Dosyayı İndir - Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

15
ve özelliklerine geçmeden önce, zaman içinde bu gelişim alanına olan
yaklaşımların kısaca incelenmesi gerektiği düşünülmektedir.
Bilişsel gelişmeyi açılamak için yapılan ilk çalışmalarda “zekâ düzeyi”
ile “düşünme hızı” arasında ilişki olduğu düşünülüyordu. Zeki kişilerin hızlı
düşünen kimseler oldukları kabul ediliyor, bilişsel gelişmenin niceliksel ve
yaşa bağlı olarak ortaya çıktığı varsayılıyordu. Bilişsel gelişmeyi açıklayan bu
ilk görüşlerde bilişsel gelişmenin niteliksel yönünden çok niceliksel yönü
üzerinde duruluyor ve farklı gelişimsel dönemlerin kendine özgü özellikleri ise
dikkate alınmıyordu. 1930’lu yıllarda bilişsel gelişim dönemlerinden söz
edilmeye başlandı. Arnold Gesell’in olgunlaşmanın bilişsel gelişim açısından
önemini vurgulayan ve bilişsel gelişimin niteliksel yönü üzerinde duran
görüşleri yaygın olarak benimsenmeye başlandı. Gesell, bilişsel gelişimin
dönemler halinde ortaya çıktığını ve bir döneme ait gelişim ödevleri yerine
getirilmeden bir sonraki gelişimsel döneme geçilemeyeceğini savunmaktaydı.
Ancak gelişim dönemlerinin çok kesin sınırlarla ayrılmış olması, bireysel
farklılıkların göz ardı edilmesi ve çevresel yaşantılara gereken payın
verilmemesi nedeniyle Gesell’in düşünceleri eleştirildi (Erden ve Akman,
2005).
Sevinç’e (2003) göre, kuramlar özellikle bilimsel temelli kuramlar bazı
olguların en geniş kapsamda tanımlandığı ve önemli unsurların ortaya
konulduğu sistemlerdir. Örneğin Piaget, genetik epistemoloji kuramında
insanların zihinsel kapasitelerinin açılımını tanımlamış, bu sürecin ana
hatlarını belirlemiş ve eğitimcilere ışık tutacak önemli unsurları ele almıştır.
Ancak, en önemli gelişim kuramlarından olan Piaget’in kuramı sosyal
unsurların bilgi kazanımı sürecindeki rolü üzerinde fazla durmamıştır. Diğer
kuramlar bu eksiklikleri dikkate alarak bilişsel yaşantıyı bir bütün olarak
geliştirmek için farklı deneyimlerin önemini vurgulamaktadır.
Kavram oluşumunda izlenen kapsamlı yaklaşımlar, eğitimcilere de
daha geniş bir yelpaze içeren eğitim hedefleri sunmaktadır. Eğitimde
tamamlayıcı unsurları içeren kuram Lev Vygotsky’nin çalışmaları ile öne
çıkmıştır. Vygotsky ve Piaget aynı yılda doğmuş olmalarına rağmen,