Dosyayı İndir - Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi

3
Problem
İnsan yaşamının hiçbir dönemi bir diğerinden ayrı düşünülemez. Bu
bütünlük içinde her bir dönem kendi özellikleri çerçevesinde gerçekleşmesi
gereken bazı temel ölçütleri barındırır. Bu ölçütler, bütün insanların farklı
zamanlarda bir şekilde kazanması gereken önemli özellikleri ifade eder. Alan
yazında “kritik dönem” olarak tanımlanan bu özellikler ilgili dönemlerde
kazanılmadığı ve buna bağlı olarak gerçekleştirilmesi gereken “gelişim
ödevleri” başarılamadığında insan gelişiminin tamamı etkilenecektir. İnsanın
hareket eden, düşünen ve diğer canlılarla ilişkide olan bir varlık olduğu
düşünüldüğünde, gelişim süreci içinde yer alan kritik dönemlerin ve bu
dönemlerde başarılması gereken temel gelişim ödevlerinin neler olabileceği
kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
Yaşam dönemlerinin genel bütünlüğü içinde, 0–6 yaş arasındaki
döneme Okul Öncesi Dönem adı verilir. Aydın’a (2003) göre bu dönem, insan
gelişiminin kapsam, hız ve nitelik açısından en yoğun olduğu dönemdir.
Doğumdan itibaren başlayan süreçte, bedensel, zihinsel, dil, sosyal ve
duygusal gelişim açısından son derece önemli ve geleceği belirleyen
özellikler kazanılmaktadır. Bu özellikler dikkate alındığında, çocuğun sahip
olduğu kapasitenin olabildiğince en üst seviyeye kadar çıkarılması ve böylece
yaşam süreci içerisinde kendini gerçekleştirme şansını bulabilmesi, ancak bu
dönemin sağlıklı, bilinçli ve anlamlı bir şekilde geçirilmesine bağlıdır. 0–6 yaş
arasındaki yaşantılar, alınan eğitim ve karşılaşılan tepkiler, kapasitede yer
alan birikimin hangi boyutlarda gelişeceğini ve nasıl bir kişilik haline
geleceğini belirler.
Çocuk gelişimi bir bütündür. Bu gelişim süreci içinde bilişsel, sosyal,
fiziksel ve duyuşsal olmak üzere genel olarak özetlenebilen alanlar
bulunmaktadır. Bu gelişim alanlarından hiç biri bir diğerinden ayrılamaz.
Ayrıca, her çocuk bireysel olarak çok farklı özelliklere sahip olsa da, bütün
çocukların yaşadıkları gelişim dönemleri ve bu dönemlerde kazandıkları
temel özellikler ortaktır. Bu, birbirinden ayrılamayan gelişim alanları ve
bunların özellikleri çocuklarla yaşasın ya da yaşamasın tüm yetişkinlerin