Dosyayı İndir - Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

20
fonksiyonu ilişkilerin, sayıların ve sınıflandırmanın anlaşılması gibi düşünsel
süreçlerde görülür. Bütün bu davranışlar, çocuğun performansını etkileyecek
zihinsel semboller üretebildiğini ifade eder (Ömeroğlu ve Kandır, 2005) .
Dört yaş civarındaki çocuklar, var olduğunu bildiği fakat somut olarak
göremediği olayları anlamada zorluk yaşarlar, bu nedenle de kuralları
anlamlandırmaları ve uygulamaları zor olur. Beş yaşına doğru çocuk,
nesneleri zihinsel olarak temsil eder ancak bu kavramlar ve semboller
üzerinde zihinsel işlemler yapamaz. Çocuk beş yaşına ulaştığında, bir
nesneyi ayrı ve bağımsız olarak değil, o nesnenin ifade ettiği sınıfın bir
temsilcisi olarak görebilir.
Somut İşlemler Dönemi (7–11 Yaş):
İşlem öncesi dönemden çıkan çocuk, artık mantıksal ilişkileri
yakalamaya başlar ve bir önceki dönemdeki çocuğun algılamayla ilgili
düşüncesi, daha çok mantıksal kurallarla kaynaşmıştır. Nesneler hakkında
kurulan nedensel mantık, Piaget tarafından somut işlemler dönemi olarak
adlandırılmıştır. Bu dönem somut olarak adlandırılır; çünkü çocuklar somut
yani elle tutulabilen nesneler hakkında neden ileri sürebilirler. İşlemler olarak
adlandırılır; çünkü çocuklar bir şeyi organize etmek ve sistemli bir yola
koymak için zihinlerini çalıştırarak işlemler yaparlar (Bayhan San ve Artan,
2004).
7–11 yaş arasında yer alan ve ilköğretimin ilk beş yılına denk gelen bu
dönemde, ben-merkezci konuşma ve düşünce önemli ölçüde azalır, çocuk
bilişsel güçlüklerin üstesinden gelmeye başlar. Somut işlemler döneminde
çocuğun işlemleri muhakeme edişi mantıklı bir hale gelir. İşlem öncesi
dönemde çözülemeyen korunum problemleri, bu dönemde çözülür; çocuk
işlemleri tersine çevirebilme kapasitesine erişir (Erden ve Akman, 2005).
İlköğretim 3. sınıfın sonlarına doğru, çocuklar toplama ve çıkarmanın
bir arada kullanıldığı basit aritmetiksel işlemleri zihinsel olarak yapabilir
duruma gelirler. Bununla birlikte, bu dönemde bir problemin çözülmesi,
somut nesnelerle bağlantılı olmasına bağlıdır. Problemlere, değişik yollardan