Dosyayı İndir - Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

42
altında, davranışların nedenlerini, sebep-sonuç ilişkilerini bulmayı amaçlayan
gözlemlerdir (Özgüven, 2005).
Gözlemin, katılmalı ve katılmalı olmayan (sistemli gözlem) olmak
üzere iki türü vardır. Sistemli gözlemde objektif davranış ölçüleri ya da
benzeri gözlenebilir olaylar, gözlem üniteleri birimlerinin gözlenmesi işlemleri
ile iç içedir. Sistemli gözlemde yapılandırılmış bir kayıt tutma tekniği kullanılır.
Katılmalı gözlemde ise gözlemci gözlenen etkinliklerin düzenli bir
katılımcısıdır ve onun rolü katılımcı ve gözlemci olmak üzere ikilidir. Diğer
katılanlar tarafından bu durum bilinmez (Balcı, 2004). Bu yöntemde
gözlenecek davranışların çok iyi tanımlanması gerekmektedir. Belirlenen bu
davranışların doğru olarak gözlenebilmesi için çeşitli ölçütlerin sağlanmış
olması gerekmektedir.
Küçük çocukları değerlendirmede, test uygulamasına alternatif olarak
günlük etkinlik ortamlarında sistematik gözlemler yapma tercih edilmektedir.
Gözlem yöntemi, çocuk ve öğretmen arasında iyi bir etkileşimin olduğu ve
aktif bir eğitim programına tam olarak uyar. Dikkatli gözlem çaba
gerektirmesine rağmen, çocuğun yaptığı etkinliği ya da davranışı en az
düzeyde de olsa engeller (Epstein ve diğerleri, 2004).
Özellikle katılmalı olmayan (sistemli) gözlem türünde bilgileri
kaydetmek için çeşitli araçlar kullanılabilir. Öğretmen gün içinde yapılan
etkinliklerde önemli gördüğü noktaları küçük kâğıtlara yazarak bir panoya ya
da bir yere yapıştırabilir. Başka bir yöntem olarak her bir çocuk için ayrı bir
sayfanın ya da bölümün olduğu not defterleri oluşturabilir. Her bir çocuğun
sayfasına önemli gördüğü gözlemlerini yazabilir. Bu yöntemler çocuklar
hakkında önemli bilgiler sağlamakla birlikte daha ayrıntılı ve geçerli bilgiler
elde edebilmek için, çeşitli alanlarda özel olarak oluşturulmuş gözlem formları
ve gelişim kontrol listeleri de bu amaçlar için kullanılabilir. Böylece tam olarak
hangi durumu gözleyeceğini bilen öğretmen çocukların etkinliklerini bu yönde
dikkatlice takip eder. Bu formlarda gözlenecek durumlar, çocukların gelişim
özelliklerine uygun olarak basamaklandırılmalı ve açıkça ifade edilmelidir.
Formlara mutlaka tarih yazılmalıdır. Böylece çocukların zaman içindeki