Sokak Çocukları Rehabilitasyon Modeli - İstanbul Büyükşehir ...

Türkiye’de Sokak Çocuklar› Durum Analizi 55
likte temel sorunun yeni bir yaflam tarz›ndan kaynaklanan uyumsuzluk
sorunlar› oldu¤u görülmektedir. Bu uyumsuzlukta risk alt›ndaki çocuklar
için önemli bir zemin oluflturmakta, sokak çocuklar› ve suça itilmifl
çocuklar›n yüksek oranlara ulaflt›¤›, istismar›n yayg›n olarak bulundu-
¤u görülmektedir. 1993 y›l›nda, Türkiye’de toplam nüfus içindeki korunmaya
muhtaç çocuklar›n (0–18 yafl) say›s›n›n (yüzde 2’lik muhtaç
oran›na göre) 524.141 oldu¤u bulunmufltur. Ancak bu rakamlar›n gerçek
rakamlara göre çok düflük oldu¤u, gerçek rakamlar›n çok daha yüksek
oldu¤u düflünülmektedir. 59
Göç eden aileler ço¤unlukla hemflehrilerine yak›n yerlerde oturmakta,
ayn› mahallelerde yerleflmekte ve k›rsal kesimden getirdikleri
kültürü büyük ölçüde devam ettirerek yaflamaktad›rlar. Ancak varofl
olarak isimlendirilen bu bölgelerdeki ikinci ve üçüncü kuflaklar kendi
kültürlerini oluflturmufllar ve böylelikle arabesk kültür ad› verilen bir
kültür oluflmufltur.
Sokak çocuklar›n›n ortaya ç›k›fl›nda birçok faktör rol oynamaktad›r.
Çarp›k kentleflme, düflük sosyo-ekonomik düzey, göç ve beraberinde
getirdi¤i sa¤l›ks›z yerleflim bölgeleri, parçalanm›fl aile, aile içinde fliddet,
de¤iflik efller ve onlar›n çocuklar›, cinsel ve duygusal istismar, e¤itimsizlik
ve her türlü istismar ve ihmal çocuklar› ailenin d›fl›na, bafl›-
bofllu¤a ve sonuçta soka¤a itmektedir. Bu kentleflmenin sonucu olarak
sokak çocuklar›n›n say›s›ndaki art›fl endifle verici boyutlara do¤ru yükselmektedir.
Sanayileflmifl bölgelerde di¤er bölgelere göre daha fazla gelir kazanma
olanaklar› ve sosyal sorunlar nedeniyle Do¤u, ‹ç Anadolu ve
Güneydo¤u Anadolu’dan büyük kentlere göç ak›m› olmaktad›r. Göç
edilerek yerleflilen büyük merkezlerde sosyal deste¤in yetersizli¤i ve
entegrasyon eksikli¤i çocuklar›n soka¤a kaçmalar›nda etken oldu¤u
tahmin edilmektedir. Türkiye’nin üçüncü büyük kenti olan ‹zmir’de
okul ça¤›ndaki sokak çocuklar›n›n say›s› 2–3 y›l gibi k›sa sürede iki kat›na
ç›km›flt›r. ‹stanbul, Ankara, Mersin, Diyarbak›r ve Van gibi di¤er
büyük kentlerde de siyasal huzursuzlu¤un etkiledi¤i k›rsal alanlardan
sürekli göç gelmesi nedeniyle sokak çocuklar›n›n say›s›n›n artt›¤› bildirilmektedir.
59
Türkiye’de Çocu¤un Durumu Raporu 2001-2005, UNICEF Yay›nlar›, Ankara, 2001