Dosyayı İndir - Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

16
Vygotsky’ye göre Piaget’in kuramı çocuğun içinde yetiştiği çevrenin, çocuğun
bilişsel gelişimi üzerinde yaptığı etkiyi dikkate almamıştır. Vygotsky, zihin
gelişiminin ve yaşam içinde geliştirilen düşüncelerin, içinde bulunulan sosyoekonomik-kültürel
yapının sunduğu bilişsel araçları kullanma şekline bağlı
olduğunu söylemiştir (Sevinç, 2003).
Piaget ve Vygotsky’nin görüşlerini takip eden ve geliştiren bir diğer
kuramcı da Bruner’dir. Bruner, Piaget gibi gelişimi basamaklandırmıştır.
Çocukların keşfederek ihtiyaç duydukları bilgileri elde edebileceklerini
belirtmiştir. Bruner’e göre yetişkinler, çocukların aktif olarak çeşitli bilgi ve
becerileri elde edebilmeleri için gerekli fırsatları sağlamalıdır.
Günümüzde bu kuramları temel alan pek çok kuramcı, bilişsel gelişimi
farklı yönleriyle ele almaktadır. Aşağıda bu kuramlara temel olan ve
geçerliğini hala koruyan üç temel görüş kısaca incelenmiştir.
Piaget’in Bilişsel Gelişim Dönemleri
Bilişsel gelişim, olgunlaşma ve yaşantı kazanma arasında oluşan
sürekli etkileşimin bir ürünüdür. Piaget’e göre gelişim, kalıtım ve çevrenin
etkileşimi sonucunda oluşmaktadır (Senemoğlu, 2000). Çocuklar geçirdikleri
yaşantıların biyolojik olgunlaşma düzeyleri ile girdiği karmaşık etkileşim
sonucunda, çevrelerinde olup bitene anlamlar yüklerler. Bir çocuğun olay ya
da durumları açıklama biçimi, içinde bulunduğu bilişsel gelişim dönemine
göre değişiklikler göstermektedir (Erden ve Akman, 2005).
Piaget bilişsel gelişimi, çocukların zihin yapılarında meydana gelen
ilerlemelere göre değerlendirmiştir. Bu değişiklikler kendilerini gelişim
aşamaları olarak gösterir ve her aşama kendisinden önce gelen aşamadan
farklıdır. Çocuklar bu aşamalara tam olarak aynı yaşta ulaşamasalar da
aşamaların sırası bütün çocuklar için aynıdır. Başlangıçtaki aşamalarda elde
edilen başarılar daha sonraki dönemlerde yeni başarılara ulaşmak için
gereklidir. Bu aşamalar sırasında çocukların bilişsel becerilerinde hızlı