Roma Hukukunda Alım Satım Akdinde Hasarın İntikali - Ankara ...
Roma Hukukunda Alım Satım Akdinde Hasarın İntikali - Ankara ... Roma Hukukunda Alım Satım Akdinde Hasarın İntikali - Ankara ...
III. Son derece alâka çekici olan bu fikirlerden sonra Profesör Sonwarz'm arzu ettiği ilmî münakaşa olmamış, büyük bir ihtiyaçtan doğan problem ele alınmamıştır. Esat Arsebük'ün ayna sene sonunda çıkan «Hususî Akit Tipleri» yazısında (3) 87 ilâ 141 de Satış akti etraflıca incelendiği halde bu probleme hiç temas edilmemiş, Zerrin Akgün'ün 1953 yılında çıkan iki yazısı «Menkul Bey'inde Hasar» (4) ve «Gayrimenkul satış vaadi ve gayrimenkul bey'inde hasar» (5) meselenin yukarda temas edilen tarafını hiç ele almamış, ezcümle Borçlar Kanunu 210 muvacehesinde B. K. 183' ün durumunu hiç incelememiştir. Zerrin Akgün'ün «Menkul bey'inde hasar» yazısının sonunda, Cevat Abdürrahtan Gücü ı, ün, Schwarz'ınkâlne muvazi ve ona takaddüm eden Roma Hukuku ve Avrupa hukuklarına dayanmadığı halde, sırf ihtiyaç sebebiyle yaptığı tenkide temas ettiği halde bu problem üzerinde -tevakkuf etmediğini görüyoruz (7). Turan Bakır tarafından 1954 yılında neşredilen «Alım Satım aktl'lnde hasar problemi» (8) de meseleyi bu bakımdan ele almamış, problemin bu cihetine hiç temas etmeden kanun hükümlerini zikr ve izah etmekle iktifa etmiştir. Bütün bu yazılarda Prof. Schwarz'ın yazısı hiç zikredilmemektedir. Hasa; Problemine tahsis ettiği ve Schwarz'ın konferansından daha evvel neşredilmiş olan iki yazısının birincisinde «Ticarî Bey'de Hasar»da daha çok mücbir sebep, kaza meselesine temas eden ve neticede «Hasar, akitler arasındaki borç münasebetlerinde, ait olduğu tarafın talep hakkının sukutunu mucip imkânsızlık» olduğunu söyliyen (10), ikinci bir yazısında «Mecellede ha,sar» (11) problemi ile meşgul olan Prof. Halil Arslanlı, ikinci yazısında «Gerçi hasarın intikalinde teslim sistemi müdafaa edilebilir. Hattâ belki modern ihtiyaçlara en uygun sistem teslim usulüdür. Şunu bilhassa tebarüz ettirmek isterik ki buradaki münakaşanın hedefi hangi sistemin elverişli olduğunu tayin (3) Esat Arsebük, Hususî akit tipleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der.. gisi. CUt V. 1948. sayı İA. s. 85 - 153. (4) M. Zerrin Akgün, Menkul Bey'inde hasar. Ad. Vergisi Yd 44. 1953. Sayı 3. s. 251 - 263. (5) M. Zerrin Akgün, Gayrimenkul satış vaadi ve gayrimenkul beyinde hasar. Ad. Dergm. Yd 44. 1953. Sayı 5. s. 445 - 465. (6) Cevat Abdurrahim Gücün, Nazari ve ameli hukuk davaları. 2 inci Kitap. İstanbul 1946. s. 542 v. d. (7) Z. Akgün, a. g. yazı. s. 261 - 262. (8) Turan Bakır, Alım satım akünde hasar problemi. Ad. Dergisi Yıl 45, 1954. Sayı 9. s. 1091 - 1103. (9) Halâ Ardatdı, Ticarî Bey'de hasar. İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, cüt XIII. 1947. Sayı 4 s. 1451 v. d. (10) H. Arslanlı, a. g. yazı. s. 1474. (11) HalM Arslanlı, Mecellede Hasar. İstanbul Hukuk Fakültesi mecmua».. cSt. XIV. 1948. $ayı 1-2. s. 248 v. d. 125»
değildir. Hasarın intikalinde akit, mülkiyet veya teslim esası kabul edil aiiş olabilir. Bunlardan hangisi kabul edilmiş olursa olsun terviç edilen sistem icabı mevzu hükümle: arasında da ahenk bulunmalıdır..» (12) şeklinde meselenin mıihrak noktasını belirtiyor, fakat belki de mevzuunun yalnız Mecelle olması sebebiyle bu günkü hükümler üzerinde fazla durmuyor. Prof. Hüseyin Avni Göktürk de 1951 senesinde neşrettiği «Borçlar Hukuku. İkinci Kısım. Aktin muhtelif nevileri» kitabında (13) meseleye yalnız kanundaki hükümlerin gösteril mesi tarzında temas etmiş, problemin en can alacak noktası olan B. K. 183 ve 210 arasındaki münasebete Jniç temas etmemiş, bu iki maddenin telif imkânlarını da aramamıştır. Profesör Sohvvarz'ın yaptığı tenkide kısa da olsa temas eden, «Borçlar Hukuku Dersleri — Hususî Borç Münasebetleri» eseri (14) ile P:o fesör Necip Bdılge olmuştu:. Sohwarz'in ileri sürdüğü fikirlere yalnız İşaret etmekle iktifa eden müellif (15), Hasar bakımından yaptığı tahlilde daha çok B. K. 117 ile 183 a:asındaki münasebet üzerinde durmakta, — 183'ün 117 nin «Kanun veya akit ile borcun ifasından evvel bile vukua ge len zararın, alacaklıya tahmil edilmiş olduğu hailler bundan müstesnadır» hükmüne göre istisnaî hükümlerden biri olduğu neticesine varmaktadır Borçlar Kanunu 210 ile mevcut münasebet tetkikin konusu yapılmamış, nev'en tayin edilmiş eşya satımında ve taliki şarta bağlı akitlerde hasar p:oblemi üzerinde durulmuştur. Prof. Şakir Berki «Borçlar Hukuku. Kitap II. Hususî Hükümler» (16) de de Bey'ide Nef'i ve Hasar bahsinde, Borçlar Kanunu 183 ün hükümlerini tekrarla yetinmiş, asıl problemin diğer maddeler ka:şısmdaki duru muna temas etmemiştir. Bu durum karşısında Prof. Schwarz'ın ilmî bir münakaşaya davetinin cevapsız kaldığı söylenebilir. Kimse meselenin asıl mühim cihetine temas etmemiş, problem ihtiyacı karşılıyacak şekilde hal edilmemiş, bi: hal tarzı bulunmamıştır. Nitekim tatbikat, Profesör Schwarz'm haklı olarak dediği gibi, halktan her hangi bir kimsenin, hatta her hangi bir tüccarın aklına gelmiyeceği, hakkaniyete aykırı şeklinde devam etmektedir: «Tür- (12) Ayni yazı. s. 270. (13) H. Avni Göktürk, Borçlar Hukuku. İkinci kıstm. Aktin muhtelif nevileri. Ankara 1951. s. 391 - 392. (14) Necip BUge, Borçlar Hukuku dersleri. Hususî Boırç münasebetleri. Ankara 1958. «. 2B M 30. (15) Ayni eser. s. 29 not 3. (16) Şakir Berki, Borçlar Hukuku. Kitap II. Hususi Hükümler. Ankara 1958. s. 9 - 11. 126
- Page 1 and 2: ROMA HUKUKUNDA ALIM SATIM AKTINDE H
- Page 3: kümlerine rağmfn, yepyeni bir fik
- Page 7 and 8: Roma Hukukunun gerek ilmî araştı
- Page 9 and 10: Inst. III, 23, 3. Alım satım akti
- Page 11 and 12: dum». Satım aktinin yapılmalınd
- Page 13 and 14: prensibini ihtiva eden metinlerin k
- Page 15 and 16: lay bozulan mallan görüyoruz. Kol
- Page 17 and 18: deki mes'uliyetin, mevcut bir anla
- Page 19 and 20: ilgili akitlerde (ezcümle Mandatum
- Page 21: cuhım'a muvazi olarak her bal ve
değildir. <strong>Hasarın</strong> intikalinde akit, mülkiyet veya teslim esası kabul edil<br />
aiiş olabilir. Bunlardan hangisi kabul edilmiş olursa olsun<br />
terviç edilen sistem icabı mevzu hükümle: arasında da ahenk<br />
bulunmalıdır..» (12) şeklinde meselenin mıihrak noktasını belirtiyor,<br />
fakat belki de mevzuunun yalnız Mecelle olması sebebiyle bu günkü<br />
hükümler üzerinde fazla durmuyor. Prof. Hüseyin Avni Göktürk de<br />
1951 senesinde neşrettiği «Borçlar Hukuku. İkinci Kısım. Aktin muhtelif<br />
nevileri» kitabında (13) meseleye yalnız kanundaki hükümlerin gösteril<br />
mesi tarzında temas etmiş, problemin en can alacak noktası olan B. K.<br />
183 ve 210 arasındaki münasebete Jniç temas etmemiş, bu iki maddenin<br />
telif imkânlarını da aramamıştır.<br />
Profesör Sohvvarz'ın yaptığı tenkide kısa da olsa temas eden, «Borçlar<br />
Hukuku Dersleri — Hususî Borç Münasebetleri» eseri (14) ile P:o<br />
fesör Necip Bdılge olmuştu:. Sohwarz'in ileri sürdüğü fikirlere yalnız İşaret<br />
etmekle iktifa eden müellif (15), Hasar bakımından yaptığı tahlilde<br />
daha çok B. K. 117 ile 183 a:asındaki münasebet üzerinde durmakta, —<br />
183'ün 117 nin «Kanun veya akit ile borcun ifasından evvel bile vukua ge<br />
len zararın, alacaklıya tahmil edilmiş olduğu hailler bundan müstesnadır»<br />
hükmüne göre istisnaî hükümlerden biri olduğu neticesine varmaktadır<br />
Borçlar Kanunu 210 ile mevcut münasebet tetkikin konusu yapılmamış,<br />
nev'en tayin edilmiş eşya satımında ve taliki şarta bağlı akitlerde hasar<br />
p:oblemi üzerinde durulmuştur.<br />
Prof. Şakir Berki «Borçlar Hukuku. Kitap II. Hususî Hükümler» (16)<br />
de de Bey'ide Nef'i ve Hasar bahsinde, Borçlar Kanunu 183 ün hükümlerini<br />
tekrarla yetinmiş, asıl problemin diğer maddeler ka:şısmdaki duru<br />
muna temas etmemiştir.<br />
Bu durum karşısında Prof. Schwarz'ın ilmî bir münakaşaya davetinin<br />
cevapsız kaldığı söylenebilir. Kimse meselenin asıl mühim cihetine temas<br />
etmemiş, problem ihtiyacı karşılıyacak şekilde hal edilmemiş, bi: hal<br />
tarzı bulunmamıştır. Nitekim tatbikat, Profesör Schwarz'm haklı olarak<br />
dediği gibi, halktan her hangi bir kimsenin, hatta her hangi bir tüccarın<br />
aklına gelmiyeceği, hakkaniyete aykırı şeklinde devam etmektedir: «Tür-<br />
(12) Ayni yazı. s. 270.<br />
(13) H. Avni Göktürk, Borçlar Hukuku. İkinci kıstm. Aktin muhtelif nevileri.<br />
<strong>Ankara</strong> 1951. s. 391 - 392.<br />
(14) Necip BUge, Borçlar Hukuku dersleri. Hususî Boırç münasebetleri. <strong>Ankara</strong><br />
1958. «. 2B M 30.<br />
(15) Ayni eser. s. 29 not 3.<br />
(16) Şakir Berki, Borçlar Hukuku. Kitap II. Hususi Hükümler. <strong>Ankara</strong> 1958.<br />
s. 9 - 11.<br />
126
Change language