8238 100,00 3224 100,00 5014 100,00 

* N= 8776 n=8238 Bilinmeyen = 538 

107

Tablo 93: Son Bir Ay İçerisinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvurularda Alınan Hizmetlerin, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Alınan Hizmet 

Acil Tedavi Yatarak Tedavi Ayakta Tedavi Kontrol Laboratuvar Görüntüleme Diğer Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 76 2,53 163 5,43 2110 70,31 326 10,86 10 0,33 21 0,70 295 9,83 3001 100,00 

Akdeniz 24 1,97 81 6,64 794 65,08 114 9,34 9 0,74 22 1,80 176 14,43 1220 100,00 

Orta 50 3,23 101 6,52 1189 76,71 106 6,84 11 0,71 5 0,32 88 5,68 1550 100,00 

Karadeniz 28 2,65 72 6,81 746 70,58 137 12,96 3 0,28 11 1,04 60 5,68 1057 100,00 

Doğu 52 3,21 129 7,97 1320 81,53 90 5,56 5 0,31 7 0,43 16 0,99 1619 100,00 

Toplam 230 2,72 546 6,46 6159 72,91 773 9,15 38 0,45 66 0,78 635 7,52 8447 100,00 


Kent 138 2,81 292 5,95 3541 72,21 500 10,20 27 0,55 49 1,00 357 7,28 4904 100,00 

Kır 92 2,60 254 7,17 2618 73,89 273 7,71 11 0,31 17 0,48 278 7,85 3543 100,00 

Toplam 230 2,72 546 6,46 6159 72,91 773 9,15 38 0,45 66 0,78 635 7,52 8447 100,00 

* N= 8776 n=8447 Bilinmeyen = 329 

108

Tablo 94: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvurularda Alınan Hizmet Türlerinin Cinsiyete Göre Dağılımı 


Alınan Hizmet 

Acil Tedavi 

Yatarak 

Tedavi 

Ayakta Tedavi Kontrol Laboratuvar Görüntüleme Diğer 

Toplam 

Cinsiyet Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Erkek 94 2,82 247 7,41 2432 72,99 265 7,95 10 0,30 21 0,63 263 7,89 3332 100,00 

Kadın 136 2,66 299 5,85 3727 72,86 508 9,93 28 0,55 45 0,88 372 7,27 5115 100,00 

Toplam 230 2,72 546 6,46 6159 72,91 773 9,15 38 0,45 66 0,78 635 7,52 8447 100,00 

* N= 8776 n=8447 Bilinmeyen = 329 

109

Tablo 95: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması (Milyon TL) Yapılan Başvurularda Alınan Hizmetin Bedelinin ve Kişi Başına Ortalama 

Sağlık Harcamasının Bölgelere ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

Hizmet Tipi Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu Toplam 

n 1086 395 382 319 675 2857 

Ortalama –Milyon TL 47,75 36,23 47,19 42,22 34,58 42,35 

Ortanca–Milyon TL 30,00 26,00 30,00 40,00 20,00 30,00 

Poliklinik 

Tepe Değer 1600 600 900 600 1500 1600 

Standart Sapma 90,61 53,50 70,86 58,16 81,28 78,44 

n 2415 967 1232 822 1354 6790 



Eczane 

Tepe Değer 2000 690 1000 1650 3000 3000 


n 66 25 47 29 37 204 



Yatarak Tedavi 

Tepe Değer 10000 2000 10000 3000 12500 12500 


n 70 30 38 26 16 180 



İşitme cihazı, gözlük protez (diş dahil) 

Tepe Değer 1400 970 700 600 900 1400 


n 281 76 90 61 126 634 



Laboratuar - Görüntüleme 

Tepe Değer 1000 450 1000 1000 1000 1000 


n 1183 630 531 527 1045 3916 



Tepe Değer 4000 1050 1600 653 1500 4000 

Diğer (hediye, bağış v.b.) Standart Sapma 164,04 54,71 124,46 89,47 103,37 121,17 

n 3124 1253 1623 1103 1673 8776 


Ortanca–Milyon TL 26,00 25,00 20,00 22,00 40,00 27 

Ortalama Cepten Sağlık Harcaması 

Tepe Değer 12000 2770 14500 3000 14100 14500 


Nüfus (n) 15703 6232 7454 5641 13027 48057 

Toplam Cepten Sağlık Harcaması–Milyon TL 277709 74683 132126 85019 171765 741302 

Kişi Başı Cepten Sağlık Harcaması–Milyon TL 17,68 11,98 17,72 15,07 13,18 15,42 

110

Tablo 96: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması (Milyon, TL)Yapılan Başvurularda Alınan Hizmetin Bedeline ve Kişi Başına Ortalama 

Cepten Sağlık Harcamasının, Yerleşim Yerine ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Hizmet Türü Kent Kır Toplam 

n 1636 1221 2857 

Ortalama –Milyon TL 42,83 41,71 42,35 

Poliklinik 

Ortanca- Milyon TL 30,00 30,00 30,00 

Tepe Değer 1600 1500 1600 

Standart Sapma 77,42 79,82 78,44 

n 3873 2917 6790 


Eczane 

Ortanca-Milyon TL 20,00 20,00 20,00 

Tepe Değer 2000 3000 3000 


n 108 96 204 




Tepe Değer 12500 10000 12500 


n 124 56 180 




Tepe Değer 1400 970 1400 


n 395 239 634 


Laboratuvar-Görüntüleme 


Tepe Değer 1000 1000 1000 


n 2156 1760 3916 


Diğer (hediye, bağış vb.) 


Tepe Değer 4000 3208 4000 


n 5071 3705 8776 


Ortalama Cepten Sağlık Harcaması 


Tepe Değer 14100 14500 14500 


Toplam Hanehalkı Birey Sayısı 26731 21326 48057 

Toplam Cepten Sağlık Harcaması–Milyon TL 420559 320743 741302 

Kişi Başı Cepten Sağlık Harcaması–Milyon TL 15,73 15,04 15,42 

111

Tablo 97: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvurularda Alınan Hizmetin Bedelinin Toplam Sağlık Harcaması İçindeki 

Oranlarının, Bölgelere ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

Hizmet Türü Batı Akdeniz Orta Karadeniz Doğu Toplam 

Poliklinik 

n 1086 395 382 319 675 2857 

Harcamanın (%) Payı 18,67 19,16 13,64 15,84 13,59 16,32 

Eczane 

n 2415 967 1232 822 1354 6790 



n 66 25 47 29 37 204 



n 70 30 38 26 16 180 



n 281 76 90 61 126 634 



Toplam Cepten Sağlık Harcaması 

n 1183 630 531 527 1045 3916 


n 3124 1253 1623 1103 1673 8776 


112

Tablo 98: Son Bir Ay İçinde Cepten Sağlık Harcaması Yapılan Başvurularda Alınan Hizmetin Bedelinin Toplam Sağlık Harcaması İçindeki 

Oranlarının, Yerleşim Yerine ve Türkiye Toplamına GöreDağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Hizmet Türü Kent Kır Toplam 

Poliklinik 

n 1636 1221 2857 

Harcamanın (%) Payı 16,66 15,88 16,32 

Eczane 


İşitme cihazı, gözlük 

protez (diş dahil) 



Toplam Sağlık Harcaması 

n 3873 2917 6790 


n 108 96 204 


n 124 56 180 


n 395 239 634 


n 2156 1760 3916 


n 5071 3705 8776 


113

Tablo 99 : Örnekleme Çıkan Nüfusta Son Bir Yıl İçinde Sağlık Harcaması Yapan Hanelerin, Bu Harcamanın Kaynağına, Bölgelere ve Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Bu soruda birden fazla seçenek işaretlenmiştir.) 

Harcamanın Kaynağı 

Mevcut Gelirden Birikimlerden Sağlık Güvence Sisteminden Eşya Satarak 

Karşıladım Karşılamadım Toplam Karşıladım Karşılamadım Toplam Karşıladım Karşılamadım Toplam Karşıladım Karşılamadım Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 3532 81,10 823 18,90 4355 100,00 975 22,52 3355 77,48 4330 100,00 3072 70,75 1270 29,25 4342 100,00 63 1,45 4277 98,55 4340 100,00 

Akdeniz 1160 77,13 344 22,87 1504 100,00 314 20,95 1185 79,05 1499 100,00 887 59,05 615 40,95 1502 100,00 33 2,20 1468 97,80 1501 100,00 

Orta 1492 77,39 436 22,61 1928 100,00 385 20,01 1539 79,99 1924 100,00 1453 75,28 477 24,72 1930 100,00 27 1,40 1898 98,60 1925 100,00 

Karadeniz 1028 74,17 358 25,83 1386 100,00 314 22,74 1067 77,26 1381 100,00 1071 77,22 316 22,78 1387 100,00 18 1,30 1366 98,70 1384 100,00 

Doğu 1242 56,15 970 43,85 2212 100,00 490 22,24 1713 77,76 2203 100,00 934 42,26 1276 57,74 2210 100,00 66 2,99 2138 97,01 2204 100,00 

Toplam 8454 74,26 2931 25,74 11385 100,00 2478 21,86 8859 78,14 11337 100,00 7417 65,23 3954 34,77 11371 + 100,00 207 1,82 11147 98,18 11354 100,00 


Kent 5085 76,33 1577 23,67 6662 100,00 1352 20,40 5276 79,60 6628 100,00 4591 69,01 2062 30,99 6653 100,00 108 1,63 6537 98,37 6645 100,00 

Kır 3369 71,33 1354 28,67 4723 100,00 1126 23,91 3583 76,09 4709 100,00 2826 59,90 1892 40,10 4718 100,00 99 2,10 4610 97,90 4709 100,00 

Toplam 8454 74,26 2931 25,74 11385 100,00 2478 21,86 8859 78,14 11337 100,00 7417 65,23 3954 34,77 11371 100,00 207 1,82 11147 98,18 11354 100,00 

N=11481 n=11385 Bilinmeyen=96 N=11481 n=11337 Bilinmeyen=144 N=11481 n=11371 Bilinmeyen=110 N=11481 n=11354 Bilinmeyen=127 

Harcamanın Kaynağı 

Bağışlardan Borç Alarak Diğer 

Karşıladım Karşılamadım Toplam Karşıladım Karşılamadım Toplam Karşıladım Karşılamadım Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 137 3,16 4204 96,84 4341 100,00 496 11,41 3850 88,59 4346 100,00 123 2,90 4124 97,10 4247 100,00 

Akdeniz 46 3,06 1458 96,94 1504 100,00 332 22,10 1170 77,90 1502 100,00 49 3,34 1418 96,66 1467 100,00 

Orta 60 3,12 1864 96,88 1924 100,00 267 13,86 1659 86,14 1926 100,00 50 2,62 1858 97,38 1908 100,00 

Karadeniz 47 3,39 1339 96,61 1386 100,00 215 15,51 1171 84,49 1386 100,00 27 1,99 1332 98,01 1359 100,00 

Doğu 96 4,35 2111 95,65 2207 100,00 647 29,33 1559 70,67 2206 100,00 47 2,16 2129 97,84 2176 100,00 

Toplam 386 3,40 10976 96,60 11362 100,00 1957 17,22 9409 82,78 11366 100,00 296 2,65 10861 97,35 11157 100,00 


Kent 238 3,58 6408 96,42 6646 100,00 1047 15,75 5602 84,25 6649 100,00 146 2,25 6351 97,75 6497 100,00 

Kır 148 3,14 4568 96,86 4716 100,00 910 19,29 3807 80,71 4717 100,00 150 3,22 4510 96,78 4660 100,00 

Toplam 386 3,40 10976 96,60 11362 100,00 1957 17,22 9409 82,78 11366 100,00 296 2,65 10861 97,35 11157 100,00 

N=11481 n=11362 Bilinmeyen=119 N=11481 n=11366 Bilinmeyen=115 N=11481 n=11157 Bilinmeyen=324 

114

3.12. Hane Halkı Gelirleri 

Hane halkı gelirleri iki farklı soru ile alınmıştır. Bu sorular: “Hanede çalışan fertlerin son bir ay 

içindeki gelirleri” ile “Son bir ay içinde haneye giren diğer gelirlerdir (Kira, tarımsal gelir, nema, faiz 

vb.). Hanede 12 ve daha büyük yaştaki (Soru 300 F’deki gelir getiren bir işte çalışıyor mu? sorusuna 

evet cevabı veren) çalışanların gelirleri sorulmadan önce, kişilerin yaptıkları işleri sorulmuş ve 

verdikleri cevaplar tek basamaklı ILO (International Labor Organization) sınıflamasına göre 

kodlanmıştır. Bu sınıflamalara ilişkin bulgular bölgeler ve yerleşim yerine göre Tablo 100’de 

verilmiştir. Çalışanların içerisindeki en büyük grup %35,29 oranı ile “Tarım dışı üretim faaliyetlerinde 

çalışanlar”dan oluşmaktadır. Bunu %14,66 oranı ile “Hizmet işlerinde çalışanlar”, %11,96 ile “Tarım, 

hayvancılık, ormancılık işlerinde çalışanlar” ve %11,18 oranı ile de “Ticaret ve satış personeli” 

izlemektedir. Bu oranlar ile GNS’deki oranlar arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. En büyük 

farklılık Tarım, hayvancılık, ormancılık işlerinde çalışanlar grubundadır. Çalışmada %11,96 olan bu 

grup oranı GNS’de %48,44 olarak belirlenmiştir. Bunun nedeni ise “Kır” tanımından 

kaynaklanmaktadır. Çalışmada DİE tanımlarına bağlı kalarak nüfusu 20000’den az olan tüm yerleşim 

yerleri kır olarak alınmasına karşın, GNS’de yerleşim yerine göre ayırım köy-kent olarak 

yapılmaktadır. Çalışmada, örnek seçimi nüfus ağırlıklı olup, kır kesiminde örneğe çıkan köy sayısı, 

ülke genelindeki köy sayısına göre yeterince temsili olamamıştır. Bu nedenle sözü edilen “Tarım, 

hayvancılık, ormancılık işlerinde çalışanlar” oranı düşük çıkmış ve bu sonuç diğer meslek-iş gruplarını 

da etkilemiştir. Çalışanların iş-meslek gruplarındaki oranları bölgeler bazında, iki grup hariç, küçük 

bazı farklılıklar göstermektedir. En büyük farklılık “Tarım, hayvancılık, ormancılık işlerinde 

çalışanlar” grubu ile “Müteşebbisler ve Üst Kademe Yöneticileri” grubunda meydana çıkmaktadır. 

Örneğin, “Tarım, hayvancılık, ormancılık işlerinde çalışanlar” grubundaki oran Doğu ve Güney Doğu 

Anadolu’da %23,47 iken, Batı Anadolu’da %5,69 olmaktadır. Yerleşim yerine göre iş-meslek 

grubunda çalışanların oranı da, beklenildiği gibi, özellikle “Tarım, hayvancılık, ormancılık işlerinde 

çalışanlar” grubunda büyük farklılık meydana getirmiştir. 

Tablo 101’de hanedeki çalışan ve emekli kişilerin son bir ay içindeki gelirleri ile son bir ay içinde 

haneye giren diğer gelirlerin toplamı kendi içinde az miktardan çok miktara doğru %20’lik dilimlere 

göre verilmiştir. Haneye giren bir aylık gelirin hane başına ortalaması 753,7 milyon TL olarak 

bulunmuştur. 1994 Hane Halkı Tüketim Harcamaları raporunda, hanelerin ortalama kullanılabilir 

geliri 165,1 milyon TL. olarak verilmiştir [3]. Rakamlar arasındaki farkın nedeni öncelikle, enflasyon 

etkisidir. Çünkü her iki ortalamada da cari fiyatlar kullanılmıştır. Ayrıca gelir tanımı da bu farklılık da 

önemli bir nedendir. Hane Halkı Tüketim Harcamalarında “Kullanılabilir Gelir” tanımı kullanılmasına 

karşın, çalışmada gelir, haneye giren para olarak tanımlanarak kullanılmıştır. 

Tablo 101’den görüldüğü gibi hane halkı gelirlerinin %20 ’lik dilimlere dağılımının birinci grupta 

yer alan kentsel alanda hane başına gelir 203 146 000 TL (248 042 000 000 000 TL / 1221) ve 

kırsal alanda 134 569 000 TL iken (107 521 000 000 000 TL / 799) bu oran beşinci dilimde yer 

alan kentsel alanda hane başına gelir 2 407 049 000 TL ve kırsal alanda 1 781 038 000 TL 

olarak bulunmuştur. Bu oran örnekleme çıkan hanelerin geneli için son bir ayda kentsel alanda 

838 874 877 TL ve kırsal alandaki haneler için 623 594 344 TL bulunmuştur. 

115

Tablo 100: Örnekleme Çıkan Nüfusun, Halen Yaptıkları İşe, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY- ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Halen Yapılan İş* 

1 2 3 4 5 6 7 8 Toplam 


Batı 424 11,16 24 0,63 306 8,06 553 14,56 605 15,93 216 5,69 1534 40,39 136 3,58 3798 100,00 

Akdeniz 140 11,22 4 0,32 105 8,41 135 10,82 177 14,18 210 16,83 400 32,05 77 6,17 1248 100,00 

Orta 204 12,73 14 0,87 218 13,61 159 9,93 208 12,98 184 11,49 527 32,90 88 5,49 1602 100,00 

Karadeniz 159 15,10 10 0,95 138 13,11 116 11,02 125 11,87 121 11,49 335 31,81 49 4,65 1053 100,00 

Doğu 118 7,16 3 0,18 154 9,34 82 4,97 256 15,52 387 23,47 504 30,56 145 8,79 1649 100,00 

Toplam 1045 11,18 55 0,59 921 9,85 1045 11,18 1371 14,66 1118 11,96 3300 35,29 495 5,29 9350 100,00 


Kent 739 12,69 42 0,72 623 10,70 754 12,95 919 15,78 153 2,63 2291 39,35 301 5,17 5822 100,00 

Kır 306 8,67 13 0,37 298 8,45 291 8,25 452 12,81 965 27,35 1009 28,60 194 5,50 3528 100,00 

Toplam 1045 11,18 55 0,59 921 9,85 1045 11,18 1371 14,66 1118 11,96 3300 35,29 495 5,29 9350 100,00 

Toplam 

İş Meslek Kodu 

0 1-8 Toplam 


3993 29,93 9350 70,07 13343 100,00 

--------------------------------------------------------------------------------------------------- 

* ILO İş/Meslek Kodları 

1. İlmi ve Teknik Elemanlar (Serbest Meslek Sahipleri ve Bunlarla İlgili Meslekler 

Dahil) 

2. Müteşebbisler, Direktörler ve Üst Kademe Yöneticiler 

3. İdari Personel ve Benzeri Çalışmalar 

4. Ticaret ve Satış Personeli 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

5. Hizmet İşlerinde Çalışanlar 

6. Tarımcı, Hayvancı, Ormancı, Balıkçı ve Avcılar 

7. Tarım Dışı Üretim Faaliyetlerinde Çalışanlar ve Ulaştırma Makinelerini Kullananlar 

8. Meslekleri Tayin Edilemeyenler 

0. Yok 

116

Tablo 101: Örnekleme Çıkan Hanelerdeki Hane Halkı Gelirlerinin %20'lik Dilimlere Göre 

Dağılımı (Milyon TL) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Gelir 

Hane Halkı 

(Haneye Giren Para) 

Hane Halkı Yüzdeleri Sayı %* Milyon TL %* 

Kent 1221 60,45 248042 69,76 

Birinci %20 Kır 799 39,55 107521 30,24 

Toplam 2020 100,00 355563 100,00 

Kent 1221 60,45 523564 71,28 

İkinci %20 

Kır 799 39,55 210948 28,72 

Toplam 2020 100,00 734512 100,00 

Kent 1221 60,45 609827 66,87 

Üçüncü %20 Kır 799 39,55 302084 33,13 

Toplam 2020 100,00 911911 100,00 

Kent 1221 60,45 899322 66,82 

Dürdüncü %20 Kır 799 39,55 446499 33,18 

Toplam 2020 100,00 1345821 100,00 

Kent 1222 60,44 2941415 67,37 

Beşinci %20 Kır 800 39,56 1424831 32,63 

Toplam 2022 100,00 4366246 100,00 

Kent 6106 60,44 5122170 67,27 

Toplam 

Kır 3996 39,56 2491883 32,73 

Toplam 10102 100,00 7614053 100,00 

* Yuvarlamadan dolayı kaynaklanan hatalar göz ardı edilmiştir. 

Ortalama hane halkı geliri = 7614053 / 10102 = 753,7 milyon TL. 

3.13. Hane Bireylerinin Sağlık Güvence Sisteminin Analizi 

Hanede yaşayan kişilerin sağlık sigortasına sahip olması durumlarının bölgelere ve yerleşim yerine 

göre dağılımı Tablo 102’de verilmiştir. Tablodan görüldüğü gibi, hanede yaşayan toplam kişi sayısının 

%64,29’unun sağlık sigortası varken, %35,71’inin herhangi bir sağlık sigortası bulunmamaktadır. 

Bölgelere göre en fazla sigortalı nüfus, Orta Anadolu Bölgesinde (%73,53), en düşük ise Doğu 

Bölgesindedir (%50,81). Yerleşim yerine göre hanede yaşayan kişilerin sağlık sigortası kapsamında 

olma durumu incelendiğinde; kentte yaşayanların %70,39’unun, kırda yaşayanların ise %56,63’ünün 

sağlık sigortası kapsamında olduğu görünmektedir. 

Tablo 103’te, örnekleme çıkan nüfusun zorunlu sağlık sigortası durumunun bölgelere, yerleşim yerine 

ve cinsiyete göre dağılımı görülmektedir. Zorunlu sağlık sigortası kapsamında bulunan erkeklerin 

oranı %99,87, kadınların oranı ise %99,84 bulunmuştur. Yerleşim yerine göre incelendiğinde ise 

kentte yaşayan kadınların %99,82’si, kırda yaşayan kadınların ise %99,87’si zorunlu sağlık sigortası 

kapsamındadır. 

Herhangi bir zorunlu sağlık sigortası kapsamında olanların, sigorta türüne, bölgelere ve yerleşim 

yerine göre dağılımı ile ilgili bilgiler Tablo 104’te sunulmuştur. Zorunlu sağlık sigortası kapsamında 

olanların %30,98’inin SSK’lı olduğu görülmektedir Bölgelerarası karşılaştırma yapıldığında 

endüstrileşmenin yüksek olduğu Batı Bölgesinde yaşayan kişilerin %41,92’si SSK kapsamındadır. 

Genel olarak baktığımızda, herhangi bir zorunlu sağlık sigortası olan kişilerin %30,98’inin SSK, 

%10,45’inin Bağkur, %6,21’inin Emekli Sandığı, %9,17’sinin Yeşil Kartlı, %0,33’ünün Özel Sandığa 

tabi oldukları; %6,03’ünün ise aktif memur olduğu görülmektedir. Burada, aktif memur, halen bir 

kamu kuruluşunda görevli olan kişi; özel sandık ise, bireylerin çalıştıkları kurumun kendi yardımlaşma 

sandıkları aracılığı ile kurulan bir güvence sistemi anlamına gelmektedir. 2000 yılı Devlet Planlama 

Teşkilatı Ekonomik ve Sosyal Göstergeleri’ne göre herhangi bir zorunlu sağlık sigortası olan kişilerin 

%50,17’sini SSK’lı, %22,10’unu Bağkur’lu, %14,35’ini Emekli Sandığı, %0,4’ünü ise Özel Sandığa 

tabi kişiler oluşturmaktadır. Sonuçlar karşılaştırıldığında, SSK ve Özel Sandığa ilişkin sonuçların 

birbirleriyle benzer olduğu görülmektedir. 

117

Tablo 104a’da Herhangi Bir Zorunlu Sağlık Sigortası Kapsamında Olanların, Bölgeler, Yerleşim Yeri 

ve Yaş Gruplarına Göre Sigorta Türlerinin Dağılımı verilmiştir. Zorunlu sağlık sigortalarından biri 

olan SSK kapsamındakilerin %44,21’i Batı’da, %68,11’i kentte ve %46,91’i ise 15-44 yaş 

grubundadır. Emekli Sandığı kapsamındakiler de %33,87 Batı bölgesinde, %67,07’si kentte ve 

%32,46’sı 15-44 yaş grubundadır. Yeşil Kart kapsamında olanlar ise %56,18’i Doğu’da, %54,25’i 

kırda yaşamaktadır. 

Tablo 105’te, herhangi bir zorunlu sağlık sigortası kapsamında olanların, sigorta türüne, bölgelere, 

yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı verilmektedir. Zorunlu sağlık sigortası kapsamında olan 

erkeklerin ve kadınların SSK’lı olma oranları birbirine yakın olarak %29,99-%31,93 bulunmuştur. 

Tablo 106’da, hanede yaşayan kişilerin her yıl ödediği özel sağlık sigortası primlerinin %20’lik 

dilimlere, cinsiyete, bölgelere ve yerleşim yerine göre dağılımı gösterilmektedir. Hanede yaşayan 

kişilerin her yıl ödediği özel sağlık sigortası primi gelir dilimlerine göre incelendiğinde, en yüksek 

oran erkeklerde %22,14 ile 111-300 milyon TL. gelir diliminde; kadınlarda ise %34,72 ile 1-66 

milyon TL. gelir dilimindedir. 

Tablo 107’de, hanede yaşayan kişilerin özel sağlık sigortası olma durumlarının, bölgelere, yerleşim 

yerine ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Bölgelere göre dağılım incelendiğinde, özel sağlık 

sigortası olanların en yüksek oranı %50,14 ile Batı Bölgesinde bulunurken en düşük oran %7,83 ile 

Doğu Bölgesinde saptanmıştır. Bu oran kentte %75,07 iken kırda %24,93 olarak bulunmuştur. 

Erkeklerin özel sağlık sigortası olma durumu (%53,33), kadınlara (%46,67) göre oldukça yüksek 

olarak elde edilmiştir. 

Diğer bir hane bireyinden dolayı sigortalı olan kişilerin, bölgelere, yerleşim yerine ve cinsiyete göre 

dağılımı Tablo 108’de gösterilmektedir. Genelde erkeklerin %32,54’ü ve kadınların %75,92’si dolaylı 

olarak sigorta kapsamındadır. Orta Anadolu Bölgesindeki erkeklerin %34,74’ü, kadınların ise 

%79,77’si dolaylı sigorta kapsamındadır. Yerleşim yerine göre dolaylı sigorta kapsamında olma 

durumu incelendiğinde, kentte yaşayan erkeklerin %34,02’si, kadınların %76,55’i dolaylı sigorta 

kapsamındadır. 

Tablo 102: Görüşülen Hanelerde Yaşayan Kişilerin Sağlık Sigortasına Sahip Olma 

Durumlarının Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Sağlık Sigortası 



Batı 10887 69,34 4813 30,66 15700 100,00 

Akdeniz 3824 61,36 2408 38,64 6232 100,00 

Orta 5481 73,53 1973 26,47 7454 100,00 

Karadeniz 4082 72,36 1559 27,64 5641 100,00 

Doğu 6619 50,81 6408 49,19 13027 100,00 



Kent 18817 70,39 7914 29,61 26731 100,00 

Kır 12076 56,63 9247 43,37 21323 100,00 


Bilinmeyen: 3 

118

Tablo 103 : Örnekleme Çıkan Nüfusun Zorunlu Sağlık Sigortası Durumunun Bölgelere, 

Yerleşim Yerine Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Sağlık Sigortası 

Erkek 

Toplam 

Kadın 

Toplam 

Var Yok 

Var Yok 


Batı 5178 99,79 10 0,19 5188 100,00 5682 99,75 8 0,14 5690 100,00 

Akdeniz 1826 99,95 1 0,05 1827 100,00 1995 99,85 1 0,05 1996 100,00 

Orta 2609 99,92 1 0,04 2610 100,00 2868 99,93 1 0,03 2869 100,00 

Karadeniz 1872 99,89 2 0,11 1874 100,00 2206 99,95 0 0,00 2206 100,00 

Doğu 3141 99,90 2 0,06 3143 100,00 3474 99,83 0 0,00 3474 100,00 

Toplam 14626 99,87 16 0,11 14642 100,00 16225 99,84 10 0,06 16235 100,00 


Kent 8885 99,87 11 0,12 8896 100,00 9896 99,82 10 0,10 9906 100,00 

Kır 5741 99,88 5 0,09 5746 100,00 6329 99,87 0 0,00 6329 100,00 

Toplam 14626 99,87 16 0,11 14642 100,00 16225 99,84 10 0,06 16235 100,00 


0-4 1152 99,83 1 0,09 1153 100,00 1045 99,71 0 0,00 1045 100,00 

5-14 3082 99,87 3 0,10 3085 100,00 2818 99,65 3 0,11 2821 100,00 

15-44 6050 99,85 8 0,13 6058 100,00 7812 99,88 5 0,06 7817 100,00 

45-64 3135 99,87 4 0,13 3139 100,00 3268 99,97 1 0,03 3269 100,00 

65 + 1207 100,00 0 0,00 1207 100,00 1282 99,77 1 0,08 1283 100,00 

Toplam 14626 99,87 16 0,11 14642 100,00 16225 99,84 10 0,06 16235 100,00 

N:30893 n:30877 Bilinmeyen:16 

119

Tablo 104 : Herhangi Bir Zorunlu Sağlık Sigortası Kapsamında Olanların, Sigorta Türüne, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Bölge 

SSK 

Emekli 

Sandığı 

Zorunlu Sağlık Sigortası Türü 

Bağkur 

Aktif 

Memur 

Özel 

Sandık 

Yeşil Kart 

Diğer 

Yok 

Zorunlu 

Olmayan 

Bilinmeyen 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Toplam 

Batı 6582 41,92 1011 6,44 1779 11,33 816 5,20 75 0,48 485 3,09 76 0,48 4813 30,65 18 0,11 48 0,30 15703 100 

Akdeniz 1800 28,88 394 6,32 855 13,72 314 5,04 11 0,18 411 6,59 18 0,29 2408 38,64 2 0,03 19 0,30 6232 ıoo 

Orta 2458 32,98 571 7,66 918 12,32 793 10,64 25 0,34 660 8,85 35 0,47 1973 26,47 2 0,03 19 0,24 7454 100 

Karadeniz 1979 35,08 379 6,72 712 12,62 529 9,38 45 0,80 376 6,67 43 0,76 1559 27,64 2 0,04 17 0,30 5641 100 

Doğu 2070 15,89 630 4,84 757 5,81 448 3,44 3 0,02 2477 19,01 64 0,49 6408 49,19 2 0,02 168 1,29 13027 100 

Toplam 14889 30,98 2985 6,21 5021 10,45 2900 6,03 159 0,33 4409 9,17 236 0,49 17161 35,72 26 0,05 271 0,56 48057 100 


Kent 10147 37,96 2002 7,49 2548 9,53 1759 6,58 95 0,36 2017 7,55 86 0,32 7914 29,60 21 0,08 142 0,53 26731 100 

Kır 4742 22,24 983 4,61 2473 11,60 1141 5,35 64 0,30 2392 11,22 150 0,70 9247 43,35 5 0,02 129 0,60 21326 100 

Toplam 14889 30,98 2985 6,21 5021 10,45 2900 6,03 159 0,33 4409 9,17 236 0,49 17161 35,72 26 0,05 271 0,56 48057 100 


0-4 1009 24,27 105 2,53 283 6,81 247 5,94 12 0,29 442 10,63 9 0,22 1956 47,05 1 0,02 93 2,24 4157 100 

5-14 2581 25,98 338 3,40 935 9,41 637 6,41 20 . 0,20 1254 12,62 17 0,17 4023 40,49 6 0,06 125 1,26 9936 100 

15-44 6985 30,73 969 4,26 2031 8,93 1638 7,21 66 0,29 2043 8,99 95 0,42 8848 38,92 13 0,06 44 0,19 22732 100 

45-64 3289 40,74 1070 13,25 1117 13,83 343 4,25 43 0,53 483 5,98 51 0,63 1666 20,63 5 0,06 7 0,09 8074 100 

65+ 1025 32,46 503 15,93 655 20,74 35 1,11 18 0,57 187 5,92 64 2,03 668 21,15 1 0,03 2 0,06 3158 100 

Toplam 14889 30,98 2985 6,21 5021 10,45 2900 6,03 159 0,33 4409 9,17 236 0,49 17161 35,71 26 0,05 271 0,56 48057 100 

120

Tablo 104a : Herhangi Bir Zorunlu Sağlık Sigortası Kapsamında Olanların, Bölgeler ve Yerleşim Yeri ve Yaş Gruplarına Göre Sigorta Türlerinin 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye ) 

n= 30851 Bilinmeyen: 252 

SSK 

Emekli 

Sandığı 


Bağkur Aktif Memur Özel Sandık Yeşil Kart Diğer Toplamı 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 6582 44,21 1011 33,87 1779 35,43 816 28,14 75 47,17 485 11,00 76 32,20 10824 35,37 

Akdeniz 1800 12,09 394 13,20 855 17,03 314 10,83 11 6,92 411 9,32 18 7,63 3803 12,43 

Orta 2458 16,51 571 19,13 918 18,28 793 27,34 25 15,72 660 14,97 35 14,83 5460 17,84 

Karadeniz 1979 13,29 379 12,70 712 14,18 529 18,24 45 28,30 376 8,53 43 18,22 4063 13,28 

Doğu 2070 13,90 630 21,11 757 15,08 448 15,45 3 1,89 2477 56,18 64 27,12 6449 21,08 

Toplam 14889 100,00 2985 100,00 5021 100,00 2900 100,00 159 100,00 4409 100,00 236 100,00 30599* 100,00 


Kent 10147 68,15 2002 67,07 2548 50,75 1759 60,66 95 59,75 2017 45,75 86 36,44 18654 60,96 

Kır 4742 31,85 983 32,93 2473 49,25 1141 39,34 64 40,25 2392 54,25 150 63,56 11945 39,04 

Toplam 14889 100,00 2985 100,00 5021 100,00 2900 100,00 159 100,00 4409 100,00 236 100,00 30599* 100,00 


0-4 1009 6,78 105 3,52 283 5,64 247 8,52 12 7,55 442 10,02 9 3,81 2107 6,89 

5-14 2581 17,33 338 11,32 935 18,62 637 21,97 20 12,58 1254 28,44 17 7,20 5782 18,90 

15-44 6985 46,91 969 32,46 2031 40,45 1638 56,48 66 41,51 2043 46,34 95 40,25 13827 45,19 

45-64 3289 22,09 1070 35,85 1117 22,25 343 11,83 43 27,04 483 10,95 51 21,61 6396 20,90 

65+ 1025 6,88 503 16,85 655 13,05 35 1,21 18 11,32 187 4,24 64 27,12 2487 8,13 

Toplam 14889 100,00 2985 100,00 5021 100,00 2900 100,00 159 100,00 4409 100,00 236 100,00 30599 100,00 

121

Tablo 105 : Herhangi Bir Zorunlu Sağlık Sigortası Kapsamında Olanların, Sigorta Türüne, Bölgelere, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Bölge 


Yok Zorunlu Olmayan Bilinmeyen Toplam 

SSK Emekli Sandığı Bağkur Aktif Memur Özel Sandık Yeşil Kart Diğer 

Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 316740,85341542,96 408 5,26 603 7,58 870 11,22 909 11,43 404 5,21 412 5,18 33 0,43 42 0,53 232 2,99 253 3,18 41 0,53 35 0,44 2561 33,03 2252 28,34 10 0,13 8 0,10 27 0,35 21 0,26 7753 100 7950 100 

Akdeniz 853 27,94 947 29,79 162 5,31 232 7,30 421 13,79 434 13,65 149 4,88 165 5,19 6 0,20 5 0,16 212 6,94 199 6,26 9 0,29 9 0,28 1226 40,16 1182 37,18 1 0,03 1 0,03 14 0,46 5 0,16 3053 100 3179 100 

Orta 119632,72126233,22 238 6,51 333 8,77 441 12,07 477 12,56 382 10,45 411 10,82 11 0,30 14 0,37 313 8,56 347 9,13 17 0,47 18 0,47 1045 28,59 928 24,43 1 0,03 1 0,03 11 0,30 8 0,21 3655 100 3799 100 

Karadeniz 904 33,67107536,37 161 6,00 218 7,37 330 12,29 382 12,92 265 9,87 264 8,93 19 0,71 26 0,88 164 6,11 212 7,17 21 0,78 22 0,74 811 30,20 748 25,32 2 0,07 0 0,00 8 0,30 9 0,30 2685 100 2956 100 

Doğu 943 14,73112717,01 252 3,94 378 5,71 331 5,17 426 6,43 237 3,70 211 3,18 1 0,02 2 0,03 1186 18,53 1291 19,49 31 0,48 33 0,50 3259 50,90 3149 47,53 2 0,03 0 0,00 160 2,50 8 0,12 6402 100 6625 100 

Toplam 706329,99782631,9312215,1917647,20 2393 10,16262810,72 1437 6,10 1463 5,97 70 0,30 89 0,36 2107 8,95 2302 9,39 119 0,51 117 0,48 8902 37,80 8259 33,70 16 0,07 10 0,04 220 0,93 51 0,21 23548 100 24509 100 

Yerleşim yeri 

Kent 482336,79532439,08 809 6,1711938,76 1256 9,58 1292 9,48 852 6,50 907 6,66 43 0,33 52 0,38 962 7,34 1055 7,74 36 0,27 50 0,37 4212 32,13 3702 27,18 11 0,08 10 0,07 105 0,80 37 0,27 13109 100 13622 100 

Kır 224021,46250222,98 412 3,95 571 5,24 1137 10,89133612,27 585 5,60 556 5,11 27 0,26 37 0,34 1145 10,97 1247 11,45 83 0,80 67 0,62 4690 44,92 4557 41,86 5 0,05 0 0,00 115 1,10 14 0,13 10439 100 10887 100 

Toplam 706329,99782631,9312215,1917647,20 2393 10,16262810,72 1437 6,10 1463 5,97 70 0,30 89 0,36 2107 8,95 2302 9,39 119 0,51 117 0,48 8902 37,80 8259 33,70 16 0,07 10 0,04 220 0,93 51 0,21 23548 100 24509 100 

122

Tablo 106: Hanede Yaşayan Kişilerin Her Yıl Ödediği Özel Sağlık Sigortası Primlerinin %20’lik Dilimlere, Cinsiyete, Bölgelere ve Yerleşim Yerine 


Gelir Dilimleri (Milyon TL.) 

1-66 67-110 111-300 301-600 601-3000 

Toplam 

Türkiye 

Bölge Cinsiyet Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 

Erkek 10 15,87 14 22,22 10 15,87 12 19,05 17 26,98 63 100,00 

Kadın 13 34,21 7 18,42 4 10,53 5 13,16 9 23,68 38 100,00 

Akdeniz 

Erkek 2 12,50 1 6,25 7 43,75 4 25,00 2 12,50 16 100,00 

Kadın 3 42,86 0 0,00 3 42,86 0 0,00 1 14,29 7 100,00 

Orta 

Erkek 4 19,05 5 23,81 5 23,81 5 23,81 2 9,52 21 100,00 

Kadın 5 27,78 2 11,11 4 22,22 6 33,33 1 5,56 18 100,00 

Karadeniz 

Erkek 6 31,58 3 15,79 2 10,53 3 15,79 5 26,32 19 100,00 

Kadın 2 33,33 0 0,00 1 16,67 2 33,33 1 16,67 6 100,00 

Doğu 

Erkek 5 41,67 1 8,33 5 41,67 1 8,33 0 0,00 12 100,00 

Kadın 2 66,67 0 0,00 1 33,33 0 0,00 0 0,00 3 100,00 

Toplam 

Erkek 27 20,61 24 18,32 29 22,14 25 19,08 26 19,85 131 100,00 

Kadın 25 34,72 9 12,50 13 18,06 13 18,06 12 16,67 72 100,00 


Kent 

Erkek 16 15,84 17 16,83 24 23,76 24 23,76 20 19,80 101 100,00 

Kadın 24 36,92 8 12,31 11 16,92 12 18,46 10 15,38 65 100,00 

Kır 

Erkek 11 36,67 7 23,33 5 16,67 1 3,33 6 20,00 30 100,00 

Kadın 1 14,29 1 14,29 2 28,57 1 14,29 2 28,57 7 100,00 

Toplam 

Erkek 27 20,61 24 18,32 29 22,14 25 19,08 26 19,85 131 100,00 

Kadın 25 34,72 9 12,50 13 18,06 13 18,06 12 16,67 72 100,00 

123

Tablo 107: Hanede Yaşayan Kişilerin Özel Sağlık Sigortası Olma Durumuna, Bölgelere, 

Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Özel Sağlık Sigortası Olanlar 

Bölge Sayı % 

Batı 173 50,14 

Akdeniz 34 9,86 

Orta 65 18,84 

Karadeniz 46 13,33 

Doğu 27 7,83 

Türkiye (Toplam) 345 100,00 


Kent 259 75,07 

Kır 86 24,93 


Cinsiyet 

Erkek 184 53,33 

Kadın 161 46,67 


Tablo 108: Diğer Bir Hane Bireyinden Dolayı Sigortalı Olan Kişilerin, Bölgelere, Yerleşim 

Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 

Diğer Fertlerden Ötürü Sağlık Sigortası Kapsamında Olma Durumu 

Erkek 

Kadın 

Evet Hayır Toplam Evet Hayır Toplam 


Batı 1610 31,43 3513 68,57 5123 100,00 4503 79,32 1174 20,68 5677 100,00 

Akdeniz 677 37,42 1132 62,58 1809 100,00 1641 82,75 342 17,25 1983 100,00 

Orta 905 34,74 1700 65,26 2605 100,00 2283 79,77 579 20,23 2862 100,00 

Karadeniz 632 34,03 1225 65,97 1857 100,00 1769 80,45 430 19,55 2199 100,00 

Doğu 891 28,77 2206 71,23 3097 100,00 2064 60,23 1363 39,77 3427 100,00 

Toplam 4715 32,54 9776 67,46 14491 100,00 12260 75,92 3888 24,08 16148 100,00 


Kent 2993 34,02 5805 65,98 8798 100,00 7548 76,55 2312 23,45 9860 100,00 

Kır 1722 30,25 3971 69,75 5693 100,00 4712 74,94 1576 25,06 6288 100,00 

Toplam 4715 32,54 9776 67,46 14491 100,00 12260 75,92 3888 24,08 16148 100,00 

124

3.14. Cevaplayıcının Tespiti ve Görüşme Sonucu 

Hane halkı reisi veya onun adına görüşme yapılan kişi ile anket doldurma işlemi bu bölüme 

gelindiğinde tamamlanmış bulunmaktadır. Bu bölümde ise, aynı hanede yaşayan ve 18 yaş üstü ikinci 

kişi (cevaplayıcı) ile de görüşme yapılması gerekmektedir. Bu kişinin belirlenmesinde özel bir yöntem 

olan “Kish” seçme tablolarından yararlanılmıştır. Yöntem gereği, belirlenmiş olan bu kişi ile görüşme 

yapılması ve yerine ikame alınmaması gerekmektedir. Bu nedenle herhangi bir mazeret durumunda 

cevaplayıcının 3 defa ziyaret edilmesi zorunluluk olmuştur. Tablo 109’da, seçilen cevaplayıcılara 

ulaşma ve anket uygulama durumu dönemlere göre verilmiştir. Tabloda, toplam olarak cevaplayıcıyla, 

her iki dönem için, görüşme oranının % 93,37 olduğu görülmektedir. 

Tablo 110’da Kish tablosundan seçilen 18 yaş üstü bireylerin görüşme sonuçlarının ziyaret sayısına 

göre dağılımı verilmiştir. Buna göre, tamamlanan görüşme oranı birinci ziyarette %93,99 ikinci 

ziyarette %46,23 üçüncü ziyarette %18,06 olarak bulunmuştur. 

Cevaplayıcı seçmek için kullanılan Kish tablolarının I. ve II. döneme göre dağılımları da Tablo 111’de 

görülmektedir. Dönemler ve toplam açısından bakıldığında Kish – cevaplayıcı seçme tablolarının 

alanda yaklaşık olarak eşit oranda uygulandığı görülmektedir. 

Kish seçme yöntemiyle belirlenen cevaplayıcıların cinsiyet, bölgeler ve yerleşim yerlerine göre 

dağılımları Tablo 112’de verilmiştir. Belirlenen cevaplayıcıların % 42,84’ü erkeklerden, % 57,16’sı 

kadınlardan oluşmaktadır. 

Tablo 113 ve tablo 114’te cevaplayıcıya uygulanan sağlık vakaları ile sağlık değerlendirme setlerinin 

sayısal dağılımları verilmektedir. Tablolar incelendiğinde vakalar ve set sayılarının yaklaşık olarak 

aynı oranda dağıldıkları gözlenmektedir. 

Araştırma sonuçlarında, cevaplayıcının yaş ve cinsiyet dağılımı ile 2000 GNS yaş ve cinsiyet 

dağılımlarında bazı yaş gruplarında farklılıklar tespit edilmiştir. Bu nedeniyle, DİE, Sağlık Bakanlığı 

ve kuruluşumuz arasında teknik görüşmeler yapılmıştır. Ek 10’da DİE tarafından gönderilen bilimsel 

ve teknik görüş ve Ek 11’de DİE tarafından önerilen metodoloji doğrultusunda, örneklem seçilme 

olasılıkları ve cevaplanmama hatalarını gidermek amacıyla ilgili düzeltme (ağırlıklandırma) 

gerçekleştirilmiştir. Bu düzeltme doğrultusunda yaş ve cinsiyete özgü katsayılar yardımı ile ilave 

tablolar ekte sunulmuştur. 

Tablo 109 : Kish Tablosundan Seçilen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Anket Tamamlama 

Durumunun Sonuçlarının Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002 2003, Türkiye) 

Dönem 

Hedef Kitle 

Anket Uygulanan 

Cevaplayıcı Sayısı 

Cevaplanma Oranı 

(%) 

Tamamlanamayan 


I 6000 5595 93,25 405 

II 6000 5609 93,48 391 

Toplam 12000 11204 93,37 796 

125

Tablo 110: Kish Tablosundan Seçilen 18 Yaş Üstü Bireylerin Görüşme Sonuçlarının Ziyaret Sayısına Göre Dağılımı Dağılımı 


Tamamlandı Ret Edildi Ertelendi Yarım Kaldı 

Tamamlanan Anket Sayısı:11204 Tamamlanamayan Anket Sayısı:796 

Evde Kimse 

Yok 

Ziyaret Sayısı Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Diğer 

Ziyaret 

Toplam 

1 10791 93,99 287 2,50 54 0,47 27 0,24 308 2,68 14 0,12 11481 

2 319 46,23 284 41,16 4 0,58 26 3,77 54 7,83 3 0,43 690 

3 67 18,06 280 75,47 0 0 23 6,20 1 0,27 0 0 371 

126

Tablo 111. Uygulama Dönemlerine Göre Cevaplayıcı Seçim (Kish) TablolarınınDağılımı 


Dönemler 

Uygulanan Kish 

Toplam 

Tablosu 

Dönem I 

Dönem II 


A 933 16,68 934 16,65 1867 16,66 

B 924 16,51 919 16,38 1843 16,45 

C 881 15,75 907 16,17 1788 15,96 

D 960 17,16 955 17,03 1915 17,09 

E 977 17,46 946 16,87 1923 17,17 

F 920 16,44 948 16,90 1868 16,67 

Toplam 5595 100 5609 100 11204 100 

Tablo 112: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Cinsiyetlerine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 


Erkek Kadın Toplam 


Batı 1761 41,37 2496 58,63 4257 100 

Akdeniz 604 40,59 884 59,41 1488 100 

Orta 838 44,22 1057 55,78 1895 100 

Karadeniz 600 43,57 777 56,43 1377 100 

Doğu 997 45,59 1190 54,41 2187 100 

Toplam 4800 42,84 6404 57,16 11204 100 


Kent 2732 41,72 3816 58,28 6548 100 

Kır 2068 44,42 2588 55,58 4656 100 

Toplam 4800 42,84 6404 57,16 11204 100 

Tablo 113: Hanelerde Uygulanan Sağlık Vakalarının Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Sağlık Vakası Seti Hane Sayısı Hane Sayısı Yüzdesi (%) 

A 1411 25,22 

B 1381 24,68 

C 1405 25,11 

D 1398 24,99 

Toplam 5595 100,00 

127

Tablo 114. Hanelere Uygulanan Sağlık Değerlendirme Setlerinin Dağılımı 


Sağlık Değerlendirme 

Seti 

Uygulanan Hane 

Sayısı 

Uygulanan Hane Sayısı 

Yüzdesi (%) 

A 2806 50,15 

B 2789 49,85 

Toplam 5595 100 

3.15. Cevaplayıcı Demografik Özellikleri 

Cevap verenlerin 4800’ü (%42,84) erkek iken; 6404’ü (% 57,16) kadındır. Cevaplayıcılardan 

kadınların %58,28’i kentte yaşamaktadır. Cevaplayıcıların yaş gruplarına dağılımları ise Tablo 115’te 

görülmektedir. Cevaplayıcıların, %24,67’si 25-34 yaş grubunda olup, %12,05’lik grup ise 65 yaş 

üzeridir. 

Cevaplayıcının öğrenim sürelerinin dağılımı Tablo 116’da verilmektedir. Öğrenim süresi grupları 

içerisinde 1-5 yıl süre ile öğrenim görenler en yüksek orandadır (%47,87). 1-5 yıl öğrenim süresinin 

bölgeler arası karşılaştırması benzerlik göstermektedir. En yüksek oran (%51,24) Akdeniz Bölgesinde, 

en düşük oran (%41,69) ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde görülmektedir. Yerleşim yerine 

göre ise, en yüksek oran aynı öğrenim süresi (1-5 yıl) için kırsal kesimde %51,50 iken kentsel kesimde 

bu oran %45,28 olarak bulunmuştur. 

Cevaplayıcıların son bir yıl içinde çalıştığı işe göre dağılımı Tablo 117’de verilmiştir. Çalışanların en 

fazla (% 29,63) tarım dışı üretim faaliyetlerinde bulunduğu ve en fazla (% 34,43) Batı Bölgesinde 

olduğu görülmektedir. Yine aynı iş kolunda kentsel kesimde çalışanlar en yüksek orandadır (% 32,74). 

Cevaplayıcıların, çalışmama nedenleri Tablo 118’de verilmiştir. 2000 GNS sonuçlarına göre 

Türkiye’de ev kadınlarının nüfus içerisindeki genel oranı % 73,4 olarak bulunmuştur. Bu araştırmada 

ise, çalışmayanlar arasında ev kadınları % 60,83 ile en yüksek oranda bulunmuştur. Bunlar en çok (% 

66,03) Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunmaktadır. Kırsal kesimde ev kadınlarının oranı 

(% 62,08) en yüksektir. 

Cevaplayıcıların esas mesleklerine göre dağılım bilgileri Tablo 119’da verilmektedir. Burada gelir 

getirmek amacı ile çalışmayanlar grubu (ev kadınları, emekliler, irat sahipleri, öğrenciler) en yüksek 

oranda (% 56,01) bulunmuştur. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde çalışmayanlar grubunun 

oranı ise % 63,55 ile çok yüksektir. Kırsal kesimde çalışmayanlar grubunun oranı (% 58,07), kentsel 

kesime (% 54,53) göre daha yüksek bulunmuştur. 

128

Tablo 115 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Yaş Gruplarına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+ Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 494 11,60 992 23,30 950 22,32 701 16,47 514 12,07 606 14,24 4257 100 

Akdeniz 188 12,63 376 25,27 383 25,74 256 17,20 138 9,27 147 9,83 1488 100 

Orta 270 14,25 470 24,80 452 23,85 262 13,83 207 10,92 234 12,34 1895 100 

Karadeniz 171 12,42 316 22,95 311 22,59 227 16,49 159 11,55 193 14,02 1377 100 

Doğu 414 18,93 610 27,89 503 23,00 305 13,95 185 8,46 170 7,77 2187 100 

Toplam (Türkiye) 1537 13,72 2764 24,67 2599 23,20 1751 15,63 1203 10,74 1350 12,05 11204 100 


Kent 919 14,03 1667 25,46 1545 23,59 1045 15,96 679 10,37 693 10,58 6548 100 

Kır 618 13,27 1097 23,56 1054 22,64 706 15,16 524 11,25 657 14,10 4656 100 

Toplam (Türkiye) 1537 13,72 2764 24,67 2599 23,20 1751 15,63 1203 10,74 1350 12,05 11204 100 

129

Tablo 116: 18 yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Öğrenim Sürelerine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Öğrenim süresi (yıl) 

Hiç Okumayan 1-5 6-11 12+ Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 513 12,07 2140 50,36 1103 25,96 493 11,60 4249 100 

Akdeniz 257 17,28 762 51,24 347 23,34 121 8,14 1487 100 

Orta 275 14,51 870 45,91 482 25,44 268 14,14 1895 100 

Karadeniz 230 16,70 675 49,02 315 22,88 157 11,40 1377 100 

Doğu 779 35,68 910 41,69 381 17,45 113 5,18 2183 100 

Toplam (Türkiye) 2054 18,35 5357 47,87 2628 23,48 1152 10,29 11191 100 


Kent 944 14,44 2960 45,28 1765 27,00 868 13,28 6537 100 

Kır 1110 23,85 2397 51,50 863 18,54 284 6,10 4654 100 

Toplam (Türkiye) 2054 18,35 5357 47,87 2628 23,48 1152 10,29 11191 100 


130

Tablo 117 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Yıl İçindeki Yaptığı İşe, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Yaptığı İş* 

1 2 3 4 5 6 7 8 Toplam 


Batı 170 13,64 10 0,8 101 8,11 188 15,09 215 17,26 88 7,06 429 34,43 45 3,61 1246 100 

Akdeniz 66 16,54 2 0,5 34 8,52 29 7,27 57 14,29 81 20,3 109 27,32 21 5,26 399 100 

Orta 98 15,78 6 0,97 79 12,72 54 8,7 82 13,2 80 12,88 172 27,7 50 8,05 621 100 

Karadeniz 70 17,37 7 1,74 48 11,91 42 10,42 46 11,41 59 14,64 106 26,3 25 6,2 403 100 

Doğu 48 6,93 1 0,14 55 7,94 29 4,18 97 14 147 21,21 180 25,97 136 19,62 693 100 

Toplam (Türkiye) 452 13,44 26 0,77 317 9,43 342 10,17 497 14,78 455 13,53 996 29,63 277 8,24 3362 100 


Kent 320 16,15 18 0,91 216 10,9 255 12,87 322 16,25 62 3,13 649 32,74 140 7,06 1982 100 

Kır 132 9,57 8 0,58 101 7,32 87 6,3 175 12,68 393 28,48 347 25,14 137 9,93 1380 100 

Toplam (Türkiye) 452 13,44 26 0,77 317 9,43 342 10,17 497 14,78 455 13,53 996 29,63 277 8,24 3362 100 

n=11204 Çalışmıyor=7842 


1.İlmi ve Teknik Elemanlar (Serbest Meslek Sahipleri ve Bunlarla İlgili Meslekler 

Dahil) 



4. Ticaret ve Satış Personeli5. Hizmet İşlerinde Çalışanlar 


7. Tarım Dışı Üretim Faaliyetlerinde Çalışanlar ve Ulaştırma Makinelerini 

Kullananlar 


0. Yok 

131

Tablo 118: 18 Yaş ve Üstü Çalışmayan Cevaplayıcıların, Çalışmama Nedenine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Çalışmama Nedeni 

Hasta/ İş Arıyor/ çalışmasına İş Aramayı 

Çok Yaşlı 

Öğrenci Ev Hanımı Emekli Irat Sahibi Diğer Toplam 

özürlü Bulamıyor Gerek Yok Bırakmış 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 166 5,76 66 2,29 188 6,53 71 2,47 15 0,52 109 3,78 1681 58,37 547 18,99 6 0,21 31 1,08 2880 100 

Akdeniz 44 4,14 26 2,45 95 8,94 30 2,82 10 0,94 43 4,05 669 62,94 129 12,14 4 0,38 13 1,22 1063 100 

Orta 68 5,38 17 1,35 85 6,73 16 1,27 1 0,08 62 4,91 799 63,26 187 14,81 1 0,08 27 2,14 1263 100 

Karadeniz 66 6,78 13 1,33 98 10,06 19 1,95 14 1,44 32 3,29 529 54,31 182 18,69 4 0,41 17 1,75 974 100 

Doğu 79 5,05 34 2,18 202 12,92 31 1,98 9 0,58 57 3,65 1032 66,03 92 5,89 9 0,58 18 1,15 1563 100 

Toplam 423 5,46 156 2,01 668 8,63 167 2,16 49 0,63 303 3,91 4710 60,83 1137 14,68 24 0,31 106 1,37 7743 100 


Kent 184 4,12 83 1,86 346 7,75 103 2,31 31 0,69 236 5,29 2673 59,91 746 16,72 3 0,07 57 1,28 4462 100 

Kır 239 7,28 73 2,22 322 9,81 64 1,95 18 0,55 67 2,04 2037 62,08 391 11,92 21 0,64 49 1,49 3281 100 

Toplam 423 5,46 156 2,01 668 8,63 167 2,16 49 0,63 303 3,91 4710 60,83 1137 14,68 24 0,31 106 1,37 7743 100 

n=11204 Çalışanlar=3362 Bilinmeyen=98 

132

Tablo 119: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Esas Mesleklerine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Esas Meslek* 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 2024 51,2 332 8,4 11 0,28 171 4,33 170 4,3 248 6,27 186 4,71 729 18,44 82 2,07 3953 100 

Akdeniz 790 59,8 101 7,65 2 0,15 49 3,71 20 1,51 58 4,39 90 6,81 188 14,23 23 1,74 1321 100 

Orta 994 55,56 159 8,89 2 0,11 97 5,42 40 2,24 75 4,19 108 6,04 268 14,98 46 2,57 1789 100 

Karadeniz 744 56,02 124 9,34 1 0,08 49 3,69 43 3,24 55 4,14 79 5,95 200 15,06 33 2,48 1328 100 

Doğu 1245 63,55 54 2,76 0 0 47 2,4 17 0,87 71 3,62 229 11,69 247 12,61 49 2,5 1959 100 

Toplam (Türkiye) 5797 56,01 770 7,44 16 0,15 413 3,99 290 2,8 507 4,9 692 6,69 1632 15,77 233 2,25 10350 100 


Kent 3285 54,53 562 9,33 13 0,22 293 4,86 211 3,5 345 5,73 116 1,93 1055 17,51 144 2,39 6024 100 

Kır 2512 58,07 208 4,81 3 0,07 120 2,77 79 1,83 162 3,74 576 13,31 577 13,34 89 2,06 4326 100 

Toplam (Türkiye) 5797 56,01 770 7,44 16 0,15 413 3,99 290 2,8 507 4,9 692 6,69 1632 15,77 233 2,25 10350 100 




Dahil) 






Kullananlar 


0. Yok 

133

3.16. Cevaplayıcının Son Bir Ay İçindeki Sağlık Durumu ile Sağlık Vakaları, Setleri, ve 

Sağlık Sıralamasına Verdiği Yanıtlar 

Bu bölümde cevaplayanın son bir ay içindeki sağlık durumuyla ilgili bilgi edinmek için dokuz başlık 

altında, her başlıkta iki soru olmak üzere, cevapların beş seçeneğe göre verildiği 18 soru sorulmuş, 

edinilen verilerin dağılımları Tablo 120-138’de sunulmuştur. Bu tablolarda, her soru için verilen 

cevaplar bölgeler, yerleşim yeri, cinsiyet ve yaş gruplarına göre düzenlenmiştir. Bu tablolarda 

bilinmeyen sayılarında farklılıklar görülmektedir. Bu durum, cevaplayanın bazı sorulara cevap vermek 

istememesinden veya yeterince anlayamamasından kaynaklanmaktadır. Dünya Sağlık Araştırması 

kapsamında bu grubun ileri analizleri DSÖ tarafından yapılacak ve sonuçları Sağlık Bakanlığı ile 

paylaşılacaktır. 

Tablo 120’de cevaplayıcıların şu anki sağlık durumlarını tanımlamaları istenilmiş ve genel toplamda 

cevaplayıcıların % 54,53’ü sağlık durumlarını çok iyi/iyi şeklinde tanımlamışlardır. Sağlık durumunu 

çok iyi/iyi şeklinde tanımlayanların büyük bir kısmı 18-34 yaş grubu arasındadır. 

Tablo 121’de cevaplayıcıların son bir ay içinde şahsi ve ev işlerini yaparken güçlük çekip çekmeme 

durumları sunulmuştur. Cevaplayıcıların %14,51’i şahsi ve ev işlerini ileri/çok ileri düzeyde 

yapamadıklarını belirtmiştir. Cinsiyetlere göre karşılaştırıldığında ise kadınların bu kategoride daha 

fazla orana sahip olunduğu görülmüştür. 

Tablo 122’de görüldüğü gibi, cevaplayıcıların % 59,34’ü son bir ay içinde hareket edip dolaşmada hiç 

güçlük çekmediğini belirtmiş olup güçlük çekip çekmeme durumu katılımcıların yaşlarının artmasına 

paralel olarak artma eğilimi göstermiştir. 

Tablo 123’te görüldüğü gibi, cevaplayıcıların %12,78’i son bir ay içinde enerji gerektiren aktivitelerde 

çok ileri düzeyde güçlük çektiğini belirtmiştir. Çok ileri düzeyde aktivite yaparken güçlük çeken grubu 

kadınlar oluşturmaktadır. 

Tablo 124’te, cevaplayıcıların son bir ay içinde yıkanma ve giyinme gibi aktivitelerde güçlük çekip 

çekmeme durumları sorulmuş olup cevaplayıcıların %82,20’si hiç böyle bir problemi olmadığını 

belirtmiştir. Cevaplayıcıların yaş grupları değerlendirildiğinde cevaplayıcını yaşı ilerledikçe zorluk 

çekme durumunun arttığı görülmektedir. 

Tablo 125’te cevaplayıcıların %2,88’i son bir ay içinde üstüne başına bakmada ileri/çok ileri düzeyde 

zorluk çektiğini belirtmiştir. Tablo 126’da cevaplayıcıların % 61,36’sı son bir ay içinde çeşitli 

düzeylerde ağrı veya sancı çektiğini belirtmiş olup kadınlarda ağrı veya sancı çekme durumu daha 

fazla belirtilmiştir. 

Tablo 127-131’de cevaplayıcıların son bir ay içinde rahatsızlık çekme, anlama, yeni bir iş yapma, 

kişilerarası ilişkiler ve topluma katılma durumlarına verdiği yanıtlar görülmektedir; Cevaplayıcıların 

%40,66’sının hiç rahatsızlık çekmediğini, % 62,10’u anlama ya da hatırlamada zorluk çekmediğini, % 

69,01’i yeni bir iş ya da görevi öğrenmede zorluk çekmediğini, % 83,77’si kişilerarası ilişki veya 

topluma katılımda zorluk çekmediğini, % 82,82’si diğer kişilerle olan anlaşmazlıklarını ve 

problemlerini çözmede zorluk çekmediğini belirtmiştir. 

Tablo 132-134’te cevaplayıcıların %28,05’i gözlük veya lens kullandığını belirtmiş olup erkeklerde ve 

ileri yaş gruplarında gözlük veya lens kullanma durumu daha fazladır. Cevaplayıcıların % 24,56’sı son 

bir ay içinde tanıdıkları birini yolun karşı tarafında görüp ve tanımada hafif-çok ileri düzeyde zorluk 

çektiğini belirtmiştir. Bu problem ileri yaş gruplarında daha fazla görülmektedir. Cevaplayıcıların son 

bir ay içinde; % 27,62’si kol mesafesinden bir maddeyi görme ve tanımada hafif/çok ileri düzeyde 

zorlandıklarını, Tablo 135-138’de, %40,19’u uykuyla ilgili konularda hafif/çok ileri düzeyde zorluk 

çektiklerini, %42,57’si kendisini hafif-çok ileri düzeyde gün boyunca dinlenmemiş ve zinde olmadığı, 

% 59,40’ı kendisini hafif-çok ileri düzeyde üzgün, bitkin (halsiz) ve depresif/bunalmış hissettiklerini 

belirtmiş, % 50,80’i kendisini endişeli ve sıkıntılı hissettiklerini ifade etmişlerdir. 

134

Tablo 120 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Şu Andaki Sağlık Durumuna, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Sağlık Durumu 

Çok İyi İyi Orta Kötü Çok Kötü Toplam 


Batı 557 13,09 1988 46,72 1430 33,61 236 5,55 44 1,03 4255 100 

Akdeniz 137 9,23 555 37,40 615 41,44 141 9,50 36 2,43 1484 100 

Orta 258 13,65 827 43,76 670 35,45 104 5,50 31 1,64 1890 100 

Karadeniz 188 13,68 529 38,50 542 39,45 99 7,21 16 1,16 1374 100 

Doğu 159 7,28 903 41,33 776 35,51 286 13,09 61 2,79 2185 100 

Toplam (Türkiye) 1299 11,61 4802 42,92 4033 36,05 866 7,74 188 1,68 11188 100 

YerleşimYeri 

Kent 805 12,31 2852 43,60 2331 35,64 452 6,91 101 1,54 6541 100 

Kır 494 10,63 1950 41,96 1702 36,63 414 8,91 87 1,87 4647 100 


Cinsiyet 

Erkek 792 16,52 2198 45,86 1511 31,53 238 4,97 54 1,13 4793 100 

Kadın 507 7,93 2604 40,72 2522 39,44 628 9,82 134 2,10 6395 100 



18-24 309 20,14 795 51,83 381 24,84 36 2,35 13 0,85 1534 100 

25-34 361 13,07 1379 49,91 843 30,51 144 5,21 36 1,30 2763 100 

35-44 297 11,44 1139 43,88 950 36,59 174 6,70 36 1,39 2596 100 

45-54 161 9,21 691 39,51 720 41,17 152 8,69 25 1,43 1749 100 

55-64 101 8,41 409 34,05 525 43,71 132 10,99 34 2,83 1201 100 

65+ 70 5,20 389 28,92 614 45,65 228 16,95 44 3,27 1345 100 



135

Tablo 121 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Şahsi ve Ev İşlerini Yaparken Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, 

Yerleşim Yerine ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Şahsi ve Ev İşlerini Yaparken Güçlük Çekme 

Hiç Hafif Orta İleri 

Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 

Bölge 


Batı 1967 46,35 883 20,81 962 22,67 321 7,56 111 2,62 4244 100 

Akdeniz 551 37,20 280 18,91 359 24,24 213 14,38 78 5,27 1481 100 

Orta 881 46,66 344 18,22 412 21,82 167 8,85 84 4,45 1888 100 

Karadeniz 560 40,82 243 17,71 407 29,66 113 8,24 49 3,57 1372 100 

Doğu 730 33,50 402 18,45 563 25,84 356 16,34 128 5,87 2179 100 



Kent 2789 42,72 1265 19,38 1606 24,60 622 9,53 246 3,77 6528 100 

Kır 1900 40,98 887 19,13 1097 23,66 548 11,82 204 4,40 4636 100 


Cinsiyet 

Erkek 2509 52,48 865 18,09 945 19,77 314 6,57 148 3,10 4781 100 

Kadın 2180 34,15 1287 20,16 1758 27,54 856 13,41 302 4,73 6383 100 



18-24 935 61,15 264 17,27 249 16,29 59 3,86 22 1,44 1529 100 

25-34 1362 49,40 569 20,64 570 20,67 212 7,69 44 1,60 2757 100 

35-44 1134 43,78 504 19,46 635 24,52 254 9,81 63 2,43 2590 100 

45-54 618 35,37 368 21,06 490 28,05 196 11,22 75 4,29 1747 100 

55-64 363 30,35 217 18,14 336 28,09 200 16,72 80 6,69 1196 100 

65+ 277 20,59 230 17,10 423 31,45 249 18,53 166 12,34 1345 100 



136

Tablo 122: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Hareket Edip Dolaşmada Güçlük Çekip Çekmeme Durumlarının Bölgelere, Yerleşim 

Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Hareket Edip Dolaşmadaki Güçlük Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2686 63,20 642 15,11 593 13,95 275 6,47 54 1,27 4250 100 

Akdeniz 851 57,42 192 12,96 247 16,67 154 10,39 38 2,56 1482 100 

Orta 1168 61,86 259 13,72 259 13,72 155 8,21 47 2,49 1888 100 

Karadeniz 790 57,58 193 14,07 244 17,78 121 8,82 24 1,75 1372 100 

Doğu 1138 52,06 272 12,44 405 18,53 307 14,04 64 2,93 2186 100 



Kent 4008 61,31 889 13,60 988 15,11 519 7,94 133 2,03 6537 100 

Kır 2625 56,56 669 14,41 760 16,38 493 10,62 94 2,03 4641 100 


Cinsiyet 

Erkek 3324 69,44 547 11,43 563 11,76 275 5,74 78 1,63 4787 3322 

Kadın 3309 51,78 1011 15,82 1185 18,54 737 11,53 149 2,33 6391 3311 



18-24 1201 78,50 140 9,15 132 8,63 43 2,81 14 0,92 1530 100 

25-34 1953 70,71 333 12,06 312 11,30 141 5,10 23 0,83 2762 100 

35-44 1642 63,35 389 15,01 357 13,77 163 6,29 41 1,58 2592 100 

45-54 942 53,86 282 16,12 317 18,12 175 10,01 33 1,89 1749 100 

55-64 504 42,04 202 16,85 269 22,44 186 15,51 38 3,17 1199 100 

65+ 391 29,05 212 15,76 361 26,82 304 22,59 78 5,80 1346 100 



137

Tablo 123: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Enerji Gerektiren Aktivitelerde Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, 

Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Enerji Gerektiren Aktivetelerde Güçlük Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2058 48,46 589 13,87 575 13,54 430 10,12 595 14,01 4247 100 

Akdeniz 692 46,76 161 10,88 206 13,92 178 12,03 243 16,42 1480 100 

Orta 961 50,93 246 13,04 283 15,00 199 10,55 198 10,49 1887 100 

Karadeniz 684 49,96 186 13,59 226 16,51 137 10,01 136 9,93 1369 100 

Doğu 967 44,52 261 12,02 357 16,44 333 15,33 254 11,69 2172 100 

Toplam 5362 48,07 1443 12,94 1647 14,76 1277 11,45 1426 12,78 11155 100 


Kent 3225 49,43 826 12,66 912 13,98 705 10,81 856 13,12 6524 100 

Kır 2137 46,15 617 13,32 735 15,87 572 12,35 570 12,31 4631 100 

Toplam 5362 48,07 1443 12,94 1647 14,76 1277 11,45 1426 12,78 11155 100 

Cinsiyet 

Erkek 2762 57,81 574 12,01 593 12,41 400 8,36 449 9,43 4778 100 

Kadın 2600 40,77 869 13,63 1054 16,53 877 13,76 977 15,30 6377 100 

Toplam 5362 48,07 1443 12,94 1647 14,76 1277 11,45 1426 12,78 11155 100 


18-24 1052 68,89 186 12,18 145 9,50 75 4,91 69 4,52 1527 100 

25-34 1633 59,21 365 13,23 353 12,80 227 8,23 180 6,53 2758 100 

35-44 1341 51,86 352 13,61 382 14,77 290 11,21 221 8,54 2586 100 

45-54 724 41,54 244 14,00 310 17,79 234 13,43 231 13,26 1743 100 

55-64 350 29,19 152 12,68 230 19,18 205 17,10 262 21,85 1199 100 

65+ 262 19,52 144 10,73 227 16,92 246 18,34 463 34,53 1342 100 

Toplam 5362 48,07 1443 12,94 1647 14,76 1277 11,45 1426 12,78 11155 100 


138

Tablo 124: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Yıkanma ve Giyinme Gibi Aktivitelerde Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun 

Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Yıkanma ve Giyinme Gibi Aktivitelerde Güçlük Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3583 84,35 341 8,03 226 5,32 66 1,55 32 0,75 4248 100 

Akdeniz 1230 83,00 99 6,68 92 6,21 43 2,90 18 1,21 1482 100 

Orta 1561 82,64 146 7,73 108 5,72 49 2,59 25 1,32 1889 100 

Karadeniz 1117 81,35 117 8,52 92 6,70 37 2,69 10 0,73 1373 100 

Doğu 1697 77,63 164 7,50 189 8,65 98 4,48 38 1,74 2186 100 

Toplam 9188 82,20 867 7,76 707 6,32 293 2,62 123 1,10 11178 100 


Kent 5473 83,77 491 7,52 346 5,30 160 2,45 63 0,96 6533 100 

Kır 3715 79,98 376 8,09 361 7,77 133 2,86 60 1,29 4645 100 

Toplam 9188 82,20 867 7,76 707 6,32 293 2,62 123 1,10 11178 100 

Cinsiyet 

Erkek 4166 86,97 271 5,66 217 4,53 87 1,82 49 1,02 4790 100 

Kadın 5022 78,62 596 9,33 490 7,67 206 3,22 74 1,16 6388 100 

Toplam 9188 82,20 867 7,76 707 6,32 293 2,62 123 1,10 11178 100 


18-24 1417 92,49 58 3,79 35 2,28 15 0,98 7 0,46 1532 100 

25-34 2500 90,55 125 4,53 95 3,44 29 1,05 12 0,43 2761 100 

35-44 2279 87,86 149 5,74 109 4,20 48 1,85 9 0,35 2594 100 

45-54 1427 81,73 154 8,82 111 6,36 41 2,35 13 0,74 1746 100 

55-64 848 70,67 145 12,08 139 11,58 42 3,50 26 2,17 1200 100 

65+ 717 53,31 236 17,55 218 16,21 118 8,77 56 4,16 1345 100 

Toplam 9188 82,20 867 7,76 707 6,32 293 2,62 123 1,10 11178 100 


139

Tablo 125: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Üstüne Başına Bakmada Güçlük Çekip Çekmememe Durumunun Bölgelere, Yerleşim 


Üstüne Başına Bakmada Güçlük Çekme 

Çok İleri/ 


Toplam 

Yapamıyorum 


Batı 3638 85,72 322 7,59 219 5,16 35 0,82 30 0,71 4244 100 

Akdeniz 1263 85,22 89 6,01 83 5,60 29 1,96 18 1,21 1482 100 

Orta 1599 84,65 130 6,88 112 5,93 33 1,75 15 0,79 1889 100 

Karadeniz 1116 81,46 116 8,47 99 7,23 29 2,12 10 0,73 1370 100 

Doğu 1698 77,82 183 8,39 179 8,20 88 4,03 34 1,56 2182 100 

Toplam 9314 83,41 840 7,52 692 6,20 214 1,92 107 0,96 11167 100 


Kent 5560 85,11 469 7,18 349 5,34 100 1,53 55 0,84 6533 100 

Kır 3754 81,01 371 8,01 343 7,40 114 2,46 52 1,12 4634 100 

Toplam 9314 83,41 840 7,52 692 6,20 214 1,92 107 0,96 11167 100 

Cinsiyet 

Erkek 4186 87,46 277 5,79 204 4,26 74 1,55 45 0,94 4786 100 

Kadın 5128 80,36 563 8,82 488 7,65 140 2,19 62 0,97 6381 100 

Toplam 9314 83,41 840 7,52 692 6,20 214 1,92 107 0,96 11167 100 


18-24 1413 92,35 64 4,18 37 2,42 11 0,72 5 0,33 1530 100 

25-34 2494 90,40 132 4,78 104 3,77 18 0,65 11 0,40 2759 100 

35-44 2300 88,87 146 5,64 106 4,10 26 1,00 10 0,39 2588 100 

45-54 1467 84,17 135 7,75 107 6,14 24 1,38 10 0,57 1743 100 

55-64 879 73,19 144 11,99 115 9,58 41 3,41 22 1,83 1201 100 

65+ 761 56,54 219 16,27 223 16,57 94 6,99 49 3,64 1346 100 

Toplam 9314 83,41 840 7,52 692 6,20 214 1,92 107 0,96 11167 100 


140

Tablo 126: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Ağrı veya Sancı Çekip Çekmeme Durumlarının Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete 

ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Ağrı veya Sancı Çekme 

Hiç Hafif Orta İleri Çok İleri/ 

Toplam 

Yapamıyorum 


Batı 1730 40,69 1020 23,99 899 21,14 451 10,61 152 3,57 4252 100 

Akdeniz 545 36,75 260 17,53 353 23,80 219 14,77 106 7,15 1483 100 

Orta 729 38,55 460 24,33 373 19,73 212 11,21 117 6,19 1891 100 

Karadeniz 539 39,34 263 19,20 332 24,23 187 13,65 49 3,58 1370 100 

Doğu 777 35,54 394 18,02 518 23,70 347 15,87 150 6,86 2186 100 

Toplam 4320 38,63 2397 21,44 2475 22,13 1416 12,66 574 5,13 11182 100 


Kent 2511 38,39 1467 22,43 1477 22,58 751 11,48 335 5,12 6541 100 

Kır 1809 38,98 930 20,04 998 21,50 665 14,33 239 5,15 4641 100 

Toplam 4320 38,63 2397 21,44 2475 22,13 1416 12,66 574 5,13 11182 100 

Cinsiyet 

Erkek 2422 50,54 991 20,68 861 17,98 359 7,49 159 3,32 4792 100 

Kadın 1898 29,70 1406 22,00 1614 25,24 1057 16,54 415 6,49 6390 100 

Toplam 4320 38,63 2397 21,44 2475 22,13 1416 12,66 574 5,13 11182 100 


18-24 804 52,45 317 20,68 255 16,63 107 6,98 50 3,26 1533 100 

25-34 1178 42,71 657 23,82 569 20,63 260 9,43 94 3,41 2758 100 

35-44 1026 39,52 591 22,77 567 21,82 296 11,40 116 4,47 2596 100 

45-54 636 36,38 345 19,74 431 24,67 236 13,50 100 5,72 1748 100 

55-64 351 29,20 245 20,38 302 25,12 218 18,14 86 7,15 1202 100 

65+ 325 24,16 242 17,99 351 26,12 299 22,23 128 9,52 1345 100 

Toplam 4320 38,63 2397 21,44 2475 22,13 1416 12,66 574 5,13 11182 100 


141

Tablo 127: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Rahatsızlık Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş 

Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Rahatsızlık Çekme Durumu 


Toplam 

Yapamıyorum 


Batı 1799 42,40 1007 23,73 872 20,55 408 9,62 157 3,70 4243 100 

Akdeniz 586 39,59 242 16,35 347 23,45 216 14,59 89 6,01 1480 100 

Orta 797 42,17 453 23,97 357 18,89 197 10,42 86 4,55 1890 100 

Karadeniz 562 40,99 270 19,69 341 24,87 158 11,52 40 2,92 1371 100 

Doğu 795 36,50 388 17,81 519 23,83 352 16,16 124 5,69 2178 100 

Toplam 4539 40,66 2360 21,14 2436 21,82 1331 11,92 496 4,44 11162 100 


Kent 2651 40,58 1442 22,08 1442 22,08 707 10,82 290 4,44 6532 100 

Kır 1888 40,78 918 19,83 994 21,47 624 13,48 206 4,45 4630 100 

Toplam 4539 40,66 2360 21,14 2436 21,82 1331 11,92 496 4,44 11162 100 

Cinsiyet 

Erkek 2480 51,86 975 20,39 833 17,42 359 7,51 135 2,82 4782 100 

Kadın 2059 32,27 1385 21,71 1603 25,13 972 15,24 361 5,66 6380 100 

Toplam 4539 40,66 2360 21,14 2436 21,82 1331 11,92 496 4,44 11162 100 


18-24 844 55,16 306 20,00 244 15,95 103 6,73 33 2,16 1530 100 

25-34 1296 47,04 614 22,29 543 19,71 220 7,99 82 2,98 2755 100 

35-44 1087 42,00 564 21,79 546 21,10 289 11,17 102 3,94 2588 100 

45-54 644 36,88 366 20,96 426 24,40 224 12,83 86 4,93 1746 100 

55-64 356 29,64 255 21,23 316 26,31 204 16,99 70 5,83 1201 100 

65+ 312 23,25 255 19,02 361 26,90 291 21,68 123 9,17 1342 100 

Toplam 4539 40,66 2360 21,14 2436 21,82 1331 11,92 496 4,44 11162 100 


142

Tablo 128: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Anlama ya da Hatırlamada Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 


Anlama ya da Hatırlamada Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2801 65,86 727 17,09 474 11,15 223 5,24 28 0,66 4253 100 

Akdeniz 812 54,79 257 17,34 231 15,59 150 10,12 32 2,16 1482 100 

Orta 1145 60,61 344 18,21 242 12,81 129 6,83 29 1,54 1889 100 

Karadeniz 802 58,45 232 16,91 223 16,25 105 7,65 10 0,73 1372 100 

Doğu 1384 63,31 296 13,54 274 12,53 209 9,56 23 1,05 2186 100 

Toplam 6944 62,10 1856 16,60 1444 12,91 816 7,30 122 1,09 11182 100 


Kent 4175 63,85 1069 16,35 792 12,11 433 6,62 70 1,07 6539 100 

Kır 2769 59,64 787 16,95 652 14,04 383 8,25 52 1,12 4643 100 

Toplam 6944 62,10 1856 16,60 1444 12,91 816 7,30 122 1,09 11182 100 

Cinsiyet 

Erkek 3454 72,05 694 14,48 424 8,84 189 3,94 33 0,69 4794 100 

Kadın 3490 54,63 1162 18,19 1020 15,97 627 9,82 89 1,39 6388 100 

Toplam 6944 62,10 1856 16,60 1444 12,91 816 7,30 122 1,09 11182 100 


18-24 1149 74,85 205 13,36 122 7,95 50 3,26 9 0,59 1535 100 

25-34 1918 69,54 411 14,90 281 10,19 131 4,75 17 0,62 2758 100 

35-44 1664 64,12 419 16,15 324 12,49 163 6,28 25 0,96 2595 100 

45-54 1070 61,25 292 16,71 246 14,08 122 6,98 17 0,97 1747 100 

55-64 614 51,12 241 20,07 210 17,49 122 10,16 14 1,17 1201 100 

65+ 529 39,30 288 21,40 261 19,39 228 16,94 40 2,97 1346 100 

Toplam 6944 62,10 1856 16,60 1444 12,91 816 7,30 122 1,09 11182 100 


143

Tablo 129: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Yeni Bir İş ya da Görevi Öğrenmede Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun, Bölgelere, 

Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Yeni Bir İş ya da Görevi Öğrenmede Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3044 71,72 563 13,27 407 9,59 190 4,48 40 0,94 4244 100 

Akdeniz 988 66,80 173 11,70 174 11,76 107 7,23 37 2,50 1479 100 

Orta 1289 68,35 259 13,73 204 10,82 110 5,83 24 1,27 1886 100 

Karadeniz 900 65,79 181 13,23 199 14,55 70 5,12 18 1,32 1368 100 

Doğu 1474 67,80 281 12,93 226 10,40 164 7,54 29 1,33 2174 100 

Toplam 7695 69,01 1457 13,07 1210 10,85 641 5,75 148 1,33 11151 100 


Kent 4639 71,12 811 12,43 684 10,49 321 4,92 68 1,04 6523 100 

Kır 3056 66,03 646 13,96 526 11,37 320 6,91 80 1,73 4628 100 

Toplam 7695 69,01 1457 13,07 1210 10,85 641 5,75 148 1,33 11151 100 

Cinsiyet 

Erkek 3682 77,03 532 11,13 372 7,78 158 3,31 36 0,75 4780 100 

Kadın 4013 62,99 925 14,52 838 13,15 483 7,58 112 1,76 6371 100 

Toplam 7695 69,01 1457 13,07 1210 10,85 641 5,75 148 1,33 11151 100 


18-24 1246 81,70 158 10,36 90 5,90 26 1,70 5 0,33 1525 100 

25-34 2156 78,40 291 10,58 210 7,64 81 2,95 12 0,44 2750 100 

35-44 1920 74,13 306 11,81 239 9,23 107 4,13 18 0,69 2590 100 

45-54 1174 67,28 238 13,64 205 11,75 103 5,90 25 1,43 1745 100 

55-64 656 54,76 209 17,45 198 16,53 113 9,43 22 1,84 1198 100 

65+ 543 40,43 255 18,99 268 19,96 211 15,71 66 4,91 1343 100 

Toplam 7695 69,01 1457 13,07 1210 10,85 641 5,75 148 1,33 11151 100 


144

Tablo 130: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerarası İlişkiler veya Topluma Katılımda Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun, 


Kişilerarası İlişkiler veya Topluma Katılımda Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3634 85,51 315 7,41 215 5,06 65 1,53 21 0,49 4250 100 

Akdeniz 1199 80,90 122 8,23 99 6,68 43 2,90 19 1,28 1482 100 

Orta 1638 86,71 90 4,76 115 6,09 30 1,59 16 0,85 1889 100 

Karadeniz 1160 84,73 99 7,23 74 5,41 29 2,12 7 0,51 1369 100 

Doğu 1724 79,16 178 8,17 164 7,53 86 3,95 26 1,19 2178 100 

Toplam 9355 83,77 804 7,20 667 5,97 253 2,27 89 0,80 11168 100 


Kent 5513 84,43 427 6,54 398 6,09 141 2,16 51 0,78 6530 100 

Kır 3842 82,84 377 8,13 269 5,80 112 2,41 38 0,82 4638 100 

Toplam 9355 83,77 804 7,20 667 5,97 253 2,27 89 0,80 11168 100 

Cinsiyet 

Erkek 4179 87,28 289 6,04 222 4,64 74 1,55 24 0,50 4788 100 

Kadın 5176 81,13 515 8,07 445 6,97 179 2,81 65 1,02 6380 100 

Toplam 9355 83,77 804 7,20 667 5,97 253 2,27 89 0,80 11168 100 


18-24 1327 86,73 87 5,69 75 4,90 35 2,29 6 0,39 1530 100 

25-34 2399 87,05 174 6,31 130 4,72 42 1,52 11 0,40 2756 100 

35-44 2243 86,47 151 5,82 133 5,13 48 1,85 19 0,73 2594 100 

45-54 1462 83,73 129 7,39 102 5,84 37 2,12 16 0,92 1746 100 

55-64 961 80,15 98 8,17 91 7,59 38 3,17 11 0,92 1199 100 

65+ 963 71,71 165 12,29 136 10,13 53 3,95 26 1,94 1343 100 

Toplam 9355 83,77 804 7,20 667 5,97 253 2,27 89 0,80 11168 100 


145

Tablo 131: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Diğer Kişilerle Olan Anlaşmazlıklarını ve Problemlerini Çözmede Zorluk Çekip 

Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Diğer Kişilerle Olan Anlaşmazlıklarını ve Problemlerini Çözmede Zorluk Çekme Durumu 

Çok İleri/ 


Toplam 

Yapamıyorum 


Batı 3573 84,59 332 7,86 244 5,78 57 1,35 18 0,43 4224 100 

Akdeniz 1202 81,49 130 8,81 101 6,85 30 2,03 12 0,81 1475 100 

Orta 1588 84,42 120 6,38 120 6,38 35 1,86 18 0,96 1881 100 

Karadeniz 1139 83,32 130 9,51 71 5,19 20 1,46 7 0,51 1367 100 

Doğu 1698 78,57 204 9,44 167 7,73 68 3,15 24 1,11 2161 100 

Toplam 9200 82,82 916 8,25 703 6,33 210 1,89 79 0,71 11108 100 


Kent 5414 83,37 504 7,76 413 6,36 118 1,82 45 0,69 6494 100 

Kır 3786 82,05 412 8,93 290 6,29 92 1,99 34 0,74 4614 100 

Toplam 9200 82,82 916 8,25 703 6,33 210 1,89 79 0,71 11108 100 

Cinsiyet 

Erkek 4084 85,89 339 7,13 244 5,13 67 1,41 21 0,44 4755 100 

Kadın 5116 80,53 577 9,08 459 7,22 143 2,25 58 0,91 6353 100 

Toplam 9200 82,82 916 8,25 703 6,33 210 1,89 79 0,71 11108 100 


18-24 1281 84,22 114 7,50 93 6,11 21 1,38 12 0,79 1521 100 

25-34 2322 84,84 196 7,16 153 5,59 49 1,79 17 0,62 2737 100 

35-44 2188 84,77 190 7,36 146 5,66 43 1,67 14 0,54 2581 100 

45-54 1455 83,81 148 8,53 94 5,41 26 1,50 13 0,75 1736 100 

55-64 977 81,48 107 8,92 82 6,84 27 2,25 6 0,50 1199 100 

65+ 977 73,24 161 12,07 135 10,12 44 3,30 17 1,28 1334 100 

Toplam 9200 82,82 916 8,25 703 6,33 210 1,89 79 0,71 11108 100 


146

Tablo 132: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Gözlük veya Kontakt Lens Kullanma Durumlarının 



Gözlük veya Kontakt Lens Kullanma 

Toplam 

Kullanıyor 

Kullanmıyor 


Batı 1416 33,45 2817 66,55 4233 100 

Akdeniz 355 23,97 1126 76,03 1481 100 

Orta 622 32,96 1265 67,04 1887 100 

Karadeniz 436 31,85 933 68,15 1369 100 

Doğu 298 13,69 1879 86,31 2177 100 

Toplam 3127 28,05 8020 71,95 11147 100 


Kent 2030 31,13 4490 68,87 6520 100 

Kır 1097 23,71 3530 76,29 4627 100 

Toplam 3127 28,05 8020 71,95 11147 100 

Cinsiyet 

Erkek 1374 28,73 3408 71,27 4782 100 

Kadın 1753 27,54 4612 72,46 6365 100 

Toplam 3127 28,05 8020 71,95 11147 100 


18-24 172 11,26 1356 88,74 1528 100 

25-34 367 13,35 2383 86,65 2750 100 

35-44 461 17,81 2127 82,19 2588 100 

45-54 763 43,78 980 56,22 1743 100 

55-64 634 52,92 564 47,08 1198 100 

65+ 730 54,48 610 45,52 1340 100 

Toplam 3127 28,05 8020 71,95 11147 100 


147

Tablo 133: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Tanıdıkları Birisini Yolun Karşı Tarafından Görme ve Tanımada Zorluk Çekip 


Tanıdıkları Birisini Yolun Karşı Tarafından Görme ve Tanımada Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3070 73,06 505 12,02 364 8,66 217 5,16 46 1,09 4202 100 

Akdeniz 1137 78,58 113 7,81 82 5,67 81 5,60 34 2,35 1447 100 

Orta 1426 75,69 190 10,08 160 8,49 85 4,51 23 1,22 1884 100 

Karadeniz 1017 74,40 135 9,88 135 9,88 66 4,83 14 1,02 1367 100 

Doğu 1694 78,43 145 6,71 146 6,76 125 5,79 50 2,31 2160 100 

Toplam 8344 75,44 1088 9,84 887 8,02 574 5,19 167 1,51 11060 100 


Kent 4863 75,28 654 10,12 528 8,17 312 4,83 103 1,59 6460 100 

Kır 3481 75,67 434 9,43 359 7,80 262 5,70 64 1,39 4600 100 

Toplam 8344 75,44 1088 9,84 887 8,02 574 5,19 167 1,51 11060 100 

Cinsiyet 

Erkek 3797 80,14 417 8,81 303 6,40 158 3,33 63 1,33 4738 100 

Kadın 4547 71,92 671 10,61 584 9,24 416 6,58 104 1,65 6322 100 

Toplam 8344 75,44 1088 9,84 887 8,02 574 5,19 167 1,51 11060 100 


18-24 1332 87,86 71 4,68 72 4,75 35 2,31 6 0,40 1516 100 

25-34 2331 85,51 170 6,24 133 4,88 71 2,60 21 0,77 2726 100 

35-44 2095 81,80 230 8,97 136 5,31 78 3,05 22 0,86 2561 100 

45-54 1252 72,41 203 11,75 154 8,91 89 5,15 31 1,79 1729 100 

55-64 739 62,00 195 16,36 142 11,91 88 7,38 28 2,35 1192 100 

65+ 595 44,54 219 16,40 250 18,71 213 15,94 59 4,42 1336 100 

Toplam 8344 75,44 1088 9,84 887 8,02 574 5,19 167 1,51 11060 100 


148

Tablo134: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kol Mesafesinden Bir Maddeyi Görme ve Tanımada Zorluk Çekip Çekmeme 

Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Kol Mesafesinden Görme ve Tanımada Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3001 71,40 543 12,92 407 9,68 213 5,07 39 0,93 4203 100 

Akdeniz 1050 72,71 134 9,28 120 8,31 112 7,76 28 1,94 1444 100 

Orta 1362 72,18 214 11,34 184 9,75 106 5,62 21 1,11 1887 100 

Karadeniz 904 66,13 158 11,56 189 13,83 101 7,39 15 1,10 1367 100 

Doğu 1692 78,15 142 6,56 169 7,81 129 5,96 33 1,52 2165 100 

Toplam 8009 72,37 1191 10,76 1069 9,66 661 5,97 136 1,23 11066 100 


Kent 4713 72,93 706 10,93 605 9,36 357 5,52 81 1,25 6462 100 

Kır 3296 71,59 485 10,53 464 10,08 304 6,60 55 1,19 4604 100 

Toplam 8009 72,37 1191 10,76 1069 9,66 661 5,97 136 1,23 11066 100 

Cinsiyet 

Erkek 3554 74,92 461 9,72 429 9,04 248 5,23 52 1,10 4744 100 

Kadın 4455 70,47 730 11,55 640 10,12 413 6,53 84 1,33 6322 100 

Toplam 8009 72,37 1191 10,76 1069 9,66 661 5,97 136 1,23 11066 100 


18-24 1382 90,92 75 4,93 47 3,09 12 0,79 4 0,26 1520 100 

25-34 2442 89,52 154 5,65 93 3,41 31 1,14 8 0,29 2728 100 

35-44 2095 81,71 246 9,59 138 5,38 72 2,81 13 0,51 2564 100 

45-54 938 54,22 271 15,66 293 16,94 188 10,87 40 2,31 1730 100 

55-64 585 49,12 197 16,54 219 18,39 164 13,77 26 2,18 1191 100 

65+ 567 42,54 248 18,60 279 20,93 194 14,55 45 3,38 1333 100 

Toplam 8009 72,37 1191 10,76 1069 9,66 661 5,97 136 1,23 11066 100 


149

Tablo 135: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Uykuyla İlgili Konularda Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 


Uykuyla İlgili Konularda Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2604 61,23 731 17,19 515 12,11 306 7,19 97 2,28 4253 100 

Akdeniz 841 56,75 206 13,90 207 13,97 146 9,85 82 5,53 1482 100 

Orta 1143 60,54 262 13,88 259 13,72 142 7,52 82 4,34 1888 100 

Karadeniz 817 59,55 206 15,01 200 14,58 110 8,02 39 2,84 1372 100 

Doğu 1281 58,71 316 14,48 272 12,47 219 10,04 94 4,31 2182 100 

Toplam 6686 59,82 1721 15,40 1453 13,00 923 8,26 394 3,53 11177 100 


Kent 3908 59,77 1018 15,57 866 13,25 518 7,92 228 3,49 6538 100 

Kır 2778 59,88 703 15,15 587 12,65 405 8,73 166 3,58 4639 100 

Toplam 6686 59,82 1721 15,40 1453 13,00 923 8,26 394 3,53 11177 100 

Cinsiyet 

Erkek 3266 68,16 694 14,48 456 9,52 264 5,51 112 2,34 4792 100 

Kadın 3420 53,56 1027 16,08 997 15,61 659 10,32 282 4,42 6385 100 

Toplam 6686 59,82 1721 15,40 1453 13,00 923 8,26 394 3,53 11177 100 


18-24 1034 67,49 204 13,32 169 11,03 84 5,48 41 2,68 1532 100 

25-34 1833 66,41 370 13,41 328 11,88 155 5,62 74 2,68 2760 100 

35-44 1638 63,15 409 15,77 289 11,14 181 6,98 77 2,97 2594 100 

45-54 976 55,93 278 15,93 234 13,41 188 10,77 69 3,95 1745 100 

55-64 626 52,12 191 15,90 193 16,07 126 10,49 65 5,41 1201 100 

65+ 579 43,05 269 20,00 240 17,84 189 14,05 68 5,06 1345 100 

Toplam 6686 59,82 1721 15,40 1453 13,00 923 8,26 394 3,53 11177 100 


150

Tablo 136: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Gün Boyunca Dinlenmemiş ve Zinde Olmayışına Bağlı Olarak Zorluk Çekip 


Yorgun Hissetmeye Bağlı Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2504 58,93 856 20,15 581 13,67 232 5,46 76 1,79 4249 100 

Akdeniz 818 55,42 221 14,97 241 16,33 140 9,49 56 3,79 1476 100 

Orta 1017 53,90 364 19,29 304 16,11 148 7,84 54 2,86 1887 100 

Karadeniz 805 58,67 226 16,47 227 16,55 88 6,41 26 1,90 1372 100 

Doğu 1268 58,17 336 15,41 315 14,45 201 9,22 60 2,75 2180 100 

Toplam 6412 57,43 2003 17,94 1668 14,94 809 7,25 272 2,44 11164 100 


Kent 3754 57,48 1193 18,27 970 14,85 450 6,89 164 2,51 6531 100 

Kır 2658 57,37 810 17,48 698 15,07 359 7,75 108 2,33 4633 100 

Toplam 6412 57,43 2003 17,94 1668 14,94 809 7,25 272 2,44 11164 100 

Cinsiyet 

Erkek 3163 66,13 778 16,27 554 11,58 215 4,50 73 1,53 4783 100 

Kadın 3249 50,92 1225 19,20 1114 17,46 594 9,31 199 3,12 6381 100 

Toplam 6412 57,43 2003 17,94 1668 14,94 809 7,25 272 2,44 11164 100 


18-24 1010 66,06 244 15,96 182 11,90 67 4,38 26 1,70 1529 100 

25-34 1757 63,75 439 15,93 368 13,35 153 5,55 39 1,42 2756 100 

35-44 1549 59,88 441 17,05 371 14,34 172 6,65 54 2,09 2587 100 

45-54 952 54,52 335 19,19 269 15,41 136 7,79 54 3,09 1746 100 

55-64 603 50,21 246 20,48 194 16,15 115 9,58 43 3,58 1201 100 

65+ 541 40,22 298 22,16 284 21,12 166 12,34 56 4,16 1345 100 

Toplam 6412 57,43 2003 17,94 1668 14,94 809 7,25 272 2,44 11164 100 


151

Tablo 137: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerin Üzgün, Bitkin (Halsiz) ve Depresif/Bunalmış Hissedip Hissettmediklerinin 


Üzgün, Bitkin (Halsiz) ve Depresif/Bunalmış Hissetme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 1763 41,45 970 22,81 832 19,56 474 11,15 214 5,03 4253 100 

Akdeniz 570 38,46 239 16,13 325 21,93 191 12,89 157 10,59 1482 100 

Orta 725 38,34 426 22,53 403 21,31 198 10,47 139 7,35 1891 100 

Karadeniz 534 38,89 245 17,84 382 27,82 147 10,71 65 4,73 1373 100 

Doğu 948 43,41 353 16,16 456 20,88 278 12,73 149 6,82 2184 100 

Toplam 4540 40,60 2233 19,97 2398 21,44 1288 11,52 724 6,47 11183 100 


Kent 2600 39,77 1369 20,94 1390 21,26 744 11,38 435 6,65 6538 100 

Kır 1940 41,77 864 18,60 1008 21,70 544 11,71 289 6,22 4645 100 

Toplam 4540 40,60 2233 19,97 2398 21,44 1288 11,52 724 6,47 11183 100 

Cinsiyet 

Erkek 2398 50,03 967 20,18 847 17,67 389 8,12 192 4,01 4789 100 

Kadın 2142 33,52 1266 19,81 1551 24,27 899 14,07 532 8,33 6394 100 

Toplam 4540 40,60 2233 19,97 2398 21,44 1288 11,52 724 6,47 11183 100 


18-24 680 44,36 306 19,96 309 20,16 149 9,72 89 5,81 1533 100 

25-34 1136 41,13 539 19,51 614 22,23 303 10,97 170 6,15 2762 100 

35-44 1058 40,77 538 20,73 542 20,89 270 10,40 187 7,21 2597 100 

45-54 710 40,62 375 21,45 354 20,25 191 10,93 118 6,75 1747 100 

55-64 483 40,25 214 17,83 263 21,92 166 13,83 74 6,17 1200 100 

65+ 473 35,17 261 19,41 316 23,49 209 15,54 86 6,39 1344 100 

Toplam 4540 40,60 2233 19,97 2398 21,44 1288 11,52 724 6,47 11183 100 


152

Tablo 138: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerin Kendilerini Endişeli ve Sıkıntılı Hissedip Hissetmediklerinin Bölgelere, 

Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Endişeli ve Sıkıntılı Hissetme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2210 51,99 805 18,94 689 16,21 382 8,99 165 3,88 4251 100 

Akdeniz 693 46,79 224 15,12 281 18,97 163 11,01 120 8,10 1481 100 

Orta 897 47,44 381 20,15 335 17,72 168 8,88 110 5,82 1891 100 

Karadeniz 638 46,47 217 15,80 300 21,85 158 11,51 60 4,37 1373 100 

Doğu 1063 48,65 338 15,47 392 17,94 259 11,85 133 6,09 2185 100 

Toplam 5501 49,20 1965 17,57 1997 17,86 1130 10,11 588 5,26 11181 100 


Kent 3232 49,43 1166 17,83 1143 17,48 652 9,97 346 5,29 6539 100 

Kır 2269 48,88 799 17,21 854 18,40 478 10,30 242 5,21 4642 100 

Toplam 5501 49,20 1965 17,57 1997 17,86 1130 10,11 588 5,26 11181 100 

Cinsiyet 

Erkek 2831 59,10 834 17,41 655 13,67 316 6,60 154 3,22 4790 100 

Kadın 2670 41,78 1131 17,70 1342 21,00 814 12,74 434 6,79 6391 100 

Toplam 5501 49,20 1965 17,57 1997 17,86 1130 10,11 588 5,26 11181 100 


18-24 825 53,82 271 17,68 243 15,85 119 7,76 75 4,89 1533 100 

25-34 1362 49,33 478 17,31 498 18,04 272 9,85 151 5,47 2761 100 

35-44 1316 50,75 458 17,66 440 16,97 245 9,45 134 5,17 2593 100 

45-54 874 49,97 313 17,90 293 16,75 167 9,55 102 5,83 1749 100 

55-64 549 45,71 203 16,90 246 20,48 147 12,24 56 4,66 1201 100 

65+ 575 42,78 242 18,01 277 20,61 180 13,39 70 5,21 1344 100 

Toplam 5501 49,20 1965 17,57 1997 17,86 1130 10,11 588 5,26 11181 100 


153

3.17. Sağlık Vakalarının ve Sağlık Durumu Değerlendirme Setlerinin Analizi 

Sağlık Vakalarının ve Sağlık Durumu Değerlendirme setlerinin analizi DSÖ’de Sınıflama, 

Değerlendirme ve Saha Çalışmaları Bölümü tarafından yapılmıştır. 

Sağlık, hastalık durumunun noksanlığından veya ölüm riskinin en aza indirgenmesinden daha 

fazlasını kapsamaktadır. Tüm topluluklar sağlığı iyilik halinin en önemli bileşeni olarak ve 

çoklu unsur ve alanlardan oluşan bir kavram olarak tanımlamaktadır. DSA, sağlığı çok 

boyutlu olarak kavramlaştırmış ve sağlığın ölümcül olmayan unsurlarını belirlemek üzere 

geliştirilmiştir. 

Tıbbi Bakım İstatistik Departmanı’ndaki (MCSS-Medical Care Statistics Section) pilot test 

çalışması ve Uluslararası İşlerlik, Sakatlık ve Sağlık Sınıflandırmasının (ICF- International 

Classification of Functionning, Disability and Health) incelenmesi ile aynı zamanda 

gerçekleştirilen mevcut literatür ve araçların gözden geçirilmesi yoluyla sağlığı tanımlamak 

ve sağlık ölçümünü yapmak adına sağlık bileşenlerinin bir sınıflandırması sekiz temel alanda 

seçilmiştir (Tablo 139). 

Tablo 139: DSA Sağlık Alanları 

Alanlar 

1 Duygu Durumu 

2 Hareketlilik 

3 Algı 

4 Ağrı ve Rahatsızlık 

5 Kişisel Bakım 

6 Görme 

7 Uyku ve Zindelik 

8 Kişilerarası İlişkiler 

Bu alanlar, araştırma görüşmelerindeki sağlık statüsü konusunda verilen kişisel yanıtlar 

aracılığıyla ölçülmektedir. Sorular tanımlanan görevleri bir alanda gerçekleştirerek ‘zorluk’ 

açısından düzenlenmekte ve kişisel yanıt kategorileri düzenli kategorik yanıtlar halini 

almaktadır (hiç/hafif/ orta/ ileri/ çok ileri-yapamıyorum). 

Sağlık alanlarında olduğu gibi her alandaki sorular da ICF’nin incelenmesi ve DSÖ Sakatlık 

Değerlendirme Şeması (WHODAS II-World Health Organization Disability Assessment 

Scedule) gibi ICF bağlantılı değerlendirme araçlarının geliştirilmesine, bunun yanı sıra Tıbbi 

Bakım İstatistik Departmanının geniş kapsamlı test çalışmasına ve bu modeli Türkiye dahil 8 

ülkede ilk kez yapılan pilot çalışması sonucu elde edilen deneyimlere dayanarak 

geliştirilmiştir. Her sağlık alanında iki soru yer almaktadır. Bu iki soru, o alandaki sağlık 

durumunun gizlilik düzeyi konusunda daha kesin bir tahminde bulunmaya ve cevaplar 

dizininin bilgi içeriğini genişletmek ve modeldeki ortak değişkenlerde yer almayan sistematik 

değişkeni hesaplamak için bir rasgele etkiler modeli (REF-random effects) kullanmaya olanak 

sağlamaktadır. 

154

Karşılaştırılabilirlik 

Bu metotta kapsamlı bir şekilde tartışılmakta olan bir diğer önemli konu ise kişisel yanıtların bireyler, 

sosyo-ekonomik alt gruplar veya nüfuslar arasındaki karşılaştırılabilirlik derecesinin tespitidir. 

Karşılaştırılabilirlik kavramı, ileriki dönemlerde sağlık durum aracı geliştirme açısından çok 

önemlidir. Benzer veya eş değerdeki unsurlar kullanıldığında bile, bireyler, gruplar veya nüfuslar 

arasında elde edilen sonuçlar karşılaşılabilir nitelikte olmayabilir. Cevap kategorilerinin içeriği 

nüfuslar arasında, hatta bir nüfus içerisindeki sosyo-ekonomik gruplar arasında sağlık statüsüne bağlı 

kalmaksızın sistematik olarak değişiyorsa, gözlemlenen sıralı yanıtlar aynı düzeyi göstermeyeceğinden 

dolayı nüfuslar arası karşılaştırılabilir özellikte olmaz. 

Karşılaştırılabilirliğin problemi nüfuslar arası veya bir nüfus içerisindeki alt-gruplar arası yanıt 

kategorilerinin değişimi açısından tanımlanabilmektedir. Şekil 1’de güvenilirlik ve nüfus içi geçerlilik 

iyi bir şekilde kurulu olduğunda bile bir sağlık statüsü ile ilgili kişisel düzey kullanımının birinci 

zorluk düzeyini göstermektedir. Her bir alan için o alanda bir takım doğru gizli ölçekler yer 

almaktadır. Bunlar, gözlemlenmemiş ölçekler olarak tanımlanabilir. Bu konuda şekille ilgili bir örnek 

vermek gerekirse, Şekil 1’in birinci sütununda yer alan bir gizli hareketlilik ölçeği dikkate alındığında 

cevaplayanlara merdivenleri çıkmada zorluk çekip çekmediklerini soran ve beş yanıt seçeneği sunan 

bir kişisel araştırma anketi düşünülerek: “zor değil,” “hafif düzeyde zor,” “orta düzeyde zor,” “ileri 

düzeyde zor,” ve “çok ileri/yapamıyorum.” Şekilde yer alan ikinci sütun A nüfusu için yanıt 

kategorileri kesme noktalarını göstermektedir. Bu kesme noktalar, bir bireyin bir yanıt kategorisinden 

diğer bir yanıt kategorisine geçiş yapacağı hareketlilik düzeyleridir. Şekildeki en düşük kesme noktası 

“zor değil” yanıtından “hafif zor” yanıtına geçişi göstermektedir. B nüfusunda yanıt kategorisi kesme 

noktaları, her bir yanıt kategorisi ile daha yüksek düzeyde bir hareketliliğin görülmesi için, A 

grubundaki yanıt kategorisi kesme noktaları ile değiştirilmiştir. C nüfusu, kesme noktalarında daha 

fazla değişim ile üçüncü bir örnek göstermektedir. İma edilen şey farklıdır. Merdivenleri çıkmada 

“hafif düzeyde zor” yanıtı A, B ve C nüfuslarında daha farklı bir hareketlilik düzeyini göstermektedir. 

Şekil 1: Nüfuslar arası Kesme Nokta Değişimleri 

A B C 

N 

N 

N 

Mi 

Mi 

Mo 

Mi 

Mo 

S 

Mo 

S 

E 

S 

E 

Cut-points 

E 

Latent mobility scale 

N = None, Mi = Mild, Mo = Moderate, S = Severe, E = Extreme 

Bu örnekte araştırma sonuçları her nüfus için güvenilir ve geçerli olabilir, fakat sonuçlar uyarlanma 

yapılmadan nüfuslar arasında karşılaştırılamazlar. 

Temel sağlık vakaları ve kişisel yanıtları ortak, kişilerarası bir karşılaştırılabilir ölçek üzerine 

yerleştirmek için kullanılan araştırma vakalarının yeni bir bileşeni olarak geliştirilmiştir. Temel sağlık 

vakası belirli bir sağlık alanındaki somut düzeyi göstermektedir. Cevaplayanlardan o sağlık alanındaki 

kişisel değerlendirmelere uygulanan aynı soru ve yanıt cetvelleri ile değerlendirme yapmaları istenir. 

155

Sağlık vakaları kategorik yanıtlardaki değişkenliğin yanıt kategorisi kesme noktalarındaki 

değişkenliğe atfedilebilir olması için yeterlilik düzeyini belirli bir sağlık alanında sabitler. Temel 

sağlık vakası stratejisi altında yatan temel amaç, kişisel oranların kişinin kendi sağlık düzeyi için 

yaptığı şekilde sağlık için bireysel norm ve beklentileri yansıtan belirli bir sağlık alanı ile ilgili 

kişilerin kuramsal düzeylerdeki yanıtlarına ulaşmaktır. 

Analizlerin Ana Hattı 

Verilerin toplanmasından sonra Sağlık Alanının Analizi için aşağıdaki genel aşamalar izlenmiştir. 

• Verilerin temizlenmesi; sağlık soruları, sağlık vakaları ve ortak değişkenlerdeki eksik 

değerlerin kontrolü 

• Açıklayıcı analizi (Alana göre yanıt dağılımı) 

• Sağlık vakası oranlama analizleri (Sağlık vakası çubuk grafikleri, ve Spearman sıralama 

düzeni korelasyon katsayıları) 

• Her bir birey için her alanda bir sağlık değeri elde etmek için rasgele etkiler ve parametre 

belirsizliğinden oluşan kategorik hiyerarşik düzenli bir prohibit model (CHOPIT-categorical 

hierarchical ordered prohibit model) (0-100 arasında derecelendirilen) kullanımı 

• Araştırmanın Değerlendirme Modülünün her bir alandaki puanları her birey için tek bir Genel 

Sağlık ölçümü altında birleştirmek için kullanılması 

• Alana göre Sağlık Puan tabloları ve yaş, cinsiyet, eğitim, konum, yoksulluk ve gelire göre 

Genel Sağlık Puan Tablolarının oluşturulması. 

1 

Veri Temizleme / Kontrol 

2 

Açıklayıcı Analiz 

3 

Sağlık Vaka Değerlendirmesi 

4 

Sabit Modelli Sağlık Veri 

Analizleri 

Duygu Hareketlilik Algı Uyku Görme Ağrı Kişisel 

Kişisel 

Bakım 

Aktiviteler 

5 

Değerlendirme 

Genel Sağlık Puanı 

6 

Önemli eş-faktörler aracılığıyla 

Sağlık Puan değerlendirmesi 

Bu noktaya kadar 1-3. aşamalar tamamlanmıştır (Sağlık sıralama puanlarının yaş, cinsiyet vb.ye göre 

ağılımı net olmalıdır). 

Tablo 140’ta, analitik planın 6 aşamasından sonra ortaya çıkan sonuçlar verilmektedir. 

156

Tablo 140: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sekiz Farklı Sağlık Durumunun, Cinsiyete, Yerleşim Yerine, Yaş Gruplarına ve Öğrenim Sürelerine 

Göre Ortalama ve %95 Güven Aralıkları (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Hareketlilik 

Kişisel Bakım 

Ağrı ve 

Rahatsızlık 

Anlama 

Kişiler arası 

İlişkiler 

Görme 

Uyku ve 

Zindelik 

Duygu Durumu 

Cinsiyet 

Erkek 2,05 ( 1,99;2,10) 1,26 (1,23;1,29) 1,97 (1,92;2,02) 1,49 (1,46;1,53) 1,24 (1,21;1,27) 1,38 (1,34;1,41) 1,67 (1,63;1,71) 1,87 (1,82;1,92) 

Kadın 2,53 ( 2,47;2,58) 1,39 (1,35;1,42) 2,49 (2,44;2,53) 1,88 (1,83;1,92) 1,38 (1,35;1,42) 1,56 (1,52;1,60) 2,03 (1,99;2,08) 2,35 (2,30;2,40) 


Kent 2,34 (2,28;2,40) 1,38 (1,35;1,42) 2,30 (2,24;2,35) 1,77 (1,72;1,81) 1,34 (1,30;1,37) 1,48 (1,44;1,52) 1,87 (1,82;1,92) 2,15(2,09;2,20) 

Kır 2,30 (2,25;2,35) 1,29 (1,26-1,32) 2,24 (2,19;2,28) 1,67 (1,63;1,70) 1,31 (1,28;1,34) 1,48 (1,44;1,51) 1,88 (1,84;1,92) 2,14 (2,09;2,18) 


18-24 1,70 (1,62;1,79) 1,16 (1,12;1,20) 1,91 (1,83;1,99) 1,44 (1,38;1,50) 1,29 (1,24;1,35) 1,22 (1,17;1,26) 1,68 (1,61;1,75) 2,03 (1,94;2,12) 

25-34 1,92 (1,86;1,99) 1,19 (1,15;1,22) 2,01 (1,95;2,07) 1,52 (1,47;1,57) 1,23 (1,19;1,26) 1,26 (1,22;1,30) 1,72 (1,67;1,78) 2,10 (2,03;2,17) 

35-44 2,20 (2,13;2,28) 1,22 (1,19;1,26) 2,26 (2,19;2,33) 1,68 (1,62;1,74) 1,29 (1,25;1,33) 1,36 (1,31;1,40) 1,83 (1,76;1,89) 2,14 (2,07;2,22) 

45-54 2,45 (2,35;2,55) 1,27 (1,22;1,32) 2,35 (2,26;2,43) 1,71 (1,69;1,78) 1,32 (1,26;1,37) 1,51 (1,44;1,58) 1,92 (1,82;2,00) 2,09 (2,00;2,18) 

55-64 3,01 (2,89;3,14) 1,56 (1,49;1,64) 2,60 (2,50;2,71) 1,92 (1,83;2,01) 1,39 (1,31;1,40) 1,76 (1,66;1,85) 2,03 (1,93;2,13) 2,26 (2,16;2,37) 

65+ 3,43 (3,31;3,55) 1,97 (1,88;2,07) 2,89 (2,78;2,99) 2,33 (2,23;2,44) 1,58 (1,50;1,66) 2,27 (2,16;2,38) 2,36 (2,26;2,46) 2,34 (2,23;2,44) 

Öğrenim Süresi (yıl) 

1-5 2,36 (2,30;2,41) 1,29 (1,26;1,31) 2,31 (2,26;2,36) 1,73 (1,69;1,77) 1,32 (1,29;1,35) 1,45 (1,41;1,49) 1,86 (1,81;1,90) 2,16 (2,11;2,21) 

6-11 1,84 (1,77;1,91) 1,13 (1,10;1,16) 1,89 (1,83;1,95) 1,42 (1,37;1,46) 1,18 (1,15;1,21) 1,31 (1,27;1,36) 1,64 (1,58;1,69) 1,95 (1,89;2,02) 

12 ve Daha Fazla 1,61 (1,52;1,70) 1,09 (1,06;1,13) 1,69 (1,61;1,76) 1,32 (1,26;1,37) 1,15 (1,10;1,19) 1,33 (1,27;1,40) 1,67 (1,59;1,75) 1,77 (1,68;1,86) 

157

Sağlık Durumu Grafikleri 

Şekil 2, DSA’nın sağlık modülünde yer alan tüm sorulara verilen kategorik yanıtların dağılımını 

göstermektedir. 

“Şu anki sağlık durumunuzu okuyacağım seçeneklerden hangisi tanımlar” ve; 

“Son 30 gün içinde kendi işlerinizi veya evdeki işlerinizi yaparken ne kadar güçlük çektiniz” soruları 

8 temel sağlık alanı ile sağlık vakalarına bağlı değildir ve her birey için genel bir sağlık puanı 

çıkartılırken kullanılmamış; daha çok, sağlık durumunu ölçen mevcut araçlarla süreklilik ve 

karşılaştırılabilirlik açısından konulmuştur. 

Bu düzenlenmemiş taslak puanların ilk önemli özelliği, çok sayıda kişinin kendisini “hiç zorluk yok” 

kategorisine yerleştirmesidir. Herhangi bir nüfusun çoğunluğunun ölçülen sağlık alanlarına göre 

nispeten iyi bir sağlık durumuna sahip olması gerektiğinden hareketle bu soru ilk beklentieri 

karşılamaktadır. Çok yönlü alanlar dışında (duygu durumu, uyku ve zindelik, görme) birçok alanda 

ikinci bir soru sormanın amacı, sağlıklı nüfus içerisindeki nüfus düzeylerini ayırt edebilmek için 

zorluk derecesini ölçmektir. Bu dağılımlara bakıldığında ikinci sorulara fazla bir bilgi içeriği 

yüklenmediği görülmektedir, her sorunun kendine özel kesme noktası olması gerektiği 

varsayıldığından bu taslak puanların doğrudan karşılaştırılamayacağını belirtmek gerekir; anlamlı 

karşılaştırmalar yalnızca sağlık vaka değerlendirmelerinden sonra elde edilebilir. 

Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

Şekil 3, tüm sağlık vakalarına ve DSA Sağlık Modülündeki sağlık sorularına verilen kategorik 

yanıtların dağılımını göstermektedir. Her sağlık alanında 5 sağlık vakası bulunmakta ve her bir sağlık 

vakası için iki soru sorulmaktadır. Bu nedenle ilk şekildeki ilk iki soru grubu ilk sağlık grubu için 1. ve 

2. soruları; üçüncü ve dördüncü sağlık grupları ikinci sağlık vakasının, 1. ve 2. soruları biçiminde 

gösterilmektedir. Her şekilde yer alan son iki soru grubu, iki soru için yanıt kategori dağılımlarını 

oluşturmakta; şekil 2’deki aynı bilgiyi farklı bir görsel formatta sunmaktadır. 

Çubuk grafikleri, sağlık vakalarının her bir sağlık alanında ne kadar iyi işlediğini gösteren seri bir 

görsel değerlendirme sağlamaktadır. Sağlık Vakası 1, “en iyi sağlık vakasına” (o alandaki en yüksek 

seviyeli sağlık durumu), Sağlık Vakası 5, “en kötü sağlık vakası”na karşılık geldiğinden, Sağlık 

Vakası 1’den Sağlık Vakası 5’e kadar sıralanan yanıt kategori dağılımlarının açık bir eğiminin 

görülmesi planlanmıştır. İkinci soru çoğu sağlık alanında (yukarıda belirtilen istisnalar ile) ilkine göre 

daha zor bir faaliyet olarak hazırlandığından, her bir sağlık vakası için iki soru arasında benzer bir 

eğimin söz konusu olması beklenmektedir. Sağlık vakalarının her bireyin kesme noktalarını ayırt 

etmek için hazırlanmış olması nedeniyle gizli değişkende yer alan kesme nokta sıralarının aralığınının 

oldukça dengeli bir şekilde ayarlanması gerekmektedir. Örneğin sağlık vakaları arasında temsil 

ettikleri sağlık düzeyi açısından büyük boşluklar olması veya kişilerin sağlık durumlarını en iyinin 

üstünde veya en kötünün altında değerlendirmeleri istenmez. 

Çubuk grafiklerinde görüldüğü üzere, birçok sağlık alanında ilk ve ikinci sağlık vakası arasında büyük 

bir boşlukla karşılaşılmaktadır. Bunun yanı sıra, Kişisel Bakım, Anlama ve Ağrı alanlarında, ikinci 

sorunun sağlıklı nüfus içerisindeki sağlık düzeylerini ayırt etmede yeterince başarılı olduğu da 

söylenemez. Sağlık düzeylerinin sağlık vakaları arasında nispeten kolay sunulabileceği bir alan olan 

Hareketlilik, Sağlık Vakası 1 ile Sağlık Vakası 5 arasındaki ve soru 1 ile 2 arasındaki en net eğime 

sahiptir. 

Kişilerin sağlık vakalarını nasıl değerlendirdiklerine oranla bu iki soruda kendilerini nasıl 

değerlendirdiklerine bakmak, kişilerin parametrik olmadan (hiçbir model varsayımı olmaksızın) kendi 

sağlıklarını hangi seviyede ölçtüklerinin görülmesine olanak sağlamaktadır. Örneğin, birçok kişinin 

çoğu alanda sağlık düzeylerini birinci ve ikinci sağlık vakaları arasında değerlendirdiği görülmektedir. 

Her bir sağlık alanında: kişisel rapor için birinci çubukta sağlık vakası1 (bkz sağlık vakası vaka 

sıralamaları) soru1, ikinci çubukta sağlık vakası1 soru 2; üçüncü çubukta sağlık vakası 2 soru 1, 

dördüncü çubukta sağlık vakası 2 soru 2; vb...; ve son iki çubukta da soru 1 ve soru 2 yer 

158

almaktadır. Her bir çubuk çizelgede 5 yanıt kategorisine karşılık gelen 5 blok bulunmaktadır. Soru 1 

ve 2 kişisel rapor ve sağlık vakalarında her bir sağlık alanı için sorulan iki soruya karşılık gelmektedir. 

Örneğin, hareketlilik alanında soru 1 ‘son 30 gün içerisinde hareket edip dolaşmada ne kadar zorluk 

çektiniz [veya sağlık vakasında geçen kişi]” ve soru 2 ise ‘son 30 gün içerisinde 3 km koşma veya 

bisiklete binme gibi, enerji gerektiren aktivitelerde ne kadar zorluk çektiniz [veya sağlık vakasında 

geçen kişi] anlamına gelmektedir. 

Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları 

Çubuk grafiklerin yanı sıra, sağlık vakalarının ne kadar iyi anlaşıldığını ve uygulandığını ölçmek için 

kullanılan bir başka yöntem ise her alan için Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayılarına 

(ROCCs) bakmaktır. Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları küresel düzen ile her bireyin sağlık vakaları 

içerisinde yaptığı düzen arasındaki korelasyon ölçümleridir. 

Şekil 4(a,b,c,d) ve 5(a,b,c,d)’te her bir alan için cevaplayanların verdiği en yüksek oranın küresel 

düzenle tutarlı olduğunu görüyoruz (ROCC=1). ROCC’nin gizli değerleri, sağlık vakalarının küresel 

düzenlerinde yer alan belirli sapmalara karşılık gelmektedir: 0.97 1 sağlık vakası için bir düzeyin ters 

değerini; 0.95 bir sağlık vakası için iki düzeyin ters değeri; 0.90 iki sağlık vakası için bir düzeyin ters 

değerini oluşturmaktadır. Bu düzen değişimleriyle bazı sağlık vakalarında daha sık karşılaşmak 

beklense de, daha fazla analiz yapmadan bu düzen değişimlerinim nerede meydana geldiği bilinemez. 

Duygu durumu, anlama, ağrı, kişisel bakım ve hareketlilik konusundaki sağlık vakaları iyi 

anlaşılmakta ve anlama, kişisel bakım ve ağrı uzun kuyruklara sahip olsa da çoğu vaka için küresel 

sıralamaya göre düzenlenmektedir. Kişilerarası aktiviteler konusundaki sağlık durumları, küresel 

sıralamaya göre daha fazla sapma ile daha kötü durumdadır. Diğer bir taraftan, uyku ve görme 

konusundaki sağlık vakaları, bireysel kesme noktalarını belirlemek için kullanıldıklarında zorluk 

çıkartacak sağlık vaka sıralamalarına sahiptir. Bu sağlık vakaları küresel sıralamaya göre sapma 

gösteren daha yüksek bir orana sahip bireyleri kapsamaktadır. Her iki sağlık alanının da çok yönlü 

olduğunu belirtmek gerekir. Belki de her bir sağlık vakasının temsil etmesi gereken sağlık düzeyi 

yeterince net bir şekilde anlaşılmamıştır. Şekil 4 ve 5’te dikkate alınması gereken ilginç bir nokta da 

hareketlilik konusundaki ikinci sorunun ilkine göre daha düşük bir ROCC’ye sahip olmasıdır. 

159

Şekil 2: Sağlık Durumu Grafikleri 

Şekil 2a. Sağlık Durumu Grafikleri (Genel Sağlık Düzeyi, Ev Aktiviteleri) 

0.75 

0.50 

Fraction 

Fraksiyon 

0.25 

0.00 

Very goo Çok iyi Goodİyi Moderate Orta Kötü Bad Çok kötü Very Bad 

Cevaplayıcının rate şu andaki your health sağlık durumu. 

0.75 

0.50 

Fraksiyon 

Fr 

act 

ion 

0.25 

0.00 

Hiç Hafif Orta İleri Çok İleri/Yapamıyorum 

None Mild Moderate Severe Extreme 

Cevaplayıcının son bir ay 

work 

içindeki 

or household 

kendi işi 

activities 

veya evdeki işlerini yaparken çektiği güçlük düzeyi. 

160

Şekil 2b. Sağlık Durumu Grafikleri (Hareket Edip Dolaşma, Enerji Gerektiren Aktiviteler) 

0.75 

0.50 

Fraksiyon Fraction 

0.25 

0.00 

Hiç None Hafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri/Yapamıyorum 

Extreme 

Cevaplayıcının son difficulty bir ay içindeki in moving hareket aroundedip dolaşmada çektiği güçlük düzeyi. 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 

Hiç None Hafif Mild Orta Moderate İleri SevereÇok İleri/Yapamıyorum 

Extreme 

Cevaplayıcının son bir ay içindeki vigorous enerji activities gerektiren aktivitelerde çektiği güçlük düzeyi. 

161

Şekil 2c. Sağlık Durumu Grafikleri (Yıkanma, Giyinme, Temiz ve Düzgün Görünme) 

0.75 

Fraction Fraksiyon 

0.50 

0.25 

0.00 

Hiç NoneHafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri/Yapamıyorum 

Extreme 

Cevaplayıcının son bir self-care, ay içindeki such yıkanma as washing ve giyinme & dre gibi aktivitelerde çektiği güçlük 

düzeyi. 

0.75 

0.50 

Fraction 

Fraksiyon 

0.25 

0.00 

Hiç NoneHafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri/Yapamıyorum 

Extreme 

Cevaplayıcının son bir maintaining ay içinde general temiz ve appearance düzgün görünmek için çektiği güçlük düzeyi. 

162

Şekil 2d. Sağlık Durumu Grafikleri (Ağrı veya Sancı, Vücutla İlgili Rahatsızlık) 

0.75 

0.50 

Fraction 

Fraksiyon 

0.25 

0.00 

Hiç None Hafif MildOrta Moderate İleri Severe Çok İleri Extreme 

Cevaplayıcının amount son bir of ay pain/discomfort 

içinde çektiği ağrı ve sancının düzeyi. 

0.75 

0.50 

Fraction 

Fraksiyon 

0.25 

0.00 

Hiç NoneHafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok Extreme İleri 

Cevaplayıcının bodily son bir discomfort ay içinde çektiği rahatsızlığın düzeyi. 

163

Şekil 2e. Sağlık Durumu Grafikleri (Anlama ya da Hatırlama, Yeni Şeyleri Öğrenme) 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 

Hiç None Hafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri /Yapamıyorum 

Extreme 

Cevaplayıcının son concentrating bir ay içinde / bir remembering konuyu anlama thin ya da hatırlamada çektiği zorluğun 

düzeyi. 

0.75 

0.50 

Fraction 

Fraksiyon 

0.25 

0.00 

Hiç NoneHafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri /Yapamıyorum 

Extreme 

Cevaplayıcının son bir ay learning içinde a yeni new şeyleri task öğrenmede çektiği zorluğun düzeyi. 

164

Şekil 2f. Sağlık Durumu Grafikleri (Kişilerarası İlişkiler, Problem Çözme) 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 


Extreme 

Cevaplayıcının son bir personal ay içinde relationships kişilerarası / partici ilişki kurmada çektiği zorluğun düzeyi. 

0.75 

0.50 

Fraction 

Fraksiyon 

0.25 

0.00 

Hiç None Hafif MildOrta Moderate İleri Çok Severe İleri /Yapamıyorum Extreme 

Cevaplayıcının son bir ay dealing içinde kişilerle with conflicts olan / anlaşmazlıkları tension ve preblemleri çözmede çektiği 

zorluğun düzeyi. 

165

Şekil 2g. Sağlık Durumu Grafikleri (Gözlük/Kontakt Lens Kullanımı, Yoldaki KişiyiTanıma) 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 

Yes 

Evet 

Hayır 

No 

wear glasses or contact lenses 

Cevaplayıcıların gözlük veya kontakt lens kullanma durumu 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 

Hiç 

None 

Hafif 

Mild 

Orta 

Moderate 

İleri 

Severe 

Çok İleri /Yapamıyorum 

Extreme 

seeing and recognizing person fr 

Cevaplayıcının son bir ay içinde tanıdığı bir kişiyi yolun karşı tarafından görüp tanımada 

çektiği zorluğun düzeyi. 

166

Şekil 2h. Sağlık Durumu Grafikleri (Cismi Görme/Tanıma, Uykudan Uyanma) 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 


Extreme 

Cevaplayıcının son bir seeing ay içinde and bir recognizing kol mesafesindeki object atmaddeyi görme veya tanımada ya da 

bir yazıyı okumada çektiği zorluğun düzeyi. 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 

Hiç None Hafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri Extreme 

Cevaplayıcının son bir falling ay içinde asleep, uykuya waking dalma, up during geceleri uyanma veya sabahları çok erken 

kalkma gibi uykuyla ilgili konularda çektiği zorluğun düzeyi. 

167

Şekil 2i. Sağlık Durumu Grafikleri (Zinde Olamama) 

0.75 

0.50 


0.25 

0.00 

Hiç NoneHafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri Extreme 

Cevaplayıcının son bir ay Problem içinde gün with boyunca feeling rested dinlenmiş ve zinde olmamasına bağlı çektiği 

zorluğun düzeyi. 

168

Şekil 2j. Sağlık Durumu Grafikleri (Depresif Hissetme, Endişeli Hissetme) 

0.75 

0.50 

Fraction 

0.25 

0.00 

Hiç NoneHafif Mild Orta Moderate İleri Severe Çok İleri Extreme 

Cevaplayıcının feeling son sad, bir low ay içinde or depressed üzgün veya depresif hissetmesi 

0.75 

0.50 

Fraction 

0.25 

0.00 

None Mild Moderate Severe Extreme 

Hiç Hafif Worry or Orta anxiety İleri Çok İleri 

Cevaplayıcının son bir ay içinde endişe veya korku hissetmesi 

169

Şekil 3a. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

100 

Hiç 

1 2 3 

4 5 

İleri 

Hafif 

Çok ileri / yapamıyor 

Orta 

50 

170 

% kategorisi, percent duygu of category, durumuna subdivided bölünmüş by vaff 

0 1 3 5 7 9 11 

Sorular question

Şekil 3b. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

Hiç 

100 

1 2 

Hafif 

3 

4 İleri 

5 Çok ileri / yapamıyor 

Orta 

50 

171 

percent of category, subdivided by vmob 

% kategorisi, hareketliliğe bölünmüş 

0 

1 3 5 7 9 11 

question 

Sorular

Şekil 3c. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

Hiç 

100 

1 2 

Hafif 

3 

4 İleri 


Orta 

50 

172 

% kategorisi algı durumuna bölünmüş 

percent of category, subdivided by vcog 

0 1 3 5 7 9 11 

Sorular question

Şekil 3d. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

100 

Hiç 

1 2 3 

4 İleri 


Hafif 

Orta 

50 

173 

% kategorisi, kişisel bakım durumuna bölünmüş 

percent of category, subdivided by vself 

0 1 3 5 7 9 11 

Sorular question

Şekil 3e. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

Hiç 

100 

1 2 

Hafif 

3 

4 İleri 


Orta 

50 

174 

% kategorisi, görme durumuna bölünmüş 

percent of category, subdivided by vvision 

0 1 3 5 7 9 11 

Sorular question

Şekil 3f. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

100 

Hiç 

1 2 3 

4 5 

İleri 

Hafif 

Çok ileri / yapamıyor 

Orta 

50 

175 

% kategorisi uyku ve zindelik durumuna bölünmüş 

percent of category, subdivided by vsleep 

0 1 3 5 7 9 11 

Sorular question

Şekil 3g. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

Hiç 

100 

1 2 

Hafif 

3 

4 İleri 


Orta 

50 

176 

% kategorisi, kişilerarası ilişkiler durumuna bölünmüş 

percent of category, subdivided by vpersonal 

0 

1 3 5 7 9 11 

question 

Sorular

Şekil 3h. Sağlık Vakası Çubuk Grafikleri 

100 

1 Hiç 

2 Hafif 

3 

4 İleri 


Orta 

50 

177 

% kategorisi, percent of ağrı category, durumuna subdivided bölünmüş by vpain 

0 1 3 5 7 9 11 

Sorular question

Şekil 4.a Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-A 

.788376 

Türkiye-Duygu Durumu-S1 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

Türkiye-Algı-S1 

.732129 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

178

Türkiye-Hareketlilik-S1 

.81825 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

Türkiye –Ağrı ve Rahatsızlık-S1 

.662121 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

179

Kişiler arası ilişkiler-S1 

.662121 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

Türkiye-Kişisel Bakım- S1 

.662938 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

180

Türkiye-Uyku ve Zindelik-S1 

.374532 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

Türkiye-Görme-S1 

.485007 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

181

Şekil 5a. Sağlık Vakası Spearman Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları-B 

.780524 

Türkiye-Duygu Durumu-S2 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

Türkiye-Algı-S2 

.709895 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

182

Türkiye-Hareketlilik-S2 

.669167 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

Türkiye-Ağrı ve Rahatsızlık-S2 

.659332 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

183

Kişiler arası ilişkiler-S2 

.659332 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

Türkiye-Görme-S2 

.491386 

Fraksiyon 

0 

-1 -.8 -.6 -.4 -.2 0 .2 .4 .6 .8 1 

corr 

184

Temel Sağlık Vakaları 

Kişisel anketlerde karşılaşılan karşılaştırılabilirlik problemi, farklı yaş, cinsiyet, eğitim ve kültür 

gruplarındaki kişilerin yanıt kategorilerini farklı bir biçimde kullanmasından kaynaklanmaktadır. Bir 

başka deyişle, sağlık konusundaki kişisel sorulara verilen yanıtlar öncelikle bu ikilemi düzeltmeden 

doğrudan karşılaştırılamaz. 

Senaryo 1’de üç cevaplayıcının aşağıdaki soruyu yanıtladıklarını düşünebiliriz “Son otuz gün 

içerisinde hareket etmede ne kadar zorluk çektiniz?” 

-Ali son zamanlarda iyi bir performans gösteremeyen bir futbol oyuncusudur ve yanıt kategorilerinden 

“hafif” yanıtını seçmiştir. 

-Fatma iyi bir sağlık durumu olan fakat egzersiz yapmaya vakti olmayan bir büro çalışanıdır, yanıt 

kategorilerinden “hafif” yanıtını seçmiştir. 

-Kemal bir değnek yardımıyla yürüyen yaşlı bir vatandaştır, akranlarına göre hareketlilik durumunun 

iyi olduğunu hissetmekte ve yanıt kategorilerinden “hafif” yanıtını seçmiştir. 

Bu senaryo aşağıdaki grafikte verilmiştir. Grafik üzerinde görülen ‘gizli hareketlilik ölçeği’ bir 

cevaplayıcının doğru ve gözlemlenmemiş hareketlilik düzeyini göstermektedir ki kategorik yanıtlarla 

ölçülmek istenen de bu düzeydir. Grafikte görüldüğü üzere, üç cevaplayıcı farklı hareketlilik düzeyine 

sahip olmasına rağmen, farklı kesme noktalarına sahip oldukları için aynı kategorik yanıtı 

vermektedirler (kesme noktaları bir cevaplayıcının yanıt kategorileri arasında seçim yaptıkları gizli 

ölçek üzerinde bulunan düzeyler olarak tanımlanmaktadır). Kemal’in kesme noktalarının Ali’ninkilere 

göre düşük olduğu, yani kategorik bir yanıttan düşük seviyede doğru hareketliliğe sahip daha yüksek 

bir kategorik yanıta geçtiği söylenmektedir. 

Ali 

Fatma 

Kemal 

N 

Mi 

Kemal Fatma Ali 

N 

N 

Mi 

Mo 

Mi 

S 

Mo 

Mo 

S 

E 

S 

E 

E 

Kesme noktaları 

Gizli hareketlilik 

ölçeği 

N= hiç, Mi=Hafif, Mo=Orta, S=İleri, E=Çok İleri 

2. senaryoda üç farklı cevaplayıcıya aynı soru sorulmuştur: “Son otuz gün içerisinde hareket etmede 

ne kadar zorluk çektiniz?” 

Ayşe, Canan ve Kaan tam olarak aynı doğru hareketlilik düzeyine sahiptir. 

-Ayşe 24 yaşında, iyi eğitim görmüş ve olumsuz düşünen bir kişidir. Kendini “çok ileri” düzeyde 

zorluk çekiyor olarak değerlendirmektedir. 

-Canan kendini ‘orta’ düzeyde zorluk çekiyor olarak değerlendirmektedir. 

-Kaan eğitimsizdir ve genellikle yaşamdan düşük beklentiler içerisindedir. Olumlu düşünen bir kişiliğe 

sahiptir ve kendini “hafif” düzeyde zorluk çekiyor olarak değerlendirmektedir. 

185

Bu senaryo, aşağıdaki grafikte gösterilmektedir. Burada farklı yanıt kategorilerine sahip, tam olarak 

aynı hareketlilik düzeyinde olan üç cevaplayıcı görülmektedir. 

Kaan Canan Ayse 

N 

N 

N 

Mi 

Mi 

Mo 

Mi 

Mo 

S 

Mo 

S 

E 

S 

Kesme noktaları 

Cut-points 

E 

E 

Latent mobility scale 

Gizli hareketlilik ölçeği 

N= hiç, Mi=Hafif, Mo=Orta, S=İleri, E=Çok 

İ 

N = None, Mi = Mild, Mo = Moderate, S = Severe, E = Extreme 

Yukarıdaki iki senaryo, ycevaplayıcıların yanıt kategorilerini farklı şekilde algılamaları nedeniyle, 

kişilerin verdiği kategorik yanıtların doğru hareketlilik düzeylerini ölçmek için kullanılmayacak 

nitelikte görülmektedir. Literatüre göre, farklı kültürel altyapıya sahip kişilerin kategorik yanıt 

ölçeklerini farklı şekillerde yorumladığı ve kullandığı bir durumda; yaşlılar ve erkekler kendi sağlık 

durumlarını daha yüksek değerlendirirken, eğitimli kişiler sağlık durumlarını daha düşük olarak 

değerlendirmektedirler. 

Her bir kişi için gizli alan ölçeği üzerindeki değerlendirmeyi elde etmek için esas kategorik yanıtlarını 

düzenlenmesi gerekmektedir; böylelikle yanıtlar kendi aralarında karşılaştırılabilir, bir başka deyişle, 

aynı ölçek üzerinde yer alabilir hale gelmektedir. Bu yeniden düzenleme işlemi Temel Sağlık Vakaları 

kullanılarak gerçekleştirilmektedir. 

Bir temel sağlık vakası, cevaplayıcıların kişisel değerlendirmeler kullanılarak aynı soru ve yanıt 

ölçekleri ile değerlendirme yapmalarının istendiği belirli bir sağlık alanı için verilen somut düzeydir. 

Sağlık vakaları, kategorik yanıtlardaki çeşitliliğin yanıt kategorilerindeki kesme noktalarının çeşitliliği 

ile örtüşebilmesi için bir sağlık alanı ile ilgili yeterlilik düzeyini sabitlemektedir. 

DSA’da temel sağlık vakalarının oluşturulma amacı, kişisel yanıtları ortak ve kişilerarası 

karşılaştırılabilir bir ölçek üzerine yerleştirebilmektir. Bir başka deyişle, sağlık durumları konusunda 

elde edilen sonuçlar ülke içerisinde ve ülkeler arasında sosyo-demografik gruplar arasında 

karşılaştırılabilecektir. 

Yukarıda verilen 1. senaryo örneğini kullanmak için, kişisel soruya ek olarak, Ali, Fatma ve Kemal’e 

farklı hareketlilik düzeyine sahip kişilerden oluşan beş varsayımlı senaryo aşağıda verilmiştir. 

Onlardan kendi sağlık durumlarını değerlendirdikleri aynı ölçek üzerinde bu kişilerin sağlık 

durumlarını değerlendirmeleri istenmektedir. Her birinin bu senaryoları nasıl değerlendirdiklerine 

bakarak kesme noktalarının gizli ölçek üzerinde nereye yerleştirilebileceğinin belirlenmesi ve bu 

kesme noktalarının kişisel değerlendirmede kullanılması amaçlanmaktadır. Cevaplayıcılardan temel 

sağlık vakaları yardımıyla somut sağlık düzeylerini belirlemelerini isteyerek ve kişisel raporlarını bu 

yanıtlar çerçevesinde düzenleyerek herkesi karşılaştırılabilir bir ölçek üzerine yerleştirmek mümkün 

olabilecektir. 

Sağlık vakalarının kullanımını iki temel varsayım desteklemektedir. Birincisine göre, bir birey 

varsayımlı sağlık vakalarında kullandığı yanıt kategorilerini kişisel soruları yanıtlarken de aynı şekilde 

kullanacaktır. İkincisine göre ise, tüm cevaplayıcılar sağlık vakalarını aynı şekilde algılamaktadır, bir 

başka deyişle bu sağlık vakaları herkes için somut ve sabit bir sağlık düzeyini göstermektedir. 

Aşağıda DSA’da kullanılan hareketlilik sağlık vakaları verilmektedir. Bu vakalar her birinin karşılık 

geldiği hareketlilik düzeyi sıralamasına göre yukarıdan aşağıya sıralıdır. 

186

Vaka 1 

Meryem’in, yürümekte, koşmakta veya ellerini, kollarını ya da bacaklarını kullanmakta herhangi bir 

sorunu yoktur. Haftada iki defa 4 km koşmaktadır. 

Vaka 2 

Recep, 200 metreyi hiçbir sorun olmadan yürüyebilir. Günlük işlerini yaparken ise herhangi bir sorun 

yaşamamaktadır. Örneğin, marketten yiyecekleri eve taşıyabilmektedir. Ancak bir kilometre 

yürüdükten ya da bir iki kat merdiven çıktıktan sonra yorulur. 

Vaka 3 

Ali egzersiz (hareket) yapamaz. Şişman olmasından dolayı merdiven çıkamaz ve diğer fiziksel 

aktiviteleri yapamaz. Ancak marketten yaptığı alış-veriş paketlerini taşıyabilir ve bazı hafif ev işlerini 

de yapabilir. 

Vaka 4 

Veli’nin sağlık sorunu nedeniyle bacakları oldukça şişmiştir. Bacaklarının verdiği ağırlıktan ötürü 

evinde yürümek için bile çok çaba sarf etmektedir. 

Vaka 5 

Davut 'un boynundan aşağısı felçlidir. Kollarını ve bacaklarını hareket ettirmesi ya da vücudunun 

yönünü değiştirmesi mümkün değildir. Davut yatağa bağımlıdır. 

Sağlık vakaları işe yaradı mı? 

Bu bölüm sağlık vaka kalitesinin ve uygulama kalitesinin analizini içermektedir ve sağlık vakaları için 

Hastalık Yükü Sıra Düzeni Korelasyon Katsayıları (BDROCC) ve çubuk grafikleri ile ilgili bölümlerle 

birlikte ele alınmaktadır. Bu bölümde, hareketlilik alanı parametrik olmayan analizlere bir örnek 

olarak sunulmaktadır. 

Hareketlilik için Parametrik Olmayan Analiz 

Parametrik olmayan analiz, sağlık vakalarından elde edilen bilgiler kullanılarak kişisel veriler 

konusunda yapılan ilk değerlendirmedir. Bu analiz, uygun istatistiksel yöntemler kullanılmadan önce, 

hata dağılımının şekli konusundaki varsayımlar olmaksızın verilere göz atmayı amaçlamaktır. Analiz, 

sağlık vaka bilgilerine sahip olunan örneklemin alt grupları ile sınırlandırılmıştır (herhangi bir alan 

için yaklaşık %25). Buradaki temel düşünce kişilerin kendi sağlıklarını ve sağlık vakalarını nasıl 

değerlendirdikleri ile sağlık vaka düzenlemelerinin verileri genel olarak nasıl etkileyeceğidir. 

Cevaplayıcıların sağlık vakalarına göre kişisel yanıt değerlendirmesinin düşük olduğu 21 olası 

kategori düşünülebilir (Şekil 6). İlk 11 model, kişinin en iyi sağlık vakasından daha iyi bir yanıt 

kategorisinde bulunduğu (vaka 1), sağlık vakasıyla eşdeğerde bir yanıt kategorisine sahip olduğu, iki 

sağlık vakası arasında veya en kötü sağlık vakasından daha kötü bir yanıt kategorisine sahip olduğu 

(vaka 6) basit vakalardır. Geri kalan 10 model (12-21) çok daha karmaşık kombinasyonların söz 

konusu olduğu vakalardır. Örneğin, model 12’de kişi vaka 1, vaka 2 ve kişisel yanıt için aynı 

değerlendirmede bulunmuştur. 

187

Şekil 6. 21 Kişisel Yanıt ve Sağlık Vakaları Yanıt Modelleri 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 

Vaka 1 

Vaka 2 

Vaka 3 

Vaka 4 

Vaka 5 

- Hareketlilik sorusu için sağlık vaka değerlendirmesine göre kişisel değerlendirme 

Tablo141’de her iki hareketlilik sorusu için (s2010 ve s2011) Türkiye’de hareketliliğin kişisel yanıt 

sağlık vakası-yanıt modeli dağılımı verilmektedir. Her iki soru için cevaplayıcıların çoğunluğunun 

(sırasıyla % 41,98 ve % 36,91) kişisel yanıt ve vaka 1 için aynı kategorik puanı verdikleri 2. modelde 

yer aldıkları görülmektedir. 1. soruda en sık rastlanan ikinci model, cevaplayıcının kendi sağlık 

durumu, vaka 1 ve vaka 2 için aynı kategorik yanıtı verdiği 12. modeldir. Bununla beraber, ikinci 

soruda en sık rastlanan ikinci model, cevaplayıcının kendi kişisel yanıtını birinci vakadan daha düşük, 

ikinci vakadan daha yüksek olarak değerlendirdiği 3. modeldir. Aynı zamanda, cevaplayıcıların 

%10’dan azının her iki soruda da kendi sağlık düzeylerini en iyi sağlık vakasından (model 1) daha 

yüksek hareketlilik düzeyine sahip olarak değerlendirdikleri görülmektedir. Bu model dağılımı, 

Türkiye’de cevaplayıcıların sağlık vakalarına göre kendi sağlık düzeylerini nasıl değerlendirdikleri 

konusunda bir fikir vermektedir. 

188

Tablo 141: Cevaplayıcıların 21 kişisel sağlık vakası- yanıt kategorisine göre dağılımı 

S2010 

S2011 

Model n % n % 

1 124 9,90 123 9,85 

2 526 41,98 461 36,91 

3 65 5,19 154 12,33 

4 82 6,54 83 6,65 

5 53 4,23 55 4,40 

6 32 2,55 19 1,52 

7 23 1,84 15 1,20 

8 23 1,84 8 0,64 

9 8 0,64 5 0,40 

10 15 1,20 20 1,60 

11 5 0,40 16 1,28 

12 140 11,17 73 5,84 

13 43 3,43 39 3,12 

14 27 2,15 22 1,76 

15 12 0,96 28 2,24 

16 29 2,31 11 0,88 

17 15 1,20 11 0,88 

18 12 0,96 52 4,16 

19 8 0,64 4 0,32 

20 2 0,16 39 3,12 

21 9 0,72 11 0,88 

Toplam 1253 100 1249 100 

21 model, gizli ölçek üzerinde gösterilen hareketlilik düzeyi açısından yalnızca kısmi bir sıralamayı 

göstermektedir. Diğer bir deyişle, 12 modeline sahip biri 1, 2, 3, 4 veya 5 modeline sahip birinden 

daha yüksek veya daha düşük bir hareketlilik düzeyine sahip olabilir. Bu nedenle, 21 modeli 

kendinden sıralı 5 toplam kategorisine göre düzenleneceğinin uygun olacağı düşünülmektedir. Şekil 

7’de 5 adet Sağlık Vakalarına Uyarlanmış Kaba Puan (SVUKP) kategorisi ve onların yorumları 

verilmiştir. SVUKP 1 ile SVUKP 2 arasındaki fark, SVUKP 2’nin içerisinde kendi sağlık durumunu 

en iyi sağlık vakasından daha iyi olarak değerlendiren kişilerin yer almamasıdır. 

Şekil 7. Sağlık Vakalarına Uyarlanmış Kaba Puan (SVUKP) Kategorileri 

SVUKP Kategori Yorum 

1 Herkes 

2 Vaka 1’e eş veya daha kötü 





Tablo 142’de SVUKP kategorilerinin dağılımı, her bir SVUKP kategorisinde yer alan kaba kategorik 

yanıtların dağılımı ve onların toplam dağılımları verilmiştir. Sıralı bir ölçek olması ve yalnızca 

belirleyici amaçlar doğrultusunda gerçekleştirilmesi nedeniyle her bir SVUKP kategorisinde yer alan 

kaba puanın ortalamasını almak uygun değildir. Cevaplayıcıların % 86’sının en yüksek yanıt 

kategorisini kullandıkları görülmektedir. 

2. SVUKP kategorisine düşüş, koşucu Meryem’le eş değerde veya daha kötü. Yanıt kategorileri 

arasında SVUKP kategorisi farklı hareketlilik düzeyi olan kişileri tanımlamaktadır. 

189

Tablo 142.Türkiye’de Hareketlilik İçin Sağlık Vakalarına Uyarlanmış Kaba Puan ve Kişisel Yanıt Kategorilerinin Dağılımı 

Kişisel Yanıt Kategorisi 

SVUKP 

Ortalama 

1 2 3 4 5 Toplam 

Kişisel Yanıt Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

1 4.24 22 1.00 111 1.00 180 1.00 172 1.00 768 1.00 1,253 1.00 

2 4.18 22 1.00 110 0.99 173 0.96 161 0.94 663 0.86 1,129 0.90 

3 2.80 22 1.00 106 0.95 144 0.80 80 0.47 352 0.28 

4 2.24 22 1.00 85 0.77 41 0.23 9 0.05 157 0.13 

5 1.92 16 0.73 37 0.33 9 0.05 1 0.01 63 0.05 

6 1.70 9 0.41 8 0.07 3 0.02 20 0.02 

S2011 

Kişisel Yanıt Kategorisi 

SVUKP 

Ortalama 

1 2 3 4 5 Toplam 

Kişisel Yanıt Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

1 3.75 137 1.00 156 1.00 193 1.00 166 1.00 598 1.00 1,250 1.00 

2 3.64 137 1.00 153 0.98 187 0.97 153 0.92 496 0.83 1,126 0.90 

3 2.12 135 0.99 130 0.83 109 0.56 38 0.23 412 0.33 

4 1.61 99 0.72 62 0.40 21 0.11 3 0.02 185 0.15 

5 1.40 51 0.37 21 0.13 5 0.03 77 0.06 

6 1.25 29 0.21 5 0.03 2 0.01 36 0.03 

190

Kategorik Hiyerarşik Düzenli bir Prohibit Model (KHDPM) kullanılarak Parametrik 

Analiz 

Kişilerin, üzerinde ölçüm yapılan, devamlı ve gözlemlenmemiş her bir sağlık alanında bir sağlık 

düzeyine sahip olduğu varsayılmaktadır. Buna gizli değişken veya o alan için gizli ölçek üzerindeki 

değer denilmektedir. KHDPM modeli her birey için kesme noktalarını (bir önceki bölümde yer alan 

kesme noktaları açıklamalarına bakınız) tahmin ederek her bir cevaplayıcı ve sağlık alanı için gizli 

değişkenin değerini hesaplamaktadır. Yaş, cinsiyet ve eğitim, bir regresyon modelinde ortak değişken 

olarak kullanılmıştır. Bu model, cevaplayıcının kişisel yanıtını gizli ölçek üzerinde kişinin kendi 

puanını belirleyen kesme noktalarını (cut points) kullanarak düzenlemektedir. 

Kullanılan mevcut model tahmini, bir hatanın her sağlık vakasında görülmesinin normal olduğunu 

varsayan bir tür KHDPM’dir. Her sağlık vakasının kendi değişkeni olabilir. Zamandan kaynaklanan 

sorunlar nedeniyle Rasgele Etkiler modeli henüz uygulanmamakta, bu modelde her sağlık alanı için iki 

soru sorulmaktadır. Böylece modeldeki ortak değişkenler aracılığıyla belirlenemeyen sağlık alan 

düzeylerinin sistematik değişkenleri tahmin edilmektedir. Yaş, cinsiyet ve eğitim ortak değişkenleri, 

bir bireyin kesme noktalarının yanı sıra gizli değişkenin değerini tahmin etmekte de kullanılmaktadır. 

Zaman kavramı düşünülerek Görme Alanı değerlendirilmemiştir. 

Grafik 2-8, Türkiye genelinde her alandaki soruların kesme noktalarının dağılımını ve sağlık 

vakalarının değerlerini göstermektedir. Y doğrusu devamlı gizli ölçektir. Grafik üzerindeki çizgiler 

sağlık vakalarını göstermektedir. Modele göre en kötü sağlık vakasının 0 olarak değerlendirildiği ve 1 

değişkeni olduğu görülmektedir. İlk 4 dağıtım ilk sorunun 4 kesme noktasını sonraki 4 dağıtım ise 

ikinci sorunun 4 kesme noktasını göstermektedir. 

Grafik 2: Duygu Durumu Kesme Noktaları 

Kesme Noktaları q2090 

Kesme Noktaları q2091 

191

Grafik 3: Algı Kesme Noktaları 

Grafik 4: Hareketlilik Kesme Noktaları 

192

Grafik 5: Ağrı Kesme Noktaları 

Grafik 6: Kişisel İlişkiler Kesme Noktaları 

193

Grafik 7: Kişisel Bakım Kesme Noktaları 

Grafik 8: Uyku ve Zindelik Kesme Noktaları 

194

İkinci sorudaki kesme noktalarının genellikle birincisine göre daha yukarı doğru olduğu 

görülmektedir. İkinci sorunun birçok alan için daha zor bir görevi tanımlaması nedeniyle örneğin, 

hareketlilik için etrafta dolaşmak gibi enerji gerektiren aktiviteler bir kategorik yanıttan daha yüksek 

bir diğer kategorik yanıta geçmek için gizli değişken üzerinde daha yüksek bir değerin olması 

gerekmektedir. Kesme nokta dağılımlarının üst üste geldiği alanlar (her soru için ayrı ayrı bakılmıştır). 

Kesme nokta değişikliklerini göstermektedir. Bu noktaların üst üste geldiği noktalarda yer alan kişiler 

gizli ölçek üzerinde aynı sağlık düzeyine farklı kategorik yanıtlar vermektedirler. 

Bir bireyin kesme noktalarının nerede bulunduğu konusunda daha fazla bilgiye ulaşmak amacıyla 

sağlık vakalarını gizli değişkenin uç noktalarına yaymak ve iki nokta arasında eşit olarak dağıtmak 

istenmiştir. Hareketlilik, Algı ve Duygu Durumu alanları için durumun daha çok bu şekilde geliştiğini 

görülmektedir. Kişisel aktiviteler, kişisel bakım ve özellikle uyku ve zindelik en kötü sağlık vakasının 

altında en düşük kesme noktalarına sahiptir. Buna ek olarak, bu üç alanın gizli ölçek üzerinde birbirine 

çok yakın olan iki sağlık vakası bulunmaktadır. Bu vakalardan bir tanesi bilgi içeriği açısından daha 

gereksizdir. Buna ek olarak, uyku ve zindelik de en üst ve ikinci sıradaki sağlık vakaları arasında yer 

alan ilk iki kesme noktasına sahiptir. Bu durum bu kesme noktaları ile ilgili kesme noktaları oluşturma 

gücünü kırmaktadır. 

Bir gizli ölçek üzerindeki değerler grafik üzerinde karşılaştırılabilir olduğu ancak, ölçeklerin farklı 

olması nedeniyle grafikler arasında karşılaştırma yapılamayacağı bilinmektedir. 

Grafik 9-15 Türkiye genelinde her alan için kesme noktaları ile aynı ölçek üzerinde, cevaplayıcılar için 

alanlardaki gizli değer dağılımını göstermektedir. 

Hareketlilik, algı ve ağrıda gizli ölçek üzerindeki sağlık değerleri, ölçeğin üst köşesine dağılmıştır. 

Hareketlilik ve ağrı 4. vaka ile I. vakanın hemen üstü arasına yayılmış; algı ise diğer iki vaka arasında 

yer almaktadır. 

Parametrik olmayan analizlerde de görüldüğü gibi, kendilerini en üst sağlık vakasına eş değer veya 

daha yüksek sağlık durumunda değerlendiren birçok cevaplayıcının bulunması nedeniyle en üst sağlık 

vakasının üzerinde yer alan değerde bulunmuştur. Ortak değişkenlerden yararlanarak kişileri bu 

değerlendirmenin çevresine dağıtan bir regresyon modeli kullanıldığında, bu dağılımların bazıları en 

üst düzey sağlık vakasının üzerine düşmektedir. Özellikle kişisel aktiviteler ve kişisel bakıma ait 

değerlerin çoğunluğu en üst sağlık vakasının üzerinde yer almaktadır. 

Kişisel aktiviteler için Vaka 1: Kemal, istediğinde, ilgilendiği bütün toplumsal etkinliklere herhangi 

bir kısıtlama olmadan katılabilmektedir. Herkesle iyi geçinir ve yeni kişilerle tanışmaktan da zevk alır. 

Kişisel Bakım için Vaka 1: Hülya görünüşüne çok dikkat etmektedir. Temizlik, giyinmek ve yemek 

için bir yardımcıya gereksinim duymamaktadır. 

Uyku ve zindelikin neredeyse tamamı en üst iki sağlık vakası arasında yer almaktadır. Bu alandaki en 

üst iki kesme noktasının bu sağlık vakaları arasında yer aldıklarını belirtmek gerekmektedir. 

195

Grafik 9: Sıklık Duygu Puanı 

Grafik 10: Sıklık Algı Puanı 

196

Grafik 11: Sıklık Hareketlilik Puanı 

Grafik 12: Sıklık Ağrı Puanı 

197

Grafik 13: Sıklık Kişisel Aktiviteler Puanı 

Grafik 14: Sıklık Kişisel Bakım Puanı 

198

Grafik 15: Sıklık Uyku ve Zindelik Puanı 

Daha önceden belirtildiği gibi, yukarıda verilen grafikler arasında yer alan sağlık vakalarının 

belirlediği ölçekler farklıdır. Bu nedenle, bir grafik veya alan üzerindeki değerler birbirleriyle 

karşılaştırılmasının anlamlı olmadığı düşünülmektedir. Alanlar arasında karşılaştırılabilir değerler 

yaratabilmek için gizli ölçek üzerindeki değerlerin yeniden ölçümlenmesi gerekmektedir. Bu durumda 

bu ölçüm 1 ile 100 arasında yapılmaktadır. Bu ölçüm en üst sağlık vakasına bölünerek ve 100 ile 

çarpılarak gerçekleştirilmektedir: 

Gizli Ölçek Üzerindeki Yeniden Ölçümlü Değer (Ystar) = 

(Gizli Ölçek Üzerindeki Değer x Vaka 1’in değeri) / 100 

Tablo 143, Ystar seçeneklerini ve bu seçeneklerin yaş, cinsiyet ve eğitim kategorine göre her alan için 

dağılımlarını göstermektedir. Görme alanı kullanılmamıştır. Genel sağlık durumu sonuçları 71 ülkede 

yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlar ile birlikte küresel bir değerlendirme yapıldığı zaman 

kullanılacaktır. 100’ün üzerindeki Ystar değerlendirmeleri en üst düzey sağlık vakasının üzerindeki 

sağlık düzeylerini göstermektedir. Bu sonuçlar, aynı zamanda aşağıda Grafik 17-19’da 

gösterilmektedir. 

Y starın yüksek sayı veya puana sahip olması daima o alan için daha iyi bir sağlık düzeyini 

göstermektedir. Örneğin, hararetlilik alanında yüksek bir puan, artan hareketliliği gösterirken ağrı 

alanında yüksek bir puan azalan ağrıyı göstermektedir. 

Artan sağlık düzeyi ile birlikte artan eğitim düzeyi ve azalan sağlık düzeyi ile birlikte artan yaş 

konusundaki genel eğilimlerin söz konusu oluşu kaçınılmazdır. Not edilmesi gereken bir başka gözlem 

ise sağlığın her alanında sağlık vakaları aracılığıyla kişisel yanıtlarda ortaya çıkan tüm ikilemler 

ortadan kaldırılmış olsa bile, kadın-erkek arasında ortaya çıkan gözle görülür farktır. 

199

Tablo 143: Y Star Seçenekleri Ve Seçeneklerin Cinsiyet Yaş Ve Eğitime Göre Dağılımı 

Hareketlilik Kişisel Bakım Ağrı ve Rahatsızlık Algı Kişilerarası İlşkiler Uyku ve Zindelik Duygu Durumu 

Cinsiyet 

Ortalama ss Ortalama ss Ortalama ss Ortalama ss Ortalama ss Ortalama ss Ortalama ss 

Erkek 85,64 11,92 114,95 16,82 83,19 14,06 97,81 13,30 115,14 11,32 80,25 10,04 74,33 5,37 

Kadın 74,66 11,99 103,08 16,95 64,36 14,16 83,25 13,39 104,44 11,41 63,27 10,10 60,31 5,37 

Yaş 

18-29y 90,85 8,45 123,12 12,29 84,57 12,92 101,60 10,74 117,45 10,08 79,68 10,13 68,21 8,37 

30-44y 82,87 8,75 112,60 12,70 76,21 13,33 93,21 11,09 111,53 10,40 73,49 10,43 67,02 8,65 

45-59y 73,84 9,01 101,10 12,98 66,66 13,70 83,70 11,41 105,14 10,58 66,14 10,73 65,54 8,83 

60-69y 64,63 8,38 88,96 11,82 56,41 12,94 73,75 10,68 97,88 9,73 58,44 10,34 63,15 8,47 

70-79y 60,02 8,52 83,27 12,17 52,02 13,19 69,12 10,89 95,13 10,07 55,03 10,46 63,24 8,66 

80+y 52,42 8,33 73,75 11,40 43,32 12,60 60,84 10,46 89,45 9,18 48,13 10,23 60,86 8,08 

Eğitim 

1-5 73,49 10,74 99,24 13,34 64,45 13,13 82,39 11,96 102,29 8,44 65,01 10,91 62,30 6,70 

6-11 88,69 8,66 121,84 10,13 84,80 10,79 100,57 9,64 119,05 6,25 79,35 9,53 72,19 6,04 

12+ 96,05 8,07 134,64 9,48 95,71 10,23 109,99 9,04 129,63 6,12 86,12 9,04 78,83 6,15 

Toplam 79,36 13,14 108,16 17,88 72,42 16,92 89,48 15,17 109,02 12,54 70,54 13,11 66,31 8,78 

200

Grafik 16: Yaş Gruplarına Göre 8 Alan İçin Ystar 

140 

Ystar 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

Hareketlilik 


Ağrı ve Rahatsızlık 

Algı 

Kişiler Arası İlişkiler 

Uyku ve Zindelik 

Duygu Durumu 

0 

18-29y 29-44y 45-59y 60-69y 70-79y 80+y 


Grafik 17: Eğitim Düzeyine Göre 8 Alan İçin Ystar 

160 

140 

Ystar 

120 

100 

80 

60 

40 

Hareketlilik 


Ağrı ve Rahatsızlık 

Algı 

Kişiler Arası İlişkiler 


Duygu Durumu 

20 

0 

1-5 6-11 12+ 

Eğitim Grupları 

201

G rafik 18 :Cinsiyete G öre Ystar 

cinsiyet 

140 

120 

100 

80 

60 

40 

20 

H areketlilik 

Kiş isel Bakım 

A ğ rı ve Rahatsızlık 

Algı 

Kiş ilerarası İliş kiler 


Duygu Durumu 

0 

Erkek 

Ystar 

Kadın 

202

SAĞLIK VAKALARI : 

Buradaki sıralama DSÖ’nün uzman sıralamasını (iyiden kötüye) temsil etmektedir. Bu araştırmadaki 

sıralama 71 ülkenin ortalama sıralamasından türetilmiştir. Bu nedenle bu sıralamalar değişebilir. 

Hareketlilik 

1) S2103 S2104 

Meryem’in, yürümekte, koşmakta veya ellerini, kollarını ya da bacaklarını kullanmakta herhangi bir 

sorunu yoktur. Haftada iki defa 4 km koşmaktadır.. 

2) S2111 S2112 

Recep, 200 metreyi hiçbir sorun olmadan yürüyebilir. Günlük işlerini yaparken ise herhangi bir sorun 

yaşamamaktadır. Örneğin, marketten yiyecekleri eve taşıyabilmektedir. Ancak bir kilometre 

yürüdükten ya da bir iki kat merdiven çıktıktan sonra da yorulur. 

3) S2105 S2106 

Ali egzersiz (hareket) yapamaz. Şişman olmasından dolayı merdiven çıkamaz ve diğer fiziksel 

aktiviteleri yapamaz. Ancak marketten yaptığı alış-veriş paketlerini taşıyabilir ve bazı hafif ev işlerini 

de yapabilir. 

4) S2113 S2114 

Veli’nin sağlık sorunu nedeniyle bacakları oldukça şişmiştir. Bacaklarının verdiği ağırlıktan ötürü 

evinde yürümek için bile çok çaba sarf etmektedir. 

5) S2107 S2108 

Davut 'un boynundan aşağısı felçlidir. Kollarını ve bacaklarını hareket ettirmesi ya da vücudunun 

yönünü değiştirmesi mümkün değildir. Davut yatağa bağımlıdır. 

Duygu Durumu 

1) S2109 S2110 

Kemal, yaşamayı seven ve her zaman mutlu olan bir kişidir. Asla hiçbir şey hakkında sinirlenmez 

veya endişelenmez ve karşılaştığı problemlerle başa çıkar. 

2) S2119 S2120 

Hülya işinden, sosyal faaliyetlerden ve genellikle hayatından memnundur. Ancak her 3 haftalık 

dönemde, bir veya iki gün içine kapanmakta ve çevreye olan ilgisini kaybetmektedir. Bir süre sonra 

ise günlük faaliyetlerine geri dönmektedir. 

3) S2101 S2102 

Can, kendisini sinirli ve endişeli hissetmektedir. Gelecek hakkında olumsuz düşüncelere sahiptir. 

Ancak insanlarla birlikteyken ilgisini çeken bir şey yaptığında kendisini daha iyi hissetmektedir. 

Yalnız kaldığında ise kendisini boş ve faydasız hissetme eğilimindedir. 

4) S2117 S2118 

Reyhan, zamanının çoğunda kendini depresyonda/bunalımda hisseder. Sık sık ağlar ve gelecek 

hakkında umutsuzluk hisseder. Başkalarına yük olduğunu düşünür ve keşke ölseydim der. 

5) S2115 S2116 

Vildan, geçen yıl iki kere intihara teşebbüs etmiştir. Üç defa da kendisine zarar vermiştir. Bu 

nedenlerle toplam beşkez hastaneye yatmıştır. Gününün büyük bir bölümünde çok sıkıntılıdır. 

Durumunun iyiye gideceği konusunda umudu yoktur. Tekrar intihar etmeyi düşünmektedir 

203

Ağrı 

1) S2107 S2108 

Keriman, son birkaç yıldır ağrısı olmadığı için en son ne zaman ağrı hissettiğini 

hatırlamamaktadır.Hatta zor bir fiziksel uğraş ya da hareketten sonra bile herhangi bir ağrı 

duymamaktadır. 

2) S2115 S2116 

Zeynep, ayda bir kez gelen ve ilaç aldıktan bir saat sonra hafifleyen baş ağrıları çekmektedir. Baş 

ağrısı çektiği zamanda bile günlük işlerini yapabilmektedir. 

3) S2119 S2120 

Işıl, işte gün boyu çalışırken sağ kolundan aşağıya ve bileğine yayılan bir ağrı çekmektedir. Bu ağrı 

akşamları bilgisayarda çalışmadığı zamanlarda biraz azalmaktadır. 

4) S2101 S2102 

Meltem ’in her zaman dizlerinde, dirseklerinde, el bileklerinde ve parmaklarında ağrıları vardır. Bu 

ağrılar günün ilk yarısında daha kötüdür. İlaç tedavisi faydalı olsa bile, hareket ederken, bir şey 

tutarken ya da taşırken kendisini rahatsız hissetmektedir. 

5) S2111 S2112 

Süleyman, boyundan kollarına yayılan bir ağrı çekmekte ve bu ağrı herhangi bir ilaç ya da başka bir 

tedaviyle azalmamaktadır. Bu ağrı çoğu zaman keskin olmakta ve çoğu gece uyutmamaktadır. Ağrı 

onu gün boyunca iş yapamaz hale getirmektedir. Bu ağrı Süleyman’ı tamamıyla yatağa bağlamakta ve 

sık sık intiharı düşündürmektedir. 

Kişisel İlişkiler 

1) S2109 S2110 

Kemal, istediğinde, ilgilendiği bütün toplumsal etkinliklere herhangi bir kısıtlama olmadan 

katılabilmektedir. Herkesle iyi geçinir ve yeni kişilerle tanışmaktan da zevk alır. 

2) S2103 S2104 

Elif, merdiven inip çıkarken ve yürürken büyük zorluk çekmektedir. İstediği kadar dışarı gezmeye 

çıkamamaktadır ama onu evinde ziyarete gelen pek çok arkadaşı vardır. Arkadaşları onu rahatlatıcı 

biri olarak görür. 

3) S2113 S2114 

Jale,tanıdığı kişilerle iyi geçinir fakat yakın arkadaşları yoktur. Beş yıldır annesiyle hiç konuşmamakta 

ve onu görmek istememektedir. Bu gerginlik nedeniyle, aile bireyleri toplandığında genellikle Jale’yi 

çağırmamaktadırlar. 

4) S2117 S2118 

Nedim, kördür ve kırsal bir yerde yaşamaktadır. Ailesi onun yaralanmasından korktuğu için evden 

çıkmasına izin vermemektedir. Ailesi, Nedim’e kendilerine yük olduğunu söylemektedir. Ailesinin bu 

sözleri onu üzmekte ve ağlatmaktadır. 

5) S2105 S2106 

Ayşe, üç ay önce felç geçirmiştir. Arkadaşlarıyla iletişim kuramadığı için onu hiç kimse ziyarete 

gelmemiştir. Ayşe devamlı olarak sinirlidir ve aile bireylerinin onu dışlamasına sebep olacak şekilde 

onlara bağırmaktadır. 

204

Görme 

1) S2105 S2106 

Tamer, gazetedeki yazıları okuyabilmekte ve kartpostal büyüklüğündeki fotoğraflardaki yüzleri 

tanıyabilmektedir. Her zaman 20 metre karşıdan, tanıdık insanların yüzlerini ve resimlerdeki 

ayrıntıların çoğunu algılayabilmektedir. 

2) S2113 S2114 

Ahmet, gazetedeki yazıları okuyabilmekte ve kartpostal büyüklüğündeki fotoğraflardaki yüzleri 

tanıyabilmektedir. Yirmi metre uzağındaki biçimleri ve renkleri tanıyabilmekte ancak detayları 

kaçırabilmektedir. 

3) S2111 S2112 

Yasemin’in çok küçük yazıları okumak ve resimlerdeki detayları görmek için büyüteç kullanmaya 

ihtiyacı vardır. Kendisinden çok uzakta olan nesneleri tanıması zaman almaktadır. 

4) S2101 S2102 

Can, sadece sayfaya büyük harflerle yazıldığında, örneğin her sayfaya 10 satır gibi, okuyabilmektedir. 

Bunun dışında hiçbir şey okuyamamaktadır. İnsanlar onun yakınındayken bile onları bulanık 

görmektedir. 

5) S2117 S2118 

Suna, gözlerine (kendine) yakın hareketleri ve hatta ışığı bile algılayamamaktadır. 


1) S2119 S2120 

Murat, geceleri yatağa girdikten 5 dakika içerisinde uykuya dalmaktadır. Bütün bir gece boyunca rahat 

bir şekilde uyumakta ve sabahları uyandığında kendini dinlenmiş ve gün boyunca enerji dolu 

hissetmektedir. 

2) S2103 S2104 

Ferhat’ın uykuya dalmada herhangi bir sıkıntısı yoktur ve gece boyunca uyanmadan uyumaktadır. 

Ancak her sabah uyanmakta zorlanmaktadır. Saatin alarmı çaldıktan sonra tekrar uykuya dalmakta ve 

sabahları kendisini yorgun hissetmektedir. Bu yüzden haftada 4-5 gün işe geç kalmaktadır. 

3) S2115 S2116 

Hande, geceleri rahatça uykuya dalmaktadır. Ancak haftada iki gece, gecenin ortasında uyanmakta ve 

sabaha kadar bir daha uyuyamamaktadır. Böyle günlerde işte çok yorgun olmakta ve işine 

yoğunlaşamamaktadır. 

4) S2107 S2108 

Deniz, gece boyunca hemen hemen her saat uyanmaktadır. Gece uyandığında tekrar uykuya dalması 

yaklaşık 15 dakikayı bulmaktadır. Sabahları uyandığında ise kendini iyi dinlenememiş hissetmekte ve 

tüm günü yorgun geçirmektedir. 

5) S2109 S2110 

Ali’nin her gece uykuya dalması yaklaşık iki saati bulmaktadır. Gecede bir ya da iki kez panikle 

uyanmakta ve tekrar uykuya dalması bir saatten fazlayı bulmaktadır. Haftada üç ile dört gece, gecenin 

ortasında uyanmakta ve tekrar uyuyamamaktadır. Tüm gün kendini aşırı yorgun hissetmekte ve 

haftada birkaç kez işe gidememektedir. Spor ya da sosyal aktivitelere katılamamaktadır. 

205

Algı 

1) S2109 S2110 

Recep, işindeki yeni becerileri öğrenmede çok hızlıdır. Kesintisiz olarak uzun bir zaman süresince bu 

işlere dikkatini verebilmektedir. İnsanların isimlerini, adreslerini, telefon numaralarını birkaç yıl önce 

almış olsa bile hatırlayabilmektedir. 

2) S2107 S2108 

Mehmet, satranç ya da kâğıt oynarken, TV seyrederken ve dergi okurken dikkatini toplayabilmektedir. 

Bu oyunlardaki yeni değişiklikleri az bir uğraşla öğrenebilmektedir. Haftada bir kez gözlüklerinin ya 

da anahtarlarının yerini unutmakta ama beş dakika içinde onları bulmaktadır. 

3) S2103 S2104 

Süheyla, yaşadığı yerin civarında yönünü bulabilmekte ve kişisel eşyalarını sakladığı yeri bilmektedir. 

Ancak sadece bir ya da iki kez gittiği yerlere nasıl gidebileceğini hatırlamakta zorlanmaktadır. Yeni 

yemek tariflerini öğrenmek için heveslidir ancak bu yemekleri yaparken sık sık yanlış yapar ve onları 

hazırlamadan önce tarifini birkaç kez tekrar tekrar okuması gerekmektedir. 

4) S2111 S2112 

Teoman, 15 dakikadan daha fazla dikkatini toplayamamakta ve ona söylenen şeye dikkatini vermede 

zorluk çekmektedir. Ne zaman bir işe başlasa, onu bitirmeyi beceremez ve sık sık yaptığı işi unutur. 

Görüştüğü insanların isimlerini öğrenebilir ancak bir yere gidilmesi tarif edildiğinde kendisine 

güvenilemez. 

5) S2115 S2116 

Bülent, yakın akrabalarını bile tanıyamamakta ve yanında biri olmadan evden çıktığında 

kaybolmaktadır. Buna teşvik edildiğinde bile olayları hatırlamamakta ya da akrabalarını 

tanıyamamaktadır. Basit bir tarif verilse bile yeni bir şeyi öğrenmesi imkansızdır. 


1) S2101 S2102 

Hülya, görünüşüne çok dikkat etmektedir. Temizlik, giyinmek ve yemek için bir yardımcıya 

gereksinim duymamaktadır. 

2) S2119 S2120 

Veli, temizlik, giyinmek ve yemek yemek için bir yardımcıya ihtiyaç duymamaktadır. Zaman zaman 

sırt ağrısından sıkıntı duymakta ve ağrı olduğunda giyinme ve banyo yapmada yardıma gereksinimi 

vardır. Kendini her zaman temiz bulundurur. 

3) S2113 S2114 

Ayşe, elbiselerini giyerken ve çıkarırken iki kez uğraşmakta ama bunları yaparken yardıma gereksinim 

duymamaktadır. Daha az sıklıkta kendi kendine banyo yapabilmekte ve giyinebilmektedir. Her ne 

kadar bu aktiviteler çaba gerektirse de onun beslenirken başkasına ihtiyacı yoktur. 

4) S2117 S2118 

Selda, yalnız yaşamakta ve yakınında akrabaları ve arkadaşları bulunmamaktadır. Eklemlerinde eklem 

iltihabı olduğu için eve bağlıdır. Bütün gün aynı giysilerle durur ve uyumak için giysilerini 

değiştirmesi ona çok acı vermektedir. Yıkanmasında komşuları yardım etmektedir. 

5) S2105 S2106 

Suna’nın boyundan aşağısı felçlidir ve üstüne başına bakılması, giydirilmesi, temizlenmesi ve 

yedirilmesi başkası tarafından yapılmalıdır. 

206

3.18. Risk Faktörleri 

Anketin, “IV. Risk Faktörleri Bölümü”nde yer alan, tütün, alkol, beslenme ve fiziksel aktiviteleri 

içeren ve “4000”li sayılarla numaralanmış olan, sorulara cevaplayıcıların verdiği yanıtların bölge, 

yerleşim yeri, cinsiyet, yaş grupları ve öğrenim durumuna göre dağılımları aşağıdaki tablolarda 

verilmiştir. DSÖ tarafından yürütülen Dünya Sağlık Araştırmaları ve bu araştırmaların 

değerlendirmeleri 2003 yılında tamamlanacağından karşılaştırılabilir diğer ülke verileri daha sonra 

DSÖ tarafından yayınlanacaktır. 

Tablo 144’te 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların tütün mamulü kullanma durumuna bakıldığında, her gün 

sigara içenlerin oranının % 31,22, arada sırada içenlerin oranının ise % 1,71 olduğu görülmektedir. 

Diğer bir anlatımla tütün mamulü kullananların oranı % 32,93’dur. Kentte her gün sigara içenlerin 

oranı %33,07 iken bu oran kırda %28,62 olarak bulunmuştur. Cinsiyete göre bu oranlar 

incelendiğinde, erkeklerin % 49,38’inin, kadınların ise % 17,59’unun her gün tütün mamulü kullandığı 

görülmüştür. Yaş gruplarına göre tütün mamulleri kullanma durumu incelendiğinde, 18-24 yaş 

grubundakilerin %31,01’inin, 35-44 yaş grubundakilerin ise %37,76’sının her gün tütün mamulü 

kullandıkları saptanmıştır. Öğrenim sürelerine göre bu oran incelendiğinde, öğrenim süresi 6-11 yıl 

olanların %43,07 ile en yüksek orana, hiç okumayanların ise % 13,55 ile en düşük orana sahip olduğu 

saptanmıştır. 

Bu sonuçlar, “Manisa Nüfus ve Sağlık Araştırması 1999’da[4] bulunan sonuçlarla karşılaştırıldığında; 

bu araştırmada 18 yaş üstü cevaplayıcılar içinde her gün tütün mamulü kullananların oranı erkeklerde 

%49,4, kadınlarda ise %17,6 olarak bulunmuş iken,Manisa Araştırması’nda her gün sigara içenlerin 

oranı erkeklerde %63,8 ve kadınlarda %27,8 olarak bulunmuş olup bu araştırmada bulunan oranlardan 

bir hayli yüksek olduğu görülmektedir. Buna karşılık yaş gruplarına göre tütün mamulleri kullanma ya 

da sigara içme durumu incelendiğinde, her iki araştırmada da bulunan sonuçlar birbiri ile benzer olup, 

her gün tütün mamulü kullanan ya da sigara içenlerin oranlarının 25-34 ile 35- 44 gibi orta yaş 

gruplarında en yüksek düzeylere ulaştığı görülmektedir. 

Tütün mamulü kullanan cevaplayıcıların kullanma süreleri, kullanmaya başlama yaşı, bir günde içilen 

sigara adedinin dağılımı Tablo 145’te verilmiştir. Tablodan görüldüğü üzere, kişilerin tütün mamulü 

kullanma ortalama süreleri bölgelere göre 16,66 yıl ile 19,04 yıl arasında değişmektedir. Tütün 

mamulü kullanmaya başlama yılı ortalamaları 19,33 ile 20,31 arasında; bir günde içilen sigara adedi 

ortalaması ise 16,92 ile 18,20 arasında değişmektedir. Tütün mamulü kullanma ortalama süresi 

kadınlarda 13,46 iken erkeklerde 20,60 olup, tütün mamulü kullanmaya başlama yaşı ortalaması 

erkeklerde 18,97’dir. Yani erkeler kadınlara göre 2,5 yıl daha erken tütün mamulü kullanmaya 

başlamaktadır. Aynı şekilde erkeklerde bir günde içilen sigara adedi 19,76 iken bu sayı kadınlarda 

12,33’e düşmektedir. Bu verilerden anlaşılacağı üzere kullanma süresi, başlama yaşı ve bir günde 

içilen sigara miktarı açısından erkekler çok daha ağır risk altındadır. 

Yanında başkaları tarafından sigara içilmesi nedeniyle sigara dumanına maruz kalan cevaplayıcıların 

bölge ve yerleşim yerine göre dağılımları Tablo 146’da verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi, sigara 

dumanına maruz kalma açısından bölgeler arasında belirgin bir farklılık yoktur. Sigara dumanına 

maruz kalanların, yanında sigara içenlere göre dağılımı incelendiğinde; kişileri sigara dumanına maruz 

bırakma açısından, %25,36 oran ile eşlerin birinci sırada, %9,15 oran ile babaların ikinci sırada geldiği 

anlaşılmaktadır 

Tablo 147’de görüldüğü gibi, cevaplayıcıların %54,53’ünün sık bulundukları ortamlarda sigara 

içenlerin var olması önemli bir bulgudur. Bu oran kentlerde %56,30 olup, kırdan daha yüksektir. 

Erkeklerden %70,64’ü sık bulundukları ortamlarda sigara içenlerin var olduğunu ifade ederken bu 

oran kadınlarda %42,30 olup erkeklere göre bir hayli azdır. 

Tablo 148’de görüldüğü gibi, son bir ay içinde, sigaradan dolayı önemli bir sağlık sorunu olanların 

oranı %5,98 olup, Doğu Anadolu Bölgesi’nde bu oran diğer bölgelere göre daha yüksek olarak 

bulunmuştur. Sigaradan dolayı önemli bir sağlık sorunu olanlarda cinsiyet farklılaşmasına 

bakıldığında bu oran erkeklerde %7,58, kadınlarda ise %4,77 bulunmuştur. Yaş dağılımına 

bakıldığında ise, 45-54 yaş grubu en yüksek oranda sağlık sorununa sahip olan grup olarak 


207

18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir ay içinde sigara nedeniyle yaşadıkları sağlık sorunlarının 

yerleşim yerine göre dağılımı Tablo 149’da verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi; Türkiye 

düzeyinde en yüksek sayıya sahip olan sağlık sorunu dispne’dir (%39,53). İkinci sırada öksürük 

(%27,08), üçüncü sırada ise bronşit (%3,82) yer almaktadır. Her üç sorun kentte sırası ile %39,40, 

%26,09 ve %3,80’lik oranlara sahipken kırda sırası ile %39,77, %28,63 ve % 3,85’lik oranlara 

sahiptir. Bu oranlardan da görüldüğü gibi, sigaraya bağlı yaşanan sağlık sorunlarının oranı kente göre 

kırda biraz daha yüksektir. 

Tablo 150’de, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir ay içinde sigara nedeniyle yaşadıkları sağlık 

sorunlarının cinsiyete göre dağılımı verilmiştir.Tablodan da görüldüğü gibi, her iki cinste ilk üç sırada 

yer alan sigaraya bağlı sorun çokluk sırası ile dispne, öksürük ve bronşittir. Ancak, her iki cinsiyette 

de birinci sırada yer alan dispne kadınlarda biraz daha yüksek bir orana sahiptir, ikinci sırada yer alan 

öksürük ise erkeklerde % 27,08 orana sahipken kadınlarda %19,63 gibi çok daha küçük bir orana 

sahip olması ile dikkati çekmektedir. 

Cevaplayıcıların, şimdiye kadar alkollü bir içecek içme durumları sorulmuş, cevaplar, içme, miktar ve 

sağlık sorunları dikkate alınarak, bölge, yerleşim yeri, cinsiyet ve yaş grupları tabloları nda 

belirtilmiştir. Tablo 151’de görüldüğü gibi, cevaplayanın %19,17’si alkollü bir içecek içtiklerini ifade 

etmişlerdir. Bölgelerden %24,90 ile Batı Bölgesi, yerleşim birimlerinden %21,18 ile kent, 

cinsiyetlerde %34,32 ile erkekler, yaş gruplarından ise %22,57 ile 45-54 yaş grubu alkol tüketimi 

açısından en yüksek risk gruplarını oluşturmaktadır. Standart bir içecek olarak kullanılan tanımlar şu 

şekildedir: standart bira şişesi (285 ml), bir tek kadeh (30 ml) ve orta büyüklükte bir bardak şarap (120 

ml), bir ölçek aparatif (60 ml). DSÖ’nün alkol prevalans raporu 1993-1994 yılları arasında 

Türkiye’deki alkol içme prevalansını (30 gün) % 28 olarak göstermektedir. Bu çalışmada bulunduğu 

gibi, DSÖ raporunda da erkeklerin alkol tüketiminin kadınlara göre daha fazla olduğu belirtilmiştir 

[12]. 

Tablo 152’de görüldüğü gibi, son yedi gün içinde tüketilen ortalama alkol miktarı 3,11 ile 3,44 kadeh 

arasında değişmekte olup, haftanın günleri açısından en yüksek alkol tüketimi 3,44 kadeh ile Pazar 

günüdür. Alkol tüketim miktarı ve haftanın günleri açısından bölgelere bakıldığında; Batı, Orta, 

Karadeniz bölgelerinde tüketilen alkol miktarının Pazar günü en yüksek olduğu; buna karşılık 

Akdeniz ve Doğu Bölgelerinde haftanın diğer günlerindeki alkol tüketiminin Pazar gününden daha 

yüksek olduğu dikkati çekmektedir. Tüm tablo birlikte değerlendirildiğinde; en yüksek alkol içiminin 

3,94 kadeh ile Karadeniz Bölgesinde Pazar günü olduğu, en düşük alkol içimimin ise 2,60 kadeh ile 

yine Karadeniz Bölgesinde ve Pazartesi günü olduğu görülmektedir. 

Tablo 153’te görüldüğü gibi, son yedi gün içerisinde tüketilen alkol miktarı ortalamaları kentte 3 ile 

3,37 kadeh arasında değişirken kırda bu miktar 3,17 ile 3,56 arasında değişmekte olup daha yüksektir. 

DSÖ düzensiz ağır alkol içicileri (infrequent heavy drinkers) haftada iki ya da üç gün beş kadeh ve 

üzeri alkol alanlar olarak, ağır alkol kullananları (heavy drinkers) haftada dört ve daha fazla gün beş 

kadeh ve üzerinde alkol tüketenler olarak tanımlamaktadır. 

Tablo 154’te görüldüğü gibi, alkol içen cevaplayıcıların son bir ay içerisinde %0,48’inin bir sağlık 

sorunu olduğu, bu oranlar kentte kıra göre, erkelerde kadınlara göre, orta yaşta ileri yaşa göre daha 

yüksek bulunmuştur. Son 1 ayda alkole ilgili önemli bir sağlık sorununa alkol içenler arasında 10 

cevaplayan bir sağlık sorunu olduğunu belirtmiştir. Sıklık sırasına göre, gastrointestinal kanama 

(K92.2(2 vaka)), diğerleri ise birer vaka olarak tespit edilmiştir. Bunlar, kalp aritmisi(I49.9), mide 

ağrısı (R10.1) karaciğer yetmezliği (K72.9), enfeksiyon (B99), akciğer ödemi (J81), ayak bileğinde 

burkulma (S93.4), alkol bağımlılığı (Z72.1)ve ağrı (R10.1) şikayetleridir. 

Cevaplayıcıların, bir günde ortalama meyve ve sebze tüketimleri bölgelere ve yerleşim yerine göre 

Tablo 155-156’da gösterilmiştir. Cevaplayıcıların ortalama olarak günde 1,64 porsiyon meyve 

tükettiklerini, bölgeler arasında en yüksek Batı ve Karadeniz Bölgesinde, en düşük ise Doğu 

Bölgesinde olduğu tespit edilmiştir. Bu oran kentte 1,65 ve kırda 1,64 porsiyon olarak aynı 

bulunmuştur. Cevaplayıcıların sebze tüketimine bakıldığında, günde ortalama 1,58 porsiyon sebze 

tüketildiğini, bu durum Batı’da ve Karadeniz’de en yüksek, Doğu ve Orta Anadolu’da ise en düşük 

olarak tespit edilmiştir. Bu oran kentte 1,60 porsiyon kırda ise 1,49 porsiyon olarak tespit edilmiştir. 

DSÖ beş ve üzeri sebze ve meyve porsiyonu tüketimini yeterli sebze ve meyve tüketimi olarak 

208

elirtmektedir. Bir tas/kase yeşil yapraklı çiğ sebzeler (250 cl), 1/2 tas-kase pişirilmiş ya da çiğ 

doğranmış sebzeler bir porsiyon olarak DSÖ tarafından standartlaştırılmıştır. Bir porsiyon meyve 

olarak orta büyüklükte bir adet elma, muz, portakal, 1/2 tas-kase doğranmış, pişirilmiş, konserve 

meyve ya da meyve suyu da bir porsiyon meyve olarak belirtilmiştir. 

Tablo 157’de yaş gruplarına göre bir günde ortalama meyve ve sebze tüketimi verilmiştir. 18-24 yaş 

grubunda ortalama günde 1,72 porsiyon meyve ve 1,54 porsiyon sebze tükettikleri tespit edilmiştir. 

Meyve (1,88) ve sebze (1,69) tüketimi 55-64 yaş grubunda en yüksek olarak bulunmuştur. 

Tablo 158’de cevaplayıcıların içtikleri çayın miktarının dağılımını görülmektedir. Cevaplayıcıların % 

3,39’u hiç çay içmediklerini belirtirken, % 30,24’si 1-3 bardak içtiklerini belirtmişleridir. 11 bardak ve 

üzeri içenlerin oranı ise %17,20 olarak bulunmuştur. Çay içmeyenlerin bölgelere göre dağılımı 

incelendiğinde, Akdeniz Bölgesi % 4,39 ile Batı Bölgesinin % 3,98 ile en yüksek orana sahip 

oldukları bulunmuştur. 

Tablo 159’da cevaplayıcıların içtikleri çay miktarının dağılımı verilmektedir. Sırası ile günde 1-3 

bardak çay tüketenlerin en fazlası 65 yaş üzeri (%49,22), 4-6 bardak ise 45-54 (%33,54) ve 7 ve daha 

fazla bardak ise 35-44 yaş grubu olduğu görülmüştür. 

Cevaplayıcıların içtikleri kahve miktarının fincan sayısına göre dağılımı (Tablo 160) incelendiğinde, 

%39,30’ünün hiç kahve içmedikleri, %37,22’sinin seyrek içtikleri belirlenmiştir. Kırda kente göre 

daha az kahve içildiği, cinsiyete göre tüketimin anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. 

Tablo 161’de cevaplayıcıları yaş gruplarına göre günlük kahve tüketimleri verilmektedir. 55-64 yaş 

grubu %44,7 ile diğer gruplara göre hiç kahve içmediklerini belirtmiştir. 18-24 yaş grubunda %3,91 

ile 3-4 fincan kahve tüketimi dikkat çekmiştir. 

Cevaplayıcıların yemeklerde tükettikleri tuz miktarları Tablo 162’de bölgelere, yerleşim yerine ve 

cinsiyete göre belirlenmiştir. Cevaplayıcıların %8,87’sinin tuzsuz yediği, %8,76’sının çok tuzlu 

yedikleri saptanmıştır. Erkeklerde tuzsuz yemek yeme alışkanlığı %7,41 iken, bu oran kadınlarda 

%9,97’dir. 

Tablo 163’te cevaplayıcıların tükettikleri tuz miktarının yaş gruplarına göre dağılımı verilmiştir. 

Tablodan da görüldüğü gibi, ileri yaşlara tuzsuz yeme alışkanlığının fazla olduğu genç yaşlara doğru 

ise tuzlu yeme alışkanlığının fazla olduğu tespit edilmiştir. 

Tablo 164’te 18 yaş ve üstü cevaplayıcılarının cinsiyete ve beden kitle indekslerine göre dağılımı 

verilmiştir. Kadınların %15,71’inin beden kitle indeksi 30’un üzerinde (şişman) iken bu oran 

erkeklerde %11,33’dir. 

Tablo 165’te, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların yerleşim yerine ve beden kitle indekslerine göre dağılımı 

verilmiştir. Kentte yaşayanların %13,66’sı kırda yaşayanların ise %13,12’si şişman olarak 

saptanmıştır. Diğer oranlar yaklaşık olarak birbirlerine benzerlik göstermektedir. 

Tablo 166’da 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların yaş gruplarına ve beden kitle indekslerine göre dağılımı 

verilmiştir. Tabloda göze çarpan en önemli nokta, yaş arttıkça şişmanlığın artış göstermesi ve belli bir 

yaştan sonra da tekrar düşüş göstermesidir. Örneğin, 18-24 yaş grubunda şişman olanların oranı 

%2,64, 25-34 yaş grubunda %8,03, 35-44 yaş grubunda %15,50, 45-54 yaş grubunda %22,47, 55-64 

yaş grubunda %21,79 ve 65 üstü yaş grubunda %16,83 olarak bulunmuştur. 

Tablo 167’de 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların bölgelere ve beden kitle indekslerine göre dağılımı 

verilmiştir. Diğer Bölgelere göre en fazla Karadeniz Bölgesi’nde yaşayanların %17,64’ü şişman iken 

bu oran Doğu Bölgesi’nde %9,18 ile en düşük bulunmuştur. Tablo 168’de cevaplayıcıların boy ve 

ağırlıklarını bilme durumlarının dağılımı verilmektedir. Tüm cevaplayıcılar içinde %25,09’u boy 

uzunluğunu, %14,41 ise kendi ağırlıklarını bilmemektedir. 

Raporun yöntem bölümünde de anlatıldığı gibi fiziksel aktivitelerin değerlendirilmesi, Dünya Sağlık 

Örgütünün önerileri doğrultusunda yapılmıştır. Buna göre, fiziksel aktivite durumu, aktivite 

yapmayanlar (Sedanter yaşayanlar), 149 dk/hafta ve altında aktivite yapanlar (yetersiz aktivite) ve 150 

dk/hafta ve üstünde aktivite yapanlar (sağlık için yeterli aktivite) olmak üzere üç gruba ayrılarak 

değerlendirmeler yapılmıştır. 

209

Tablo 169’da, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir hafta içinde ağır hareket (güçlü aktivite) yapma 

durumlarının bölge, yerleşim yeri, cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı 

verilmektedir. Türkiye geneline bakıldığında, son bir hafta içinde herhangi bir güçlü aktivite 

yapmayanların oranı %85,54 olarak bulunmuştur. Yerleşim yerine göre karşılaştırma yapıldığında ise, 

kırda yaşayanların % 82,33’ü ve kentte yaşayanların %87,82’si son bir hafta içinde ağır hareket 

gerektiren aktiviteleri yapmadıklarını belirtmiştir. Bu durum kadınlarda erkeklere göre daha fazladır. 

Tablo 170’de ise, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir hafta içinde orta düzey hareket yapma 

durumlarının bölge, yerleşim yeri, cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı 

verilmektedir. Türkiye geneline bakıldığında, son bir hafta içerisinde orta düzey hareket 

yapmayanların oranı %57,57 olarak bulunmuştur. Türkiye genelinde orta düzeyde fiziksel aktivitede 

bulunanların büyük bir kısmı son bir hafta içerisinde bu tip hareketleri yedi gün yaptıklarını 

belirtmiştir (%19,99). Kır ve kentte orta hareket yapmayanların oranı yakındır. 

Tablo 171’de ise 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son bir hafta içinde yürüme durumlarının bölge, 

yerleşim yeri, cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı verilmektedir. Türkiye geneline 

bakıldığında son bir hafta içerisinde yürümeyenlerin oranı %28,56 olarak bulunmuştur. Bir defada en 

az on dakika olarak son bir hafta içerisinde her gün yürüyenlerin oranı %38,10’dur. Haftanın her günü 

yürüdüğünü belirten erkeklerin oranı kadınlardan daha fazladır. 

Tablo 172’de 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların fiziksel aktivite durumlarının bölge, yerleşim yeri, 

cinsiyet, yaş grubu ve Türkiye toplamına göre dağılımı verilmektedir. DSÖ, haftada 150 dakikadan 

daha az fiziksel aktivitede bulunan kişilerin yetersiz fiziksel aktivitede bulunduğunu belirtmektedir. 

Türkiye toplamına bakıldığında, fiziksel aktivitede bulunan nüfusun %21,15’inin yetersiz düzeyde 

fiziksel aktivitede bulunduğu görülmektedir. Sonuçların; yaş gruplarında 25-34, cinsiyette erkek, 

yerleşim yerinde kır lehine olduğu görülmektedir. 

Günümüzde Halk Sağlığı önerileri, 30 dakikalık bir orta düzeyde fiziksel aktivitenin, çoğunlukla 

haftanın her günü yapılmasa da, sağlık yararlarının gerçekleştirilebilmesi açısından toplanabileceğini 

ortaya koymaktadır. Bu tanımlama, haftada en az 150 dakikalık orta düzeyde fiziksel aktiviteye eşit 

olabileceği anlamına gelmektedir. Bu 150 dakika tanımlaması, Avustralya, ABD, İngiltere ve diğer 

ülkelerde kullanılmaktadır. Bu tanımlama, halk sağlığı uzmanlarının yorumu olup, DSÖ’nün değişik 

yayınlarında haftanın her günü, günde 30 dakika alan orta düzeydeki fiziksel aktivitenin sağlıklı olmak 

açısından yararlı olacağını belirtmektedir. 150 dakika da haftanın beş gün sayılmasıyla bulunmaktadır 

(5 gün x 30 dakika=150 dakika). Ağır aktivitelerin ağırlıklandırılmasınının temel mantığı da, ağır 

hareketlerin sağlık yararlarını artıracağını kabul ederek, toplam aktivite süresini düzeltmektir. ABD’de 

ise bu işlem daha farklı yapılmaktadır: 150 dakikalık süre içinde yürüyüş ve orta düzey hareketlerin 

orantıları incelenmektedir. Sadece 150 dakikalık toplam süre içindeki, yürüyüş ve orta düzeyde 

faaliyetlerin aldığı sürelerin orantısı değerlendirmektedirler. Daha sonra 3 x 20-30 dakika arasında 

yüksek düzeyde ağır aktivite yapanların orantısı başka bir indikatör olarak kullanılmaktadır. İki 

indikatörü elde etmekten bağımsız olarak bu yöntem, hem orta düzey/ yürüme hem de ağır 

aktivitelerin her ikisini de birden yapan kişileri dışarıda bırakmaktadır. Örneğin, haftada 120 dakika 

orta düzeyde aktivitede bulunan bir kişi ve bir seferinde 20 dakika ağır faaliyette bulunan bir kişi, 

ABD’deki tanıma göre sağlık faydası elde etmeye bir katkıda bulunmamaktadır. Bu problem, 

DSÖ’nün sürveyans programında çalışan bilim adamlarının ağır aktiviteleri ağırlıklandırma kavramını 

bu tip kişileri dahil etmek için ortaya çıkarmalarının nedenidir. Ağır aktiviteler için ağırlıklandırma 

faktörünün iki olmasının bilimsel bir rasyonalitesi bulunmaktadır. 

DSÖ/FAO ortak çalışması sonucu hazırlanan raporda kronik hastalıkların dünya da ölümlerin 

%59’unu oluşturan faktörlerin tuz tüketimi, sebze ve meyve tüketiminin azlığı, günlük olarak bir 

saatten az fiziksel aktivite ve şeker tüketimi olarak belirtilmiştir [9-11] . 

210

Tablo 144: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tütün Mamülü Kullanıp Kullanmadıklarına, 

Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete, Yaş Gruplarına ve Öğrenim Sürelerine Göre 

Dağılımı, (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Tütün Mamülü Kullanma 

Hergün Hergün Değil Kullanmıyor Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 1352 31,79 81 1,90 2820 66,31 4253 100 

Akdeniz 422 28,46 25 1,69 1036 69,86 1483 100 

Orta 646 34,18 41 2,17 1203 63,65 1890 100 

Karadeniz 400 29,13 24 1,75 949 69,12 1373 100 

Doğu 672 30,74 20 0,91 1494 68,34 2186 100 

Toplam 3492 31,22 191 1,71 7502 67,07 11185 100 



Kent 2162 33,07 108 1,65 4268 65,28 6538 100 

Kır 1330 28,62 83 1,79 3234 69,59 4647 100 

Toplam 3492 31,22 191 1,71 7502 67,07 11185 100 


Cinsiyet 

Erkek 2368 49,38 88 1,84 2339 48,78 4795 100 

Kadın 1124 17,59 103 1,61 5163 80,80 6390 100 

Toplam 3492 31,22 191 1,71 7502 67,07 11185 100 



18-24 476 31,01 29 1,89 1030 67,10 1535 100 

25-34 1003 36,31 55 1,99 1704 61,69 2762 100 

35-44 979 37,76 59 2,28 1555 59,97 2593 100 

45-54 588 33,64 14 0,80 1146 65,56 1748 100 

55-64 269 22,38 18 1,50 915 76,12 1202 100 

65+ 177 13,16 16 1,19 1152 85,65 1345 100 

Toplam 3492 31,22 191 1,71 7502 67,07 11185 100 


Öğrenim Süresi 

Hiç Okumayan 277 13,55 17 0,83 1750 85,62 2044 100 

1-5 yıl 1610 30,09 89 1,66 3652 68,25 5351 100 

6-11 yıl 1132 43,07 55 2,09 1441 54,83 2628 100 

12+ yıl 470 40,87 30 2,61 650 56,52 1150 100 

Toplam 3489 31,23 191 1,71 7493 67,06 11173 100 


211

Tablo 145: Tütün Mamülü Kullanan 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tütün Mamülü Kullanma Süresine, Kullanmaya 

Başlama Yaşına, Bir Günde İçilen Miktara, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Tütün ve Mamülü 

Kullanma Süresi (yıl) 


Kullanmaya 

Başlama Yaşı (yıl) 

Bir Günde İçilen 

Sigara Adeti 

Bir Günde Elle Sarılarak 

İçilen Sigara Adeti 

Bölge n x s n x s n x s n x s 

Batı 1313 18,92 12,71 1246 19,88 6,80 1297 17,09 10,33 5 15,00 7,07 

Akdeniz 394 19,04 11,57 383 20,31 7,30 382 16,92 10,78 15 26,60 17,75 

Orta 634 18,06 11,51 610 19,37 6,21 634 18,20 11,41 2 12,50 10,61 

Karadeniz 384 18,57 12,63 361 20,22 7,08 377 16,97 11,50 2 25,00 7,07 

Doğu 653 16,66 11,60 609 19,33 6,50 566 17,31 10,45 94 21,02 11,48 

Toplam 3378 3209 3256 118 


Kent 2106 17,86 11,93 1999 19,96 6,75 2057 16,70 10,17 43 22,07 14,46 

Kır 1272 19,02 12,53 1210 19,45 6,70 1199 18,35 11,63 75 21,01 11,04 

Toplam 3378 3209 3256 118 

Cinsiyet 

Erkek 2287 20,60 12,80 2182 18,97 6,26 2180 19,78 10,68 109 21,48 11,43 

Kadın 1091 13,46 8,98 1027 21,45 7,38 1076 12,31 9,07 9 20,44 21,55 

Toplam 3378 3209 3256 118 


18-24 467 5,58 3,66 455 16,19 3,04 446 14,67 9,54 11 9,82 7,59 

25-34 981 11,11 4,88 942 18,54 4,11 927 15,63 9,60 33 23,52 11,93 

35-44 942 18,80 6,66 899 20,05 5,99 924 17,84 10,62 29 28,00 13,83 

45-54 566 26,62 8,69 534 21,38 7,55 553 19,84 11,54 23 17,39 10,27 

55-64 254 33,52 11,71 233 24,03 11,17 246 20,53 11,18 13 19,31 7,06 

65+ 168 41,71 14,46 146 24,38 11,11 160 17,59 10,76 9 19,78 11,69 

Toplam 3378 3209 3256 118 

n=soruya cevap veren denek sayısı, X= Ortalama , S=standart sapma 

212

Tablo 146:Yanında Başkaları Tarafından Sigara İçilmesi Nedeniyle Sigara Dumanına Maruz Kalan 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sigara İçen 

Kişiye, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Eşi İçer/ 

İçerdi 

Ortak Kullanım Alanında Sigara İçen Kişiler 

Annesi İçer/ 

İçerdi 

Babası İçer/ 

İçerdi 

Kardeşi İçer/ 

İçerdi 

Diğer Sigara İçilmiyor Toplam 


Batı 1269 27,38 84 1,81 387 8,35 245 5,29 448 9,67 2201 47,50 4634 100 

Akdeniz 407 25,84 32 2,03 114 7,24 80 5,08 135 8,57 807 51,24 1575 100 

Orta 537 24,22 49 2,21 234 10,55 193 8,71 249 11,23 955 43,08 2217 100 

Karadeniz 344 23,01 14 0,94 142 9,50 65 4,35 196 13,11 734 49,10 1495 100 

Doğu 549 23,61 26 1,12 243 10,45 152 6,54 228 9,81 1127 48,47 2325 100 

Toplam 3106 25,36 205 1,67 1120 9,15 735 6,00 1256 10,26 5824 47,56 12246 100 


Kent 1972 27,54 162 2,26 621 8,67 436 6,09 691 9,65 3279 45,79 7161 100 

Kır 1134 22,30 43 0,85 499 9,81 299 5,88 565 11,11 2545 50,05 5085 100 

Toplam 3106 25,36 205 1,67 1120 9,15 735 6,00 1256 10,26 5824 47,56 12246 * 100 

*Bu soruda birden fazla seçenek işaretlenmiştir. 

213

Tablo 147 :Cevaplayıcıların Sık Bulundukları Ortamlarda Sigara İçilip İçilmemesi 

Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Sigara İçen 



Batı 2194 53,45 1911 46,55 4105 100 

Akdeniz 829 58,71 583 41,29 1412 100 

Orta 1114 59,83 748 40,17 1862 100 

Karadeniz 676 51,60 634 48,40 1310 100 

Doğu 1046 50,88 1010 49,12 2056 100 

Toplam 5859 54,53 4886 45,47 10745 100 


Kent 3558 56,30 2762 43,70 6320 100 

Kır 2301 52,00 2124 48,00 4425 100 

Toplam 5859 54,53 4886 45,47 10745 100 

Cinsiyet 

Erkek 3275 70,64 1361 29,36 4636 100 

Kadın 2584 42,30 3525 57,70 6109 100 

Toplam 5859 54,53 4886 45,47 10745 100 

N=11204 Bilinmeyen=459 

214

Tablo 148 : Son Bir Ay İçinde Sigaradan Dolayı Önemli Bir Sağlık Sorunu Olan ve Olmayan 18 

Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına 


Var 

Sağlık Sorunu 

Yok 

Toplam 


Batı 160 3,85 3992 96,15 4152 100 

Akdeniz 118 8,53 1266 91,47 1384 100 

Orta 127 6,89 1715 93,11 1842 100 

Karadeniz 44 3,32 1282 96,68 1326 100 

Doğu 193 9,48 1843 90,52 2036 100 

Toplam 642 5,98 10098 94,02 10740 100 



Kent 

Kır 

Toplam 


391 6,21 5910 93,79 6301 100 

251 5,65 4188 94,35 4439 100 

642 5,98 10098 94,02 10740 100 

Cinsiyet 

Erkek 

Kadın 

Toplam 


351 7,58 4282 92,42 4633 100 

291 4,77 5816 95,23 6107 100 

642 5,98 10098 94,02 10740 100 


18-24 

25-34 

35-44 

45-54 

55-64 

65+ 

Toplam 


68 4,63 1401 95,37 1469 100 

175 6,61 2474 93,39 2649 100 

152 6,09 2342 93,91 2494 100 

119 7,09 1560 92,91 1679 100 

68 5,88 1089 94,12 1157 100 

60 4,65 1232 95,36 1292 100 

642 5,98 10098 94,02 10740 100 

215

Tablo 149: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Sigara Nedeniyle Yaşadıları 

Sağlık Sorunlarının Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

ICD 10 

Kod 


Türkiye Toplam Kent Kır 


R06.0 Dispne 238 39,53 145 39,40 93 39,74 

R05 Öksürük 163 27,08 96 26,09 67 28,63 

J40 

Bronşit, akut veya kronik olarak 

tanımlanmayan 

23 3,82 14 3,80 9 3,85 

R51 Baş ağrısı 18 2,99 10 2,72 8 3,42 


R07.0 Boğaz ağrısı 13 2,16 9 2,45 4 1,71 

R42 Baş dönmesi ve sersemlik 11 1,83 6 1,63 5 2,14 

R53 Kırgınlık ve yorgunluk 10 1,66 9 2,45 1 0,43 

R07.4 Göğüs ağrısı, tanımlanmamış 9 1,50 8 2,17 1 0,43 

J02.9 Akut farenjit, tanımlanmamış 8 1,33 3 0,82 5 2,14 

R11 Bulantı ve kusma 8 1,33 4 1,09 4 1,71 

I20.9 Anjina pektoris, tanımlanmamış 6 1,00 4 1,09 2 0,85 

I51.9 Kalp hastalığı, tanımlanmamış 6 1,00 3 0,82 3 1,28 

I51.6 

F39 

J06.9 

Kardiyovasküler hastalık, 


Duygudurum [duygulanım] bozuklukları, 


Akut üst solunum yolu enfeksiyonu, 


5 0,83 4 1,09 1 0,43 

4 0,66 2 0,54 2 0,85 

4 0,66 2 0,54 2 0,85 

R06.2 Hırıltı 4 0,66 3 0,82 1 0,43 

Diğer 59 9,80 39 10,60 20 8,55 

Toplam 602 100,00 368 100,00 234 100,00 

N= 642 n=602 Bilinmeyen = 40 

216


Sağlık Sorunlarının Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

ICD 10 

Kod 


Türkiye Toplam Erkek Kadın 


R06.0 Dispne 238 39,53 130 39,16 108 40,00 

R05 Öksürük 163 27,08 110 33,13 53 19,63 

J40 



23 3,82 11 3,31 12 4,44 

R51 Baş ağrısı 18 2,99 6 1,81 12 4,44 


R07.0 Boğaz ağrısı 13 2,16 2 0,60 11 4,07 








I51.6 

F39 

J06.9 



Duygudurum [duygulanım] 

bozuklukları, tanımlanmamış 



5 0,83 5 1,51 0 0,00 

4 0,66 2 0,60 2 0,74 

4 0,66 2 0,60 2 0,74 

R06.2 Hırıltı 4 0,66 2 0,60 2 0,74 

Diğer 59 9,80 32 9,64 27 10,00 

Toplam 602 100,00 332 100,00 270 100,00 


217


İçmediklerine, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Alkollü Bir İçecek 

İçen İçmeyen Toplam 


Batı 1058 24,90 3191 75,10 4249 100 

Akdeniz 279 18,83 1203 81,17 1482 100 

Orta 392 20,72 1500 79,28 1892 100 

Karadeniz 312 22,72 1061 77,28 1373 100 

Doğu 102 4,67 2082 95,33 2184 100 

Toplam 2143 19,17 9037 80,83 11180 100 


Kent 1384 21,18 5152 78,82 6536 100 

Kır 759 16,34 3885 83,66 4644 100 

Toplam 2143 19,17 9037 80,83 11180 100 

Cinsiyet 

Erkek 1647 34,36 3147 65,64 4794 100 

Kadın 496 7,77 5890 92,23 6386 100 

Toplam 2143 19,17 9037 80,83 11180 100 


18-24 255 16,64 1277 83,36 1532 100 

25-34 524 18,96 2239 81,04 2763 100 

35-44 558 21,51 2036 78,49 2594 100 

45-54 394 22,55 1353 77,45 1747 100 

55-64 214 17,85 985 82,15 1199 100 

65+ 198 14,72 1147 85,28 1345 100 

Toplam 2143 19,17 9037 80,83 11180 100 


218

Tablo 152: Alkol İçen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Yedi Gün İçinde İçtikleri Alkol 

Miktarı (kadeh) ve Bölgelere Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Son 7 Gün 

Bölge Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar 

n 114 106 121 98 126 183 147 

Batı 

ortalama 3,25 3,09 3,13 3,17 3,11 2,90 3,53 

Standart sapma 2,76 2,64 2,42 2,70 2,73 2,07 2,97 

n 31 27 24 26 24 57 42 

Akdeniz 

ortalama 3,52 3,59 3,63 3,31 3,67 3,21 3,05 


n 26 24 29 17 25 37 26 

Orta 

Ortalama 3,46 3,21 3,17 3,47 2,92 3,41 3,58 


N 25 20 24 18 17 31 31 

Karadeniz 

Ortalama 2,60 2,65 3,04 3,11 3,41 3,74 3,94 


N 25 11 14 17 11 27 24 

Doğu 

Ortalama 3,20 3,18 3,21 3,06 2,73 3,19 2,79 


N 221 188 212 176 203 335 270 

Toplam 

Ortalama 3,24 3,14 3,19 3,20 3,16 3,11 3,44 

Alkol miktarı birimi kadehtir. 


219


Miktarı (kadeh) ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Son 7 Gün 

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar 

n 128 116 135 112 137 211 170 

Kent 

ortalama 3,23 3,09 3,20 3,18 3,02 3,00 3,37 


n 93 72 77 64 66 124 100 

Kır 

ortalama 3,25 3,22 3,17 3,25 3,44 3,29 3,56 


n 221 188 212 176 203 335 270 

Toplam 

ortalama 3,24 3,14 3,19 3,20 3,16 3,11 3,44 



220

Tablo 154: Alkol İçen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Alkole Bağlı Önemli 

Bir Sağlık Sorunu Olup Olmamasının , Bölgelere, Yerleşim Yerine ,Cinsiyet ve Yaş 

GruplarınaGöre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 




Batı 6 0,46 1309 99,54 1315 100 

Akdeniz 2 0,56 352 99,44 354 100 

Orta 0 0 441 100 441 100 

Karadeniz 0 0 330 100 330 100 

Doğu 2 1,93 212 99,07 214 100 

Toplam 10 0,38 2644 99,62 2654 100 


Kent 9 0,51 1762 99,49 1771 100 

Kır 1 0,11 882 99,89 883 100 

Toplam 10 0,38 2644 99,62 2654 100 

Cinsiyet 

Erkek 9 0,50 1793 99,50 1802 100 

Kadın 1 0,1 851 99,88 852 100 

Toplam 10 0,38 2644 99,62 2654 100 


18-24 1 0,29 342 99,71 343 100 

25-34 2 0,31 651 99,69 653 100 

35-44 2 0,29 679 99,71 681 100 

45-54 2 0,44 456 99,56 458 100 

55-64 3 1,11 268 98,89 271 100 

65+ 0 0 248 100 248 100 

Toplam 10 0,38 2644 99,62 2654 100 

221

Tablo 155: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve Sebze Tüketimlerinin Bölgelere Göre 

Dağılımı* (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

Meyve 

Sebze 

n 4254 4250 

Batı 

ortalama 1,77 1,68 

Standart sapma 1,393 2,536 

n 1480 1482 

Akdeniz ortalama 1,53 1,52 


n 1892 1890 

Orta 



n 1374 1374 

Karadeniz ortalama 1,99 1,82 


n 2181 2180 

Doğu ortalama 1,22 1,40 


n 11181 11179 

Toplam ortalama 1,64 1,58 


*Miktarlar porsiyon olarak ifade edilmiştir. 

Tablo 156 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve SebzeTüketimlerinin Yerleşim 

Yerine Göre Dağılımı* (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Yerleşim Yeri Meyve Sebze 

n 6536 6535 

Kent 



n 4645 4644 

Kır 



n 11181 11179 

Toplam 




222

Tablo 157: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve Sebze Tüketimlerinin Yaş Gruplarına 

Göre Dağılımı*(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) 

Yaş Grupları Meyve Sebze 

N 1535 1535 

18-24 

Ortalama 1,72 1,54 


n 2759 2760 

25-34 



n 2590 2593 

35-44 



n 1747 1746 

45-54 



n 1203 1202 

55-64 



n 1347 1343 

65+ 



n 11181 11179 

Toplam 




223

Tablo 158: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Çayın Miktarına, Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Çay Miktarı 

Hiç İçmem 1-3 Bardak 4-6 Bardak 7-10 Bardak 

11 Bardak ve 

üzeri 

Toplam 


Batı 169 3,98 1427 33,58 1348 31,72 653 15,36 653 15,36 4250 100 

Akdeniz 65 4,39 473 31,96 463 31,28 259 17,50 220 14,86 1480 100 

Orta 51 2,70 511 27,02 550 29,09 409 21,63 370 19,57 1891 100 

Karadeniz 43 3,14 416 30,39 430 31,41 239 17,46 241 17,60 1369 100 

Doğu 51 2,33 552 25,26 725 33,18 419 19,18 438 20,05 2185 100 

Toplam 379 3,39 3379 30,24 3516 31,46 1979 17,71 1922 17,20 11175 100 


Kent 246 3,76 1996 30,54 2064 31,58 1134 17,35 1096 16,77 6536 100 

Kır 133 2,87 1383 29,81 1452 31,30 845 18,22 826 17,81 4639 100 

Toplam 379 3,39 3379 30,24 3516 31,46 1979 17,71 1922 17,20 11175 100 

Cinsiyet 

Erkek 135 2,82 1047 21,85 1456 30,39 1019 21,27 1134 23,67 4791 100 

Kadın 244 3,82 2332 36,53 2060 32,27 960 15,04 788 12,34 6384 100 

Toplam 379 3,39 3379 30,24 3516 31,46 1979 17,71 1922 17,20 11175 100 


224

Tablo 159: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Çayın Miktarına ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 

Çay Miktarı 

Hiç İçmem 1-3 Bardak 4-6 Bardak 7-10 Bardak 11 Bardak ve üzeri Toplam 



18-24 79 5,15 522 34,01 499 32,51 244 15,90 191 12,44 1535 100 

25-34 72 2,61 700 25,39 896 32,50 539 19,55 550 19,95 2757 100 

35-44 57 2,20 539 20,78 778 29,99 577 22,24 643 24,79 2594 100 

45-54 40 2,29 501 28,71 585 33,52 317 18,17 302 17,31 1745 100 

55-64 41 3,42 455 37,92 386 32,17 176 14,67 142 11,83 1200 100 

65+ 90 6,70 662 49,26 372 27,68 126 9,38 94 6,99 1344 100 

Toplam 379 3,39 3379 30,24 3516 31,46 1979 17,71 1922 17,20 11175 100 


225

Tablo 160: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Kahvenin Miktarına, Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kahve Miktarı 

Hiç İçmem 1-2 Fincan 3-4 Fincan 5 Fincan ve üzeri İçerim, seyrek Toplam 


Batı 1470 34,66 1157 27,28 151 3,56 47 1,11 1416 33,39 4241 100 

Akdeniz 494 33,40 288 19,47 56 3,79 14 0,95 627 42,39 1479 100 

Orta 743 39,33 343 18,16 32 1,69 13 0,69 758 40,13 1889 100 

Karadeniz 539 39,37 190 13,88 16 1,17 4 0,29 620 45,29 1369 100 

Doğu 1139 52,22 265 12,15 30 1,38 14 0,64 733 33,61 2181 100 

Toplam 4385 39,30 2243 20,10 285 2,55 92 0,82 4154 37,23 11159 100 



Kent 2421 37,13 1480 22,70 194 2,98 64 0,98 2362 36,22 6521 100 

Kır 1964 42,35 763 16,45 91 1,96 28 0,60 1792 38,64 4638 100 

Toplam 4385 39,30 2243 20,10 285 2,55 92 0,82 4154 37,23 11159 100 


Cinsiyet 

Erkek 1773 37,05 974 20,36 132 2,76 46 0,96 1860 38,87 4785 100 

Kadın 2612 40,98 1269 19,91 153 2,40 46 0,72 2294 35,99 6374 100 

Toplam 4385 39,30 2243 20,10 285 2,55 92 0,82 4154 37,23 11159 100 


226

Tablo 161: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Kahvenin Miktarına ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) 


Hiç 

İçmem 1-2 fincan 3-4 fincan 5 fincan ve üzeri İçerim, seyrek Toplam 


18-24 577 37,64 324 21,14 60 3,91 13 0,85 559 36,46 1533 100 

25-34 955 34,65 610 22,13 72 2,61 36 1,31 1083 39,30 2756 100 

35-44 915 35,42 563 21,80 71 2,75 23 0,89 1011 39,14 2583 100 

45-54 692 39,66 355 20,34 33 1,89 10 0,57 655 37,54 1745 100 

55-64 528 44,07 208 17,36 28 2,34 6 0,50 428 35,73 1198 100 

65+ 718 53,42 183 13,62 21 1,56 4 0,30 418 30,10 1344 100 

Toplam 4385 39,30 2243 20,10 285 2,55 92 0,82 4154 37,23 11159 100 


227

Tablo 162: 18 yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tükettikleri Tuz Miktarına, Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Yemeklerde Tüketilen Tuz Miktarı 

Tuzsuz yerim Az tuzlu yerim Normal tuzlu yerim Çok tuzlu yerim Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 371 8,76 899 21,22 2583 60,98 383 9,04 4236 100 

Akdeniz 140 9,49 298 20,19 920 62,33 118 7,99 1476 100 

Orta 173 9,17 337 17,86 1198 63,49 179 9,49 1887 100 

Karadeniz 124 9,06 224 16,36 924 67,49 97 7,09 1369 100 

Doğu 181 8,31 269 12,35 1529 70,20 199 9,14 2178 100 

Toplam 989 8,87 2027 18,19 7154 64,18 976 8,76 11146 100 


Kent 534 8,20 1280 19,64 4114 63,14 588 9,02 6516 100 

Kır 455 9,83 747 16,13 3040 65,66 388 8,38 4630 100 

Toplam 989 8,87 2027 18,19 7154 64,18 976 8,76 11146 100 

Cinsiyet 

Erkek 354 7,40 708 14,80 3260 68,14 462 9,66 4784 100 

Kadın 635 9,98 1319 20,73 3894 61,21 514 8,08 6362 100 

Toplam 989 8,87 2027 18,19 7154 64,18 976 8,76 11146 100 


228

Tablo 163: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Tükettikleri Tuz Miktarına ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Tuzsuz 

Yerim 

Az Tuzlu 

Yerim 

Normal Tuzlu 

Yerim 

Çok Tuzlu 

Yerim 

Toplam 


18-24 

25-34 

35-44 

45-54 

55-64 

65+ 

Toplam 


Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

44 2,87 161 10,52 1129 73,74 197 12,87 1531 100 

85 3,09 378 13,74 1991 72,35 298 10,83 2752 100 

130 5,03 396 15,32 1825 70,60 234 9,05 2585 100 

184 10,57 365 20,98 1066 61,26 125 7,18 1740 100 

213 17,78 319 26,63 597 49,83 69 5,76 1198 100 

333 24,85 408 30,45 546 40,75 53 3,96 1340 100 

989 8,87 2027 18,19 7154 64,18 976 8,76 11146 100 

229

Tablo 164 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Cinsiyete ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Erkek Kadın Türkiye Toplam 

Beden Kitle İndeksi Sayı % Sayı % Sayı % 

30.0 (Şişman) 479 11,33 623 15,71 1102 13,45 

Toplam 4228 100 3966 100 8194 100 


Tablo 165: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Yerleşim Yerine ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Kent Kır Türkiye Toplam 

Beden Kitle İndeksi Sayı % Sayı % Sayı % 

30.0 (Şişman) 678 13,66 424 13,12 1102 13,45 

Toplam 4963 100 3231 100 8194 100 


230

Tablo 166: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Yaş Gruplarına ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+ 

Türkiye 

Toplam 

Beden Kitle İndeksi Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

30.0 (Şişman) 33 2,64 170 8,03 299 15,50 289 22,47 175 21,79 136 16,83 1102 13,45 

Toplam 1252 100 2116 100 1929 100 1286 100 803 100 808 100 8194 100 

n = 11204 Bilinmeyen=3010 

231

Tablo 167: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Bölgelere ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

Beden Kitle İndeksi 


Türkiye Toplam 


30.0 (Şişman) 424 13,12 143 14,33 209 14,98 188 17,64 138 9,18 1102 13,45 

Toplam 3231 100 998 100 1395 100 1066 100 1504 100 8194 100 


Tablo 168: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Boy Uzunluklarını ve Ağırlıklarını Bilme Durumlarının Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bilen Bilmeyen Toplam 


Boy Uzunluğu 8394 74,91 2650 25,09 11204 100 

Ağırlık 9589 85,59 1445 14,41 11204 100 

232

Tablo 169: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Ağır Hareket (Güçlü Aktivite) Yapma Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, 

Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Son Bir hafta İçinde Ağır Hareket Yapılan Gün sayısı 

Hayır 1 Gün 2 Gün 3 Gün 4 Gün 5 Gün 6 Gün 7 Gün Toplam 


Batı 3727 87,67 110 2,59 65 1,53 64 1,51 34 0,80 22 0,52 32 0,75 197 4,63 4251 100 

Akdeniz 1233 83,20 60 4,05 28 1,89 39 2,63 9 0,61 13 0,88 9 0,61 91 6,14 1482 100 

Orta 1560 82,50 62 3,28 53 2,80 40 2,12 20 1,06 28 1,48 21 1,11 107 5,66 1891 100 

Karadeniz 1177 86,04 41 3,00 32 2,34 21 1,54 9 0,66 6 0,44 14 1,02 68 4,97 1368 100 

Doğu 1862 85,30 47 2,15 61 2,79 47 2,15 19 0,87 21 0,96 3 0,14 123 5,63 2183 100 

Türkiye (Toplam) 9559 85,54 320 2,86 239 2,14 211 1,89 91 0,81 90 0,81 79 0,71 586 5,24 11175 100 


Kent 5738 87,82 167 2,56 115 1,76 94 1,44 43 0,66 56 0,86 54 0,83 267 4,09 6534 100 

Kır 3821 82,33 153 3,30 124 2,67 117 2,52 48 1,03 34 0,73 25 0,54 319 6,87 4641 100 


Cinsiyet 

Erkek 3854 80,43 167 3,48 124 2,59 107 2,23 56 1,17 60 1,25 68 1,42 356 7,43 4792 100 

Kadın 5705 89,38 153 2,40 115 1,80 104 1,63 35 0,55 30 0,47 11 0,17 230 3,60 6383 100 



18-24 1248 81,46 68 4,44 47 3,07 34 2,22 11 0,72 14 0,91 14 0,91 96 6,27 1532 100 

25-34 2253 81,57 109 3,95 79 2,86 64 2,32 26 0,94 30 1,09 31 1,12 170 6,15 2762 100 

35-44 2158 83,19 72 2,78 62 2,39 60 2,31 31 1,20 23 0,89 19 0,73 169 6,52 2594 100 

45-54 1507 86,36 48 2,75 33 1,89 31 1,78 10 0,57 12 0,69 12 0,69 92 5,27 1745 100 

55-64 1100 91,67 17 1,42 11 0,92 12 1,00 10 0,83 9 0,75 3 0,25 38 3,17 1200 100 

65+ 1293 96,35 6 0,45 7 0,52 10 0,75 3 0,22 2 0,15 0 0 21 1,56 1342 100 


N=11204, Bilinmeyen=29 

233

Tablo 170: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Orta Düzey Hareket Yapma Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş 

Grupları ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 



Batı 2356 55,54 190 4,48 200 4,71 203 4,79 118 2,78 169 3,98 130 3,06 876 20,65 4242 100 

Akdeniz 893 60,30 80 5,40 70 4,73 75 5,06 38 2,57 34 2,30 25 1,69 266 17,96 1481 100 

Orta 1059 56,21 98 5,20 106 5,63 98 5,20 49 2,60 46 2,44 24 1,27 404 21,44 1884 100 

Karadeniz 751 54,98 59 4,32 69 5,05 75 5,49 42 3,07 50 3,66 27 1,98 293 21,45 1366 100 

Doğu 1364 62,48 83 3,80 95 4,35 104 4,76 67 3,07 58 2,66 21 0,96 391 17,91 2183 100 



Kent 3840 58,82 293 4,49 313 4,79 301 4,61 170 2,60 209 3,20 157 2,41 1245 19,07 6528 100 

Kır 2583 55,81 217 4,69 227 4,90 254 5,49 144 3,11 148 3,20 70 1,51 985 21,28 4628 100 


Cinsiyet 

Erkek 2893 60,46 228 4,76 233 4,87 241 5,04 129 2,70 150 3,13 130 2,72 781 16,32 4785 100 

Kadın 3530 55,41 282 4,43 307 4,82 314 4,93 185 2,90 207 3,25 97 1,52 1449 22,74 6371 100 

Türkiye (Toplam 6423 57,57 510 4,57 540 4,84 555 4,97 314 2,81 357 3,20 227 2,03 2230 19,99 11156 100 

Yaş grupları 

18-24 768 50,26 80 5,24 92 6,02 99 6,48 57 3,73 59 3,86 32 2,09 341 22,32 1528 100 

25-34 1375 49,87 140 5,08 155 5,62 139 5,04 92 3,34 106 3,84 83 3,01 667 24,19 2757 100 

35-44 1369 52,92 128 4,95 136 5,26 109 4,21 84 3,25 95 3,67 54 2,09 612 23,66 2587 100 

45-54 1033 59,30 82 4,71 76 4,36 96 5,51 44 2,53 55 3,16 35 2,01 321 18,43 1742 100 

55-64 798 66,50 34 2,83 50 4,17 65 5,42 20 1,67 26 2,17 16 1,33 191 15,92 1200 100 

65+ 1080 80,48 46 3,43 31 2,31 47 3,50 17 1,27 16 1,19 7 0,52 98 7,30 1342 100 



234

Tablo 171: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Yürüme Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye 

Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 



Batı 1093 25,88 257 6,08 383 9,07 368 8,71 208 4,92 245 5,80 121 2,86 1549 36,67 4224 100 

Akdeniz 458 31,03 92 6,23 87 5,89 122 8,27 60 4,07 64 4,34 36 2,44 557 37,74 1476 100 

Orta 563 29,85 89 4,72 105 5,57 132 7,00 56 2,97 83 4,40 46 2,44 812 43,05 1886 100 

Karadeniz 366 26,99 65 4,79 97 7,15 104 7,67 67 4,94 84 6,19 47 3,47 526 38,79 1356 100 

Doğu 693 31,99 111 5,12 141 6,51 161 7,43 96 4,43 133 6,14 43 1,99 788 36,38 2166 100 



Kent 1875 28,83 396 6,09 524 8,06 572 8,79 298 4,58 376 5,78 198 3,04 2265 34,82 6504 100 

Kır 1298 28,19 218 4,74 289 6,28 315 6,84 189 4,11 233 5,06 95 2,06 1967 42,72 4604 100 


Cinsiyet 

Erkek 1002 21,06 129 2,71 234 4,92 266 5,59 176 3,70 286 6,01 177 3,72 2487 52,28 4757 100 

Kadın 2171 34,18 485 7,64 579 9,12 621 9,78 311 4,90 323 5,09 116 1,83 1745 27,48 6351 100 



18-24 355 23,28 83 5,44 106 6,95 124 8,13 78 5,11 111 7,28 50 3,28 618 40,52 1525 100 

25-34 778 28,39 172 6,28 211 7,70 228 8,32 117 4,27 142 5,18 87 3,18 1005 36,68 2740 100 

35-44 717 27,83 126 4,89 185 7,18 210 8,15 107 4,15 165 6,41 89 3,45 977 37,93 2576 100 

45-54 426 24,51 90 5,18 136 7,83 144 8,29 79 4,55 101 5,81 37 2,13 725 41,71 1738 100 

55-64 348 29,10 65 5,43 87 7,27 99 8,28 63 5,27 43 3,60 9 0,75 482 40,30 1196 100 

65+ 549 41,19 78 5,85 88 6,60 82 6,15 43 3,23 47 3,53 21 1,58 425 31,88 1333 100 


N=11204 Bilinmeyen= 96 

235

Tablo 172: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Fiziksel Aktivite Durumlarının Bölge, Yerleşim 

Yeri, Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı 


Bölge 

0 dakika/hafta 

=>1 - 149= 150 dakika / hafta Toplam 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 730 17,15 732 17,20 2795 65,66 4257 100 

Akdeniz 361 24,26 275 18,48 852 57,26 1488 100 

Orta 425 22,43 292 15,41 1178 62,16 1895 100 

Karadeniz 271 19,68 219 15,90 887 64,42 1377 100 

Doğu 583 26,66 320 14,63 1284 58,71 2187 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2370 21,15 1838 16,40 6996 62,44 11204 100 


Kent 1394 21,29 1102 16,83 4052 61,88 6548 100 

Kır 976 20,96 736 15,81 2944 63,23 4656 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2370 21,15 1838 16,40 6996 62,44 11204 100 

Cinsiyet 

Erkek 816 17,00 661 13,77 3323 69,23 4800 100 

Kadın 1554 24,27 1177 18,38 3673 57,35 6404 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2370 21,15 1838 16,40 6996 62,44 11204 100 


18-24 237 15,42 221 14,38 1079 70,20 1537 100 

25-34 531 19,21 405 14,65 1828 66,14 2764 100 

35-44 479 18,43 375 14,43 1745 67,14 2599 100 

45-54 330 18,85 299 17,08 1122 64,08 1751 100 

55-64 282 23,44 234 19,45 687 57,11 1203 100 

65+ 511 37,85 304 22,52 535 39,63 1350 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2370 21,15 1838 16,40 6996 62,44 11204 100 

Not: DSÖ haftada 150 dakika altında gerçekleştirilen aktiviteler toplamını yetersiz olarak tanımlamaktadır. 

Yeterli aktivite zamanı = Yürüme zamanı + Diğer orta düzey hareketi gerektiren aktivitelerin zaman toplamı + 

(2 X Ağır hareket gerektiren aktivitelerin zaman toplamı) 

236

3.19. Seçilen 12 Hastalığa Özgü Cevaplayıcının Teşhis, Tedavi ve 

Semptom Boyutunda Verdiği Yanıtlar 

Tablo 173’te hayatının herhangi bir döneminde kendisine bir hekim tarafından artrit tanısı konulan; 

Tablo 174’te hayatının herhangi bir döneminde artrit nedeniyle tedavi görmüş olan; Tablo 175’te ise 

son iki hafta içinde bir hekim tarafından reçete edilmiş artrit ilacı kullanan 18 yaş üstü cevaplayıcıların 

yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımları verilmiştir. 

Tablo 173’te görüldüğü gibi; cevaplayıcılar içinde, hayatının herhangi bir zamanında, bir hekim 

tarafından kendisine artrit tanısı konanların oranı %8,85’tir. Bu oran kırda %9,77 olup kentteki 

%8,20’lik orana göre biraz daha yüksektir. Aynı şekilde, bir hekim tarafından hayatının herhangi bir 

döneminde artrit tanısı konmuş olan kadınların oranı %11,88 olup bu oran erkeklerdeki %4,80’lik 

orandan bir hayli yüksektir. 65 yaş üzerinde bu oran (%19,94), diğer yaş gruplarına göre daha yüksek 

bulunmuştur. 

Tablo 174’te görüldüğü gibi, hayatının herhangi bir döneminde artirit nedeniyle tedavi gördüğünü 

ifade eden cevaplayıcıların oranı %8,25 olup bu oran hayatının herhangi bir döneminde hekim 

tarafından kendisine artrit tanısı konduğunu ifade edenlerden (%8,85) daha düşük bir orandır. Başka 

bir anlatımla, kendisine artrit tanısı konduğunu ifade eden cevaplayıcılardan %0,6’sı hiç tedavi 

görmediğini ifade etmiştir. Artrit tanısı konduğu halde tedavi görenlerin oranı kırda kente göre ve 

kadınlarda ise erkeklere göre biraz daha yüksektir. 

Tablo 175’te görüldüğü gibi, son iki hafta içinde, hekim tarafından verilmiş bir artrit ilacı 

kullananların oranı %5,10’ dır. Bu oran kırda kente göre; kadınlarda ise erkeklere göre daha yüksektir. 

Tablo 173 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Artrit Tanısı Konma 

Kurumunun Yerleşim Yeri,Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Artrit Tanısı 


Var Yok Bilmiyor Toplam 


Kent 536 8,20 5983 91,51 19 0,29 6538 100 

Kır 454 9,77 4184 90,02 10 0,22 4648 100 

Toplam 990 8,85 10167 90,89 29 0,26 11186 100 

Cinsiyet 

Erkek 230 4,80 4560 95,10 5 0,10 4795 100 

Kadın 760 11,89 5607 87,73 24 0,38 6391 100 

Toplam 990 8,85 10167 90,89 29 0,26 11186 100 


18-24 43 2,80 1490 97,13 1 0,07 1534 100 

25-34 120 4,34 2637 95,44 6 0,22 2763 100 

35-44 177 6,82 2413 92,99 5 0,19 2595 100 

45-54 185 10,58 1557 89,07 6 0,34 1748 100 

55-64 197 16,39 1002 83,36 3 0,25 1202 100 

65+ 268 19,94 1068 79,46 8 0,60 1344 100 

Toplam 990 8,85 10167 90,89 29 0,26 11186 100 


237

Tablo 174 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Artrit Nedeniyle Tedavi Görüp Görmediklerinin 

Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Artrit Tedavisi 

Tedavi Görmüş Tedavi Görmemiş Bilmiyor Toplam 

Yerleşim Yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 496 7,60 6025 92,29 7 0,11 6528 100 

Kır 425 9,17 4205 90,76 3 0,06 4633 100 

Toplam 921 8,25 10230 91,66 10 0,09 11161 100 

Cinsiyet 

Erkek 208 4,35 4575 95,61 2 0,04 4785 100 

Kadın 713 11,18 5655 88,69 8 0,13 6376 100 

Toplam 921 8,25 10230 91,66 10 0,09 11161 100 


Tablo 175: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Verilmiş Bir 

Artrit İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Artrit İlacı 

Evet Kullanıyor Hayır Kullanmıyor Toplam 

Yerleşim Yeri Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 290 4,46 6218 95,54 6508 100 

Kır 278 6,00 4352 94,00 4630 100 

Toplam 568 5,10 10570 94,90 11138 100 

Cinsiyet 

Erkek 132 2,76 4642 97,24 4774 100 

Kadın 436 6,85 5928 93,15 6364 100 

Toplam 568 5,10 10570 94,90 11138 100 


Tablo 176’da, son 12 ay içinde kaza ile ilgili olmayan eklem ağrısı olan, Tablo 177’de son 12 ay 

içinde dinlenme sonrası eklemlerinde tutukluluk hisseden 18 yaş üstü cevaplayıcıların; Tablo 178’de 

ise, son 12 ay içindeki eklem tutukluluğu hissinin en sonuncusunun süresinin yerleşim yeri ve 

cinsiyete göre dağılımları verilmiştir. 

Cevaplayıcıların %25,33’ü son 12 ay içinde herhangi bir kaza ile ilgili olmaksızın eklem içi veya 

çevresinde ağrı çektiğini ifade etmiştir. Bu oran kırda %26,97 olup kentteki %24,16’lık orandan biraz 

yüksektir. Kadın cevaplayıcılar arasında son 12 aydır herhangi bir kazaya bağlı olmaksızın eklem içi 

veya etrafı ağrı çektiğini ifade edenlerin oranı %31,51 olup bu oran erkelerdeki %17,09’luk orandan 

oldukça yüksektir. 

Cevaplayıcıların % 22,23’ü son 12 ay içinde dinlenme sonrasında eklemlerinde tutukluk hissettiğini 

ifade etmiştir(Tablo 177). Bunlar kırda %24,26, kentte ise %20,78’lik bir orana sahiptir. Aynı şekilde 

son 12 ay içinde dinlenme sonrası eklem tutukluğu hissettiğini ifade eden cevaplayıcılar kadınlar 

içinde %28,15’lik bir orana sahipken bu oran erkekler arasında %14,34’e düşmekte olup kadınlardan 

oldukça düşük bir orandır. 

238

Tablo 178’de görüldüğü gibi, son 12 ayda hissedilen eklem tutukluluğunun %67,36’sı 30 dakikadan 

daha kısa, %32,64’ü ise 30 dakikadan daha uzun sürmüştür. Tutukluluk süresi yerleşim yeri ve 

cinsiyetlerde önemli bir farklılık göstermemektedir. 

Tablo 176: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Herhangi Bir Kaza İle İlgili 

Olmayan Eklem İçi veya Çevresi Ağrı Çekme Durumunun Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye). 

Eklem İçi veya Çevresi Ağrı 



Kent 1576 24,16 4946 75,84 6522 100 

Kır 1252 26,97 3391 73,03 4643 100 

Toplam 2828 25,33 8337 74,67 11165 100 

Cinsiyet 

Erkek 818 17,09 3968 82,91 4786 100 

Kadın 2010 31,51 4369 68,49 6379 100 

Toplam 2828 25,33 8337 74,67 11165 100 


Tablo 177: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Sabah Yataktan Kalktıktan veya 

Uzun Bir Dinlenmeden Sonra Eklemde Tutukluk Hissetme Durumlarının Yerleşim 

Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye). 

Dinlenme Sonrası Eklemde Tutukluk Hissi 

Evet Var Hayır Yok Toplam 


Kent 1345 20,78 5127 79,22 6472 100 

Kır 1121 24,26 3500 75,74 4621 100 

Toplam 2466 22,23 8627 77,77 11093 100 

Cinsiyet 

Erkek 682 14,34 4074 85,66 4756 100 

Kadın 1784 28,15 4553 71,85 6337 100 

Toplam 2466 22,23 8627 77,77 11093 100 


239

Tablo 178: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların, Son 12 Ay İçinde, En Son Eklemlerinde Yaşadıkları 

Tutukluk Hissi Sürelerinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Eklemdeki En Son Tutukluğun Süresi 

30 Dakika veya Az 30 Dakikadan Çok Toplam 


Kent 886 66,67 443 33,33 1329 100 

Kır 759 68,19 354 31,81 1113 100 

Toplam 1645 67,36 797 32,64 2442 100 

Cinsiyet 

Erkek 487 72,15 188 27,85 675 100 

Kadın 1158 65,53 609 34,47 1767 100 

Toplam 1645 67,36 797 32,64 2442 100 

n=2466 Bilinmeyen = 24 

Tablo 179’da 12 ay içinde eklemlerinde tutukluluk hisseden cevaplayıcıların, bu tutukluluklarının 

egzersizle geçip geçmediği durumunun yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. 

Cevaplayıcıların %79,50’si eklem tutukluluğunun egzersizle geçtiğini ifade etmiş geriye kalan 

%20,50’si ise bu tutukluluk hissinin egzersizle geçmediğini ifade etmiştir. Bu durum yüzdeler 

itibariyle cinsiyetler ve yerleşim yerleri arasında önemli bir farklılık göstermemektedir. 

Tablo 179: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Eklemlerinde Tutukluk Hisseden Cevaplayıcıların 

Tutukluluk Halinin Egzersizle Geçip Geçmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı. (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Eklemdeki Tutukluluğun Egzersizle Geçmesi 

Evet Geçiyor Hayır Geçmiyor Toplam 


Kent 1043 78,42 287 21,58 1330 100 

Kır 904 80,79 215 19,21 1119 100 

Toplam 1947 79,50 502 20,50 2449 100 

Cinsiyet 

Erkek 559 82,21 121 17,79 680 100 

Kadın 1388 78,46 381 21,54 1769 100 

Toplam 1947 79,50 502 20,50 2449 100 


Tablo 180’de, hayatının herhangi bir döneminde kendisine bir hekim tarafından angina pektoris ya da 

göğüs ağrısı tanısı konulan; Tablo 181’de ise hayatının herhangi bir döneminde angina pektoris ya da 

göğüs ağrısı nedeniyle tedavi görmüş olan 18 yaş üstü cevaplayıcıların yerleşim yeri, cinsiyet ve yaşa 

göre dağılımları verilmiştir. Cevaplayıcıların %6,57’si hayatının herhangi bir döneminde kendisine bir 

hekim tarafından angina pektoris ya da göğüs ağrısı tanısı konduğunu ifade etmiştir. Bu oran kentte % 

6,43, kırda ise %6,78’dir. Aynı şekilde kadınlarda %6,18 olan bu oran erkekelerde biraz daha yüksek 

ve %7,09’dur. 55-64 yaş grubunda %14,48, 65 yaş üzerinde ise %19,81’dir. 

240

Tablo 180: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Angina Pektoris ya da Göğüs 

Ağrısı Tanısı Konma Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye). 

Hekim Tarafından Angina Pektoris ya da Göğüs Ağrısı Tanısı 

Evet Tanı Hayır Tanı 

Bilmiyor 

Toplam 

Konuldu Konulmadı 


Kent 420 6,43 6102 93,36 14 0,21 6536 100 

Kır 315 6,78 4325 93,07 7 0,15 4647 100 

Toplam 735 6,57 10427 93,24 21 0,19 11183 100 

Cinsiyet 

Erkek 340 7,09 4443 92,70 10 0,21 4793 100 

Kadın 395 6,18 5984 93,65 11 0,17 6390 100 

Toplam 735 6,57 10427 93,24 21 0,19 11183 100 


18-24 14 0,91 1520 99,09 0 0 1534 100 

25-34 47 1,70 2708 98,04 7 0,25 2762 100 

35-44 94 3,62 2497 96,26 3 0,12 2594 100 

45-54 140 8,01 1603 91,70 5 0,29 1748 100 

55-64 174 14,48 1028 85,52 0 0 1202 100 

65+ 266 19,81 1071 79,75 6 0,45 1343 100 

Toplam 735 6,57 10427 93,24 21 0,19 11183 100 


Tablo 180-181’de, 18 yaş üstü cevaplayıcıların % 6,57’si hayatının herhangi bir döneminde kendisine 

bir hekim tarafından angina pektoris ya da göğüs ağrısı tanısı konduğunu ifade ederken, bunlardan 

yalnızca % 6,13’ü hayatının herhangi bir döneminde angina pektoris ya da göğüs ağrısı nedeniyle 

tedavi görmüş olduğunu ifade etmiş olup, angina pektoris tanısı aldığını ifade ettiği halde, herhangi bir 

tedavi görmeyenlerin oranı % 93,83’tür. 

Tablo 181: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Angina Pektoris Nedeniyle Tedavi Görüp Görmeme 


(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye). 

Angina Pektoris Tedavisi 

Evet Görmüş Hayır Görmemiş Bilmiyor Toplam 


Kent 389 5,97 6119 93,98 3 0,05 6511 100 

Kır 293 6,34 4328 93,62 2 0,04 4623 100 

Toplam 682 6,13 10447 93,83 5 0,04 11134 100 

Cinsiyet 

Erkek 319 6,68 4453 93,30 1 0,02 4773 100 

Kadın 363 5,71 5994 94,23 4 0,06 6361 100 

Toplam 682 6,13 10447 93,83 5 0,04 11134 100 


241

Tablo 182’de son iki hafta içinde hekim tarafından verilmiş angina pektoris ilacı kullandığını ifade 

eden 18 yaş üstü cevaplayıcıların yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı görülmektedir. 

Cevaplayıcıların %4,66’sı son iki hafta içinde hekim tarafından verilmiş bir angina pektoris ilacı 

kullanmakta olup, bu oran kırda ve kente birbirine yakındır. Bu oran erkeklerde %4,93 iken kadınlarda 

ise % 4,46 olup, erkeklere göre biraz düşüktür. 

Tablo 183, cevaplayıcıların son 12 ay içinde yokuş çıkma veya acele hareket etme sonunda göğüste 

ağrı çekme durumlarınınyerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Tablodan da görüldüğü 

gibi, 18 yaş üstü cevaplayıcıların %28,37’si yokuş çıktıklarında veya acele hareket ettiklerinde göğüs 

ağrısı çektiklerini ifade etmişlerdir. Bu oran kırda %29,23 iken kentte %27,75’tir. Bu oran kadınlarda 

%32,86 olup erkeklerdeki %22,38 oranından bir hayli yüksektir. 

Tablo 184’te cevaplayıcıların son 12 ay içinde normal hızla düz yolda yürürken göğsünde ağrı 

hissetme durumlarının yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Son 12 ay içinde düz yolda 

yürürken göğsünde ağrı hissettiğini söyleyenlerin oranı kentte %34,55 iken bu oran kırda %37,26’ya 

yükselmektedir. Aynı şekilde bu oran, erkeklerde %31,06 iken kadınlarda %38,08’e yükselmektedir. 

Tablo 182: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Verilmiş 

Angina Pektoris İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Verilmiş Angina Pektoris İlacı 

Evet Alıyor Hayır Almıyor Toplam 


Kent 305 4,70 6191 95,30 6496 100 

Kır 213 4,61 4408 95,39 4621 100 

Toplam 518 4,66 10599 95,34 11117 100 

Cinsiyet 

Erkek 235 4,93 4533 95,07 4768 100 

Kadın 283 4,46 6066 95,54 6349 100 

Toplam 518 4,66 10599 95,34 11117 100 

n=11204Bilinmeyen=87 

Tablo 183: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yokuş Çıkma veya Acele Hareket 

Etme Sonunda Göğüste Ağrı Çekme DurumlarınınYerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Acele Hareket ya da Yokuş Çıkma Sırasında Göğüste Acı veya rahatsızlık 

Asla Yokuş 

Evet Oluyor Hayır Olmuyor 

Çıkamaz veya 

Hareket Edemez 

Toplam 

veya Hızlanamaz 


Kent 1808 27,75 4608 70,73 99 1,52 6515 100 

Kır 1355 29,23 3189 68,80 91 1,96 4635 100 

Toplam 3163 28,37 7797 69,93 190 1,70 11150 100 

Cinsiyet 

Erkek 1069 22,38 3653 76,47 55 1,15 4777 100 

Kadın 2094 32,86 4144 65,02 135 2,12 6373 100 

Toplam 3163 28,37 7797 69,93 190 1,70 11150 100 


242

Tablo 184: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Normal Hızla Düz Yolda 

Yürürken Göğsünde Ağrı Hissetme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Normal Hızla ve Düz Yolda Yürürken Göğüste Ağrı veya Rahatsızlık 

Evet Oluyor Hayır Olmuyor Toplam 


Kent 643 34,55 1218 65,45 1861 100 

Kır 528 37,26 889 62,74 1417 100 

Toplam 1171 35,72 2107 64,28 3278 100 

Cinsiyet 

Erkek 342 31,06 759 68,94 1101 100 

Kadın 829 38,08 1348 61,92 2177 100 

Toplam 1171 35,72 2107 64,28 3278 100 


Tablo 185, cevaplayıcıların son 12 ay içinde yürürken göğsünde ağrı hissetmesi durumunda ne 

yaptıkları sorusuna verdikleri yanıtların; Tablo 186, son 12 ay içinde göğsünde ağrı hisseden 

cevaplayıcıların ağrının durmakla geçip geçmeme durumunun; Tablo 187 ise son 12 ay içinde 

göğsünde ağrı hisseden cevaplayıcıların bu ağrıyı hissettikleri yerin yerleşim yeri ve cinsiyete göre 

dağılımları verilmektedir. Cevaplayıcıların %90,54’ü göğüslerinde ağrı hissettiklerinde durduklarını 

veya yavaşladıklarını %5,93’ü nitrogliserin alarak yola devam ettiklerini, %3,53’ü ise hiçbir şey 

yapmadan yola devam ettiklerini ifade etmişlerdir. Tablodan da görüldüğü gibi, bu davranış 

biçimlerinde yüzdeler itibariyle yerleşim yeri ve cinsiyetler arasında önemli bir farklılık yoktur. 

Cevaplayıcıların %83,69’u durduklarında ağrılarının geçtiğini, %16,31’i ise geçmediğini ifade 

etmişlerdir. Bu yanıt açısından yerleşim birimleri arasında fark yok iken, erkeklerde durunca ağrısını 

geçtiğini ifade edenlerin oranı kadınlara göre biraz daha yüksektir. 

Ağrı yeri olarak cevaplayıcıların %66,78’i göğsün üstü veya ortasını işaret ederken, %16,00’i göğsün 

altını, %11,45’i ise sol kolu işaret etmişlerdir. 

Tablo 185: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yürürken Göğsünde Ağrı 

Hissetmesi Durumunda Ne Yaptıklarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı. 


Durmak veya 

Yavaşlamak 

Yürürken Göğüste Ağrı Veya Acı Hissettiklerinde Yapılanlar 

Nitrogliserin 

(ağızda eriyen ağrı 

hafifletici bir ilaç) 

Aldıktan Sonra 

Devam Etmek 

Devam etmek 

Toplam 


Kent 572 89,51 43 6,73 24 3,76 639 100 

Kır 481 91,79 26 4,96 17 3,24 524 100 

Toplam 1053 90,54 69 5,93 41 3,53 1163 100 

Cinsiyet 

Erkek 295 87,02 29 8,55 15 4,42 339 100 

Kadın 758 91,99 40 4,85 26 3,16 824 100 

Toplam 1053 90,54 69 5,93 41 3,53 1163 100 


243

Tablo 186: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Göğsünde Ağrı Hisseden Cevaplayıcıların Ağrının 

Durmakla Geçip Geçmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Durunca ve Hareket Etmeyince Ağrının Durumu 

Geçiyor Geçmiyor Toplam 


Kent 533 83,67 104 16,33 637 100 

Kır 437 83,72 85 16,28 522 100 

Toplam 970 83,69 189 16,31 1159 100 

Cinsiyet 

Erkek 291 86,61 45 13,39 336 100 

Kadın 679 82,50 144 17,50 823 100 

Toplam 970 83,69 189 16,31 1159 100 

n=1171 Bilinmeyen =12 

Tablo 187: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Göğsünde Ağrı Hisseden Cevaplayıcıların Bu Ağrıyı 

Hissettikleri YerinYerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Ağrının Hissedildiği Yer 

Göğsün Üstü 

veya Ortası 

Göğsün Altı Sol Kol Diğer Toplam 


Kent 426 67,94 107 17,07 57 9,09 37 5,90 627 100 

Kır 338 65,38 76 14,70 74 14,31 29 5,61 517 100 

Toplam 764 66,78 183 16,00 131 11,45 66 5,77 1144 100 

Cinsiyet 

Erkek 216 65,45 52 15,76 36 10,91 26 7,88 330 100 

Kadın 548 67,32 131 16,09 95 11,67 40 4,91 814 100 

Toplam 764 66,78 183 16,00 131 11,45 66 5,77 1144 100 


Tablo 188’de, hayatının herhangi bir döneminde kendisine bir hekim tarafından diyabet tanısı 

konulmuş; Tablo 189 ise hayatının herhangi bir döneminde diyabet nedeniyle tedavi olmuş 18 yaş üstü 

cevaplayıcıların yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Cevaplayıcıların %5,58’i 

hayatının herhangi bir döneminde kendisine bir hekim tarafından diyabet tanısı konulduğunu ifade 

etmiştir. Bu oran kentte kıra göre; kadınlarda da erkeklere göre biraz yüksektir. İleri yaş grubunda 

oran artmaktadır. Cevaplayıcılardan %5,29’u hayatının herhangi bir döneminde diyabet tedavisi 

gördüğünün ifade etmiş olup, bu oran hayatının herhangi bir döneminde kendisine bir hekim 

tarafından diyabet tanısı konulduğunu ifade edenler oranından %0,3 daha azdır. Başka bir ifade ile 

kendisine hayatının herhangi bir döneminde diyabet tanısı konulduğunu ifade eden cevaplayıcılardan 

%0,3’ü herhangi bir diyabet tedavisi görmemiştir. 

244

Tablo 188: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Diyabet Tanısı Konma 

Durumunun Yerleşim Yeri , Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Diyabet Tanısı 

Evet Kondu Hayır Konmadı Bilmiyor Toplam 


Kent 382 5,85 6133 93,85 20 0,31 6535 100 

Kır 242 5,21 4382 94,36 20 0,43 4644 100 

Toplam 624 5,58 10515 94,06 40 0,36 11179 100 

Cinsiyet 

Erkek 223 4,65 4551 94,99 17 0,35 4791 100 

Kadın 401 6,28 5964 93,36 23 0,36 6388 100 

Toplam 624 5,58 10515 94,06 40 0,36 11179 100 


18-24 3 0,20 1529 99,67 2 0,13 1534 100 

25-34 28 1,01 2723 98,66 9 0,33 2760 100 

35-44 68 2,62 2517 97,07 8 0,31 2593 100 

45-54 133 7,61 1611 92,22 3 0,17 1747 100 

55-64 174 14,48 1018 84,69 10 0,83 1202 100 

65+ 218 16,23 1117 83,17 8 0,60 1343 100 

Toplam 624 5,58 10515 94,06 40 0,36 11179 100 





Diyabet Tedavisi 

Tedavi Olmuş Hayır Olmamış Bilmiyor Toplam 


Kent 355 5,45 6155 94,49 4 0,06 6514 100 

Kır 234 5,06 4381 94,83 5 0,11 4620 100 

Toplam 589 5,29 10536 94,63 9 0,08 11134 100 

Cinsiyet 

Erkek 215 4,51 4546 95,38 5 0,10 4766 100 

Kadın 374 5,87 5990 94,06 4 0,06 6368 100 

Toplam 589 5,29 10536 94,63 9 0,08 11134 100 


Son iki hafta içinde insülin ya da başka bir kan şekeri düşürücü ilaç kullanan cevaplayıcıların yerleşim 

yeri ve cinsiyete göre dağılımları Tablo 190’da verilmiştir. Son iki hafta içinde insülin ya da başka bir 

kan şekeri düşürücü ilaç kullananların oranı % 3,82 olup, bu oran kentlerde kıra göre, kadınlarda 

erkeklere göre biraz daha yüksektir. Tablo 191’de görüldüğü gibi, cevaplayıcılar içinde bir sağlık 

çalışanı tarafından önerilmiş diyet, egzersiz vb ilaçsız diyabet tedavisi oranı %7,12 olup bu oran 

kadınlarda erkeklere göre daha yüksektir. İleri yaş grubunda oran artmaktadır. 

245


İnsülin veya Diğer Kan Şekeri Düşürücü Bir İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim 

Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Verilmiş İnsülin veya Diğer 

Kan Şekeri Düşürücü Bir İlacı Kullanma 



Kent 263 4,04 6247 95,96 6510 100 

Kır 162 3,51 4455 96,49 4617 100 

Toplam 425 3,82 10702 96,18 11127 100 

Cinsiyet 

Erkek 153 3,21 4613 96,79 4766 100 

Kadın 272 4,28 6089 95,72 6361 100 

Toplam 425 3,82 10702 96,18 11127 100 


Tablo 191: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Sağlık Çalışanı Tarafından Verilmiş İlaçsız 

Diyabet Tedavisi Uygulayıp Uygulamama Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 


Diyabet Nedeniyle Özel Rejim/Perhiz veya Egzersiz Uygulama 

Evet Yapıyor/ 

Hayır Yapmıyor 

Uyguluyor 

/Uygulamıyor 

Toplam 



Kent 495 7,74 5898 92,26 6393 100 

Kır 280 6,23 4214 93,77 4494 100 

Toplam 775 7,12 10112 92,88 10887 100 

Cinsiyet 

Erkek 275 5,92 4370 94,07 4645 100 

Kadın 500 8,01 5742 91,99 6242 100 

Toplam 775 7,12 10112 92,88 10887 100 


Tablo 192’de ve 193’te hayatının herhangi bir döneminde kendisine bir hekim tarafından astım tanısı 

konulan ve tedavi görenlerin yerleşim yeri, cinsiyete ve yaşa göre dağılımları verilmiştir. 

Cevaplayıcıların %3,87’sine hayatının herhangi bir döneminde bir hekim tarafından astım tanısı 

konulmuştur. Bu oran yerleşim birimleri arasında önemli bir farklılık göstermezken kadınlarda 

erkeklere göre biraz daha yüksektir. Cevaplayıcıların %3,69’u hayatının herhangi bir döneminde astım 

tedavisi gördüğünü ifade etmiştir.Hayatının herhangi bir döneminde astım tanısı aldığını ifade edenler 

ile hayatını herhangi bir döneminde tastım tedavisi aldığını ifade edenler arasında %0,18’lik bir fark 

vardır Yani %0,18 oranında cevaplayıcı astım tanısı aldığı halde herhangi bir tedavi görmemiştir. 

Kalyoncu ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmalarında astım prevelansını erkeklerde %2,1, kadınlarda 

%2,5 olarak bulmuşlardır [5]. 

246

Tablo 192: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Astım Tanısı Konma 

Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı. 


Astım Tanısı 

Evet Tanı Konmuş 

Hayır Tanı 

Konmamış 

Bilmiyor 

Toplam 


Kent 245 3,75 6286 96,15 7 0,11 6538 100 

Kır 188 4,04 4454 95,83 6 0,13 4648 100 

Toplam 433 3,87 10740 96,01 13 0,12 11186 100 

Cinsiyet 

Erkek 149 3,11 4642 96,89 2 0,04 4793 100 

Kadın 284 4,44 6098 95,39 11 0,17 6393 100 

Toplam 433 3,87 10740 96,01 13 0,12 11186 100 


18-24 16 1,04 1519 98,96 0 0 1535 100 

25-34 56 2,03 2704 97,86 3 0,11 2763 100 

35-44 87 3,35 2505 96,53 3 0,12 2595 100 

45-54 81 4,64 1665 95,31 1 0,06 1747 100 

55-64 100 8,31 1102 91,60 1 0,08 1203 100 

65+ 93 6,92 1245 92,70 5 0,37 1343 100 

Toplam 433 3,87 10740 96,01 13 0,12 11186 100 


Tablo 193: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Astım Nedeniyle Tedavi Görüp Görmeme 



Astım Tedavisi 

Evet Gördüm Hayır Görmedim Bilmiyor Toplam 


Kent 231 3,56 6251 96,38 4 0,06 6486 100 

Kır 179 3,88 4436 96,06 3 0,06 4618 100 

Toplam 410 3,69 10687 96,24 7 0,06 11104 100 

Cinsiyet 

Erkek 142 2,98 4623 96,98 2 0,04 4767 100 

Kadın 268 4,23 6064 95,69 5 0,08 6337 100 

Toplam 410 3,69 10687 96,24 7 0,06 11104 100 


Son iki hafta içinde bir hekim tarafından verilen astım ilacı kullanılan cevaplayıcıların yerleşim yeri ve 

cinsiyete göre dağılımı Tablo 194’te verilmiştir. Tablodan da görüleceği üzere, son iki hafta içinde 

hekim tarafından önerilmiş astım ilacı kullandığın ifade edenler %2,37’lik bir orana sahiptir. Bu oran 

kadınlarda biraz daha yüksektir. 

247

Tablo 194: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Verilmiş 

Astım İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Verilmiş Astım İlacı Kullanma 



Kent 149 2,29 6371 97,71 6520 100 

Kır 115 2,49 4509 97,51 4624 100 

Toplam 264 2,37 10880 97,63 11144 100 

Cinsiyet 

Erkek 100 2,10 4672 97,90 4772 100 

Kadın 164 2,57 6208 97,43 6372 100 

Toplam 264 2,37 10880 97,63 11144 100 


Cevaplayıcıların son 12 ay içinde hırıltılı solunum ıslıklı nefes alma durumun yerleşim yeri ve 

cinsiyete göre dağılımı Tablo 195’te verilmiştir. Tablodan da görüleceği üzere, son 12 içinde hırıltılı 

solunum, ıslıklı nefes alma durumu olan kişilerin oranı %14,65 olup bu oran kadınlarda erkeklere 

göre, kırda kente göre daha yüksektir. 

Tablo 195: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Hırıltılı Solunum Islıklı Nefes 

Alma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Hırıltılı veya Islıklı Soluk Alma 



Kent 909 13,91 5627 86,09 6536 100 

Kır 729 15,70 3914 84,30 4643 100 

Toplam 1638 14,65 9541 85,35 11179 100 

Cinsiyet 

Erkek 678 14,16 4111 85,84 4789 100 

Kadın 960 15,02 5430 84,98 6390 100 

Toplam 1638 14,65 9541 85,35 11179 100 


Tablo 196’da son 12 ay içinde hareketten sonra hırıltılı nöbet geçirdiğini ifade eden cevaplayıcıların 

oranı %10,56 olup bu oran kadınlarda erkeklere göre ve kırda kente göre daha yüksektir. 

Tablo 197’de 18 yaş üstü cevaplayıcılar arasında son 12 ay içinde göğsünde sıkışma hissi çektiğini 

ifade edenlerin oranı %18,23 olup bu oran kente göre kırda, erkeklere göre ise kadınlarda daha yüksek 

bulunmuştur. 

Tablo 198’de, cevaplayıcılardan %7,50’si uykuda iken göğsünde sıkışma hissi ile uyandığını ifade 

etmiştir. Bu oran erkeklere göre kadınlarda, kente göre ise kırda biraz daha yüksektir. 

Tablo 199’da, cevaplayıcılardan son 12 ay içinde dinlenme halinde ve sebepsiz yere nefes darlığı 

çektiğini ifade edenlerin oranı %6,15 olarak bulunmuştur. Bu oran yerleşim yerleri itibariyle farklılık 

göstermezken kadınlarda erkeklere göre daha yüksek olarak bulunmuştur. 

248

Tablo 196: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Egzersizden Hemen Sonra Hırıltılı 

Nefes Nöbeti Geçirip Geçirmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Egzersizden Hemen Sonra Hırıltılı Nefes Nöbeti 



Kent 645 9,88 5882 90,12 6527 100 

Kır 534 11,51 4107 88,49 4641 100 

Toplam 1179 10,56 9989 89,44 11168 100 

Cinsiyet 

Erkek 439 9,17 4347 90,83 4786 100 

Kadın 740 11,60 5642 88,40 6382 100 

Toplam 1179 10,56 9989 89,44 11168 100 


Tablo 197 : 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Göğüste Sıkışma Hissi Çekip 



Göğüste Sıkışma Hissi 



Kent 1141 17,53 5368 82,47 6509 100 

Kır 889 19,22 3737 80,78 4626 100 

Toplam 2030 18,23 9105 81,77 11135 100 

Cinsiyet 

Erkek 731 15,31 4045 84,69 4776 100 

Kadın 1299 20,43 5060 79,57 6359 100 

Toplam 2030 18,23 9105 81,77 11135 100 


249

Tablo 198 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Uyurken Göğüste Sıkışma Hissi 

İle Uyanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Göğüste Sıkışma Nedeniyle Uyanma 



Kent 447 6,85 6075 93,15 6522 100 

Kır 390 8,40 4251 91,60 4641 100 

Toplam 837 7,50 10326 92,50 11163 100 

Cinsiyet 

Erkek 274 5,73 4508 94,27 4782 100 

Kadın 563 8,82 5818 91,18 6381 100 

Toplam 837 7,50 10326 92,50 11163 100 


Tablo 199: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Dinlenme Halinde ve Sebepsiz 

Yere Nefes Darlığı Çekme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Dinlenme Halinde ve Sebepsiz Nefes Darlığı 



Kent 391 6,02 6100 93,98 6491 100 

Kır 292 6,32 4329 93,68 4621 100 

Toplam 683 6,15 10429 93,85 11112 100 

Cinsiyet 

Erkek 206 4,33 4547 95,67 4753 100 

Kadın 477 7,50 5882 92,50 6359 100 

Toplam 683 6,15 10429 93,85 11112 100 


Tablo 200’de hayatının herhangi bir döneminde bir hekim tarafından depresyon tanısı konmuş; Tablo 

201’de hayatının herhangi bir döneminde depresyon nedeniyle tedavi görmüş; Tablo 202’de ise, son 

iki hafta içinde bir hekim tarafından verilmiş depresyon ilacı kullanan 18 yaş üstü cevaplayıcıların 

yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımları verilmiştir. 

Tablo 200’de görüldüğü gibi, hayatının herhangi bir döneminde bir hekim tarafından depresyon tanısı 

konduğunu ifade eden cevaplayıcıların oranı %7,75’tir. Bu oran kıra göre kentte, erkeklere göre ise 

kadınlarda daha yüksek olarak bulunmuştur. 35-44 yaş grubunda ise %10,40 bulunmuştur. 

Tablo 201’de görüldüğü gibi; hayatın herhangi bir döneminde depresyon nedeniyle tedavi gördüğünü 

ifade eden cevaplayıcıların oranı %7,47’dir. Bu oran hayatını herhangi bir döneminde hekim 

tarafından depresyon tanısı konduğunu ifade edenlerden %0,28 daha düşüktür. Depresyon nedeniyle 

tedavi gördüğünü ifade edenlerin oranı kıra göre kentlerde, erkeklere göre ise kadınlarda daha yüksek 


Tablo 202’de görüldüğü gibi, son iki hafta içinde bir hekim tarafından verilmiş depresyon ilacı 

kullandığını ifade edenlerin oranı %3,59’dur. Bu oran kentlerde kıra göre biraz yüksek iken, 

kadınlarda erkeklere göre önemli bir biçimde yüksektir (kadınlarda %4,92, erkeklerde %1,82). 

Türkiye Nüfusunu temsil eden bir örneklem ile yapılmış ilk çalışma olan Türkiye Ruh Sağlığı profili 

çalışmasında depresyon prevelansı %5.6 olarak tespit edilmiştir. İlaç kullanma oranı ise %5 olarak 

bulunmuştur [6]. 

250

Tablo 200 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Depresyon Tanısı Konma 



Depresyon Tanısı 


Konulmuş Konulmamış 

Bilmiyor Toplam 


Kent 540 8,26 5989 91,59 10 0,15 6539 100 

Kır 327 7,04 4313 92,83 6 0,13 4646 100 

Toplam 867 7,75 10302 92,11 16 0,14 11185 100 

Cinsiyet 

Erkek 180 3,76 4607 96,12 6 0,13 4793 100 

Kadın 687 10,75 5695 89,10 10 0,16 6392 100 

Toplam 867 7,75 10302 92,11 16 0,14 11185 100 


18-24 64 4,17 1469 95,70 2 0,13 1535 100 

25-34 202 7,31 2558 92,58 3 0,11 2763 100 

35-44 270 10,40 2323 89,52 2 0,08 2595 100 

45-54 165 9,44 1580 90,44 2 0,11 1747 100 

55-64 98 8,15 1101 91,60 3 0,25 1202 100 

65+ 68 5,06 1271 94,64 4 0,30 1343 100 

Toplam 867 7,75 10302 92,11 16 0,14 11185 100 


Tablo 201 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Depresyon Nedeniyle Tedavi Görme Durumunun 

Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Depresyon Nedeniyle Tedavi Görme 



Kent 519 7,96 5997 92,01 2 0,03 6518 100 

Kır 313 6,77 4308 93,17 3 0,06 4624 100 

Toplam 832 7,47 10305 92,49 5 0,04 11142 100 

Cinsiyet 

Erkek 170 3,56 4602 96,44 0 0 4772 100 

Kadın 662 10,39 5703 89,53 5 0,08 6370 100 

Toplam 832 7,47 10305 92,49 5 0,04 11142 100 


251

Tablo 202:18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Verilmiş 

Depresyon İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Hafta İçinde Depresyon İlacı Kullanma 



Kent 244 3,75 6269 96,25 6513 100 

Kır 156 3,38 4466 96,62 4622 100 

Toplam 400 3,59 10735 96,41 11135 100 

Cinsiyet 

Erkek 87 1,82 4689 98,18 4776 100 

Kadın 313 4,92 6046 95,08 6359 100 

Toplam 400 3,59 10735 96,41 11135 100 


18 yaş üstü cevaplayıcıların son 12 ay içinde; Tablo 203’de kendini üzgün, boş ve bunalımda hissetme 

durumu, Tablo 204’te hobi ve kişilerarası ilişkilerden ilgisini kesme durumu ve Tablo 205’te ise 

enerjisinin azalması ve yorgun hissetme durumunun yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı 

verilmiştir. 

Tablo 203’te cevaplayıcıların %49,92’si son 12 ay içinde kendini üzgün, boş ve bunalımda 

hissettiklerini söylemişlerdir. Bu oran kentte (%51,45) kıra (%47,75) göre, kadınlarda (%56,32) ise 

erkeklere (%41,37) göre daha yüksektir. 

Tablo 204’de, cevaplayıcılar arasında son 12 ay içinde hobi ve kişilerarası ilişkilerini kesme durumunu 

yaşayanların oranı %37,68’dir. Bu oran kentte (%39,46) kıra (%35,19) göre, kadınlarda ise (%43,55) 

erkeklere (%29,85) göre daha yüksek olup, kadınlardaki yükseklik çok belirgindir. 

Tablo 205’te son 12 ay içerisinde enerjisin azaldığını ve kendini yorgun hissettiğini söyleyen 

cevaplayıcıların oranı %45,11 olup, bu oran kentte (%46,36) kıra (% 43,34)göre biraz yüksektir. Buna 

karşılık kadınlardaki oran (%51,64) erkeklere (%36,38) göre bir hayli yüksek bulunmuştur. 

252

Tablo 203: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Kendini Üzgün, Boş ve Bunalımda 

Hissetme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kendini Üzgün, Boş ve Bunalımda Hissetme 

Evet Oldu Hayır Olmadı Toplam 


Kent 3362 51,45 3172 48,55 6534 100 

Kır 2217 47,75 2426 52,25 4643 100 

Toplam 5579 49,92 5598 50,08 11177 100 

Cinsiyet 

Erkek 1981 41,37 2808 58,63 4789 100 

Kadın 3598 56,32 2790 43,68 6388 100 

Toplam 5579 49,92 5598 50,08 11177 100 


Tablo 204: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Hobi ve Kişilerarası İlişkilerden 

İlgisini Kesme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Hobi ve Kişiler Arası İlişkilerden İlgisini Kesme 



Kent 2577 39,46 3954 60,54 6531 100 

Kır 1633 35,19 3008 64,81 4641 100 

Toplam 4210 37,68 6962 62,32 11172 100 

Cinsiyet 

Erkek 1428 29,85 3356 70,15 4784 100 

Kadın 2782 43,55 3606 56,45 6388 100 

Toplam 4210 37,68 6962 62,32 11172 100 


Tablo 205: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Enerjisinin Azalması ve Yorgun 



Enerjisinin Azalması ve Yorgun Hissetme 



Kent 3027 46,36 3502 53,64 6529 100 

Kır 2012 43,34 2630 56,66 4642 100 

Toplam 5039 45,11 6132 54,89 11171 100 

Cinsiyet 

Erkek 1741 36,38 3044 63,62 4785 100 

Kadın 3298 51,64 3088 48,36 6386 100 

Toplam 5039 45,11 6132 54,89 11171 100 


253

Son 12 ay içinde, 18 yaş üstü cevaplayıcıların ilgi kaybı ve kendini düşük enerjili hissetme süresinin 

yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı Tablo 206’da; enerji azlığı ve ilgi kaybının süresinin yerleşim 

yeri ve cinsiyete göre dağılımı Tablo 207’de; iştah azalması durumunun yerleşim yeri ve cinsiyete 

göre dağılımı Tablo 208’de, düşünmesinde yavaşlama hissetmesi durumunun yerleşim yeri ve 

cinsiyete göre dağılımı ise Tablo 209’daverilmiştir. 

Tablo 206’da, cevaplayıcılardan, son 12 ay içinde, iki haftadan uzun süren ilgi kaybı ve kendini düşük 

enerjili hissetme yaşadığını ifade edenlerin oranı %18,65’tir. Bu oran kentte (%19,62) kıra (%17,29) 

göre biraz daha yüksek bulunmuştur. Kadınlarda (%22,56) ise erkeklere (%13,43) göre bir hayli 

yüksektir. 

Tablo 207’de, cevaplayıcıların %26,22’si, son 12 aydır her gün ve günün büyük çoğunda ilgi kaybı ve 

enerji azlığı yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Kendini böyle hissedenlerin oranı kentte (%27,84) kıra 

(%23,93) göre daha yüksek, kadınlarda (%32,07) ise erkeklere (%18,41) göre bir hayli yüksek olarak 

bulunmuştur. 

Tablo 208’de, son 12 ay içinde iştah azalması yaşadığını ifade eden cevaplayıcıların oranı %31,78 

olup yüzde itibariyle yerleşim yerleri arasında belirgin bir farklılık yoktur. Bu oran kadınlarda 

(%36,85) erkeklere (%25,01) biraz daha yüksek bulunmuştur. 

Tablo 209’da, cevaplayıcılardan son 12 ay içinde düşüncesinde yavaşlama olduğunu söyleyenlerin 

oranı %27,98’dir. Bu oran yerleşim yerlerinde önemli bir farklılık göstermezken Kadınlarda (%32,98) 

erkeklere(%21,3 8) göre daha yüksek bulunmuştur. 

Tablo 206: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde İki Haftadan Uzun Süren İlgi 

Kaybı / Düşük Enerji Durumunun Süresinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


İki Haftadan Uzun Süren İlgi Kaybı / Düşük Enerji 



Kent 1276 19,62 5229 80,38 6505 100 

Kır 800 17,29 3827 82,71 4627 100 

Toplam 2076 18,65 9056 81,35 11132 100 

Cinsiyet 

Erkek 640 13,43 4127 86,57 4767 100 

Kadın 1436 22,56 4929 77,44 6365 100 

Toplam 2076 18,65 9056 81,35 11132 100 


254

Tablo 207: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Enerji Azlığı ve İlgi Kaybı 

Yaşadıkları Gün Sayısı ve Günlük Süresinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Gün Sayısı ve Günlük Süre 

Her Gün ve Günün 

Çoğunda 

Hayır Her gün Değil 

Toplam 


Kent 1814 27,84 4702 72,16 6516 100 

Kır 1108 23,93 3522 76,07 4630 100 

Toplam 2922 26,22 8224 73,78 11146 100 

Cinsiyet 

Erkek 879 18,41 3896 81,59 4775 100 

Kadın 2043 32,07 4328 67,93 6371 100 

Toplam 2922 26,22 8224 73,78 11146 100 


Tablo 208: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde İştah Azalması Durumunun 


İştah Azalması 



Kent 2023 31,08 4485 68,92 6508 100 

Kır 1515 32,76 3110 67,24 4625 100 

Toplam 3538 31,78 7595 68,22 11133 100 

Cinsiyet 

Erkek 1192 25,01 3574 74,99 4766 100 

Kadın 2346 36,85 4021 63,15 6367 100 

Toplam 3538 31,78 7595 68,22 11133 100 


Tablo 209: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçindeDüşünmesinde Yavaşlama 

Hissetmesi Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Düşünmede Yavaşlama Hissetme 



Kent 1860 28,58 4649 71,42 6509 100 

Kır 1256 27,15 3371 72,85 4627 100 

Toplam 3116 27,98 8020 72,02 11136 100 

Cinsiyet 

Erkek 1016 21,31 3752 78,69 4768 100 

Kadın 2100 32,98 4268 67,02 6368 100 

Toplam 3116 27,98 8020 72,02 11136 100 


255

Cevaplayıcıların hayatının herhangi bir döneminde tüberküloz tanısı alma durumunun yerleşim yeri, 

cinsiyete ve yaş gruplarına göre dağılımı Tablo 210’da; tüberküloz nedeniyle hekim tarafından 

verilmiş uzun süreli ilaç kullanma durumunun yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı Tablo 211’de 

verilmiştir. Cevaplayıcıların %1,10’u yaşamlarının herhangi bir döneminde kendilerine tüberküloz 

tanısı konduğunu ifade etmiştir. Bu oran yerleşim yerine göre farklılık göstermemektedir. Buna 

karşılık erkeklerde (%1,40) kadınlara göre (%0,88) çok daha yüksek bulunmuştur. 35-44 ve 65+ yaş 

gruplarında bu oran yüksektir. Cevaplayıcılar içinde tüberküloz nedeniyle ve hekim tarafından 

verilmiş uzun süreli ilaç kullandığını ifade edenler %1,03’lük bir orana sahip olup bu oran erkeklerde 

biraz daha yüksektir. 

Tablo 210: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Tüberküloz Tanısı Konulup Konulmama 



Tüberküloz Tanısı 

Evet Var Hayır Yok Bilmiyor Toplam 


Kent 74 1,13 6461 98,84 2 0,03 6537 100 

Kır 49 1,05 4595 98,88 3 0,06 4647 100 

Toplam 123 1,10 11056 98,86 5 0,04 11184 100 

Cinsiyet 

Erkek 67 1,40 4726 98,60 0 0 4793 100 

Kadın 56 0,88 6330 99,05 5 0,08 6391 100 

Toplam 123 1,10 11056 98,86 5 0,04 11184 100 


18-24 2 0,13 1533 99,87 0 0 1535 100 

25-34 17 0,62 2744 99,35 1 0,04 2762 100 

35-44 40 1,54 2553 98,38 2 0,08 2595 100 

45-54 23 1,32 1724 98,68 0 0 1747 100 

55-64 14 1,16 1188 98,84 0 0 1202 100 

65+ 27 2,01 1314 97,84 2 0,15 1343 100 

Toplam 123 1,10 11056 98,86 5 0,04 11184 100 


Tablo 211: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tüberküloz Nedeniyle Hekim Tarafından Verilmiş 

Uzun Süreli İlaç Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tüberküloz Nedeniyle Hekim Tarafından Verilmiş İlaç Kullanımı 

Evet Hayır Bilmiyorum Toplam 


Kent 70 1,07 6457 98,93 0 0 6527 100 

Kır 45 0,97 4580 99,01 1 0,02 4626 100 

Toplam 115 1,03 11037 98,96 1 0,01 11153 100 

Cinsiyet 

Erkek 63 1,32 4716 98,68 0 0 4779 100 

Kadın 52 0,82 6321 99,17 1 0,02 6374 100 

Toplam 115 1,03 11037 98,96 1 0,01 11153 100 


256

Tablo 212’de, cevaplayıcıların %9,09’u son 12 ay içinde üç haftadan daha uzun süren öksürük 

geçirdiğini ifade etmiştir. Bu oran kentte (%9,41) kıra (%8,63) göre; kadınlarda ( %9,75) ise erkeklere 

(%8,20) göre daha yüksek bulunmuştur. 

Tablo 213’te, cevaplayıcılardan %2,21’i son 12 ay içinde balgamında kan bulunduğunu veya 

öksürürken kan geldiğini ifade etmiştir.Bu oran kentte (%2,36) kıra göre (%2,01) daha yüksek, 

kadınlarda ise (%2,35) erkeklere (%2,04) göre daha yüksek bulunmuştur. 

Tablo 214’te, cevaplayıcıların %1,62’si son 12 ay içinde tüberküloz açısından doktor tarafından 

muayene edildiğini ve tüberkülin testi yapıldığını ifade etmişlerdir. Bu oran kentte (%1,80) kıra göre 

(%1,36) daha yüksek, erkeklerde ise (%1,76) kadınlara göre (%1,51) daha yüksek bulunmuştur. 

Tablo 212: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Üç Haftadan Uzun Süren Öksürük 

Geçirme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Üç Hafta veya Daha Uzun Süren Öksürük Geçirme 



Kent 611 9,41 5883 90,59 6494 100 

Kır 399 8,63 4224 91,37 4623 100 

Toplam 1010 9,09 10107 90,91 11117 100 

Cinsiyet 

Erkek 391 8,20 4377 91,80 4768 100 

Kadın 619 9,75 5730 90,26 6349 100 

Toplam 1010 9,09 10107 90,91 11117 100 


Tablo 213: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Balgamında Kan Bulunma veya 

Öksürürken Kan Gelme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Balgamında Kan Bulunma veya Öksürürken Kan Gelme 



Kent 153 2,36 6335 97,64 6488 100 

Kır 93 2,01 4526 97,99 4619 100 

Toplam 246 2,21 10861 97,79 11107 100 

Cinsiyet 

Erkek 97 2,04 4666 97,96 4763 100 

Kadın 149 2,35 6195 97,65 6344 100 

Toplam 246 2,21 10861 97,79 11107 100 


257

Tablo 214: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Doktor Tarafından Muayene 

edilme ve Tüberkülin Testi Yaptırma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Doktor Tarafından Muayene Edilme ve Tüberkülin Testi Yaptırma 



Kent 117 1,80 6365 98,20 6482 100 

Kır 63 1,36 4557 98,64 4620 100 

Toplam 180 1,62 10922 98,38 11102 100 

Cinsiyet 

Erkek 84 1,76 4680 98,24 4764 100 

Kadın 96 1,51 6242 98,49 6338 100 

Toplam 180 1,62 10922 98,38 11102 100 


Tablo 215’te, cevaplayıcılardan %3,18’i doktor tarafından muayene edilerek balgam muayenesi ya da 

göğüs filmi çektirdiklerini ifade etmişlerdir. Bu oranlar kentte ve erkeklerde kısmen yüksek 

bulunmuştur ancak, bulunan bu farklar yüzdeler itibariyle fazla büyük değildir. 

Tablo 215: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Doktor Tarafından Muayene 

Edilme, Balgam Muayenesi Yaptırma ve Göğüs Filmi Çektirme Durumlarının 


Doktor Tarafından Muayene Edilme, Balgam Muayenesi Yaptırma ve 

Göğüs Filmi Çektirme 



Kent 214 3,34 6190 96,66 6404 100 

Kır 134 2,94 4422 97,06 4556 100 

Toplam 348 3,18 10612 96,82 10960 100 

Cinsiyet 

Erkek 155 3,29 4550 96,71 4705 100 

Kadın 193 3,09 6062 96,91 6255 100 

Toplam 348 3,18 10612 96,82 10960 100 


Tablo 216’da, cevaplayıcılardan son 12 ay içinde yemeklerini kısıtlayacak bir ağız-diş sorunu 

yaşadığını ifade edenlerin; Tablo 217’de ise son 12 ay içinde ağız ve diş sorunu nedeniyle diş 

hekimine başvurduğunu söyleyenlerin yerleşim yeri, cinsiyete ve yaş gruplarına göre dağılımları 

verilmiştir. Tablo 216’dan görüldüğü gibi; cevaplayıcıların %34,57’si son 12 ay içinde yemesini 

kısıtlayacak bir ağız ve diş sorunu yaşadığını ifade etmiştir. Bu oran yerleşim yerleri açısından bir 

farklılık göstermezken kadınlarda (%35,22) erkeklere (%33,70) göre biraz daha yüksek bulunmuştur. 

25-44 yaş grubunda bu oran daha yüksektir. 

Tablo 217’de, cevaplayıcılardan %64,90’ı son 12 ay içinde ağız ve diş sorunu nedeniyle diş hekimine 

başvurduğunu söylemiştir. Bu oran kentte (%66,89) kıra göre (%62,17), erkeklerde ise (%68,38) 

kadınlara göre (%62,41) daha yüksek bulunmuştur. 

258

Tablo 216: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yemeklerini Kısıtlayacak Bir Ağız 

Diş Sorunu Yaşama Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Ağızda veya Dişlerde Sorun 



Kent 2247 34,39 4287 65,61 6534 100 

Kır 1617 34,82 3027 65,18 4644 100 

Toplam 3864 34,57 7314 65,43 11178 100 

Cinsiyet 

Erkek 1614 33,70 3176 66,30 4790 100 

Kadın 2250 35,22 4138 64,78 6388 100 

Toplam 3864 34,57 7314 65,43 11178 100 


18-24 465 30,31 1069 69,69 1534 100 

25-34 1048 37,97 1712 62,03 2760 100 

35-44 1005 38,74 1589 61,26 2594 100 

45-54 602 34,46 1145 65,54 1747 100 

55-64 369 30,72 832 69,28 1201 100 

65+ 375 27,94 967 72,06 1342 100 

Toplam 3864 34,57 7314 65,43 11178 100 


Tablo 217: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu Nedeniyle Diş 

Hekimine Başvurma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY- 

ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Ağız veya Dişler İçin Tıbbi Bakım veya Tedavi 



Kent 1477 66,89 731 33,11 2208 100 

Kır 999 62,17 608 37,83 1607 100 

Toplam 2476 64,90 1339 35,10 3815 100 

Cinsiyet 

Erkek 1088 68,38 503 31,62 1591 100 

Kadın 1388 62,41 836 37,59 2224 100 

Toplam 2476 64,90 1339 35,10 3815 100 


Tablo 218’de, cevaplayıcılardan %43,23’ü son 12 ay içinde ağız ve diş sorunu nedeniyle ilaç 

kullandıklarını ifade etmişlerdir. Bu oran kadınlarda (%44,78) erkeklere göre (%41,25) biraz daha 

yüksek bulunmuştur. 

259

Tablo 218: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu Nedeniyle İlaç 

Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Ağız ve Diş Sorunları Nedeniyle İlaç Tedavisi 




Kent 611 43,12 806 56,88 1417 100 

Kır 423 43,38 552 56,62 975 100 

Toplam 1034 43,23 1358 56,77 2392 100 

Cinsiyet 

Erkek 429 41,21 612 58,79 1041 100 

Kadın 605 44,78 746 55,22 1351 100 

Toplam 1034 43,23 1358 56,77 2392 100 


Tablo 219’da, cevaplayıcıların ağız ve diş problemi için diş ameliyatı veya çekim, protez, dolgu, v.b 

diş tedavisi görme durumu incelenmiştir. Cevaplayıcıların %84,83’ü bu tedavileri gördüklerini 

belirtmişlerdir. Kent bölgesinde bu oran %84,07 iken kır bölgesinde %85,97 olarak belirlenmiştir. 

Kadınlarda bu oran %83,19 iken erkeklerde %86,92 olarak saptanmıştır. 

Tablo 219: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu Nedeniyle Diş 

Ameliyatı/ Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Diş Tedavisi 



Kent 1240 84,07 235 15,93 1475 100 

Kır 852 85,97 139 14,03 991 100 

Toplam 2092 84,83 374 15,17 2466 100 

Cinsiyet 

Erkek 944 86,92 142 13,08 1086 100 

Kadın 1148 83,19 232 16,81 1380 100 

Toplam 2092 84,83 374 15,17 2466 100 


Tablo 220’de, cevaplayıcıların ağız ve diş problemi için köprü tedavisi görme durumunun yerleşim 

yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Bu oran cevaplayıcılar arasında %12,09 olarak 

belirlenmiştir. Kent bölgesinde cevaplayıcıların %13,61’i bu tedaviyi gördüklerini belirtirken, kırsal 

bölgede bu oran %9,84’tür. Cinsiyet göz önüne alındığında bu oran erkeklerde %12,60, kadınlarda ise 

%11,69’dur. 

260

Tablo 220: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu Nedeniyle 

Köprü Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Dolgu veya Köprüler 



Kent 191 13,61 1212 86,39 1403 100 

Kır 94 9,84 861 90,16 955 100 

Toplam 285 12,09 2073 87,91 2358 100 

Cinsiyet 

Erkek 130 12,60 902 87,40 1032 100 

Kadın 155 11,69 1171 88,31 1326 100 

Toplam 285 12,09 2073 87,91 2358 100 


Tablo 221’de, cevaplayıcıların ağız veya diş problemi için diş bakımı veya ağız hijyeni hakkında bilgi 

ve danışmanlık alma durumunun yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. 

Cevaplayıcıların %26,99’u bu konularda bilgi ve danışmanlık aldıklarını belirmişlerdir. Kırsal bölgede 

bu oran %24,37 iken, kent bölgesinde %28,75’tir. Bu oran kadınlarda %26,57 iken erkeklerde 

%27,53’dür. 


Danışmanlık / Bilgi Alıp Almama Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Danışmanlık / Bilgi Almak 

Evet Almış Hayır Almamış Toplam 


Kent 408 28,75 1011 71,25 1419 100 

Kır 233 24,37 723 75,63 956 100 

Toplam 641 26,99 1734 73,01 2375 100 

Cinsiyet 

Erkek 286 27,53 753 72,47 1039 100 

Kadın 355 26,57 981 73,43 1336 100 

Toplam 641 26,99 1734 73,01 2375 100 


261


Sayılan Hizmetler Dışında Herhangi Bir Hizmet Alıp Almama Durumlarının 


Herhangi Bir Diş Tedavisi Görmüş 


Sayı % 

Kent 76 56,30 

Kır 59 43,70 


Cinsiyet 

Erkek 53 39,26 

Kadın 82 60,74 


Tablo 222’de, 18 yaş ve üstü cevaplayıcıların son 12 ay içinde ağız ve diş sorunu nedeniyle sayılan 

hizmetler dışında herhangi bir hizmet alıp almama durumlarının yerleşim yeri ve cinsiyete göre 

dağılımı verilmiştir. Tablodan görüldüğü gibi, son 12 ay içinde ağız ve diş sorunu nedeniyle sayılan 

hizmetler dışında herhangi bir hizmet alma kentte kıra ve kadınlarda ise erkeklere göre daha fazladır. 

Tablo 223’te tüm dişsizlik durumunun yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. 

Cevaplayıcıların %14,18’i tüm dişlerini kaybettiklerini belirtmişlerdir. Bu oran kentlerde %12,67 iken 

kırsal bölgede %16,32’dir. Erkeklerde oran %13,58 iken kadınlarda ise %14,64 olarak belirlenmiştir. 

Tablo 223: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Ana Dişlerinin Hepsini Kaybedip Etmeme 

Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Ana Dişlerin Hepsinin Kaybedilmesi 



Kent 814 12,67 5609 87,33 6423 100 

Kır 743 16,32 3811 83,68 4554 100 

Toplam 1557 14,18 9420 85,82 10977 100 

Cinsiyet 

Erkek 639 13,58 4066 86,42 4705 100 

Kadın 918 14,64 5354 85,36 6272 100 

Toplam 1557 14,18 9420 85,82 10977 100 


Tablo 224’de görüldüğü gibi, 18 yaş üzeri cevaplayıcılar arasında son 12 ay içinde yaralanmalı trafik 

kazası geçirenlerin oranı %1,52 olarak bulunmuştur. Bu oran kentte (%1,59) kıra göre (%1,42) daha 

yüksektir. Cinsiyet dağılımı açısından incelendiğinde, erkeklerde son 12 ay içinde yaralanmalı trafik 

kazası geçirme oranı (%2,36) kadınlara göre (%0,89) çok daha yüksektir. Tablo 224’de trafik kazası 

geçirme oranı genç yaşlarda daha yüksek oranda görülmektedir. 18-24’te %2,21 iken 65 yaş üzerinde 

bu oran %1,19’a düşmektedir. Tablo 225’te, cevaplayıcılardan yaralanmalı trafik kazası geçirdiğini 

ifade edenlerden %9,88’i bu kazayı son 30 gün içerisinde, %13,58’i bir-iki ay önce, %47,53’ü ise 6-12 

ay önce geçirdiğini söylemiştir. 

262

Tablo 224: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların, Son 12 Ay İçinde Yaralanmalı Trafik Kazası 

Geçirip Geçirmediğinin Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) 

Yaralanmalı Trafik Kazası 

Evet Geçirmiş Hayır Geçirmemiş Toplam 


Kent 104 1,59 6428 98,41 6532 100 

Kır 66 1,42 4577 98,58 4643 100 

Toplam 170 1,52 11005 98,48 11175 100 

Cinsiyet 

Erkek 113 2,36 4675 97,64 4788 100 

Kadın 57 0,89 6330 99,11 6387 100 

Toplam 170 1,52 11005 98,48 11175 100 


18-24 34 2,21 1501 97,79 1535 100 

25-34 44 1,59 2718 98,41 2762 100 

35-44 43 1,66 2547 98,34 2590 100 

45-54 24 1,38 1720 98,62 1744 100 

55-64 9 0,75 1193 99,25 1202 100 

65+ 16 1,19 1326 98,81 1342 100 

Toplam 170 1,52 11005 98,48 11175 100 



Cevaplayıcıların Trafik Kazası Geçirme Zamanı,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) 

30 Gün 

İçinde 

1-2 Ay 

Önce 

Yaralanmalı Kazasının Olma Zamanı 

3-5 Ay 6-12 Ay 

Önce Önce 

Bilmiyor 

Toplam 

Yerleşim yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 9 8,91 11 10,89 25 24,75 53 52,48 3 2,97 101 100 

Kır 7 11,48 11 18,03 19 31,15 24 39,34 0 0 61 100 

Toplam 16 9,88 22 13,58 44 27,16 77 47,53 3 1,85 162 100 

Cinsiyet 

Erkek 12 10,91 14 12,73 29 26,36 53 48,18 2 1,82 110 100 

Kadın 4 7,69 8 15,38 15 28,85 24 46,15 1 1,92 52 100 

Toplam 16 9,88 22 13,58 44 27,16 77 47,53 3 1,85 162 100 


Tablo 226’da, son 12 ay içinde yaralanmalı trafik kazası geçiren cevaplayıcıların tedavi durumunun 

yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcıların %41,67’si sağlık bakımı 

aldıklarını belirtmişlerdir. Kentte yaşayanların %45,71’i sağlık bakımı alırken kırdakilerin sağlık 

bakımı alma oranı %34,92’dir. Sağlık bakımı alma durumu cinsiyete göre incelendiğinde erkeklerin 

%39,82’si kadınların ise %45,45’i sağlık bakımı almıştır. 

263


Cevaplayıcıların Tedavi Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY- 

ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Sağlık Bakımı 

Evet Aldı Hayır Almadı Toplam 


Kent 48 45,71 57 54,29 105 100 

Kır 22 34,92 41 65,08 63 100 

Toplam 70 41,67 98 58,33 168 100 

Cinsiyet 

Erkek 45 39,82 68 60,18 113 100 

Kadın 25 45,45 30 54,55 55 100 

Toplam 70 41,67 98 58,33 168 100 


Tablo 227’de, son 12 ay içinde yaralanmalı trafik kazası geçiren cevaplayıcıların ilk bakımının 

yapıldığı sağlık biriminin yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcıların 

trafik kazasında ilk tıbbi bakım aldığı kuruluşlar içinde en yüksek oran acil/devlet hastanesi olarak 

belirtilmiştir (%46,38). Bu oran kentte %46,81 iken kırda %45,45 olmuştur. Erkeklerde oran %45,45 

iken kadınlarda %48,00 olarak belirlenmiştir. 

Tablo 228’de, son 12 ay içinde yaralanmalı trafik kazası geçiren cevaplayıcıların ambulans hizmeti 

aldığı kuruluşa, yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcıların %54,29’u 

ambulans hizmeti almamıştır. Kırsal bölgede bu oran %59,09 iken, kentsel bölgede %52,08’dir. Bu 

oran kadınlarda %52,00 iken erkeklerde %55,56’dır. 

Tablo 229’da, son 12 ay içinde yaralanmalı trafik kazası geçiren cevaplayıcıların ayaktan tedavi 

hizmetini aldığı kuruluşa, yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcıların 

%71,43’ü resmi kurumdan ayaktan tedavi hizmeti alırken; kırsal bölgede bu oran %86,36, kentsel 

bölgede % 64,58’dir. Bu oran kadınlarda % 72,00 iken erkeklerde % 71,11’dir. 

Tablo 230’da, son 12 ay içinde yaralanmalı trafik kazası geçiren cevaplayıcıların yataklı tedavi 

hizmetini aldığı kuruluşa, yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcılardan 

%54,29’u kazadan sonra herhangi bir yataklı tedavi almadıklarını belirtmişlerdir. Kırsal bölgede bu 

oran %63,64 iken, kent bölgesinde %50,00’dir. Bu oran kadınlarda %56,00 iken erkeklerde 

%53,33’dür. Cevaplayıcıların %37,14’ü ise resmi kuruluştan yataklı tedavi hizmeti aldığını 

belirtmiştir. 

Tablo 231’de, son 12 ay içinde yaralanmalı trafik kazası geçiren cevaplayıcıların ilk tıbbi bakımı alma 

sürelerinin yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcıların %63,24’ü 1 saat 

veya daha az sürede tıbbi bakım aldıklarını belirtmişlerdir. Kırsal bölgede bu oran %66,67 iken, kent 

bölgesinde %61,70’dir. Bu oran kadınlarda %75,00 iken erkeklerde %56,82’dir. Cevaplayıcıların 

%14,71’i ise tıbbi bakım alma süresinin 24 saatten fazla olduğunu belirtmişlerdir. 

264

Tablo 227: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanmalı Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların İlk Bakımının Yapıldığı Sağlık Biriminin, Yerleşim 

Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Acil Bakım/ 

Ambulans 

Acil Odası/ 

Devlet 

Hastanesi 

Sağlık 

Ocağı 

Sağlık 

Evi 

Üniversite 

Hastanesi 

Acil Odası/ 

Özel 

Hastane/ 

Klinik 

Özel Doktor 

Muayenehanesi 

Diğer Özel 

Sağlık 

Kurumu 

Yerleşim Yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 6 12,77 22 46,81 3 6,38 1 2,13 2 4,26 7 14,89 3 6,38 2 4,26 1 2,13 47 100 

Kır 6 27,27 10 45,45 4 18,18 0 0,00 0 0,00 1 4,55 0 0,00 1 4,55 0 0,00 22 100 

Toplam 12 17,39 32 46,38 7 10,14 1 1,45 2 2,90 8 11,59 3 4,35 3 4,35 1 1,45 69 100 

Cinsiyet 

Erkek 6 13,64 20 45,45 5 11,36 1 2,27 2 4,55 5 11,36 2 4,55 2 4,55 1 2,27 44 100 

Kadın 6 24,00 12 48,00 2 8,00 0 0,00 0 0,00 3 12,00 1 4,00 1 4,00 0 0,00 25 100 

Toplam 12 17,39 32 46,38 7 10,14 1 1,45 2 2,90 8 11,59 3 4,35 3 4,35 1 1,45 69 100 


Tablo 228: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların Ambulans Hizmetini Aldığı Kuruluşa, Yerleşim Yerine ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Diğer 

Toplam 

Kazadan Sonra Alınan Ambulans Hizmeti 

Resmi Özel Bilmiyor Almadı Toplam 


Kent 11 22,92 10 20,83 2 4,17 25 52,08 48 100 

Kır 5 22,73 4 18,18 0 0,00 13 59,09 22 100 

Toplam 16 22,86 14 20,00 2 2,86 38 54,29 70 100 

Cinsiyet 

Erkek 8 17,78 11 24,44 1 2,22 25 55,56 45 100 

Kadın 8 32,00 3 12,00 1 4,00 13 52,00 25 100 

Toplam 16 22,86 14 20,00 2 2,86 38 54,29 70 100 

265

Tablo 229: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay içinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların Ayaktan 

Tedavi Hizmetini Aldığı Kuruluşa, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kazadan Sonra Alınan Ayaktan Tedavi Hizmeti 

Resmi 

Kurumdan 

Özel Kurumdan Bilmiyor Almadı Toplam 


Kent 31 64,58 11 22,92 1 2,08 5 10,42 48 100 

Kır 19 86,36 2 9,09 0 0,00 1 4,55 22 100 

Toplam 50 71,43 13 18,57 1 1,43 6 8,57 70 100 

Cinsiyet 

Erkek 32 71,11 8 17,78 0 0,00 5 11,11 45 100 

Kadın 18 72,00 5 20,00 1 4,00 1 4,00 25 100 

Toplam 50 71,43 13 18,57 1 1,43 6 8,57 70 100 

Tablo 230: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay içinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların Yataklı 



Kazadan Sonra Alınan Yataklı Tedavi 

Resmi Kuruluş Özel Kuruluş Almadı Toplam 


Kent 19 39,58 5 10,42 24 50,00 48 100 

Kır 7 31,82 1 4,55 14 63,64 22 100 

Toplam 26 37,14 6 8,57 38 54,29 70 100 

Cinsiyet 

Erkek 17 37,78 4 8,89 24 53,33 45 100 

Kadın 9 36,00 2 8,00 14 56,00 25 100 

Toplam 26 37,14 6 8,57 38 54,29 70 100 

Tablo 231: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay içinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların İlk Tıbbi 

Bakımı Alma Sürelerinin Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kazadan Sonra Tıbbi Bakım Alma Süresi 

1 Saat veya Daha Az 

1Saatten Fazla Fakat 

24 Saatten Az 

24 Saatten Fazla Toplam 

YerleşimYeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 29 61,70 10 21,28 8 17,02 47 100 

Kır 14 66,67 5 23,81 2 9,52 21 100 

Toplam 43 63,24 15 22,06 10 14,71 68 100 

Cinsiyet 

Erkek 25 56,82 13 29,55 6 13,64 44 100 

Kadın 18 75,00 2 8,33 4 16,67 24 100 

Toplam 43 63,24 15 22,06 10 14,71 68 100 


Tablo 232’de, cevaplayıcıların son 12 ay içinde düşme, yanma, zehirlenme, suda boğulma veya silahlı 

saldırıya uğrama durumlarının yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcıların 

%97,24’ü düşme, yanma, zehirlenme, suda boğulma veya silahlı saldırıya uğrama durumu olmadığını 

belirtmiştir. Kırsal bölgede bu oran %97,47 iken, kent bölgesinde %97,08’dir. Bu oran kadınlarda 

%97,12 iken erkeklerde %97,41’dir. Tablo 233’te 18 yaş ve üstü son 12 ay içinde yaralanma geçiren 

266

cevaplayıcıların yaralanma türü, yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı verilmiştir. Toplam bazında 

bakıldığında en yüksek orana sahip yaralanma türü %43.55 ile düşme olarak saptanmıştır. En düşük 

oran ise %1.61 ile suda boğulma olarak bulunmuştur. Yerleşim yeri bazında bakıldığında hem kentte 

(%43.06) hem de kırda (%44.23) düşme türü yaralanma en yüksek orana sahiptir. Bu durum cinsiyete 

göre incelendiğinde, düşme nedeniyle yaralanma oranı erkeklerde %42.31 iken kadınlarda %44.44 


Tablo 234-238’de, son 12 ay içinde yaralanan cevaplayıcıların yaralanma zamanları, tıbbi bakım alıp 

almamama durumları, ilk tıbbi bakım aldıkları kurum, kurumun türü ve tıbbi bakıma ulaşma 

durumlarının yerleşim yerine ve cinsiyete göre dağılımı incelenmiştir. Cevaplayıcıların yaralanma 

zamanında en yüksek oran %43,00 ile 6-12 ay önceki zaman dilimindedir (Tablo 234). 

Cevaplayıcıların %39,66’sı yaralanmaları için sağlık bakımı almadıklarını belirtmişlerdir (Tablo 235). 

Tıbbi bakım alanların %38,51’i acil/devlet hastanesinden ilk tıbbi bakımı almıştır (Tablo 236). 

Cevaplayıcıların ilk tıbbi bakımı aldıkları kurumun türü incelendiğinde (Tablo 237) en yüksek oran 

%80,46 ile devlet kurumudur. Cevaplayıcıların 1 saat veya daha az sürede ilk tıbbi bakıma ulaşma 

oranı %53,71’dir (Tablo 238). 

Tablo 232: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Düşme Yanma Zehirlenme Suda 

Boğulma veya Silahlı Saldırıya Uğrama Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 


Düşme, Yanma, Zehirlenme, Suda Boğulma, Silahlı Saldırıya Uğrama 



Kent 190 2,92 6319 97,08 6509 100 

Kır 117 2,53 4500 97,47 4617 100 

Toplam 307 2,76 10819 97,24 11126 100 

Cinsiyet 

Erkek 124 2,60 4653 97,41 4777 100 

Kadın 183 2,88 6166 97,12 6349 100 

Toplam 307 2,76 10819 97,24 11126 100 

n=11204 Bilinmeyen= 78 

267

Tablo 233: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanma Geçiren Cevaplayıcıların Yaralanma Türü, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son 12 Ay İçinde Geçirilen Yaralanmanın Türü 

Düşme Yanma Zehirlenme 

Suda 

Boğulma 

Ateşli veya 

Kesici 

Silahlarla 

Şiddete 

Maruz Kalma 

Hayvan 

Isırması, 

Böcek 

Sokması 

Diğer 

Toplam 

Yerleşim Yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 31 43,06 8 11,11 17 23,61 1 1,39 3 4,17 4 5,56 0 0,00 8 11,11 72 100 

Kır 23 44,23 5 9,62 6 11,54 1 1,92 2 3,85 2 3,85 3 5,77 10 19,23 52 100 

Toplam 54 43,55 13 10,48 23 18,55 2 1,61 5 4,03 6 4,84 3 2,42 18 14,52 124 100 

Cinsiyet 

Erkek 22 42,31 4 7,69 7 13,46 1 1,92 3 5,77 2 3,85 2 3,85 11 21,15 52 100 

Kadın 32 44,44 9 12,50 16 22,22 1 1,39 2 2,78 4 5,56 1 1,39 7 9,72 72 100 

Toplam 54 43,55 13 10,48 23 18,55 2 1,61 5 4,03 6 4,84 3 2,42 18 14,52 124 100 

n=307 Bilinmeyen: 183 

Tablo 234: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Olan Yaralanmanın Zamanına, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Vücut Yaralanmasının Zamanı 

30 gün içinde 1-2 ay önce 3-5 ay önce 6-12 ay once Bilmiyor Toplam 

Yerleşim Yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 30 16,04 36 19,25 43 22,99 77 41,18 1 0,53 187 100 

Kır 23 20,35 14 12,39 24 21,24 52 46,02 0 0,00 113 100 

Toplam 53 17,67 50 16,67 67 22,33 129 43,00 1 0,33 300 100 

Cinsiyet 

Erkek 20 16,53 19 15,70 29 23,97 53 43,80 0 0,00 121 100 

Kadın 33 18,44 31 17,32 38 21,23 76 42,46 1 0,56 179 100 

Toplam 53 17,67 50 16,67 67 22,33 129 43,00 1 0,33 300 100 


268

Tablo 235: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların Tıbbi Bakım Alıp Almama Durumlarına ,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Yaralanma Nedeniyle Tıbbi Bakım Alınması 


Evet Almış Hayır almamış Toplam 


Kent 104 56,83 79 43,17 183 100 

Kır 74 66,07 38 33,93 112 100 

Toplam 178 60,34 117 39,66 295 100 

Cinsiyet 

Erkek 79 66,39 40 33,61 119 100 

Kadın 99 56,25 77 43,75 176 100 

Toplam 178 60,34 117 39,66 295 100 


269

Tablo 236: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların İlk Tıbbi Bakımı Aldıkları Kurum, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Ambulans/ 

Acil Bakım 

Acil Odası/ 

Devlet 

Hastanesi 

Sağlık Ocağı 

Sağlık Evi 

Yaralanmaya İlk Tıbbi Bakımı Yapan Kurum 

Üniversite 

Hastanesi 

Diğer Kamu 

Sağlık 

Kurumu 

Acil Odası/ 

Özel Hastane 

Özel Doktor 

Muayenehane 

Diğer Özel 

Sağlık 

Kurumu 

YerleşimYeri 


Kent 10 9,80 34 33,33 7 6,86 1 0,98 6 5,88 8 7,84 13 12,75 6 5,88 3 2,94 14 13,73 102 100 

Kır 5 6,94 33 45,83 15 20,83 1 1,39 1 1,39 5 6,94 4 5,56 1 1,39 1 1,39 6 8,33 72 100 

Toplam 15 8,62 67 38,51 22 12,64 2 1,15 7 4,02 13 7,47 17 9,77 7 4,02 4 2,30 20 11,49 174 100 

Cinsiyet 

Erkek 8 10,39 28 36,36 10 12,99 1 1,30 2 2,60 8 10,39 8 10,39 2 2,60 2 2,60 8 10,39 77 100 

Kadın 7 7,22 39 40,21 12 12,37 1 1,03 5 5,15 5 5,15 9 9,28 5 5,15 2 2,06 12 12,37 97 100 

Toplam 15 8,62 67 38,51 22 12,64 2 1,15 7 4,02 13 7,47 17 9,77 7 4,02 4 2,30 20 11,49 174 100 


Diğer 

Toplam 

270

Tablo 237: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların İlk Tıbi Bakımı 

Aldıkları Kurumun Türü ,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


İlk Tibbi Bakımı Veren Kurumun Türü 


Devlet Özel Diğer Toplam 


Kent 76 76,00 23 23,00 1 1,00 100 100 

Kır 64 86,49 7 9,46 3 4,05 74 100 

Toplam 140 80,46 30 17,24 4 2,30 174 100 

Cinsiyet 

Erkek 63 82,89 13 17,11 0 0,00 76 100 

Kadın 77 78,57 17 17,35 4 4,08 98 100 

Toplam 140 80,46 30 17,24 4 2,30 174 100 


Tablo 238: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların İlk Tıbbi Bakımı 

Ulaşma Süresinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


İlk Tıbbi Bakıma Ulaşma Süresi 

1 saat veya daha az 1 saatten fazla fakat 24 saatten fazla Toplam 

24 saatten az 


Kent 58 57,43 27 26,73 16 15,84 101 100 

Kır 36 48,65 28 37,84 10 13,51 74 100 

Toplam 94 53,71 55 31,43 26 14,86 175 100 

Cinsiyet 

Erkek 47 61,84 23 30,26 6 7,89 76 100 

Kadın 47 47,47 32 32,32 20 20,20 99 100 

Toplam 94 53,71 55 31,43 26 14,86 175 100 


Tablo 239’da, cevaplayıcıların %15,73’üne bir hekim tarafından hipertansiyon tanısı konulduğu, bu 

oranın kadınlarda ve kırsal kesimde daha yüksek olduğu görülmüştür. H. Sönmez’in 1995’te yaptığı 

çalışmada hipertansiyon prevelansı %29,6 çıkmıştır [5]. Yaş grupları açısından incelendiğinde 

hipertansiyon görülmesi sıklığı ileri yaşlara doğru artmaktadır. 

Tablo 240’da, cevaplayıcıların %15,39’u hipertansiyonun son 12 aydır devam ettiğini belirtmiştir, bu 

oran erkeklerde kadınlara göre daha düşüktür. Cevaplayıcıların %10,48’i son iki haftada hekim 

tarafından verilmiş hipertansiyon ilacı kullanmadıklarını belirtmişlerdir (Tablo 241). 

271

Tablo 239: 18 Yaş ve Üstü Hekim Tarafından Hipertansiyon Tanısı Konulan Cevaplayıcıların 

Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Hekim Tarafından Hipertansiyon Tanısı 

Evet Hayır Bilmiyor Toplam 


Kent 1014 15,51 5509 84,27 14 0,21 6537 100 

Kır 745 16,03 3889 83,69 13 0,28 4647 100 

Toplam 1759 15,73 9398 84,03 27 0,24 11184 100 

Cinsiyet 

Erkek 496 10,35 4287 89,44 10 0,21 4793 100 

Kadın 1263 19,76 5111 79,97 17 0,27 6391 100 

Toplam 1759 15,73 9398 84,03 27 0,24 11184 100 


18-24 23 1,50 1509 98,31 3 0,20 1535 100 

25-34 115 4,16 2642 95,66 5 0,18 2762 100 

35-44 230 8,86 2357 90,83 8 0,31 2595 100 

45-54 352 20,15 1393 79,74 2 0,11 1747 100 

55-64 439 36,52 759 63,14 4 0,33 1202 100 

65+ 600 44,68 738 54,95 5 0,37 1343 100 

Toplam 1759 15,73 9398 84,03 27 0,24 11184 100 



Son 12 Ay İçinde Hipertansiyonun Devam Edip Etmemesinin Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Hipertansiyonun Son 12 Aydır Devam Etmesi 

Evet Devam Ediyor Hayır Devam Ediyor Toplam 


Kent 984 15,14 5516 84,86 6500 100 

Kır 727 15,74 3893 84,26 4620 100 

Toplam 1711 15,39 9409 84,61 11120 100 

Cinsiyet 

Erkek 493 10,36 4267 89,64 4760 100 

Kadın 1218 19,15 5142 80,85 6360 100 

Toplam 1711 15,39 9409 84,61 11120 100 


272


Hipertansiyon İlacı Kullanan Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Son İki Haftada Hekim Tarafından Verilmiş Hipertansiyon İlacı Kullanma 



Kent 680 10,48 5806 89,52 6486 100 

Kır 483 10,47 4126 89,53 4609 100 

Toplam 1163 10,48 9932 89,52 11095 100 

Cinsiyet 

Erkek 340 7,17 4407 92,84 4747 100 

Kadın 823 12,96 5525 87,04 6348 100 

Toplam 1163 10,48 9932 89,52 11095 100 


Tablo 242’de, cevaplayıcıların %35,84’ü ensenden başlayan bir ağrısı olduğunu, %23,86’sı bazen çift 

taraflı kulak çınlamasının olduğunu (Tablo 243), %11,76’sı bazen ani baş dönmesi ile başlayan 

bayılma nöbeti geçirdiklerini (Tablo 244), %22,81’i ise bazen kollarında halsizlik ve kuvvet kaybı 

olduğunu (Tablo 245) belirtmişlerdir. 

Tablo 242: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçerisinde Enseden Başlayan Ağrısı Olan Cevaplayıcıların 


Enseden Başlayan Ağrı 

Bazen Oluyor Sürekli Oluyor Hayır Olmuyor Toplam 


Kent 2365 36,35 547 8,41 3594 55,24 6506 100 

Kır 1626 35,11 416 8,98 2589 55,91 4631 100 

Toplam 3991 35,84 963 8,65 6183 55,52 11137 100 

Cinsiyet 

Erkek 1352 28,37 200 4,20 3213 67,43 4765 100 

Kadın 2639 41,42 763 11,97 2970 46,61 6372 100 

Toplam 3991 35,84 963 8,65 6183 55,52 11137 100 





Çift Taraflı Kulak Çınlaması 



Kent 1495 22,98 290 4,46 4721 72,56 6506 100 

Kır 1161 25,10 258 5,58 3206 69,32 4625 100 

Toplam 2656 23,86 548 4,92 7927 71,22 11131 100 

Cinsiyet 

Erkek 893 18,74 166 3,48 3706 77,78 4765 100 

Kadın 1763 27,69 382 6,00 4221 66,31 6366 100 

Toplam 2656 23,86 548 4,92 7927 71,22 11131 100 


273

Tablo 244: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçerisinde Ani Baş Dönmesi İle Başlayan Bayılma Nöbeti 

Olan Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Ani Baş Dönmesi İle Başlayan Bayılma Nöbeti 

Bazen Oluyor Sürekli Oluyor Hayır Yok Toplam 


Kent 745 11,51 83 1,28 5645 87,21 6473 100 

Kır 558 12,10 69 1,50 3982 86,40 4609 100 

Toplam 1303 11,76 152 1,37 9627 86,87 11082 100 

Cinsiyet 

Erkek 348 7,34 35 0,74 4357 91,92 4740 100 

Kadın 955 15,06 117 1,84 5270 83,10 6342 100 

Toplam 1303 11,76 152 1,37 9627 86,87 11082 100 


Tablo 245: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Kol ve Bacaklarında Tek Taraflı Uyuşma ve Kuvvet 

Kaybı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kollarda Hissizlik ve Kuvvet Kaybı 

Bazen Oluyor Sürekli Oluyor Yok Toplam 


Kent 1458 22,53 313 4,84 4701 72,64 6472 100 

Kır 1067 23,21 267 5,81 3264 70,99 4598 100 

Toplam 2525 22,81 580 5,24 7965 71,95 11070 100 

Cinsiyet 

Erkek 809 17,10 147 3,11 3775 79,79 4731 100 

Kadın 1716 27,07 433 6,82 4190 66,10 6339 100 

Toplam 2525 22,81 580 5,24 7965 71,95 11070 100 


Tablo 246’da, cevaplayıcıların %15,80’i kendilerine bir hekim tarafından bel ağrısı tanısı 

konulduğunu belirtmişlerdir. Bu oran kadınlarda erkeklere göre, kırsal alanda ise kente göre daha 

yüksektir. 45-54 yaş grubunda bu oran (%21,50) diğer yaş gruplarına göre daha yüksektir. 

Cevaplayıcıların %41,55’i bir hekim tarafından aldıkları bel ağrısı teşhislerinin “Omurlararası disk 

bozukluğu, tanımlanmamış”olduğunu belirtmişlerdir (Tablo 247-248). Cevaplayıcılardan %34,81’i 

son otuz gün içinde bel ağrısı çektiklerini belirtmiştir; bu oran kadınlarda erkeklere göre oldukça 

yüksektir (Tablo 249). Tablo 249a’da cevaplayıcıların bel ağrısını 1 gün çekmeleri erkeklerde % 3,57 

iken kadınlarda % 3,13’dür. Bu oran 30 gün bel ağrısı çekenlerde ise sırasıyla erkeklerde % 26,98 ve 

kadınlarda % 38,42’dir. Tablo 249 b’de bel ağrısı çekenler kır ve kentte yaklaşık olarak aynı 

saptanmıştır. Cevaplayıcıların %13,21’i son iki hafta içinde hekim tarafından reçete edilmiş bel ağrısı 

ilacı kullandıklarını belirtmiştir (Tablo 250). 

274

Tablo 246: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Bir Hekim Tarafından Bel Ağrısı Tanısı Konulma 



Bel Ağrısı Tanısı 



Kent 1000 15,32 5481 83,97 46 0,70 6527 100 

Kır 764 16,46 3851 82,98 26 0,56 4641 100 

Toplam 1764 15,80 9332 83,55 72 0,64 11168 100 

Cinsiyet 

Erkek 610 12,74 4150 86,68 28 0,58 4788 100 

Kadın 1154 18,09 5182 81,22 44 0,69 6380 100 

Toplam 1764 15,80 9332 83,56 72 0,64 11168 100 


18-24 107 6,98 1410 92,04 15 0,98 1532 100 

25-34 358 12,97 2386 86,45 16 0,58 2760 100 

35-44 437 16,88 2134 82,43 18 0,70 2589 100 

45-54 375 21,50 1361 78,04 8 0,46 1744 100 

55-64 254 21,13 942 78,37 6 0,50 1202 100 

65+ 233 17,38 1099 81,95 9 0,67 1341 100 

Toplam 1764 15,80 9332 83,56 72 0,64 11168 100 


275




ICD 10 

Kodu 

Hekim Teşhisi 

Türkiye 

Toplam 

Erkek 

Kadın 



M54.5 Bel ağrısı 131 7,43 49 8,05 82 7,10 

M53.2 Omurilik dengesizlikleri 94 5,33 33 5,42 61 5,28 

M19.9 Artroz, tanımlanmamış 41 2,32 13 2,13 28 2,42 


M47.9 Spondiloz, tanımlanmamış 31 1,76 9 1,48 22 1,90 


M16.9 Koksartroz, tanımlanmamış 23 1,30 5 0,82 18 1,56 

M79.1 Miyalji 21 1,19 9 1,48 12 1,04 

K46.9 

Karın fıtığı, tanımlanmamış tıkanıklık veya gangren 

olmadan 

20 1,13 7 1,15 13 1,13 

S33.5 Lomber omurga burkulma ve incinmesi 16 0,91 9 1,48 7 0,61 

M43.9 Şekil bozukluğu yapan dorsopati, tanımlanmamış 14 0,79 3 0,49 11 0,95 

S32.8 

Lomber omurga ve pelvisin diğer ve tanımlanmamış 

kısımlarının kırığı 

14 0,79 8 1,31 6 0,52 

G57.0 Siyatik sinir lezyonu 12 0,68 4 0,66 8 0,69 

M54.3 Siyatik 12 0,68 1 0,16 11 0,95 

E66.9 Şişmanlık, tanımlanmamış 8 0,45 1 0,16 7 0,61 

M41.9 Skolyoz, tanımlanmamış 8 0,45 1 0,16 7 0,61 

M48.0 Omurilik darlık 7 0,40 0 0,00 7 0,61 

N28.9 Böbrek ve üreter bozuklukları, tanımlanmamış 7 0,40 2 0,33 5 0,43 

S33.7 

Lomber omurga ve pelvis diğer ve tanımlanmamış 

kısımlarının burkulma ve incinmesi 

6 0,34 2 0,33 4 0,35 

M13.9 Artrit, tanımlanmamış 5 0,28 3 0,49 2 0,17 

M54.9 Dorsalji, tanımlanmamış 5 0,28 0 0,00 5 0,43 

M62.4 Kas kontraktürü 4 0,23 2 0,33 2 0,17 


R25.2 Kramp ve damar büzüşmesi 4 0,23 3 0,49 1 0,09 

G62.9 Polinöropati, tanımlanmamış 3 0,17 0 0,00 3 0,26 


M62.6 Kas burkulması 3 0,17 1 0,16 2 0,17 

Alt Toplam 1290 73,13 445 73,07 845 73,16 

Bilinmeyen 383 21,71 128 21,02 255 22,08 

Diğer 91 5,16 36 5,91 55 4,76 

Toplam 1764 100,00 609 100,00 1155 100,00 

276




ICD 10 

Kodu 


Türkiye 

Toplam 

Kent 

Kır 



M54.5 Bel ağrısı 131 7,43 76 7,59 55 7,21 







M79.1 Miyalji 21 1,19 12 1,20 9 1,18 

K46.9 

Karın fıtığı, tanımlanmamış tıkanıklık veya gangren 

olmadan 

20 1,13 16 1,60 4 0,52 



S32.8 

Lomber omurga ve pelvisin diğer ve tanımlanmamış 

kısımlarının kırığı 

14 0,79 10 1,00 4 0,52 


M54.3 Siyatik 12 0,68 8 0,80 4 0,52 





S33.7 



6 0,34 3 0,30 3 0,39 






G62.9 Polinöropati, tanımlanmamış 3 0,17 2 0,20 1 0,13 



Alt Toplam 1290 73,13 806 80,52 484 63,43 

Bilinmeyen 383 21,71 133 13,29 250 32,77 

Diğer 91 5,16 62 6,19 29 3,80 

Toplam 1764 100,00 1001 100,00 763 100,00 

277

Tablo 249: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılardan Son 30 Gün İçinde Bel Ağrısı Çekme Durumunun 


Son 30 Gün İçinde Bel Ağrısı Çekme 



Kent 2249 34,67 4204 64,82 33 0,51 6486 100 

Kır 1612 35,00 2979 64,68 15 0,33 4606 100 

Toplam 3861 34,81 7183 64,76 48 0,43 11092 100 

Cinsiyet 

Erkek 1175 24,75 3557 74,93 15 0,32 4747 100 

Kadın 2686 42,33 3626 57,15 33 0,52 6345 100 

Toplam 3861 34,81 7183 64,76 48 0,43 11092 100 


Tablo 249. a : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 30 Gün İçerisinde Bel Ağrısı Çekme Gün 

Sayısının Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Günler Sayı % Sayı % Sayı % 

1 42 3,57 84 3,13 126 3,26 

2 111 9,44 169 6,29 280 7,25 

3 115 9,79 225 8,38 340 8,80 

4 58 4,94 114 4,24 172 4,45 

5 81 6,89 151 5,62 232 6,01 

6 14 1,19 43 1,60 57 1,48 

7 90 7,66 186 6,92 276 7,15 

8 13 1,10 9 0,35 22 0,57 

9 3 0,26 11 0,41 14 0,36 

10 140 11,91 298 11,09 438 11,34 

11 0 0,00 2 0,07 2 0,05 

12 4 0,34 8 0,30 12 0,31 

13 3 0,26 5 0,19 8 0,21 

14 1 0,09 9 0,35 10 0,26 

15 73 6,21 133 4,95 206 5,34 

16 3 0,26 6 0,22 9 0,23 

17 1 0,09 4 0,15 5 0,13 

18 1 0,09 2 0,07 3 0,08 

19 0 0,00 2 0,07 2 0,05 

20 91 7,74 168 6,25 259 6,71 

22 0 0,00 1 0,04 1 0,03 

23 1 0,09 0 0,00 1 0,03 

24 0 0,00 1 0,04 1 0,03 

25 12 1,02 22 0,82 34 0,88 

26 0 0,00 2 0,07 2 0,05 

30 318 27,06 1031 38,38 1349 34,94 

Toplam 1175 100 2686 100 3861 100 

278

Tablo 249.b. : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 30 Gün İçerisinde Bel Ağrısı Çekme Gün 

Sayısının Kent ve Kıra Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Günler 



1 80 3,56 46 2,85 126 3,26 

2 181 8,05 99 6,14 280 7,25 

3 212 9,43 128 7,94 340 8,81 

4 112 4,98 60 3,72 172 4,45 

5 138 6,14 94 5,83 232 6,01 

6 35 1,56 22 1,36 57 1,48 

7 159 7,07 117 7,26 276 7,15 

8 12 0,53 10 0,62 22 0,57 

9 10 0,44 4 0,25 14 0,36 

10 252 11,20 186 11,54 438 11,34 

11 0 0,00 2 0,12 2 0,05 

12 4 0,18 8 0,50 12 0,31 

13 2 0,09 6 0,37 8 0,21 

14 8 0,36 2 0,12 10 0,26 

15 130 5,78 76 4,71 206 5,34 

16 5 0,22 4 0,25 9 0,23 

17 3 0,13 2 0,12 5 0,13 

18 3 0,13 0 0,00 3 0,08 

19 1 0,04 1 0,06 2 0,05 

20 145 6,45 114 7,07 259 6,71 

22 0 0,00 1 0,06 1 0,03 

23 0 0,00 1 0,06 1 0,03 

24 0 0,00 1 0,06 1 0,03 

25 22 0,98 12 0,74 34 0,88 

26 1 0,04 1 0,06 2 0,05 

30 734 32,64 615 38,15 1349 34,94 

Toplam 2249 100 1612 100 3861 100 

Tablo 250: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Bel 

Ağrısı İlacı Reçete Etme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Haftadır Hekim Tarafından Verilmiş Bel Ağrısı İlacı Kullanma 

Evet Kullanıyor Hayır Kullanmıyor Bilmiyor Toplam 


Kent 301 13,53 1923 86,43 1 0,04 2225 100 

Kır 204 12,77 1392 87,11 2 0,13 1598 100 

Toplam 505 13,21 3315 86,71 3 0,08 3823 100 

Cinsiyet 

Erkek 134 11,52 1029 88,48 0 0,00 1163 100 

Kadın 371 13,95 2286 85,94 3 0,11 2660 100 

Toplam 505 13,21 3315 86,71 3 0,08 3823 100 


Tablo 251-253’te cevaplayıcıların %62,15’inde öne eğilme ve eşya kaldırma durumunda belinde ağrı 

olduğunu belirtmiştir. Cevaplayıcıların %41,37’si belin yan tarafından ani olarak başlayan ve 

bacaklara doğru yayılan ağrı durumu olduğunu, %62,68’i ise belinde rahatsızlık vermeyen devamlı 

ağrı durumunun bulunduğunu ifade etmiştir. Bu oranların kadınlarda erkeklere göre daha yüksek 

olduğu görülmüştür. 

279

Tablo 251: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Öne Eğilme ve Eşya Kaldırırken Belinde Ağrı olma 


Öne Eğilme ve Eşya Kaldırmada Ağrı 



Kent 1377 61,58 850 38,01 9 0,40 2236 100 

Kır 1007 62,94 581 36,31 12 0,75 1600 100 

Toplam 2384 62,15 1431 37,30 21 0,55 3836 100 

Cinsiyet 

Erkek 670 57,26 495 42,31 5 0,43 1170 100 

Kadın 1714 64,29 936 35,11 16 0,60 2666 100 

Toplam 2384 62,15 1431 37,30 21 0,55 3836 100 


Tablo 252: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Belinin Yan Tarafından Ani Olarak Başlayan ve 

Bacaklara Doğru Yayılan Ağrı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME 

Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Belin Yan Tarafından Ani Başlayan Ağrı 



Kent 902 40,32 1321 59,05 14 0,63 2237 100 

Kır 685 42,84 901 56,35 13 0,81 1599 100 

Toplam 1587 41,37 2222 57,92 27 0,70 3836 100 

Cinsiyet 

Erkek 369 31,54 793 67,78 8 0,68 1170 100 

Kadın 1218 45,69 1429 53,60 19 0,71 2666 100 

Toplam 1587 41,37 2222 57,92 27 0,70 3836 100 


Tablo 253: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Belinde Fazla Rahatsızlık Vermeyen Devamlı Ağrı 


Belde Fazla Rahatsızlık Vermeyen Devamlı Ağrı 



Kent 1398 62,58 826 36,97 10 0,45 2234 100 

Kır 1005 62,81 591 36,94 4 0,25 1600 100 

Toplam 2403 62,68 1417 36,96 14 0,37 3834 100 

Cinsiyet 

Erkek 663 56,62 505 43,13 3 0,26 1171 100 

Kadın 1740 65,34 912 34,25 11 0,41 2663 100 

Toplam 2403 62,68 1417 36,96 14 0,37 3834 100 


Tablo 254-256’da cevaplayıcıların %0,52’si kendilerine hekim tarafından epilepsi tanısı konulduğunu 

belirtmiştir. Bu oran kentte %0,54, kırda %0,50; erkeklerde %0,67, kadınlarda %0,41 bulunmuştur. 

Yaş grupları arasında bu oran %0,69 ile en yüksek 25-34 yaş grubunda tespit edilmiştir. 

Cevaplayıcıların %0,36’sı son bir yıl içinde epilepsi nöbeti geçirdiğini, %0,28’i ise son iki haftada 

hekim tarafından reçete edilmiş epilepsi ilacı kullandığını belirtmiştir. Bu oranlar kentte kırsal kesime 

göre ve erkeklerde kadınlara göre daha yüksektir. Özdemir Zülkarni’nin [5] yaptığı çalışmada epilepsi 

prevelansı %0,017 olarak tespit edilmiştir. 

280

Tablo 254: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından Epilepsi Tanısı Konma 



Hekim Tarafından Epilepsi Tanısı 



Kent 35 0,54 6496 99,42 3 0,04 6534 100 

Kır 23 0,50 4622 99,48 1 0,02 4646 100 

Toplam 58 0,52 11118 99,45 4 0,03 11180 100 

Cinsiyet 

Erkek 32 0,67 4759 99,31 1 0,02 4792 100 

Kadın 26 0,41 6359 99,55 3 0,04 6388 100 

Toplam 58 0,52 11118 99,45 4 0,03 11180 100 


18-24 10 0,65 1525 99,35 0 0,00 1535 100 

25-34 19 0,69 2740 99,28 1 0,03 2760 100 

35-44 11 0,42 2582 99,54 1 0,04 2594 100 

45-54 7 0,40 1740 99,60 0 0,00 1747 100 

55-64 7 0,58 1195 99,42 0 0,00 1202 100 

65+ 4 0,30 1336 99,55 2 0,15 1342 100 

Toplam 58 0,52 11118 99,45 4 0,03 11180 100 


Tablo 255: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Yıl içinde Epilepsi Nöbeti Geçirip 

Geçirmediklerinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son Bir Yıl içinde Epilepsi Nöbeti 




Kent 23 0,35 6494 99,60 3 0,05 6520 100 

Kır 17 0,37 4605 99,59 2 0,04 4624 100 

Toplam 40 0,36 11099 99,60 5 0,04 11144 100 

Cinsiyet 

Erkek 22 0,46 4756 99,52 1 0,02 4779 100 

Kadın 18 0,28 6343 99,65 4 0,07 6365 100 

Toplam 40 0,36 11099 99,60 5 0,04 11144 100 


281


Epilepsi İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Hafta İçinde Epilepsi İlacı Kullanma 



Kent 20 0,31 6497 99,69 6517 100 

Kır 11 0,24 4618 99,76 4629 100 

Toplam 31 0,28 11115 99,72 11146 100 

Cinsiyet 

Erkek 19 0,40 4759 99,60 4778 100 

Kadın 12 0,19 6356 99,81 6368 100 

Toplam 31 0,28 11115 99,72 11146 100 


Tablo 257-261’de, cevaplayıcıların %2,44’ü son 12 ay içinde bilinç kaybı durumlarının; %5,59’u kol 

ve bacaklarında kontrol edemedikleri titreme ataklarının olduğunu, %0,58’i son 12 ay içinde düşüp 

dilini ısırma durumunun, %0,49’u son 12 ay içinde düşüp tuvalet kontrolünü kaybetme durumunun 

olduğunu ve %3,30’u da son 12 ay içinde tek kol, bacak veya yüzde kısa titreme nöbeti geçirdiklerini 

belirtmişlerdir. 

Tablo 257: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Bilinç Kaybı Olup Olmama 


Son İki Hafta İçinde Bilinç Kaybı 


Evet Olmuş Hayır Olmamış Toplam 


Kent 173 2,65 6352 97,35 6525 100 

Kır 99 2,13 4541 97,87 4640 100 

Toplam 272 2,44 10893 97,56 11165 100 

Cinsiyet 

Erkek 96 2,01 4689 97,99 4785 100 

Kadın 176 2,76 6204 97,24 6380 100 

Toplam 272 2,44 10893 97,56 11165 100 


Tablo 258: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Kol ve Bacaklarında Kotrol 

Edemedikleri Titreme Atağı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Titreme Atağı 




Kent 371 5,69 6150 94,31 6521 100 

Kır 253 5,45 4387 94,55 4640 100 

Toplam 624 5,59 10537 94,41 11161 100 

Cinsiyet 

Erkek 187 3,91 4597 96,09 4784 100 

Kadın 437 6,85 5940 93,15 6377 100 

Toplam 624 5,59 10537 94,41 11161 100 


282

Tablo 259: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Düşüp Dilini Isırma Durumunun 


Düşüp Dili Isırma 



Kent 38 0,58 6477 99,42 6515 100 

Kır 27 0,58 4611 99,42 4638 100 

Toplam 65 0,58 11088 99,42 11153 100 

Cinsiyet 

Erkek 19 0,40 4760 99,60 4779 100 

Kadın 46 0,72 6328 99,28 6374 100 

Toplam 65 0,58 11088 99,42 11153 100 


Tablo 260: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Düşüp Tuvalet Kontrolünü 

Kaybetme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Düşüp, Tuvalet Kontrolünü Kaybetme 




Kent 34 0,52 6471 99,48 6505 100 

Kır 21 0,45 4618 99,55 4639 100 

Toplam 55 0,49 11089 99,51 11144 100 

Cinsiyet 

Erkek 24 0,50 4752 99,50 4776 100 

Kadın 31 0,49 6337 99,51 6368 100 

Toplam 55 0,49 11089 99,51 11144 100 


Tablo 261: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Tek Kol, Bacak veya Yüzde Kısa 

Titreme Nöbeti Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kısa Titreme 



Kent 217 3,34 6288 96,66 6505 100 

Kır 150 3,24 4480 96,76 4630 100 

Toplam 367 3,30 10768 96,70 11135 100 

Cinsiyet 

Erkek 132 2,76 4643 97,24 4775 100 

Kadın 235 3,69 6125 96,31 6360 100 

Toplam 367 3,30 10768 96,70 11135 100 


283

Tablo 262: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından İnme /Felç Tanısı Konulma 

Durumlarının Yerleşim Yeri , Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME 

Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

İnme veya Felç Geçirme 




Kent 128 1,96 6396 97,95 6 0,09 6530 100 

Kır 91 1,96 4547 97,97 3 0,06 4641 100 

Toplam 219 1,96 10943 97,96 9 0,08 11171 100 

Cinsiyet 

Erkek 95 1,98 4688 97,95 3 0,06 4786 100 

Kadın 124 1,94 6255 97,97 6 0,09 6385 100 

Toplam 219 1,96 10943 97,96 9 0,08 11171 100 


18-24 6 0,39 1527 99,54 1 0,07 1534 100 

25-34 17 0,62 2735 99,20 5 0,18 2757 100 

35-44 44 1,70 2547 98,26 1 0,04 2592 100 

45-54 37 2,12 1710 97,88 0 0 1747 100 

55-64 39 3,25 1160 96,67 1 0,08 1200 100 

65+ 76 5,67 1264 94,26 1 0,07 1341 100 

Toplam 219 1,96 10943 97,96 9 0,08 11171 100 


Tablo 263: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Baş Ağrısı Baş Dönmesi Geçirme 



Son 12 Ay İçinde Baş ağrısı Baş Dönmesi 




Kent 2128 34,00 4130 66,00 6258 100 

Kır 1600 35,28 2935 64,72 4535 100 

Toplam 3728 34,54 7065 65,46 10793 100 

Cinsiyet 

Erkek 1309 28,33 3312 71,67 4621 100 

Kadın 2419 39,19 3753 60,81 6172 100 

Toplam 3728 34,54 7065 65,46 10793 100 


Tablo 262-265’te, cevaplayıcıların %1,96’sı inme/felç geçirme durumunun olduğunu belirtmiştir. 

Cevaplayıcıların son 12 ay içinde baş ağrısı, baş dönmesi geçirme durumları %34,54 iken; son 12 ay 

içinde bilinç kaybı durumu %2,94 olmuştur. Cevaplayıcıların %3,69’u ise son 12 ay içinde dilde 

ağırlaşma ve konuşma zorluğu yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Kent, kır ve cinsiyet açısından bu 

oranlarda değişiklik Gözlememektedir. Yaş grupları içinde inme/felç geçirme açısından ileri yaşlara 

doğru gittikçe oran artmaktadır. 

284



Bilinç Kaybı 



Kent 191 3,05 6067 96,95 6258 100 

Kır 126 2,78 4407 97,22 4533 100 

Toplam 317 2,94 10474 97,06 10791 100 

Cinsiyet 

Erkek 108 2,34 4515 97,66 4623 100 

Kadın 209 3,39 5959 96,61 6168 100 

Toplam 317 2,94 10474 97,06 10791 100 


Tablo 265: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Dilde Ağırlaşma ve Konuşma 

Zorluğu Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Konuşmada zorlanma, Kekeleme 



Kent 224 3,58 6031 96,42 6255 100 

Kır 174 3,84 4360 96,16 4534 100 

Toplam 398 3,69 10391 96,31 10789 100 

Cinsiyet 

Erkek 130 2,81 4489 97,19 4619 100 

Kadın 268 4,34 5902 95,66 6170 100 

Toplam 398 3,69 10391 96,31 10789 100 


Tablo 266’da cevaplayıcıların %14,63’ü son 12 ay içinde hatırlama güçlüğü çektiğini belirtmiş, bu 

oran kadınlarda erkeklere göre daha yüksek çıkmıştır. Cevaplayıcılarda son 12 ay içinde inme felç 

geçirme durumu %1,30 olarak bulunmuştur (Tablo 267). Bu oran kırda kente göre ve kadınlarda 

erkeklere göre daha yüksektir. Son 12 ay içinde inme felç nedeniyle hekime başvuranların oranı 

%2,89’dur (Tablo 268). Bu oran da kırsal alanda kente göre ve kadınlarda erkeklere göre daha 

yüksektir. Tablo 268 a ve b’de bir hekim tarafından inme/felç tanısı konulan cevaplayıcıların bu olaya 

sebeplerin başında genel hastalıklar kentte % 32,80, kırda 24,66 olarak bulunmuştur. Cinsiyet 

açısından bu durum değerlendirildiğinde aynı nedenden dolayı kadınlarda % 33,33, erkeklerde ise % 

23,61’dir. 

Tablo 266: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Hatırlama Güçlüğü Durumunun 


Hatırlamada Güçlük 



Kent 884 14,14 5367 85,86 6251 100 

Kır 693 15,29 3838 84,71 4531 100 

Toplam 1577 14,63 9205 85,37 10782 100 

Cinsiyet 

Erkek 495 10,72 4122 89,28 4617 100 

Kadın 1082 17,57 5083 82,45 6165 100 

Toplam 1577 14,63 9205 85,37 10782 100 


285

Tablo 267: 18 Yaş ve Üst Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde İnme Felç Geçirme Durumunun 

Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) 

İnme/ Felç Geçirme 



Kent 80 1,28 6175 98,72 6255 100 

Kır 60 1,32 4473 98,68 4533 100 

Toplam 140 1,30 10648 98,70 10788 100 

Cinsiyet 

Erkek 57 1,23 4562 98,77 4619 100 

Kadın 83 1,35 6086 98,65 6169 100 

Toplam 140 1,30 10648 98,70 10788 100 


Tablo 268: 18 Yaş ve Üst Cevaplayıcılarda Son 12 Ay içinde İnme Felç Geçirme Nedeni İle 

Hekime Başvurma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


İnme Felç / Geçirme 



Kent 181 2,90 6066 97,10 6247 100 

Kır 130 2,87 4393 97,13 4523 100 

Toplam 311 2,89 10459 97,11 10770 100 

Cinsiyet 

Erkek 105 2,28 4504 97,72 4609 100 

Kadın 206 3,34 5955 96,66 6161 100 

Toplam 311 2,89 10459 97,11 10770 100 


286

Tablo 268 a : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Bir Hekim Tarafından İnme 



Serebrovasküler 

(kaza/trafik 

kazası) 

İskemik 

Atak 

(Geçici) 

Şeker Hastalığı, 

Enfaktüs Geçirme 

Hipertansiyon gibi Bir 

Hastalık 

Nörolojik 

Bozukluk 

Diğer 

Toplam 

Yerleşim Yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 3 2,40 15 12,00 41 32,80 14 11,20 52 41,60 125 100 

Kır 4 5,48 7 9,59 18 24,66 9 12,33 35 47,95 73 100 

Toplam 7 3,54 22 11,11 59 29,80 23 11,62 87 43,94 198 100 

Bilinmeyen = 21 

Tablo 268. b. : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Bir Hekim Tarafından İnme 

Felç Tanısı Konulanların Nedenlerinin Cinsiyete Göre Dağılımı 



(kaza/trafik 

kazası) 

İskemik 

Atak 

(Geçici) 



Hipertansiyon gibi 

Bir Hastalık 

Nörolojik 

Bozukluk 

Diğer 

Toplam 

Cinsiyet Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Erkek 6 8,33 7 9,72 17 23,61 8 11,11 34 47,22 72 100 

Kadın 1 0,79 15 11,90 42 33,33 15 11,90 53 42,06 126 100 

Toplam 7 3,54 22 11,11 59 29,80 23 11,62 87 43,94 198 100 


287

4. ANKETÖRÜN CEVAPLAYICI İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRMESİ 

VEGÖZLEMLERİ 

Ankette bulunan hane halkı ve cevaplayıcı ile ilgili bölümlerin doldurulması tamamlandıktan sonra, 

anketin doldurulması ve görüşülen kişilerin gösterdikleri kolaylık ve işbirliği durumunun 

değerlendirmesi amacıyla beş başlık altında 15 sorunun yanıtlanması anketörden istenmiştir. 

Cevaplayıcının anketin uygulamasında anketöre sağladığı kolaylık ve iş birliğinin bölgelere ve 

yerleşim yerine göre dağılımları Tablo 269’da verilmiştir. Buna göre, genel olarak % 13,37’sinin 

mükemmel, % 33,18’inin çok iyi olduğu görülmüş olup, kötü olarak değerlendirilenlerin oranının % 

2,08 olduğu tespit edilmiştir. Yerleşim yerleri açısından incelendiğinde ise kentte mükemmel diyenler 

% 14,08 iken, kırda bu oran % 12,38’e düşmektedir. 

Tablo 270’te, cevaplayıcıların anketin uygulamasında genel olarak soruları algılamalarının ve verdiği 

yanıtların tutarlılığının bölgelere ve yerleşim yerlerine göre dağılımları görülmektedir. Cevaplayıcının 

soruları algılama ve verdiği yanıtların tutarlılığı incelendiğinde % 49’unun yüksek seviyede soruları 

algıladığı ve verdiği yanıtların tutarlı olduğu görülmüştür. Genelde % 1,5 oranında algılamanın çok 

düşük olduğu bu durumun, kır da kente göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. 

Tablo 269: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Anketin Uygulanmasında Anketöre Sağladığı 

Kolaylık ve İşbirliğine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Cevaplayıcının Sağladığı Kolaylık/İşbirliği 

Mükemmeldi Çok İyiydi İyiydi Ortaydı Kötüydü Toplam 


Batı 513 12,07 1587 37,40 1758 41,42 330 7,77 56 1,30 4244 100 

Akdeniz 219 14,82 519 35,12 541 36,60 165 11,23 33 2,23 1477 100 

Orta 321 16,99 678 35,88 682 35,99 182 9,60 29 1,53 1892 100 

Karadeniz 191 13,95 405 29,58 585 42,80 161 11,76 26 1,90 1368 100 

Doğu 249 11,41 514 23,56 914 41,89 416 19,16 86 3,99 2179 100 

Toplam 1493 13,37 3703 33,18 4480 40,12 1254 11,25 230 2,08 11160 100 


Kent 919 14,08 2214 33,90 2615 40,05 655 10,02 125 1,93 6528 100 

Kır 574 12,38 1489 32,13 1865 40,23 599 12,98 105 2,29 4632 100 

Toplam 1493 13,37 3703 33,18 4480 40,12 1254 11,25 230 2,08 11160 100 


288

Tablo 270 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Anketin Uygulanmasında Genel Olarak Soruları 

Algılamalarının ve Verdiği Yanıtların Tutarlılığına, Bölgelereve Yerleşim Yerine 


Bölge 

Cevaplayıcının Soruları Algılama ve Verdiği Yanıtların Tutarlılığı 

Çok Yüksek Yüksek Orta Düşük Çok Düşük Toplam 


Batı 416 9,85 2448 57,99 1141 27,00 186 4,40 29 0,70 4220 100 

Akdeniz 147 9,99 613 41,64 543 36,89 137 9,30 31 2,11 1471 100 

Orta 201 10,67 945 50,20 601 32,00 116 6,16 18 1,00 1881 100 

Karadeniz 150 11,01 638 46,81 466 34,19 91 6,68 18 1,32 1363 100 

Doğu 146 6,75 793 36,65 934 43,20 218 10,07 70 3,20 2161 100 

Toplam 1060 9,54 5437 48,98 3685 33,21 748 6,74 166 1,50 11096 100 


Kent 706 10,87 3426 52,80 1937 29,86 350 5,39 68 1,08 6487 100 

Kır 354 7,67 2011 43,61 1748 37,93 398 8,65 98 2,15 4609 100 

Toplam 1060 9,54 5437 49,00 3685 33,21 748 6,74 166 1,52 11096 100 


Tablo 271 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tüm Sorulara Cevap Verme Durumunun Bölgelere 

ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 



Batı 4149 99,40 23 0,55 4172 100 

Akdeniz 1458 99,32 10 0,68 1468 100 

Orta 1829 99,78 3 0,22 1832 100 

Karadeniz 1300 99,69 4 0,31 1304 100 

Doğu 2044 99,27 15 0,73 2059 100 

Toplam 10780 99,48 55 0,52 10835 100 


Kent 6322 99,61 24 0,39 6346 100 

Kır 4458 99,31 31 0,69 4489 100 

Toplam 10780 99,48 55 0,52 10835 100 


289

Tablo 272 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tüm Sorulara Evet Cevabı Verme Durumunun 

Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Bölge 

Tümü Kısmen Toplam 


Batı 3823 95,15 194 4,85 4017 100 

Akdeniz 1240 85,60 208 14,35 1448 100 

Orta 1735 95,44 83 4,56 1818 100 

Karadeniz 1241 95,02 65 4,98 1306 100 

Doğu 1820 87,84 249 12,16 2069 100 

Toplam 

9859 92,47 799 7,53 10658 100 


Kent 5753 92,63 457 7,37 6210 100 

Kır 4106 92,25 342 7,75 4448 100 

Toplam 9859 92,47 799 7,53 10658 100 


Tablo 271 ve 272’de cevaplayıcıların tüm sorulara cevap verme durumu incelenmiştir. 

Cevaplayıcıların tüm sorulara cevap verme oranı %99,48 olmuştur. Bu oran kentte %99,61, kırda ise 

%99,31 olarak gerçekleşmiştir. Genel olarak bakıldığında cevaplayıcıların cevap verme oranı çok 

yüksektir. 

Tablo 273’te cevaplayıcıların sağlık durumu incelenmiştir. Cevaplayıcıların %5,53’ünde işitme 

problemi, %5,79’unda görme problemi, %0,18’inde tekerlekli sandalye kullanma, %1,45’inde baston 

vb kullanma %6,40’ında yürüme güçlüğü, %0,70’inde ekstremitelerde felç, %1,60’ınde öksürme, 

%3,40’ında nefes darlığı, %11,50’sinde algılama zorluğu ve %0,60’ında uzuv eksikliği vardır. 

290

Tablo 273 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Gözlemlenebilen Sağlık Durumlarının Bölgelere Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

İşitme Problemi 

Görme 

problemi 

Cevaplayıcının Sağlık Durumu 

Tekerlekli Sandalye 

Kullanma Durumu 

Baston,Koltuk Değneği, 

Yürüteç Kullanma Durumu 

Bölge 

Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır 

Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 226 5,32 4019 94,68 264 6,21 3982 93,79 11 0,26 4233 99,74 69 1,62 4176 98,38 255 6,01 3986 93,99 

Akdeniz 97 6,55 1384 93,45 94 6,35 1385 93,65 3 0,20 1478 99,80 16 1,08 1464 98,92 92 6,21 1388 93,79 

Orta 94 4,96 1798 95,04 82 4,34 1807 95,66 1 0,05 1891 99,95 32 1,69 1859 98,31 127 6,72 1762 93,28 

Karadeniz 71 5,18 1299 94,82 72 5,26 1297 94,74 1 0,07 1367 99,93 14 1,02 1355 98,98 82 5,99 1287 94,01 

Doğu 129 5,95 2054 94,05 134 6,19 2045 93,81 4 0,18 2177 99,82 30 1,42 2149 98,58 157 7,25 2018 92,75 

Toplam 617 5,53 10554 94,47 646 5,79 10516 94,21 20 0,18 11146 99,82 161 1,45 11003 98,55 713 6,40 10441 93,60 


Ekstremitlerde Felç Öksürme Nefes Darlığı Algılama Zorluğu Uzuv Eksikliği 

Bölge Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır 


Batı 37 0,87 4208 99,13 51 1,20 4193 98,80 110 2,60 4134 97,40 302 7,14 3938 92,86 22 0,52 4220 99,48 

Akdeniz 12 0,81 1469 99,19 21 1,42 1459 98,58 53 3,59 1424 96,41 215 14,57 1266 85,43 6 0,40 1475 99,60 

Orta 8 0,42 1882 99,58 34 1,80 1855 98,20 54 2,86 1831 97,14 151 8,00 1735 92,00 11 0,58 1879 99,42 

Karadeniz 13 0,95 1356 99,05 14 1,02 1355 98,98 33 2,41 1335 97,59 127 9,29 1240 90,71 7 0,51 1362 99,49 

Doğu 12 0,60 2169 99,40 60 2,75 2119 97,25 132 6,11 2042 93,89 491 22,50 1687 77,50 21 0,96 2156 99,04 

Toplam 82 0,70 11084 99,30 180 1,60 10981 98,40 382 3,40 10766 96,60 1286 11,50 9866 88,50 67 0,60 11092 99,40 

Cevaplayıcının Diğer Sağlık 

Durumu 

Evet 

Hayır 

Bölge Sayı % Sayı % 

Batı 181 4,29 4059 95,71 

Akdeniz 108 7,29 1372 92,71 

Orta 79 4,18 1809 95,82 

Karadeniz 55 4,02 1312 95,98 

Doğu 205 9,46 1969 90,54 

Toplam 628 5,65 10521 94,35 

Yürüme 

Güçlüğü 

291

5. KOMŞU HANE HALKI NÜFUS BİLGİLERİNİN DEMOGRAFİK 

DEĞERLENDİRMESİ 

Örnekleme çıkan hanenin 2 önceki ve 2 sonraki komşular ziyaret edilerek anketörler tarafından ankette 

yer alan komşu hane halkı bilgi formu doldurulmuştur. Bu bilgi formunda hanede yaşayan kişilerin 

toplam sayısı, kişilerin ad ve soy adları, cinsiyeti ve bitirdiği yaş sorulmuştur. Bu formda yer alan 

diğer bir soru ise son bir yıl içindeki hane halkı fertlerinden ölen var ise ölümün tespitidir. Nüfus 

tespiti yapılan hanelerde toplam 165 085 kişinin yaşadığı tespit edilmiştir. Bu nüfus içerisinde yaşı 

veya cinsiyeti belli olmayan 1590 kişi çıkarıldığında 163 495 kişi kalmıştır. Bu nüfusun yaş grupları, 

bölge, yerleşim yeri ve cinsiyete göre dağılımı ve yüzdeleri Tablo 274 ve 275’te verilmiştir. Yaşa özel 

ölüm hızının hesaplanmasında bu nüfuslar kullanılacaktır. 

Tablo 274 : Örnekleme Çıkan Hanelerin İki Önceki ve İki Sonraki Komşularındaki Nüfusun 

Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 


Yaş Gruplarına Göre Yüzdeler 

Cinsiyet 

Toplam 

Erkek 

Kadın 


0-4 7053 51,24 6711 48,76 13764 100 

5-9 8095 51,33 7674 48,67 15769 100 

10-14 8618 51,07 8256 48,93 16874 100 

15-19 7923 49,00 8247 51,00 16170 100 

20-24 6723 46,09 7863 53,91 14586 100 

25-29 6047 47,36 6720 52,64 12767 100 

30-34 6251 48,95 6519 51,05 12770 100 

35-39 5821 49,56 5924 50,44 11745 100 

40-44 5703 50,97 5487 49,03 11190 100 

45-49 4483 51,10 4290 48,90 8773 100 

50-54 4117 51,21 3922 48,79 8039 100 

55-59 2690 50,15 2674 49,85 5364 100 

60-64 2609 50,31 2577 49,69 5186 100 

65-69 1868 48,22 2006 51,78 3874 100 

70-74 1706 50,77 1654 49,23 3360 100 

75-79 793 48,32 848 51,68 1641 100 

80-84 378 48,15 407 51,85 785 100 

85+ 401 47,85 437 52,15 838 100 

Toplam 81279 49,71 82216 50,29 163495 100 

292

Tablo 275 : Örnekleme Çıkan Hanelerin İki Önceki ve İki Sonraki Komşularındaki Nüfusun 

Bölgelere, Yerleşim Yerine Göre Cinsiyet Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Cinsiyete Göre Yüzdeler 

Erkek 

Cinsiyet 

Kadın 

Toplam 


Bölge 

Batı 26774 49,86 26920 50,14 53694 100 

Akdeniz 10945 49,93 10977 50,07 21922 100 

Orta 12975 49,10 13453 50,90 26428 100 

Karadeniz 9415 48,87 9850 51,13 19265 100 

Doğu 21270 50,18 21118 49,82 42388 100 

Toplam 81379 49,71 82318 50,29 163697 100 


Kent 46031 49,90 46211 50,10 92242 100 

Kır 35348 49,47 36107 50,53 71455 100 

Toplam 81379 49,71 82318 50,29 163697 100 

293

6. HANEDE VE KOMŞUDA TESPİT EDİLEN ÖLÜM HAKKINDA BİLGİ 

Kaba ölüm hızı, yaş gruplarına özgü ölüm nedenlerinin belirlenmesi, yaşa özel ölüm hızlarının 

hesaplanması ve yaşam tablolarının yapılabilmesi için gereksinim duyulan veriler anket formunda 

bulunan ölüm tespit formu kullanılarak saptanmıştır. Örnekleme çıkan hanelerden ve komşularından 

1185 ölüm tespiti yapılmıştır. Anketör ölüm tespitinde 3 kademeli işlem yapmıştır. Hane reisinden son 

bir yıl içinde hane halkı bireylerinden ölenleri, cevaplayıcıdan hane dışında olan kardeşlerinin ölümleri 

ile esas hanenin iki üst ve iki alt komşularından da ölenleri tespit etmiştir. Ölüm tespit formunun 

değerlendirilmesinden sonra 15 tespit hatası bulunmuş, 1170 ölüm sözel otopsi araştırmasını yapacak 

olan hekimlere aktarılmıştır. 1170 anketten 81 anket hekim ziyareti sonrası bir takım nedenlerinden 

sonra kapsam dışı tutulmuştur. 1089 anket uygulanan hanelerdeki ölümlerden 301 tanesi hanede, 87 

tanesi cevaplayanın kardeşi 701 tanesi ise komşu hanelerde tespit edilmiştir. 

7. KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI 

I. ve II. dönemde hanelerde uygulanan anket çalışması sonrası örneğe çıkan hane sayısının %5’i olan 

300’er haneye kalite kontrol anketi uygulanması planlanmıştır. Uygulama sonrası toplam 597 kalite 

kontrol anketi yapılmıştır. Bölgelere, illere, yerleşim yerlerine, bloklara ve dönemlere göre uygulanan 

kalite kontrol anketlerinin sayısal dağılımı Ek 5’te verilmiştir. 

Diğer anketlerde olduğu gibi optik okuyucudan sonra kalite kontrol anketlerinden rastgele seçilen bazı 

soruların cevapları arasındaki uyum, Tablo 276-285’de verilmiştir. I. ve II. dönemde hanelerde 

uygulanan anketler içerisinden, rastsal olarak seçilen 300’er haneye kalite kontrolü anketi 

uygulanarak, dökümü yapıldıktan sonra bu hanelere ilişkin ana ankette yer alan anket formları 

çıkarılarak, bunların da dökümü yapılmış ve sonuçları aynı tablolarda birlikte verilmiştir. Tabloların 

incelenmesinde de görüleceği gibi, hane halklarına ve cevaplayıcıya ait anket ve kalite kontrol 

anketinden elde edilen, frekans sayıları arasında, küçük farklılıkların dışında, bir tutarlılık ve uyum 

gözükmektedir. Frekanslar arasındaki farklar net farklardan oluşmaktadır. Sağlık durumu 

değerlendirmeleri ile hastalık tanısı soruları dışında diğer sorulara verilen yanıtlarda yüksek oranda 

uyum sağlandığı görülmüştür. 

Tablo 276: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Hanede Yaşayan Kişi Sayısının 

Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem I) 


Hanede Yaşayan 

Kişi Sayısı 

Ana Anket 

Kontrol Anketi 

Sayı % Sayı % 

1 17 5,70 17 5,70 

2 45 15,10 45 15,10 

3 58 19,46 57 19,13 

4 78 26,17 79 26,51 

5 37 12,42 37 12,42 

6 31 10,40 31 10,40 

7 10 3,36 10 3,36 

8 12 4,03 11 3,69 

9 6 2,01 7 2,35 

10 1 0,34 1 0,34 

11 1 0,34 1 0,34 

12 1 0,34 1 0,34 

13 1 0,34 1 0,34 

Toplam 298 100 298 100 

294

Tablo 277: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sigara İçme Durumunun Ana Anket ile Kalite 

Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem I), (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Sigara İçme Durumu 

Ana Anket 



Evet, Hergün 102 34,46 98 33,11 

Evet ama Hergün Değil 12 4,05 12 4,05 

Hayır 182 27,70 180 60,81 

Bilinmeyen 0 0,00 6 2,03 

Toplam 296 100 296 100 

Tablo 278: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçme Suyunu Taşıyarak Temin Etme Durumunun 

Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem I) 


İçme Suyunu 

Temin Etme 

Ana Anket 



Evet 31 10,40 28 9,40 

Hayır 258 86,58 256 85,91 

Bilinmeyen / Cevapsız 9 3,02 14 4,70 

Toplam 298 100 298 100 

Tablo 279: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların O Andaki Genel Sağlık Durumu Değerlendirmesinin 

Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem I), 


Kalite Kontrolü 


Ana Anket 



Çok İyi 35 11,74 41 13,76 

İyi 110 36,91 116 38,93 

Orta 122 40,94 105 35,23 

Kötü 23 7,72 23 7,72 

Çok Kötü 6 2,01 5 1,68 


Toplam 298 100 298 100 

295

Tablo 280: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından Yüksek Tansiyon Tanısı 

Konulma Durumunun Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı 


Dönem I 

Ana Anket 


Hipertansiyon Teşhisi 

Konma Durumu Sayı % Sayı % 

Evet 44 14,77 36 12,08 

Hayır 251 84,23 253 84,90 

Bilmiyorum 1 0,34 1 0,34 


Toplam 298 100 298 100 

Tablo 281:18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Hanede Yaşayan Kişi Sayısının Ana Anket ile Kalite 

Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem II) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Hanede Yaşayan 

Kişi Sayısı 

Ana Anket 



1 20 6,62 21 6,95 

2 50 16,56 51 16,89 

3 58 19,21 58 19,21 

4 79 26,16 74 24,50 

5 52 17,22 52 17,22 

6 17 5,63 21 6,95 

7 9 2,98 8 2,65 

8 10 3,31 10 3,31 

9 1 0,33 1 0,33 

10 4 1,32 4 1,32 

11 1 0,33 1 0,33 

12 0 0,00 0 0,00 

13 1 0,33 1 0,33 

Toplam 302 100 302 100 

296

Tablo 282:18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sigara İçme Durumunun Ana Anket ile Kalite 

Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem II) (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Sigara İçme Durumu 

Ana Anket 



Evet, Her gün 96 31,79 96 31,79 

Evet ama Her gün Değil 5 1,66 5 1,66 

Hayır 197 65,23 197 65,23 

Bilinmiyor 4 1,32 4 1,32 

Toplam 302 100 302 100 

Tablo 283: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçme Suyunu Taşıyarak Temin Etme Durumunun 

Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem II) 


Ana Anket 


İçme Suyunu Temin Etme Sayı % Sayı % 

Evet 44 14,57 45 14,90 

Hayır 256 84,77 255 84,44 

Bilinmiyor / Cevapsız 2 0,66 2 0,66 

Toplam 302 100 302 100 

297

Tablo 284:18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların O Andaki Genel Sağlık Durumu Değerlendirmesinin 

Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı (Dönem II) 



Ana Anket 



Çok İyi 37 12,25 43 14,24 

İyi 150 49,67 139 46,03 

Orta 84 27,81 90 29,80 

Kötü 25 8,28 22 7,28 

Çok Kötü 2 0,66 3 0,99 


Toplam 302 100 302 100 

Tablo 285: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Bir Hekim Tarafından Yüksek Tansiyon Tanısı 

Konulma Durumunun Ana Anket ile Kalite Kontrol Anketine Göre Dağılımı 


Hipertansiyon Teşhisi Konma 

Durumu 

Ana Anket 



Evet 48 15,89 47 15,56 

Hayır 249 82,45 251 83,11 

Bilmiyorum 1 0,33 0 0,00 


Toplam 302 100 302 100 

298

8.EKLER 

Ek1. Eğitim Programı 

Tarih/Gün Saat Konular Eğitici 

09.30 - 10.00 

Prof.Dr. K.Ersoy 

10.00 – 10.30 

Doğan Öcalan 

10.30 – 11.00 

11.00 – 12.00 

Dr.Ö. Gücelioğlu 

12.00 –13.30 

13.30 – 14.20 

1. Gün 

2.Gün 

3.Gün 

4. Gün 

14.20 – 14.30 

14.30 – 15.20 

15.20 – 15.30 

15.00 – 16.20 

09.30 – 10.20 

10.20 - 10.30 

10.30 – 12.00 

12.00 – 13.30 

13.30 – 14.20 

14.20 – 14.30 

14.30 – 15.20 

15.20 – 15.30 

15.30 – 16.20 

09.30 – 10.20 

10.20 - 10.30 

10.30 – 11.20 

11.20 – 12.00 

12.00 – 13.30 

13.30- 14.20 

14.20 – 14.30 

14.30 – 15.20 

15.20 – 15.30 

09.30 – 10.20 

10.20 - 10.30 

10.30 – 11.20 

11.20 – 12.00 

12.00 – 13.30 

13.30 – 14.20 

14.20 – 14.30 

14.30 – 15.20 

15.20- 15.30 

15.30 – 16.20 

Açılış ve Proje Hakkında Genel Bilgi 

Optik Formların Doldurulmasıyla İlgili Temel Bilgiler 

Ara 

Anket, Anketör Tanımı, Anketörün Özellik ve Davranışları 

Yemek Arası 

Anket formunun tanıtımı (Kapak,KatılımcıyıBilgilendirme Metni, 

Hanenin Adresi) Kimlik Bilgileri ve Görüşme Sırası 


0300 HH Bilgileri 


0400 HH Bireyleri Sağlık, Bakım ve 

Rehabilitasyon 

Durumu ve Hanedeki Ölüm Tespiti 

Günün Değerlendirmesi 

0500 HH Konut Niteliği 


0600 Haneye ait Risk Faktörleri, 

0700 HH Sahip Olduğu Ulaşım Araçları ve Eşyaları 


0800 HH Gider ve Gelirleri ve Sağlık Harcamaları 


Sağlık Güvence Sistemi 


Sağlık Harcamalarının Kaynağı, HH Gelirleri 


HH Cevaplayıcı Seçme Yöntemi - Kish (Seçme) Tablosu, 

Cevaplayıcıya Ait Temel Bilgiler (1000) 


2000 Sağlık Durumu 

Sağlık Vakaları - Set: A, B, C, D 


3000-Sağlık Durumu Değerlendirmeleri – Set: A 

Tanımlama ve Sıralama 


3000-Sağlık Durumu Değerlendirmeleri – Set: B 

Günün değerlendirmesi 

Risk Faktörleri (4000) 


6000 Hastalıkların Tedavi ve Bakımları 

Devam 


EuroQuol Sağlık Durumu Değerlendirmesi ve Görsel Analog 

Ölçeği 


9000 Anketörün Değerlendirmesi ve Gözlemleri 


HH Anket Formu Deneme 

UygulamasınınAçıklanması ve Planlanması 


5.Gün 09.00 - 16,00 Anket Uygulaması ve rapor Yazımı 

6.Gün 

09.30 – 10.20 

10.20 - 10.30 

10.30 – 12.00 

12.00 – 13.30 

13.30 – 14.20 

14.20 – 14.30 

14.30 – 15.20 

15.20 – 16.00 

7.Gün 

09.30 – 10.20 

10.20 - 10.30 

10.30 – 12.00 

12.00 – 13.30 

13.30 – 14.20 

14.20 – 14.30 

14.30– 15.00 

Alan Uygulamasının Değerlendirilmesi 


Alan Uygulamasının Değerlendirilmesi (devam) 


Anket Uygulamasında Role-Play 


Anket Uygulamasında Role-Play (devam) 


Sözel Otopsi ve İlgili Formlar 


Organizasyon, Lojistik, İletişim, Ulaşım 


Kursun Genel Değerlendirmesi 


Kapanış 


Yrd.Doç.Dr.M.A.Temel 

Yrd.Doç.Dr.C.Özcan 

N. Taner 



Dr.A.T.Çelebioğlu 


Doç.Dr. A. Kısa 

M.Sarugan 

Prof.Dr. Ö. Ayhan 



M.Sarugan 


Prof.Dr. R. Erdal 

Öğr.Gör. S. Malhan 

Öğr.Gör. S. Malhan 

M.Sarugan 




Prof.Dr. S.Akgün 


Prof.Dr. K. Ersoy 

299

Ek 2. 

ULUSAL SAĞLIK ARAŞTIRMASI – HANE HALKI ANKET ÇALIŞMASI 

LİSTELEME FORMU 

İl............................................ 

Ziyaret edilen hane sayısı............... 

İlçe........................................ 

Kabul edilebilir hane sayısı............. 

Belde/Köy............................. Hane aralığı ................................... 

Blok No: .............. 

Sıra 

No 

Adres 

Kapı 

No 

Dış/İÇ 

Hane reisinin adı 

soyadı 

Tel No 

Görüşülebilir 

hane sıra no 

Örnekleme 

çıkan asıl hane 

sıra no 

Açıklamalar 

Listeleme yapan denetçi, Adı Soyadı:............................................ Tarih:.....................İmza 

300

Ek.3. Denetleme Formu 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 

301 

Hane Sıra No 

Anket Kodu 

Uygulanan Kish Tablosu 

Görüşme Sonucu Kodu 

Anketör Kodu 

Hane Tel No 

Hanedeki kişi sayısı 

Hanedeki 18 yaş ve üstü kii sayısı 

Son 2 ay İçinde Belirlenen Akut ve 

Kronik Hastalık Sayısı (401 a) 

Belirlenen Kronik Hastalık Sayısı (401 b) 

Belirlenen Bedensel Özürlülük Sayısı 

(403 a) 

Belirlenen Zihinsel Rahatsızlık/Özürlülük 

Sayısı (403 b) 

Cepten Sağlık 

Harcaması Durumu 

(804) 

Cepten Harcama Yapılan Başvuru Sayısı 

(806) 

Sosyal Güvence 

Durumu (Var/yok 

sayısı) (810-1) 

Kish Görüşme Sonucu 

Kish'te çıkan Cevaplayıcının Adı Soyadı 

Evet (Sayı) 

Hayır (Sayı) 

Bilmiyor (Sayı) 

A. Hane 

B. Kardeş 

Cevaplayının 

hastalık durumu 

(evet/hayır sayısı) 

(6000'ler) 

Ölüm sayısı 

C. Komşu 

Var Yok Bilmiyor 

Var Yok 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

23 

24 

25 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

Saha Denetleyicisi Denetlenen İl: 

Adı 

Soyadı: 

Tarih: 

İmza 

* Bu form denetleyici tarafından doldurulduktan sonra Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü'nün 0312 432 08 18 numaralı faksına, "SAĞLIK EKONOMİSİ ve ANALİZLERİ BÖLÜMÜ'NÜN DİKKATİNE" ibaresi ile gönderilecektir.

Ek 4. 

ULUSAL SAĞLIK ARAŞTIRMASI 

HANE HALKI ANKET UYGULAMASI 

TEKRAR GÖRÜŞME YAPILAN HANE KAYIT FORMU 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 

Sıra No İli Blok No Hane Sıra No Hane Tel No 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

H.H. 

Görüşülen 

Kişi Adı 

Kish'te 

Cevaplayıcı 

Olan Kişi 

Adı 

Görüşme 

Tarihi 

Görüşme Şekli 

Ziyaret 

Telefon 

Ret 

Anketör 

Geldi 

Mi? 

Evet 

Hayır 

Hanedeki Kişi 

Sayısı 

Çalışan Kişi Sayısı 

(0300 F) 

Sosyal güvenc. olan 

kişi sayısı 

Son İki Ayda 

Hastalık Sayısı 

(0401a) 

Var 

(sayısı) 

Bedensel 

Özürlü 

Yok 

Bakım İht. 

Olan 

Erişkin 

Var 

(sayısı) 

Yok 

Cepten Sağlık 

Harcaması 

NOT GÖRÜŞMEYİ YAPAN: 

Adı Soy 

1. Form her bloktan en az 2 veya 3 hane ile görüşülerek doldurulacaktır. 

Adı 

2. Görüşmeler anket uygulama sonrası, telefonla veya haneye gidilerek yüz yüze yapılacaktır. Görevi 

3.Form, denetçi (gerektiğinde alan sorumlusu) tarafından düzenlenecektir. 

Tarih 

İmza 

Var 

Yok 

Bilmiyo 

r 

İçme 

Suyu 

Ana 

Kaynağı 

Şebeke 

Diğer 

Tuvalet 

Tipi 

Kanalizasyon 

Diğer 

Son Bir 

Yılda 

Hanede 

Ölüm 

Var 

(sayısı) 

Yok 

Sayfa No:...... 

302

Ek 5. Uygulanan Kalite Kontrol Anketlerinin Bölgelere ve İllere Göre Dağılımı 

Bölge 

No 

1 

2 

3 

4 

I. Dönem Kalite Kontrol Anketi Dağılımı II. Dönem Kalite Kontrol Anketi Dağılımı 

Sıra No İlin Adı 

Blok Sayısı Kent Kır Toplam Blok Sayısı Kent Kır Toplam 

1 Edirne 2 1 1 2 1 1 0 1 

2 Tekirdağ 2 1 1 2 2 1 1 2 

3 Kırklareli 1 1 0 1 

4 İstanbul 36 45 6 51 35 44 2 46 

5 Kocaeli 4 3 3 6 4 4 1 5 

6 Sakarya 1 0 2 2 3 3 2 5 

7 Çanakkale 1 0 1 1 1 1 0 1 

8 Yalova 1 0 2 2 

9 Bursa 10 9 3 12 5 5 2 7 

10 Bilecik 1 0 1 1 1 1 0 1 

11 Balıkesir 2 1 1 2 7 4 5 9 

12 Kütahya 4 1 3 4 1 0 1 1 

13 Manisa 2 1 1 2 5 2 4 6 

14 Uşak 1 0 0 0 1 1 0 1 

15 Afyon 5 3 4 7 1 0 1 1 

16 Denizli 2 1 1 2 4 3 2 5 

17 İzmir 13 11 2 13 14 9 6 15 

18 Aydın 3 1 2 3 3 1 3 4 

19 Muğla 4 3 2 5 3 1 2 3 

BÖLGE TOPLAMI 93 81 34 115 93 82 34 116 

20 Isparta 1 1 0 1 2 2 2 4 

21 Antalya 8 6 5 11 8 6 4 10 

22 İçel 8 6 3 9 5 2 3 5 

23 Adana 6 5 2 7 5 5 2 7 

24 Hatay 5 2 4 6 4 4 1 5 

25 Burdur 1 0 1 1 

26 Osmaniye 2 2 0 2 

27 K.Maraş 4 3 3 6 3 1 3 4 

BÖLGE TOPLAMI 32 23 17 40 30 22 16 38 

28 Eskişehir 3 2 1 3 2 2 0 2 

29 Ankara 13 12 1 13 13 17 1 18 

30 Kırıkkale 1 1 0 1 1 1 0 1 

31 Kırşehir 1 1 0 1 

32 Çankırı 1 1 0 1 1 0 1 1 

33 Yozgat 2 0 2 2 5 2 3 5 

34 Sivas 2 1 1 2 1 0 1 1 

35 Kayseri 4 2 1 3 5 2 5 7 

36 Nevşehir 1 0 1 1 2 0 3 3 

37 Aksaray 1 0 1 1 2 1 1 2 

38 Konya 7 8 12 20 8 4 5 9 

39 Niğde 2 1 1 2 

40 Karaman 3 2 5 7 1 0 2 2 

BÖLGE TOPLAMI 41 31 26 57 41 29 22 51 

41 Zonguldak 7 4 5 9 3 2 2 4 

42 Karabük 1 1 0 1 

43 Bartın 1 2 0 2 

44 Sinop 2 1 2 3 1 0 2 2 

45 Kastamonu 1 1 0 1 1 0 2 2 

46 Samsun 4 2 2 4 4 2 3 5 

47 Ordu 4 0 4 4 4 3 2 5 

48 Giresun 2 1 2 3 1 0 1 1 

49 Trabzon 3 1 2 3 4 2 3 5 

50 Bayburt 1 0 1 1 

51 Gümüşhane 1 0 1 1 1 0 1 1 

52 Amasya 1 0 1 1 1 1 0 1 

53 Artvin 2 1 1 2 

54 Bolu 1 0 1 1 

55 Rize 2 1 2 3 

56 Tokat 3 1 3 4 

57 Düzce 1 0 1 1 

58 Çorum 2 1 1 2 1 1 0 1 

303

Ek 6 


1.DÖNEM HH ANKET UYGULAMA PLANI 

Tekirdağ 2 

Edirne 2 

Çanakkale-1 

Balıkesir-2 

Manisa-2 

İzmir-13 

İSTANBUL 

62 

Aydın-3 

Denizli-2 

Muğla -4 

İstanbul 36 

Eskişehir-3 

Bilecik-1 

Kütahya-4 

Uşak-1 

Afyon-5 

Isparta-1 

Antalya -8 

Zonguldak 7 

Sakarya 1 

Kocaeli 4 

Bursa 10 

ANKARA 

117 

Ankara 13 

Konya-7 

Karaman-3 

Kastamonu 1 

Çankırı 1 

Sinop 2 

Bartın 1 

Karabük 1 

İçel- 8 

Kırıkkale-1 

Kırşehir-1 

Kayseri-4 

Nevşeh.-1 

Niğde-2 

Aksaray-1 

Yozgat-2 

Sivas-2 

Çorum-2 

Samsun-4 

Amasya-1 

Ş.Urfa 5 

G.Antep 6 

Maraş 4 

Ordu-5 

Giresun-1 

Trabzon-3 

Elazığ 3 

Malatya 5 

Adıyaman 2 

DİYARBAKIR 

61 

D.bakır 7 

Adana 6 

Hatay 5 

Gümüşhane 1 

Bayburt 1 

Erzurum 2 

Muş 1 

Şırnak 1 

Mardin 4 

Van 3 

İçel 8 

Siirt 1 

Bitlis 1 

Kars 2 

Iğdır 2 

Rakamlar blok sayılarını göstermektedir 

304

Ek 7 

ULUSAL SAĞ LIK ARAŞ TIRMASI 

2. DÖNEM HH ANKET UYGULAMA PLANI 

Tekirdağ 2 

Edirne 1 

K ırklareli 1 

İstanbul 

35 

İ STANBUL 

49 

Yalova 1 

Bursa 5 

Ç.kale 1 

Balıkesir 7 

İzmir-14 

Manisa 5 

Aydın 3 

D enizli 4 

Muğ la 3 

Bolu 1 

Düzce 1 

Bilecik 1 

Eskiş ehir 2 

Kütahya 1 

U ş ak 1 

Afyon 1 

Zonguldak 3 

Kocaeli 4 

Sakarya 3 

Is parta 2 

Burdur 1 

Antalya 8 

İçel 5 

ANKARA 

130 

Kastamonu 1 

Çankır ı 1 

Sinop 1 

Ankara 13 

Not: rakamlar blok sayıların ı ifade etmektedir 

Konya 8 

Karaman 1 

Çorum-1 

Samsun-4 

Amasya-1 

Tokat 3 

K ır ıkkale-1 

Kayseri-5 

Nevş eh.-2 

Aksaray-2 

Yozgat-5 

Sivas-1 

Ş .U rfa 7 

G.Antep 5 

K.Maraş 3 

Ordu 4 Rize 2 

Giresun 1 Artvin 2 

Trabzon 4 

Elazığ 3 

Erzincan 2 

Malatya 4 

Adıyam an 2 

D.bakır 3 

Adana 5 

Hatay 4 

Osmaniye 2 

Gümüş hane 1 

Erzurum 2 

Ardahan 1 

A ğ r ı 4 

D İ YARBAKIR 

61 

Van 3 

S iirt 3 

B itlis 1 

Muş 3 

Ş ırnak 1 

Batman 1 

Mardin 1 

305

Ek 8 Resmi Yazı 1 

306

Ek 9. Resmi Yazı II 

307

Ek 10. Resmi Yazı III 

308

Ek 11: 

DÜZELTME İŞLEMLERİNE AİT METODOLOJİ 

Bilinen bir nüfusun dağılımı ile bu nüfustan elde edilen örnekleme dağılım arasında fark 

bulunması durumunda düzeltme işlemine başvurulmaktadır. UHYME çalışmasında, 

cevaplayıcı kısmında, cevaplayıcıların yaş ve cinsiyet dağılımlarının, GNS 2000 yaş ve 

cinsiyet dağılımından farklı olduğu görülmüş ve düzeltme işlemi yapılmıştır. Düzeltme işlemi 

dört aşamada yapılmıştır. 

Birinci Aşama: Cevaplayıcıların yaş ve cinsiyet dağılımlarının incelenmesidir. 

UHYME çalışmasında, cevaplayıcıların yaş ve cinsiyet dağılımı, Tablo 1’de verilmiştir. 

Tablo 1: 18 yaş ve + cevaplayıcılarının yaş gruplarına ve cinsiyete göre dağılımı 

UHY-ME Cevaplayıcı 


Erkek 

Kadın 


18-24 576 12,00 961 15,01 

25-34 1060 22,08 1704 26,61 

35-44 1161 24,19 1438 22,45 

45-54 794 16,54 957 14,94 

55-64 558 11,63 645 10,07 

65-+ 651 13,56 699 10,92 

Toplam 4800 100,00 6404 100,00 

GENEL ORAN 0,428418422 0,57158158 

İkinci Aşama: 2000 Nüfus sayımının yaşa ve cinsiyete göre dağılımının incelenmesidir. 

Türkiye’de 18 yaş ve üstü nüfusun yaş ve cinsiyete göre dağılımı Tablo 2’de verilmiştir. 

Tablo 1 ve Tablo 2 karşılaştırıldığında özellikle başta18-24 yaş grubu olmak üzere, 

cevaplayıcıların yaş ve cinsiyet dağılımının, GNS 2000 sonucunda ortaya çıkan yaş ve 

cinsiyet nüfus dağılımından farklı olduğu görülmüştür. Bu durum özellikle de facta ve jure 

nüfus tanımlarından kaynaklanmaktadır. 

Üçüncü Aşama: Düzeltme Katsayısının Hesaplanmasıdır. 

Örneklem ve nüfus dağılımlarının birbirinden farklı olması sonucunda düzeltme işlemine 

başvurulmuştur. Düzeltme işlemi hücre bazında (cell weighting) yapılırken, belirli bir yaş ve 

cinsiyet grubundaki nüfusun oranı ( W*ij), örneklemin ilgili yaş ve cinsiyet grubundaki 

oranına (Wij) bölünmekte ve hücreler için düzeltme katsayıları bulunmaktadır. Örneğin belirli 

bir nüfusun yaş ve cinsiyet dağılımı Tablo 3’deki gibi, bu nüfustan alınan örneklemin yaş ve 

cinsiyet dağılımı da Tablo 4’deki gibi olsun. 

309

Tablo 2: 2000 Genel Nüfus Sayımının Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Dağılımı 

GNS 2000 


Erkek 

Kadın 


18-24 4928997 22,72 4718586 21,82 

25-34 5528800 25,48 5376110 24,87 

35-44 4537110 20,92 4386033 20,29 

45-54 3067148 14,14 3018970 13,97 

55-64 1880553 8,67 2007157 9,29 

65-+ 174956 8,07 2109386 9,76 

Toplam 21692171 100 21616242 100 

GENEL ORAN 0.500876608 0.499123392 

Tablo 3: Nüfusun yaş ve cinsiyet dağılımı 


Erkek 

Cinsiyet 

Kadın 

18-24 W*11 W*12 

25-34 W*21 W*22 

35-44 W*31 W*32 

45-54 W*41 W*42 

55-64 W*51 W*52 

65+ W*61 W*62 

310

Tablo 4 : Örneklemin yaş ve cinsiyet dağılımı 


Cinsiyet 

Erkek 

Kadın 

18-24 W*11 W*12 

25-34 W*21 W*22 

35-44 W*31 W*32 

45-54 W*41 W*42 

55-64 W*51 W*52 

65+ W*61 W*62 

Birinci hücre için düzeltme katsayısı W11 = W*11 / W11 olacaktır. Bu işlem tüm hücreler için 

tekrarlanmak zorundadır. 

UHY-ME çalışmasında yaşa ve cinsiyete göre düzeltme katsayıları yukarıda yapılan 

açıklamalar ışığında hesaplanmış ve Tablo 5’de verilmiştir. 

311

Tablo 5 : Yaş ve Cinsiyet Gruplarına Göre Hesaplanan Düzeltme Katsayıları 

Yaş Grupları W. Erkek W. Kadın 

18-24 

1,893539* 1,4546537 

25-34 

35-44 

45-54 

55-64 

1,154153 0,9346945 

0,86474 0,9036165 

0,854776 0,9345832 

0,745744 0,921919 

65+ 0,594685 0,8940257 

18 – 24 yaş grubu erkek nüfusu oranı %22,72 ve örneklem grubunda 18-24 yaş erkek oranı ise 

(W) %12,00 olduğundan, 18-24 yaş erkek grubu için düzeltme katsayısı = 

W*/W=22,72/12,00=1,893539 olarak bulunmuştur. 

Dördüncü Aşama: Düzeltme katsayısı yardımıyla nüfusun nespiti 

Düzeltme işlemi sonucunda UHYME çalışmasında kullanılmak üzere cevaplayıcı kısmı için 

düzeltilmiş yaş ve cinsiyet dağılımı Tablo 6’da verilmiştir. 

Tablo 6. Düzeltme Katsayısı Kullanılarak Hesaplanan Yaş ve Cinsiyete Göre Yeni 

Nüfus ve Oranlarının Dağılımı 


Cinsiyet 

Erkek % Kadın % 

18-24 1091 22.73 1398 21.83 

25-34 1223 25.48 1593 24.88 

35-44 1004 20.92 1299 20.28 

45-54 679 14.15 894 13.96 

55-64 416 8.66 595 9.29 

65+ 387 8.06 625 9.76 

Toplam 4800 100 6404 100 

Örnek olarak birinci göz için (18-24 Erkek) ağIrlıklandırılmış değerler, ilgili hücredeki değer 

ile ilgili hücrenin ağırlığı çarpılarak bulunmaktadır. (576x1.8935=1091) 

312

Katsayılar kullanılarak, Ek 12’de görüldüğü gibi cevaplayıcı bölümündeki tablolar yeniden 

düzenlenmiştir. Raporun cevaplayıcı bölümünde yer alan tablolardan nüfusa bağımlı olmayan 

bazı tablolarda düzeltme işlemi yapılmamıştır. 

313

Ek 12. Düzeltme Katsayısı ile Elde Edilen Yeni Nüfus Kullanılarak Hazırlanan 

Cevaplayıcı Bölümüne Ait Tablolar 

Tablo 112: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Cinsiyetlerine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 



Batı 1714 41,06 2460 58,94 4174 100,00 

Akdeniz 587 39,93 883 60,07 1470 100,00 

Orta 848 44,44 1060 55,56 1908 100,00 

Karadeniz 592 43,56 767 56,44 1359 100,00 

Doğu 1059 46,18 1234 53,82 2293 100,00 

Toplam 4800 42,84 6404 57,16 11204 100,00 


Kent 2758 41,92 3821 58,08 6579 100,00 

Kır 2042 44,15 2583 55,85 4625 100,00 

Toplam 4800 42,84 6404 57,16 11204 100,00 

314

Tablo 115 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Yaş Gruplarına, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 


18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+ Toplam 


Batı 800 19,17 1007 24,13 842 20,18 632 15,14 435 10,42 457 10,95 4173 100,00 

Akdeniz 300 20,41 378 25,71 340 23,13 230 15,65 114 7,76 108 7,35 1470 100,00 

Orta 438 22,94 483 25,30 400 20,95 235 12,31 174 9,11 179 9,38 1909 100,00 

Karadeniz 280 20,60 322 23,69 276 20,31 203 14,94 135 9,93 143 10,52 1359 100,00 

Doğu 671 29,26 626 27,30 445 19,41 273 11,91 153 6,67 125 5,45 2293 100,00 

Toplam (Türkiye) 2489 22,22 2816 25,13 2303 20,56 1573 14,04 1011 9,02 1012 9,03 11204 100,00 


Kent 1487 22,60 1692 25,72 1370 20,82 941 14,30 569 8,65 520 7,90 6579 100,00 

Kır 1002 21,66 1124 24,30 933 20,17 632 13,66 442 9,56 492 10,64 4625 100,00 

Toplam (Türkiye) 2489 22,22 2816 25,13 2303 20,56 1573 14,04 1011 9,02 1012 9,03 11204 100,00 

315

Tablo 116: 18 yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Öğrenim Sürelerine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Öğrenim durumu (yıl) 

Hiç Okumayan 1-5 6-11 12+ Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 449 10,78 2020 48,48 1172 28,13 525 12,61 4166 100,00 

Akdeniz 228 15,54 732 49,84 378 25,74 130 8,88 1469 100,00 

Orta 245 12,85 835 43,78 530 27,77 298 15,60 1908 100,00 

Karadeniz 202 14,85 636 46,74 354 26,06 168 12,35 1360 100,00 

Doğu 735 32,11 962 42,04 462 20,19 130 5,67 2288 100,00 

Toplam (Türkiye) 1859 16,61 5185 46,33 2896 25,88 1251 11,18 11191 100,00 


Kent 857 13,05 2860 43,55 1900 28,94 950 14,46 6567 100,00 

Kır 1002 21,67 2325 50,27 996 21,54 301 6,52 4624 100,00 

Toplam (Türkiye) 1859 16,61 5185 46,33 2896 25,88 1251 11,18 11191 100,00 


316

Tablo 117 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Yıl İçindeki Çalıştığı İşe, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Yaptığı İş* 

1 2 3 4 5 6 7 8 Toplam 


Batı 176 13,68 9 0,70 105 8,16 189 14,69 227 17,64 79 6,14 454 35,28 48 3,73 1287 100,00 

Akdeniz 64 16,41 2 0,51 32 8,21 30 7,69 55 14,10 74 18,97 109 27,95 24 6,15 390 100,00 

Orta 101 15,93 6 0,95 78 12,30 56 8,83 87 13,72 76 11,99 176 27,76 54 8,52 634 100,00 

Karadeniz 72 17,65 7 1,72 44 10,78 42 10,29 50 12,25 58 14,22 110 26,96 25 6,13 408 100,00 

Doğu 49 6,81 1 0,14 54 7,50 32 4,44 99 13,75 145 20,14 189 26,25 151 20,97 720 100,00 

Toplam (Türkiye) 462 13,43 25 0,73 313 9,10 349 10,15 518 15,06 432 12,56 1038 30,18 302 8,78 3439 100,00 


Kent 324 15,88 17 0,83 215 10,54 259 12,70 335 16,42 59 2,89 680 33,33 151 7,40 2040 100,00 

Kır 138 9,86 8 0,57 98 7,01 90 6,43 183 13,08 373 26,66 358 25,59 151 10,79 1399 100,00 

Toplam (Türkiye) 462 13,43 25 0,73 313 9,10 349 10,15 518 15,06 432 12,56 1038 30,18 302 8,78 3439 100,00 

n=11204 Çalışmıyor=7765 



Dahil) 






Kullananlar 


0. Yok 

317

Tablo 118: 18 Yaş ve Üstü Çalışmayan Cevaplayıcıların, Çalışmama Nedenine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Çalışmama Nedeni 

Hasta/ İş Arıyor/ çalışmasına İş Aramayı 

Çok Yaşlı 

Öğrenci Ev Hanımı Emekli Irat Sahibi Diğer Toplam 

özürlü Bulamıyor Gerek Yok Bırakmış 

Bölge 


Batı 136 4,90 59 2,12 222 8,02 74 2,68 14 0,50 178 6,42 1629 58,85 419 15,14 5 0,17 33 1,20 2769 100,00 

Akdeniz 34 3,21 25 2,34 109 10,28 35 3,30 11 1,06 72 6,85 654 61,89 100 9,45 4 0,36 13 1,26 1057 100,00 

Orta 54 4,29 16 1,29 105 8,31 19 1,51 1 0,07 105 8,28 792 62,41 140 11,07 1 0,07 34 2,69 1267 100,00 

Karadeniz 54 5,63 12 1,31 118 12,43 21 2,16 15 1,53 54 5,69 513 53,97 137 14,43 3 0,36 24 2,50 951 100,00 

Doğu 59 3,59 33 2,01 255 15,41 38 2,29 10 0,62 100 6,02 1062 64,15 67 4,06 8 0,49 23 1,36 1655 100,00 

Toplam 337 4,38 145 1,89 809 10,51 187 2,42 51 0,66 509 6,61 4650 60,39 863 11,22 21 0,27 127 1,65 7699 100,00 


Kent 149 3,35 78 1,76 409 9,17 113 2,53 31 0,70 396 8,88 2635 59,13 576 12,94 3 0,07 66 1,48 4455 100,00 

Kır 188 5,78 67 2,08 400 12,35 74 2,28 20 0,60 113 3,49 2015 62,12 287 8,86 18 0,55 61 1,89 3244 100,00 

Toplam 337 4,38 145 1,89 809 10,51 187 2,42 51 0,66 509 6,61 4650 60,39 863 11,22 21 0,27 127 1,65 7699 100,00 

n=11204 Çalışanlar=3439 Bilinmeyen=66 

318

Tablo 119: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Esas Mesleklerine, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


Esas Meslek* 

0 1 2 3 4 5 6 7 8 Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 2011 51,98 328 8,48 10 0,26 170 4,39 158 4,08 244 6,31 155 4,01 705 18,22 88 2,27 3869 100,00 

Akdeniz 795 61,20 97 7,47 2 0,15 48 3,70 19 1,46 56 4,31 80 6,16 179 13,78 23 1,77 1299 100,00 

Orta 1016 56,63 158 8,81 2 0,11 91 5,07 41 2,29 78 4,35 98 5,46 259 14,44 51 2,84 1794 100,00 

Karadeniz 740 56,36 130 9,90 1 0,08 45 3,43 38 2,89 54 4,11 71 5,41 198 15,08 36 2,74 1313 100,00 

Doğu 1332 64,88 56 2,73 0 0,00 44 2,14 20 0,97 73 3,56 220 10,72 254 12,37 54 2,63 2053 100,00 

Toplam (Türkiye) 5894 57,07 769 7,45 15 0,15 398 3,85 276 2,67 505 4,89 624 6,04 1595 15,44 252 2,44 10328 100,00 


Kent 3364 55,71 557 9,22 12 0,20 283 4,69 204 3,38 343 5,68 101 1,67 1027 17,01 147 2,43 6038 100,00 

Kır 2530 58,97 212 4,94 3 0,07 115 2,68 72 1,68 162 3,78 523 12,19 568 13,24 105 2,45 4290 100,00 

Toplam (Türkiye) 5894 57,07 769 7,45 15 0,15 398 3,85 276 2,67 505 4,89 624 6,04 1595 15,44 252 2,44 10328 100,00 



319

Tablo 120 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Şu Andaki Sağlık Durumuna, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 



Bölge 

Çok İyi İyi Orta Kötü Çok Kötü Toplam 


Batı 591 14,17 1991 47,73 1343 32,19 207 4,96 39 0,94 4171 100,00 

Akdeniz 151 10,29 563 38,40 591 40,33 128 8,74 33 2,25 1466 100,00 

Orta 302 15,87 841 44,17 638 33,51 94 4,96 28 1,49 1903 100,00 

Karadeniz 203 14,99 543 40,03 505 37,19 91 6,69 15 1,11 1357 100,00 

Doğu 181 7,88 1001 43,67 785 34,26 266 11,59 60 2,60 2293 100,00 

Toplam (Türkiye) 1428 12,76 4939 44,14 3862 34,51 786 7,02 175 1,57 11190 100,00 

YerleşimYeri 

Kent 880 13,39 2939 44,71 2242 34,11 415 6,32 96 1,47 6572 100,00 

Kır 548 11,86 2000 43,32 1620 35,09 371 8,03 79 1,71 4618 100,00 


Cinsiyet 

Erkek 876 18,26 2266 47,26 1410 29,40 196 4,10 47 0,98 4795 100,00 

Kadın 552 8,63 2673 41,79 2452 38,35 590 9,22 128 2,01 6395 100,00 



18-24 516 20,76 1281 51,55 611 24,61 57 2,28 20 0,80 2485 100,00 

25-34 384 13,63 1413 50,17 843 29,93 140 4,98 36 1,28 2816 100,00 

35-44 261 11,35 1008 43,81 844 36,69 155 6,75 32 1,40 2300 100,00 

45-54 142 9,02 617 39,25 651 41,40 140 8,88 23 1,45 1573 100,00 

55-64 80 7,94 337 33,42 448 44,37 115 11,40 29 2,88 1009 100,00 

65+ 45 4,48 283 28,10 465 46,15 179 17,75 35 3,51 1007 100,00 



320

Tablo 121 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Şahsi ve Ev İşlerini Yaparken Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, 

Yerleşim Yerine ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Şahsi ve Ev İşlerini Yaparken Güçlük Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 

Bölge 


Batı 2027 48,72 846 20,34 901 21,66 290 6,96 97 2,32 4161 100,00 

Akdeniz 574 39,25 277 18,96 350 23,89 195 13,29 68 4,61 1464 100,00 

Orta 943 49,61 336 17,66 392 20,61 153 8,06 77 4,05 1901 100,00 

Karadeniz 589 43,52 238 17,56 379 28,03 103 7,64 44 3,25 1353 100,00 

Doğu 841 36,80 418 18,30 570 24,93 337 14,74 119 5,22 2285 100,00 



Kent 2951 45,00 1246 19,00 1554 23,70 583 8,89 224 3,41 6558 100,00 

Kır 2023 43,93 869 18,87 1038 22,53 495 10,74 181 3,92 4606 100,00 


Cinsiyet 

Erkek 2674 55,92 828 17,32 891 18,62 268 5,61 121 2,53 4782 100,00 

Kadın 2300 36,04 1287 20,17 1701 26,66 810 12,69 284 4,44 6382 100,00 



18-24 1532 61,88 416 16,80 401 16,21 92 3,70 35 1,42 2476 100,00 

25-34 1415 50,37 573 20,41 569 20,25 208 7,40 44 1,57 2809 100,00 

35-44 1000 43,55 448 19,51 565 24,61 227 9,89 56 2,45 2296 100,00 

45-54 546 34,82 331 21,06 446 28,38 179 11,39 68 4,35 1570 100,00 

55-64 293 29,20 180 17,96 287 28,60 175 17,45 69 6,80 1004 100,00 

65+ 188 18,62 167 16,56 324 32,13 197 19,55 133 13,14 1009 100,00 



321

Tablo 122: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Hareket Edip Dolaşmada Güçlük Çekip Çekmeme Durumlarının Bölgelere, Yerleşim 

Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Hareket Edip Dolaşmadaki Güçlük Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2731 65,57 599 14,38 543 13,04 246 5,91 46 1,10 4165 2731 

Akdeniz 875 59,73 185 12,63 231 15,77 141 9,62 33 2,25 1465 875 

Orta 1229 64,68 249 13,11 239 12,58 138 7,26 45 2,37 1900 1229 

Karadeniz 817 60,38 180 13,30 227 16,78 107 7,91 22 1,63 1353 817 

Doğu 1286 56,13 271 11,83 392 17,11 283 12,35 59 2,58 2291 1286 



Kent 4180 63,65 855 13,02 932 14,19 478 7,28 122 1,86 6567 100,00 

Kır 2758 59,87 629 13,65 700 15,19 437 9,49 83 1,80 4607 100,00 


Cinsiyet 

Erkek 3497 73,07 505 10,55 494 10,32 224 4,68 66 1,38 4786 100,00 

Kadın 3441 53,87 979 15,33 1138 17,81 691 10,82 139 2,18 6388 100,00 



18-24 1953 78,85 224 9,04 209 8,44 68 2,75 23 0,93 2477 100,00 

25-34 2017 71,70 329 11,70 307 10,91 138 4,91 22 0,78 2813 100,00 

35-44 1450 63,13 347 15,11 318 13,84 145 6,31 37 1,61 2297 100,00 

45-54 838 53,34 255 16,23 288 18,33 160 10,18 30 1,91 1571 100,00 

55-64 410 40,71 170 16,88 232 23,04 163 16,19 32 3,18 1007 100,00 

65+ 270 26,76 159 15,76 278 27,55 241 23,89 61 6,05 1009 100,00 



322

Tablo 123: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Enerji Gerektiren Aktivitelerde Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, 

Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Enerji Gerektiren Aktivetelerde Güçlük Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2140 51,39 571 13,71 541 12,99 390 9,37 522 12,54 4164 100,00 

Akdeniz 718 49,11 158 10,81 197 13,47 167 11,42 222 15,18 1462 100,00 

Orta 1026 54,00 242 12,74 270 14,21 186 9,79 176 9,26 1900 100,00 

Karadeniz 718 53,15 175 12,95 211 15,62 125 9,25 122 9,03 1351 100,00 

Doğu 1101 48,37 279 12,26 349 15,33 317 13,93 230 10,11 2276 100,00 

Toplam 5703 51,13 1425 12,78 1568 14,06 1185 10,62 1272 11,41 11153 100,00 


Kent 3423 52,24 815 12,44 878 13,40 662 10,10 774 11,81 6552 100,00 

Kır 2280 49,55 610 13,26 690 15,00 523 11,37 498 10,82 4601 100,00 

Toplam 5703 51,13 1425 12,78 1568 14,06 1185 10,62 1272 11,41 11153 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 2974 62,23 559 11,70 545 11,40 352 7,37 349 7,30 4779 100,00 

Kadın 2729 42,81 866 13,59 1023 16,05 833 13,07 923 14,48 6374 100,00 

Toplam 5703 51,13 1425 12,78 1568 14,06 1185 10,62 1272 11,41 11153 100,00 


18-24 1719 69,51 298 12,05 231 9,34 119 4,81 106 4,29 2473 100,00 

25-34 1693 60,25 365 12,99 351 12,49 225 8,01 176 6,26 2810 100,00 

35-44 1183 51,61 313 13,66 340 14,83 258 11,26 198 8,64 2292 100,00 

45-54 643 41,06 219 13,98 281 17,94 213 13,60 210 13,41 1566 100,00 

55-64 282 28,03 126 12,52 194 19,28 178 17,69 226 22,47 1006 100,00 

65+ 183 18,19 104 10,34 171 17,00 192 19,09 356 35,39 1006 100,00 

Toplam 5703 51,13 1425 12,78 1568 14,06 1185 10,62 1272 11,41 11153 100,00 


323

Tablo 124: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Yıkanma ve Giyinme Gibi Aktivitelerde Güçlük Çekip Çekmeme Durumunun 

Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Yıkanma ve Giyinme Gibi Aktivitelerde Güçlük Çekme 

Çok İleri/ 


Bölge 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3571 85,77 307 7,37 202 4,86 56 1,34 27 0,66 4163 100,00 

Akdeniz 1240 84,65 91 6,24 82 5,56 37 2,53 15 1,04 1465 100,00 

Orta 1603 84,27 134 7,03 100 5,25 44 2,32 21 1,13 1902 100,00 

Karadeniz 1127 83,16 104 7,66 82 6,07 33 2,41 10 0,71 1356 100,00 

Doğu 1832 79,94 160 6,98 177 7,73 87 3,81 36 1,54 2292 100,00 

Toplam 9373 83,86 796 7,12 643 5,75 257 2,30 109 0,97 11178 100,00 


Kent 5589 85,16 454 6,91 321 4,89 141 2,15 58 0,88 6563 100,00 

Kır 3784 82,00 342 7,41 322 6,98 116 2,50 51 1,11 4615 100,00 

Toplam 9373 83,86 796 7,12 643 5,75 257 2,30 109 0,97 11178 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 4283 89,41 227 4,75 180 3,75 61 1,27 40 0,82 4791 100,00 

Kadın 5090 79,69 569 8,90 463 7,25 196 3,07 69 1,09 6387 100,00 

Toplam 9373 83,86 796 7,12 643 5,75 257 2,30 109 0,97 11178 100,00 


18-24 2302 92,80 91 3,68 54 2,18 22 0,88 11 0,46 2480 100,00 

25-34 2555 90,83 124 4,41 95 3,36 27 0,97 12 0,43 2813 100,00 

35-44 2018 87,78 133 5,80 97 4,21 43 1,86 8 0,35 2299 100,00 

45-54 1278 81,44 141 8,96 101 6,45 38 2,39 12 0,75 1570 100,00 

55-64 704 69,87 126 12,44 121 11,99 36 3,56 22 2,13 1009 100,00 

65+ 516 51,20 181 17,96 175 17,40 91 9,07 44 4,37 1007 100,00 

Toplam 9373 83,86 796 7,12 643 5,75 257 2,30 109 0,97 11178 100,00 


324

Tablo 125: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Üstüne Başına Bakmada Güçlük Çekip Çekmememe Durumunun Bölgelere, Yerleşim 


Üstüne Başına Bakmada Güçlük Çekme 

Bölge 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3616 86,91 292 7,02 198 4,76 29 0,70 25 0,61 4160 100,00 

Akdeniz 1271 86,76 84 5,71 71 4,86 24 1,64 15 1,04 1465 100,00 

Orta 1633 85,89 121 6,38 106 5,56 29 1,55 12 0,62 1901 100,00 

Karadeniz 1124 83,14 104 7,69 89 6,58 25 1,89 10 0,71 1352 100,00 

Doğu 1830 79,98 179 7,83 169 7,37 79 3,44 31 1,37 2288 100,00 

Toplam 9474 84,84 780 6,99 633 5,66 186 1,67 93 0,84 11166 100,00 


Kent 5657 86,18 441 6,73 328 5,00 89 1,36 48 0,74 6563 100,00 

Kır 3817 82,93 339 7,36 305 6,62 97 2,11 45 0,98 4603 100,00 

Toplam 9474 84,84 780 6,99 633 5,66 186 1,67 93 0,84 11166 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 4285 89,51 241 5,04 172 3,59 53 1,12 35 0,74 4786 100,00 

Kadın 5189 81,33 539 8,45 461 7,22 133 2,08 58 0,91 6380 100,00 

Toplam 9474 84,84 780 6,99 633 5,66 186 1,67 93 0,84 11166 100,00 


18-24 2294 92,55 102 4,11 59 2,35 16 0,66 8 0,33 2479 100,00 

25-34 2548 90,63 132 4,69 103 3,66 17 0,62 11 0,40 2811 100,00 

35-44 2037 88,81 130 5,68 94 4,11 23 1,01 9 0,39 2293 100,00 

45-54 1314 83,93 123 7,85 98 6,25 22 1,39 9 0,58 1566 100,00 

55-64 731 72,50 124 12,30 100 9,93 35 3,47 18 1,80 1008 100,00 

65+ 550 54,52 169 16,76 179 17,74 73 7,20 38 3,78 1009 100,00 

Toplam 9474 84,84 780 6,99 633 5,66 186 1,67 93 0,84 11166 100,00 


325

Tablo 126: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Ağrı veya Sancı Çekip Çekmeme Durumlarının Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete 

ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Ağrı veya Sancı Çekme 


Toplam 

Yapamıyorum 


Batı 1764 42,30 992 23,80 858 20,58 416 9,97 140 3,36 4170 100,00 

Akdeniz 555 37,87 260 17,76 338 23,06 210 14,34 102 6,97 1465 100,00 

Orta 779 40,91 459 24,11 357 18,75 197 10,34 112 5,89 1904 100,00 

Karadeniz 553 40,92 259 19,19 318 23,51 175 12,93 47 3,45 1352 100,00 

Doğu 891 38,88 415 18,10 514 22,44 329 14,37 142 6,21 2291 100,00 

Toplam 4542 40,61 2385 21,33 2385 21,33 1327 11,87 543 4,86 11182 100,00 


Kent 2636 40,10 1467 22,32 1432 21,79 718 10,92 320 4,87 6573 100,00 

Kır 1906 41,35 918 19,93 953 20,66 609 13,22 223 4,85 4609 100,00 

Toplam 4542 40,61 2385 21,33 2385 21,33 1327 11,87 543 4,86 11182 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 2559 53,38 976 20,37 802 16,73 312 6,52 144 3,01 4793 100,00 

Kadın 1983 31,04 1409 22,05 1583 24,78 1015 15,88 399 6,25 6389 100,00 

Toplam 4542 40,61 2385 21,33 2385 21,33 1327 11,87 543 4,86 11182 100,00 


18-24 1329 53,55 506 20,40 402 16,18 166 6,68 79 3,20 2482 100,00 

25-34 1237 44,01 663 23,61 565 20,11 253 8,99 92 3,27 2810 100,00 

35-44 904 39,30 524 22,77 504 21,93 265 11,50 103 4,50 2300 100,00 

45-54 562 35,76 311 19,80 390 24,84 216 13,77 92 5,83 1571 100,00 

55-64 285 28,24 204 20,17 258 25,51 189 18,75 74 7,33 1010 100,00 

65+ 225 22,25 177 17,56 266 26,37 238 23,63 103 10,19 1009 100,00 

Toplam 4542 40,61 2385 21,33 2385 21,33 1327 11,87 543 4,86 11182 100,00 


326

Tablo 127: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Rahatsızlık Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş 

Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Rahatsızlık Çekme Durumu 


Toplam 

Yapamıyorum 


Batı 1845 44,36 976 23,46 821 19,73 373 8,97 145 3,48 4160 100,00 

Akdeniz 594 40,62 245 16,75 331 22,66 208 14,23 84 5,73 1462 100,00 

Orta 850 44,66 450 23,63 340 17,86 183 9,61 81 4,24 1904 100,00 

Karadeniz 575 42,53 263 19,44 329 24,31 149 11,01 37 2,72 1353 100,00 

Doğu 912 39,93 404 17,67 519 22,75 334 14,64 115 5,02 2284 100,00 

Toplam 4776 42,79 2338 20,94 2340 20,97 1247 11,17 462 4,13 11163 100,00 


Kent 2779 42,35 1445 22,01 1391 21,20 675 10,29 273 4,15 6563 100,00 

Kır 1997 43,43 893 19,40 949 20,64 572 12,43 189 4,09 4600 100,00 

Toplam 4776 42,79 2338 20,94 2340 20,97 1247 11,17 462 4,13 11163 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 2624 54,87 953 19,91 773 16,17 315 6,60 118 2,46 4783 100,00 

Kadın 2152 33,74 1385 21,71 1567 24,57 932 14,61 344 5,38 6380 100,00 

Toplam 4776 42,79 2338 20,94 2340 20,97 1247 11,17 462 4,13 11163 100,00 


18-24 1389 56,06 490 19,76 385 15,55 162 6,53 53 2,11 2479 100,00 

25-34 1355 48,28 620 22,08 538 19,18 214 7,63 80 2,84 2807 100,00 

35-44 958 41,78 500 21,81 486 21,19 258 11,25 91 3,97 2293 100,00 

45-54 569 36,30 330 21,02 386 24,58 205 13,09 79 5,02 1569 100,00 

55-64 289 28,62 213 21,08 270 26,80 177 17,52 61 5,98 1010 100,00 

65+ 216 21,50 185 18,40 275 27,34 231 23,00 98 9,77 1005 100,00 

Toplam 4776 42,79 2338 20,94 2340 20,97 1247 11,17 462 4,13 11163 100,00 


327

Tablo 128: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Anlama ya da Hatırlamada Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 


Anlama ya da Hatırlamada Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2825 67,75 675 16,19 446 10,70 197 4,73 26 0,63 4169 100,00 

Akdeniz 823 56,21 251 17,14 218 14,90 143 9,73 30 2,01 1465 100,00 

Orta 1188 62,44 348 18,31 223 11,73 116 6,10 27 1,42 1902 100,00 

Karadeniz 832 61,39 218 16,09 204 15,02 92 6,76 10 0,74 1356 100,00 

Doğu 1504 65,60 304 13,23 266 11,61 199 8,69 20 0,87 2293 100,00 

Toplam 7172 64,13 1796 16,06 1357 12,14 747 6,68 113 1,01 11185 100,00 


Kent 4299 65,42 1048 15,94 752 11,45 408 6,21 64 0,98 6571 100,00 

Kır 2873 62,28 748 16,22 605 13,11 339 7,34 49 1,05 4614 100,00 

Toplam 7172 64,13 1796 16,06 1357 12,14 747 6,68 113 1,01 11185 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 3597 75,01 653 13,62 368 7,68 150 3,13 28 0,57 4796 100,00 

Kadın 3575 55,96 1143 17,89 989 15,49 597 9,34 85 1,33 6389 100,00 

Toplam 7172 64,13 1796 16,06 1357 12,14 747 6,68 113 1,01 11185 100,00 


18-24 1881 75,66 327 13,14 188 7,56 76 3,07 14 0,56 2486 100,00 

25-34 1981 70,49 411 14,64 274 9,77 127 4,50 17 0,61 2810 100,00 

35-44 1469 63,89 373 16,21 289 12,57 146 6,36 23 0,98 2300 100,00 

45-54 953 60,74 264 16,79 225 14,31 112 7,16 16 1,01 1570 100,00 

55-64 505 50,01 205 20,33 180 17,86 107 10,57 12 1,23 1009 100,00 

65+ 383 37,91 216 21,42 201 19,92 179 17,71 31 3,04 1010 100,00 

Toplam 7172 64,13 1796 16,06 1357 12,14 747 6,68 113 1,01 11185 100,00 


328

Tablo 129: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Yeni Bir İş ya da Görevi Öğrenmede Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun, Bölgelere, 

Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Yeni Bir İş ya da Görevi Öğrenmede Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3063 73,62 521 12,53 376 9,04 165 3,97 35 0,84 4160 100,00 

Akdeniz 999 68,34 171 11,71 161 10,99 98 6,70 33 2,26 1462 100,00 

Orta 1338 70,44 254 13,35 190 9,99 97 5,11 21 1,12 1900 100,00 

Karadeniz 929 68,75 166 12,30 179 13,26 61 4,53 16 1,17 1351 100,00 

Doğu 1591 69,88 288 12,63 221 9,71 152 6,68 25 1,10 2277 100,00 

Toplam 7920 71,03 1400 12,55 1127 10,11 573 5,14 130 1,17 11150 100,00 


Kent 4771 72,80 784 11,96 644 9,83 295 4,50 60 0,91 6554 100,00 

Kır 3149 68,51 616 13,40 483 10,51 278 6,05 70 1,52 4596 100,00 

Toplam 7920 71,03 1400 12,55 1127 10,11 573 5,14 130 1,17 11150 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 3818 79,87 492 10,29 326 6,82 119 2,50 25 0,52 4780 100,00 

Kadın 4102 64,40 908 14,26 801 12,57 454 7,12 105 1,65 6370 100,00 

Toplam 7920 71,03 1400 12,55 1127 10,11 573 5,14 130 1,17 11150 100,00 


18-24 2028 82,08 251 10,17 145 5,85 40 1,60 8 0,29 2472 100,00 

25-34 2217 79,12 290 10,35 205 7,31 78 2,79 12 0,43 2802 100,00 

35-44 1698 73,95 273 11,87 213 9,29 96 4,18 16 0,71 2296 100,00 

45-54 1047 66,81 215 13,71 187 11,95 95 6,05 23 1,48 1567 100,00 

55-64 540 53,61 178 17,71 170 16,89 99 9,88 19 1,91 1006 100,00 

65+ 390 38,77 193 19,14 207 20,53 165 16,42 52 5,15 1007 100,00 

Toplam 7920 71,03 1400 12,55 1127 10,11 573 5,14 130 1,17 11150 100,00 


329

Tablo 130: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerarası İlişkiler veya Topluma Katılımda Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun, 


Kişilerarası İlişkiler veya Topluma Katılımda Zorluk Çekme 

Bölge 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3588 86,16 294 7,06 199 4,79 65 1,55 18 0,44 4164 100,00 

Akdeniz 1193 81,49 116 7,93 97 6,64 41 2,80 17 1,15 1464 100,00 

Orta 1652 86,83 95 5,01 114 6,00 28 1,46 13 0,71 1902 100,00 

Karadeniz 1153 85,27 92 6,82 73 5,40 26 1,93 8 0,58 1352 100,00 

Doğu 1830 80,13 180 7,88 163 7,12 87 3,82 24 1,05 2284 100,00 

Toplam 9416 84,32 777 6,96 646 5,79 247 2,21 80 0,72 11166 100,00 


Kent 5569 84,91 413 6,31 390 5,94 139 2,11 48 0,73 6559 100,00 

Kır 3847 83,49 364 7,90 256 5,56 108 2,35 32 0,71 4607 100,00 

Toplam 9416 84,32 777 6,96 646 5,79 247 2,21 80 0,72 11166 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 4212 87,97 276 5,78 211 4,41 70 1,45 18 0,38 4787 100,00 

Kadın 5204 81,58 501 7,85 435 6,82 177 2,78 62 0,97 6379 100,00 

Toplam 9416 84,32 777 6,96 646 5,79 247 2,21 80 0,72 11166 100,00 


18-24 2150 86,80 142 5,73 120 4,85 56 2,25 9 0,37 2477 100,00 

25-34 2454 87,38 173 6,17 130 4,64 41 1,44 10 0,37 2808 100,00 

35-44 1987 86,40 134 5,84 118 5,15 43 1,86 17 0,74 2299 100,00 

45-54 1310 83,52 117 7,44 93 5,94 34 2,17 15 0,92 1569 100,00 

55-64 802 79,66 86 8,53 78 7,70 32 3,18 9 0,92 1007 100,00 

65+ 713 70,84 125 12,45 107 10,59 41 4,11 20 2,01 1006 100,00 

Toplam 9416 84,32 777 6,96 646 5,79 247 2,21 80 0,72 11166 100,00 


330

Tablo 131: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Diğer Kişilerle Olan Anlaşmazlıklarını ve Problemlerini Çözmede Zorluk Çekip 

Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Diğer Kişilerle Olan Anlaşmazlıklarını ve Problemlerini Çözmede Zorluk Çekme Durumu 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3525 85,15 314 7,59 231 5,57 54 1,29 17 0,40 4141 100,00 

Akdeniz 1191 81,61 128 8,75 99 6,80 29 2,00 12 0,83 1459 100,00 

Orta 1595 84,27 126 6,64 119 6,29 34 1,81 19 0,99 1893 100,00 

Karadeniz 1132 83,80 127 9,40 67 4,93 19 1,38 7 0,49 1352 100,00 

Doğu 1793 79,17 206 9,09 176 7,79 65 2,89 24 1,06 2264 100,00 

Toplam 9236 83,15 901 8,11 692 6,23 201 1,81 79 0,70 11109 100,00 


Kent 5459 83,62 499 7,64 409 6,27 116 1,77 46 0,70 6529 100,00 

Kır 3777 82,48 402 8,78 283 6,18 85 1,86 33 0,71 4580 100,00 

Toplam 9236 83,15 901 8,11 692 6,23 201 1,81 79 0,70 11109 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 4105 86,32 333 6,99 237 4,97 62 1,30 20 0,41 4757 100,00 

Kadın 5131 80,78 568 8,94 455 7,17 139 2,19 59 0,92 6352 100,00 

Toplam 9236 83,15 901 8,11 692 6,23 201 1,81 79 0,70 11109 100,00 


18-24 2078 84,38 185 7,52 148 6,01 33 1,35 18 0,74 2462 100,00 

25-34 2374 85,11 196 7,02 154 5,52 49 1,74 17 0,61 2790 100,00 

35-44 1938 84,73 169 7,36 130 5,68 38 1,68 13 0,55 2288 100,00 

45-54 1304 83,62 134 8,60 86 5,51 24 1,51 12 0,76 1560 100,00 

55-64 817 81,09 93 9,22 70 6,93 23 2,28 5 0,48 1008 100,00 

65+ 725 72,40 124 12,40 104 10,44 34 3,42 14 1,34 1001 100,00 

Toplam 9236 83,15 901 8,11 692 6,23 201 1,81 79 0,70 11109 100,00 


331

Tablo 132: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Gözlük veya Kontakt Lens Kullanma Durumlarının 


(UHY-MEÇalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Bölge 

Gözlük veya Kontakt Lens Kullanma 

Toplam 

Kullanıyor 

Kullanmıyor 


Batı 1263 30,43 2887 69,57 4150 100,00 

Akdeniz 317 21,65 1147 78,35 1464 100,00 

Orta 578 30,42 1322 69,58 1900 100,00 

Karadeniz 383 28,33 969 71,67 1352 100,00 

Doğu 274 12,01 2008 87,99 2282 100,00 

Toplam 2815 25,25 8333 74,75 11148 100,00 


Kent 1851 28,26 4700 71,74 6551 100,00 

Kır 964 20,97 3633 79,03 4597 100,00 

Toplam 2815 25,25 8333 74,75 11148 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 1146 23,95 3639 76,05 4785 100,00 

Kadın 1669 26,23 4694 73,77 6363 100,00 

Toplam 2815 25,25 8333 74,75 11148 100,00 


18-24 277 11,19 2198 88,81 2475 100,00 

25-34 370 13,20 2432 86,80 2802 100,00 

35-44 410 17,87 1884 82,13 2294 100,00 

45-54 686 43,83 879 56,17 1565 100,00 

55-64 531 52,73 476 47,27 1007 100,00 

65+ 541 53,83 464 46,17 1005 100,00 

Toplam 2815 25,25 8333 74,75 11148 100,00 


332

Tablo 133: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Tanıdıkları Birisini Yolun Karşı Tarafından Görme ve Tanımada Zorluk Çekip 



Tanıdıkları Birisini Yolun Karşı Tarafından Görme ve Tanımada Zorluk Çekme 

Bölge 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3097 75,13 459 11,14 332 8,05 193 4,68 41 0,99 4122 100,00 

Akdeniz 1147 80,15 106 7,41 76 5,31 73 5,10 29 2,03 1431 100,00 

Orta 1465 77,27 180 9,49 153 8,07 79 4,17 19 1,00 1896 100,00 

Karadeniz 1033 76,52 121 8,96 123 9,11 61 4,52 12 0,89 1350 100,00 

Doğu 1821 80,50 141 6,23 141 6,23 115 5,08 44 1,95 2262 100,00 

Toplam 8563 77,42 1007 9,10 825 7,46 521 4,71 145 1,31 11061 100,00 


Kent 5002 77,04 611 9,41 501 7,72 288 4,44 91 1,40 6493 100,00 

Kır 3561 77,96 396 8,67 324 7,09 233 5,10 54 1,18 4568 100,00 

Toplam 8563 77,42 1007 9,10 825 7,46 521 4,71 145 1,31 11061 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 3927 82,85 371 7,83 265 5,59 129 2,72 48 1,01 4740 100,00 

Kadın 4636 73,34 636 10,06 560 8,86 392 6,20 97 1,53 6321 100,00 

Toplam 8563 77,42 1007 9,10 825 7,46 521 4,71 145 1,31 11061 100,00 


18-24 2155 87,78 118 4,81 116 4,73 56 2,28 10 0,41 2455 100,00 

25-34 2388 85,96 169 6,08 132 4,75 69 2,48 20 0,72 2778 100,00 

35-44 1854 81,67 205 9,03 121 5,33 70 3,08 20 0,88 2270 100,00 

45-54 1120 72,07 184 11,84 140 9,01 82 5,28 28 1,80 1554 100,00 

55-64 613 61,18 166 16,57 122 12,18 77 7,68 24 2,40 1002 100,00 

65+ 433 43,21 165 16,47 194 19,36 167 16,67 43 4,29 1002 100,00 

Toplam 8563 77,42 1007 9,10 825 7,46 521 4,71 145 1,31 11061 100,00 


333

Tablo134: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kol Mesafesinden Bir Maddeyi Görme ve Tanımada Zorluk Çekip Çekmeme 

Durumunun Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Kol Mesafesinden Görme ve Tanımada Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 3062 74,25 488 11,83 357 8,66 183 4,44 34 0,82 4124 100,00 

Akdeniz 1076 75,35 123 8,61 110 7,70 95 6,65 24 1,68 1428 100,00 

Orta 1426 75,13 196 10,33 164 8,64 93 4,90 19 1,00 1898 100,00 

Karadeniz 938 69,48 146 10,81 166 12,30 87 6,44 13 0,96 1350 100,00 

Doğu 1830 80,65 140 6,17 156 6,88 113 4,98 30 1,32 2269 100,00 

Toplam 8332 75,27 1093 9,87 953 8,61 571 5,16 120 1,08 11069 100,00 


Kent 4911 75,62 653 10,06 545 8,39 312 4,80 73 1,12 6494 100,00 

Kır 3421 74,78 440 9,62 408 8,92 259 5,66 47 1,03 4575 100,00 

Toplam 8332 75,27 1093 9,87 953 8,61 571 5,16 120 1,08 11069 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 3770 79,44 396 8,34 351 7,40 187 3,94 42 0,88 4746 100,00 

Kadın 4562 72,15 697 11,02 602 9,52 384 6,07 78 1,23 6323 100,00 

Toplam 8332 75,27 1093 9,87 953 8,61 571 5,16 120 1,08 11069 100,00 


18-24 2240 91,02 120 4,88 76 3,09 18 0,73 7 0,28 2461 100,00 

25-34 2496 89,78 153 5,50 92 3,31 31 1,12 8 0,29 2780 100,00 

35-44 1855 81,61 219 9,63 123 5,41 64 2,82 12 0,53 2273 100,00 

45-54 840 54,02 244 15,69 264 16,98 171 11,00 36 2,32 1555 100,00 

55-64 487 48,65 167 16,68 185 18,48 140 13,99 22 2,20 1001 100,00 

65+ 414 41,44 190 19,02 213 21,32 147 14,71 35 3,50 999 100,00 

Toplam 8332 75,27 1093 9,87 953 8,61 571 5,16 120 1,08 11069 100,00 


334

Tablo 135: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Uykuyla İlgili Konularda Zorluk Çekip Çekmeme Durumunun Bölgelere, Yerleşim 


Uykuyla İlgili Konularda Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2594 62,22 698 16,74 497 11,92 288 6,91 92 2,21 4169 100,00 

Akdeniz 840 57,42 202 13,81 204 13,94 137 9,36 80 5,47 1463 100,00 

Orta 1172 61,65 256 13,47 260 13,68 134 7,05 79 4,16 1901 100,00 

Karadeniz 821 60,59 201 14,83 187 13,80 108 7,97 38 2,80 1355 100,00 

Doğu 1383 60,39 330 14,41 273 11,92 210 9,17 94 4,10 2290 100,00 

Toplam 6810 60,92 1687 15,09 1421 12,71 877 7,85 383 3,43 11178 100,00 


Kent 3973 60,50 1008 15,35 864 13,16 496 7,55 226 3,44 6567 100,00 

Kır 2837 61,53 679 14,73 557 12,08 381 8,26 157 3,40 4611 100,00 

Toplam 6810 60,92 1687 15,09 1421 12,71 877 7,85 383 3,43 11178 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 3324 69,35 677 14,12 443 9,24 240 5,01 109 2,27 4793 100,00 

Kadın 3486 54,60 1010 15,82 978 15,32 637 9,98 274 4,29 6385 100,00 

Toplam 6810 60,92 1687 15,09 1421 12,71 877 7,85 383 3,43 11178 100,00 


18-24 1682 67,77 331 13,34 270 10,88 133 5,36 66 2,66 2482 100,00 

25-34 1885 67,03 375 13,34 326 11,59 152 5,41 74 2,63 2812 100,00 

35-44 1448 62,98 363 15,79 258 11,22 161 7,00 69 3,00 2299 100,00 

45-54 869 55,46 250 15,95 213 13,59 171 10,91 64 4,08 1567 100,00 

55-64 513 50,84 162 16,06 167 16,55 111 11,00 56 5,55 1009 100,00 

65+ 413 40,93 206 20,42 187 18,53 149 14,77 54 5,35 1009 100,00 

Toplam 6810 60,92 1687 15,09 1421 12,71 877 7,85 383 3,43 11178 100,00 


335

Tablo 136: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Gün Boyunca Dinlenmemiş ve Zinde Olmayışına Bağlı Olarak Zorluk Çekip 



Yorgun Hissetmeye Bağlı Zorluk Çekme 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2499 59,97 822 19,73 557 13,37 219 5,26 70 1,68 4167 100,00 

Akdeniz 820 56,28 213 14,62 237 16,27 133 9,13 54 3,71 1457 100,00 

Orta 1035 54,47 370 19,47 301 15,84 142 7,47 52 2,74 1900 100,00 

Karadeniz 813 60,04 222 16,40 211 15,58 84 6,20 24 1,77 1354 100,00 

Doğu 1373 60,09 345 15,10 319 13,96 188 8,23 60 2,63 2285 100,00 

Toplam 6540 58,59 1972 17,67 1625 14,56 766 6,86 260 2,33 11163 100,00 


Kent 3819 58,22 1185 18,06 962 14,66 433 6,60 161 2,45 6560 100,00 

Kır 2721 59,11 787 17,10 663 14,40 333 7,23 99 2,15 4603 100,00 

Toplam 6540 58,59 1972 17,67 1625 14,56 766 6,86 260 2,33 11163 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 3218 67,27 765 15,99 538 11,25 195 4,08 68 1,42 4784 100,00 

Kadın 3322 52,08 1207 18,92 1087 17,04 571 8,95 192 3,01 6379 100,00 

Toplam 6540 58,59 1972 17,67 1625 14,56 766 6,86 260 2,33 11163 100,00 


18-24 1642 66,32 394 15,91 293 11,83 106 4,28 41 1,66 2476 100,00 

25-34 1808 64,39 445 15,85 367 13,07 150 5,34 38 1,35 2808 100,00 

35-44 1369 59,73 392 17,10 330 14,40 153 6,68 48 2,09 2292 100,00 

45-54 848 54,05 302 19,25 244 15,55 125 7,97 50 3,19 1569 100,00 

55-64 493 48,81 210 20,79 167 16,53 102 10,10 38 3,76 1010 100,00 

65+ 380 37,70 229 22,72 224 22,22 130 12,90 45 4,46 1008 100,00 

Toplam 6540 58,59 1972 17,67 1625 14,56 766 6,86 260 2,33 11163 100,00 


336

Tablo 137: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerin Üzgün, Bitkin (Halsiz) ve Depresif/Bunalmış Hissedip Hissettmediklerinin 


Üzgün, Bitkin (Halsiz) ve Depresif/Bunalmış Hissetme 

Bölge 

Çok İleri/ 


Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 1743 41,81 950 22,79 810 19,43 456 10,94 210 5,04 4169 100,00 

Akdeniz 561 38,29 240 16,38 324 22,12 184 12,56 156 10,65 1465 100,00 

Orta 742 38,95 433 22,73 403 21,15 191 10,03 136 7,14 1905 100,00 

Karadeniz 525 38,75 246 18,15 375 27,68 142 10,48 67 4,94 1355 100,00 

Doğu 1015 44,32 369 16,11 472 20,61 286 12,49 148 6,46 2290 100,00 

Toplam 4586 41,01 2238 20,01 2384 21,32 1259 11,26 717 6,41 11184 100,00 


Kent 2624 39,94 1378 20,97 1403 21,35 736 11,20 429 6,53 6570 100,00 

Kır 1962 42,52 860 18,64 981 21,26 523 11,34 288 6,24 4614 100,00 

Toplam 4586 41,01 2238 20,01 2384 21,32 1259 11,26 717 6,41 11184 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 2401 50,08 974 20,32 845 17,63 378 7,88 196 4,09 4794 100,00 

Kadın 2185 34,19 1264 19,78 1539 24,08 881 13,79 521 8,15 6390 100,00 

Toplam 4586 41,01 2238 20,01 2384 21,32 1259 11,26 717 6,41 11184 100,00 


18-24 1113 44,84 497 20,02 493 19,86 237 9,55 142 5,72 2482 100,00 

25-34 1182 41,99 551 19,57 614 21,81 300 10,66 168 5,97 2815 100,00 

35-44 934 40,61 477 20,74 481 20,91 241 10,48 167 7,26 2300 100,00 

45-54 631 40,19 337 21,46 320 20,38 174 11,08 108 6,88 1570 100,00 

55-64 394 39,05 181 17,94 227 22,50 143 14,17 64 6,34 1009 100,00 

65+ 332 32,94 195 19,35 249 24,70 164 16,27 68 6,75 1008 100,00 

Toplam 4586 41,01 2238 20,01 2384 21,32 1259 11,26 717 6,41 11184 100,00 


337

Tablo 138: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Kişilerin Kendilerini Endişeli ve Sıkıntılı Hissedip Hissetmediklerinin Bölgelere, 

Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı(UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Endişeli ve Sıkıntılı Hissetme 

Bölge 


Çok İleri/ 

Yapamıyorum 

Toplam 


Batı 2190 52,56 791 18,98 662 15,89 363 8,71 161 3,86 4167 100,00 

Akdeniz 686 46,86 223 15,23 273 18,65 158 10,79 124 8,47 1464 100,00 

Orta 917 48,16 385 20,22 331 17,38 164 8,61 107 5,62 1904 100,00 

Karadeniz 634 46,79 216 15,94 291 21,48 155 11,44 59 4,35 1355 100,00 

Doğu 1138 49,67 352 15,36 403 17,59 261 11,39 137 5,98 2291 100,00 

Toplam 5565 49,77 1967 17,59 1960 17,53 1101 9,85 588 5,26 11181 100,00 


Kent 3274 49,83 1176 17,90 1133 17,25 641 9,76 346 5,27 6570 100,00 

Kır 2291 49,69 791 17,15 827 17,94 460 9,98 242 5,25 4611 100,00 

Toplam 5565 49,77 1967 17,59 1960 17,53 1101 9,85 588 5,26 11181 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 2857 59,63 834 17,41 626 13,07 312 6,51 162 3,38 4791 100,00 

Kadın 2708 42,38 1133 17,73 1334 20,88 789 12,35 426 6,67 6390 100,00 

Toplam 5565 49,77 1967 17,59 1960 17,53 1101 9,85 588 5,26 11181 100,00 


18-24 1356 54,61 437 17,60 378 15,22 192 7,73 120 4,83 2483 100,00 

25-34 1411 50,14 490 17,41 496 17,63 267 9,49 150 5,33 2814 100,00 

35-44 1163 50,59 406 17,66 391 17,01 219 9,53 120 5,22 2299 100,00 

45-54 777 49,46 281 17,89 266 16,93 153 9,74 94 5,98 1571 100,00 

55-64 450 44,64 171 16,96 211 20,93 127 12,60 49 4,86 1008 100,00 

65+ 408 40,56 182 18,09 218 21,67 143 14,21 55 5,47 1006 100,00 

Toplam 5565 49,77 1967 17,59 1960 17,53 1101 9,85 588 5,26 11181 100,00 


338

Tablo 144: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tütün Mamülü Kullanıp Kullanmadıklarına, 

Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete, Yaş Gruplarına ve Öğrenim Sürelerine Göre 

Dağılımı, (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Tütün Mamülü Kullanma 

Hergün Hergün Değil Kullanmıyor Toplam 

Bölge Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 1368 32,81 84 2,01 2718 65,18 4170 100,00 

Akdeniz 417 28,44 23 1,57 1026 69,99 1466 100,00 

Orta 669 35,16 42 2,21 1192 62,64 1903 100,00 

Karadeniz 405 29,89 23 1,70 927 68,41 1355 100,00 

Doğu 729 31,81 20 0,87 1543 67,32 2292 100,00 

Toplam 3588 32,08 192 1,72 7406 66,21 11186 100,00 



Kent 2230 33,94 110 1,67 4230 64,38 6570 100,00 

Kır 1358 29,42 82 1,78 3176 68,80 4616 100,00 

Toplam 3588 32,08 192 1,72 7406 66,21 11186 100,00 


Cinsiyet 

Erkek 2450 51,08 87 1,81 2259 47,10 4796 100,00 

Kadın 1138 17,81 105 1,64 5147 80,55 6390 100,00 

Toplam 3588 32,08 192 1,72 7406 66,21 11186 100,00 



18-24 818 32,90 46 1,85 1622 65,25 2486 100,00 

25-34 1073 38,13 56 1,99 1685 59,88 2814 100,00 

35-44 859 37,38 52 2,26 1387 60,36 2298 100,00 

45-54 514 32,76 12 0,76 1043 66,48 1569 100,00 

55-64 210 20,79 15 1,49 785 77,72 1010 100,00 

65+ 114 11,30 11 1,09 884 87,61 1009 100,00 

Toplam 3588 32,08 192 1,72 7406 66,21 11186 100,00 


Öğrenim Süresi 

Hiç Okumayan 248 13,41 15 0,81 1587 85,78 1850 100,00 

1-5 yıl 1588 30,66 86 1,66 3506 67,68 5180 100,00 

6-11 yıl 1253 43,25 57 1,97 1587 54,78 2897 100,00 

12+ yıl 499 39,89 34 2,72 718 57,39 1251 100,00 

Toplam 3588 32,10 192 1,72 7398 66,18 11178 100,00 


339

Tablo 145: Tütün Mamülü Kullanan 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tütün Mamülü Kullanma Süresine, Kullanmaya 

Başlama Yaşına, Bir Günde İçilen Miktara, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyete ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 



Kullanma Süresi (yıl) 


Kullanmaya 

Başlama Yaşı (yıl) 

Bir Günde İçilen 

Sigara Adeti 

Bir Günde Elle Sarılarak 

İçilen Sigara Adeti 

Bölge n x s n x s n x s n x s 

Batı 1330 16,68 11,896 1272 19,39 6,453 1309 16,86 10,188 4 15,5 7,604 

Akdeniz 390 17,18 11,277 380 19,87 6,893 377 16,73 10,904 15 25,19 17,22 

Orta 655 15,95 10,953 634 18,93 5,866 656 18,04 11,12 2 11,38 10,465 

Karadeniz 391 16,27 11,835 370 19,66 6,671 382 16,45 11,072 1 25,56 9,858 

Doğu 713 14,3 10,793 666 18,66 6,077 624 16,97 10,11 94 20,2 11,504 

Toplam 3479 16,06 11,460 3322 19,24 6,357 3348 17,05 10,553 116 20,62 12,315 


Kent 2177 15,76 11,252 2077 19,44 6,424 2121 16,50 9,991 42 20,36 14,757 

Kır 1302 16,57 11,787 1245 18,92 6,234 1227 18,01 11,399 74 20,76 10,811 

Toplam 3479 16,06 11,460 3322 19,24 6,357 3348 17,05 10,553 116 20,62 12,315 

Cinsiyet 

Erkek 2374 17,64 12,152 2277 18,44 5,752 2261 19,40 10,430 107 20,84 11,401 

Kadın 1105 12,68 8,919 1045 21,00 7,207 1087 12,16 9,025 9 18,18 20,481 

Toplam 3479 16,06 11,460 3322 19,24 6,357 3348 17,05 10,553 116 20,62 12,315 


18-24 802 5,63 3,726 782 16,15 3,049 767 15,07 9,551 19 10,05 7,562 

25-34 1050 11,22 4,867 1009 18,47 4,100 990 16,03 9,639 37 23,34 11,399 

35-44 826 18,77 6,665 789 20,09 5,994 811 17,78 10,618 25 28,00 13,865 

45-54 495 26,50 8,729 467 21,47 7,607 485 19,73 11,535 20 17,36 10,297 

55-64 198 33,12 11,798 182 24,38 11,328 192 20,33 13,024 10 19,31 7,166 

65+ 108 40,78 14,832 93 25,24 11,592 103 17,17 11,204 5 19,78 12,224 

Toplam 3479 16,06 11,460 3322 19,24 6,357 3348 17,05 10,553 116 20,62 12,315 

n=soruya cevap veren denek sayısı, X= Ortalama , S=standart sapma 

340

Tablo 146:Yanında Başkaları Tarafından Sigara İçilmesi Nedeniyle Sigara Dumanına Maruz Kalan 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Sigara İçen 

Kişiye, Bölgelere ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Eşi İçer/ 

İçerdi 

Ortak Kullanım Alanında Sigara İçen Kişiler 

Annesi İçer/ 

İçerdi 

Babası İçer/ 

İçerdi 

Kardeşi İçer/ 

İçerdi 

Diğer Sigara İçilmiyor Toplam 


Batı 1227 26,76 112 2,44 467 10,19 276 6,02 424 9,25 2079 45,34 4585 100,00 

Akdeniz 394 25,10 42 2,68 146 9,30 89 5,67 124 7,90 775 49,36 1570 100,00 

Orta 527 23,41 66 2,93 285 12,66 210 9,33 238 10,57 925 41,09 2251 100,00 

Karadeniz 331 22,27 18 1,21 173 11,64 74 4,98 188 12,65 702 47,24 1486 100,00 

Doğu 546 22,20 39 1,59 320 13,01 198 8,05 219 8,90 1138 46,26 2460 100,00 

Toplam 3025 24,49 277 2,24 1391 11,26 847 6,86 1193 9,66 5619 45,49 12352 100,00 


Kent 1926 26,47 223 3,07 780 10,72 506 6,96 664 9,13 3176 43,66 7275 100,00 

Kır 1099 21,65 54 1,06 611 12,03 341 6,72 529 10,42 2443 48,12 5077 100,00 

Toplam 3025 24,49 277 2,24 1391 11,26 847 6,86 1193 9,66 5619 45,49 12352 100,00 

341

Tablo 147 :Cevaplayıcıların Sık Bulundukları Ortamlarda Sigara İçilip İçilmemesi Durumunun 

Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Sigara İçen 



Batı 2211 54,89 1817 45,11 4028 100,00 

Akdeniz 833 59,63 564 40,37 1397 100,00 

Orta 1151 61,32 726 38,68 1877 100,00 

Karadeniz 679 52,43 616 47,57 1295 100,00 

Doğu 1108 51,44 1046 48,56 2154 100,00 

Toplam 5982 55,64 4769 44,36 10751 100,00 


Kent 3659 57,58 2696 42,42 6355 100,00 

Kır 2323 52,84 2073 47,16 4396 100,00 

Toplam 5982 55,64 4769 44,36 10751 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 3370 72,60 1272 27,40 4642 100,00 

Kadın 2612 42,76 3497 57,24 6109 100,00 

Toplam 5982 55,64 4769 44,36 10751 100,00 


342

Tablo 148 : Son Bir Ay İçinde Sigaradan Dolayı Önemli Bir Sağlık Sorunu Olan ve Olmayan 18 

Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına 

Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 




Batı 152 3,73 3920 96,27 4072 100,00 

Akdeniz 118 8,63 1249 91,37 1367 100,00 

Orta 125 6,73 1733 93,27 1858 100,00 

Karadeniz 40 3,05 1270 96,95 1310 100,00 

Doğu 195 9,12 1942 90,88 2137 100,00 

Toplam 630 5,86 10114 94,14 10744 100,00 



Kent 388 6,12 5952 93,88 6340 100,00 

Kır 242 5,50 4162 94,50 4404 100,00 

Toplam 630 5,86 10114 94,14 10744 100,00 


Cinsiyet 

Erkek 342 7,37 4298 92,63 4640 100,00 

Kadın 288 4,72 5816 95,28 6104 100,00 

Toplam 630 5,86 10114 94,14 10744 100,00 



18-24 113 4,74 2269 95,26 2382 100,00 

25-34 182 6,74 2519 93,26 2701 100,00 

35-44 134 6,06 2076 93,94 2210 100,00 

45-54 106 7,03 1402 92,97 1508 100,00 

55-64 54 5,56 917 94,44 971 100,00 

65+ 41 4,22 931 95,78 972 100,00 

Toplam 630 5,86 10114 94,14 10744 100,00 


343


Sağlık Sorunlarının Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 


ICD 10 

Kod 


Türkiye Toplam Kent Kır 


R06.0 Dispne 232 38,99 142 38,69 90 0,39 

R05 Öksürük 162 27,23 96 26,16 66 0,29 

J40 



20 3,36 13 3,54 7 0,03 

R51 Baş ağrısı 18 3,03 11 3,00 7 0,03 


R07.0 Boğaz ağrısı 12 2,02 8 2,18 4 0,02 








R06.2 Hırıltı 5 0,84 4 1,09 1 0,00 

I51.6 

J06.9 





4 0,67 3 0,82 1 0,00 

4 0,67 2 0,54 2 0,01 

J42 Kronik bronşit 4 0,67 4 1,09 0 0,00 

Diğer 62 10,42 38 10,35 24 0,11 

Toplam 595 100,00 367 100,00 228 1,00 


344


Sağlık Sorunlarının Cinsiyete Göre Dağılımı 


ICD 10 

Kod 


Türkiye Toplam Erkek Kadın 


R06.0 Dispne 232 38,99 126 38,77 106 39,26 

R05 Öksürük 162 27,23 108 33,23 54 20,00 

J40 



21 3,53 9 2,77 12 4,44 

R51 Baş ağrısı 18 3,03 6 1,85 12 4,44 


R07.0 Boğaz ağrısı 12 2,02 1 0,31 11 4,07 








R06.2 Hırıltı 4 0,67 2 0,62 2 0,74 

I51.6 

J06.9 



Akut üst solunum yolu 

enfeksiyonu, tanımlanmamış 

4 0,67 4 1,23 0 0,00 

4 0,67 2 0,62 2 0,74 

J42 Kronik bronşit 3 0,50 2 0,62 1 0,37 

Diğer 62 10,42 34 10,46 28 10,37 

Toplam 595 100,00 325 100,00 270 100,00 


345


İçmediklerine, Bölgelere, Yerleşim Yerine, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Alkollü Bir İçecek 

İçen İçmeyen Toplam 


Batı 1040 24,96 3125 75,04 4165 100 

Akdeniz 285 19,47 1179 80,53 1464 100 

Orta 397 20,86 1507 79,14 1904 100 

Karadeniz 306 22,58 1050 77,42 1356 100 

Doğu 110 4,81 2180 95,19 2290 100 

Toplam 2138 19,13 9041 80,87 11179 100 


Kent 1389 21,16 5177 78,84 6566 100 

Kır 749 16,23 3864 83,77 4613 100 

Toplam 2138 19,13 9041 80,87 11179 100 

Cinsiyet 

Erkek 1636 34,12 3158 65,88 4794 100 

Kadın 502 7,87 5883 92,13 6385 100 

Toplam 2138 19,13 9041 80,87 11179 100 


18-24 446 17,96 2035 82,04 2481 100 

25-34 572 20,33 2243 79,67 2815 100 

35-44 488 21,21 1811 78,79 2299 100 

45-54 343 21,89 1226 78,11 1569 100 

55-64 164 16,28 843 83,72 1007 100 

65+ 125 12,42 883 87,58 1008 100 

Toplam 2138 19,13 9041 80,87 11179 100 


346


Miktarı (kadeh) ve Bölgelere Dağılımı 


Bölge 

Son 7 Gün 


n 105 96 114 88 116 179 139 

Batı 

ortalama 3,38 3,17 3,23 3,3 3,28 3,01 3,57 

Standart sapma 2,74 2,61 2,35 2,65 2,78 2 2,86 

n 31 26 21 24 22 60 43 

Akdeniz 

ortalama 3,21 3,86 3,53 3,15 3,47 3,18 2,84 


n 27 24 32 18 25 40 29 

Orta 

Ortalama 3,28 3,13 2,97 3,42 2,91 3,46 3,37 


N 24 20 24 18 17 31 29 

Karadeniz 

Ortalama 2,68 2,65 3,07 3,3 3,28 3,61 3,91 


N 28 11 14 16 11 27 25 

Doğu 

Ortalama 3,01 3,23 3,26 3,07 2,65 3,25 2,82 


N 215 177 205 164 191 337 265 

Toplam 

Ortalama 3,22 3,21 3,2 3,27 3,22 3,17 3,4 



347


Miktarı (kadeh) ve Yerleşim Yerine Göre Dağılımı 



Son 7 Gün 


n 122 111 132 107 129 215 165 

Kent 

ortalama 3,17 3,09 3,23 3,28 3,03 3,09 3,31 


n 93 66 73 57 62 122 100 

Kır 

ortalama 3,28 3,41 3,14 3,25 3,61 3,3 3,54 


n 215 177 205 164 191 337 265 

Toplam 

ortalama 3,22 3,21 3,2 3,27 3,22 3,17 3,4 



348

Tablo 154: Alkol İçen 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Ay İçinde Alkole Bağlı Önemli 

Bir Sağlık Sorunu Olup Olmamasının , Bölgelere, Yerleşim Yerine ,Cinsiyet ve Yaş 

GruplarınaGöre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Bölge 




Batı 5 0,40 1293 99,60 1298 100 

Akdeniz 2 0,48 357 99,52 359 100 

Orta 0 0,00 448 100,00 448 100 

Karadeniz 0 0,00 323 100,00 323 100 

Doğu 3 1,17 233 98,83 236 100 

Toplam 10 0,36 2654 99,64 2664 100 


Kent 8 0,43 1779 99,57 1787 100 

Kır 2 0,22 875 99,78 877 100 

Toplam 10 0,36 2654 99,64 2664 100 

Cinsiyet 

Erkek 9 0,48 1793 99,52 1802 100 

Kadın 1 0,11 861 99,89 862 100 

Toplam 10 0,36 2654 99,64 2664 100 


18-24 2 0,32 584 99,68 586 100 

25-34 2 0,30 698 99,70 700 100 

35-44 2 0,29 595 99,71 597 100 

45-54 2 0,42 401 99,58 403 100 

55-64 2 1,05 211 98,95 213 100 

65+ 0 0,00 165 100,00 165 100 

Toplam 10 0,36 2654 99,64 2664 100 

349

Tablo 155: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve Sebze Tüketimlerinin Bölgelere Göre 

Dağılımı* (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Bölge Meyve Sebze 

n 4171 4169 

Batı 



n 1462 1464 

Akdeniz ortalama 1,53 1,51 


n 1905 1903 

Orta 



n 1357 1357 

Karadeniz ortalama 2,00 1,82 


n 2287 2287 

Doğu ortalama 1,23 1,40 


n 11182 11180 

Toplam ortalama 1,64 1,57 



Tablo 156 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve SebzeTüketimlerinin Yerleşim Yerine 

Göre Dağılımı* (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Yerleşim Yeri Meyve Sebze 

n 6567 6566 

Kent 



n 4615 4614 

Kır 



n 11182 11180 

Toplam 




350

Tablo 157: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Meyve ve Sebze Tüketimlerinin Yaş Gruplarına Göre 

Dağılımı*(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Yaş Grupları Meyve Sebze 

N 2486 2485 

18-24 



n 2811 2812 

25-34 



n 2295 2297 

35-44 



n 1569 1569 

45-54 



n 1011 1010 

55-64 



n 1010 1007 

65+ 



n 11182 11180 

Toplam 




351

Tablo 158: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Çayın Miktarına, Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Çay Miktarı 

Hiç İçmem 1-3 Bardak 4-6 Bardak 7-10 Bardak 

11 Bardak ve 

üzeri 

Toplam 


Batı 178 4,27 1400 33,59 1317 31,6 636 15,26 637 15,28 4168 100 

Akdeniz 69 4,71 461 31,51 464 31,74 253 17,29 216 14,74 1463 100 

Orta 51 2,68 518 27,2 556 29,18 411 21,61 368 19,33 1904 100 

Karadeniz 41 3,06 416 30,78 420 31,01 234 17,3 241 17,84 1352 100 

Doğu 52 2,27 584 25,51 768 33,53 439 19,18 447 19,52 2290 100 

Toplam 391 3,5 3379 30,23 3525 31,53 1973 17,66 1909 17,08 11177 100 


Kent 263 4 2016 30,69 2065 31,44 1128 17,18 1097 16,7 6569 100 

Kır 128 2,78 1363 29,58 1460 31,67 845 18,34 812 17,62 4608 100 

Toplam 391 3,5 3379 30,23 3525 31,53 1973 17,66 1909 17,08 11177 100 

Cinsiyet 

Erkek 139 2,91 1039 21,68 1461 30,47 1020 21,29 1133 23,65 4792 100 

Kadın 252 3,94 2340 36,65 2064 32,33 953 14,93 776 12,14 6385 100 

Toplam 391 3,5 3379 30,23 3525 31,53 1973 17,66 1909 17,08 11177 100 


352

Tablo 159: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Çayın Miktarına ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Çay Miktarı 

Hiç İçmem 1-3 Bardak 4-6 Bardak 7-10 Bardak 11 Bardak ve üzeri Toplam 


18-24 126 5,08 826 33,21 808 32,5 405 16,31 320 12,89 2485 100 

25-34 73 2,59 701 24,96 905 32,21 551 19,61 580 20,63 2810 100 

35-44 51 2,21 480 20,91 691 30,04 510 22,19 567 24,66 2299 100 

45-54 36 2,3 457 29,14 527 33,62 281 17,96 266 16,98 1567 100 

55-64 35 3,47 397 39,39 322 31,93 141 13,98 113 11,22 1008 100 

65+ 70 6,98 518 51,4 272 27,01 85 8,42 63 6,2 1008 100 

Toplam 391 3,5 3379 30,23 3525 31,53 1973 17,66 1909 17,08 11177 100 


353

Tablo 160: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Kahvenin Miktarına, Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 



Hiç İçmem 1-2 Fincan 3-4 Fincan 5 Fincan ve üzeri İçerim, seyrek Toplam 


Batı 1431 34,41 1143 27,48 149 3,58 48 1,14 1388 33,38 4159 100 

Akdeniz 484 33,14 290 19,81 58 3,98 15 1,01 614 42,06 1461 100 

Orta 731 38,43 352 18,52 39 2,04 13 0,71 767 40,29 1902 100 

Karadeniz 520 38,46 196 14,52 17 1,24 4 0,3 615 45,47 1352 100 

Doğu 1176 51,41 286 12,5 36 1,57 14 0,63 775 33,89 2287 100 

Toplam 4342 38,91 2267 20,31 299 2,68 94 0,84 4159 37,26 11161 100 



Kent 2399 36,61 1505 22,96 204 3,11 64 0,98 2381 36,33 6553 100 

Kır 1943 42,17 762 16,54 95 2,05 30 0,65 1778 38,59 4608 100 

Toplam 4342 38,91 2267 20,31 299 2,68 94 0,84 4159 37,26 11161 100 


Cinsiyet 

Erkek 1757 36,7 984 20,56 136 2,85 47 0,98 1863 38,91 4787 100 

Kadın 2585 40,56 1283 20,12 163 2,55 47 0,74 2296 36,03 6374 100 

Toplam 4342 38,91 2267 20,31 299 2,68 94 0,84 4159 37,26 11161 100 


354

Tablo 161: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların İçtikleri Kahvenin Miktarına ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002- 2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 



Hiç 

İçmem 1-2 fincan 3-4 fincan 5 fincan ve üzeri İçerim, seyrek Toplam 


18-24 939 37,82 520 20,95 96 3,87 20 0,83 907 36,53 2482 100 

25-34 969 34,51 624 22,2 73 2,61 37 1,32 1105 39,36 2808 100 

35-44 812 35,49 499 21,8 63 2,74 20 0,88 895 39,09 2289 100 

45-54 622 39,71 319 20,37 30 1,88 9 0,57 587 37,48 1567 100 

55-64 448 44,52 173 17,16 23 2,27 5 0,48 358 35,57 1007 100 

65+ 552 54,75 132 13,14 14 1,42 3 0,27 307 30,42 1008 100 

Toplam 4342 38,91 2267 20,31 299 2,68 94 0,84 4159 37,26 11161 100 


355

Tablo 162: 18 yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tükettikleri Tuz Miktarına, Bölgelere, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 



Tuzsuz yerim Az tuzlu yerim Normal tuzlu yerim Çok tuzlu yerim Toplam 

Bölgeler Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Batı 324 7,79 830 19,97 2601 62,62 399 9,61 4154 100 

Akdeniz 126 8,62 287 19,69 921 63,09 125 8,59 1459 100 

Orta 157 8,28 323 17,00 1229 64,67 191 10,05 1900 100 

Karadeniz 108 8,00 202 14,94 933 69,02 109 8,04 1352 100 

Doğu 168 7,37 262 11,48 1642 71,87 212 9,28 2284 100 

Toplam 883 7,92 1904 17,08 7326 65,70 1036 9,29 11149 100 


Kent 479 7,32 1211 18,49 4233 64,64 625 9,55 6548 100 

Kır 404 8,78 693 15,07 3093 67,22 411 8,93 4601 100 

Toplam 883 7,92 1904 17,08 7326 65,70 1036 9,29 11149 100 

Cinsiyet 

Erkek 292 6,11 631 13,19 3363 70,25 500 10,45 4786 100 

Kadın 591 9,29 1273 20,00 3963 62,28 536 8,43 6363 100 

Toplam 883 7,92 1904 17,08 7326 65,70 1036 9,29 11149 100 


356

Tablo 163: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Tükettikleri Tuz Miktarına ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 



Tuzsuz 

Yerim 

Az Tuzlu 

Yerim 

Normal Tuzlu 

Yerim 

Çok Tuzlu 

Yerim 

Toplam 


18-24 

25-34 

35-44 

45-54 

55-64 

65+ 

Toplam 



75 3,01 254 10,24 1829 73,76 322 12,99 2480 100 

84 3,01 378 13,47 2039 72,71 303 10,81 2804 100 

116 5,07 352 15,38 1616 70,52 207 9,03 2291 100 

167 10,67 330 21,15 955 61,07 111 7,11 1563 100 

183 18,19 274 27,22 493 49,03 56 5,57 1006 100 

258 25,72 316 31,41 394 39,16 37 3,7 1005 100 

883 7,92 1904 17,08 7326 65,7 1036 9,29 11149 100 

357

Tablo 164 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Cinsiyete ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

BKİ 

Erkek Kadın Türkiye Toplam 


30.0 (Şişman) 416 9,70 584 14,49 1000 12,02 

Toplam 4290 100,00 4034 100,00 8324 100,00 


Tablo 165: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Yerleşim Yerine ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) 

Kent Kır Türkiye Toplam 

BKİ Sayı % Sayı % Sayı % 

30.0 (Şişman) 618 12,23 382 11,70 1000 12,02 

Toplam 5054 100,00 3270 100,00 8324 100,00 


358

Tablo 166: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Yaş Gruplarına ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı 



18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+ 

Türkiye 

Toplam 

Beden Kitle İndeksi Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

30.0 (Şişman) 52 2,53 174 7,96 265 15,57 259 22,61 148 22,55 102 17,88 1000 12,02 

Toplam 2058 100,00 2190 100,00 1703 100,00 1145 100,00 656 100,00 572 100,00 8324 100,00 

n = 11204 Bilinmeyen=2880 

359

Tablo 167: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Bölgelere ve Beden Kitle İndekslerine Göre Dağılımı 


Beden Kitle İndeksi 

Bölge 


Türkiye Toplam 


30.0 (Şişman) 387 12,07 127 12,68 190 13,30 169 15,86 127 7,85 1000 12,02 

Toplam 3211 100,00 1005 100,00 1427 100,00 1065 100,00 1616 100,00 8324 100,00 


Tablo 168: 18 Yaş Üstü Cevaplayıcıların Boy Uzunluklarını ve Ağırlıklarını Bilme Durumlarının Dağılımı 


Bilen Bilmeyen Toplam 


Boy Uzunluğu 8687 77,53 2517 22,47 11204 100 

Ağırlık 9887 88,25 1317 11,75 11204 100 

360

Tablo 169: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Ağır Hareket (Güçlü Aktivite) Yapma Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, 

Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Son Bir hafta İçinde Ağır Hareket Yapılan Gün sayısı 

Bölge 



Batı 3619 86,87 120 2,88 65 1,56 65 1,56 35 0,84 23 0,55 36 0,86 203 4,87 4166 100 

Akdeniz 1196 81,64 71 4,85 31 2,12 40 2,73 9 0,61 15 1,02 10 0,68 93 6,35 1465 100 

Orta 1553 81,52 69 3,62 58 3,04 41 2,15 19 1,00 31 1,63 24 1,26 110 5,77 1905 100 

Karadeniz 1145 84,75 46 3,40 33 2,44 25 1,85 9 0,67 5 0,37 17 1,26 71 5,26 1351 100 

Doğu 1935 84,53 50 2,18 70 3,06 51 2,23 20 0,87 23 1,00 3 0,13 137 5,99 2289 100 



Kent 5712 87,01 185 2,82 122 1,86 97 1,48 46 0,70 60 0,91 63 0,96 280 4,27 6565 100 

Kır 3736 81,02 171 3,71 135 2,93 125 2,71 46 1,00 37 0,80 27 0,59 334 7,24 4611 100 


Cinsiyet 

Erkek 3764 78,51 201 4,19 136 2,84 116 2,42 57 1,19 66 1,38 78 1,63 376 7,84 4794 100 

Kadın 5684 89,06 155 2,43 121 1,90 106 1,66 35 0,55 31 0,49 12 0,19 238 3,73 6382 100 



18-24 2003 80,73 117 4,72 77 3,10 56 2,26 19 0,77 24 0,97 25 1,01 160 6,45 2481 100 

25-34 2275 80,82 114 4,05 82 2,91 68 2,42 27 0,96 33 1,17 36 1,28 180 6,39 2815 100 

35-44 1915 83,30 64 2,78 55 2,39 53 2,31 27 1,17 20 0,87 17 0,74 148 6,44 2299 100 

45-54 1356 86,53 43 2,74 29 1,85 28 1,79 9 0,57 11 0,70 10 0,64 81 5,17 1567 100 

55-64 926 91,87 14 1,39 9 0,89 10 0,99 8 0,79 8 0,79 2 0,20 31 3,08 1008 100 

65+ 973 96,72 4 0,40 5 0,50 7 0,70 2 0,20 1 0,10 0 0,00 14 1,39 1006 100 



361

Tablo 170: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Orta Düzey Hareket Yapma Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş 

Grupları ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 


Bölge 


Batı 2253 54,21 195 4,69 204 4,91 206 4,96 118 2,84 173 4,16 137 3,30 870 20,93 4156 100 

Akdeniz 863 58,95 81 5,53 71 4,85 75 5,12 38 2,60 37 2,53 26 1,78 273 18,65 1464 100 

Orta 1039 54,74 100 5,27 113 5,95 102 5,37 53 2,79 51 2,69 26 1,37 414 21,81 1898 100 

Karadeniz 717 53,15 61 4,52 72 5,34 80 5,93 45 3,34 49 3,63 26 1,93 299 22,16 1349 100 

Doğu 1406 61,45 89 3,89 102 4,46 113 4,94 74 3,23 62 2,71 24 1,05 418 18,27 2288 100 



Kent 3780 57,64 301 4,59 332 5,06 317 4,83 182 2,78 217 3,31 166 2,53 1263 19,26 6558 100 

Kır 2498 54,34 225 4,89 230 5,00 259 5,63 146 3,18 155 3,37 73 1,59 1011 21,99 4597 100 


Cinsiyet 

Erkek 2793 58,38 241 5,04 249 5,20 256 5,35 137 2,86 163 3,41 140 2,93 805 16,83 4784 100 

Kadın 3485 54,70 285 4,47 313 4,91 320 5,02 191 3,00 209 3,28 99 1,55 1469 23,06 6371 100 

Türkiye (Toplam 6278 56,28 526 4,72 562 5,04 576 5,16 328 2,94 372 3,33 239 2,14 2274 20,39 11155 100 

Yaş grupları 

18-24 1255 50,75 130 5,26 149 6,03 162 6,55 91 3,68 97 3,92 53 2,14 536 21,67 2473 100 

25-34 1407 50,09 145 5,16 159 5,66 141 5,02 93 3,31 107 3,81 89 3,17 668 23,78 2809 100 

35-44 1212 52,88 113 4,93 120 5,24 97 4,23 74 3,23 84 3,66 48 2,09 544 23,73 2292 100 

45-54 927 59,27 73 4,67 68 4,35 86 5,50 40 2,56 49 3,13 31 1,98 290 18,54 1564 100 

55-64 668 66,20 29 2,87 42 4,16 55 5,45 17 1,68 22 2,18 13 1,29 163 16,15 1009 100 

65+ 809 80,26 36 3,57 24 2,38 35 3,47 13 1,29 13 1,29 5 0,50 73 7,24 1008 100 



362

Tablo 171: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Hafta İçinde Yürüme Durumlarının Bölge, Yerleşim Yeri, Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye 

Toplamına Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 



Batı 1048 25,32 248 5,99 365 8,82 357 8,63 205 4,95 250 6,04 130 3,14 1536 37,11 4139 100 

Akdeniz 438 30,04 90 6,17 89 6,10 121 8,30 62 4,25 69 4,73 37 2,54 552 37,86 1458 100 

Orta 548 28,84 88 4,63 105 5,53 131 6,89 59 3,11 85 4,47 49 2,58 835 43,95 1900 100 

Karadeniz 346 25,82 70 5,22 99 7,39 104 7,76 67 5,00 89 6,64 46 3,43 519 38,73 1340 100 

Doğu 707 31,09 112 4,93 145 6,38 167 7,34 102 4,49 140 6,16 51 2,24 850 37,38 2274 100 



Kent 1840 28,15 392 6,00 512 7,83 568 8,69 296 4,53 397 6,07 209 3,20 2323 35,54 6537 100 

Kır 1247 27,26 216 4,72 291 6,36 312 6,82 199 4,35 236 5,16 104 2,27 1969 43,05 4574 100 


Cinsiyet 

Erkek 947 19,90 124 2,61 224 4,71 255 5,36 182 3,82 301 6,32 195 4,10 2531 53,18 4759 100 

Kadın 2140 33,69 484 7,62 579 9,12 625 9,84 313 4,93 332 5,23 118 1,86 1761 27,72 6352 100 



18-24 552 22,37 126 5,11 163 6,60 191 7,74 126 5,11 182 7,37 85 3,44 1043 42,26 2468 100 

25-34 774 27,72 166 5,95 208 7,45 224 8,02 117 4,19 146 5,23 95 3,40 1062 38,04 2792 100 

35-44 638 27,96 112 4,91 165 7,23 187 8,19 95 4,16 146 6,40 78 3,42 861 37,73 2282 100 

45-54 387 24,76 83 5,31 124 7,93 131 8,38 72 4,61 90 5,76 33 2,11 643 41,14 1563 100 

55-64 300 29,82 57 5,67 76 7,55 86 8,55 54 5,37 36 3,58 7 0,70 390 38,77 1006 100 

65+ 436 43,60 64 6,40 67 6,70 61 6,10 31 3,10 33 3,30 15 1,50 293 29,30 1000 100 


N=11204 Bilinmeyen= 93 

363

Tablo 172: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Fiziksel Aktivite Durumlarının Bölge, Yerleşim 

Yeri, Cinsiyet, Yaş Grupları ve Türkiye Toplamına Göre Dağılımı 


Bölge 

0 dakika/hafta 

=>1 - 149= 150 dakika / hafta Toplam 


Batı 691 16,56 692 16,57 2791 66,87 4174 100 

Akdeniz 338 22,99 274 18,65 858 58,36 1470 100 

Orta 408 21,38 290 15,19 1210 63,42 1908 100 

Karadeniz 251 18,49 214 15,71 895 65,80 1360 100 

Doğu 588 25,65 322 14,06 1383 60,29 2293 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2276 20,32 1792 15,99 7136 63,69 11204 100 


Kent 1353 20,58 1079 16,40 4146 63,02 6578 100 

Kır 923 19,95 713 15,41 2990 64,64 4626 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2276 20,32 1792 15,99 7136 63,69 11204 100 

Cinsiyet 

Erkek 762 15,88 624 12,99 3414 71,12 4800 100 

Kadın 1514 23,64 1168 18,24 3722 58,12 6404 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2276 20,32 1792 15,99 7136 63,69 11204 100 


18-24 376 15,09 348 13,98 1765 70,94 2489 100 

25-34 532 18,89 406 14,43 1878 66,67 2816 100 

35-44 426 18,50 333 14,45 1544 67,04 2303 100 

45-54 298 18,96 271 17,25 1004 63,79 1573 100 

55-64 241 23,89 200 19,72 570 56,39 1011 100 

65+ 403 39,82 234 23,10 375 37,09 1012 100 

Türkiye 

(Toplam) 

2276 20,32 1792 15,99 7136 63,69 11204 100 

Not: DSÖ haftada 150 dakika altında gerçekleştirilen aktiviteler toplamını yetersiz olarak tanımlamaktadır. 

Yeterli aktivite zamanı = Yürüme zamanı + Diğer orta düzey hareketi gerektiren aktivitelerin zaman toplamı + 

(2 X Ağır hareket gerektiren aktivitelerin zaman toplamı) 

364

Tablo 173 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Artrit Tanısı Konma 

Kurumunun Yerleşim Yeri,Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Artrit Tanısı 


Var Yok Bilmiyor Toplam 


Kent 498 7,58 6054 92,15 18 0,27 6570 100,00 

Kır 403 8,73 4206 91,08 9 0,19 4618 100,00 

Toplam 901 8,05 10260 91,71 27 0,24 11188 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 186 3,88 4606 96,04 4 0,08 4796 100,00 

Kadın 715 11,19 5654 88,45 23 0,36 6392 100,00 

Toplam 901 8,05 10260 91,71 27 0,24 11188 100,00 


18-24 66 2,66 2417 97,30 1 0,04 2484 100,00 

25-34 116 4,12 2694 95,67 6 0,21 2816 100,00 

35-44 158 6,87 2137 92,95 4 0,17 2299 100,00 

45-54 170 10,82 1395 88,80 6 0,38 1571 100,00 

55-64 173 17,13 834 82,57 3 0,30 1010 100,00 

65+ 218 21,63 783 77,68 7 0,69 1008 100,00 

Toplam 901 8,05 10260 91,71 27 0,24 11188 100,00 


365

Tablo 174 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Artrit Nedeniyle Tedavi Görüp Görmediklerinin 



Artrit Tedavisi 



Kent 460 7,01 6094 92,90 6 0,09 6560 100 

Kır 376 8,17 4225 91,77 3 0,06 4604 100 

Toplam 836 7,49 10319 92,43 9 0,08 11164 100 

Cinsiyet 

Erkek 167 3,49 4620 96,48 2 0,03 4789 100 

Kadın 669 10,5 5699 89,39 7 0,11 6375 100 

Toplam 836 7,49 10319 92,43 9 0,08 11164 100 


Tablo 175: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Verilmiş Bir 

Artrit İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY- 

ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Artrit İlacı 




Kent 266 4,07 6274 95,93 6540 100 

Kır 247 5,37 4355 94,63 4602 100 

Toplam 513 4,60 10629 95,40 11142 100 

Cinsiyet 

Erkek 107 2,24 4671 97,76 4778 100 

Kadın 406 6,38 5958 93,62 6364 100 

Toplam 513 4,60 10629 95,40 11142 100 


Tablo 176: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Herhangi Bir Kaza İle İlgili 

Olmayan Eklem İçi veya Çevresi Ağrı Çekme Durumunun Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Eklem İçi veya Çevresi Ağrı 




Kent 1506 22,99 5046 77,01 6552 100 

Kır 1160 25,14 3453 74,86 4613 100 

Toplam 2666 23,88 8499 76,12 11165 100 

Cinsiyet 

Erkek 741 15,48 4046 84,52 4787 100 

Kadın 1925 30,18 4453 69,82 6378 100 

Toplam 2666 23,88 8499 76,12 11165 100 


366

Tablo 177: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Sabah Yataktan Kalktıktan veya 

Uzun Bir Dinlenmeden Sonra Eklemde Tutukluk Hissetme Durumlarının Yerleşim 

Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Dinlenme Sonrası Eklemde Tutukluk Hissi 



Kent 1286 19,77 5217 80,23 6503 100 

Kır 1042 22,69 3551 77,31 4593 100 

Toplam 2328 20,98 8768 79,02 11096 100 

Cinsiyet 

Erkek 618 12,98 4142 87,02 4760 100 

Kadın 1710 26,99 4626 73,01 6336 100 

Toplam 2328 20,98 8768 79,02 11096 100 


Tablo 178: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların, Son 12 Ay İçinde, En Son Eklemlerinde Yaşadıkları 

Tutukluk Hissi Sürelerinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Eklemdeki En Son Tutukluğun Süresi 

30 Dakika veya Az 30 Dakikadan Çok Toplam 


Kent 848 66,64 424 33,36 1272 100 

Kır 713 68,88 322 31,12 1035 100 

Toplam 1561 67,65 746 32,35 2307 100 

Cinsiyet 

Erkek 443 72,3 169 27,7 612 100 

Kadın 1118 65,97 577 34,03 1695 100 

Toplam 1561 67,65 746 32,35 2307 100 


Tablo 179: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Eklemlerinde Tutukluk Hisseden Cevaplayıcıların 

Tutukluluk Halinin Egzersizle Geçip Geçmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve 

Cinsiyete Göre Dağılımı. (UHY-ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Eklemdeki Tutukluluğun Egzersizle Geçmesi 

Evet Geçiyor Hayır Geçmiyor Toplam 


Kent 998 78,46 274 21,54 1272 100 

Kır 843 80,99 198 19,01 1041 100 

Toplam 1841 79,6 472 20,4 2313 100 

Cinsiyet 

Erkek 507 82,3 109 17,7 616 100 

Kadın 1334 78,62 363 21,38 1697 100 

Toplam 1841 79,6 472 20,4 2313 100 


367

Tablo 180: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Angina Pektoris ya da Göğüs 

Ağrısı Tanısı Konma Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Hekim Tarafından Angina Pektoris ya da Göğüs Ağrısı Tanısı 


Bilmiyor 

Toplam 

Konuldu Konulmadı 


Kent 356 5,42 6200 94,40 12 0,18 6568 100,00 

Kır 266 5,76 4344 94,11 6 0,13 4616 100,00 

Toplam 622 5,56 10544 94,28 18 0,16 11184 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 257 5,36 4529 94,47 8 0,17 4794 100,00 

Kadın 366 5,73 6014 94,12 10 0,16 6390 100,00 

Toplam 622 5,56 10544 94,28 18 0,16 11184 100,00 


18-24 23 0,93 2462 99,07 0 0,00 2485 100,00 

25-34 47 1,67 2760 98,08 7 0,25 2814 100,00 

35-44 83 3,61 2213 96,26 3 0,13 2299 100,00 

45-54 125 7,97 1440 91,78 4 0,25 1569 100,00 

55-64 146 14,46 864 85,54 0 0,00 1010 100,00 

65+ 198 19,66 805 79,94 4 0,40 1007 100,00 

Toplam 622 5,56 10544 94,28 18 0,16 11184 100,00 


Tablo 181: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Angina Pektoris Nedeniyle Tedavi Görüp Görmeme 



Angina Pektoris Tedavisi 

Evet Görmüş Hayır Görmemiş Bilmiyor Toplam 


Kent 327 5 6213 94,96 3 0,05 6543 100 

Kır 245 5,34 4347 94,62 2 0,04 4594 100 

Toplam 572 5,14 10560 94,82 5 0,04 11137 100 

Cinsiyet 

Erkek 237 4,96 4538 95,01 1 0,02 4776 100 

Kadın 335 5,27 6022 94,67 4 0,06 6361 100 

Toplam 572 5,14 10560 94,82 5 0,04 11137 100 


368


Angina Pektoris İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Verilmiş Angina Pektoris İlacı 

Evet Alıyor Hayır Almıyor Toplam 


Kent 256 3,92 6273 96,08 6529 100 

Kır 178 3,89 4412 96,11 4590 100 

Toplam 434 3,9 10685 96,1 11119 100 

Cinsiyet 

Erkek 172 3,6 4600 96,4 4772 100 

Kadın 262 4,13 6085 95,87 6347 100 

Toplam 434 3,9 10685 96,1 11119 100 


Tablo 183: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yokuş Çıkma veya Acele Hareket 

Etme Sonunda Göğüste Ağrı Çekme DurumlarınınYerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Acele Hareket ya da Yokuş Çıkma Sırasında Göğüste Acı veya rahatsızlık 

Asla Yokuş 

Evet Oluyor Hayır Olmuyor 

Çıkamaz veya 

Hareket Edemez 

Toplam 

veya Hızlanamaz 


Kent 1734 26,49 4727 72,2 86 1,31 6547 100 

Kır 1288 27,97 3239 70,33 79 1,71 4606 100 

Toplam 3022 27,1 7966 71,42 165 1,48 11153 100 

Cinsiyet 

Erkek 989 20,69 3749 78,44 41 0,86 4779 100 

Kadın 2033 31,9 4217 66,16 124 1,94 6374 100 

Toplam 3022 27,1 7966 71,42 165 1,48 11153 100 


Tablo 184: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Normal Hızla Düz Yolda 

Yürürken Göğsünde Ağrı Hissetme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Normal Hızla ve Düz Yolda Yürürken Göğüste Ağrı veya Rahatsızlık 




Kent 603 33,87 1178 66,13 1781 100 

Kır 487 36,27 854 63,73 1341 100 

Toplam 1090 34,91 2032 65,09 3122 100 

Cinsiyet 

Erkek 298 29,41 716 70,59 1014 100 

Kadın 792 37,55 1316 62,45 2108 100 

Toplam 1090 34,91 2032 65,09 3122 100 


369

Tablo 185: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yürürken Göğsünde Ağrı 

Hissetmesi Durumunda Ne Yaptıklarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı. 


Durmak veya 

Yavaşlamak 

Yürürken Göğüste Ağrı Veya Acı Hissettiklerinde Yapılanlar 

Nitrogliserin 

(ağızda eriyen ağrı 

hafifletici bir ilaç) 

Aldıktan Sonra 

Devam Etmek 

Devam etmek 

Toplam 


Kent 536 89,44 36 6,01 27 4,54 599 100 

Kır 446 92,42 20 4,18 16 3,40 482 100 

Toplam 982 90,77 56 5,19 43 4,04 1081 100 

Cinsiyet 

Erkek 258 87,69 19 6,55 17 5,76 294 100 

Kadın 724 91,92 37 4,69 26 3,39 787 100 

Toplam 982 90,77 56 5,19 43 4,04 1081 100 


Tablo 186: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Göğsünde Ağrı Hisseden Cevaplayıcıların Ağrının 

Durmakla Geçip Geçmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Durunca ve Hareket Etmeyince Ağrının Durumu 

Geçiyor Geçmiyor Toplam 


Kent 499 83,55 98 16,45 597 100 

Kır 404 84,11 76 15,89 480 100 

Toplam 903 83,80 174 16,20 1077 100 

Cinsiyet 

Erkek 254 86,99 37 13,01 291 100 

Kadın 649 82,62 137 17,38 786 100 

Toplam 903 83,80 174 16,20 1077 100 


Tablo 187: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Göğsünde Ağrı Hisseden Cevaplayıcıların Bu Ağrıyı 

Hissettikleri YerinYerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Ağrının Hissedildiği Yer 

Göğsün Üstü 

veya Ortası 

Göğsün Altı Sol Kol Diğer Toplam 


Kent 400 68,14 99 16,98 54 9,31 33 5,58 586 100 

Kır 310 65,19 71 14,90 68 14,22 27 5,70 476 100 

Toplam 710 66,82 170 16,05 122 11,51 60 5,63 1062 100 

Cinsiyet 

Erkek 187 65,56 46 16,15 32 11,15 20 7,14 285 100 

Kadın 523 67,28 124 16,01 90 11,64 40 5,08 777 100 

Toplam 710 66,82 170 16,05 122 11,51 60 5,63 1062 100 


370

Tablo 188: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Diyabet Tanısı Konma 

Durumunun Yerleşim Yeri , Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Diyabet Tanısı 

Evet Kondu Hayır Konmadı Bilmiyor Toplam 


Kent 327 4,98 6220 94,72 20 0,30 6567 100,00 

Kır 204 4,42 4392 95,21 17 0,37 4613 100,00 

Toplam 531 4,75 10612 94,92 37 0,33 11180 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 164 3,42 4614 96,27 15 0,31 4793 100,00 

Kadın 367 5,75 5998 93,91 22 0,34 6387 100,00 

Toplam 531 4,75 10612 94,92 37 0,33 11180 100,00 


18-24 5 0,20 2476 99,68 3 0,12 2484 100,00 

25-34 27 0,96 2776 98,72 9 0,32 2812 100,00 

35-44 61 2,65 2230 97,04 7 0,30 2298 100,00 

45-54 121 7,71 1446 92,10 3 0,19 1570 100,00 

55-64 148 14,65 853 84,46 9 0,89 1010 100,00 

65+ 169 16,80 831 82,60 6 0,60 1006 100,00 

Toplam 531 4,75 10612 94,92 37 0,33 11180 100,00 





Diyabet Tedavisi 

Tedavi Olmuş Hayır Olmamış Bilmiyor Toplam 


Kent 303 4,63 6241 95,31 4 0,06 6548 100 

Kır 198 4,31 4390 95,60 4 0,09 4592 100 

Toplam 501 4,50 10631 95,43 8 0,08 11140 100 

Cinsiyet 

Erkek 159 3,32 4608 96,58 5 0,10 4772 100 

Kadın 342 5,37 6023 94,57 3 0,06 6368 100 

Toplam 501 4,50 10631 95,43 8 0,08 11140 100 


371


İnsülin veya Diğer Kan Şekeri Düşürücü Bir İlacı Kullanma Durumlarının Yerleşim 


Son İki Hafta İçinde Hekim Tarafından Verilmiş İnsülin veya Diğer 

Kan Şekeri Düşürücü Bir İlacı Kullanma 



Kent 224 3,43 6321 96,57 6545 100 

Kır 137 2,97 4453 97,03 4590 100 

Toplam 361 3,24 10774 96,76 11135 100 

Cinsiyet 

Erkek 112 2,35 4660 97,65 4772 100 

Kadın 249 3,91 6114 96,09 6363 100 

Toplam 361 3,24 10774 96,76 11135 100 


Tablo 191: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Sağlık Çalışanı Tarafından Verilmiş İlaçsız 

Diyabet Tedavisi Uygulayıp Uygulamama Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 


Diyabet Nedeniyle Özel Rejim/Perhiz veya Egzersiz Uygulama 

Evet Yapıyor/ 

Hayır Yapmıyor 

Uyguluyor 

/Uygulamıyor 

Toplam 



Kent 439 6,83 5989 93,17 6428 100 

Kır 242 5,41 4225 94,59 4467 100 

Toplam 681 6,25 10214 93,75 10895 100 

Cinsiyet 

Erkek 215 4,61 4440 95,39 4655 100 

Kadın 466 7,47 5774 92,53 6240 100 

Toplam 681 6,25 10214 93,75 10895 100 


372

Tablo 192: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Astım Tanısı Konma 

Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı. 


Astım Tanısı 

Evet Tanı Konmuş 

Hayır Tanı 

Konmamış 

Bilmiyor 

Toplam 


Kent 223 3,39 6341 96,51 6 0,09 6570 100,00 

Kır 166 3,60 4446 96,30 5 0,11 4617 100,00 

Toplam 389 3,48 10787 96,42 11 0,10 11187 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 124 2,59 4670 97,39 1 0,02 4795 100,00 

Kadın 265 4,15 6117 95,70 10 0,16 6392 100,00 

Toplam 389 3,48 10787 96,42 11 0,10 11187 100,00 


18-24 26 1,05 2459 98,95 0 0,00 2485 100,00 

25-34 56 1,99 2756 97,90 3 0,11 2815 100,00 

35-44 78 3,39 2219 96,52 2 0,09 2299 100,00 

45-54 74 4,71 1495 95,22 1 0,06 1570 100,00 

55-64 86 8,51 924 91,39 1 0,10 1011 100,00 

65+ 69 6,85 934 92,75 4 0,40 1007 100,00 

Toplam 389 3,48 10787 96,42 11 0,10 11187 100,00 


Tablo 193: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Astım Nedeniyle Tedavi Görüp Görmeme 



Astım Tedavisi 

Evet Gördüm Hayır Görmedim Bilmiyor Toplam 


Kent 210 3,22 6305 96,72 4 0,06 6519 100 

Kır 157 3,42 4428 96,53 2 0,05 4587 100 

Toplam 367 3,30 10733 96,64 6 0,05 11106 100 

Cinsiyet 

Erkek 117 2,46 4650 97,51 1 0,03 4768 100 

Kadın 250 3,94 6083 95,99 5 0,07 6338 100 

Toplam 367 3,30 10733 96,64 6 0,05 11106 100 


373

Tablo 194: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Verilmiş 

Astım İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 



Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Verilmiş Astım İlacı Kullanma 



Kent 133 2,03 6420 97,97 6553 100 

Kır 100 2,17 4492 97,83 4592 100 

Toplam 233 2,09 10912 97,91 11145 100 

Cinsiyet 

Erkek 80 1,68 4693 98,32 4773 100 

Kadın 153 2,39 6219 97,61 6372 100 

Toplam 233 2,09 10912 97,91 11145 100 


Tablo 195: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Hırıltılı Solunum Islıklı Nefes 

Alma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Hırıltılı veya Islıklı Soluk Alma 



Kent 862 13,11 5707 86,89 6569 100 

Kır 677 14,68 3936 85,32 4613 100 

Toplam 1539 13,76 9643 86,24 11182 100 

Cinsiyet 

Erkek 614 12,81 4178 87,19 4792 100 

Kadın 925 14,47 5465 85,53 6390 100 

Toplam 1539 13,76 9643 86,24 11182 100 


Tablo 196: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Egzersizden Hemen Sonra Hırıltılı 

Nefes Nöbeti Geçirip Geçirmeme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Egzersizden Hemen Sonra Hırıltılı Nefes Nöbeti 




Kent 627 9,56 5933 90,44 6560 100 

Kır 498 10,8 4112 89,2 4610 100 

Toplam 1125 10,07 10045 89,93 11170 100 

Cinsiyet 

Erkek 407 8,51 4381 91,49 4788 100 

Kadın 718 11,25 5664 88,75 6382 100 

Toplam 1125 10,07 10045 89,93 11170 100 


374

Tablo 197 : 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Göğüste Sıkışma Hissi Çekip 



Göğüste Sıkışma Hissi 




Kent 1113 17,01 5429 82,99 6542 100 

Kır 841 18,31 3755 81,69 4596 100 

Toplam 1954 17,55 9184 82,45 11138 100 

Cinsiyet 

Erkek 695 14,55 4083 85,45 4778 100 

Kadın 1259 19,8 5101 80,2 6360 100 

Toplam 1954 17,55 9184 82,45 11138 100 


Tablo 198 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Uyurken Göğüste Sıkışma Hissi 

İle Uyanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Göğüste Sıkışma Nedeniyle Uyanma 




Kent 423 6,46 6131 93,54 6554 100 

Kır 353 7,66 4258 92,34 4611 100 

Toplam 776 6,95 10389 93,05 11165 100 

Cinsiyet 

Erkek 242 5,06 4542 94,94 4784 100 

Kadın 534 8,37 5847 91,63 6381 100 

Toplam 776 6,95 10389 93,05 11165 100 


Tablo 199: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Dinlenme Halinde ve Sebepsiz 

Yere Nefes Darlığı Çekme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Dinlenme Halinde ve Sebepsiz Nefes Darlığı 




Kent 373 5,72 6148 94,28 6521 100 

Kır 269 5,84 4323 94,16 4592 100 

Toplam 642 5,77 10471 94,23 11113 100 

Cinsiyet 

Erkek 179 3,76 4574 96,24 4753 100 

Kadın 463 7,28 5897 92,72 6360 100 

Toplam 642 5,77 10471 94,23 11113 100 


375

Tablo 200 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Bir Hekim Tarafından Depresyon Tanısı Konma 



Depresyon Tanısı 



Konulmuş Konulmamış 

Bilmiyor Toplam 


Kent 522 7,94 6039 91,90 10 0,15 6571 100,00 

Kır 309 6,69 4302 93,20 5 0,11 4616 100,00 

Toplam 831 7,43 10341 92,44 15 0,13 11187 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 173 3,61 4617 96,29 5 0,10 4795 100,00 

Kadın 658 10,29 5724 89,55 10 0,16 6392 100,00 

Toplam 831 7,43 10341 92,44 15 0,13 11187 100,00 


18-24 100 4,02 2383 95,86 3 0,12 2486 100,00 

25-34 195 6,93 2617 92,97 3 0,11 2815 100,00 

35-44 241 10,48 2057 89,43 2 0,09 2300 100,00 

45-54 151 9,63 1416 90,31 1 0,06 1568 100,00 

55-64 86 8,51 921 91,19 3 0,30 1010 100,00 

65+ 58 5,75 947 93,95 3 0,30 1008 100,00 

Toplam 831 7,43 10341 92,44 15 0,13 11187 100,00 


Tablo 201 : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Depresyon Nedeniyle Tedavi Görme Durumunun 



Depresyon Nedeniyle Tedavi Görme 



Kent 500 7,64 6049 92,34 2 0,03 6551 100 

Kır 296 6,45 4295 93,49 3 0,06 4594 100 

Toplam 796 7,15 10344 92,81 5 0,04 11145 100 

Cinsiyet 

Erkek 163 3,41 4612 96,59 0 0,00 4775 100 

Kadın 633 9,94 5732 89,98 5 0,07 6370 100 

Toplam 796 7,15 10344 92,81 5 0,04 11145 100 


376

Tablo 202:18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Verilmiş 

Depresyon İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Hafta İçinde Depresyon İlacı Kullanma 




Kent 232 3,55 6314 96,45 6546 100 

Kır 146 3,17 4448 96,83 4594 100 

Toplam 378 3,39 10762 96,61 11140 100 

Cinsiyet 

Erkek 80 1,68 4700 98,32 4780 100 

Kadın 298 4,68 6062 95,32 6360 100 

Toplam 378 3,39 10762 96,61 11140 100 


Tablo 203: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Kendini Üzgün, Boş ve Bunalımda 



Kendini Üzgün, Boş ve Bunalımda Hissetme 



Kent 3410 51,92 3158 48,08 6568 100 

Kır 2220 48,14 2392 51,86 4612 100 

Toplam 5630 50,36 5550 49,64 11180 100 

Cinsiyet 

Erkek 2047 42,72 2745 57,28 4792 100 

Kadın 3583 56,09 2805 43,91 6388 100 

Toplam 5630 50,36 5550 49,64 11180 100 


Tablo 204: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Hobi ve Kişilerarası İlişkilerden 

İlgisini Kesme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Hobi ve Kişiler Arası İlişkilerden İlgisini Kesme 




Kent 2643 40,27 3920 59,73 6563 100 

Kır 1640 35,57 2971 64,43 4611 100 

Toplam 4283 38,33 6891 61,67 11174 100 

Cinsiyet 

Erkek 1498 31,30 3288 68,70 4786 100 

Kadın 2785 43,60 3603 56,40 6388 100 

Toplam 4283 38,33 6891 61,67 11174 100 


377

Tablo 205: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Enerjisinin Azalması ve Yorgun 




Enerjisinin Azalması ve Yorgun Hissetme 



Kent 3069 46,76 3494 53,24 6563 100 

Kır 2009 43,58 2602 56,42 4611 100 

Toplam 5078 45,45 6096 54,55 11174 100 

Cinsiyet 

Erkek 1796 37,51 2992 62,49 4788 100 

Kadın 3282 51,39 3104 48,61 6386 100 

Toplam 5078 45,45 6096 54,55 11174 100 


Tablo 206: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde İki Haftadan Uzun Süren İlgi 

Kaybı / Düşük Enerji Durumunun Süresinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


İki Haftadan Uzun Süren İlgi Kaybı / Düşük Enerji 



Kent 1264 19,33 5274 80,67 6538 100 

Kır 774 16,85 3823 83,15 4597 100 

Toplam 2038 18,31 9097 81,69 11135 100 

Cinsiyet 

Erkek 629 13,19 4141 86,81 4770 100 

Kadın 1409 22,14 4956 77,86 6365 100 

Toplam 2038 18,31 9097 81,69 11135 100 


Tablo 207: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Enerji Azlığı ve İlgi Kaybı 

Yaşadıkları Gün Sayısı ve Günlük Süresinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Gün Sayısı ve Günlük Süre 


Her Gün ve Günün 

Hayır Her gün Değil 

Toplam 

Çoğunda 


Kent 1825 27,86 4726 72,14 6551 100 

Kır 1101 23,94 3500 76,06 4601 100 

Toplam 2926 26,24 8226 73,76 11152 100 

Cinsiyet 

Erkek 896 18,74 3885 81,26 4781 100 

Kadın 2030 31,87 4341 68,13 6371 100 

Toplam 2926 26,24 8226 73,76 11152 100 


378

Tablo 208: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde İştah Azalması Durumunun 



İştah Azalması 




Kent 2077 31,75 4465 68,25 6542 100 

Kır 1515 32,98 3078 67,02 4593 100 

Toplam 3592 32,25 7543 67,75 11135 100 

Cinsiyet 

Erkek 1242 26,06 3524 73,94 4766 100 

Kadın 2350 36,89 4019 63,11 6369 100 

Toplam 3592 32,25 7543 67,75 11135 100 


Tablo 209: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçindeDüşünmesinde Yavaşlama 

Hissetmesi Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Düşünmede Yavaşlama Hissetme 




Kent 1868 28,54 4675 71,46 6543 100 

Kır 1237 26,92 3358 73,08 4595 100 

Toplam 3105 27,87 8033 72,13 11138 100 

Cinsiyet 

Erkek 1025 21,48 3745 78,52 4770 100 

Kadın 2080 32,66 4288 67,34 6368 100 

Toplam 3105 27,87 8033 72,13 11138 100 


379

Tablo 210: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılara Tüberküloz Tanısı Konulup Konulmama 



Tüberküloz Tanısı 




Kent 66 1,00 6502 98,96 2 0,03 6570 100,00 

Kır 41 0,89 4573 99,05 3 0,06 4617 100,00 

Toplam 107 0,96 11075 99,00 5 0,04 11187 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 55 1,15 4740 98,85 0 0,00 4795 100,00 

Kadın 52 0,81 6335 99,11 5 0,08 6392 100,00 

Toplam 107 0,96 11075 99,00 5 0,04 11187 100,00 


18-24 3 0,12 2482 99,88 0 0,00 2485 100,00 

25-34 17 0,60 2796 99,36 1 0,04 2814 100,00 

35-44 35 1,52 2263 98,39 2 0,09 2300 100,00 

45-54 21 1,34 1549 98,66 0 0,00 1570 100,00 

55-64 12 1,19 999 98,81 0 0,00 1011 100,00 

65+ 19 1,89 986 97,91 2 0,20 1007 100,00 

Toplam 107 0,96 11075 99,00 5 0,04 11187 100,00 


Tablo 211: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Tüberküloz Nedeniyle Hekim Tarafından Verilmiş 

Uzun Süreli İlaç Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Tüberküloz Nedeniyle Hekim Tarafından Verilmiş İlaç Kullanımı 


Evet Hayır Bilmiyorum Toplam 


Kent 61 0,93 6499 99,07 0 0,00 6560 100 

Kır 38 0,82 4558 99,16 1 0,02 4597 100 

Toplam 99 0,89 11057 99,10 1 0,01 11157 100 

Cinsiyet 

Erkek 51 1,07 4731 98,93 0 0,00 4782 100 

Kadın 48 0,75 6326 99,24 1 0,01 6375 100 

Toplam 99 0,89 11057 99,10 1 0,01 11157 100 


380

Tablo 212: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Üç Haftadan Uzun Süren Öksürük 

Geçirme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Üç Hafta veya Daha Uzun Süren Öksürük Geçirme 




Kent 592 9,07 5937 90,93 6529 100 

Kır 381 8,30 4212 91,70 4593 100 

Toplam 973 8,75 10149 91,25 11122 100 

Cinsiyet 

Erkek 371 7,78 4401 92,22 4772 100 

Kadın 602 9,49 5748 90,51 6350 100 

Toplam 973 8,75 10149 91,25 11122 100 


Tablo 213: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Balgamında Kan Bulunma veya 

Öksürürken Kan Gelme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Balgamında Kan Bulunma veya Öksürürken Kan Gelme 



Kent 147 2,26 6376 97,74 6523 100 

Kır 92 2,01 4497 97,99 4589 100 

Toplam 239 2,16 10873 97,84 11112 100 

Cinsiyet 

Erkek 93 1,96 4674 98,04 4767 100 

Kadın 146 2,31 6199 97,69 6345 100 

Toplam 239 2,16 10873 97,84 11112 100 


Tablo 214: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Doktor Tarafından Muayene 

edilme ve Tüberkülin Testi Yaptırma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Doktor Tarafından Muayene Edilme ve Tüberkülin Testi Yaptırma 




Kent 117 1,79 6400 98,21 6517 100 

Kır 63 1,37 4527 98,63 4590 100 

Toplam 180 1,62 10927 98,38 11107 100 

Cinsiyet 

Erkek 88 1,84 4680 98,16 4768 100 

Kadın 92 1,45 6247 98,55 6339 100 

Toplam 180 1,62 10927 98,38 11107 100 


381

Tablo 215: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Doktor Tarafından Muayene 

Edilme, Balgam Muayenesi Yaptırma ve Göğüs Filmi Çektirme Durumlarının 



Doktor Tarafından Muayene Edilme, Balgam Muayenesi Yaptırma ve 

Göğüs Filmi Çektirme 




Kent 202 3,14 6236 96,86 6438 100 

Kır 127 2,80 4399 97,20 4526 100 

Toplam 329 3,00 10635 97,00 10964 100 

Cinsiyet 

Erkek 147 3,11 4560 96,89 4707 100 

Kadın 182 2,92 6075 97,08 6257 100 

Toplam 329 3,00 10635 97,00 10964 100 


Tablo 216: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Yemeklerini Kısıtlayacak Bir Ağız 

Diş Sorunu Yaşama Durumunun Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre 


Ağızda veya Dişlerde Sorun 



Kent 2228 33,93 4338 66,07 6566 100,00 

Kır 1601 34,69 3014 65,31 4615 100,00 

Toplam 3829 34,25 7352 65,75 11181 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 1593 33,24 3200 66,76 4793 100,00 

Kadın 2236 35,00 4152 65,00 6388 100,00 

Toplam 3829 34,25 7352 65,75 11181 100,00 


18-24 745 29,99 1739 70,01 2484 100,00 

25-34 1061 37,73 1751 62,27 2812 100,00 

35-44 890 38,71 1409 61,29 2299 100,00 

45-54 541 34,46 1029 65,54 1570 100,00 

55-64 310 30,72 699 69,28 1009 100,00 

65+ 282 28,00 725 72,00 1007 100,00 

Toplam 3829 34,25 7352 65,75 11181 100,00 


382

Tablo 217: 18 Yaş ve ÜstüCevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu Nedeniyle Diş 

Hekimine Başvurma Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Ağız veya Dişler İçin Tıbbi Bakım veya Tedavi 



Kent 1474 67,46 711 32,54 2185 100 

Kır 981 61,65 610 38,35 1591 100 

Toplam 2455 65,01 1321 34,99 3776 100 

Cinsiyet 

Erkek 1083 69,00 486 31,00 1569 100 

Kadın 1372 62,18 835 37,82 2207 100 

Toplam 2455 65,01 1321 34,99 3776 100 


Tablo 218: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu Nedeniyle İlaç 

Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Ağız ve Diş Sorunları Nedeniyle İlaç Tedavisi 




Kent 613 43,21 806 56,79 1419 100 

Kır 422 44,09 534 55,91 956 100 

Toplam 1035 43,56 1340 56,44 2375 100 

Cinsiyet 

Erkek 437 42,14 600 57,86 1037 100 

Kadın 598 44,67 740 55,33 1338 100 

Toplam 1035 43,56 1340 56,44 2375 100 


Tablo 219: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Ağız ve Diş Sorunu Nedeniyle Diş 

Ameliyatı/ Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Diş Tedavisi 



Kent 1240 83,95 237 16,05 1477 100 

Kır 832 85,69 139 14,31 971 100 

Toplam 2072 84,64 376 15,36 2448 100 

Cinsiyet 

Erkek 938 86,65 145 13,35 1083 100 

Kadın 1134 83,06 231 16,94 1365 100 

Toplam 2072 84,64 376 15,36 2448 100 


383


Köprü Tedavisi Görüp Görmeme Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Dolgu veya Köprüler 



Kent 177 12,59 1227 87,41 1404 100 

Kır 87 9,33 850 90,67 937 100 

Toplam 264 11,28 2077 88,72 2341 100 

Cinsiyet 

Erkek 115 11,19 914 88,81 1029 100 

Kadın 149 11,36 1163 88,64 1312 100 

Toplam 264 11,28 2077 88,72 2341 100 



Danışmanlık / Bilgi Alıp Almama Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Danışmanlık / Bilgi Almak 

Evet Almış Hayır Almamış Toplam 


Kent 403 28,41 1016 71,59 1419 100 

Kır 235 25,08 701 74,92 936 100 

Toplam 638 27,08 1717 72,92 2355 100 

Cinsiyet 

Erkek 284 27,45 750 72,55 1034 100 

Kadın 354 26,80 967 73,20 1321 100 

Toplam 638 27,08 1717 72,92 2355 100 



Sayılan Hizmetler Dışında Herhangi Bir Hizmet Alıp Almama Durumlarının 



Herhangi Bir Diş Tedavisi Görmüş 


Sayı % 

Kent 76 58,02 

Kır 55 41,98 


Cinsiyet 

Erkek 48 36,65 

Kadın 83 63,35 


384

Tablo 223: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Ana Dişlerinin Hepsini Kaybedip Etmeme 



Ana Dişlerin Hepsinin Kaybedilmesi 




Kent 681 10,56 5768 89,44 6449 100 

Kır 622 13,78 3889 86,22 4511 100 

Toplam 1303 11,89 9657 88,11 10960 100 

Cinsiyet 

Erkek 460 9,80 4235 90,20 4695 100 

Kadın 843 13,45 5422 86,55 6265 100 

Toplam 1303 11,89 9657 88,11 10960 100 


Tablo 224: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların, Son 12 Ay İçinde Yaralanmalı Trafik Kazası 

Geçirip Geçirmediğinin Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 

(UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Yaralanmalı Trafik Kazası 


Evet Geçirmiş Hayır Geçirmemiş Toplam 


Kent 113 1,72 6453 98,28 6566 100,00 

Kır 71 1,54 4542 98,46 4613 100,00 

Toplam 184 1,65 10995 98,35 11179 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 124 2,59 4667 97,41 4791 100,00 

Kadın 60 0,94 6328 99,06 6388 100,00 

Toplam 184 1,65 10995 98,35 11179 100,00 


18-24 58 2,33 2428 97,67 2486 100,00 

25-34 48 1,71 2766 98,29 2814 100,00 

35-44 38 1,66 2258 98,34 2296 100,00 

45-54 22 1,40 1545 98,60 1567 100,00 

55-64 7 0,69 1003 99,31 1010 100,00 

65+ 11 1,09 995 98,91 1006 100,00 

Toplam 184 1,65 10995 98,35 11179 100,00 


385


Cevaplayıcıların Trafik Kazası Geçirme Zamanı,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 

Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2002-2003,Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Yaralanmalı Kazasının Olma Zamanı 

30 Gün 

Yerleşim 

1-2 Ay Önce 3-5 Ay Önce 6-12 Ay Önce Bilmiyor Toplam 

İçinde 

yeri 


Kent 9 8,25 12 10,81 30 27,39 54 50,20 4 3,35 109 100 

Kır 6 9,25 13 19,10 23 34,78 25 36,87 0 0,00 67 100 

Toplam 15 8,63 25 13,95 53 30,19 79 45,14 4 2,08 176 100 

Cinsiyet 

Erkek 11 9,53 16 13,41 36 29,54 54 45,23 3 2,29 120 100 

Kadın 4 6,69 9 15,13 17 31,62 25 44,95 1 1,61 56 100 

Toplam 15 8,63 25 13,95 53 30,19 79 45,14 4 2,08 176 100 



Cevaplayıcıların Tedavi Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı (UHY- 

ME Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

Sağlık Bakımı 


Evet Aldı Hayır Almadı Toplam 


Kent 50 44,28 63 55,72 113 100 

Kır 24 34,77 44 65,23 68 100 

Toplam 74 40,69 107 59,31 181 100 

Cinsiyet 

Erkek 48 38,62 75 61,38 123 100 

Kadın 26 45,06 32 54,94 58 100 

Toplam 74 40,69 107 59,31 181 100 


386

Tablo 227: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanmalı Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların İlk Bakımının Yapıldığı Sağlık Biriminin, Yerleşim 


Yerleşim 

Yeri 

Acil Bakım/ 

Ambulans 

Acil Odası/ 

Devlet 

Hastanesi 

Sağlık 

Ocağı 

Sağlık 

Evi 

Üniversite 

Hastanesi 

Acil Odası/ 

Özel 

Hastane/ 

Klinik 

Özel Doktor 

Muayene 

hanesi 

Diğer Özel 

Sağlık 

Kurumu 

Diğer 

Toplam 


Kent 7 13,40 21 43,44 4 7,66 1 2,37 2 3,90 7 15,46 4 7,50 2 4,52 1 1,75 49 100 

Kır 7 29,82 10 43,23 4 18,46 0 0,00 0 0,00 1 3,64 0 0,00 1 4,86 0 0,00 23 100 

Toplam 14 18,78 31 43,37 8 11,20 1 1,59 2 2,62 8 11,59 4 5,04 3 4,63 1 1,18 72 100 

Cinsiyet 

Erkek 7 14,04 20 42,93 6 13,57 1 2,49 2 4,10 5 10,96 3 5,96 2 4,10 1 1,85 46 100 

Kadın 7 27,17 11 44,15 2 7,02 0 0,00 0 0,00 3 12,69 1 3,41 1 5,55 0 0,00 26 100 

Toplam 14 18,78 31 43,37 8 11,20 1 1,59 2 2,62 8 11,59 4 5,04 3 4,63 1 1,18 72 100 


Tablo 228: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların Ambulans Hizmetini Aldığı Kuruluşa, Yerleşim Yerine ve 


Kazadan Sonra Alınan Ambulans Hizmeti 

Yerleşim 

Yeri 

Resmi Özel Bilmiyor Almadı Toplam 


Kent 11 21,36 10 18,86 2 4,13 28 55,66 51 100 

Kır 5 22,05 6 25,65 0 0 12 52,3 23 100 

Toplam 16 21,58 16 21,05 2 2,79 40 54,57 74 100 

Cinsiyet 

Erkek 7 14,62 13 26,85 1 2,43 27 56,1 48 100 

Kadın 9 34,19 3 10,55 1 3,45 13 51,81 26 100 

Toplam 16 21,58 16 21,05 2 2,79 40 54,57 74 100 

387

Tablo 229: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay içinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların Ayaktan 



Kazadan Sonra Alınan Ayaktan Tedavi Hizmeti 


Resmi 

Kurumdan 

Özel Kurumdan Bilmiyor Almadı Toplam 


Kent 32 65,27 11 22,58 1 1,81 5 10,33 49 100 

Kır 20 82,32 3 12,82 0 0,00 1 4,86 24 100 

Toplam 52 70,77 14 19,43 1 1,23 6 8,57 73 100 

Cinsiyet 

Erkek 33 69,38 9 19,3 0 0,00 5 11,32 47 100 

Kadın 19 73,3 5 19,68 1 3,45 1 3,57 26 100 

Toplam 52 70,77 14 19,43 1 1,23 6 8,57 73 100 


Tablo 230: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay içinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların Yataklı 



Kazadan Sonra Alınan Yataklı Tedavi 


Resmi Kuruluş Özel Kuruluş Almadı Toplam 


Kent 18 36,31 5 8,91 27 54,78 50 100 

Kır 7 28,24 1 4,86 16 66,90 24 100 

Toplam 25 33,71 6 7,60 43 58,69 74 100 

Cinsiyet 

Erkek 16 32,75 4 7,94 28 59,30 48 100 

Kadın 9 35,43 2 6,98 15 57,59 26 100 

Toplam 25 33,71 6 7,60 43 58,69 74 100 

Tablo 231: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay içinde Trafik Kazası Geçiren Cevaplayıcıların İlk Tıbbi 

Bakımı Alma Sürelerinin Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kazadan Sonra Tıbbi Bakım Alma Süresi 

1Saatten Fazla Fakat 

Yerleşim 1 Saat veya Daha Az 

24 Saatten Fazla Toplam 

24 Saatten Az 

Yeri 


Kent 29 60,12 12 23,84 8 16,03 49 100 

Kır 16 69,53 5 23,44 2 7,03 23 100 

Toplam 45 63,12 17 23,72 10 13,16 72 100 

Cinsiyet 

Erkek 27 58,49 15 31,46 5 10,05 47 100 

Kadın 18 71,65 2 9,45 5 18,90 25 100 

Toplam 45 63,12 17 23,72 10 13,16 72 100 


388

Tablo 232: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Düşme Yanma Zehirlenme Suda 

Boğulma veya Silahlı Saldırıya Uğrama Durumlarının Yerleşim Yeri ve Cinsiyete 


Yerleşim 

Yeri 

Düşme, Yanma, Zehirlenme, Suda Boğulma, Silahlı Saldırıya Uğrama 



Kent 199 3,04 6344 96,96 6543 100 

Kır 120 2,62 4468 97,38 4588 100 

Toplam 319 2,87 10812 97,13 11131 100 

Cinsiyet 

Erkek 130 2,72 4652 97,28 4782 100 

Kadın 189 2,98 6160 97,02 6349 100 

Toplam 319 2,87 10812 97,13 11131 100 

n=11204 Bilinmeyen : 73 

389

Tablo 233: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanma Geçiren Cevaplayıcıların Yaralanma Türü, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son 12 Ay İçinde Geçirilen Yaralanmanın Türü 

Yerleşim 

Yeri 

Düşme Yanma Zehirlenme 

Suda 

Boğulma 

Ateşli veya 

Kesici 

Silahlarla 

Şiddete 

Maruz Kalma 

Hayvan 

Isırması, 

Böcek 

Sokması 

Diğer 

Toplam 


Kent 31 40,28 7 9,68 19 25,27 1 1,15 3 3,98 6 7,58 0 0,00 9 12,07 76 100 

Kır 25 45,50 6 10,86 6 10,27 1 1,68 3 4,74 2 3,70 2 4,29 11 18,96 56 100 

Toplam 56 42,50 13 10,18 25 18,90 2 1,37 6 4,30 8 5,93 2 1,82 20 14,99 132 100 

Cinsiyet 

Erkek 24 42,13 4 7,96 8 13,13 1 1,54 4 6,74 3 5,42 1 2,58 12 20,50 57 100 

Kadın 32 42,78 9 11,85 17 23,24 1 1,25 2 2,46 5 6,32 1 1,25 8 10,84 75 100 

Toplam 56 42,50 13 10,18 25 18,90 2 1,37 6 4,30 8 5,93 2 1,82 20 14,99 132 100 


Tablo 234: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Olan Yaralanmanın Zamanına, Yerleşim Yerine ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Yerleşim 

Yeri 

Vücut Yaralanmasının Zamanı 

30 gün içinde 1-2 ay önce 3-5 ay önce 6-12 ay once Bilmiyor Toplam 


Kent 32 16,42 37 18,99 46 23,73 79 40,38 1 0,48 195 100 

Kır 23 19,68 14 11,89 25 21,67 54 46,75 0 0,00 116 100 

Toplam 55 17,63 51 16,36 71 22,97 133 42,74 1 0,30 311 100 

Cinsiyet 

Erkek 21 16,46 19 15,28 32 25,67 54 42,58 0 0,00 126 100 

Kadın 34 18,43 32 17,08 39 21,13 79 42,85 1 0,50 185 100 

Toplam 55 17,63 51 16,36 71 22,97 133 42,74 1 0,30 311 100 


390

Tablo 235: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların Tıbbi Bakım Alıp Almama Durumlarına ,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Yaralanma Nedeniyle Tıbbi Bakım Alınması 


Evet Almış Hayır almamış Toplam 


Kent 104 54,21 88 45,79 192 100 

Kır 74 64,95 40 35,05 114 100 

Toplam 178 58,22 128 41,78 306 100 

Cinsiyet 

Erkek 79 63,67 45 36,33 124 100 

Kadın 99 54,51 83 45,49 182 100 

Toplam 178 58,22 128 41,78 306 100 


391

Tablo 236: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçinde Yaralanan Cevaplayıcıların İlk Tıbbi Bakımı Aldıkları Kurum, Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Yerleşim 

Yeri 

Ambulans/ 

Acil Bakım 

Acil Odası/ 

Devlet 

Hastanesi 

Sağlık Ocağı 

Sağlık Evi 

Yaralanmaya İlk Tıbbi Bakımı Yapan Kurum 

Üniversite 

Hastanesi 

Diğer Kamu 

Sağlık 

Kurumu 

Acil Odası/ 

Özel Hastane 

Özel Doktor 

Muayenehane 

Diğer Özel 

Sağlık 

Kurumu 


Diğer 

Toplam 

Kent 9 8,5 34 33,34 8 7,92 1 0,87 6 6,25 7 6,55 13 12,42 6 5,58 4 4,19 15 14,38 103 100 

Kır 4 6,16 32 44,71 14 20,08 1 1,21 1 1,26 5 7,59 5 7,16 1 1,25 2 2,64 6 7,94 71 100 

Toplam 13 7,54 66 38,03 22 12,94 2 1,01 7 4,19 12 6,98 18 10,25 7 3,79 6 3,55 21 11,72 174 100 

Cinsiyet 

Erkek 7 8,7 27 34,64 10 13,56 1 1,12 3 3,58 8 9,86 7 9,58 2 2,62 4 4,91 9 11,42 78 100 

Kadın 6 6,61 39 40,73 12 12,44 1 0,92 4 4,68 4 4,69 11 10,79 5 4,73 2 2,47 12 11,96 96 100 

Toplam 13 7,54 66 38,03 22 12,94 2 1,01 7 4,19 12 6,98 18 10,25 7 3,79 6 3,55 21 11,72 174 100 


392


Aldıkları Kurumun Türü ,Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


İlk Tibbi Bakımı Veren Kurumun Türü 


Devlet Özel Diğer Toplam 


Kent 75 74,18 25 24,94 1 0,89 101 100 

Kır 62 84,45 9 11,85 3 3,70 74 100 

Toplam 137 78,53 34 19,39 4 2,08 175 100 

Cinsiyet 

Erkek 61 80,28 15 19,72 0 0,00 76 100 

Kadın 76 77,18 19 19,13 4 3,70 99 100 

Toplam 137 78,53 34 19,39 4 2,08 175 100 



Ulaşma Süresinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


İlk Tıbbi Bakıma Ulaşma Süresi 


1 saat veya daha az 1 saatten fazla fakat 24 saatten fazla Toplam 

24 saatten az 


Kent 58 57,60 27 26,43 16 15,96 101 100 

Kır 36 48,22 28 38,11 10 13,67 74 100 

Toplam 94 53,64 55 31,36 26 15,00 175 100 

Cinsiyet 

Erkek 48 62,59 23 30,39 5 7,02 76 100 

Kadın 46 46,75 32 32,11 21 21,14 99 100 

Toplam 94 53,64 55 31,36 26 15,00 175 100 


393


Yerleşim Yeri, Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 


Hekim Tarafından Hipertansiyon Tanısı 



Kent 890 13,55 5667 86,26 13 0,20 6570 100,00 

Kır 639 13,84 3965 85,90 12 0,26 4616 100,00 

Toplam 1529 13,67 9632 86,11 25 0,22 11186 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 363 7,57 4425 92,26 8 0,17 4796 100,00 

Kadın 1166 18,25 5207 81,49 17 0,27 6390 100,00 

Toplam 1529 13,67 9632 86,11 25 0,22 11186 100,00 


18-24 34 1,37 2447 98,47 4 0,16 2485 100,00 

25-34 112 3,98 2698 95,84 5 0,18 2815 100,00 

35-44 206 8,96 2087 90,74 7 0,30 2300 100,00 

45-54 322 20,52 1245 79,35 2 0,13 1569 100,00 

55-64 380 37,66 626 62,04 3 0,30 1009 100,00 

65+ 475 47,12 529 52,48 4 0,40 1008 100,00 

Toplam 1529 13,67 9632 86,11 25 0,22 11186 100,00 



Son 12 Ay İçinde Hipertansiyonun Devam Edip Etmemesinin Yerleşim Yeri ve 


Hipertansiyonun Son 12 Aydır Devam Etmesi 

Yerleşim Yeri Evet Devam Ediyor Hayır Devam Ediyor Toplam 


Kent 867 13,27 5666 86,73 6533 100 

Kır 629 13,69 3963 86,31 4592 100 

Toplam 1496 13,44 9629 86,56 11125 100 

Cinsiyet 

Erkek 370 7,75 4395 92,25 4765 100 

Kadın 1126 17,7 5234 82,3 6360 100 

Toplam 1496 13,44 9629 86,56 11125 100 


394


Hipertansiyon İlacı Kullanan Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Son İki Haftada Hekim Tarafından Verilmiş Hipertansiyon İlacı Kullanma 

Yerleşim 


Yeri 


Kent 582 8,92 5938 91,08 6520 100 

Kır 409 8,94 4170 91,06 4579 100 

Toplam 991 8,93 10108 91,07 11099 100 

Cinsiyet 

Erkek 240 5,04 4512 94,96 4752 100 

Kadın 751 11,84 5596 88,16 6347 100 

Toplam 991 8,93 10108 91,07 11099 100 


Tablo 242: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçerisinde Enseden Başlayan Ağrısı Olan Cevaplayıcıların 



Enseden Başlayan Ağrı 

Yerleşim 


Yeri 


Kent 2281 34,88 519 7,93 3739 57,19 6539 100 

Kır 1555 33,81 382 8,31 2663 57,88 4600 100 

Toplam 3836 34,44 901 8,09 6402 57,47 11139 100 

Cinsiyet 

Erkek 1269 26,61 178 3,73 3321 69,65 4768 100 

Kadın 2567 40,29 723 11,35 3081 48,36 6371 100 

Toplam 3836 34,44 901 8,09 6402 57,47 11139 100 





Çift Taraflı Kulak Çınlaması 

Yerleşim Bazen Oluyor Sürekli Oluyor Hayır Olmuyor Toplam 

Yeri Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 1445 22,1 266 4,07 4826 73,83 6537 100 

Kır 1117 24,33 227 4,95 3249 70,72 4593 100 

Toplam 2562 23,02 493 4,43 8075 72,55 11130 100 

Cinsiyet 

Erkek 845 17,73 132 2,77 3789 79,49 4766 100 

Kadın 1717 26,98 361 5,68 4286 67,34 6364 100 

Toplam 2562 23,02 493 4,43 8075 72,55 11130 100 


395

Tablo 244: 18 Yaş ve Üstü Son 12 Ay İçerisinde Ani Baş Dönmesi İle Başlayan Bayılma Nöbeti 

Olan Cevaplayıcıların Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Ani Baş Dönmesi İle Başlayan Bayılma Nöbeti 

Bazen Oluyor Sürekli Oluyor Hayır Yok Toplam 


Kent 718 11,03 81 1,25 5708 87,72 6507 100 

Kır 533 11,64 62 1,36 3985 87,01 4580 100 

Toplam 1251 11,28 143 1,29 9693 87,43 11087 100 

Cinsiyet 

Erkek 320 6,73 28 0,59 4396 92,67 4744 100 

Kadın 931 14,68 115 1,81 5297 83,5 6343 100 

Toplam 1251 11,28 143 1,29 9693 87,43 11087 100 


Tablo 245: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Kol ve Bacaklarında Tek Taraflı Uyuşma ve Kuvvet 

Kaybı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kollarda Hissizlik ve Kuvvet Kaybı 

Bazen Oluyor Sürekli Oluyor Yok Toplam 


Kent 1404 21,59 290 4,46 4810 73,95 6504 100 

Kır 1017 22,28 244 5,35 3302 72,37 4563 100 

Toplam 2421 21,87 534 4,83 8112 73,30 11067 100 

Cinsiyet 

Erkek 754 15,94 128 2,71 3845 81,35 4727 100 

Kadın 1667 26,3 406 6,41 4267 67,29 6340 100 

Toplam 2421 21,87 534 4,83 8112 73,30 11067 100 


396

Tablo 246: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Bir Hekim Tarafından Bel Ağrısı Tanısı Konulma 



Bel Ağrısı Tanısı 



Kent 943 14,38 5568 84,89 48 0,73 6559 100,00 

Kır 722 15,66 3861 83,73 28 0,61 4611 100,00 

Toplam 1665 14,91 9429 84,41 76 0,68 11170 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 570 11,90 4189 87,47 30 0,63 4789 100,00 

Kadın 1095 17,16 5240 82,12 46 0,72 6381 100,00 

Toplam 1665 14,91 9429 84,41 76 0,68 11170 100,00 


18-24 175 7,05 2282 91,98 24 0,97 2481 100,00 

25-34 360 12,80 2436 86,60 17 0,60 2813 100,00 

35-44 389 16,96 1889 82,35 16 0,70 2294 100,00 

45-54 340 21,70 1220 77,86 7 0,45 1567 100,00 

55-64 216 21,41 788 78,10 5 0,50 1009 100,00 

65+ 185 18,39 814 80,91 7 0,70 1006 100,00 

Toplam 1665 14,91 9429 84,41 76 0,68 11170 100,00 


397




ICD 10 

Kodu 


Türkiye 

Toplam 

Erkek Kadın 



M54.5 Bel ağrısı 129 7,75 50 8,77 79 7,21 







K46.9 

Karın fıtığı, tanımlanmamış tıkanıklık veya 

gangren olmadan 

21 1,26 8 1,40 13 1,19 

M79.1 Miyalji 21 1,26 9 1,58 12 1,10 


S32.8 

Lomber omurga ve pelvisin diğer ve 

tanımlanmamış kısımlarının kırığı 

13 0,78 8 1,40 5 0,46 



M54.3 Siyatik 11 0,66 1 0,18 10 0,91 





S33.7 



6 0,36 2 0,35 4 0,37 








A54.0 

Gonokok enfeksiyonu, alt üreme ve boşaltım 

sisteminde 

3 0,18 3 0,53 0 0,00 

Alt Toplam 1212 72,79 416 72,98 796 72,69 

Bilinmeyen 366 21,92 124 21,75 242 22,10 

Diğer 87 5,29 30 5,26 57 5,21 

Toplam 1665 100,00 570 100,00 1095 100,00 

398




ICD 10 

Kodu 


Türkiye 

Toplam 

Kent 

Kır 



M54.5 Bel ağrısı 129 7,75 75 7,95 54 7,48 







K46.9 

Karın fıtığı, tanımlanmamış tıkanıklık veya 

gangren olmadan 

21 1,26 17 1,80 4 0,55 

M79.1 Miyalji 21 1,26 12 1,27 9 1,25 


S32.8 

Lomber omurga ve pelvisin diğer ve 

tanımlanmamış kısımlarının kırığı 

13 0,78 10 1,06 3 0,42 



M54.3 Siyatik 11 0,66 7 0,74 4 0,55 





S33.7 



6 0,36 3 0,32 3 0,42 








A54.0 

Gonokok enfeksiyonu, alt üreme ve boşaltım 

sisteminde 

3 0,18 2 0,21 1 0,14 

Alt Toplam 1212 72,79 754 79,96 458 63,43 

Bilinmeyen 365 21,92 128 13,57 238 32,96 

Diğer 88 5,29 61 6,47 26 3,60 

Toplam 1665 100,00 943 100,00 722 100,00 

399

Tablo 249: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılardan Son 30 Gün İçinde Bel Ağrısı Çekme Durumunun 



Son 30 Gün İçinde Bel Ağrısı Çekme 


Yerleşim Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % 

Kent 2229 34,19 4260 65,34 31 0,47 6520 100 

Kır 1563 34,18 2994 65,49 15 0,34 4572 100 

Toplam 3792 34,19 7254 65,40 46 0,42 11092 100 

Cinsiyet 

Erkek 1148 24,17 3587 75,55 13 0,28 4748 100 

Kadın 2644 41,68 3667 57,80 33 0,52 6344 100 

Toplam 3792 34,19 7254 65,40 46 0,42 11092 100 


Tablo 249. a : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 30 Gün İçerisinde Bel Ağrısı Çekme Gün 

Sayısının Cinsiyete Göre Dağılımı (Katsayı ile Düzeltilmiş) 



1 49 4,28 88 3,33 137 3,61 

2 122 10,66 179 6,76 301 7,94 

3 123 10,74 225 8,50 348 9,18 

4 56 4,89 111 4,20 167 4,41 

5 76 6,64 149 5,63 225 5,94 

6 13 1,14 45 1,70 58 1,53 

7 91 7,95 186 7,03 277 7,31 

8 12 1,05 9 0,34 21 0,55 

9 2 0,17 11 0,42 13 0,34 

10 135 11,79 293 11,07 428 11,29 

11 0 0,00 2 0,08 2 0,05 

12 4 0,35 9 0,34 13 0,34 

13 2 0,17 5 0,19 7 0,18 

14 2 0,17 9 0,34 11 0,29 

15 72 6,29 130 4,91 202 5,33 

16 3 0,26 5 0,19 8 0,21 

17 1 0,09 4 0,15 5 0,13 

18 1 0,09 2 0,08 3 0,08 

19 0 0,00 2 0,08 2 0,05 

20 86 7,51 165 6,24 251 6,62 

22 0 0,00 1 0,04 1 0,03 

23 1 0,09 0 0,00 1 0,03 

24 0 0,00 1 0,04 1 0,03 

25 10 0,87 21 0,79 31 0,82 

26 0 0,00 2 0,08 2 0,05 

30 284 24,80 993 37,49 1277 33,66 

Toplam 1145 100,00 2647 100,00 3792 100,00 

400

Tablo 249.b. : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 30 Gün İçerisinde Bel Ağrısı Çekme Gün 

Sayısının Kent ve Kıra Göre Dağılımı (Katsayı ile Düzeltilmiş) 



1 88 3,95 49 3,13 137 3,61 

2 194 8,70 107 6,85 301 7,94 

3 215 9,65 133 8,51 348 9,18 

4 110 4,93 57 3,65 167 4,40 

5 134 6,01 91 5,82 225 5,93 

6 34 1,53 24 1,54 58 1,53 

7 161 7,22 116 7,42 277 7,30 

8 11 0,49 10 0,64 21 0,55 

9 9 0,40 4 0,26 13 0,34 

10 244 10,95 184 11,77 428 11,29 

11 0 0,00 2 0,13 2 0,05 

12 5 0,22 8 0,51 13 0,34 

13 2 0,09 5 0,32 7 0,18 

14 9 0,40 2 0,13 11 0,29 

15 129 5,79 73 4,67 202 5,33 

16 5 0,22 3 0,19 8 0,21 

17 3 0,13 2 0,13 5 0,13 

18 3 0,13 0 0,00 3 0,08 

19 1 0,04 1 0,06 2 0,05 

20 145 6,51 106 6,78 251 6,62 

22 0 0,00 1 0,06 1 0,03 

23 0 0,00 1 0,06 1 0,03 

24 0 0,00 1 0,06 1 0,03 

25 20 0,90 11 0,70 31 0,82 

26 1 0,04 1 0,06 2 0,05 

30 707 31,72 570 36,47 1277 33,68 

Toplam 2229 100,00 1563 100,00 3792 100,00 

Tablo 250: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son İki Hafta İçinde Bir Hekim Tarafından Bel 

Ağrısı İlacı Reçete Etme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Haftadır Hekim Tarafından Verilmiş Bel Ağrısı İlacı Kullanma 

Yerleşim Evet Kullanıyor Hayır Kullanmıyor Bilmiyor Toplam 


Kent 283 12,83 1920 87,13 1 0,04 2204 100 

Kır 187 12,09 1360 87,79 2 0,12 1549 100 

Toplam 470 12,52 3280 87,41 3 0,07 3753 100 

Cinsiyet 

Erkek 120 10,54 1015 89,46 0 0,00 1135 100 

Kadın 350 13,38 2265 86,51 3 0,10 2618 100 

Toplam 470 12,52 3280 87,41 3 0,07 3753 100 


401

Tablo 251: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Öne Eğilme ve Eşya Kaldırırken Belinde Ağrı olma 



Öne Eğilme ve Eşya Kaldırmada Ağrı 



Kent 1334 60,22 872 39,36 9 0,42 2215 100 

Kır 955 61,57 584 37,66 12 0,76 1551 100 

Toplam 2289 60,78 1456 38,66 21 0,56 3766 100 

Cinsiyet 

Erkek 632 55,31 505 44,22 5 0,47 1142 100 

Kadın 1657 63,16 951 36,24 16 0,60 2624 100 

Toplam 2289 60,78 1456 38,66 21 0,56 3766 100 


Tablo 252: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Belinin Yan Tarafından Ani Olarak Başlayan ve 

Bacaklara Doğru Yayılan Ağrı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre 


Belin Yan Tarafından Ani Başlayan Ağrı 



Kent 879 39,67 1323 59,70 14 0,63 2216 100 

Kır 645 41,62 892 57,56 13 0,82 1550 100 

Toplam 1524 40,47 2215 58,82 27 0,71 3766 100 

Cinsiyet 

Erkek 345 30,24 789 69,05 8 0,71 1142 100 

Kadın 1179 44,93 1426 54,37 19 0,70 2624 100 

Toplam 1524 40,47 2215 58,82 27 0,71 3766 100 


Tablo 253: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Belinde Fazla Rahatsızlık Vermeyen Devamlı Ağrı 



Belde Fazla Rahatsızlık Vermeyen Devamlı Ağrı 



Kent 1365 61,67 839 37,89 10 0,44 2214 100 

Kır 955 61,61 591 38,15 4 0,25 1550 100 

Toplam 2320 61,64 1430 38,00 14 0,36 3764 100 

Cinsiyet 

Erkek 629 55,04 511 44,71 3 0,25 1143 100 

Kadın 1691 64,52 919 35,07 11 0,41 2621 100 

Toplam 2320 61,64 1430 38,00 14 0,36 3764 100 


402

Tablo 254: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından Epilepsi Tanısı Konma 



Hekim Tarafından Epilepsi Tanısı 



Kent 38 0,58 6527 99,38 3 0,05 6568 100,00 

Kır 24 0,52 4590 99,46 1 0,02 4615 100,00 

Toplam 62 0,55 11117 99,41 4 0,04 11183 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 37 0,77 4757 99,21 1 0,02 4795 100,00 

Kadın 25 0,39 6360 99,56 3 0,05 6388 100,00 

Toplam 62 0,55 11117 99,41 4 0,04 11183 100,00 


18-24 18 0,72 2468 99,28 0 0,00 2486 100,00 

25-34 20 0,71 2791 99,25 1 0,04 2812 100,00 

35-44 10 0,43 2288 99,52 1 0,04 2299 100,00 

45-54 6 0,38 1563 99,62 0 0,00 1569 100,00 

55-64 5 0,50 1005 99,50 0 0,00 1010 100,00 

65+ 3 0,30 1002 99,50 2 0,20 1007 100,00 

Toplam 62 0,55 11117 99,41 4 0,04 11183 100,00 


Tablo 255: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son Bir Yıl içinde Epilepsi Nöbeti Geçirip 

Geçirmediklerinin Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son Bir Yıl içinde Epilepsi Nöbeti 




Kent 24 0,37 6526 99,59 3 0,04 6553 100 

Kır 19 0,41 4575 99,56 2 0,03 4596 100 

Toplam 43 0,39 11101 99,58 5 0,04 11149 100 

Cinsiyet 

Erkek 25 0,52 4757 99,47 1 0,01 4783 100 

Kadın 18 0,29 6344 99,66 4 0,06 6366 100 

Toplam 43 0,39 11101 99,58 5 0,04 11149 100 


403


Epilepsi İlacı Kullanma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Son İki Hafta İçinde Epilepsi İlacı Kullanma 



Kent 21 0,33 6529 99,67 6550 100 

Kır 13 0,27 4588 99,73 4601 100 

Toplam 34 0,31 11117 99,69 11151 100 

Cinsiyet 

Erkek 22 0,46 4761 99,54 4783 100 

Kadın 12 0,19 6356 99,81 6368 100 

Toplam 34 0,31 11117 99,69 11151 100 


Tablo 257: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Bilinç Kaybı Olup Olmama 



Son İki Hafta İçinde Bilinç Kaybı 


Evet Olmuş Hayır Olmamış Toplam 


Kent 167 2,55 6392 97,45 6559 100 

Kır 93 2,02 4516 97,98 4609 100 

Toplam 260 2,33 10908 97,67 11168 100 

Cinsiyet 

Erkek 87 1,81 4701 98,19 4788 100 

Kadın 173 2,72 6207 97,28 6380 100 

Toplam 260 2,33 10908 97,67 11168 100 


Tablo 258: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Kol ve Bacaklarında Kontrol 

Edemedikleri Titreme Atağı Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Titreme Atağı 




Kent 365 5,57 6189 94,43 6554 100 

Kır 250 5,43 4360 94,57 4610 100 

Toplam 615 5,51 10549 94,49 11164 100 

Cinsiyet 

Erkek 188 3,92 4599 96,08 4787 100 

Kadın 427 6,70 5950 93,30 6377 100 

Toplam 615 5,51 10549 94,49 11164 100 


404

Tablo 259: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Düşüp Dilini Isırma Durumunun 



Düşüp Dili Isırma 



Kent 37 0,56 6512 99,44 6549 100 

Kır 28 0,61 4580 99,39 4608 100 

Toplam 65 0,58 11092 99,42 11157 100 

Cinsiyet 

Erkek 19 0,40 4764 99,60 4783 100 

Kadın 46 0,71 6328 99,29 6374 100 

Toplam 65 0,58 11092 99,42 11157 100 


Tablo 260: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Düşüp Tuvalet Kontrolünü 

Kaybetme Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Düşüp, Tuvalet Kontrolünü Kaybetme 




Kent 31 0,47 6508 99,53 6539 100 

Kır 21 0,45 4589 99,55 4610 100 

Toplam 52 0,46 11097 99,54 11149 100 

Cinsiyet 

Erkek 21 0,44 4759 99,56 4780 100 

Kadın 31 0,48 6338 99,52 6369 100 

Toplam 52 0,46 11097 99,54 11149 100 


Tablo 261: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Tek Kol, Bacak veya Yüzde Kısa 

Titreme Nöbeti Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Kısa Titreme 




Kent 208 3,18 6330 96,82 6538 100 

Kır 148 3,21 4452 96,79 4600 100 

Toplam 356 3,19 10782 96,81 11138 100 

Cinsiyet 

Erkek 129 2,70 4650 97,30 4779 100 

Kadın 227 3,57 6132 96,43 6359 100 

Toplam 356 3,19 10782 96,81 11138 100 


405

Tablo 262: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Bir Hekim Tarafından İnme /Felç Tanısı Konulma 

Durumlarının Yerleşim Yeri , Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (UHY-ME 

Çalışması, 2002-2003, Türkiye) (Katsayı ile Düzeltilmiş) 

İnme veya Felç Geçirme 




Kent 112 1,71 6446 98,20 6 0,09 6564 100,00 

Kır 76 1,65 4530 98,26 4 0,09 4610 100,00 

Toplam 188 1,68 10976 98,23 10 0,09 11174 100,00 

Cinsiyet 

Erkek 73 1,52 4712 98,39 4 0,08 4789 100,00 

Kadın 115 1,80 6264 98,10 6 0,09 6385 100,00 

Toplam 188 1,68 10976 98,23 10 0,09 11174 100,00 


18-24 10 0,40 2473 99,52 2 0,08 2485 100,00 

25-34 17 0,61 2787 99,22 5 0,18 2809 100,00 

35-44 39 1,70 2257 98,26 1 0,04 2297 100,00 

45-54 34 2,17 1536 97,83 0 0,00 1570 100,00 

55-64 32 3,17 975 96,73 1 0,10 1008 100,00 

65+ 56 5,57 948 94,33 1 0,10 1005 100,00 

Toplam 188 1,68 10976 98,23 10 0,09 11174 100,00 


Tablo 263: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcıların Son 12 Ay İçinde Baş Ağrısı Baş Dönmesi Geçirme 



Son 12 Ay İçinde Baş ağrısı Baş Dönmesi 




Kent 2116 33,68 4168 66,32 6284 100 

Kır 1576 34,96 2930 65,04 4506 100 

Toplam 3692 34,21 7098 65,79 10790 100 

Cinsiyet 

Erkek 1285 27,84 3331 72,16 4616 100 

Kadın 2407 38,98 3767 61,02 6174 100 

Toplam 3692 34,21 7098 65,79 10790 100 


406




Bilinç Kaybı 




Kent 182 2,90 6102 97,10 6284 100 

Kır 119 2,64 4385 97,36 4504 100 

Toplam 301 2,79 10487 97,21 10788 100 

Cinsiyet 

Erkek 97 2,10 4521 97,90 4618 100 

Kadın 204 3,31 5966 96,69 6170 100 

Toplam 301 2,79 10487 97,21 10788 100 


Tablo 265: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Dilde Ağırlaşma ve Konuşma 

Zorluğu Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


Konuşmada zorlanma, Kekeleme 




Kent 206 3,27 6076 96,73 6282 100 

Kır 162 3,61 4342 96,39 4504 100 

Toplam 368 3,41 10418 96,59 10786 100 

Cinsiyet 

Erkek 112 2,44 4502 97,56 4614 100 

Kadın 256 4,14 5916 95,86 6172 100 

Toplam 368 3,41 10418 96,59 10786 100 


Tablo 266: 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Hatırlama Güçlüğü Durumunun 



Hatırlamada Güçlük 




Kent 841 13,40 5435 86,60 6276 100 

Kır 656 14,57 3846 85,43 4502 100 

Toplam 1497 13,89 9281 86,11 10778 100 

Cinsiyet 

Erkek 441 9,56 4171 90,44 4612 100 

Kadın 1056 17,13 5110 82,87 6166 100 

Toplam 1497 13,89 9281 86,11 10778 100 


407

Tablo 267: 18 Yaş ve Üst Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde İnme Felç Geçirme Durumunun 



İnme/ Felç Geçirme 



Kent 69 1,10 6213 98,90 6282 100 

Kır 50 1,10 4455 98,90 4505 100 

Toplam 119 1,10 10668 98,90 10787 100 

Cinsiyet 

Erkek 42 0,91 4573 99,09 4615 100 

Kadın 77 1,24 6095 98,76 6172 100 

Toplam 119 1,10 10668 98,90 10787 100 


Tablo 268: 18 Yaş ve Üst Cevaplayıcılarda Son 12 Ay içinde İnme Felç Geçirme Nedeni İle 

Hekime Başvurma Durumunun Yerleşim Yeri ve Cinsiyete Göre Dağılımı 


İnme Felç / Geçirme 



Kent 165 2,63 6108 97,37 6273 100 

Kır 111 2,47 4384 97,53 4495 100 

Toplam 276 2,56 10492 97,44 10768 100 

Cinsiyet 

Erkek 81 1,76 4524 98,24 4605 100 

Kadın 195 3,17 5968 96,83 6163 100 

Toplam 276 2,56 10492 97,44 10768 100 


408

Tablo 268.a : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Bir Hekim Tarafından İnme 




(kaza/trafik 

kazası) 

İskemik 

Atak (Geçici) 

Şeker Hastalığı, Enfaktüs 

Geçirme Hipertansiyon 

gibi Bir Hastalık 

Nörolojik 

Bozukluk 

Diğer 

Toplam 


Kent 3 2,70 13 11,71 35 31,53 12 10,81 48 43,24 111 100 

Kır 3 4,69 6 9,38 15 23,44 8 12,50 32 50,00 64 100 

Toplam 6 3,43 19 10,86 50 28,57 20 11,43 80 45,71 175 100 


Tablo 268.b. : 18 Yaş ve Üstü Cevaplayıcılarda Son 12 Ay İçinde Bir Hekim Tarafından İnme 

Felç Tanısı Konulanların Nedenlerinin Cinsiyete Göre Dağılımı 



(kaza/trafik 

kazası) 

İskemik 

Atak 

(Geçici) 



Hipertansiyon gibi Bir 

Hastalık 

Nörolojik 

Bozukluk 

Diğer 

Toplam 


Erkek 5 8,77 5 8,77 12 21,05 6 10,53 29 50,88 57 100,00 

Kadın 1 0,85 14 11,86 38 32,20 14 11,86 51 43,22 118 100,00 

Toplam 6 3,43 19 10,86 50 28,57 20 11,43 80 45,71 175 100,00 


409

410

411

412

413

414

415

416

417

418

419

420

421

422

423

424

425

426

427

428

429

430

431

432

433

434

435

436

437

438

439

440

441

442

443

444

445

446

447

448

449

450

451

452

453

454

455

456

457

458

459

460

461

462

463

464

465

466

467

468

469

470

471

EK :14 

SEÇİLMİŞ BAZI ARAŞTIRMA DEĞİŞKENLERİ İÇİN ÖRNEKLEME HATALARI 

Türkiye BOD-CE Araştırmasının seçilmiş bazı değişkenleri için örnekleme hataları 

STATA bilgisayar paket programı (Stata Corp, 2003) kullanılarak araştırmanın örnekleme 

planına (tabakalı, küme örneklemesi) uygun olarak hesaplanmıştır. Hesaplama yöntemi ve 

sonuçları aşagıda sunulmuştur. 

A. YÖNTEM VE FORMÜLLER 

Stata paket programının kullanımında, öncelikle hesaplama yapılacak istatistik için; 

Svymean, svytotal, svyratio, ve svyprop komutları için ado-dosyası şeklinde bilginin 

sunulması gerekir. 

Mevcut svy komutları aşağıda belirtilen daha basit varyans tahminlerini kullanır. Bu 

varyans tahminleri ile ilgili metodolojik bilgiler için, örnğ; Cochran (1977) ve Wolter(1985)’e 

bakılabilir. Bazen yazarlar diğer varyans tahminlerini kullanmayı tercih eder. Örneğin, 

örneklemenin farklı aşamalarında varyans bileşenleri için ayrı ayrı ele alırlar, aynı eşit 

olmayan olasılıklar ve çok aşamalı düzenler ile sonlu populasyon düzeltmeleri kullanırlar, ve 

diğer özel çalışma düzenlerini dahil ederler. 

Bununla birlikte, mevcut svy komutları varyansa dayalı doğrusallaştırmayı örnek oranı 

gibi doğrusal olmayan fonksiyonlar için kullanırlar. Tekrarlı yöntemleri kullanan alternatif 

varyans tahminleri (örneğin; jacknife veya balanced repeated replications gibi), belki ileriki 

svy versiyonlarında dahil edilebilir. 

Toplamlar 

Svytotal, svymean, svyratio ve svyprop komutları tarafından yapılan tüm hesaplamalar 

temel olarak toplam için oluşturulmuş formüllere dayanır. 

Burada, h=1,……L araştırmadaki tabakayı belirlerse, ve (h,i) ”h” in’ci tabakadaki “i” inci 

birinci örneklem birimini (PSU) tanımlarsa, h= 1, …..N h , N h, poupulasyondaki h 

tabakasındaki toplam PSU sayısıdır. M hi , (h,i) in’ci PSU da ki elemanların sayısı ve 

L Nh 

M= ∑ ∑ Mhi populasyondaki toplam eleman sayısı olduğu bir durumda; 

h= 

1 

i= 

1 

Y hij , h in’ci tabakada (h,i) in’ci PSU içerisinde j ninci eleman için araştırma maddesi olsun; 

şöyle ki; Y hij , h ülkesindeki i in’ci bloktaki j inci yetişkin için gelir olabilir. İlişkili populasyon 

toplamı; 

Y 

= 

L 

∑ 

h= 

1 

Nh M hi 

∑ 

i= 

1 

∑ 

j= 

1 

Y 

hij 

ile verilebilir. 

(1) 

y hij , örneğimizdeki seçilmiş ilgili maddeler olursa, burada h= 1,…..L; i=1,…….n h ve 

j=1,…..m h ; örnekteki toplam eleman sayısı (veri setindeki toplam gözlem sayısı), m ile verilir; 

472

m = 

L 

∑ 

h= 

1 

n h 

∑ 

i= 

1 

m 

hi 

Populasyon toplamı Y için tahmin edici Y ) aşağıdaki gibi verilebilir; 

) 

Y = 

L 

burada 

nh 

mhi 

∑∑∑ 

h= 1 i= 1 j= 

1 

w 

hij 

w 

hij 

y 

hij 

, kullanıma özel örneklem ağırlıklarıdır (pweights veya iweights). Populasyondaki 

toplam eleman sayısının tahmin edicisi M ) , aşağıdaki formülle verilebilir; 

) 

M 

= 

L 

n 

m 

h hi 

∑∑∑ 

h= 1 i= 1 j= 

1 

w 

hij 

M ) , Çıktı komutları “kitle büyüklüğü” olarak ifade edilir. 

Eşitlik (2) de verilen Y ) için varyans tahmin edicisini hesaplamak için, ilk olarak z yhi ve 

z aşağıdaki şekilde tanımlanır. 

yh 

(2) 

z 

yhi 

m 

= hi 

∑ 

j= 

1 

w 

hij 

y 

hij 

ve 

z 

yh 

= 

1 

n 

h 

nh 

∑ 

i= 

1 

z 

yhi 

Y ) için varyans tahmin edicisi ; 

) 

V 

) 

L 

nh 

h 

( Y ) = ∑ (1 − fh) 

∑ ( zyhi 

− zyh 

h= 

1 nh 

−1 

i= 

1 

n 

) 

2 

(3) 

(1-f h ) faktörü sonlu populasyon düzeltmesidir. Eğer kullanıcılar fpc değişkenini 

tanımlamazlarsa, f h = 0 formülde kullanılır. Eğer fpc tanımlanırsa ve n h ’ye eşit veya büyük 

olursa, değişkenin N h ve f h değerlerinin içerdiği kabul edilir ve f h , f 

h 

= nh 

N 

h 

ile verilir. Eğer 

fpc değişkeni bire eşit veya birden küçük ise, f h değerlerini içerdiği kabul edilir. Daha önce de 

belirtildiği üzere, f h ’ in sıfırdan farklı değerlerinin, sadece rasgele örnekleme için veya PSU 

içerisinde alt örnekleme ile birlikte olmayacak şekilde tabakalı rasgele örnekleme için 

kullanılmasına eğilim bulunmaktadır. 

Eğer svytotal için varlist iki veya daha fazla değişken içerirse ve complete seçeneği 

defolt olarak tanımlanırsa değişkenlerin kovaryansı hesaplanabilir. Tahminlenen toplamlar 

Y ) ve X ) için kovaryans tahminleri şöyledir; 

L 

nh 

) ) ) 

nh 

Cov( 

Y, 

X ) = ∑ (1 − f 

h 

) ∑ ( z 

yhi 

− z 

yh 

)( z 

zhi 

− z 

zh 

) 

n −1 

h= 

1 

h 

i= 

1 

(4) 

473

Oranlar, ortalamalar ve orantılar 

R=Y/X tahmin edilmek istenen populasyon oranı olsun, Y ve X eşitlik (1)’de verilen 

populasyonlar. R için tahmin edici R ) ) ) ) 

, R = Y / X olacaktır. Delta yöntemi kullanılarak, 

(Taylor serisinin birinci dereceden açılımı), R ) için yaklaşık dağılımın varyansı, 

1 ) ) ) ) 

{ V ( Y ) − 2RCov( 

Y, 

X ) + R 

2 V ( X ) } ile verilir. 

2 

X 

(3) ve (4) no’lu eşitliklerde R ) ve X ) in direk olarak konulması ile varyans tahmini elde 

edilir. 

) ) 

V ( R) 

= 

1 

X 

) 

) 

) 

) 

2 

{ V ( Y ) − 2RCov( 

Y, 

X ) + R V ( ) } 

2 

X 

Eğer “artıkların oranı” tanımlanırsa, 

1 ) 

d 

hij 

= ) ( yhij 

− Rxhij 

) 

X 

) 

) 

) 

) 

) 

ve y 

hij 

’nin eşitlik (3) ‘de dhij 

ile yer değiştirmesi ile aşağıda verilen eşitlik (7)’nin sağ tarafı 

elde edilir. Basit bir işlemle bunun eşitlik (5)’e denk olduğu gösterilebilir. 

) ) L 

nh 

nh 

2 

V ( R) 

= ∑ (1 − f 

h 

) ∑ ( z 

yhi 

− z 

yh 

) 

n −1 

h= 

1 

h 

i= 

1 

(7) 

varyans tahminlerini oranlardan diğer parametrelere genişletmek için, ortalamaların X hij =1 ile 

basit oranlar olduğu, ve bu orantıların Y hij ’nin 0/1 değişkenine eşit olduğu ortalamalar olduğu 

düşünülmelidir. Benzer şekilde, S alt populasyonu için tahminler Y Shij =I (h,i,j)ES Y hij ve 

X Shij = I (h,i,j)ES X hij için tahminler elde edilerek hesaplanabilir. Burada I (h,i,j)ES , eğer (h,i,j) 

elemanı S populasyonunun elemanı ise 1’e diğer durumlarda 0’a eşittir. 

(5) 

(6) 

Ağırlıklar 

Sonlu populasyon düzeltmeleri hesaplanırken veya toplamlar tahminlenirken, svy 

komutu populasyon toplamı için sizin ağırlıklarınızın uygun olduğunu varsayar. Örneğin; 

sizin ağırlıklarınızın toplamı ilgili populasyonun hacmine ait hamine eşit olmalıdır. Fpc 

tanımlanmadığında, svymean, svyratio ve svyprop komutları ağırlıkların ölçümü ile değişir. 

Söyle ki; bu komutlar ağırlıkların ölçeği ne olursa olsun aynı sonucu verir. 

Güven Ağırlıkları 

L 

n = ∑ n örnekteki toplam PSU’ların sayısı olarak verilirse, test istatistiğine atfedilen 

h= 

1 

h 

serbestlik derecesi d= n-L’dir.Bu nedenle düzenleyici durumlar altında, θ parametresi için 

) ) ) 

1/ 2 

yaklaşık 100(1-α)% güven aralığı θ ± t1 −α 

/ 2, d 

{ V (θ ) } 

Cochran (1977, Bölüm 2.8) ve Korn ve Graubard (1990) d = n - L’ nin tek değişkenli 

güven aralıklarının ve p-değerlerinin hesaplanmasında kullanımı ile ilgili teorik kanıtlar 

474

vermektedirler. Fakat, bazı durumlar için, n - l serbestlik derecesine dayanarak yapılan 

çıkarımlar çok fazla liberal olabilir. Örneğin, elde edilen güven aralıkları 1 - α’dan küçük 

kapsama oranına sahip olabilir. Bu problem, ilgilenilen populasyonun oldukça çarpık veya 

büyük bir oranda çarpık olması durumunda veya küçük sayıda PSU üzerinde 

yoğunlaşıldığında pratik anlamda büyük bir sorundur. Bu durumların bazılarında kullanıcılar 

alternatif serbestlik derecelerine dayanan güven aralıklarını kullanmayı isteyebilirler örneğin, 

Satterthwaite (1941,1946) yaklaşımı ve modifikasyonu gibi (Cochran (1977, sf. 96 Bknz) ve 

Eltinge ve Jang (1996)’da sunulduğu gibi. 

deff ve deft 

Düzen etkisi deff (Kish 1965)’de verildiği üzere aşağıdaki formülle hesaplanır; 

) ) 

V ( θ deff = ) ) 

V srswor 

( θ 

srs 

) 

Burada V ) (θ ) 

) , θ parametresi için eşitlik (3) de verilen varyans için düzene-dayalı tahmindir ve 

V ) srswor 

( ) θ srs 

) , ) θ 

srs 

için varyansın tahmin edicisidir, bu tahmin yerine koymadan ve gerçek 

araştırmadaki gibi m sayıdaki örnek eleman sayısı ile gerçekleştirilen basit rasgele örnekleme 

ile yürütülen benzer hipotetik araştırmalardan elde edilebilir. Eğer θ, Y toplamı ise, aşağıdaki 

eşitlik hesaplanabilir; 

) 

) ) 

L nh 

mhi 

M 

2 

Vsrswor 

( θ ) = srs 

(1 − f ) ∑ ∑ ∑ whij 

( yhij 

− Y ) 

(8) 

m −1 

h= 

1 i= 

1 j= 

1 

) ) ) 

Burada Y = Y / M , (1-f) faktörü sonlu populasyon düzeltmesi. Eğer kullanıcı fpc’yi 

) 

tanımlarsa ve f = m / M kullanılır, eğer tanımlamazsa, f=0 kullanılır. Eğer θ, R oranı ise, 

eşitlik (8)’de y hij yerine eşitlik (6)’da verilen d hij kullanılır. Burada w d = 0 

olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle Y ) sıfır ile yer değiştirir. 

Kish (1995)’de verildiği üzere düzen faktörü (deft) şu şekilde hesaplanmaktadır. 

) ) 

V ( θ deft = ) ) V ) ( ) 

srswr 

θ srs 

) , benzer şekilde yerine koyma ile gerçekleştirilen basit 

V srswr 

( θ 

srs 

) 

rasgele örnekleme ile yürütülmüş araştırmadan elde edilen 

~ θ 

srs 

tahmininin varyans 

tahminidir. V ) ) θ ) , eşitlik (8) kullanılarak ve f=0 ile elde edilir. 

srswr 

( srs 

L 

∑ 

h= 

1 

n 

h 

∑ 

i= 

1 

m 

hi 

∑ 

j= 

1 

hij 

hij 

475

B. ÖRNEKLEM HATA SONUÇLARI 

Bu çalışmada örnekleme hatası, standart hata olarak ölçülmüştür. Düzen faktörü (deft) 

ise bir araştırma değişkeni için, örnekleme planına göre elde edilen standart hatanın aynı 

örneklem büyüklüğündeki basit rasgele örnekleme planından elde edilen standart hataya oranı 

olarak belirlenmektedir. Aşağıda 10 Ek Tablo olarak sunulan bu araştırmanın hanehalkı ve 

kişisel anketlerinden seçilmiş bazı araştırma değişkenleri için hesaplanan örnekleme hataları 

sonuçlarının, bu tür anket araştırmalarından beklenen kabul sınırları içerisinde olduğu 


Ek Tablo 1. Türkiye toplamı için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 

Hanehalkı Anketi Sonuçları 

TÜRKİYE (Hanehalkı sayısı: m = 48057) 

Hesaplanan değişken 

(Ortalama veya Oran) 

Tahmin Standart 

Hata (se) 

[%95 Güven Aralığı] Düzen Faktörü 

(deft) 

Gözlem 

Sayısı 

Akut Hastalık (s0401a) 0,0943 0,0020 0,0902 0,0983 1,5330 4530 

Kronik Hastalık (s0401b) 0,2420 0,0053 0,2315 0,2525 2,7265 11629 

Sağlık Sigortası Var (s0810) 0,6429 0,0104 0,6223 0,6634 4,7772 30894 

Kişisel Anket Sonuçları 

TÜRKİYE (Kişi sayısı: n = 11481) 

Artrit (q6000) 0,1064 0,0056 0,0955 0,1174 1,2260 990 

Angina (q6009) 0,0787 0,0045 0,0699 0,0874 1,1466 735 

Diyabet (q6042) 0,0822 0,0058 0,0708 0,0937 1,1989 624 

Astım (q6017) 0,0468 0,0032 0,0404 0,0531 1,0493 433 

Depresyon (q6025) 4,5732 0,0146 4,5445 4,6019 1,2071 867 

Tüberküloz (s6100) 0,0142 0,0018 0,0106 0,0178 1,0062 123 

Ağız Diş Hastalıkları (q6750) 3,5218 0,0255 3,4718 3,5718 1,3883 3864 

Trafik Kazası (q6800) 0,0148 0,0012 0,0125 0,0171 1,0246 170 

Hipertansiyon (s6400) 0,1720 0,0054 0,1614 0,1826 1,1027 1759 

Belağrısı (s6500) 4,2679 0,0201 4,2284 4,3075 1,3228 1764 

Epilepsi (s6600) 0,0078 0,0015 0,0048 0,0108 0,9889 58 

Felç (s6700) 0,0253 0,0025 0,0204 0,0303 1,0349 219 

Sigara Kullanımı (q4000) 0,3122 0,0052 0,3020 0,3224 1,1796 3492 

Alkol Kullanımı (q4010) 0,1917 0,0065 0,1789 0,2045 1,7473 2143 

Sebze-Meyve Yeme (q4020) 0,8319 0,0060 0,8201 0,8438 1,7009 9302 

Fizik Aktivite (q4030) 0,1408 0,0048 0,1313 0,1502 1,4826 1616 

Yiyecek harcaması (q801) 0,9247 0,0039 0,9171 0,9324 1,5870 10617 

Ev harcaması (q802) 0,9625 0,0025 0,9576 0,9673 1,4005 11050 

Eğitim harcaması (q803) 0,4521 0,0065 0,4396 0,4649 1,3982 5191 

Sağlık harcaması (q804) 0,4946 0,0069 0,4810 0,5081 1,4778 5678 

Genel harcama (q806) 0,3413 0,0085 0,3247 0,3580 1,9171 3919 

476

Ek Tablo 2. Kentsel kesim için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 


KENT (m = 26731) 



Tahmin Standart Hata [%95 Güven Aralığı] deft Gözlem 

Sayısı 





KENT (n = 6731) 

Artrit (q6000) 4,5466 0,0229 4,5014 4,5917 1,3983 536 

Angina (q6009) 4,6118 0,0178 4,5767 4,6469 1,1591 420 

Diyabet (q6042) 4,6363 0,0168 4,6032 4,6694 1,1147 382 

Astım (q6017) 4,7142 0,0159 4,6828 4,7455 1,1790 245 

Depresyon (q6025) 4,5409 0,0192 4,5031 4,5788 1,1763 519 

Tüberküloz (s6100) 4,8128 0,0139 4,7854 4,8402 1,2267 74 




Belağrısı (s6500) 4,2747 0,0249 4,2258 4,3236 1,2478 1000 

Epilepsi (s6600) 4,8342 0,0132 4,8082 4,8602 1,2158 35 

Felç (s6700) 4,7773 0,0149 4,7480 4,8066 1,2161 128 






Ev harcaması (q802) 0,9690 0,0029 0,9633 0,9746 1,3651 6522 




477

Ek Tablo 3. Kırsal kesim için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 


KIR (m = 21326) 




Sayısı 





KIR (n = 4750) 

Artrit (q6000) 4,5166 0,0300 4,4575 4,5758 1,5184 454 

Angina (q6009) 4,6307 0,0197 4,5920 4,6695 1,1134 315 

Diyabet (q6042) 4,6973 0,0194 4,6590 4,7356 1,1647 242 

Astım (q6017) 4,7381 0,0173 4,7040 4,7722 1,1296 188 

Depresyon (q6025) 4,6189 0,0225 4,5746 4,6633 1,2579 313 

Tüberküloz (s6100) 4,8522 0,0132 4,8262 4,8783 1,0948 49 




Belağrısı (s6500) 4,2583 0,0336 4,1921 4,3246 1,4231 764 

Epilepsi (s6600) 4,8718 0,0128 4,8465 4,8971 1,1326 23 

Felç (s6700) 4,8105 0,0153 4,7803 4,8408 1,1457 91 






Ev harcaması (q802) 0,9533 0,0043 0,9447 0,9618 1,4102 4528 




478

Ek Tablo 4. Batı Anadolu bölgesi için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 


BATI ANADOLU (m = 15703) 




Sayısı 





BATI ANADOLU (n = 4390) 

Artrit (q6000) 4,4230 0,0346 4,3547 4,4913 1,5625 467 

Angina (q6009) 4,5845 0,0240 4,5372 4,6319 1,2340 287 

Diyabet (q6042) 4,6130 0,0232 4,5672 4,6588 1,2036 263 

Astım (q6017) 4,7005 0,0207 4,6596 4,7413 1,2160 159 

Depresyon (q6025) 4,5385 0,0263 4,4867 4,5903 1,2930 329 

Tüberküloz (s6100) 4,7927 0,0179 4,7574 4,8281 1,2196 57 




Belağrısı (s6500) 4,2333 0,0350 4,1643 4,3022 1,3905 692 

Epilepsi (s6600) 4,8289 0,0166 4,7961 4,8618 1,2194 16 

Felç (s6700) 4,7724 0,0181 4,7368 4,8081 1,1778 77 






Ev harcaması (q802) 0,9746 0,0030 0,9684 0,9801 1,2454 4277 




479

Ek Tablo 5. Akdeniz bölgesi için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 


AKDENİZ (m = 6232) 




Sayısı 





AKDENİZ (n = 1521) 

Artrit (q6000) 4,5621 0,0450 4,4723 4,6520 1,3290 122 

Angina (q6009) 4,6410 0,0320 4,5770 4,7050 1,0085 93 

Diyabet (q6042) 4,6759 0,0318 4,6123 4,7394 1,0229 84 

Astım (q6017) 4,6654 0,0320 4,6014 4,7293 1,0575 82 

Depresyon (q6025) 4,5588 0,0409 4,4770 4,6406 1,2013 120 

Tüberküloz (s6100) 4,8475 0,0239 4,7996 4,8953 1,0853 12 




Belağrısı (s6500) 4,1946 0,0514 4,0918 4,2974 1,2044 260 

Epilepsi (s6600) 4,8534 0,0231 4,8071 4,8997 1,0839 7 

Felç (s6700) 4,7633 0,0297 4,7040 4,8226 1,1249 39 






Ev harcaması (q802) 0,9474 0,0070 0,9334 0,9614 1,2265 1441 




480

Ek Tablo 6. Orta Anadolu bölgesi için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 


ORTA ANADOLU (m = 7454) 




Sayısı 





ORTA ANADOLU (n = 1934) 

Artrit (q6000) 4,5703 0,0363 4,4981 4,6425 1,2125 160 

Angina (q6009) 4,6768 0,0271 4,6230 4,7307 1,0188 107 

Diyabet (q6042) 4,6608 0,0272 4,6067 4,7149 1,0082 114 

Astım (q6017) 4,7363 0,0254 4,6858 4,7868 1,0455 78 

Depresyon (q6025) 4,5982 0,0278 4,5429 4,6536 0,9730 133 

Tüberküloz (s6100) 4,8625 0,0181 4,8264 4,8985 0,9951 14 




Belağrısı (s6500) 4,2647 0,0448 4,1755 4,3539 1,2151 310 

Epilepsi (s6600) 4,8676 0,0188 4,8302 4,9051 1,0469 9 

Felç (s6700) 4,8325 0,0206 4,7916 4,8734 1,0284 30 






Ev harcaması (q802) 0,9793 0,0032 0,9729 0,9858 1,0013 1894 




481

Ek Tablo 7. Karadeniz bölgesi için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 


KARADENİZ (m = 5641) 




Sayısı 





KARADENİZ (n = 1393) 

Artrit (q6000) 4,5485 0,0503 4,4478 4,6491 1,4179 136 

Angina (q6009) 4,6131 0,0336 4,5458 4,6804 1,0187 112 

Diyabet (q6042) 4,6884 0,0328 4,6227 4,7542 1,0742 86 

Astım (q6017) 4,7581 0,0279 4,7022 4,8140 1,0374 62 

Depresyon (q6025) 4,4982 0,0390 4,4201 4,5763 1,0597 151 

Tüberküloz (s6100) 4,8780 0,0217 4,8345 4,9215 1,0688 19 




Belağrısı (s6500) 4,2182 0,0568 4,1045 4,3320 1,2779 251 

Epilepsi (s6600) 4,9067 0,0176 4,8713 4,9420 0,9639 9 

Felç (s6700) 4,8449 0,0246 4,7958 4,8941 1,0910 28 






Ev harcaması (q802) 0,9785 0,0048 0,9688 0,9881 1,2364 1363 




482

Ek Tablo 8. Doğu Anadolu bölgesi için örnekleme hataları ve diğer hata istatistikleri. 


DOĞU ANADOLU (m = 13027) 




Sayısı 





DOĞU ANADOLU (n=2243) 

Artrit (q6000) 4,6928 0,0275 4,6381 4,7475 1,1306 105 

Angina (q6009) 4,6286 0,0298 4,5694 4,6878 1,1535 136 

Diyabet (q6042) 4,7307 0,0264 4,6782 4,7832 1,1573 77 

Astım (q6017) 4,7784 0,0259 4,7270 4,8298 1,2335 52 

Depresyon (q6025) 4,6759 0,0306 4,6152 4,7366 1,2577 99 

Tüberküloz (s6100) 4,8288 0,0239 4,7812 4,8764 1,2759 21 




Belağrısı (s6500) 4,4191 0,0413 4,3371 4,5011 1,2882 251 

Epilepsi (s6600) 4,8373 0,0246 4,7884 4,8861 1,3290 17 

Felç (s6700) 4,7771 0,0287 4,7200 4,8341 1,3704 45 






Ev harcaması (q802) 0,9251 0,0081 0,9091 0,9411 1,4495 2075 




483

Ek Tablo 9. Cevaplayıcının Cinsiyetine göre örnekleme hataları ve diğer hata 

istatistikleri. 


ERKEK (m = 23548) 




Sayısı 





ERKEK (n = 4800) 

Artrit (q6000) 4,8063 0,0146 4,7775 4,8350 1,1596 230 

Angina (q6009) 4,7156 0,0157 4,6847 4,7466 1,0360 340 

Diyabet (q6042) 4,8154 0,0133 4,7893 4,8416 1,0387 223 

Astım (q6017) 4,8698 0,0104 4,8493 4,8902 1,0003 149 

Depresyon (q6025) 4,8465 0,0117 4,8235 4,8694 1,0257 170 

Tüberküloz (s6100) 4,9369 0,0074 4,9222 4,9515 1,0201 67 




Belağrısı (s6500) 4,4967 0,0227 4,4521 4,5412 1,1407 610 

Epilepsi (s6600) 4,9656 0,0056 4,9546 4,9767 1,0099 32 

Felç (s6700) 4,9081 0,0096 4,8893 4,9269 1,0653 95 






KADIN (m = 24509) 



Tahmin Standart 

Hata 

[%95 Güven Aralığı] deft Gözlem 

Sayısı 





KADIN (n = 6404) 

Artrit (q6000) 4,5264 0,0220 4,4832 4,5695 1,3249 760 

Angina (q6009) 4,7475 0,0128 4,7223 4,7727 1,0296 395 

Diyabet (q6042) 4,7478 0,0134 4,7215 4,7741 1,0533 401 

Astım (q6017) 4,8192 0,0114 4,7967 4,8416 1,0661 284 

Depresyon (q6025) 4,5662 0,0186 4,5296 4,6028 1,1813 662 

Tüberküloz (s6100) 4,9572 0,0056 4,9461 4,9683 1,0192 56 




Belağrısı (s6500) 4,2811 0,0241 4,2337 4,3285 1,2158 1154 

Epilepsi (s6600) 4,9727 0,0046 4,9637 4,9816 1,0093 26 

Felç (s6700) 4,9105 0,0078 4,8953 4,9258 1,0017 124 





484

Ek Tablo 10. Cevaplayıcının Yaş Grubuna göre örnekleme hataları ve diğer hata 

istatistikleri. 


35 YAŞ ALTI * (m = 31255) 




Sayısı 





35 YAŞ ALTI * (n = 4609) 

Artrit (q6000) 0,0380 0,0031 0,0319 0,0441 1,0967 175 

Angina (q6009) 0,0148 0,0018 0,0112 0,0184 1,0350 68 

Diyabet (q6042) 0,0074 0,0013 0,0048 0,0100 1,0547 34 

Astım (q6017) 0,0174 0,0021 0,0132 0,0215 1,1028 80 

Depresyon (q6025) 0,0634 0,0038 0,0559 0,0709 1,0633 292 

Tüberküloz (s6100) 0,0052 0,0012 0,0029 0,0075 1,0967 24 




Belağrısı (s6500) 0,1089 0,0052 0,0986 0,1192 1,1400 501 

Epilepsi (s6600) 0,0065 0,0011 0,0043 0,0088 0,9652 30 

Felç (s6700) 0,0063 0,0012 0,0040 0,0086 1,0045 29 





* Hanehalkı anketi için 0-35 yaş grubu ve Kişisel anket için ise 18-35 yaş grubundaki kişiler değerlendirilmiştir. 


35-64 YAŞ GRUBU (m = 13644) 




Sayısı 





35-64 YAŞ GRUBU (n = 5553) 

Artrit (q6000) 0,1044 0,0055 0,0937 0,1152 1,2957 547 

Angina (q6009) 0,0766 0,0037 0,0693 0,0839 1,0133 401 

Diyabet (q6042) 0,0711 0,0039 0,0634 0,0788 1,0967 372 

Astım (q6017) 0,0496 0,0030 0,0437 0,0555 1,0009 260 

Depresyon (q6025) 0,0968 0,0047 0,0876 0,1061 1,1531 507 

Tüberküloz (s6100) 0,0137 0,0016 0,0106 0,0169 1,0088 72 




Belağrısı (s6500) 0,1970 0,0066 0,1841 0,2099 1,1945 1030 

Epilepsi (s6600) 0,0046 0,0010 0,0026 0,0065 1,0646 24 

Felç (s6700) 0,0218 0,0022 0,0174 0,0262 1,1058 114 





485


65 YAŞ VE ÜZERİ (m = 3158) 




Sayısı 





65 YAŞ VE ÜZERİ (n = 1350) 

Artrit (q6000) 0,1994 0,0132 0,1734 0,2254 1,2119 268 

Angina (q6009) 0,1981 0,0115 0,1754 0,2208 1,0609 266 

Diyabet (q6042) 0,1623 0,0098 0,1431 0,1816 0,9722 218 

Astım (q6017) 0,0692 0,0071 0,0554 0,0831 1,0189 93 

Depresyon (q6025) 0,0506 0,0066 0,0377 0,0636 1,1022 68 

Tüberküloz (s6100) 0,0201 0,0038 0,0126 0,0276 1,0010 27 




Belağrısı (s6500) 0,1738 0,0115 0,1511 0,1964 1,1121 233 

Epilepsi (s6600) 0,0030 0,0015 0,0001 0,0059 0,9987 4 

Felç (s6700) 0,0567 0,0066 0,0437 0,0697 1,0464 76 





486

T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI / BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 

EK 15 


487

İÇİNDEKİLER 

Sayfa No 

1. Giriş 

1.1 Genel bilgiler 3 

1. 1.2 Projenin amaçları 3 

2- El kitabının içeriği 

3. 2.1 Anket ve anketörün tanımı 5 

4. 2.2 Anketörün özellikleri 5 

5. 2.2.1 Anketörün görünümü, tutum ve davranışları 6 

6. 2.2.2 Katılımı artırıcı ikna teknikleri 7 

7. 2.2.3 Cevaplayanı Teşvik Etmek 8 

8. 2.2.4 Gizlilik ve İsim Belirtmemek 8 

9. 2.2.5 Mahremiyet 8 

10. 2.3 Katılımı Artırmak 8 

11. 2.4. Cevaplayanlarla İlgilenmek 9 

12. 2.4.1 Özel Durumlar 10 

13. 2.5 Anket formu ve uygulanışı ile ilgili açıklamalar 12 

14. 2.5.1. Anket Formu İçeriği 13 

15. 2.5.2 Hane Halkı Bilgileri (0300) 14 

16. 2.5.3 H. Halkı Bireylerinin Sağlık, Bakım, Rehabilitasyon 

Durumu (0400) 15 

17. 2.5.4 Hane Halkı Konut Niteliği (0500) 18 

18. 2.5.5 Haneye Ait Risk Faktörleri(0600) 20 

19. 2.5.6 Hane Halkının Sahip Olduğu Ulaşım Aracı ve Eşyalar (0700) 21 

20. 2.5.7 Hane Halkı Giderleri Ve Gelirleri (0800) 21 

21. 2.6 Cevaplayıcı Seçim Yöntemi 25 

22. 2.6.1 Cevaplayıcıya Ait Temel Bilgiler 26 

23. 2.6.2 Sağlık Durumu 27 

24. 2.6.3 Sağlık Vakaları (2000) 30 

25. 2.6.4 Sağlık Durumu Değerlendirmeleri (3000) 31 

26. 2.6.5. Risk Faktörleri (4000) 32 

27. 2.6.6 Hastalıkların Tedavi Ve Bakımları İle İlgili Kapsam (6000) 34 

28. 2.6.7 Sağlık Durumu Değerlendirmesi (EuroQol 5D) 47 

29. 2.6.8 Görsel Analog Ölçeği 48 

30. 2.6.9 Anketörün Cevaplayıcı İle İlgili Değerlendirmesi ve 

Gözlemleri(9000) 48 

31. 2.6.10 Ölüm Tespit Formu 49 

32. 2.6.11 Komşu Hane Halkı Nüfus Bilgisi ve Ölüm Tespit Formu 49 

3-Anketöre talimatlar 

33. 3.1 Anket Formu Doldurma İle İlgili Genel Bilgiler 50 

34. 3.2 Soruları Atlama (Yönlendirme) 50 

35. 3.3 Altı Çizili Bölümler 50 

36. 3.4 Sözlü Girişler 50 

37. 3.5 Parantezler 51 

38. 3.6 Görsel Yardımcı Malzemeler 51 

39. 3.7 Görüşmeye Giriş 51 

40. 3.8 Soruları Sormak 52 

41. 3.9 Aydınlatıcı Açıklamalar 53 

42. 3.10 Derinleştirme Hatırlatma 53 

43. 3.11 Geri Bildirim 55 

44. 3.12 Verileri Kaydetmek 56 

45. 3.13 Düzeltme 57 

46. ILO İş / Meslek Sınıflandırması 59 

488

1- GİRİŞ 

1.1 Genel bilgiler 

Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik hesaplamaları için yapılacak araştırmada 

kullanılmak üzere veri toplama aracı olarak bir anket formu geliştirilmiştir. Geliştirilen bu 

anket formunun en sağlıklı bir şekilde anketörler tarafından kullanılabilmesi için onlara yol 

gösterici ve gerektiğinde teknik bilgi verebilecek eğitici tarafı ağırlıklı olan bu rehberin 

hazırlanması önem ve öncelik taşımıştır. 

Dünya Sağlık Örgütü tarafından bu konuda hazırlanan Anketör El Kitabı dikkate alınarak 

uzmanlarımız tarafından düzenlenen Hane Halkı Anket Formumuzda yer alan sorular anketör 

ve cevaplayıcının kolaylıkla iletişim kurabileceği yeni bir el kitabı hazırlanmıştır. 

Bu El Kitabının hazırlanmasında iki nokta dikkate alınmıştır. Birincisi araştırmada görev 

alacak kişilere Anketör kimliği, özellikleri, davranış biçimleri ile iletişim teknikleri detaylı bir 

şekilde anlatılması ve örnek vakalar gösterilmesidir. İkincisi ise Ankette yer alan modüller tek 

tek ele alınarak soru sorma şekli, cevap seçenekleri, soru atlama, açıklayıcı bilgi ve şema 

gösterme ile kodlama sistemleri hakkında geniş bilgi verilmesidir. 

1.2 Projenin amaçları 

Bu araştırma, ülkemizde uygulanan en geniş kapsamlı araştırmalardan biridir. Anket 

uygulanacak olan hane sayısı on iki bin olup bu hanelerin sağ ve solundaki dört komşu da 

ziyaret edilerek aşağıda açıklamaları bulunan formlar doldurulacaktır. Söz konusu olan bu 

haneler Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından (DİE) belirlenmiş olan hanelerdir. 

Bu çalışmanın yürütülmesi, merkezde bulunan ve ilgili kurumların temsilcilerinden oluşan bir 

yürütme kurulu, bir alan koordinatörü, yeterli sayıda alan sorumlusu, il sorumluları/denetçileri 

ve anketörler tarafından sağlanacaktır. 

Örneklem sayıları dikkate alınarak belirlenmiş olan anketörler, çağrıldıkları eğitim 

merkezlerinde eğitilip çalışma alanlarına döneceklerdir. 

Örneklemler (haneler) şehir merkezleri, ilçe ve belde merkezleri ile köylerden seçilmişlerdir. 

Bir ildeki örneklem sayısı o ilin nüfusuna göre az veya çok sayıda olabilir. Buna bağlı olarak 

o ilde görev yapacak anketör sayısı belirlenmiştir. Belirlenen bu anketörlerin hangi haneleri 

ziyaret edecekleri de il sorumluları/denetçileri tarafından kendilerine bildirilecektir. 

Anketörler kendilerine verilen listeye göre ziyaret etmeleri gereken hanelere gidecekler ve 

anket formlarını dolduracaklardır. Bu uygulama sırasında yeterli sayıda anket formu, çanta, 

489

kalem, silgi gibi kendileri için gerekli olan malzemeler de il sorumlusu/denetçiler tarafından 

anketörlere verilecektir. 

Anket uygulamak için sahaya çıkacak olan anketörler, kendilerine verilmiş olan hanelere ait 

anket formlarını eksiz olarak dolduracaklardır. Karşılaşabilecekleri her türlü sorunla ilgili 

olarak il sorumluları/denetçilerini haberdar edeceklerdir. Tamamladıkları anket formlarını il 

sorumluları/denetçilerine teslim edeceklerdir. 

İl sorumluları/denetçiler, bölgelerindeki anketörlere ziyaret etmeleri gereken haneleri, 

bulundukları bölgenin özelliklerini dikkate alarak uygun bir biçimde dağıtacak, gerekli 

malzemeleri verecek, ulaşım konaklama (gerekiyorsa) gibi durumları organize edecektir. 

Sahaya çıkan anketörleri izleyecek, uygulamanın doğru bir şekilde yapılıp yapılmadığını 

gözleyecek, olabilecek sorunları çözme yollarını arayacak ve ihtiyaç duyduğu durumlarda 

Alan Sorumlularını haberdar edecektir. Anketörlerin tamamladıkları anket formlarını aynı gün 

kontrol edip tamam olanları teslim alacak, gördüğü eksikliklerin tamamlanmasını 

sağlayacaktır. İlindeki tüm anketlerin belirlenen süre içersinde tamamlanmasını sağlayacak ve 

bittiğinde Alan Sorumlusuna haber verip teslim edecektir. 

Alan sorumluları, kendi sorumluluğu için belirlenmiş olan bölgelerdeki il 

sorumluları/denetçileri ve anketörlerin eğitimlerinin organizasyonu ve eğitimlerinde görev 

alacak, il sorumluları/denetçileri ile sürekli iletişim kurarak çalışmaların düzenli bir şekilde 

yürütülmesini sağlayacaktır. Anket formu, anketör el kitabı ve diğer gerekli malzemelerin 

temini ve il sorumluları/denetçilerine ulaştırılmasını sağlayacaktır. Kendisine verilmiş olan 

sorumluluk bölgesindeki illere giderek il sorumluları/denetçilerinin çalışmalarını izleyecek, 

olabilecek aksaklıkların giderilmesi için çalışmalarda bulunacaktır. Tamamlanan ve il 

sorumluları/denetçileri tarafından teslim alınmış olan anket formlarının merkeze 

ulaştırılmasını sağlayacaktır. 

Alan koordinatörü, Alan Sorumluları aracılığıyla anket uygulamalarının düzenli bir şekilde 

sürdürülmesi ve eksiksiz bir biçimde tamamlanması için merkezde ve illerde yapılan 

çalışmaları izleyecek ve denetleyecektir. 

2- EL KİTABININ İÇERİĞİ 

2.1 Anket ve Anketörün Tanımı 

İstatistikte çeşitli veri toplama yöntemleri vardır. Bunlardan biri de anket yoluyla bilgi 

toplamadır. Anket uygulamasında özel olarak hazırlanmış basılı bilgi kayıt formları kullanılır. 

Bu araştırmamızda, hazırlamış olduğumuz anket formumuz cevaplayıcı ile yüz yüze 

görüşülerek doldurulacaktır. 

Burada veri toplamak için modüllerden oluşan veri toplama aracına ANKET, bu verileri yüz 

yüze görüşerek toplayan kişiye de ANKETÖR denir. 

Başarılı bir anketörün sahip olması gereken bazı özellikler vardır. Bu özellikler yapılacak 

eğitim ve deneyimlerle geliştirilebilecek özelliklerdir. 

490

2.2 Anketörün Özellikleri 

2.2.1 ANKETÖRÜN SAHİP OLMASI GEREKEN NİTELİK VE YETENEKLER 

a) Kişiler arası ilişkiler ve iletişim yeteneği: Anketör, bir bilgiyi başkalarına iyi iletme 

becerisine sahip olmalı ve etkili bir iletişim sağlamalıdır. İletilen mesaj çoğu zaman alıcı 

tarafından yanlış yorumlanmakta ve orijinal bilgi/fikir anlamını kaybetmektedir. Tahminlere 

göre, mesajların iletiminde genel olarak % 40 – 60 oranında bir kayıp meydana gelmektedir. 

b) Aktif dinleme yeteneği: Etkili iletişimi sağlamak için, sözlü ve sözlü olmayan yöntemlerle 

anlatılanları aktif bir şekilde dinlemek gerekir. 

Aktif bir dinleyici aşağıda belirtilen noktalara dikkat etmelidir: 

Mesajın içeriği: İçerikte kelimeler, olgular ve fikirler bulunur. 

 

 

 

 

 

Mesajın niyeti: Söylenenin nedenini anlamak için dinlemek ve kişinin 

geçmişini, tutum ve davranışlarını anlamaya çalışmaktır. 

Sözlü olmayan iletişim: Burada kastedilen vücut dilidir, yüz ifadesi, göz 

hareketleri, duruş, jestler ve ses tonunu içerir. 

Sözlü olmayan iletişimi gözlemek ve filtreler: Konuşmacının kendi vücut 

diline hakim olması ve neyi ilettiğinin farkında olması gerekir. 

Empatik olarak (Katılımcı) ve önyargısız bir şekilde dinlemek: Dinleyenin, 

söylenilen hakkında önyargılı olmadan dinlemesi ve olayı konuşanın bakış 

açısından görmeye çalışması demektir. 

Aktif bir dinleyici olmak: Bu sayede, anketör, cevaplayanın duygu durumuna 

ve tutumuna duyarlılık gösterecek ve değişik durumları değerlendirebilecektir. 

Anketör ayrıca güvenilir olmalı, cevaplayana saygılı davranmalı, verilen 

bilgileri de gizli tutmalıdır. 

Organizasyon yeteneği: Anketör etkili bir çalışma yapabilmek ve işi 

zamanında bitirebilmek için iyi bir organizatör olmalıdır. Anketör, esnek 

davranmalı, zor şartlar altında çalışabilmeli ve beklenmedik sorunları da 

çözebilmelidir. 

 

Görüşme yapma yeteneği: Anketör, bütün standart görüşme tekniklerini 

kullanarak, görüşmeyi nasıl yapabileceğini iyi bilmelidir. Anket formunu ve 

diğer belgeleri doğru bir şekilde ve okunaklı bir el yazısı ile doldurmalıdır. 

BİR ANKETÖR 

• Sevimli 

• Saygılı 

• Güvenilir 

• Rahat, Sabırlı, Bilgili 

• Cesaretlendirici 

• Önyargısız, Katılımcı 

• Gerçekçi 

OLMALIDIR 

491

2.2.1 Anketörün Görünümü, Davranış Ve Tutumları 

o Araştırmalara göre, insanlar, bir görüşmenin ilk 90 saniyesi içinde, karşısındaki insan 

hakkındaki görüşünün % 90’ını oluşturmaktadır. Anketörün, giyimi, tutumu gibi 

kendisini sunma şekli, görüşmenin yapılıp yapılmama ihtimali üzerinde etkilidir. Ret 

yanıtının bir kaç dakika içinde geldiğini hesaba katarsak, anketör, görünümüne ve 

tutumuna dikkat ederek, başkalarına sözlü olmayan ipuçları vermelidir. Bakımsız, kara 

gözlüklü, deri ceketli biri, insanlarda güven ve açıklıktan çok kuşku yaratır. Havalı 

elbiseler giymiş ve bol takılı birisi ise tepeden bakan ve uzakta duran bir insan havası 

verebilir ve cevaplayanın işbirliği yapmasını cesaretlendirmeyebilir. Görüntümüz bir 

ölçüde değerlerimizin, inancımızın ve statümüzün yansımasıdır. Anketör, çevreye 

uyum sağlamalı ve kültürel olarak kabul edilebilir normal bir giyim tarzı 

benimsemelidir. 

o Anketörün konuşma tarzı ve dili, kapıları ya açar ya da kapar. Görüşmenin daha 

hemen başlangıçta bozulmaması için, anketör kendini ve araştırmayı en iyi, en açık bir 

şekilde takdim etmelidir. Sonuç olarak cevaplayanın, bir saat boyunca hiç tanımadığı 

bir insana özel hayatını anlatacağı için yeteri kadar ikna olması gerekmektedir. 

2.2.2 Katılımı Artırıcı İkna Teknikleri 

İkna, bir şeyi kabul ettirebilmek için iyi anlatabilme sanatıdır. Görüşme yaptığınız haneden 

çıkarken dosyanızda tamamlanmış bir anket formu mu olmasını istersiniz yoksa ajandanızda 

yeni bir randevu tarihi mi? Anketör, görüşmenin gerçekleşmesini sağlayamamışsa bile, ikna 

teknikleri sayesinde hiç olmazsa ret oranını azaltmak mümkündür. Anketör, nazik, sevimli 

olmalı ve kendine güven duymalı, ayrıca iyi hazırlanmalıdır. Anketör, kendisinin meşru ve 

tanınmış bir kuruluşta profesyonel anketör olarak çalıştığını ısrarla belirtmeli, ayrıca, 

araştırmanın önemli olduğunu ve cevaplayanın katılımının değerli olduğunu söylemelidir. 

Verilmesi gereken mesaj, cevaplayanın bu araştırmanın bir parçası olduğu ve anketörün 

cevaplayanın yardımına ihtiyacı olduğudur. Anketörün yalın, kendinden emin olması ve 

doğrudan ana konuya girmesi gerekmektedir. 

‣ Doğru şeyleri söyleyin, doğru cevapları alacaksınız: 

- Sizi evde bulduğuma sevindim. 

- Sizinle bir kaç dakika görüşmek istiyorum. 

- Çok fazla zamanınızı almayacağım. 

‣ Ucu kapalı sorular sizi hiç bir yere götürmez: 

- Girebilir miyim? 

- Sizin için iyi bir zaman mı? 

- Herhangi bir şeyi engelliyor muyum? 

- Başka bir zaman mı geleyim? 

- Meşgul musunuz? 

- Şu anda uygun musunuz? 

‣ Özür dilemek doğrudan ret yanıtına yol açabilir: 

- Bu saatte aradığım için özür dilerim. 

- Umarım sizi rahatsız etmiyorum. 

492

Bazı bireylerin “Ne istiyorsunuz” ya da “Şu anda meşgulüz” diyerek terslemeleri karşısında hemen 

pes etmeyin. Söyleyeceğinizi söyleyin ve görüşmeye başlayın. 

‣ Doğruyu söylemek: Cevaplayana kendisiyle ikinci kez neden temasa 

geçtiğinizi anlatın ve cevaplayan size “Ben size daha önce görüşmek 

istemediğimi söylemiştim” demeden önce, bunu söylediğini hatırladığınızı 

vurgulayın. 

- Sanırım geçen gün sizin için uygun bir zaman değildi. 

- Evet biliyorum, görüşmek istemediğinizi söylemiştiniz ama bakın 

gerçekten sizin yardımınıza ihtiyacımız var ve kimse sizin yerinize bu 

görüşmeyi yapamaz. 

- Belki de geçen gün araştırma hakkında yeteri kadar açık değildim, bu 

nedenle biraz daha fazla bilgi vermek istiyorum 

- Sizin mahalleye gelmiştim ve araştırmayı bir kere daha 

konuşabileceğimizi düşündüm. 

2.2.3 Cevaplayanı Teşvik Etmek 

 

Teşvikler genellikle artan yanıt oranlarıyla ilişkilidir. Özellikle de cevaplamadan önce 

verilen teşvikler ileride yapılacağı söz verilenlerden daha etkilidir. Teşvikler nakdi ya da 

ayni olarak verilebilir böylelikle cevaplayanın zamanını bize ayırmasını ve araştırmaya 

katılım isteğini takdir etmiş oluruz. İlk başta görüşme yapmayı reddeden insanlar, 

araştırmaya katılım karşılığında bir şey kazanacaklarsa ( daha iyi bir sağlık hizmeti gibi), 

fikirlerini değiştirebilir ancak teşvikler hiç bir zaman ikna etmek ya da rüşvet amacıyla 

verilmez. 

2.2.4 Gizlilik ve İsim Belirtmemek 

o Cevaplayan, verdiği bilgilerin açıklanmayacağını bilirse, işbirliği yapmaya daha çok 

eğilimli olabilir. Cevaplayanın adının, adresinin ve diğer kişisel verilerin başka kimseye 

verilmeyeceği temin edilmeli ve bu bilgilerin soru formundan çıkarılacağı 

bildirilmelidir. 

o Cevaplayanın vereceği yanıtların sadece bir araştırma için kullanılacağı ve bir rapor 

yazımında değerlendirileceği belirtilmelidir. 

2.2.5 Mahremiyet 

o Cevaplayanla görüşme mümkünse sakin ve mahrem bir ortamda yapılmalıdır. Uygun 

başka bir yer yoksa, görüşmenin yapıldığı odada, cevaplayanın söylediklerini hane 

halkının diğer mensuplarının duymaması için bir tür mahremiyet oluşturulmalıdır. 

İnsanlar meraklı olabilir ve kulak kabartabilirler. Ev kalabalıksa, görüşme, belki de 

dışarıda, avluda, bahçede yapılabilir. 

493

2.3 Katılımı Artırmak 

2.4.1 Kararsız cevaplayanlar 

Ret cevabını en az indirebilmek için bir çok şey yapılabilir 

Anketörün kendini ve ziyaretin amacını tanıtması: Anketör, cevaplayanın ortaya 

çıkmasını beklemeden, hane halkında bulunan herhangi bir kişiye araştırmadan söz 

etmeye başlaması gerekir. Verilen bilgi insanlara güven verecek ya da güveni 

artıracaktır. 

Araştırmanın bilinmesi: Anketörün araştırmayı ve kendi görevini iyi bilmesi gerekir. 

Kararsız davranan bir anketör ikna edici olamaz bu durum da inandırıcılığı zedeler. 

Anketör, soruları önceden bilmeli, ilk baştaki olası ret yanıtlarını bertaraf edecek cevaplar 

ve gerekçeler hazırlamış olmalı ve ortaya çıkabilecek herhangi bir sorunu çözmeyi 

bilmeli. Anketör, cevaplayanın herhangi bir sorusunu yanıtlama yeteneğine sahip olmalı 

ve verdiği yanıt da anlamlı olmalıdır. 

Dinlemek: Anketör, cevaplayanın söylediklerini aktif bir şekilde dinlemeli ve onun neden 

görüşme yapmak istemediğini anlamaya çalışmalıdır. Belki de, anketör, yorgun ve 

sıkıntılı olan cevaplayanı ters bir zamanda aramıştır, belki cevaplayan kendini huzursuz 

hissediyordur ya da cevaplayan çok kötü bir gün geçirmiş olabilir. Eğer bu durumlar söz 

konusu ise anketörün ziyareti pek iyi karşılanmaz. Ya da bir başka cevaplayan, tam 

ziyaret sırasında, akşam yemeğini hazırlıyor ya da yaşlı bir akrabasına bakıyor olabilir. 

Anketör, aslında görüşme yapmak isteyen birini bulmuş olabilir ama o da hane halkından 

birinin iknasıyla araştırmaya katılıyor olabilir. Görüşme hiç bir zaman zorlanmamalı ve 

gerekirse başka bir gün yapılmalıdır. Cevaplayanın belki de sadece biraz zamana 

ihtiyacı vardır ve belki de başka bir zaman işbirliği yapmaktan mutlu olacaktır. 

Temas sonrası: İlk başta ret yanıtı alınmışsa, cevaplayanla bir süre sonra yeniden 

temasa geçmek gerekir. Cevaplayanın rahatsız edildiği ya da baskı altında tutulduğu 

izlenimine kapılmaması için, ikinci görüşme için yapılacak çağrı ile ilk temas arasında 

yeteri kadar zaman geçmiş olması gerekir. Cevaplayanın görüşmeye katılımı 

düşünebilmesi için, ikinci çağrının ilk temastan bir hafta ya da daha fazla süreden sonra 

yapılması başarı şansını artırır. 

En iyi zamanda aramak: Kimin ne zamanda evde olabileceğini bilmek bir avantajdır. 

2.4. Cevaplayanlarla İlgilenmek 

• Görüşmeyi yapabilmek için şimdiye kadar anlatılan bütün doğru işlemler yapıldı ama 

yine de görüşme onayı alınamadı. Bazı cevaplayanlar, görüşme yapmamak için türlü 

bahane yaratabilir. İşte bu aşamada, anketör, bütün bu bahanelere anında yanıtlarla 

karşı çıkabilirse, ret yanıtı onay haline dönüştürülebilir. Eğer doğru yaklaşım 

benimsenirse, cevaplayanlar görüşmeye yapmaya zorlanmaz ama belki de ikna 

edilebilir. 

• “Çok meşgulüm, ilgilenmiyorum” diyenlere: 

- Evet, meşgul olmanızı anlıyorum ama işte tam da sizin gibi değişik insanları ve 

değişik durumları temsil edenlerle görüşmeye ihtiyacımız var. 

- Görüşmeyle neden ilgilenmediğinizi anlayabilirim ama görüşmeyi yaparsak bunun 

olumlu bir deney olabileceğini görebilirsiniz 

- Sizin zamanınızın değerli olduğunu biliyorum, bu nedenle de sizin için en uygun 

zamanda bu görüşmeyi yapmak istiyoruz (Cevaplayandan uygun gün ve zaman 

sorun) 

• “Araştırmalara katılmıyorum” diyenlere: 

494

-Bu araştırma çok önemli ve halen başka 10 ülkede de yapılıyor ve sizin gibi bir çok 

insan görüşme yapıyor. Bize vereceğiniz bilgiler gizli tutulacaktır. 

• “Siz kimsiniz, ne istiyorsunuz?” diyenlere: 

- Tanımadığınız bir kişiye bilgi vermek istememenizi anlıyorum ama ben Başkent 

Üniversitesi adına çalışıyorum. İsterseniz araştırma hakkında.....’dan (yerel yetkilinin 

ya da başka yetkili kişinin adını verebilirsiniz) bilgi alabilirsiniz. 

• “Size neden özel hayatım hakkında bilgi vereyim” diyenlere: 

- Vereceğiniz bilgi açıklanmayacaktır ve sadece araştırma için kullanılacaktır. 

- Sorulacak herhangi bir soruya yanıt vermeme hakkınız var. 

• “Neden beni seçtiniz” diyenlere: 

- Sizin adınız rasgele seçildi ve kimse sizin yerinizi alamaz. 

- Sizin vereceğiniz yanıtlar bizi ilgilendiriyor ve sizin görüşlerinizi araştırmaya dahil 

edeceğiz. 

• “Ben çok yaşlıyım, çok hastayım, iyi duymuyorum” diyenlere: 

- Her yaş grubundan insanlar istiyoruz ve hiç kimse de çok yaşlı değildir. 

- Hasta olduğunuz için üzgünüm. En iyisi ben, siz iyileştiğinizde tekrar geleyim. (Ne 

zaman gelebileceğinizi sorun) 

- Ben yüksek sesle konuşurum. Duyabiliyor musunuz? 

• “Bilmiyorum” diyenlere: 

-Bir şey bilmenize gerek yok. Biz sadece sizin fikirlerinizi öğrenmek istiyoruz. 

- Sorulara verilecek doğru ya da yanlış cevap yok ve bizim görüşmek istediğimiz kişi 

de sizsiniz. Sizden başka kimseyle görüşmek istemiyoruz. 

• “Benim herhangi bir sağlık sorunum yok” diyenlere: 

-Sağlık probleminiz olsa da olmasa da biz herkesin görüşünü almak istiyoruz. Biz 

sadece sağlık sorunu olan insanlarla görüşürsek, sonuçlar bütün ülkeyi temsil etmez. 

2.4.1 Özel Durumlar 

 

 

Bekçi sorunu: Algılaması sınırlı kişiler örneğinde olduğu gibi, işbirliğini etkileyeceği 

için, bazı durumlara özel dikkat göstermek gerekir. Anketörün cevaplayanla görüşme 

yapmaya çalışırken karşılaşabileceği bir başka sorun da “Bekçi” sorunudur. Bekçi 

dediğimiz, anketör ile cevaplayanın arasında çoğu zaman bir duvar ören, cevaplayanın 

bakıcısı, akrabası ya da arkadaşı olabilir. Bu kişi cevaplayanın konuşmasını 

engelleyebilir ya da görüşmeye katılmaması için onu ikna edebilir. Bu kişi, anketöre, 

cevaplayanın görüşmeyle ilgilenmediğini ya da görüşmeyi yapamayacağını söyleyebilir. 

Bu durumlarda, cevaplayanın katılımı sağlayabilmek için bekçiyle iyi ilişki kurmaya 

çalışmak gerekir. Bazı durumlarda bekçiler yardımcı bile olabilir ve cevaplayanın 

görüşmeyi kabul etmesi için onları cesaretlendirebilirler. Anketör, araştırmayı bu 

bekçiye de anlatmalı ve onların söylediklerini dinlemelidir. Anketör, bekçilere, görüşme 

sırasında cevaplayanın yanında olmaması gerektiğini de açık bir şekilde belirtmelidir. 

Araştırma araçları: Anketör, anket formu ve soruların özellikleri başlıklı belgeler gibi 

araştırmanın tüm malzemelerini çok iyi bilmelidir. Değişik kavramları açıklayabilmeli ve 

gerektiği zaman tanımlara gönderme yapabilmeli. Aynı zamanda anket formu 

düzenlemelerini ve uygulama prosedürlerini de bilmelidir. 

495

Önyargısız davranma: Her cevaplayan, soruları farklı bir şekilde algılayıp farklı yanıtlar 

verecektir ve bazı cevaplayanların soruları yanıtlamaları diğerlerinkine oranla daha uzun 

zaman alacaktır. Anketör, hane halkına açık fikirli olarak gitmelidir. Görüşme 

başlamadan önce, cevaplayanın kendisini rahat hissetmesini sağlamalı ve olabilecek 

farklılıkları en aza indirebilmelidir. Cevaplayana hiç bir zaman tepeden bakmamalı ve 

onu küçümsememelidir. 

Olumlu yaklaşım: Anketör, canlı ve olumlu davranmalı ve elinden geleni yapmalıdır. 

Cevaplayanın sorularını yanıtlamak için zaman ayırdığını ve özel hayatına ilişkin 

bilgileri kendisiyle paylaşmayı kabul ettiğini unutmamalı ve görüşmeyi sıkıntı yaratan bir 

sorgulama değil zevkli bir deneyim haline getirmeye çalışmalıdır. 

Cevaplayanla iyi ilişki kurduktan sonra atılması gereken adım iyi bir görüşme 

yapmaktır. Bu da bir dizi görüşme ilkelerine uyarak gerçekleştirilebilir. 

2.5 Anket formu ve uygulanışı ile ilgili açıklamalar 

Ülkemizde bu yıl hazırlanan bir anket formunun kullanımıyla “Ulusal Sağlık Araştırması” 

yapılmaktadır. Dünya Sağlık Araştırması için Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen 

ve Türkiye için yeniden gözden geçirilerek düzenlenen bu anket formu, halkın sağlığı 

hakkında geniş kapsamlı temel bilgileri derlemek amacıyla geliştirilmiştir. Bu anket formu 

aşağıdaki modüllerden (bölümlerden) oluşmaktadır. 

KAPAK 

MODÜL İÇERİK 

Cevaplayıcı (hane halkı reisi ve haneden seçilen kişi) Onam Metni 

Hane Halkı Bilgileri 

Hane Halkı Bireylerinin Sağlık, Bakım ve Rehabilitasyon Durumu 

0300 Hanedeki Son Bir Yıldaki Ölüm Tespiti 

0800 Hane Halkı Konut Niteliği 

Haneye Ait Risk Faktörleri 

Hane Halkı Kolaylıkları (imkanları) 

Hane Halkı Gider ve Gelirleri 

1000 Cevaplayıcıya Yönelik Temel Bilgiler 


2000 

Sağlık Vakaları 

3000 Sağlık Durumu Değerlendirmeleri 

4000 Risk Faktörleri 

6000 Hastalıkların Tedavi ve Bakımıyla İlgili Kapsam 

9000 Anketörün Cevaplayıcı ile İlgili Değerlendirmesi ve Gözlemleri 

7000 EuroQol 5D (Sağlık Durumu Değerlendirmesi) 

Görsel Analog Ölçeği 

Komşu Hane Halkı Nüfus Bilgi ve Ölüm Formu 

Ölüm Tespit Formu 

ANKET FORMUNU DOLDURURKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER 

• Koyu siyah kurşunkalem ve yumuşak silgi kullanılacak 

• İşaretler cevap yeri olan dairenin dışına taşmayacak şekilde karalanacak 

496

• Formun sayfaları yıpratılmayacak, yırtılmayacak, buruşturulup kıvrılmayacak 

• Sayfa kenarlarındaki siyah şeritlerin bulunduğu yerlere kesinlikle herhangibir işaret 

konulmayacak. 

Yanlış 

Doğru 

O O O O O 

2.5.1. Anket Formu İçeriği 

Anket formları ve içerikleri çeşitli şekillerde hazırlanabilmektedır. Bunlardan biri de optik 

okuyucu ile okunabilen kod işaretlenmesi ile doldurulan biçimdir. Bu anket formu da optik 

okuyucu ile okunabilen bir anket formudur. Bu formu doldurmak için anketöre uygun bir 

kurşun kalem ve gerektiğinde kullanılmak üzere silgi verilecektir. İşaretlemelerin ilgili 

dairelerden taşmayacak biçimde dikkatlice yapılması çok önemlidir. Bu işlemin nasıl 

yapılacağı anketöre, yapılan eğitimlerde açıklanacaktır. 

Anket Formu Kapağı: Formun dış kapağının alt kısmında kare içine alınmış bölümde 

işaretlenmesi/doldurulması gereken bazı bilgiler vardır. İlk sırada anketin uygulandığı ilin adı 

yazılacaktır. Sağlık vakaları (A,B,C,D),sağlık değerlendirme seti (A;B) ve Kish tablosunun 

hangisinin uygulanacağı işaretlenmiş olarak anketöre verilecektir. Uygulama tarih ve kodu, 

uygulandığı gün doldurulacaktır. Anket kodu olarak belirtilen bölümde blok ve sıra no’lar 

bulunmaktadır. Bu numaralar alan sorumlusu tarafından anketöre bildirilecek olup önce 

kutucuklara yazılacak, sonra da yuvarlak içindeki ilgili rakamlar işaretlenecektir. Anket 

içersindeki bazı bölümlerde satır sayıları yetersiz olduğu durumlarda anket formuna ilave 

olarak bulunan ek sayfalar doldurulacak olup bu yapıldığı takdirde “ek anket sayfaları” ile ilgili 

kısım işaretlenecektir. İki aşamada uygulanacak olan bu çalışmanın hangisi olduğu da (1. – 

2.) “dönem olarak belirtilen kısıma işaretlenecektir. İç kapak anketörün, alan sorumlusunun 

ve veri girişi yapan kişilerin dolduracağı bölümleri içermektedir. İç kapakta HH reisine hitaben 

yazılmış bir onam bulunmaktadır. Bu onam okunduktan sonra HH reisinin onaylayıp 

onaylamadığı anketör tarafından işaretlenip isim yazılıp imzalanacaktır. 

Anket Kodu ve sıra no: Anket formu üzerende bunun için altı adet kutucuk bulunmaktadır. 

Bunlardan ilk dört kutuya blok numarası, alttaki iki kutuya ise anket doldurulan hane sıra 

numaraları yazılacaktır. Bu numaralar yazılarak karşılıklarına kodlanacaktır. 

Adres: Anketör, örnekleme çıkan ve alan sorumlusu tarafından kendisine verilen adrese 

gitmek zorundadır. Bu bilgiler doğrultusunda; adres başlığı altında bölge no, il trafik kodu, ilçe 

adı, bucak / köy adı, kent/kır, mahalle adı, sokak adı, dış kapı ve iç kapı numaraları gibi form 

üzerindeki bilgileri eksiksiz olarak yazılacak ve ilgili yerler (bölge no, trafik kodu) 

doldurulacaktır. 

Kent-Kır: Örnekleme çıkan hanenin bulunduğu yer dikkate alınarak anketör tarafından bir 

veya iki numaralı kutu işaretlenecektir. Bu işaretlemede 20.000 ve yukarı nüfus kent olarak, 

20.000’den aşağı nüfus kır olarak işaretlenecektir. 

497

Anketör: Anketör, sorumlu olduğu anket formuna kendine ait bilgileri ve kendine verilen 

anketör kod numarasını yazıp kodlayacak ve kontrol ettiği günün tarihini yazarak uygun yeri 

imzalayacaktır. 

İl Sorumlusu/Denetçisi: Anketlerin uygulandığı her ilde bir il sorumlusu anketörlerin 

tamamladığı anket formlarında, herhangi bir sorun ya da tamamlanmamış sorular olup 

olmadığını inceleyecek ve eksikliklerini tamamlatacak veya tamamlayacaktır. Her ilde 

uygulanan anketler il sorumlusu/denetçisi tarafından onaylanacak ve alan sorumlusuna 

teslim edilecektir. Alan sorumlusu bu anketin tüm bölümlerini inceleyerek değerlendirecektir. 

İl Sorumlusu/Denetçisi, kendine ait bilgileri ve kendine verilen kod numarasını yazıp 

kodlayacak ve kontrol ettiği günün tarihini yazarak uygun yeri imzalayacaktır. 

Görüşme Sırası: Anketör, örnekleme çıkan cevaplayıcıya ulaşamadığı ya da cevaplayıcının 

o anda uygun olmadığı durumda başka bir zamana randevu almak zorundadır. Bu durumla 

karşılaşıldığında anket formunun kaçıncı görüşmede tamamlandığını anketör doldurmak 

zorundadır. Görüşmek için yapılan başvurularda HH reisi anketi doldurmada ret cevabı verir 

ise veya farklı gün ve zamanlarda 4 kez kişiye ulaşmak için yapılan başvurular olumsuz 

olduğunda bu görüşmeye son verilecektir. Yerine ikame hane alınmayacaktır. Yapılan 

görüşmenin sonucu ilgili bölümün baş kısmında bulunan kodlar dikkate alınarak 

işaretlenecektir. 

2.5.2 Hane Halkı (HH) Bilgileri (0300) 

Bu bölümde, hane halkı bireylerine ilişkin temel özellikler yer almaktadır. Evde olan bireye 

hane halkında kimin reis olduğu sorusuna cevap alındıktan sonra görüşmeye başlanacaktır. 

Burada bahsedilen hane halkından, “aralarında akrabalık bağı olmasa dahi, aynı çatı altında 

yaşayan ve aynı kazandan yemek yiyen” kişilerin oluşturduğu topluluk anlaşılmalıdır. 

Örneğe çıkan haneye gidildiğinde öncelikle bu hanenin reisinin kim olduğu sorulacaktır. 

Burada kast edilen “hane halkı reisi'' deyiminden, hane halkı bireyleri tarafından kabullenilen 

kişi anlaşılacaktır. Diğer bir deyimle özellikle hanenin kazancını sağlayan değil, hane halkı 

bireylerinin beyan ederek kabullendiği kişidir. 

Ancak Hane Halkı reisi o anda evde yok ise yerine cevap verebilecek (18 yaş üstü) kişinin 

adı soyadı alınarak görüşmeye başlanacaktır. Burada hane halkı reisinin değişik 

mazeretlerinden dolayı (hastanede yatıyor, iş nedeniyle uzak bir yerde olması, bir hastalık 

nedeniyle bilinç kaybı vb.) görüşme imkanı olmadığı zamanlarda bu yönteme baş 

vurulacaktır. 

Hanede yaşayan toplam kişi sayısını belirlerken, yerleşme amacıyla haneden ayrılarak uzun 

süreli başka bir mekana giden veya kurumsal nüfus kapsamında bulunanlar (hapishanede, 

askerde bulunanlar ile yatılı okulda okuyan öğrenciler) bu anket formunun kapsamına 

alınmayacaktır. 

Hanedeki tüm yaşayan bireyler erkek ve kadınlar, önce ikiye ayrılacak ve yaşları dikkate 

alınarak büyükten küçüğe göre sıralanacaktır. Sıra no olarak belirtilmiş olan numaralar hane 

halkı kod numaralarını ifade etmektedir. Daha sonra hane halkı sıra no olarak işaretlenmesi 

gereken yerlerde bu numaralar dikkate alınacaktır. 

Hane içersinde form üzerinde belirlenmiş olan sayıdan daha fazla kişi mevcut ise anket ek 

sayfası kullanılacak olup sayfanın altındaki “ek sayfa var” uyarısı işaretlenecektir. Ayrıca ön 

kapakta da işaretleme yapılacaktır. 

498

Hanede yaşayan tüm bireylerin; hane halkı reisine yakınlığı, içinde bulunduğu yaş, en son 

bitirdiği okul (6 yaş üstündekiler için), medeni durumu (12+ yaş için), gelir getiren bir işte 

çalışıp çalışmadığı (12+ yaş için) soruları yanıtlanacaktır. Belirtilen yanıtlara göre (B, D, E ve 

F) bölümü için belirlenen özel kodlara dikkat edilerek kodlama yapılacaktır. 

Sayfanın Sağ tarafındaki “ANKETÖRE NOT” bölümünde yer alan bilgiler aşağıdaki 

yöntem aracılığı ile anketin 2. bölümünü cevaplandıracak kişiyi belirlemede 

kullanılacaktır. 

Bunun için, sıraladığınız hane halkı bireylerinden 18 yaş ve üstünde olanlara 1.sütunda X 

işareti konulacaktır. 

Daha sonra 2. sütunda bu kişilere yani o hanede 18 yaş ve üstü kaç kişi varsa sırasıyla 1 

numaradan başlayarak numara verilecektir (örneğin bu hanede yaşayan 18 yaş üstü 4 kişi 

olduğunu varsayalım; bu durumda verilecek sıra numaraları 1, 2, 3, 4 gibi olacaktır). 

3. Sütun için; anket formundaki “CEVAPLAYICI SEÇİM YÖNTEMİ” ne giderek Kish (seçme) 

tablolarından (size hangi seçme tablosunu kullanacağınız il sorumlusu tarafından 

bildirilecektir) yararlanılıp cevaplayıcı kişi seçilecektir. Bu seçtiğiniz cevaplayıcı ile 

diyaloğunuz “CEVAPLAYICIYA AİT TEMEL BİLGİLER” bölümünden itibaren olacaktır. 

Hane halkı bilgilerinin alınmasında , 

HANE HALKI REİSİ 

ya da 

ONUN YERİNE CEVAP VEREBİLEN 

haneden bir birey olacaktır. 

2.5.3 Hane Halkı Bireylerinin Sağlık, Bakım,Rehabilitasyon 

Durumu (0400) 

Bu bölümde hanede yaşayan tüm bireylerin öncelikle hekim tarafından tanısı konulmuş bir 

kronik hastalık durumu olup olmadığı sorulacaktır. Daha sonra ise bu durum son iki ay için 

tekrar sorulacaktır. Burada temel amaç hanede yaşayanların genelde ve son iki ay zaman 

dilimleri dikkate alınarak hekim tarafından konulmuş tanıları kişi ve hastalık bazında 

belirlemektir. Ayrıca, hekim tanısı ile bedensel, ruhsal rahatsızlığı olanlar ile bir sakatlığı 

mevcut olanlar tespit edilecektir. Bu bölümde son olarak yaşlılık veya bir hastalığa bağlı 

olarak bakım gerektiren yetişkin ve çocuklar sorulacaktır. 

Bu bölümdeki mevcut boşluklar kişi sayısına yeterli gelmezse ek form sayfası kullanılacak 

olup sayfanın altındaki “ek sayfa var” uyarısı işaretlenecektir. 

• Hane halkı bireylerinden, son iki ay içinde, hekim tarafından tanısı konulmuş 

hastalığı (kronik ve akut dahil) olan birileri var mı? 

(0401a) Son iki ay içerisinde hekim tarafından tanısı konulmuş akut (ishal, grip, bademcik 

iltihabı, bronşit, faranjit, zatürre (pnomoni), cocukluk çağı bulaşıcı hastalıkları 

(kızamık, kaba kulak, su çiceği gibi) ve kronik hastalık olup olmadığını sorulmaktadır. 

Hasta ya da hastalar var olduğunda evet kodlandıktan sonra HH sıra no 

499

kodlanacaktır. Tanı alınan hastalık adı yazılacaktır. Burada kodlama yapılmayacaktır. 

Tanının ne zaman alındığı sorulup ay ve gün olarak kodlanacaktır. Hanede doktor 

tanısı alınmış herhangibir hastalık yok ise Hayır kodlanıp 0401b’ye geçilecektir. Aynı 

kişinin birden fazla hastalığı olduğunda HH sıra numarası aynen yazılarak her 

hastalığı için ayrı kayıt yapılacaktır. Gerektiğinde ek form ilgili sayfası doldurulacaktır. 

KRONİK HASTALIKLAR LİSTESİ (Soru 0401a) 

BEBEKLER VE OYUN ÇAĞI ÇOCUKLARI (0-6 yaş) 

• Beslenme bozukluğu (büyüme geriliği) 

• Görme bozukluğu (gözlüklü) 

• Duyma bozukluğu (kulak akıntısı-devamlı) 

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARI (7-14 yaş) 


• Tüberküloz (verem) 



• Eğitime uyamama (okul başarısı) 

GENÇ YETİŞKİNLER (40 yaşına kadar) 


• Meme kanseri 

• Anemi (kansızlık) 

• Meslek hastalıkları (iş nedeniyle) 

• Sifiliz (firengi) 

YETİŞKİNLER VE YAŞLILAR 

• Hipertansiyon (yüksek tansiyon) 

• Kanser 

• Glokom (göz tansiyonu yüksek) 

• Diyabetes mellitus (şeker hastalığı) 

• Böbrek hastalıkları (taş, nefrit=iltihap) 

• Kalp-damar hastalığı 

• Romatoid artirit (romatizma) 

• Dejeneratif artirit (kireçlenme) 


• Kronik bronşit 

• Asthma 

• Alkol bağımlılığı (alkolizm) 

• Şizofreni 

• Depresyon 

• Demans (burgun, bunama) 

• Epilepsi (sara) 

• Parkinson 

• Katarakt 

• Görme kaybı 

• İşitme kaybı 

• Romatizmal kalp hastalığı (kalp kapakları) 

• Kalp damarlarında hastalık (anjio-miyokard infaktus) 

• Felç (inme) 

• Peptik ülser 

• Safra yollarında taş 

• Prostat 

• Ekzema 

500

• Diş çürüğü 

• Hane halkı bireyleri arasında hekim tarafından tanısı konulmuş, hekim kontrolü 

ve devamlı ilaç kullanımını gerektiren kronik hastalığı olan birileri var mı? 

(0401b) Bu soruda, HH bireyleri arasında hekim tarafından tanısı konulmuş, hekim kontrolü 

gerektiren ve devamlı ilaç kullanan kronik hastalığı olanların olup olmadığı 

sorulmaktadır. Kronik hastalıklar yukarda sıralanmıştır. Eğer kronik hastalık tespit 

edilmişse ( son iki ay hariç) HH bireyinin sıra numarası kodlanarak hastalaığın adı 

yazılacaktır, hastalık adı kodlanmayacaktır. Son 2 ay hariç herhangibir kronik 

hastalıktan var ise ne kadar süredir olduğu kodlanacaktır. Kronik hastalıklarla ilgili 

liste anketör bilgi kartında bulunmaktadır. Bu listeden yararlanılarak hastalık adı 

yazılaraktır. Bu bölümde (0401a ve b) anketör, hastalık kodlarını işaretlemeyecek, 

ifade edilen kronik hastalık ismini yazacaktır. Kodlama işlemi daha sonra uzman bir 

görevli tarafından yapılacaktır. 

• Hane halkı bireylerinden sağlık ile ilgili bir problemi nedeniyle sağlık 

kurumunda halen yatan birileri var mı? (hastane, huzurevi, bakımevi, vb.) 

(0402) Bu soruda hanede herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle halen sağlık kurumunda 

yatan biri olup olmadığı aranmaktadır. Bu sağlık kurumu hastane olabileceği gibi 

huzurevi, bakımevini de kapsamaktadır. Cevap evet ise, bu kişilerin HH sıra 

numaralarını, nerede bakım aldığını ve yatış nedenlerin kodlanacaktır. Yatış nedeni 

anketör tarafından kodların baş kısmındaki boşluğa yazılacak ve anketör bilgi 

kartındaki yatış nedeniyle ilgili kod işaretlenecektir. 

1.Teşhis ve kontrol 

2.Ameliyat 

3.Hastalık nedeniyle tedavi 

4.Fizik tedavi ve rehabilitasyon 

5.Doğum ve aile planlaması 

6.Kaza, yaralanma ve zehirlenme 

7.Ruhsal nedenler 

8.Yaşlılık 

9.Diğer 

• Hanenizde bedensel özürlülüğü olan var mı? 

• Hanenizde zihinsel özürlülüğü olan birileri var mı? 

(0403a ve b) Bu sorular kendi içerisinde toplam dört soruyu içermektedir. Hanede, bedensel 

özürlülük ile ruhsal rahatsızlığı / özürlülüğü olanların tespiti yapılacaktır. Bu kişilerin 

hane halkı sıra numarası bulunarak ilgili kodlar işaretlenecektir. Bu özürün ne olduğu 

(örn. Körlük), özürlülüğün neden dolayı olduğu (örnegin iş kazası) ve özürlülüğün 

başlangıç tarihi (örn. 1 yıl önce) kodlanacaktır. Bedensel ve ruhsal özürlülüğün türü 

anketör tarafından açık olarak yazılacak ve kodlama yapılmayacaktır. 

Burada bahsedilen özürlülük tanımı şu anlamlara gelmektedir. 

• Doğuştan veya sonradan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu, 

• Bedensel, zihinsel, ruhsal duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde 

kaybetmesi nedeniyle normal yaşamın gereklerine uymama durumunda olan, 

• Eğitim, korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine 

ihtiyacı olan bireydir. 

501

Kırık bacak ve benzeri hastalıklar gibi geçici nedenlerle kısa süreli sakatlıklar bu soruda 

dikkate alınmayacak olup, süresi 6 aydan uzun süreli sakatlıklar (özürlülükler) dikkate 

alınacaktır. 

Bu konuda bedensel veya zihinsel bir sakatlığı olanlar için “Evet” olmayanlar için “Hayır” 


• Hanenizde yaşlılık veya bir hastalığa bağlı olarak bakıma ihtiyacı olan yetişkin 

birileri var mı? (18+yaş) 

• Bu yetişkin (ler) in ne kadar bakıma ihtiyacı var? 

• Hanenizde hastalığa bağlı olarak bakıma ihtiyacı olan çocuklar var mı? (0-17 

yaş) 

• Bu çocuk (lar) ın ne kadar bakıma ihtiyacı var? 

(0404a-d) Soruları, bakıma ihtiyacı olan yetişkinler ve çocuklar için sorulmaktadır. Bu 

sorularda dört ayrı seçenek mevcuttur. Önce yetişkinlere ait bölüm okunarak uygun 

olan işaretlenecektir. Aynı işlem, bakıma ihtiyacı olan 0-17 yaş grubu çocuklar için 

yapılacaktır. Anket formunda bakıma ihtiyacı olan yetişkin ve çocuk için 3 kişilik sütun 

ayrılmıştır. Herbir kişi için hane halkı sıra numaraları belirtilerek işaretlenecektir. Hayır 

yanıtları için atlamalara dikkat edilecektir. 

• Son bir yıl içinde, hane halkı fertlerinden ölen oldu mu? 

(0405) Bu bölümdeki sorular, hanede son bir yılda meydana gelen ölümleri tespit etmek 

amacıyla sorulmaktadır. 

Hane halkı reisine hanede son bir yılda ölüm olup olmadığı sorulacak. Ölüm var ise 

kaç ölüm olduğu ve ölen kişilerin ad soyadları ile ölüm tarihleri forma yazılacaktır. 

Yanıt hayır ise 0500’e geçiniz. 

Tespit ettiğiniz bu ölüm bilgileri anketin sonunda yer alan Ölüm Tespit 

Formunun ilgili bölümüne yazılacak ve Sözel Otopsi anketini yapacak hekimlere 

teslim edilmek üzere il sorumlusuna/denetçisine verilecektir. 

2.5.4 Hane Halkı Konut Niteliği (0500) 

• Hanenizde salon dahil (mutfak, banyo ve kiler hariç) kaç oda var? 

501 Anketörün gittiği hanedeki, salon dahil mutfak, kiler ve banyo hariç, tüm odaların 

sayısı toplanarak ilgili daireler işaretlenecektir. 

• Evinizin tabanı (zemini) ne ile kaplı? 

502 Bulunduğunuz hanenin tabanını görerek ve aynı zamanda hane reisine sorarak cevap 

alınacaktır. Konutun tabanı sert zemin mi yoksa yalnız toprak bir zemin mi olduğu net 

bir şekilde işaretlenip, sert zemin ise (örneğin karo zemin, mozaik, beton, parke gibi) 

zeminin niteliği işaretlenecektir. 

502

• Evinizin ne tür bir duvarı var? 

503 Evin duvarlarına bakıp, sorudaki seçenekleri okuyarak hangi tür duvar olduğu 

belirlendikten sonra uygun seçenek işaretlenecektir. 

• Evinizin içme suyunun ana kaynağı nedir? 

504 Evde içmek amacıyla kullanılan ana su kaynağı işaretlenecektir. Burada bahsedilen 

korumasız kaynak tanımlamasında kaynağın etrafında dış etkenlerden korumak için 

bir oluşumun olup olmadığı belirlenmek istenmektedir. Diğer, içme suyu olarak 

kullanılan yağmur suyu ise bazı kırsal bölgelerde kullanılan nadir bir seçenek olup, 

yağmur suyunun süzme sonrası kullanılması yöntemidir. Birden fazla yerden içme 

suyu temin ediliyor olsa bile bunlardan “ana” kaynak hangisi ise o tespit edilip, 

seçenek işaretlenecektir. 

• İçme suyunu taşıyarak mı temin ediyorsunuz? 

• İçme suyunu taşıyarak temin ediyorsanız; su kaynağı evinize ne kadar 

uzaklıktadır? 

505 0505a, Eğer içme suyu taşınarak temin edilmiyorsa 0506’ya geçilecektir. Şayet hane 

halkı içme suyunu herhangi bir kaynaktan taşıyarak temin ediyorsa (0505b) getirildiği 

yerin eve olan uzaklığını gösteren uygun seçenek işaretlenecektir. 

• Kullandığınız tuvalet ne tip bir tuvalettir? 

506 Evde kullanılan tuvalet türleri cevaplayıcıya okunarak hangisinin kullanıldığı 


• Tuvaletiniz evin dışında ise ne kadar uzaklıktadır? 

507 Bazı kesimlerde tuvalet evin dışında da olabileceği için tuvalet evin içinde değilse ne 

kadar uzaklıkta olduğunu gösteren seçenekler cevaplayıcıya okunarak uygun olan 

seçenek işaretlenecektir. 

• Yemeklerinizi genellikle nerede pişirirsiniz? 

508 Hane halkı için yemeklerin genellikle nerede pişirildiğini öğrenebilmek için ankette yer 

alan seçenekler okunacaktır. Bu seçenekler anket formunda sıralanmıştır. Anketör 

olarak bu hanede yemeğin nerede pişirildiği tarafınızdan da gözlemlenmeye 

çalışılacak, seçenekler cevaplayıcıya okunacak ve onun cevabı alınacaktır. Amaç, bu 

işlemin yapıldığı yerin doğru bir şekilde tespitidir. Sonra da uygun olan bir seçenek 


• Evinizde ne tür ocak kullanılmaktadır? 

509 Evde kullanılan farklı ocak türleri olabileceği için seçenekler 

okunup, yukarda belirtildiği gibi gözlemlemeye de çalışılarak uygun seçenek 

işaretlenecektir. Üçüncü seçenekteki bacalı ya da yakıtlı kapalı ocak, tandır veya 

kuzineyi kapsamaktadır. 

• Evinizde yemek pişirmek için kullanılan ana yakıt nedir? 

503

510 Bazı evlerde yemek pişirmek için farklı yakıt kaynakları (Gaz, elektrik, tezek v.b.) 

kullanılabilmektedir. Bu nedenle cevaplayanın yemek pişirmede kullandığı ana yakıt 

kaynağını anlayabilmek için seçenekler açıklanarak okunacaktır. Kırsal alanda 

saman, sıkıştırılmış atık otlar, veya biyolojik yöntemlerle elde edilen biyo gaz 

(örneğin, hayvan gübrelerinin özel depolarda bekletilmesiyle elde edilerek 

kullanılabilen gaz türü) gibi yakıtlar da kullanılabilmektedir. Seçenekleri okuduktan 

sonra verilen cevaba göre doğru olan ana yakıt tespit edilerek bir seçenek 


• Evinizde ısınmak için başlıca ne tür yakıt kullanmaktadır? 

511 Bazı evlerde ısınmak için farklı, yemek pişirmek için farklı yakıt türleri 

kullanılabilmektedir. Bu nedenle cevaplayıcıya evinde ısınmak için ne tür yakıt 

kullanıldığı seçenekler okunarak sorulacak ve verilen yanıt işaretlenecektir. 

• Evinizde aydınlatma kaynağı nedir? 

512 Evde kullanılan aydınlatma kaynağının türü anketteki seçeneklere göre 


2.5.5 Haneye Ait Risk Faktörleri 

• Evinizin içinde (balkon dahil) beslediğiniz hayvanlarınız var mı? 

601 Bu soru, evin içinde hane halkının baktığı - beslediği bir hayvana bağlı risk 

faktörünü belirlemek amacıyla sorulmaktadır. Bu soruda inek, koyun at gibi çiftlik 

hayvanları ile kedi, köpek, kuş, akvaryum gibi evin içinde hane halkıyla birlikte 

yaşayan hayvanlar kast edilmektedir. Bu hayvanlar odanın birinde veya balkonda 

besleniyor olsa bile evin içinde sayılacaktır. Hayvanlar evin bir bölümünde örneğin 

giriş katta besleniyorsa aynı çatı altında olduğundan dahil edilecektir. 

• Hangi hayvanlara sahipsiniz? 

602 Bu soru beslenen hayvanın ne amaçla beslendiğini öğrenmek için sorulmaktadır. 

Eğer hanede hayvan besleniyor ise bunun süs (ev) hayvanı mı yoksa çiftlik hayvanı 

mı olduğu cevaplayıcıya sorularak doğru seçenek işaretlenecektir. Her ikisi de mevcut 

ise iki seçenekte işaretlenecektir. 

504

2.5.6 Hane Halkının Sahip Olduğu Ulaşım Araçları ve 

Eşyalar (0700) 

Bu bölümde hane halkının yaşamını kolaylaştıran olanaklardan nelerin olduğu öğrenilmek 

istenmektedir. 0700 – 0711 arasındaki toplam 11 soru, hane içinde olan imkan veya eşyaların 

olup olmadığını anlamak için sorulmaktadır. (Bu soruları sorarken mümkünse eşyaları 

görerek işaretleyiniz.) Cevaplayıcıya “Hanenizde cep telefonu var mı?” sorusu sorulduğunda 

“benim yok ama eşimin var” diye bir cevap alınabilir. Burada önemli olan sorunun sorulduğu 

kişiye ait olup olmaması değil, hanede olup olmamasıdır. Ankette bulunan sorular sırayla 

okunarak verilen yanıta göre doğru seçenek “evet” veya “hayır” olarak işaretlenecektir. 

2.5.7 Hane Halkı Giderleri ve Gelirleri 

HANEHALKI GİDERLERİ (HARCAMALAR) 

• Son bir ay içinde hanenize alınan , meyve, sebze, tahıl ürünleri, et ürünleri, 

hayvansal ve bitkisel yağlar gibi gıdalara yaklaşık olarak ne kadar harcama 

yapıldı ? (Hane dışındaki yemekler, sigara ve alkol harcaması hariç) 

0801 Bu bölümde hanede kaç kişi yaşıyor olursa olsun, hane halkının tümüne ait meyve, 

sebze, tahıl ürünleri, et ürünleri, hayvansal ve bitkisel yağlar gibi gıdalar için yapılan 

harcamaların son bir ay içindeki toplamı sorulmaktadır. Verilen yanıt milyar, milyon 

veya bilinmiyor olarak işaretlenecektir. Hane dışında yenen yemekler, sigara, alkol 

gibi harcamalar dahil edilmeyecektir. 

• Son bir ay içinde, hanenizde , ev kirası, elektrik, su, telefon ve gaz gibi 

faturalara yaklaşık olarak ne kadar harcama yapıldı? 

0802 Bu bölümde, son bir ay içinde ev kirası, elektrik, su, telefon ve gaz gibi harcamalar 

için yapılan toplam harcamalar öğrenilmek istenmektedir. Öğrenilen ortalama miktar 

MİLYAR / MİLYON veya bilinmiyor olarak işaretlenecektir. 

• Son bir ay içinde, hanenizde, eğitime ve diğer eğitime yönelik ücretlere 

yaklaşık olarak ne kadar harcama yapıldı? 

0803 Bu soruda da eğitim amaçlı yapılan harcamaların (her türlü okul masrafı- dersane, 

okul, servis, kitap ücretleri- eğitim amaçlı alınan dergi ve araç gereçler, özel ders 

ücretleri dahil) bir ay içindeki ortalama miktarı sorulmaktadır. Öğrenilen ortalama 

miktar MİLYAR / MİLYON olarak işaretlenecektir. 

• Son bir ay içinde, hanenizde, sağlık bakımına yönelik yaklaşık olarak cepten 

ne kadar harcama yapıldı ? (Ödenen sağlık sigortası masrafları hariç) 

804 Son bir ay içinde hane halkı bireyleri için bir sağlık harcaması (cepten) yapılmış ise 

ortalama toplam miktarı yazılacaktır. Ancak sigorta harcamaları (sigorta pirimleri) 

dahil edilmeyecektir. Harcama miktarı belli ise miktarın detayı 0806’da dikkate 

alınacaktır. 

505

• Son bir ay içinde, hanenizde, yukarıda sayılanların dışında diğer eşya ve 

hizmetlere yaklaşık olarak ne kadar harcama yapıldı? (Ulaşım, giyim, alınan 

eşyalar vb) 

0805 Bu soruda da son bir ay içinde, yukarıda belirtilen harcamalar dışında alınan eşya 

veya hizmetler için bir harcama yapılmışsa toplam miktarı sorulmaktadır. 

0806 HANEHALKI SAĞLIK HARCAMALARI 

Son 1 ay içinde (geçen ay) hane halkından herhangi bir bireyin koruyucu sağlık 

hizmetleri dahil, herhangi bir sağlık hizmeti almış olması durumunda bu bölüm 

doldurulacaktır. 

0804’te belirtilen harcama miktarı detaylarıyla burada belirtilecektir. Bu harcamalara 

cepten yapılan harcamalar dahil edilecektir. Burada hane halkı bireyleri arasında o ay 

içersinde sağlık hizmeti almış olan bireyler kendi sıra numaraları dikkate alınarak 

işaretlenecektir. Bu bölüm doldurulurken A, B, C, D ile işaretlenmiş sütunlara, aynı 

sayfada verilmiş olan kurum, başvuru sebebi ve hizmet türü kodlarının 

işaretlenmesine dikkat edilecektir. 

Örneğin, hane halkından herhangi bir birey geçen ay baş ağrısı nedeniyle devlet 

hastanesine gittiğini varsayalım. Doktor bireye bir göz hekimine gitmesini önermiştir. 

Ancak hastanede göz hekimi olmadığından, birey özel hekime gitmiştir. Burada dikkat 

edilmesi gereken, bu kişinin her başvuru için ayrı ayrı yazılarak ilgili bölümlere aldığı 

hizmetin bedelinin de ayrı ayrı belirtilmesidir. C kolonunda sorulan “tanı” ifade edildiği 

şekilde yazılacak kodlama yapılmayacaktır. Kodlama daha sonra uzman kişilerce 

yapılacaktır. Bu bölümde belirtilen harcamaların kaynağı da 0807’de belirtilecektir. 

Bu bölümde form üzerinde 4 kişilik yer bulunmaktadır. Daha fazla sayıda işaretlemek 

gerekiyorsa ek sayfa kullanılacak ve “ek sayfa var” uyarısı işaretlenecektir. 

• Son bir yıl içinde herhangi bir sağlık harcaması yaptınız ise bunu hangi 

kaynaklardan karşıladınız? (Son bir ayda yapılan sağlık harcamaları da dahil 

edilecektir) 

0807 SAĞLIK HARCAMALARININ KAYNAĞI 

Bu bölümde, son bir ay da dahil, son 1 yıl içinde hane halkı için herhangi bir sağlık 

harcaması yapılmış ise bu harcamaların hangi kaynaklar (kendi geliri, borç alarak 

v.b.) kullanılarak yapıldığı öğrenilmek istenmektedir. Bu harcamalar için birden fazla 

kaynak kullanılmış ise kullanılan kaynakların hepsi işaretlenecektir. 

Sağlık harcamalarından elde edilecek bilgi, araştırmanın maliyet-etkililik hesaplamalarında önemli bir 

yer tutmaktadır. Bu nedenle, anketörün cevaplayıcıdan bilgi alırken dikkatli olması gerekmektedir. 

HANEHALKI GELİRLERİ (HANEYE GİREN PARA) 

• Hanede çalışan fertlerin yaptığı iş nedir? Son bir ay içindeki geliri ne kadardır? 

0808 Bu soruda son bir ay içerisinde haneye giren gelirlerin toplamı öğrenilmek 

istenmektedir. Söylenen miktar MİLYAR / MİLYON olarak işaretlenecektir. Emekli 

506

aylıkları üç ayda bir ödendiğinden bir aya düşen miktarı belirlenerek hesaplanacaktır. 

Emekliler “emekli” olarak yazılacak ve işaretlenecek, ayrıca başka bir iş yapıyorsa 

aynı HH sıra no ile ayrı ayrı yazılarak işaretlenecektir. Örneğin bir kişi hem emekli 

hem de taksi şoförü olarak gelir elde edebilir. Böyle bir durumda bu kişinin hane halkı 

sıra numarası ile ilk satıra emekli olarak işaretlenerek geliri yazılacak, ikinci satıra 

geçilerek aynı hane halkı sıra numarası kullanılarak karşısına taksi şoförü olarak elde 

ettiği gelir kaydedilecektir. 

Hane halkı sıra no sütununa, anket formunun 0300 Hane halkı Bilgileri bölümündeki 

“Hane Halkı Sıra Numaraları” kullanılarak çalışana ait numaraları işaretlenecektir. 

Yaptığı işle ilgili bölümdeki 1-9 ve 0 dan oluşan kodlar ILO meslek kodlarını ifade 

etmektedir. 

Hane halkı bireylerinin geçimini sağlamak için yaptıkları esas işle ilgili meslekler, 

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından hazırlanmış olan tabloda verilen kodlar 

kullanılarak işaretlenecektir. Örneğin ticaretle uğraşıyorum demiş ise “4” olarak 

kaydedilecektir. Burada en son yapılmakta olan iş dikkate alınacaktır. 

• Yukarıda belirtilen çalışan kişilerin gelirleri dışında, son bir ay içinde hanenize 

giren diğer gelirlerinizin (kira, tarımsal gelirler, nema vb.) miktarını belirtiniz?. 

0809 Eve giren sabit kazancın dışında son bir ay içersinde haneye giren diğer gelirler (kira 

geliri, faiz, miras, piyango, başka kuruluş veya kişilerden gelen bağış-yardım vb.) 

burada belirtilecektir. Söylenen miktar MİLYAR / MİLYON olarak işaretlenecektir. 

Daha fazla sayıda işaretlemek gerekiyorsa ek sayfa kullanılacak ve “ek sayfa var” 

uyarısı işaretlenecektir. 

0810 HANEHALKI SAĞLIK GÜVENCE SİSTEMİ 

Bu bölüm, hanedeki tüm bireylerin sağlık sigortası olup olmadığını; var ise hangi 

kurum veya kuruluşa ait olduğunu öğrenmeyi amaçlamaktadır. 

Anket formunun 0300 Hane halkı Bilgileri bölümündeki “Hane halkı Sıra Numaraları” 

dikkate alınarak kişilere ait bilgiler işaretlenecektir. 

• Kişi herhangi bir sağlık sigortası kapsamında mı? 

0810-1 Bu soruda, kişinin kendisi bir sağlık sigortası kapsamında ise, diğer bilgiler 

doldurulmaya devam edilecek, değilse başka bireye geçilecektir. 

• Kişi herhangi bir zorunlu sağlık sigortası kapsamında mı ? 

0810-2 Kişinin kendisi her hangi bir zorunlu sağlık sigorta kapsamında ise hangi kurum 

tarafından olduğu aynı bölümde belirtilen kodlar kullanılarak işaretlenecektir. Burada 

sözü edilen aktif olarak devlet memuru tanımından halen resmi bir kurumda çalışan 

ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetlerinin kurum bütçesinden 

karşılanması anlamına gelmektedir. Özel sandık, Oyak ve İş Bankası gibi özel 

kurumların sunduğu zorunlu sigorta hizmetleridir. Emekli Sandığı sadece emeklileri 

kapsamakta olduğundan yalnızca emekliler için işaretlenecektir. Kore ve Kıbrıs 

gazileri ve eşleri ile er ve erbaşların bakmakla yükümlü oldukları 0810-2 deki “Diğer” 

bölümünde işaretlenecektir. 

507

• Kişi herhangi bir özel sağlık sigortası kapsamında mı ? 

0810-3 Kişinin her hangi bir özel sağlık sigortası pirimi ödeyerek aldığı sigorta ifade 

edilmektedir. Eğer yanıt hayır ise 0810-5’ geçilecektir. 

• Her yıl kişinin ödediği özel sağlık sigortası primi ne kadardır ? 

0810-4 Kişi özel sağlık sigortası pirimi ödüyorsa yıllık miktarı sorulmaktadır. 

• Kişi diğer bir kişiden ötürü sağlık sigortası kapsamında mı ? 

0810-5 Kişinin diğer bir aile bireyinden ötürü sağlık sigortası kapsamında olup olmadığı 

sorulacaktır. Yanıt evet ise 0810-6’ya; hayır ise diğer HH bireyine geçiniz. 

• Bu kişiye sağlık sigortasını sağlayan kişi kimdir ? 

0810-6 Eğer kişi aile bireylerinden dolayı sigorta kapsamında ise bunun aile içinden kim 

olduğu öğrenilecek ve onun hane halkı sıra numarası yazılacaktır. Ancak bu kişi 

hanede yaşamıyorsa ve sigorta güvencesi onun üzerinde ise “diğer” olarak 

tanımlanacaktır. 

Ek sayfa kullanmak gerekmişse “ek sayfa var” uyarısı işaretlenecektir. 

508

NOT 

HANE HALKI REİSİ İLE GÖRÜŞMENİZ BURADA TAMAMLANMIŞTIR. 

HANE HALKI REİSİNE TEŞEKKÜR EDİNİZ. 

ŞAYET HANEDE 18 YAŞ ÜSTÜ KİMSE YOK İSE HANEDEN 

AYRILINIZ. 

BU KİTAPÇIĞIN BUNDAN SONRAKİ BÖLÜMÜNDE SİZE BELİRTİLEN 

KISH TABLOSUNU KULLANARAK HANE HALKI İÇİNDEN UYGUN 

OLAN CEVAPLAYICIYI BELİRLEYİNİZ. 

2.6 Cevaplayıcı Seçim Yöntemi 

Bu bölüm anketin ikinci önemli bölümüdür. Bu araştırmada, hanede yaşayan 18 yaş ve üstü 

kişilerden herhangi biri “cevaplayıcı” olarak seçilecektir. Hanedeki 18 yaş üstündeki 

kişilerden hangisinin seçileceği “Kish Metodu” ile yapılacaktır. Bu işlem hane reisi ile yapılan 

görüşme bittikten sonra olacaktır. 

Kish Metodunu uygulamak ve cevaplayıcıyı seçmek için 0300 “Hane Halkı Bilgileri” sayfası 

açılacak, bu tablodan ve anket kapağında belirtilen Kish tablosundan yararlanılacaktır. 

Bundan sonraki tüm görüşmeler, seçilmiş olan bu kişiyle yapılacaktır. 

Görüşülecek kişinin belirlenmesi için; 

• Hane halkı bilgiler tablosundan (0300) yararlanıp Kish (seçme) tablosunu kullanarak 

seçilebilir kişileri sütun 1’e işaretleyiniz. 

• Seçilebilir kişiler 18 yaş ve üstü olacaktır. 

• Sütun 2’de, sütun 1 de işaretlediğiniz her bir kişi için 1 den başlayarak 

numaralandırınız. 

• Size önerilen Kish tablosuna bakarak hangi kişiyle görüşeceğinizi belirleyiniz. 

• Kish’te belirlenen kişi farklı zamanlarda yapılan toplam üç ziyaretten sonra da hala 

ulaşılamıyorsa yerine ikinci görüşmeci alınmayacaktır. Şayet Kish tablosu kullanılarak 

seçilen kişi aynı ilde bulunan bir sağlık kurumunda tedavi görüyorsa bu kişi ile tedavi 

gördüğü kurumda görüşülecektir. Bu kişi tedavi gördüğü kurumda yoğun bakım gibi 

soruları cevaplayamayacağı bir bölümde bulunuyorsa görüşme yapılmayacaktır. 

• Görüşülecek kişi ikamet ettiği il dışında tatilde ise ve saha elemanlarının o ilde 

çalışma yaptığı dönem içerisinde geri dönecek ise bu kişi ile mutlaka evine tekrar 

gidilerek görüşülecektir. 

• Belirlenen kişi çok yaşlı, felçli, ruhsal problemi ve iletişim kurma güçlüğü varsa yerine 

ikinci kişi seçilmeyecektir. 

• Kurumsal nüfusta bulunan bir kişi hane halkına da dahil edilmeyeceğinden burada da 

kish tablosuna alınmayacaktır. 

• Kish’te belirlenen kişi ile görüşmeye aile izin vermiyorsa ikna etmeye çalışılacak 

ancak mümkün olmuyorsa yerine ikame alınmayacaktır. 

• Cevaplayıcı için yazılmış olan onam okunup, kabul edip etmediği işaretlenerek isim, 

tarih ve imza atılacaktır. 

509

• Görüşme sırasıyla ilgili bilgiler işaretlendikten sonra görüşmeyi kabul eden 

cevaplayıcı ile görüşmeye başlanacaktır. 

2.6.1 Cevaplayıcıya Ait Temel Bilgiler 

1 a. DEMOGRAFİK NİTELİĞİ 

• Cevaplayanın hane halkı sıra numarası? 

• Cevaplayanın cinsiyeti? 

• Cevaplayanın yaşı? 

• Toplam kaç yıl okudunuz? 

1000-1003 soruları 0300 Hane halkı bilgileri bölümüne kaydedilen ve cevaplayıcıya ait 

bilgilerle aynı olacağından o bölümden yararlanılacaktır. 1003’de cevaplayıcının 

sınıfta kaldığı yıllar hariç toplam kaç yıl okuduğu sorulmaktadır. Burada, mezun 

olunan okuldan sonra terk edilmiş veya devam edilmekte olan bir üst okuldaki yıllar 

öğrenilmek istenmektedir. Ayrıca master, doktora ya da tıpta uzmanlık eğitimi 

yapanların belirttikleri sürelerde dikkate alınacaktır. Şayet cevaplayıcı öğrenimini 

dışarıdan bitirdi ise bu okunan yılların toplamı alınacaktır. Örneğin dışarıdan lise 

bitirdiğini belirtenler 11 yıl olarak işaretlenecektir. 

1 b. ÇALIŞMA DURUMU 

• Son bir yıl içinde geçiminizi sağlayan yaptığınız iş nedir? 

1004 Burada cevaplayıcının son bir yıl içinde geçimini sağlamak için yapmakta olduğu İŞİN 

ne olduğu öğrenilmek istenmektedir. Örneğin, cevaplayan iki seçenek söyleyebilir. 

Esas işinin marangozluk olduğunu ancak son bir yıldır şoförlük yaparak geçimini 

sağladığını ifade edebilir. Burada işaretlenmesi gereken iş, geçimini sağladığı 

şoförlük olacaktır. 

(Cevaplayanın herhangi bir işi, gelir sağladığı iş kategorisi olarak seçmesi için, 

haftada en az belirli bir saat bile o işte çalışması yeterlidir. Aynı şekilde öğrenciler, 

herhangi bir işte çalışıyorlarsa, o şıkkı işaretlemek için tam zamanlı çalışmak zorunda 

değildir.) Bu bölümü doldurmak için ILO Meslek Sınıflandırması Tablosuna 

bakılacaktır. Çalışmıyor ise çalışmama nedeni öğrenmek için 1005 ile devam 

edilecektir. 

• Eğer çalışmıyor iseniz, çalışmamanızın en temel nedeni nedir? 

1005. Bu sorunun amacı çalışmayanların hangi temel nedenle çalışmadığını öğrenmektir. “İş 

bulamıyor/İş arıyor” şıkkı, araştırmadan iki hafta öncesinde iş aramak için özel 

girişimlerde bulunmuş olan cevaplayanlar içindir. “İş aramayı bırakmış” şıkkı, 

geçmişte iş aramış ancak şimdi herhangi bir nedenle iş aramak için cesareti kırılmış 

kişiler içindir. Öğrenci, ev hanımı, emekli ve irad sahibi ( evi dükkanı olup aldığı kira 

ile geçinenler) olanlarla ilgili yanıtlar için ilgili bölümdeki kodlar işaretlenecektir. 

510

• Esas mesleğiniz nedir? 

1006 Bu soruda, kişinin ESAS MESLEĞİNİN ne olduğu öğrenilmek istenmektedir. Kişinin 

mesleği öğrenildikten sonra anketteki uygun yer işaretlenecektir. 1004 teki örneğe 

göre işaretlenmesi gereken “asıl iş” marangozluk olacaktır. (Bu bölümü doldurmak 

için ILO meslek tablosuna bakılarak kişinin mesleğine uygun kod yazılacaktır. 

2.6.2 Sağlık Durumu 

GENEL SAĞLIK 

Cevaplayan, kendi sağlık durumunun nasıl olduğunu düşünerek ve en iyi tahmini yaparak 

cevap vermelidir. Hem bedensel hem de zihinsel sağlık durumu göz önüne alınmalıdır. Bu 

bölüm cevaplayıcının, genel sağlık, hareketlilik, kişisel bakım, ağrı ve rahatsızlık, anlama, 

kişiler arası ilişkiler ve topluma katılım, görme, uyku ve zindelik, duygu durumunu içeren 

“Kişisel sağlık düzeyini” vermektedir. 

• Şu andaki sağlık durumunuzu, okuyacağım seçeneklerden hangisi en iyi 

tanımlar? 

2000 Cevaplayıcıya o andaki sağlık durumu sorulacaktır. Daha uzun ya da daha kısa bir 

zaman çerçevesi yerine o anda kendini nasıl hissettiği sorulacaktır. 

• Son bir ay içinde kendi işinizi veya evdeki işlerinizi yaparken ne kadar güçlük 

çektiniz? 

2001 “Güçlük çekme” kavramı üzerinde durulmakta ve cevaplayandan kendisini nasıl 

hissettiğini söylemektense mevcut durumunu tarif etmesi talep edilmektedir. “Güçlük 

çekme”den kastedilen, artan çaba, rahatsızlık ya da ağrı ve insanın bir faaliyet 

yürütürken durumundaki değişiklikler ya da yavaşlamadır. Burada, ister kadın, ister 

erkek olsun “kendi işinizi..., evdeki işlerinizi...” sorusunda kastedilen, kişinin günlük – 

her zaman yaptığı faaliyetlerdir. Kendine bakması, yemek yemesi, giyinmesi, ev işleri 

gibi her zaman yaptıklarıdır. Bu soruda son 1 aylık süre dikkate alınarak sorulacaktır. 

Cevaplayıcının 2000’de belirlenen sağlık durumunun, 2001’de sorulan aktiviteleri ne 

kadar etkilediği öğrenilmek istenmektedir. Bu sorulardaki seçeneklerin birbirleriyle 

tutarlı olup olmadığına dikkat edilmelidir. 

HAREKETLİLİK 

• Son bir ay içinde hareket edip dolaşmada ne kadar zorluk çektiniz? 

2010 Bu sorunun amacı kişinin hareketliliği hakkında bir fikir sahibi olabilmektir. Son 1 ay 

içinde cevaplayıcının hareket edip dolaşırken zorluk çekip çekmediği anlaşılmak 

istenmektedir. Burada hem odanın içinde, hem odadan odaya hem de evin dışına 

çıkıp yürümekten/dolaşmaktan söz ediliyor. Cevaplayan birden fazla katı olan bir 

evde oturuyorsa o zaman hareket eylemi içinde gerektiğinde bir kattan diğerine 

gitmek de vardır. Ev içinde yürümekte sorunu olan bir kişi büyük bir ihtimalle dışarı 

çıkıp yürümekte de güçlük çekecektir. 

511

• Son bir ay içinde, enerji gerektiren aktivitelerde ne kadar zorluk çektiniz? 

(bisiklete binme, 3 km koşma yada tarlada çalışmak v.b.) 

2011 Bu soruda son bir ay içinde yukarda belirtilen durumdan daha fazla enerji gerektiren 

aktivitelerde bir güçlük çekilip çekilmediği öğrenilmek istenilmektedir. Koşma, tarlada 

çalışma veya bisiklete binme gibi durumlarda bir güçlük çekilip çekilmediği sorularak 

seçeneklerden uygun olan işaretlenecektir. 

KİŞİSEL BAKIM 

• Son bir ay içinde yıkanma ve giyinme gibi aktivitelerde ne kadar zorluk 

çektiniz? 

2020 Bu soruda yıkanmak derken, yaşamın bir parçası olan insanın bütün vücudunu 

yıkaması kastediliyor. Cevaplayıcı kendi kendine yıkanırken veya giyinirken zorluk 

çekebileceği gibi, bir yakınından yardım da isteyebilir. Bu durumda çekilen zorluğun 

derecesini anlamaya çalışarak ilgili seçenek işaretlenecektir. Cevaplayan son bir ay 

içinde yıkanmadığını söylerse, anketör bunun sağlık durumu ile ilgili olup olmadığını 

soracaktır. Eğer durum böyle ise, “çok ileri / yapamıyorum” işaretlenecektir. 

• Son bir ay içinde, üstünüze başınıza bakmada, temiz ve düzgün görünmede ne 

kadar zorluk çektiniz? 

2021 Soruda belirtilen “üstünüze başınıza bakmada, temiz düzgün görünmede...” temiz, 

düzgün giyinme, tıraş ve taranma gibi durumlarda bir zorluk çekilip çekilmediği kast 

edilmektedir. Bu soru ile ilgili durumun değerlendirmesi de son bir ay dikkate alınarak 

yapılacaktır. 

AĞRI ve RAHATSIZLIK 

• Son bir ay içinde vücudunuzla ilgili ne kadar ağrı veya sancı çektiniz? 

• Son bir ay içinde vücudunuzla ilgili ne kadar rahatsızlık çektiniz? 

2030 – 2031 Bu sorularda son bir ay içinde normal aktiviteleri sırasında kişinin vücudunda 

ortaya çıkan, kısa ya da uzun süreli olarak her türlü ağrı ve rahatsızlık olup olmadığı 

öğrenilmek istenmektedir. 

ANLAMA 

• Son bir ay içinde bir konuyu anlama ya da hatırlamada ne kadar zorluk 

çektiniz? 

2050 Bu soruda anlama derken; çalışırken, kitap okurken, başkalarını dinlerken ya da 

başka herhangi bir aktivite yürütürken yapılan işe odaklanmak kastediliyor. 

Bir şeyi hatırlamak, kişinin normal olarak günlük hayatta hatırlayabileceği şeylerdir. 

Günlük işleri yapmak, alış-veriş yapmak, kasaya para ödemek ya da randevuları 

aksatmamak gibi. 

• Son bir ay içinde yeni bir iş ya da görevi, öğrenmede ne kadar zorluk çektiniz? 

(Örneğin, yeni bir yemek tarifi, oyun, bir yere nasıl gidileceğini öğrenme) 

512

2051 Cevaplayanlar, son bir ay içinde yeni bir şey öğrenmenin, mesela işyerinde yeni bir 

görev öğrenmenin gerekli olduğu durumları düşünebilir. (örneğin yeni bir prosedür ya 

da yeni bir görev). Veya yeni bir aktivite öğrenme durumunu düşünebilir.(Mesela yeni 

bir yemek yapmak, bir dil öğrenmek ya da yeni bir spor...gibi). 

Derecelendirme yapılırken, cevaplayanlar, yeni bilginin ne kolaylıkla elde edildiği, 

öğrenmek için ne kadar destek ve ne kadar tekrar gerektiği ve öğrenilen yeni bilgilerin 

ne kadar akılda kaldığı dikkate alınmalıdır. 

KİŞİLERARASI İLİŞKİLER VE TOPLUMA KATILIM 

• Son bir ay içinde kişiler arası ilişkiler veya topluma katılımda ne kadar zorluk 

çektiniz? 

2060 Kişisel ilişki derken, insanın yakın arkadaşı, akrabaları ve diğer arkadaşlarıyla olan 

ilişkileri kastediliyor. Toplum hayatına katılım, yaşadığımız toplulukta, mahallede 

çeşitli toplantılara gitmek, eğlence ya da sportif amaçlı aktivitelere katılmak gibi her 

türlü sosyal aktiviteyi içerir. Burada sorulan, kişinin bu tür toplantı ve aktivitelere 

kolayca ve rahatça katılıp katılmadığı ya da katılımın önünde engeller olup 

olmadığıdır. Bu soruda son bir aylık süre dikkate alınacaktır. 

• Son bir ay içinde diğer kişilerle olan anlaşmazlıklarınızı ve problemlerinizi 

çözmede ne kadar zorluk çektiniz? 

2061 Cevaplayıcının son bir ay içinde diğer kişilerle olan anlaşmazlıklarını ve problemlerini 

çözmede ne kadar zorluk çektiği öğrenilmek istenmektedir. 

GÖRME 

• Gözlük veya kontakt lens kullanıyor musunuz? 

• Son bir ay içinde tanıdığınız bir kişiyi yolun karşı tarafından (yaklaşık 20 metre) 

görüp ve tanımada ne kadar zorluk çektiniz? 

• Son bir ay içinde bir kol mesafesindeki maddeyi görme ve tanımada ya da bir 

yazıyı okumada ne kadar zorluk çektiniz? 

2070-2072 Bu sorunun amacı bir tanı koymak değil, genel sağlık durumunu anlamaktır. 

Cevaplayanın görme durumunu, yardımcı aletler kullanıp kullanmadığını öğrenmek 

amaçlanmıştır. Sorular yöneltilirken cevaplayıcının son bir ayı dikkate alarak yanıt 

vermesi gerekmektedir. Eğer cevaplayıcı gözlük veya kontakt lens kullanıyorsa 2071 

ve 2072 deki soruları yanıtlarken gözlük veya lensini kullandığını varsayarak 

yanıtlaması istenecektir. 

UYKU VE ZİNDELİK 

• Son bir ay içinde, uykuya dalma, geceleri sıkça uyanma veya sabahları çok 

erken kalkma gibi uykuyla ilgili konularda ne kadar zorluk çektiniz? 

2080 Cevaplayıcının her zamanki saatinde uykuya dalamaması, uykusunun kesilmesi ya da 

her zaman uyandığı saatten daha erken uyanması uyku problemleri arasındadır. 

Cevaplayıcının son bir ay içerisinde uyku ile ilgili zorluklar yaşayıp yaşamadığı 


513

• Son bir ay içinde, gün boyunca dinlenmiş ve zinde olmamanıza bağlı ne kadar 

zorluk çektiniz? 

2081 Cevaplayıcının son bir ay içinde gün boyunca kendini dinlenmemiş, zinde hissetmediği 

durumlar olup olmadığı sorularak uygun seçenek işaretlenecektir. 

DUYGU DURUMU 

• Son bir ay içinde kendinizi ne kadar üzgün, bitkin (halsiz) ve depresif/bunalmış 

hissettiniz? 

• Son bir ay içinde kendinizi ne kadar endişeli (kötü bir şey olacakmış hissi) ve 

sıkıntılı hissettiniz ? 

2090-2091 Bu sorularda, cevaplayıcının kendini ne kadar üzüntülü, bitkin, bunalmış ve 

endişeli hissettiği sorulmaktadır. Sıkıntı, üzüntü ve endişenin normalden daha sık 

meydana gelip gelmediği öğrenilmek istenmektedir. Herkes bir şekilde endişelenir 

ancak bir insan normalde endişelenmeyeceği durumlarda ve alışılmışın dışında sıklıkla 

endişeye düşerse o zaman bu bir problemdir. Cevaplayıcı, son bir ay içinde buna 

benzer durumlarla ne düzeyde karşılaştığı işaretlenecektir. 

2.6.3 Sağlık Vakaları (2000) 

Sağlık vakaları A, B, C ve D olmak üzere dört ayrı setten oluşmaktadır. Ancak her anket 

formunda bu setlerden sadece biri olacaktır. Her set, 10 vaka ve her vakaya karşılık ikişer 

soru olmak üzere toplam 20 sorudan oluşmaktadır. Anketör, kendisine verilen anket 

formundaki mevcut olan seti dolduracaktır. 

Bu işlemi yaparken anketör vakayı cevaplayıcıya dikkatlice ve yavaş bir şekilde okuyacaktır. 

Cevaplayıcının vakada ismi geçen kişinin durumunu ve kendine benzer (yaş, cinsiyet ve 

geçmiş yaşamı) birisi olduğunu düşünerek soruları yanıtlaması istenecektir. 

Buradaki amaç, setlerdeki sağlık sorunlarına bağlı olarak verilen vaka tanımlarında 

cevaplayıcının ne ölçüde güçlük çektiğini belirlemek ve öğrenmektir. 

Vakalara karşılık gelen sorularda dikkat edilmesi gereken noktalar : 

• Vakalar sağlık sorunu olan bir kişiyi tanımlamaktadır. Vakada belirtilen sağlık 

şikayetleri dışında kişide başka rahatsızlık olup olmadığı dikkate alınmayacaktır. Bu 

nedenle cevaplayana vaka doğrudan okunacak ve cevaplayanın yalnızca böyle bir 

kişiyi düşünerek cevaplamaları istenecektir. Eğer cevaplayıcı vakayı anlayamıyor ise 

tekrar tekrar okunacaktır. 

• Altı çizilmiş olan kelimeler cevaplayıcıya okurken vurgulanacaktır. 

• Okunan vakaların sorularının son 30 gün dikkate alınarak yanıtlanması 

unutulmamalıdır. 

Setler Aşağıdaki Başlıklardan Oluşmaktadır : 

514

SET A: Hareketlilik ve Etkilenme 

SET B: Ağrı ve Kişisel İlişkiler 

SET C: Uyku ve Görme 

SET D: Algılama ve Kişisel Bakım 

2.6.4 Sağlık Durumu Değerlendirmeleri (3000) 

Sağlık durumu değerlendirmeleri A ve B olmak üzere iki ayrı setten oluşmaktadır. Ancak her anket 

formunda bu setlerden sadece biri olacaktır. Her set iki ayrı bölüm içermektedir. Birinci bölüm, 

“Sağlık durumu tanımlamaları”, ikinci bölüm ise “Sağlık durumlarının sıralanmasıdır”. 

Birinci bölümde her sette beş farklı sağlık durumu tanımlanmakta olup her bir tanım için 

üçer soru yanıtlanacaktır. Bu yanıtlardan, sağlık sorunlarına bağlı olarak verilen vaka 

tanımlarında cevaplayıcının ne ölçüde güçlük çektiği belirlenecektir. Anketör, cevaplayandan 

“Böyle bir durumdaki kişiyi düşünmesini ve yerinde olsaydı yaşamının nasıl olacağını ve 

tanımlanan aktiviteleri yerine getirmede ne kadar zorluk çekeceğini” belirtmesini ister. Burada 

cevaplayana ankette yer alan 5 seçenek (hiç’ten – çok ileri’ye kadar) okunacak ve verilen 

cevap işaretlenecektir. 

İkinci bölümde Cevaplayıcıdan kendisine belirtilecek olan sağlık durumlarını sıralaması 

istenecektir. Burada sağlık durumu kartları kullanılacaktır. Bu kartlar Set A ve Set B için farklı 

sağlık durumlarını göstermektedir. Anketöre kullanacağı sağlık durumu kartları önceden 

verilmiş olacaktır. 

Cevaplayanın sağlık durumu kartlarını sıralayabilmesi için, geliştirilen 5 adet sağlık durumu 

kartı ile 1 adet de cevaplayıcının o andaki sağlık durumunu gösteren kart kullanılacaktır. 

Bu değerlendirme işlemi iki basamakta yürütülecektir. 

A – I. BASAMAK 

1. Aşama: Kartlar teker teker cevaplayana gösterilerek her karttaki hastalık durumu kendisine 

okunacaktır. 

2. Aşama: Cevaplayandan öncelikle kendisine göre kartlar içersinden en iyi sağlık durumunu 

belirlemesi istenecektir. 

3. Aşama: Cevaplayandan öncelikle kendisine göre kartlar içersinden en kötü sağlık durumunu 

belirlemesi istenecektir. 

4. Aşama: En iyi ve en kötü durum belirlendikten sonra, cevaplayandan kalan üç sağlık durumunu 

iyiden kötüye doğru sıralaması istenecektir. 

5. Aşama: Anketör, cevaplayanın yaptığı bu sıralamayı Tablo 1’deki yerlerine sağlık durumu 

kodlarını işaretleyecektir. 

B – II. BASAMAK 

1. Aşama: Anketör sıralama işlemlerini yaptıktan sonra cevaplayanın sıralamasını bozmadan 

kendisine yeni bir kartı (Şu Anki Kendi Sağlık Durumu) gösterecektir. 

2. Aşama: Cevaplayıcıdan, bundan sonraki yaşamını dikkate alarak Şu Anki Kendi Sağlık Durumu 

kartını, yapmış olduğu sıralama içinde kendisinin uygun göreceği yere koyması istenecektir. 

3. Aşama: Anketör, cevaplayanın yaptığı bu yeni sıralamayı dikkate alarak Tablo 2’deki yerlerine 

sağlık durumu kodlarını işaretleyecektir. 

Anketör, yapılan bu sıralamayı en iyiden en kötüye doğru 

cevaplayıcıya okuyarak işlemi bitirir. 

515

Cevaplayanlar bu işi, güç ya da karmaşık bulurlarsa, anketörün, anlamayı kolaylaştırıcı 

bazı çözümler bulmak için hazırlıklı olması gerekir. Mesela en iyi kartı en üste, en kötüsünü 

de en alta koyduktan sonra, cevaplayan, geri kalan diğer kartları yerleştirmekte güçlük 

çekebilir. O zaman anketör şunları söyleyebilir: “En iyi ve en kötü kartları seçtiniz. Şimdi 

elinizde kalan diğer kartları düşününüz. Bu kalan kartlar arasında sizce en iyisi hangisidir?”. 

Ya da şöyle diyebilir: “Elinizde tuttuğunuz kartlar arasında en az demin seçtiğiniz kadar iyi 

(ya da kötü) olabilecek bir başka kart daha var mı?”. Cevaplayan hala kuşkulu 

görünüyorsa, anketör, kartlar bitene kadar en iyi ve en kötü kartları seçtirebilir. “ 

Cevaplayan, aynı derece için iki ya da daha fazla durumu seçerse, o zaman seçtiği 

durumlar arasında biraz daha iyi düşünmesini ve birini diğerinden ayırmasını teşvik 

etmelidir. 

2.6.5. Risk Faktörleri (4000) 

Bilindiği üzere tütün, alkol, beslenme ve fiziksel aktivite insan hayatı üzerinde önemli risk 

faktörleridir. Burada cevaplayıcıların bu riskleri ne oranda taşıdıklarını saptamak 

amaçlanmıştır. 

1.TÜTÜN 

• Halen sigara, pipo, puro gibi herhangi bir tütün mamulü kullanıyor musunuz? 

• Kaç yıldır her gün tütün ve mamulleri içiyorsunuz? 

• Her gün tütün ve mamulleri kullanmaya kaç yaşında başladınız? 

• Eğer başlama yaşınızı hatırlamıyorsanız, ne kadar süre önceydi? 

• Evinizde aile bireyleri arasında ortak kullanım alanlarında (salon, yatak odası 

vb) sigara içen var mı/ var mıydı? 

• İşyerinizde veya sıklıkla bulunduğunuz ortak kullanım alanlarında 

(kahvehane, kantin, yemekhane, vb) sigara içen var mı / var mıydı? 

• Son bir ayda, sigara ile ilişkili önemli bir sağlık sorununuz oldu mu? 

4000-4006 arasındaki sorular cevaplayıcının halen herhangi bir tütün mamülü kullanıp 

kullanmadığı, kullanıyorsa kaç yaşında başladığı, eğer kullanma yaşını 

hatırlayamıyorsa ne kadar süre önce (arada bırakmış olduğu süreler varsa bile 

hesaplamada dikkate alınmayacaktır) başladığı, evde ailenin ortak kullanım 

alanında (sigara içmeyenlerin yanında salonda ve diğer odalarda) veya iş yerindeki 

odada veya sıklıkla bulunulan ortak kullanım alanlarında (kahvehane, kantin, 

yemekhane gibi) sigara içilip içilmediği sorulmaktadır. (4000’deki yanıt evet ama her 

gün değil veya hayır ise 4005’e geçilecek) Tütün mamüllerinden bir gün içinde ne 

kadar – adet – tükettiği de miktar olarak kodlanarak işaretlenecektir. Ayrıca bu soru 

son bir ay içersinde sigara ile ilgili önemli bir sağlık sorunu yaşayıp yaşamadığını da 

içermektedir. Sağlık sorunu varsa ifade edilen sorun yazılacak, kodlanmayacaktır. 

2.ALKOL 

• Şimdiye kadar hiç alkollü bir içecek içtiniz mi? (Bira, şarap, rakı, vb...) 

• Son 7 günün her birinde ne kadar içki içtiniz ? 

• Son bir ayda alkol ile ilgili önemli bir sağlık sorununuz oldu mu? 

516

4010-4018 arasındaki sorular cevaplayıcının, şimdiye kadar hiç alkollü bir içecek içip 

içmediğini, evet ise son yedi günün her birinde ne kadar alkol tükettiği ve son bir 

ayda alkol ile ilgili önemli bir sağlık sorunu yaşayıp yaşamadığını içermektedir. Bu 

soru sorulduğunda miktar konusunda bilgi kartindaki alkolle ilgili bölümden 

yararlanılacaktır. 4010’da yanıt hayır ise 4020’ye geçilerek devam edilecektir. 

3.BESLENME 

Beslenme ile ilgili bölüm doldurulurken bilgi kartlarından yararlanılacaktır. 

• Ortalama bir günde kaç porsiyon meyve yersiniz ? 

• Ortalama bir günde kaç porsiyon sebze yersiniz ? 

4020 ve 4021’de cevaplayıcının bir günde ortalama olarak kaç porsiyon meyve ve sebze 

tükettiği işaretlenecektir. 

• Günde kaç bardak çay içersiniz? 

• Günde kaç fincan kahve içersiniz? 

• Yemeklerinizde genellikle ne kadar tuz tüketirsiniz? 

4022-4025 Bu sorularda cevaplayıcının çay, kahve, tuz tüketimiyle ilgili bilgiler edinilmek 

istenmektedir. 

• Boyunuz ve kilonuzu belirtiniz 

4026 Cevaplayıcıların boy (metre) ve ağırlıkları (kg) sorularak yazılacaktır. 

4.FİZİKSEL AKTİVİTE 

• Son bir hafta içinde, başlayınca bir defada en az 10 dakika süren, ağır 

kaldırma, kazma, bel, balyoz kullanma, hızlı bisiklet sürme, aerobik gibi ağır 

hareketler yaptınız mı? 

• Son bir hafta içinde, yürümek dışında, başlayınca en az 10 dakika süren, 

hafif taşımalar, normal bir hızda bisiklet sürme veya bahçe ve tarla işleri gibi 

orta düzey hareketler yaptınız mı? 

• Son bir hafta içinde işte, evde, bir yerden bir yere gitmede veya spor, 

egzersiz gibi boş vakitleri değerlendirme amaçlı yürümeler de dahil, bir 

defada en az 10 dakika yürüdünüz mü? 

4030-4038 bütün sorular tek tek okunacaktır. Düzenli fiziksel aktivitenin iskemik kalp 

hastalıklarına ve kalp krizine karşı bağımsız ve önemli bir koruyucu etkisi vardır. 

Düzenli fiziksel aktivite, ağırlık denetimi açısından önemlidir ve kemik kütlesi 

bakımına yardım ederek osteoporosis’e (kemik erimesi) karşı da koruyucu etki sağlar. 

Kemik kütlesinin bakımı, yaşlıların düşmeden kaynaklanan kırılma riskini azaltır, 

ayrıca düşmeleri azaltacak olan dengenin ve koordinasyonun muhafazasıyla 

bağlantılı düzenli aktivitelerin sağladığı ek faydalar da bulunmaktadır. Fiziksel 

aktivitenin kanser riskini azalttığı yolunda giderek daha fazla kanıt vardır. 

Çeşitli düzeylerdeki aktivite yoğunluklarını kapsayan sorular solunum ve kalp 

derecelendirmesi üzerindeki etkilerine göndermede bulunarak tanımlanmıştır. Bu 

517

yöntem, belirli bir aktivitenin terlemeye yol açıp açmadığına bakmaktansa (ki bu da 

zaten kişinin üzerindeki giysilere ve çevre koşullarına bağlıdır), aktivitenin 

yoğunluğunu ölçmek için daha sağlam bir göstergedir. Süre, en az 10 dakika süren 

kişisel aktivite dönemleri hariç, her yoğunluk düzeyinde geçirilen zamandan 7 gün 

önceki zaman dilimini içermelidir. Belirli bir yoğunluğu temsil edici olarak tanımlanan 

aktivite türlerini oluşturmak için kültürel olarak uygun yaklaşımlar bulunmaktadır. 

Fiziksel aktiviteler, “ağır (güçlü)”, “orta düzey” ve “yürüme” olmak üzere üç ayrı 

bölümde ele alınmıştır. “...süre”ler rakamla yazıldıktan sonra karşılığı olan kodlar 

işaretlenecektir. 4030, 4033, 4036’daki atlamalara dikkat edilecektir. Örneğin, bir kişi 

belirttiği günde bir buçuk saatlik sürede bu hareketleri yaptığını belirtiyorsa anketör 

saat kısmından bir saati, dakika kısmında ise otuz dakikayı kodlayacaktır. 

2.6.6 Hastalıkların Teşhis,Tedavi Ve Bakımları İle İlgili 

Kapsam (6000) 

Bu bölümün amacı, bazı sağlık müdahalesine ihtiyacı olan kişilerin sayısını ve bu kişilerden 

kaç tanesinin uygun tedaviyi-ilacı alıp almadığının belirlenmesidir. 

Bu bölüm 12 hastalığı/şikayeti kapsamaktadır. Cevaplayıcıya her bir hastalık sırasıyla 

sorulacak ve cevaplar ankette yer alan uygun seçeneklerden biri işaretlenecektir. Bu 

sorularda dört temel konu aranmaktadır. 

• Bir hekim tarafından teşhis konuldu mu? 

• Hiç tedavi gördü mü? 

• Son iki hafta içersinde, hekim tarafından verilmiş ilaç alıyor mu, tedavi görüyor mu? 

• Son bir yıl içinde bu hastalıkla ilgili ankette belirtilen şikayetleri yaşadınız mı ? 

(Bu soru için anketör şikayetleri okuyarak yanıtlayıcının son 12 ay içersinde bu 

semptomlara sahip olup olmadığını belirleyecektir. Semptomları sormanın amacı bu 

sağlık durumu ile veya hastalıkla karşılaşanların taranmasıdır. Bu sorular hastalığa 

sahip olan ve bir sağlık personeli tarafından teşhis edilmiş kişilerin belirlenmesine 

yardımcı olacaktır. Ayrıca geçmişte bu hastalığı olanların şu anki sağlık durumu 

kontrol edilecektir.) 

Bir hastalığın belirleyicisi olan birden fazla semptom olabildiği gibi, bazı semptomlar birçok 

hastalık için ortak olabilir. 

ARTRİT 

• Bir hekim tarafından size hiç artrit (eklem iltihabı) teşhisi konuldu mu? 

• Bu hastalık nedeniyle hiç tedavi gördünüz mü? 

• Son 2 hafta içerisinde bir hekim tarafından verilmiş ilaç kullandınız mı, veya 

herhangi bir tedavi gördünüz mü? 

6000-6002 Bu bölümde artrit hastalığı için sorular sorulmaktadır. Bu sorunun amacı artrit 

vakası ile ilgili teşhis konulmuş kişileri tanımlamaktır. Bu hastalık eklemlerde 

iltihaplanma anlamına gelmektedir. Temel belirtileri ise eklemlerde şişlik, kızarıklık, 

yanma ve ağrıdır. Öncelikle anketör, cevaplayanın hekim tarafından konulmuş bir artrit 

hastalığı olup olmadığı öğrenecektir. Cevaplayan teşhis konusunda emin değilse bu 

518

konuda rahatsızlık çekip çekmediği tekrar araştırılacak ve hatırlamasına gayret 

edilecektir. Artrit için evet cevabı veren kişilere tedavi görüp görmediği ile, son iki 

hafta süresince herhangi bir ilaç kullanma durumu sorulacaktır. Şayet cevaplayan bir 

hekim tarafından hiç artrit (eklem iltihabı) teşhisi konulmadığını bildirsede 6001 ve 

6002 nolu sorular sorulmak zorundadır. 6001 nolu sorunun amacı cevaplayıcının daha 

önce artrit tedavisi alıp almadığının tespitidir. 

6003–6006 Bu sorularda anketör bir dizi semptomu okuyacaktır. Cevaplayanın son 12 ay 

içerisinde bu semptomlardan herhangi birini yaşayıp yaşamadığını belirleyecektir. 

Semptom ile ilgili sorular sormanın amacı belirli bir sağlık durumuna veya hastalığa 

yakalanmış olabilecek kişileri tespit etmektir. Belirli bir sağlık durumunu 

nitelendirebilecek birçok semptom olmasından, ve bazı semptomların farklı sağlık 

durumlarında ortak olabilmesinden dolayı anketörün, cevaplayanın aktif bir hastalığı 

olup olmadığını görmek amacıyla her semptom için araştırma yapması önemlidir. 

Ayrıca, cevaplayanın semptomlar için verilen zaman dilimini (son 12 ay içerisinde) 

açıkça anlaması önem taşımaktadır. Aksi halde sonuçlar karşılaştırılabilir olamaz ve 

sağlık sisteminin bireylerin ihtiyaçlarına ne kadar cevap verdiğini doğru olarak 

değerlendirmek zor olacaktır. 

Aşağıda belirtilen semptom soruları osteoarthritis adı verilen artritin en sık görülen şekli 

üzerine odaklanmaktadır. Bu durum genellikle diz kapaklarında, ellerde, kalçalarda ve 

omurga kemiğinde görülmektedir. 

• Eklem içi veya çevresinde acı, ağrı, kasılma, şişlik (kazayla ilgili değil)? 

6003 Eklemlerde acı, ağrı (sürekli acı), kasılma (gerginlik, sıkılık ve esneksizlik) ve şişlik 

artritin en sık görülen ve ortak semptomlarıdır. 

• Sabah yataktan kalktıktan sonra veya uzun bir dinlenmenin sonrasında eklemlerde 

tutukluk? 

6004 Bu sorunun amacı cevaplayanın osteoartritin en belirgin özelliği olan uzun süreli 

dinlenmeden sonra eklemlerde gerginlik, sertlik ve esneksizlik hissedip hissetmediğini 

belirlemektir. Bu sorudaki atlamaya dikkat edilecektir. 

• Bu tutukluk hali en son defasında ne kadar sürdü? 

6005 Bu soru yalnızca dinlenme dönemi sonrasında eklemlerde tutulma yaşadığını kaydeden 

cevaplayanlara sorulmaktadır. Amaç osteoartritin sebep olduğu tutulma ile başka sağlık 

durumlarına bağlı tutulmayı ayırt etmektir. Osteoartrite bağlı tutulma genellikle bir saat 

veya daha az bir sürede geçmektedir. 

• Bu tutukluk hali, egzersiz veya hareket yaptıktan sonra geçiyor muydu? 

6006 Bu soru yalnızca dinlenme dönemi sonrasında eklemlerde tutulma yaşadığını kaydeden 

cevaplayanlara sorulmaktadır. Amaç osteoartritin sebep olduğu tutulmayı diğer kasılmatutulma 

türlerinden ayırmaktır. 

ANJİNA PEKTORİS 

519

6007-6014 Anjina pektoris hastalığı için sorular sorulmaktadır. 

• Bir hekim tarafından size hiç anjina veya anjina pektoris (kalp damarlarında / 

kalbin beslenmesinde sorun nedeniyle göğüs ağrısı) teşhisi konuldu mu? 

6007 Bu soru anjina ( diğer bir ismiyle anjina pektoris veya iskemik kalp hastalığı) vakasıyla 

teşhis konulmuş kişileri tanımlamak için sorulmuştur. Anjina göğüste görülen ve üst 

vücudun diğer kısımlarına yayılabilen geçici bir ağrıdır. Anjinası olan bazı kişiler kalp 

krizine yol açabilecek artan şiddetli nöbetler yaşayabilirler. Anjina yaşam şekillerinde 

değişiklik, reçeteli ilaçlar ve anjina atağını birkaç dakika içinde durdurabilecek nitrogliserin 

tabletleri sayesinde kontrol altına alınabilir. Cevaplayan “anjina” ifadesini 

anlamıyorsa, anketör durumu “kalp bağlantılı göğüs ağrısı” olarak açıklayabilir. 

• Bu hastalık nedeniyle tedavi gördünüz mü? 

6008 Bu sorunun amacı tedavi görülüp görülmediğinin saptanmasıdır. 6007 nolu soruya hayır 

yanıtı verilse dahi bu soru sorulmalıdır. Cevaplayıcı daha önce böyle bir sağlık 

problemini yaşamış ve tedavi almış ve iyileşmiş olabilir. 

• Son 2 hafta içerisinde bir hekim tarafından verilmiş ilaç kullandınız mı, veya 

herhangi bir tedavi gördünüz mü? 

6009 Bu soru anjina teşhisi konulup konulmadığı sorusuna ve bu hastalığı nedeniyle tedavi 

olma durumuna hayır yanıtı veren kişilere de sorulacaktır . Evet cevabı, cevaplayan son 

iki hafta süresince herhangi bir reçeteli ilaç kullandıysa evet, genellikle ilaç aldığını 

fakat bir sebepten ötürü belirtilen dönem süresince almadığını söylüyorsa hayır 

olacaktır. 

6010-6014 Bu sorularda anketör semptomları okuyacaktır. Cevaplayanın son 12 ay içerisinde 

bu semptomlardan herhangi birini yaşayıp yaşamadığını belirlemelidir. Semptom ile 

ilgili sorular sormanın amacı belirli bir sağlık durumuna veya hastalığa yakalanmış 

olabilecek kişileri tespit etmektir. Belirli bir sağlık durumunu nitelendirebilecek birçok 

semptom olmasından, ve bazı semptomların farklı sağlık durumlarında ortak 

olabilmesinden dolayı anketörün, cevaplayanın aktif bir hastalığı olup olmadığını 

görmek amacıyla her semptom için araştırma yapması önemlidir. Ayrıca, cevaplayanın 

semptomlar için verilen zaman dilimini (son 12 ay içerisinde) açıkça anlaması önem 

taşımaktadır. Aksi halde sonuçlar karşılaştırılabilir olamaz ve sağlık sisteminin, 

bireylerin ihtiyaçlarına ne kadar cevap verdiğini doğru olarak değerlendirmek zor 

olacaktır. İlgili sorulardaki atlamalara dikkat edilecektir. 

520

• Yokuş çıktığınızda veya acele hareket ettiğinizde göğsünüzde bir ağrı veya 

rahatsızlık oluyor muydu? 

6010 Bu soru son 12 ay içerisinde cevaplayıcının göğüs ağrısı çekip çekmediğini belirlemeye 

yöneliktir. Amaç anjinanın sebep olduğu ağrı veya rahatsızlığı farklı bir sağlık 

koşullarına bağlı ağrıdan ayırmaktır. Artan fiziksel aktivite (örneğin yokuş çıkmak, 

merdiven çıkmak, ağır şeyler taşımak vb) sırasında kalp bağlantılı ağrı anjinanın en 

belirgin özelliğidir. Cevaplayan hiçbir zaman acele etmediğini ve yokuş çıkmadığını 

söylerse (düşük hareketlilik veya başka nedenlerden dolayı), “Asla yokuş çıkmaz veya 

acele hareket etmez” olarak işaretlenecektir. Cevaplayıcı bu soruya HAYIR yanıtı 

verirse 6015 nolu soruya geçilmelidir. 

• Normal hızda düz yolda yürürken bu ağrı veya rahatsızlığı hissediyor musunuz? 

6011 Bu sorunun sorulma amacı son 12 ay içerisinde göğüs ağrısı problemini dinlenirken 

veya orta düzeyde hareket ederken bile çeken kişileri belirlemektir. Amaç göğüs 

ağrısının hafif fiziksel hareketler esnasında bile var olduğunu belirlemektir. Cevaplayıcı 

bu soruya HAYIR yanıtı verirse 6015 nolu soruya geçilmelidir. 

• Yürürken ağrı veya rahatsızlık hissederseniz ne yaparsınız? 

6012 Bu soru yalnızca 6011 ya da 6012 nolu sorulara olumlu yanıt veren cevaplayanlara 

sorulmalıdır. Amaç, farklı göğüs ağrısı türlerini birbirinden ayırmaktır. Anjina bağlantılı 

ağrının özelliklerinden bir tanesi düşük seviyelerdeki fiziksel aktivitelerle azalması veya 

kaybolmasıdır. Anjinası olan kişiler ağrıdan kurtulmak için yaptıkları işi yavaşlatmaya 

veya durdurmaya eğilim gösterirler. Bir başka seçenek de dilin altına yerleştirme 

yoluyla ağızdan alındığı zaman anjina ağrısını anında geçiren bir ilaç olan nitrogliserindir. 

Göğüs ağrısı olan kişilerin hiçbir özel harekette bulunmaksızın yapmakta 

oldukları işi sürdürmesi de bir başka olasılıktır. Anketörün bu üç seçenekli yanıtı 

cevaplayana okuyacak ve en sık yapılan hareketi işaretlenecektir. 

• Bu ağrı ve rahatsızlık, durduğunuzda, hareket etmediğinizde geçiyor mu ? 


sorulmalıdır.. Amaç cevaplayan fiziksel aktiviteyi yavaşlattığında veya durdurduğunda 

ağrıya ne olduğunu bulmaktır. Bu soru için iki yanıt seçeneği bulunmaktadır: “geçiyor” 

veya “geçmiyor”. Anketör bu iki yanıt seçeneğini cevaplayana okuyacaktır. Cevaplayan 

ağrının genellikle arttığını belirtirse, “geçmiyor” olarak işaretlenecektir. 

• Ağrı ve rahatsızlığı genellikle nerede hissettiğinizi bana gösterir misiniz? 


sorulmalıdır. Amaç ağrının yerini ve anjinaya özel olup olmadığını tespit etmektir. 

Anketör, cevaplayandan ağrının vücudun neresinde meydana geldiğini göstermesini 

isteyecektir. Ağrı kadınlar için veya aynı şekilde erkekler için (sternum – göğüs tahtası 

veya kafesi) göğsün üstünde veya iki göğsün arasındaki bölgede gösterilirse, “göğsün 

üstü veya ortası” olarak kaydedilecektir. Ağrı göğüs veya göğüs kafesinin (tahtasının) 

altındaki ön göğsün sol tarafındaki bölgede gösterilirse “göğsün altı” olarak 

kaydedilecektir. Ağrının diğer bölgeleri sol kolu veya cevaplayanın gösterdiği göğse 

521

yakın diğer bölgeleri kapsayabilir. Cevaplayanın gösterdiği veya söylediği her bölge 

ankette yer alan seçeneklere işaretlenecektir. 

DİYABET 

6015-6018 Bu bölümde, diyabet (şeker) hastalığı için sorular sorulmaktadır. 

Dyabet veya diyabetes mellitus vakasıyla teşhisi konulmuş bireyleri tespit etmek 

amaçlamaktadır. Diyabet bireyin pankreas bezinin insülin (kan şekerini düzenleyen 

hormon) üretme problemi olduğu kronik (veya uzun vadeli) bir durumdur. İnsülin 

insanların yediği şeker veya nişastaları glikoza (basit şeker) dönüştürmek, vücudun kan 

şeker seviyesini düzenlemek için gereklidir. Diyabeti olan kişiler böbrek, sinirler ve 

kalbe zarar verebilecek kan damarlarındaki anormalliklere neden olan yüksek bir kan 

şekeri seviyesine eninde sonunda sahip olurlar. Diyabet iyileştirilemese de, başarılı bir 

şekilde tedavi ettirilebilmektedir. Kan şekeri seviyesini düşürmede kilo kontrolü, 

düzenli egzersiz ve şeker alımının azaltılması önemli faktörlerdir. 

• Bir hekim tarafından size hiç diyabet (şeker hastalığı) teşhisi konuldu mu? 

6015 Bir hekim tarafından teşhis konulmuş diyabet vakalarını belirlemektir. Laboratuvar 

tanısı önem arz etmektedir. 


6016 Bu sorunun amacı hastalık nedeni ile daha önce hiç tedavi görüp görmediğini 

öğrenmektir. Cevaplayıcı 6015 nolu soruya HAYIR yanıtı verse dahi bu soru 

sorulmalıdır. Kişiler daha önce diyabet problemi olup bu hastalığa ilişkin tedavi 

yöntemleri kullanmış ve iyileşmiş olabilir. 

• Son 2 hafta içerisinde bir hekim tarafından verilen insulin veya kan şekeri 

düşürücü herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz? 

6017 Diyabeti olan kişiler kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmak için insülin veya kan 

şekerini düşürücü haplar alabilirler. Burada, son iki hafta içerisinde hekim tarafından 

verilen ve kullanılan şeker düşürücü ilaçları kullananları belirlemektir. Şayet 

cevaplayıcı son iki hafta içerisinde bu tip ilaçları kullanmıyorsa HAYIR yanıtı 

işaretlenmelidir. 

• Son 2 hafta içerisinde bir sağlık çalışanı tarafından verilen herhangi bir özel 

rejim/perhiz, egzersiz veya ağırlık kontrol programı, veya ilaçsız diğer bir tedavi 

uyguluyor musunuz? 

6018 Uygun diyabet tedavisi ilaç tedavisi ile sınırlı değildir. Diğer önemli önlemler arasında 

kilo kontrolü, düzenli egzersiz, ve şeker alımını azaltmak için düşük yağ oranlı özel 

diyetler uygulamak yer almaktadır. Cevaplayıcının ilaç dışında kullandığı yöntemlerin 

tespit edilmesi bu sorunun sorulma amacıdır. Anketör, bir sağlık çalışanı tarafından 

söylenen önlemlerden herhangi birinin uygulanıp uygulanmadığını araştırmalıdır. 

522

ASTIM 

6019-6026 Astım, solunum yollarının bronş ve bronşüyerlerini (akciğerlerin içeri ve dışarı 

hava almasını sağlayan küçük tüpler) etkileyen bir durumdur. Astımda akçigerin hava 

yolları normal nefes almayı ve vermeyi etkileyecek şekilde ya daralmıştır ya da 

tamamıyla kapanmıştır. Bu akciğerlerin obstrüksiyonu ya kendiliğinden geri döner ya 

da ilaçla düzelir. 

• Bir hekim tarafından size hiç astım hastalığı teşhisi konuldu mu? 

6019 Bu soru cevaplayıcıya astım hastalığına ilişkin bir hekim tarafından kendisine teşhis 

konulup konulmadığını öğrenmek amacıyla sorulmaktadır. 


6020 Bu soru, astım hastalığı olup halen tedavi altında ya da daha önce astım problemi olup 

tedavi alan ve iyileşen bireyleri tespit etmek amacıyla sorulmaktadır. 6019 nolu soruya 

cevaplayıcı HAYIR yanıtı verse dahi bu soru sorulacaktır. 

• Son 2 hafta içerisinde hekim tarafından astım için verilen (ağızdan 

püskürtülen/solunan ilaçlar da dahil olmak üzere) herhangi bir ilaç kullandınız mı, 

ya da başka bir tedavi gördünüz mü? 

6021 Bu sorunun amacı cevaplayıcının halen astım tedavisi alıp almadığının tespitidir. İlaç 

alma konusundaki zaman çerçevesi süregelen veya düzenli yapıdaki tedaviler hakkında 

bilgi edinmek için en iyi süre olan “son iki hafta” kabul edilmiştir. Evet cevabı 

cevaplayan son iki hafta süresince doktor tarafından verilen bir ilaç kullandıysa veya 

başka bir tedavi gördüyse bu yanıtlar dikkate alınarak işaretlenecektir. Cevaplayıcı 

astım hastası olarak ilaç veya başka tedavi yöntemini son iki hafta içerisinde de 

sürdürüyorsa EVET yanıtı işaretlenecek, şayet ilaçlarını son iki hafta içerisinde 

herhangi bir nedenle almamışsa HAYIR yanıtı işaretlenecektir 

6022-6026 Bu aralıktaki sorular son 12 ay içersindeki bazı semptomları sormaktadır. 

• Hırıltıyla soluma veya ıslıklı / hışırtılı nefes alma nöbeti oldu mu? 

6022 Hırıltılı hışırtılı soluma (öter tarzda), astımın en sık rastlanılan semptomudur. Hırıltı 

kesik kesik ve sesli soluma olarak açıklanabilir. Bu ses özellikle kişi solurken ıslık sesi 

gibi bir hırıltı şeklinde olur. Atak birkaç dakika veya birkaç saat sürebilir. 

• Egzersiz veya diğer bazı fiziksel hareketleri yapmayı bıraktıktan hemen sonra 

hırıltıyla soluma nöbeti oldu mu? 

6023 Bu sorunun amacı astıma bağlı hırıltı ataklarını diğer solunum problemlerinden ayırt 

etmektir. Çok sıklıkla hırıltı astımlı kişiler arasında fiziksel bir aktiviteden sonra ortaya 

çıkar. Hırıltı kişi dinlendikten sonra ortadan kalkabilir. 

523

• Göğüste sıkışma hissi oldu mu? 

6024 Göğüste sıkışma kişinin ciğerleri ve göğüs bölgesinde bulunan diğer organları 

sıkışıyormuş, sanki göğsüne sığmıyorlarmış hissi olarak açıklanabilir. Göğüste 

hissedilen sıkışma hissi bir astım atağına dönüşebilir. 

• Sabahları veya herhangi bir zamanda uyurken göğüs sıkışmasından dolayı 

uyandığınız oldu mu ? 

6025 Bu sorunun amacı astıma bağlı göğüs sıkışmasını diğer sağlık problemlerinden ayırt 

etmektir. Atak birkaç saat sürebilir. Bu soru semptomun ortaya çıktığı zaman veya 

duruma özel referans olarak sorulmaktadır. Özellikle sabahları uyandığı zaman böyle 

bir sıkışma hissinin var olup olmadığı sorulmalıdır. 

• Dinlenme halindeyken ve sebepsiz yere nefes darlığı nöbeti oldu mu? 

6026 Bu sorunun amacı astımın neden olduğu nefes darlığı problemlerini diğer sağlık 

problemlerinden ayırmaktır. Anketör, cevaplayan dinlenirken mi yoksa sebepsiz yere 

nefes darlığı nöbeti başladığı konusuna odaklanması önemlidir. 

DEPRESYON 

6027-6036 Bu sorular depresyonla ilgili olarak hekim tarafından bir tanı konulup 

konulmadığını ve tedavi görülüp görülmediğini öğrenmek amacıyla sorulmaktadır. 

• Bir hekim tarafından size hiç depresyon teşhisi konuldu mu? 

6027 Bu soru depresyon teşhisi konulmuş bireyleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Depresyon 

sık rastlanan bir vaka olmasına rağmen, genellikle tanımlanamaz. Çünkü bu durum bir 

kişinin yaşadığı fiziksel, sosyal veya ekonomik güçlüklere bağlı olabilir. Tedavisiz 

bırakılırsa, depresyon düşük kaliteli yaşamaya ve hatta intihara yol açabilir. 


6028 Bu soruda, cevaplayıcının depresyon problemi nedeniyle daha önce tedavi olup 

olmadığı öğrenilmek istenmektedir. Bu soru 6027 nolu soruya HAYIR yanıtı veren 

cevaplayıcılarada sorulacaktır. 

• Son 2 hafta içerisinde bir hekim tarafından depresyon için verilmiş herhangi bir 

ilaç kullandınız mı, ya da başka bir tedavi gördünüz mü? 

6029 Evet cevabı cevaplayan son iki hafta süresince depresyon için hekim tarafından verilmiş 

ilaç kullandıysa işaretlenecektir. Genellikle ilaç aldığını fakat bir sebepten ötürü 

belirtilen dönem süresince almadığını söylüyorsa hayır işaretlenecektir. 

6030-6036 Bu aralıktaki sorular son 12 ay içersindeki bazı semptomları sormaktadır. 

524

• Kendinizi, üzgün, boş veya bunalımda hissettiğiniz birkaç gün süren bir dönem 

yaşadınız mı? 

6030 Son 12 ay içersinde yaşanan dönemle ilgili şikayetlerden, birkaç gün süren (yalnızca bir 

veya iki gün değil) ve günün çoğunluğunda devam eden (yalnızca birkaç dakika değil), 

“yorgun”, “ağlamaklı”, içinden hiçbir şey gelmeyerek”, ”üzgün” veya “ümitsiz” gibi 

“üzgün, boş veya bunalımlı” semptomlarıyla eş anlama gelen birçok sözcük 

hatırlatılarak verilen yanıt işaretlenecektir. 

• Zevk aldığınız uğraşlardan (hobi), hoşlandığınız şeylerden, kişiler arası ilişkilerden 

veya işinizden ilginizi yitirdiğiniz birkaç gün süren bir dönem yaşadınız mı? 

6031 Vurgulanan nokta kişinin ilgisini kaybettiği ve genellikle zevk aldığı hobilerine karşı 

zevk duygusunu hissetmediği, işine ilgisini yitirdiği birkaç gün süren (yalnızca bir veya 

iki gün değil) bir dönemdir. 

• Enerjinizin / tâkatınızın azaldığı veya her zaman yorgun hissettiğiniz birkaç gün 

süren bir dönem yaşadınız mı? 

6032 Vurgulanan nokta kişinin normalden daha az enerjisi olduğunu ve az bir efordan sonra 

bile belirgin düzeyde yorgunluk hissettiği birkaç gün süren (yalnızca bir veya iki gün 

değil) bir dönemdir. Şayet cevaplayıcı HAYIR yanıtını seçmişse 6100 nolu soruya 

geçilebilir. Çünkü bundan sonraki sorular EVET yanıtı verildiği takdirde 

doldurulabilecektir. 

• Bu dönem (ilgi kaybı/düşük enerji) 2 haftadan fazla mıydı? 

6033 Vurgulanan nokta bu semptomların 2 hafta veya daha fazla yaşandığı dönemdir. Amaç, 

uygun olmayan ruh hali ve enerji döneminin azaldığı 2 hafta sonra halen mevcut olan 

depresyon ile ilişkili olup olmadığını ortaya çıkartmaktır. 

• Bu enerjinin azaldığı ve ilginin kaybolduğu dönem, hemen hemen her gün ve 

günün büyük bir bölümünde miydi? 

6034 Vurgulanan nokta günün çoğunluğunda (yalnızca bir veya iki saat değil) mevcut olan 

uygun olmayan ruh hali ile enerjisinin azaldığı bir dönem süresince neredeyse her gün 

ortaya çıkan semptomlardır. 

• Bu dönem boyunca, iştahınızda azalma oldu mu? 

6035 Her zamankinden daha az bir iştah olması halidir. Çoğu vakada iştah kaybı genellikle 

kilo kaybıyla devam etmektedir. 

• Bu dönem boyunca, düşünmenizde bir yavaşlama hissettiniz mi? 

6036 Yavaşlama ifadesiyle her zamankinden daha yavaş olarak gelen düşünceler 

kastedilmektedir. Bu durumda kişi düşünmek, karar vermek, karar almak ve olaylara 

tepki vermekte daha fazla zamana ihtiyaç duymaktadır. 

525

TÜBERKÜLOZ 

6100-6104 Bu bölümde daha önceden tüberküloz teşhisi konulan cevaplayanların aktif bir 

tüberkülozu olup olmadığını ve bazı semptomları ile bu hastalık için günlük olarak ilaç 

alıp almadığını tespit etmek amaçlanmaktadır. 

• Bir hekim tarafından size hiç tüberküloz (Verem) teşhisi konuldu mu? 

6100 Bu soruda cevaplayana daha önce bir hekim tarafından tüberküloz teşhisi konulup 

konulmadığı öğrenilmek istenmektedir. Bu soru TB olarak da bilinen tüberküloz 

vakasıyla teşhis konulan bireyleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Tüberküloz bakteri 

yoluyla ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır ve genellikle akciğerleri etkiler. Ayrıca 

vücudun diğer bölümleri de etkilenebilir (örneğin lenf bezleri, böbrekler veya kemikler). 

Tüberküloz düzenli bir şekilde tedavi edildiğinde iyileştirilebilir. Bununla beraber, 

tedavi edilmediği takdirde, hastalık ölümcül olabilir. 

• Bu hastalık nedeniyle doktor tarafından verilmiş uzun süreli ilaç tedavisi gördünüz 

mü? 

6100a Bu soru yalnızca aktif tüberkülozu var olarak kaydedilen cevaplayanlara sorulmaktadır 

ve hastalık için uygun bir tedavi altında olan bireyleri etkili bir şekilde tedavi edilmeyen 

bireylerden ayırmayı amaçlamaktadır. 

SON 12 AY İÇERİSİNDE: 

• Üç hafta ve ya daha fazla süren öksürme oldu mu? 

• Hiç balgamınızda kan var mıydı veya öksürdüğünüzde kan geldi mi? 

• Bu dönemde bir doktor tarafından muayene edilip, Tüberkülin testi (TB cilt testi) 

yaptırıldı mı? 

• Bu dönemde bir doktor tarafından muayene edilip, balgam muayenesi ve göğüs 

filmi çektirildi mi ? 

6101-6104 Bu sorularla, son 12 ay içersinde üç hafta ve daha fazla süren öksürme olup 

olmadığı, balgamda veya öksürükle kan gelip gelmediği, bu nedenlerle bir doktor 

tarafından muayene edilerek tüberkülin testi yapılıp yapılmadığı ve balgam muayenesi 

yapılıp, göğüs filmi çekilip çekilmediği, öğrenilmek istenmektedir. 

AĞIZ-DİŞ SAĞLIĞI 

6200-6208 Bu bölümde ağız ve diş sağlığı ile ilgili durum ve yapılan tedavilerle ilgili bilgi 

edinilmesi amaçlanmaktadır. 

• Son 12 ay içinde yediğiniz yiyecek miktarını veya türünü sınırlayan herhangi bir 

ağız ve/veya diş problemi yaşadınız mı? 

526

6200 Cevaplayanın, son 12 ay içinde yiyecekleri ısırma ve çiğneme esnasında bir sınırlama 

getiren herhangi bir durumla karşılaşıp karşılaşmadığı öğrenilmek istenmektedir. 

Verilen yanıt hayır ise 6208’e geçilecektir. 

• Son 12 ay süresince, ağzınızdaki ve/veya dişinizdeki problem için bir diş hekimine 

başvurdunuz mu? 

6201 Cevaplayanın son 12 ay içinde bir diş hekimine başvurup vurmadığı öğrenilmek 

istenmektedir. Verilen yanıt hayır ise 6208’e geçilecektir. 

• Ağzınız ve/veya dişlerinizdeki bu problem için ne tür tedavi gördünüz? 

• İlaç tedavisi 

• Diş ameliyatı / Diş tedavisi 

• Köprü tedavisi 

• Diş bakımı / ağız hijyeni hakkında bilgi ve danışmanlık 

• Diğer(belirtiniz) 

6202-6207 bu sorularda, son 12 ay içinde cevaplayan bir diş hekimine gitmiş ve herhangi bir 

tedavi almışsa ne tür bir tedavi aldığı öğrenilmek istenmektedir. Sorular tek tek okunup 

verilen yanıtlar seçeneklere işaretlenecektir. 

• Ana dişlerinizin hepsini kaybettiniz mi? 

6208 Bu soruda cevaplayanın ana dişlerinin hepsinin çekilip çekilmediği öğrenilmek 

istenmektedir. 

TRAFİK KAZALARI VE DİĞER YARALANMALARDA BAKIM 

6300-6311 Bu bölümde trafik kazaları veya diğer nedenlerle, (düşme, yanma, zehirlenme, 

suda boğulma, ateşli veya kesici silahlarla, şiddete maruz kalma gibi) yaralanmalarda 

hangi sürelerde ne tür bakım alındığı konusunda bilgi edinmek amaçlanmaktadır. 

Atlamalı seçeneklere dikkat ederek işaretleme yapılacaktır. 

• Son 12 ay süresince, bedensel olarak yaralandığınız bir trafik kazası yaşadınız mı? 

Bu kaza; motorlu taşıtta yolcu olarak veya motosiklet veya bisiklet sürerken veya 

yürürken geçirdiğiniz bir kaza olabilir. 

• Son 12 ay içerisindeki bu kaza ne zaman oldu? 

• Yaralanmalarınız için herhangi bir tıbbi bakım veya tedavi gördünüz mü? 

• Bakımı ilk nerede aldınız? 

6300-6303 Bu sorularda cevaplayan eğer son 12 ay içinde bir trafik kazasına maruz 

kalarak yaralanmışsa, bu kazanın ne kadar süre önce olduğu ve herhangi bir tıbbi bakım 

almışsa bu bakımın hangi sağlık birimlerinden aldığı ile ilgili seçenekler sıralanmıştır. 

Sorular okunduktan sonra evet yanıtı verilmişse seçenekler tek tek okunarak verilen 

cevaplar işaretlenecektir. 6300’de yanıt hayır ise 6306’e geçilecektir. 

527

• Trafik kazası geçirdikten sonra ambulans hizmetini ne tür bir kuruluştan aldınız ? 

• Trafik kazası geçirdikten sonra ayaktan tedavi hizmetini ne tür bir kuruluştan 

aldınız ? 

• Trafik kazası geçirdikten sonra yataklı tedavi hizmetlini ne tür bir kuruluştan 

aldınız ? 

6304 a,b,c sorularında trafik kazası sonrası ambulans, ayaktan tedavi ve yataklı tedavi 

hizmetin hangi kuruluş (resmi, özel) tarafından verildiği öğrenilmek istenmektedir. 

Sorular cevaplayıcıya tek tek okunarak alınan yanıtlar seçeneklere işaretlenecektir. 

• İlk tıbbi bakımı trafik kazası geçirdikten ne kadar süre sonra aldınız ? 

6305 Bu soruda, trafik kazasının ardından ne kadar süre sonra tıbbi bakımın sağlandığı 

öğrenilmek istenmektedir. Kaza geçiren cevaplayıcı süreyi hatırlayamaya bilir. Bu 

durumda kendisine “daha sonra ona birisinin söylemiş olabileceği” ifade edilerek 

hatırlamasına yardımcı olunacaktır. 

• Son 12 ay içerisinde, düşme, yanma, zehirlenme, suda boğulma veya başka bir 

insandan ateşli silah,kesici silah veya şiddet hareketine maruz kalarak günlük 

aktivitelerinizi sınırlayan herhangi bir vücut yaralanması yaşadınız mı? 

• Cevabınız evet ise yaralanma ne tip bir yaralanma idi? 

• Olay son 12 ay içerisinde ne zaman oldu? 

• Yaralanmalarınız için herhangi bir tıbbi bakım veya tedavi gördünüz mü? 

• Tıbbi Bakımı ilk nerede aldınız? 

• İlk tıbbi bakımı hangi tür kurumdan aldınız ? 

• İlk tıbbi bakımı olaydan ne kadar süre sonra aldınız? 

6306-6311 Arasındaki sorular, düşme, yanma, zehirlenme, suda boğulma, ateşli veya kesici 

silahlarla, şiddete maruz kalarak yaralanmış olan cevaplayıcıyla ilgili bilgileri edinmek 

için sorulmaktadır. Seçenekler trafik kazalarında olduğu gibi sorularak yanıtları 

işaretlenecektir. Burada yaralanmanın tipi, zamanı, tıbbi bakım ve tedavi görme durumu 

ile hizmeti aldığı kurumlar sorulmaktadır. Ayrıca anketör bu kaza tipinde ilk tıbbi 

bakımın hangi kurumdan alınmasını ve kazadan ne kadar sonra alındığını anketteki 

zaman dilimlerini dikkate alarak açıkça belirtecektir. 6306 ve 6308’de verilen yanıt 

hayır ise 6400’e geçilecektir. 

HİPERTANSİYON 

• Bir hekim tarafından size hiç yüksek tansiyonunuz (hipertansiyon) teşhisi konuldu 

mu? 

528

• Son 12 aydır bu durumunuz devam ediyor mu? 

• Son 2 hafta içerisinde tansiyon yüksekliği için bir hekim tarafından reçete edilmiş 

bir ilaç kullanıyor musunuz? 

• Son 12 ay içerisinde: 

o Özellikle başınızın arka tarafından/enseden başlayan ağrı oldu mu? 

o Çift taraflı kulak çınlaması oldu mu? 

o Ani baş dönmesi ile başlayan bayılma nöbeti oldu mu? 

o Kol ve bacaklarda tek taraflı uyuşma, kuvvet kaybı oldu mu? 

6400-6406 Bu soruların amacı, hekim tarafından hipertansiyon tanısı konmuş kişileri 

belirlemek, belli bir zaman diliminde tedavi alıp almadığı, ilaç kullanma ve bazı 

semptomları yaşama durumlarını tespit etmektir. Burada hipertansiyon bulgusunun bir 

hekim tarafından yüksekliği belirlenmiş olan vakaları tespit edip bu durumun son bir 

yıldır devam edip etmediğini, son iki hafta işersinde ise düzenli bir ilaç kullanma 

durumu ortaya çıkaracaktır. Ayrıca cevaplayanın son 12 ay içersinde tansiyon 

yüksekliği ile birlikte baş ağrısı, kulak çınlaması, ani bayılma nöbeti ve kol ve 

bacaklarda uyuşma ve kuvvet kaybı gibi olayların yaşanıp yaşanmadığı öğrenilecektir. 

BEL AĞRISI 

• Bir hekim tarafından size hiç bel ağrısı nedeniyle bir teşhis konuldu mu? 

• Cevabınız evet ise teşhis ne idi? 

• Son 30 gün içerisinde hiç bel ağrınız (disk problemleri dahil) oldu mu ? 

• Bu 30 gün süresince kaç gün bel ağrısı çektiniz ? 

• Son iki hafta içerisinde bir hekim tarafından bel ağrısı için reçete edilmiş herhangi 

bir ilaç kullanıyor musunuz? 

• Son bir ay içerisinde: 

o Öne eğilme veya bir eşya kaldırırken belinizde oluşan ağrı , hareket kısıtlılığı 

ve bacaklarınıza doğru yayılan bir ağrı oldu mu? 

o Belinizin yan tarafından ani olarak başlayan ve dayanılmaz bir şekilde 

kasıklara doğru yayılan şiddetli ağrı oldu mu? 

o Bel bölgesinde fazla rahatsızlık vermeyen devamlı olan ağrılar oldu mu? 

6500-6507 Bu soruların amacı, hekim tarafından bel ağrısı nedeniyle bir tanı konulmuş 

kişileri belirlemektir. Burada cevaplayanın disk hastalıkları da bu kapsam içine 

alınacaktır. Son 30 gün içersinde bel ağrısı olup olmadığı ve kaç gün sürdüğü, son iki 

hafta içinde bir ilaç kullanma durumu ile son bir ay içersinde hareket ederken bel 

ağrıları, hareket kısıklılığı, ağrının şiddeti ve devamlılığı konusunda bilgiler alınacaktır. 

6500’de yanıt hayır veya bilmiyor ise 6502’ye; 6502’de yanıt hayır veya bilmiyor ise 

6600’e geçilecektir. 

EPİLEPSİ 

6600-6607 Bu soruların amacı epilepsi vakasıyla teşhis konulmuş kişileri tanımlamaktır. 

Zaman zaman nöbetlerle seyreden bozukluk olarak da adlandırılan epilepsi kişilerin 

bilinç, hareket veya hissini etkileyen tekrarlayan nöbetlerle giden kronik bir tıbbi 

durumdur. Halk arasında bu durum “sara” olarak bilinmektedir. Nöbetler bireyin beyin 

hücrelerinin işleyişindeki geçici değişiklikten kaynaklanmaktadır. 

529

• Bir hekim tarafından sizde hiç epilepsi (veya epilepsi nöbeti-Sara-) teşhisi konuldu 

mu? 

6600 Ani bir bilinç kaybı veya bozukluğu için birçok olası sebep ve probleme neyin sebep 

olduğunu öğrenmek için uygulanabilecek çok sayıda test bulunmaktadır. Bu nedenle 

anketörün cevaplayanın epilepsi hastalığı olup olmadığı konusunda bir hekim tarafında 

tanısının konulup konulmadığını araştırması önemlidir. Cevaplayan emin değilse, 

kişilere bu sağlık durumu ile ilgili teşhis konulup konulmadığını araştırın. Cevaplayıcı 

daha önce kendisine bir hekimin epilepsi hastalığı olduğunu söylediğini hatırlıyorsa bu 

soruya yanıt “evet” olarak kaydedilecektir. 

• Son bir yıl içerisinde hiç epilepsi (sara) nöbeti geçirdiniz mi? 

6601 Bu soruda son bir yıl içinde cevaplayıcının epilepsi nöbeti geçirip geçirmediği 

öğrenilmek istenmektedir. 

• Son 2 hafta içerisinde size bir hekim tarafından epilepsi için bir ilaç ve / veya diğer 

bir tedavi verildi mi? 

6602 Bu soru yalnızca epilepsi teşhisi konulup konulmadığı sorusuna “evet” yanıtı veren 

kişilere sorulacaktır ve halen epilepsi tedavisi altında olan bireyleri tedavi edilmeyen 

kişilerden ayırmayı amaçlamaktadır. İlaç alma konusundaki zaman çerçevesi süregelen 

veya düzenli yapıdaki tedaviler hakkında bilgi edinmek için en iyi süre olan “son iki 

hafta” dikkate alınacaktır. 

6603-6607 Bu sorulardan cevaplayanın son 12 ay içerisinde ankette belirtilen semptomlardan 

herhangi birini yaşayıp yaşamadığı öğrenilmek istenmektedir. 

• Bilinç kaybınız oldu mu? 

6603 Bilinç kaybı bireyin çevreyle olan ilişkilerini tam olarak kaybetmesi ve vücudunu 

kontrol edememesi anlamına gelmektedir. Bu durum birkaç saniye veya birkaç dakika 

sürebilir. Burada nöbet sonrası bir kişi, normal hale döndükten sonra çevreyle iletişim 

dışı olduğu ve hiçbir vücut kontrolü olmadığı dönem ile ilgili zamanı hatırlaması 

yoktur. 

• Kontrol edemediğiniz kol veya bacakta titreme atakları oldu mu? 

6604 Bu semptom bireyin bilinçli olduğu fakat el ve ayaklarda kontrol edemediği istemsiz 

titremeler yaşadığı zamanki sağlık durumunu göstermektedir. Bu durum birkaç saniye 

veya birkaç dakika sürebilir. 

• Düşüp dilinizi ısırdığınız nöbetleriniz oldu mu? 

6605 Bu semptom bireyin düşme ve istemsiz olarak dilini ısırma ile sonuçlanan, vücut 

kontrolünü kaybettiği durumu göstermektedir. 

• Düşüp tuvalet kontrolünü kaybettiğiniz nöbetleriniz oldu mu? 

530

6606 Bu semptom bireyin düşme ve istemsiz olarak tuvalet kontrolünü kaybetme ile 

sonuçlanan, vücut kontrolünü kaybettiği durumu göstermektedir. 

• Tek kolda, tek bacakta veya yüzde titremenin olduğu kısa nöbetleriniz oldu mu? 

6607 Bu semptom bireyin bilinç kaybı ile ilgisi bulunmayan kısa dönemli istemsiz bir titreme 

veya sarsılma yaşadığı durumu göstermektedir. Burada nöbetler birkaç saniye sürebilir. 

Bu istemsiz titremeler tek kol, bacak veya yüzü kapsayabilir. Bu belirtilerin nedeni 

olabilecek, hekim tarafından tanısı konmuş temel hastalığın ne olduğu sorulup verilen 

yanıt işaretlenecektir 

SEREBRO VASKÜLER OLAY (İNME/FELÇ) 

• Baş ağrısı, baş dönmesi, kol ve bacaklarda uyuşma, kuvvet kaybı, bilinç kaybı, 

konuşma ve hatırlama güçlüğü gibi şikayetleriniz olup bir hekim tarafından size hiç 

inme/felç teşhisi kondu mu? 

• Cevabınız evet ise son 12 ay içerisinde; 

o Baş ağrısı, baş dönmesi oldu mu? 

o Bilinç kaybı oldu mu? 

o Dilde ağırlaşma, konuşma güçlüğü oldu mu? 

o Hatırlama güçlüğü oldu mu? 

o İnme, felç oldu mu? 

o Bu şikayetlerle bir hekime başvurdunuz mu? 

o Hekimin koyduğu teşhise sebep olan temel hastalık ne idi? 

6700-6707 Bu soruların amacı cevaplayanın son 12 ay içersinde inme teşhisi konulan kişileri 

tespit etmek ve bu olayla ilgili bazı semptomları belirlemek ve sebep olan temel 

hastalığı ortaya çıkarmaktır. Burada cevaplayana baş ağrısı, baş dönmesi, bilinç kaybı, 

konuşma güçlüğü, hatırlama güçlüğü, felç durumu teker teker okunarak yaşanıp 

yaşanmadığı öğrenilecektir. Serebro vasküler olay diye tanımladığımız, halk arasında 

inme veya felç diye adlandırılan bu durum baş ağrısı, baş dönmesi, kol ve bacaklarda 

uyuşma, kuvvet kaybı, bilinç kaybı ve konuşma ve hatırlama güçlüğü gibi şikayetleri 

içine alan kompleks bir vakadır. 

2.6.7 Sağlık Durumu Değerlendirmesi (EuroQuol 5D) 

7000 EuroQuol 5D: Bu bölüm, hareket, kişisel bakım, genel aktiviteler, ağrı ve rahatsızlık, 

endişe/depresyon olmak üzere 5 boyuttan oluşmaktadır. Her bir boyut 3 kategoride 

incelenir. Boyutlar kişinin bu günkü sağlık durumuna yönelik olarak sorulacaktır. Her 

boyut tek tek okunup sağ taraftaki kategorilere verilen yanıtlar işaretlenecektir. 

531

2.6.8 Görsel Analog Ölçeği 

Kişilerin sağlık durumunu değerlendirebilmek için bir ölçek çizilmiştir. Anketör cevaplayıcıya 

bu görsel analog ölçeğini gösterecektir. Cevaplayıcıdan en iyi sağlık durumunu 100 olarak 

hayal etmesi ve en kötü sağlık durumunu 0 olarak hayal etmesi istenecektir. Bu sağlık 

durumu kişiden kişiye göre değişebilen bir değer olabilmektedir. Bu yüzden cevaplayıcının 

kafasındaki en iyi ve en kötüye göre bugünkü sağlık durumuna 0 ve 100 arasında bir değer 

vermesi istenmektedir. Bu değer anketör tarafından ölçeğe “bugünkü sağlık durumunuz” 

cümlesinin başına yazılarak kodlanacak ve bir çizgi çekilerek ölçek üzerine işaretlenecektir. 

2.6.9 Anketörün Cevaplayıcı İle İlgili Değerlendirmesi 

ve Gözlemleri 

Anketör, cevaplayıcının anket uygulama sırasındaki ilişkileri, sorulara cevap verme durumu 

ve gözlemlenebilen sağlık sorunlarını ve cevaplayıcıyla ilgili diğer gözlemlerini anketteki 

formu kullanarak anket bitimi sonrası dolduracaktır. 

Bu bölümün doldurulmasıyla edinilecek bilgilerden cevaplayıcının verdiği yanıtların doğruluğu 

hakkında bir fikir edinilmesi amaçlanmaktadır. 

“İş birliği ve katılımlarından dolayı teşekkür” cümlesiyle görüşme bitirilecektir. Formda bir 

eksiklik kalıp kalmadığının kontrol edileceği söylenerek cevaplayıcının fark etmeyeceği 

biçimde “9000” modülü anketör tarafından doldurulacaktır. 

(Bu bölümdeki soruların yanıtlanmasında, objektif davranılması ve dikkatle gözlem 

yapıldıktan sonra yanıtlanması önemlidir.) 

• Cevaplayanın anketin uygulanmasında sağladığı kolaylık ve işbirliği nasıldı? 

9001 Bu soruda derecelendirmede, cevaplayıcının anketörü karşılamasından, soruları 

yanıtlama süresince gösterilen iş birliği ve ilgisi dikkate alınacaktır. 

• Cevaplayan sorulara cevap verdi mi? 

9002 Burada cevaplayıcının yanıtlamak istemediği soru olup olmadığı dikkate alınarak 


• Cevaplayanın genel olarak soruları algılama ve verdiği yanıtların tutarlılığı 

9003 Burada cevaplayanın soruları kolay anlayıp/algılayıp algılayamadığı dikkate 

alınacaktır. Ayrıca cevaplayıcının farklı sorulara verdiği yanıtlar arasında tutarlılık olup 

olmadığına dikkat edilerek seçeneklerden biri işaretlenecektir. 

9004 Burada cevaplayanın fiziksel ve ruhsal sağlığı ve özürlülük durumu ile ilgili on bir soru 

bulunmaktadır. Anketörün gözlemine göre uygun yanıt işaretlenecektir. 

• Anketin uygulanmasına ilişkin sizce kayda değer gözlemleriniz? 

9005 Anketörün kayda değer bulduğu başka gözlemleri varsa not etmesi istenmektedir. 

532

2.6.10 Komşu Hane Halkı Bilgi Formu 

Anketör, görüşme yaptığı haneden çıktıktan sonra komşu ölümleri ve nüfus tespiti için önceki 

ve sonraki 1. ve 2. komşuların da kapılarını çalarak “komşu hane halkı bilgi formunu” 

dolduracaktır. 

Bunun için kapısını çaldığı komşuda cevap verebilecek 18 yaş üstü kişiye, nazikçe amacını 

ve nasıl bir bilgi almak istediğini açıkladıktan sonra hanede yaşayanların, formda belirtilen 

bilgilerini kaydedecektir. Daha sonra da son bir yıl içinde hanede ölen olmuşsa ölüm tespit 

formunun ilgili bölümündeki soruları sorarak aldığı notları kaydederek teşekkür edip sonraki 

haneye yönelecektir. 

Hanede kimse yoksa 3 kez daha ziyarette bulunulacaktır. Anketör ilgili kutucukları doldurarak 

kaç kez haneye ziyarette bulunduklarını ya da durumlarını ifade eden uygun kutucukları 

dolduracaklardır. 

2.6.11 Ölüm Tespit Formu 

Ölümlerin tespit edilmesinden gerçek ölüm nedenlerinin öğrenilmesi amaçlanmaktadır. Hane 

halkı bireyleri, cevaplayıcının hane dışında ikamet eden kardeşi veya komşu hanelerde 

meydana gelen ölümleri kaydetmek için düzenlenen formda 4 kolon bulunmaktadır. Bu form 

9 adet ölümü kaydetmeye uygun biçimde düzenlenmiştir. Sayfanın baş kısmındaki ilgili 

yerlere il adı ve anket kod numarası yazılacaktır. Birinci kolonda ölen kişilerin kimliği ile ilgili 

sorular bulunmaktadır. İki, üç ve dördüncü kolonlarda ise ölenin kimlik bilgilerinin yazılacağı 

boşluklar vardır. Bu boşlukların üst kısımlarında ölüm vakasının haneden biri mi, kardeş 

ölümü mü yoksa komşu ölümü mü olduğunun işaretleneceği kutucuklar bulunmaktadır. 

Kaydedilecek ölüm bilgileri hangi ölüme aitse o bilginin karşısındaki kutucuğa çarpı işareti 

konduktan sonra bilgiler alttaki boşluklara yazılacaktır. 

BURADA ANKETİ DOLDURMA İŞLEMİ TAMAMLANMIŞ 

OLMAKTADIR. 

HERHANGİ BİR NEDENLE BİR SORUN İLE KARŞILAŞTIĞINIZDA 

İl SORUMLUSU/DENETÇİ İLE BAĞLANTI KURUNUZ. 

TEŞEKKÜR EDERİZ 

533

3- ANKETÖRE TALİMATLAR 

3.1 Anket Formu Doldurma İle İlgili Genel Bilgiler 

• Standart harflerle yazılı/basılı olan her şey cevaplayana sorulmalıdır. 

Örnek: 

“Hane halkı fertlerinden, son bir ay içinde, hekim tarafından tanısı konulmuş hasta 

kimse var mı”? 

• İtalik ve koyu, büyük harf veya küçük harf (Üst ya da alt kutuda) olarak yazılmış olan 

her şey, anketöre yönelik talimattır ve yüksek sesle okunmamalıdır. 

Örnek: 

“Her kartı yüksek sesle okuyarak cevaplayana uzatın. şu andaki sağlık durumunuz kartını 

eklemeyi unutmayınız”. 

3.2 Soruları Atlama (Yönlendirme) 

• Atlamaya (yönlendirmeye) ilişkin talimatlar yazısı kalın (bold) yazilmış ve genellikle en 

sağdaki kolonda yer alır. Atlanan soruların karşılığı boş bırakılmalıdır. 

Örnek: 

“Hane halkı fertlerinden, son bir ay içinde, hekim tarafından tanısı konulmuş hasta kimse 

var mı”? 

Evet 

1 O 

Hayır 

5 O 

(Hayır) ise 

(0402’ye) geçiniz. 

3.3 Altı Çizili Bölümler 

• Soruların içinde altı çizili olan kelimeler, soru cevaplayana okunurken üzerinde durulması 

gereken anahtar kelimeler ya da cümlelerdir. 

Örnek: 

“Hanenizde salon dahil kaç oda var”? 

Evinizde ne tür ocak kullanılmaktadır? 

3.4 Sözlü Girişler 

• Sorunun altındaki bir çizgi, yanıtın nereye kaydedileceğini gösterir. Cevapların yeri 

hiçbir zaman değiştirilmemeli ve söylendiği şekilde aynen işaretlenmelidir. 

Örnek: 

“Evinizin hemen yakınlarında aşağıdaki kurum veya kuruluşlardan hangisi var”? 

O .......... O............O.................O O Diğer (Belirtiniz) ............................ 

534

3.5 Parantezler 

• Parantez içinde ( ) verilen bölümler bir noktayı tanımlamak için kullanılan örnekleri içerir 

ve cevaplayana okunmalıdır. 

Örnek: 

“Son bir ay içinde enerji gerektiren aktivitelerde ne kadar zorluk çektiniz”? 

(Bisiklete binme, 3 km koşma v.b.) 

3.6 Görsel Yardımcı Malzemeler 

• Görsel yardımcı malzemelerin işlevi, sorulara yanıt verirken cevaplayanın önemli bilgileri 

hatırlamasına ve değişik seçenekleri derecelendirmesine yardımcı olmasıdır. 

o Bilgi kartları ve cevap seçenekleri görsel yardımcı malzemelerdir. 

o 

Kartları incelemeleri ve cevapları düşünebilmeleri için cevaplayanlara yeteri kadar 

zaman verilecektir. 

o Soru formu boyunca anketör talimatları verilmiştir ve anketörler görsel yardımcı 

malzemeleri ne zaman sunacaklarını ve bu malzemeleri nasıl kullanacaklarını 

önceden öğreneceklerdir. (Görüşmenin akışını kolaylaştırmak için önceden alıştırma 

yapılması faydalı olacaktır.) 

ŞİMDİ ANKET DOLDURMAK ÜZERE HANEYE 

GİRİYORSUNUZ ! 

3.7 Görüşmeye Giriş 

Anketör, araştırmanın amaçlarını cevaplayana açık bir şekilde anlatmalıdır. 

Cevaplayandan neler beklendiğinin bilinmesi, cevapların doğruluğuna katkıda 

bulunacaktır. Anketör, kendisini ve araştırmayı, cevaplayana iyi bir şekilde takdim ederek 

cevaplayanla iyi bir ilişki kurmalıdır. 

• İyi bir izlenim : 

1. Siz, yasal ve saygın bir teşkilat için çalışan profesyonel bir anketörsünüz. 

2. Soru formu, önemli ve geniş çaplı bir araştırma için veri toplamayı 

amaçlamaktadır. 

3. Araştırmanın başarısı için cevaplayanın katılımı hayati önem taşımaktadır. 

4. Verilen cevaplar sadece araştırma amacıyla kullanılacak ve gizli tutulacaktır. 

Hane Halkı Reisine ve Cevaplayanlara, araştırmayı anlatan ve kendilerinden ne 

beklendiğini belirten bir onama yazısı okunacaktır. Ankete katılmaya razı 

olunduğu belirtildikten sonra anket doldurmaya devam edilecektir. 

535

Anketör, aşağıda belirtilen giriş ya da takdimi kullanabilir ya da en etkili takdim şekline karar 

verebilir. 

Giriş/Takdim Örneği: 

” Merhaba, adım......., Başkent Üniversitesi adına görev yapıyorum. Bu bölgenin sağlık 

durumu hakkında bir araştırma yapıyoruz ve bunun için size birkaç soru sormak istiyorum. 

İşte bu nedenle sizi rahatsız ediyorum. Vereceğiniz tüm bilgiler başka hiç kimseye 

açıklanmayacaktır ve sadece bizim araştırmamız için kullanılacaktır, bundan emin 

olabilirsiniz.”. 

• Görüşmeye iyi bir şekilde başlamak için: 

1. Huzurlu ve rahat olmalısınız böylelikle cevaplayanın kendisini rahat hissetmesini 

sağlamalısınız. 

2. Soru formunun tümünü bilmelisiniz ve cevaplayanın sorabileceği herhangi bir soruya 

yanıt verebilmek için iyi hazırlanmış olmalısınız. 

3. Görüşmenin havasını oturtmak için yavaş ve açık bir şekilde konuşmalısınız. 

4. Sunumunuzu cevaplayana göre uyarlamalısınız çünkü farklı cevaplayanlar değişik 

düzeyde bilgiler talep edebilir. 

5. Görüşmeyi motive etmeniz ve konuyla ilgili olduğunuzu göstermelisiniz. 

3.8 Soruları Sormak 

Anketör soruları sorarken, doğru ya da yanlış cevap olmadığını belirtmeli, bu görüşmenin 

bir sınav olmadığını söylemelidir. Yanlı cevaplar almamak ve verileri kıyaslayabilmek için 

soruları sorarken bir dizi kurala uymak gerekir. 

‘Bilmiyor’, ‘Cevap vermeyi ret ediyor’, ‘Gereksiz, uygun değil’ ve ‘Diğer’ dışındaki tüm 

seçenekler cevaplayana okunacaktır. 

• Sorular, metinde yazılı olduğu gibi aynen okunacaktır. Kelimeler değiştirilmeyecektir. 

• Soruların sırasın değiştirilmeyecektir. 

• Sorular yavaş ve anlaşılır bir şekilde okunacak, altı çizili anahtar sözcükler üzerinde 

vurgu yapılacaktır. 

• Sorular, ilgi yaratacak ve profesyonelliğinizi gösterecek bir şekilde, yumuşak bir 

tavırla okunacaktır. 

• Göz temasın sağlanacak ve kültürel olarak uygun olan vücut dili de kullanılacaktır. 

• Sorunun tümü okunacak ve cevaplayanın sorunun hepsini duyduğundan emin 

olunacaktır. 

• Cevaplayan, bir soruyu daha önce yanıtlamış olsa bile, herhangi bir soru 

atlanmayacaktır. 

• Cevaplayanın daha önce vermiş olduğu bilgiler temelinde, cevaplayanın yanıtlarının 

uygunluğu denetlenecektir. 

Cevaplayanların sağlık durumu ya da yaşam tarzı nedeniyle hiçbir zaman verdikleri yanıtlar 

hakkında varsayımlarda bulunmamak gerekir. Anketör, varsayımlar ya da ‘Biliyorum, bir 

ihtimal bu soru size uygulanamaz ama...’ gibi bir yorum yapıp bazı soruları atlamaya yatkın 

olabilir. Böyle bir uygulama, doğru ve yansız bilgi elde edilmesini ya da baştaki sorulara 

verdiği yanıtların sonraki sorulara verdiği yanıtları ne derecede öngördüğünü öğrenmemizi 

engeller. 

536

Görüşme olabildiğince hızlı bir şekilde yapılacak ve cevaplayana, soruyu anlayabilmesi ve 

yanıt verebilmesi için yeterli zaman verilecektir. Cevaplayan, kendisini hızlı yanıt verme 

baskısı altında hissederse, o anda aklından geçen ilk bilgiyi verebilir ya da ‘Bilmiyorum’ 

diyebilir. Ayrıca, görüşmeyi hızlı bir şekilde yapmaya kalkışmak aslında süreyi uzatır, çünkü 

soruları ikinci kez sorma ihtiyacı doğacaktır. 

3.9 Aydınlatıcı Açıklamalar 

Aşağıdaki durumlarda cevaplayana aydınlatıcı açıklamalar yapmak gerekmektedir: 

• Sorulan soruya yanıt veremiyorsa, 

• Soruyu anlamamış gibi görünüyorsa ve uygunsuz yanıt veriyorsa, 

• Soruyu duymamış gibi görünüyorsa, 

• Soruya cevap verirken çok vakit harcıyorsa ve tereddüt ediyorsa, 

• Sorunun belirli bir bölümünü tekrar okumanızı istiyorsa. (Anketörün sorunun tümünü 

değil sadece anlaşılmayan bölümünü bir kez daha okuması kabul edilir bir 

yöntemdir.) 

• Seçeneklerden birini tekrar etmenizi istiyorsa. Anketör, bütün seçeneklerin hepsini 

okumalıdır ama cevaplayan, seçeneklerden birini açık bir şekilde devre dışı 

bırakmışsa, o zaman o seçeneği atlayabilir. 

• Bir terimin açıklanmasını istiyorsa. Anketör, böyle bir durumda, eğer var ise , el 

kitabında yazılı olan tanımları cevaplayana aktarmalıdır. Aksi takdirde, cevaplayan, 

sorudan bizzat ne anlamışsa o doğrultuda cevap verecektir. 

3.10 Derinleştirme 

Aşağıdaki durumlarda cevaplayana daha fazla açıklayıcı bilgiler vermek gerekmektedir: 

• Soruyu anlamış gibi görünse de, uygun olmayan bir yanıt veriyorsa, 

• Sorulan soruyu anlamamış gibi görünüyorsa, 

• Soruyu yanlış anlamışsa, 

• Cevap vermek için kafasını toplayamıyorsa, 

• Konudan uzaklaşıyor ya da ilgisiz bilgiler veriyorsa, 

• Cevabını açmak ya da söylediklerine açıklık getirmek gerekiyorsa, 

• Yarım yamalak cevap veriyor ya da cevabı açık değilse, 

• Sorunun cevabını bilmediğini söylüyorsa. 

Derinleştirme teknikleri 

• Sadece soru tekrar etmek. Cevaplayan, soruyu ikinci kez duyduğunda doğru yanıtı 

verebilir. 

• Kısa bir mola vermek. Böylelikle cevaplayana kafasını toplaması ve söyleyecek 

daha bir şeyi varsa onu düşünmesi için zaman vermiş olursunuz. Anketör, bu kısa 

molanın ne zaman ve ne kadar süre ile verileceğini bilecek kadar duyarlı olmalı. 

Kısa mola talebi genellikle bir bakışla belirtilebilir ya da baş sallama gibi jestler 

iletişimi teşvik eder. 

• Cevaplayanın yanıtını tekrar etmek. Bu yöntem, cevaplayana verdiği yanıt 

üzerinde düşünmesini sağlayan genellikle son derece etkili bir yöntemdir. Anketör, 

cevaplayanın yanıtını kayıt ederken yüksek sesle tekrar edebilir. 

537

• Yanlı yanıtlardan kaçınmak için yansız girişler kullanın. Cevaplayanı 

etkileyebilecek türden, yönlendirici sorular ya da “Yani sanırım şunu demek 

istiyorsunuz...değil mi?” şeklinde müdahalede bulunmayın. Bunun yerine “Tam 

olarak...genel olarak dendiğinde...” diyebilirsiniz. Anketör hiçbir zaman, 

cevaplayanın söylediklerini onaylıyormuş ya da karşı çıkıyormuş ya da yanıtın 

doğru ya da yanlış olduğu izlenimini vermemelidir. Cevaplayan, anketöre fikrini 

soracak olursa, anketör, müh,m olanın cevaplayanın yanıtları olduğunu söylemeli 

ve görüşmeyi sürdürmenin gerekli olduğunu belirtmeli. 

Sık rastlanan derinleştirme durumları 

• Bilmiyorum 

Cevaplayan, bir soruya karşılık olarak “Bilmiyorum” dediğinde, genel kural soruyu 

bir kez daha okumaktır. Cevaplayan yine de “Bilmiyorum” derse, anketör “Bilmiyor” 

diye kayıt etmeden önce derinleştirme yapmalıdır. Cevaplayanın yanıt verebilmesi 

için aşağıdaki türden derinleştirmelerle teşvik edilmelidir: 

En iyi tahmininizi söyleyebilir misiniz? 

Hangisi daha yakın? 

“Bilmiyorum” seçeneği yok ise, “Bilmiyorum” kaydı sol marja işaret edilir. 

Derinleştirmeden sonra da cevap hala “Bilmiyorum” ise, bu durum cevaplayanın 

aşağıdaki seçeneklerden birinde olduğu anlamına gelir: 

• Soruyu anlamamıştır ama anlamadığını söylemekten de çekiniyordur, 

• Düşünmek için zamana ihtiyacı vardır ve zaman kazanmak istemektedir, 

• Kişisel nedenlerle cevap vermek istememektedir, 

• Cevabı bilmiyordur ya da bu konuda bir fikri yoktur, 

• Uygulanamaz-Gereksiz. 

Kimi zaman, anketör, cevaplayanın kendisine uygulanamayacağını sandığı bir soru sorabilir. 

Anketör böyle bir durumda, cevaplayana bu sorunun kendisine neden uygulanamayacağını 

sormalı ve cevaplayanın yanıtı yeteri kadar açık ise o zaman da “Uygulanamaz” kaydını 

düşmelidir. Bu seçenek yok ise, “Uygulanamaz” ibaresi sol marja yazılmalıdır. 

Derinleştirmenin başarılı olabilmesi için, anketörün, cevaplayanın yanıtının neden uygun 

olmadığını ve soruya neden yanıt vermediğini anlaması gerekir. Cevaplayan açık bir şekilde 

yanıt veremediği zamanlar, onu kırmamak için, anketör, “Affedersiniz belki de yanlış 

anladım...” demelidir. 

3.11 Geri Bildirim 

Anketör, cevaplayan sorulara doğru yanıt verdiği zaman, ki yüzde 30 ila yüzde 50 

oranındadır, görüşmenin iyi gittiğini söylemelidir. Bu aynı zamanda görüşmenin gidişatını 

denetim altında tutmak anlamında gelir. Bu da motivasyonu sürdürür ve iyi performans 

sağlanmasına yarar. 

Kabul edilebilir düzeyde bir performansta şunlar bulunur: 

• Hiç kesmeden soruyu sonuna kadar dinlemek, 

• Sorulara doğru ve tam cevap vermek, 

• Soruların amacına hizmet edecek şekilde yanıt vermek, 

• Konu dışına taşmaktan kaçınmak. 

538

Aşağıdaki durumlarda cevaplayana geri bildirim yapmak gerekir: 

• Soruya odaklanmaya ve dikkatini soruya yöneltmeye ihtiyaç olduğunda, 

• Konudan uzaklaştığında, 

• Doğru olmayan ya da kişisel sorgulamalara giriştiğinde, 

• İyi performans gösterdiğinde: Dikkatli bir şekilde dinliyor ve doğru cevaplar veriyorsa. 

Geri Bildirim Teknikleri: 

• Geri bildirim türünü değişik cümleler kullanarak değiştirin, 

• Geri bildirimden sonra kısa bir mola verin, 

• Sözlü ya da sözlü olmayan, mesela gülümseyerek ya da kafa sallamayla geri bildirim 

verin, 

• Kısa cevaplar için kısa geri bildirim cümleleri, uzun cevaplar için de uzun geri bildirim 

cümleleri kullanın, 

• Cevaplayanın söylediği bazı şeyleri not alın. Böylelikle, cevaplayan söylediği şeylerin 

önemli olduğu hissine kapılarak motive olacaktır. 

Geri bildirim her zaman yansız olmalı ve anketör aşağıdaki geri bildirim cümlelerini 

kullanarak cevaplayanın performansı hakkında bilgi sahibi olmalıdır: 

Kısa geri bildirim: Ucu kapalı soruların yanıtlarını alabilmek için 

“Teşekkür ederim/Teşekkürler” 

Anlıyorum 

“Tamam“ 

Uzun geri bildirim: Uzun soru dizilerinde, ucu açık sorularda ya da yanıtlaması güç 

sorularda, cevaplayanın motivasyonunu ve ilgisini güçlendirmek için kullanılır. 

“Bu söylediğiniz mutlaka yararlı/ yararlı bir bilgi” 

Bu konuda sizin fikrinizi öğrenmek açısından yararlı 

“Anlıyorum, bunu bilmek bize yardımcı olur” 

“Bunu hatırlamak güç olabilir/Buna cevap vermek güç olabilir” 

Görevle ilgili cümleler: Cevaplayanın söylediğinin önemli olduğunu ve kayda geçirileceğini 

belirtmek için kullanılır: 

“Bu söylediğinizi yazayım” 

Bu söylediğinizi bir daha ele alayım 

“Bunu iyi anladığımdan emin olmalıyım” (Cevabı tekrarlarken) 

Cevaplayanın söylediğini dinlemenin yanı sıra, cevaplayanın jestlerine ve sesinin tonuna da 

dikkat etmek gereklidir. Cevaplayanların sözlü yanıtı karmaşık ya da iyi telaffuz edilmemişse, 

genellikle bu jestler ve ses tonu, cevaplayanın ne demek istediğine dair işaretler içerir. 

Kızgınlık ya da sıkıntı, sözlü olarak ortaya çıkmayabilir ama sözlü olmayan şekillerle 

iletilebilir. 

Geri bildirim gerektiren durumlar: 

• Cevaplayanlar uygun olmayan talepler ileri sürdüklerinde, tavsiye ya da bilgi 

istediklerinde, ya da anketörün kişisel deneyimleri hakkında bilgi sahibi olmak 

istediklerinde 

Önerilen cümleler: 

“Bu görüşmede biz aslında sizin deneyimlerinizi öğrenmek istiyoruz” 

539

“Bu meseleyi görüşme bittikten sonra konuşuruz” 

“Bu konuya daha sonra değineceğiz” 

• Cevaplayan,dağınık dağınık cevaplar ya da gereksiz bilgiler verdiğinde 

“Daha soracağım bir çok soru var bu nedenle isterseniz ilerleyelim” 

“Bu konuda konuşmak istiyorsanız, belki de görüşme bittikten sonra konuşuruz” 

• Cevaplayan doğru olmayan cevaplar verdiğinde veya sohbet etmek eğilimindeyse 

böyle durumlarda susmak oldukça etkili olabilir. 

3.12 Verileri Kaydetmek 

Anket Formuna Cevabı Kayıt Etme Kuralları 

Yansız ve güvenilir veri elde edebilmek için, soruların sadece düzgün bir şekilde sorulması 

yetmez, verilen yanıtlar da doğru bir şekilde kaydedilmelidir. Cevaplayanın verdiği tüm 

yanıtlar işaretlenmeli veya yazılmalıdır. Görüşmenin atmosferini yeniden yaratmak ve 

cevaplayanın kişiliği hakkında bir fikir edinebilmek için, cevaplayanın ne söylediğini 

kaydetmenin yanı sıra bunları nasıl söylediğini kaydetmek de önemlidir. Bu amaca ulaşmak 

için aşağıda belirtilenler yapılabilir: 

b. Cevapları, görüşme sürerken yazın 

Anketör, yanıtları, cevaplayan konuşurken işaretlenmeli/yazmalıdır ki, daha sonra 

yazmaya kalkışırsa, önceden verilmiş yanıtları tam olarak hatırlamayabilir. 

c. Söyleneni işaretleyin/yazın, söylenmiş olduğu gibi işaretleyin/yazın (Sözlü 

raporlama) 

Cevaplar, her görüşmede, cevaplayanın havasını yansıtabilmesi için, dilbilgisi, 

cümleler ya da deyimler nasıl kullanılmışsa aynen olduğu gibi, kelimesi 

kelimesine işaretlenmeli/yazılmalıdır. 

Verilerin yanlış ya da eksik aktarılmaması için cevaplar, özetlenmemeli ya da 

başka türlü işaretlenmeli/yazılmamalıdır. Cevabın uzunluğu, cevaplayanın 

kullandığı kelimeler, örnekler ve deyimler kıymetli bilgi sağlar. 

Cevap uzun olsa bile, soru ile ilgili her şey işaretlenmeli/yazılmalıdır. “Eğer” ya 

da “Ama” gibi bağlaçlar özel olarak kaydedilmeli ayrıca duyguların şiddetini 

belirten “çok fazla” ya da “az bir şey” gibi sıfatlar da işaretlenmeli/yazılmalıdır. 

Ucu kapalı soruları açıklamak için söylenen bilgiler kaydedilmemelidir. 

Konu dışına çıkmalar kaydedilmemelidir, sadece araştırma ile ilgili cevaplar 

kaydedilmelidir. 

Kararsızlıklar, mırıldanmalar ya da geri bildirim bilgileri kaydedilmemelidir. 

Yorum ya da açıklamalar, soru formunda tekabül eden sorudan sonra köşeli 

parantez içinde yazılmalıdır. 

Cevaplayanın ilgisini canlı tutunuz. Anketör, kendini olduğu gibi cevapları 

kaydetmeye verirse cevaplayan sıkılabilir. Cevaplayanın yanıtını yazarken 

cevabı yüksek sesle tekrarlamak yararlıdır. Bu sayede cevaplayan yanıtını 

değiştirebilir ya da ikinci kez duyduğunda cevabını geliştirebilir. 

Not almak için Yol ve Yöntemler : 

• Rahatça not tutabilecek bir yer bulmak önemlidir. Anketör, cevaplayanın karşısına 

oturmalı ya da aldığı notların başkası tarafından görülmediği bir yere oturmalı. 

540

• Cevaplayan, konuşmaya başlar başlamaz, anketör de kaydetmeye başlamalıdır 

böylece bir sonraki soru için zaman kaybedilmez. 

Veri Kayıt Etme Teknikleri : 

• Yazı için kurşun kalem kullanın. Soru formundan herhangi bir bilgiyi silmek ve 

yeniden işaretlemek için kolaylık sağlar. 

• Bütün soruların sorulmuş olduğunu kontrol edin. Eğer bir soru yanlışlıkla atlanmışsa, 

bunu düzeltmek mümkün. Cevaplayan, seçeneklerden birinde cevabını değiştirirse, 

yeni verdiği cevabı kaydetmek gerekir. 

• Her görüşmenin özellikleri kayıt edilmeli ve aşağıdaki bilgiler her soru formuna 

yazılmalıdır: Anketörün adı, anket numarası, örnekleme kimliği, görüşme numarası ve 

görüşmenin tarihi düzgün kaydedilmelidir. 

Kodların işaretlenmesi: 

• Anket formlarına işaretlenen bilgiler optik okuyucu ile bilgisayar ortamına aktarılacağı 

için işaretlemelerin teknik olarak doğru bir şekilde işaretlenmesi gerekmektedir. 

Bunun için eğitimlerde de anlatıldığı gibi yuvarlaklar içine yazılmış olan kodların 

yumuşak uçlu bir kurşun kalem ile, yuvarlağın dışına taşmayacak biçimde 

karalanacaktır. Yapılabilecek yanlış işaretlemeler yumuşak ve iz bırakmayan bir silgi 

ile silinerek doğru seçenek işaretlenecektir. Form üzerine başka işaret ve karalama 

yapılmayacaktır. 

3.13 Düzeltme 

Anketör, haneden ayrılmadan önce, soru formunu gözden geçirmeli, her şeyin tam olduğunu, 

herhangi bir eksik soru olmadığını denetlemelidir. Görüşme biter bitmez, anketör soru 

formunu gözden geçirirken aşağıda belirtilen konulardan emin olmalıdır: 

• Bütün sorulara cevap verildi, 

• Kayıt edilen bilgiler başkalarının okuyabileceği kadar açık ve okunaklıydı, 

• Yorumlar bölümünün işaretlerinin / / arasına yazıldı, 

• Ucu açık soruların yanıtları, kısaltma olarak değil tam cümle olarak yazıldı, 

• Anketör Gözlemleri ve Rapor tamamlandı. 

Anketör kapak sayfasını da doldurmalı ve aşağıda belirtilen noktaları denetlemelidir: 

• Anketörün adı, görüşme numarası, tarih, görüşmenin süresi ve gözden geçirmedüzeltme 

süresi gibi bilgilerde eksiklik yok 

• Örnekleme adresi doğru 

• Hane halkı ile yapılan tüm görüşme girişimleri kaydedildi aynı şekilde yeniden 

görüşme bilgileri de yazıldı 

Anketör, tamamlanmış bu soru formunu hızlı bir şekilde il sorumlusu/denetçisine iletmelidir. 

Böylelikle, başka görüşmelerin hatalı bir şekilde yapılmasını önleyecek herhangi bir 

yönetimsel ya da işlemsel hata da kaydedilmiş olacaktır. 

541

İŞ / MESLEK SINIFLANDIRMASI (ILO) 

01 İLMİ VE TEKNİK ELEMANLAR (SERBEST MESLEK SAHİPLERİ VE BUNLARLA İLGİLİ MESLEKLER 

DAHİL) 

- Fizikçiler, Kimyagerler ve Bunlarla ilgili Meslekler. 

- Mimarlar, Mühendisler ve Benzeri Teknik Elemanlar 

- Pilotlar, Güverte Subayları, Makine Subayları (Deniz ve Hava) 

- Biyologlar, Fenni Ziraatçılar ve Benzeri Teknisyenler 

- Tıp ile İlgili Meslekler 

- İstatistikçiler, Matematikçiler, Sistem Analizcileri ve Benzeri Teknisyenler 

- İstatistikçiler, Matematikçiler, Sistem Analizcileri ve Benzeri Teknisyenler 

- Ekonomistler 

- Mali Müşavir ve Muhasebeciler 

- Hukuk ile İlgili Meslekler 

- Öğretim ile ilgili Meslekler 

- Din Adamları ve Benzerleri 

- Yazarlar ve Mecmua Edebiyatla ilgili Diğer Eserler 

- Heykel tıraş, Ressam, Fotoğrafçılar ve ilgili Yaratıcı Sanat Mensupları 

- Müzik ve Sahne Sanatçıları ve Eğlence ile ilgili Diğer Sanatkarlar 

- Sporcular ve Sporla ilgili Diğer Meslekler 

- Başka Yerde Sınıflandırılmamış İlmi ve Teknik Meslekler ve Benzerleri 

02 MÜTEŞEBBİSLER, DİREKTÖRLER VE ÜST KADEME YÖNETİCİLER 

- Yasama Organları ve Kamu Sektörü Üst Kademe Yöneticileri. 

- Müteşebbisler ve Yöneticiler (Ticaret Hariç) 

03 İDARİ PERSONEL VE BENZERİ ÇALIŞMALAR 

- Büro Memurları Grup Şefi. 

- Kamu idare Memurları 

- Stenolar, Daktilolar, Kart ve Rulo Dergi Makineleri Operatörleri 

- Muhasebe Memurları 

- Kasiyerler ve Benzeri İşte Çalışanlar 

- Toplama İşlemleri Yapan Makineler Üzerinde Çalışanlar 

- Ulaştırma Haberleşme Servis Şefleri 

- Şeftren ve Bilet Toplayan (Kondüktör) 

- Posta Dağıtıcısı (Müvezzi) 

- Telefon ve Telgraf Operatörleri 

- Başka Yerde Sınıflandırılmayan İdari Personel ve Benzeri Çalışanlar 

04 TİCARET VE SATIŞ PERSONELİ 

- Müdürler (Toptan ve Perakende Ticaret) 

- Toptan veya Perakende Ticarette Müteşebbis ve Yöneticiler (İşe Bakan Mal Sahibi) 

- Satış ve Alım Şefi 

- Ticarethane Memur ve Teknisyeni, seyyar Tüccarlar 

- Sigorta Acentesi ve Emlak Komisyoncuları, Gelir Senetleri Simsarları, Müesseselerin Satış Servisi Memurları, 

Satıcılar, Açık Arttırma ile Satış Yapanlar (Müzayede Memurları) 

- Satış Komisyoncuları, Ticaret Memurları ve Benzeri İşlerde Çalışanlar 

- Başka Yerde Sınıflandırılmamış Ticaret ve Satış Personeli 

05 HİZMET İŞLERİNDE ÇALIŞANLAR 

- Otel, Kahvehane, Oyun Salonları, Lokanta, Gazino, Pastane, Sinema, Tiyatro ve Benzeri Yerlerin Müdürleri 

- Otel, Kahvehane, Oyun Salonları, Lokanta, Gazino, Pastane, Sinema, Tiyatro ve Benzeri Yerlerin Müdürlerini İdare 

eden Müteşebbis Mal Sahipleri 

- Aşçı, Garsonlar, Barmen ve Benzeri Çalışanlar 

- Hizmetçiler ve Benzerleri 

- Mülk Bekçileri, Temizlik İşçileri 

- Elbise Temizleyicileri, Çamaşırcı ve Ütücüler 

- Berberler, Güzellik Salonu Uzmanları ve Benzeri Çalışanlar 

- Güvenlik ve Koruyucu Hizmet Personeli 

- Başka yerde Sınıflanmayan 

542

06 TARIMCI, HAYVANCI, ORMANCI, BALIKÇI VE AVCILAR 

- Tarım İşletme Şef ve Müdürleri (Kahyalar dahil) 

- Tarım İşletmecisi (Üreticiler) 

- Tarımda Çalışanlar 

- Orman İşlerinde Çalışanlar 

- Balıkçılar, Avcılar ve Benzeri İşlerde Çalışanlar 

07 TARIM DIŞI ÜRETİM FAALİYETLERİNDE ÇALIŞANLAR VE ULAŞTIRMA MAKİNALARINI 

KULLANANLAR 

- İşin Yönetmenleri ve Benzerleri 

- Madenci, Taşçı, Sondajcı ve Benzeri İşlerde Çalışanlar 

- Metal İşleme ve Üretim İşçileri 

- Ağacın İlk Hazırlama İşlerini Yapan İşçiler ve Kağıt İmalatı 

- Fırın ve Kimya Aletleri Kullanıcıları 

- Dokuma İşçileri 

- Debboğlar, Dericiler, Sepiciler ve Kürkçülük İşleri 

- Gıda ve İçki Sanayi İşçileri 

- Tütün İşçileri 

- Terziler, Döşemeciler ve Benzeri Meslekler 

- Ayakkabı ve Deri İşçileri 

- İnce İş Marangozluğu, Marangozluk ve Benzeri İşçiler 

- Taş Yontma ve Oyma İşçileri (Mermer de dahil) 

- El Emeği ile Çalışan ve Metal İşleyen İşçiler 

- Makine Montajcıları , Hassas, Dakik Aletçiler ve Tamirci Makinistler (Elektrik Hariç) 

- Elektrikçiler, Elektronikçiler ve Benzeri Çalışanlar 

- Radyo, Televizyon ve Yayın İstasyonları Operatörleri 

Ses ve Sinema Projeksiyon Aletleri Operatörleri 

- Kurşun Boru ve Sıhhi Tehsisatçılar, Tenekeci, Bakırcılar, Metal Boru Monitörleri 

- Mücevherciler ve Kuyumcular 

- Cam ve Camdan Eşya İmali, Seramik Toprak Mamülleri İşçileri 

- Plastik Madde ve Kauçuk İmalat İşçileri 

- Kağıt, Karton ve Kaplama Eşyalar 

- Mürettip, Baskıcı, Ciltci ve Benzeri İşlerde çalışanlar 

- Boyacılar 

- Başka Yerde Sınıflandırılmış İstihsal ve Benzeri İşlerde Çalışan İşçiler 

- Yapı Kalfası, Dülger ve Diğer İnşaat İşlerinde Çalışan İşçiler 

- Sabit Tesis Makineleri Kullanıcıları 

- Tahmil Tahliye İşçisi ve Yapı Makineleri Kullanıcıları 

- Ulaştırma Makineleri kullanıcıları 

08 MESLEKLERİ TAYİN EDİLMEYENLER 

- İlk Defa İş Arayanlar, Mesleksizler ve Bir İşi Tutmayan Boşlar 

- Bir İşte Çalışan Fakat Mesleğini Sarih Olarak Tarif edemeyenler 

- Ordu Mensupları (Esas Meslek sorusuna Er Diye Cevap Verenlerin Meslekleri Meçhul Olarak Anılacaktır. Sivil Memur 

ve Sanatkarlar Hariç) 

- Başka Yerde Sınıflandırılmış sıra İşçileri 

- Meçhul (Meslek Sorusu Cevapsız Kalanlar) 

00 YOK (Ev Kadınları, Emekliler, İrat Sahipleri, Öğrenciler, Çalışamaz Halde Olanlar ve Hapislerden Mesleği olmayanlar) 

543

ANKETÖR BİLGİ KARTI – 1 

Soru: 0801 

Bu soru yanıtlanırken, aşağıdakileri kapsayacak 

şekilde, hanenin tüm gıda harcamaları dikkate 

alınacaktır.0 

• Herhangibir tahıl ürünü 

• Et ürünleri 

• Süt ürünleri 

• Sebzeler 

• Meyveler 

• Yemek için kullanılan sıvı yağ 

Aşağıdakileri de dahil ediniz 

• Ev dışında satın alınan ve ayakta yenen 

(sokakta yenen sandviç, simit vb) yiyecekler 

DİKKAT tütün ve alkol dahil edilmeyecek 

Soru: 0809 

Bu soru yanıtlanırken, üretilen ve/veya satılan 

ürünlerden veya hizmetlerden elde edilen 

gelirlerin tümü dikkate alınacaktır. 

• Pazarlama 

• Çiftçilik 

• Balıkçılık 

• Avcılık 

• Ustalık 

Aynı şekilde 

• Herhangibir kazanç 

• Emekli maaşı 

• Ayni yardımları da dahil ediniz 

Soru: 0805 

Bu soru yanıtlanırken, aşağıda verilen, hanedeki bütün 

harcamalar dikkate alınacaktır. 

• Yiyecek 

• Barınma 

• Su 

• Elektrik 

• Telefon 

• Araç ve gereçler 

• Aydınlatma ısınma 

• Mobilya 

• Giyecek 

• Temizlık malzemesi 

• Yemek pişirmede kullanılan yakıt 

ORTADÜZEYDE 

Fiziksel Aktiviteler 

Orta düzeyde fiziksel güç 

kullanımı gerektirir. 

Normalden daha zor nefes 

alıp vermenize sebep olur. 

Örnekler: 

• Temizlik 

• Çiftlik işleri 

• Boya/badana 

• Bahçe işleri 

• Yüzme 

• Sürekli yürüyüş 

• Merdiven çıkma 

• Ulaşım 

• Eğitim 

• Tüm sosyal aktivite ve 

eğlence giderleri 

Fiziksel Aktivitelerin Listesi 

İLERİ DÜZEYDE 

Fiziksel Aktiviteler 

İleri düzeyde fiziksel güç 

kullanımı gerektirir. 

Normalden çok daha zor nefes 

alıp vermenize sebep olur. 

Örnekler: 

• Ağır yükler taşıma 

• Ağır inşaat işleri 

• Kazma 

• Küreme 

• Odun kesme 

• Koşma 

• Yorucu / ağır sporlar 

Beslenme 

SEBZELER (Şunlar sayılır) 1 Porsiyon Örnek 

Yeşil yapraklı çiğ sebzeler 1 tas/kase (250 cl) Ispanak, kıvırcık, marul 

Diğer pişirilmiş ya da çiğ 

Domates, havuç, kabak, mısır, çin 

½ tas/kase 

doğranmış sebzeler 

lahanası, taze fasulye, soğan vb. 

Sebze suyu 

½ tas/kase 

MEYVELER (Şunlar sayılır) 

Elma, muz, portakal 

Doğranmış, pişirilmiş, konserve 

meyve 

Meyve suyu 

1 Porsiyon 

Orta boy 1 adet 

½ tas/kase 

½ tas/kase 

Yapay tatlandırıcı kullanılmamış 

1 bardak meyve suyu gibi 

Alkol Kullanımı 

Standart bira şişesi (285ml) 

1 tek (30 ml) 

Standart kadeh 

Orta büyüklükte 

1 bardak şarap (120 ml) 

1 ölçek aparatif (60 ml) 

Not: standart içki (ülkesine göre) 8-13g etil alkol içerir 

ALKOL EŞDEĞERLİKLERİ 

1 Kadeh 1 Şişe bira 

1 Kadeh 

6 Kadeh 1 kasa bira (24 şişe) 24 Kadeh 

1 Kadeh 

1 Bardak şarap 

1 Şişe 

şarap 

1 Wine cooler 

1 Kokteyl 

35’lik rakı, votka, 

cin 

70’lik rakı, votka, cin 

1 kadeh 

8 kadeh 

12 kadeh 

544

ANKETÖR BİLGİ KARTI – 2 

SAĞLIK KURUMUNA YATIŞ NEDENLERİ KODLAR (Soru 0402) 

Kod No Nedenler Kod No Nedenler 

1. Teşhis ve kontrol 6. Kaza, yaralanma ve zehirlenme 

2. Ameliyat 7. Ruhsal nedenler 

3. Hastalık nedeniyle tedavi 8. Yaşlılık 

4. Fizik tedavi ve rehabilitasyon 9. Diğer 

5. Doğum ve aile planlaması 

KRONİK HASTALIKLAR LİSTESİ (Soru 0401a) 

BEBEKLER VE OYUN ÇAĞI ÇOCUKLARI (0-6 yaş) 




OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARI (7-14 yaş) 





• Eğitime uyamama (okul başarısı) 

GENÇ YETİŞKİNLER (40 yaşına kadar) 


• Meme kanseri 

• Anemi (kansızlık) 

• Meslek hastalıkları (iş nedeniyle) 

• Sifiliz (firengi) 

• Hipertansiyon (yüksek tansiyon) 

• Kanser 

• Glokom (göz tansiyonu yüksek) 

• Diyabetes mellitus (şeker hastalığı) 

• Böbrek hastalıkları (taş, nefrit=iltihap) 

• Kalp-damar hastalığı 

• Romatoid artirit (romatizma) 

• Dejeneratif artirit (kireçlenme) 


• Kronik bronşit 

• Asthma 

• Alkol bağımlılığı (alkolizm) 

• Şizofreni 

• Depresyon 

YETİŞKİNLER VE YAŞLILAR 

• Demans (burgun) 

• Epilepsi (sara) 

• Parkinson 

• Katarakt 

• Görme kaybı 

• İşitme kaybı 

• Romatizmal kalp hastalığı (kalp kapakları) 

• Kalp damarlarında hastalık (anjio-miyokard 

infaktus) 

• Felç (inme) 

• Peptik ülser 

• Safra yollarında taş 

• Prostat 

• Ekzema 

• Diş çürüğü 

YARALANMA TİPLERİ (SORU 6306 a) 

1- Düşme 

2- Yanma 

3- Zehirlenme 

4- Suda boğulma 

5- Ateşli silah yaralanması 

6- Kesici silah yaralanması 

7- Şiddet 

8- Hayvan ısırması ve sokması 

9- Diğer 

545

İPUCU KARTLARI 

Şu andaki kendi 

sağlık durumunuz 

Yetişkinlikte oluşan 

tam körlük 

Gözlük olmadan 

uzağı görememe 

Kronik bel ağrısı 

(Uzun süredir devam eden) 

Bacağın dizden altı kesilmiş 

(Takma bacak yok, 

koltuk değneği var) 

Alkol bağımlılığı 

546

Kaynaklar 

1. Devlet İstatistik Enstitüsü, 2000 Genel Nüfus Sayımı. Basım Yılı: Mayıs 2003. 

2. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 1998. Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü. 

Basım Yılı:Ekim 1999. 

3. Devlet İstatistik Enstitüsü Hanehalkı Tüketim Harcamaları Anketi Sonuçları, 1994, Yayın, 

No:2030. 

4. Manisa Nüfus ve Sağlık Araştırması, 1999. Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk 

Sağlığı Anabilim Dalı. Proje No: 1999 / 07. 

5. Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik Projesi, Türkiye’de Bazı Hastalıklara Yönelik Birden Fazla 

Sayıda Gerçekleştirilmiş Araştırmaların Özetleri, 2003. 

6. Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu, 1998. 

7. Rabin, R., Charro, F.: EQ-5D: a measure of health status from the EuroQol Group, The 

Finnish Medical Society Duodecim, Ann med.; 33: 337-343, 2001. 

8. Dolan, P. : Modeling Valuations for EuroQol Health States, Medical Care, 35 (11):1095-1108, 

1997. 

9. World Health Report 2002, Reducing Risks, Promoting Healthy Life 

10. Joint Who/Fao Expert Report On Diet, Nutrition And The Prevention Of Chronic Disease, 3, 

March, 2003 

11. WHO, A Global Strategy on Diet, Physical Activity and Health. World Health Assembly 

Resolution 55.23. 

12. Global Alcohol Status Report 2002, World Health Organization 

13. Cochran, W.G. (1977), Sampling Techniques. 3rd Ed. New York: John Wiley & Sons. 

14. Eltinge, J.L. and D.S. Jang (1996), Stability measures for variance component estimators 

under a stratified multistage design. Survey Methodology 22, 157-165. 

15. Kish, L. (1965), Survey Sampling. New York: John Wiley & Sons. 

16. Korn, E.L. and B.I. Graubard (1990), Simultaneous testing of regression coefficients with 

complex survey data:use of Bonferroni t statistics. 

17. Satterthwaite, F.E. (1941), Synthesis of variance. Psychometrika 6, 309-316. 

18. Satterthwaite, F.E. (1946), An approximate distribution of estimates of variance components. 

Biometrics Bulletin 2, 110-114. 

19. Stata Corp (2003), STATA Statistical Software Release 8.0. Survey Data Program. 

College Station, TX: Stata Corporation. 

20. Wolter, K.M. (1985), Introduction to Variance Estimation. New York: Springer. 

547

Hane HalkÄ± AraÅtÄ±rmasÄ± Ara Raporu - TÃ¼rk Toraks DerneÄi

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

Hane HalkÄ± AraÅtÄ±rmasÄ± Ara Raporu - TÃ¼rk Toraks DerneÄi