Sokak Çocukları Rehabilitasyon Modeli - İstanbul Büyükşehir ...

54 ‹stanbul Sokak Çocuklar› Rehabilitasyon Modeli Sempozyumu
1.3.1. GÖÇ
Nedenlere bakt›¤›m›zda ilk s›ray› göçün ald›¤› görülmektedir.
Ülkemizdeki nüfus planlamas›n›n yeterli düzeyde uygulanamamas›,
h›zl› nüfus art›fl› ile birlikte sanayileflmeyle ortaya ç›kan iflsizlik, k›rsal
kesimden özellikle büyük kentlere göç sonucunu beraber getirmifltir.
K›rsal kesimdeki zor yaflam koflullar› insanlar› büyük flehirlere do¤ru
göçe yöneltmifl olmas›na karfl›n burada da sorunlar›n çözülmedi¤i görülmektedir.
Büyük flehirdeki iflsizlik, çok düflük ücret ile çal›flma, kalabal›k
aileler, çözümleri ç›kmaza sürüklemektedir. Bu da genellikle
göç eden ailelerin tüm bireylerinin çal›flmas› ve/veya parçalanmas›,
baflka ifle giden erkek vb. sonucunu getirmektedir. A¤›r yaflam koflullar›,
aile bireylerini birbirinden uzaklaflt›r›rken, çocuklar hem aile denetiminden
uzakta kalmakta hem de kurum e¤itiminden yeterli olarak yararlanamamaktad›r.
H›zla artan nüfus, toplumsal ve co¤rafi hareketlili¤i de artt›rarak
Türk toplumunda gözle görülür bir de¤ifliklik yaratm›fl ve 1950’li y›llarda
yaklafl›k dörtte biri kentte, dörtte üçü k›rsal kesimde yaflayan nüfusun
bugün kentsel nüfus oran›n›n k›rsal nüfus oran›n› aflarak %60’›
kentte yaflayanlar›n a¤›rl›k kazand›¤› bir görünüm kazanm›flt›r. Türkiye’de
1950’lerden bu yana h›zl› bir kentleflme süreci yaflanmaktad›r.
H›zl› kentleflme genifl gecekondu alanlar›n›n oluflmas›yla sonuçlanm›flt›r.
Say›lar› giderek yükselen gecekondu yerleflimleri mevcut hizmetler
ve altyap› üzerinde bask› yaratmakta; sa¤l›k, e¤itim ve di¤er temel hizmetlere
yönelik talep art›fl›na yol açmaktad›r. 58
K›rdan kente göç olgusunun yaratt›¤› en temel sorunlardan birisi,
y›¤›nlaflma sürecini yaflayan göçerlerin kent çevresinde h›zla gecekondu
kufla¤›n› oluflturmalar›d›r. Böylelikle bir taraftan k›r özelliklerini
kente tafl›maya çal›flan, öte taraftan kent özelliklerine uyum sa¤lamak
zorunda kalan k›rla kent aras›na s›k›flm›fl, yaflamlar›nda bazen kente
tepki, bazen de k›rsala özlemi sergileyen bir alt kültür oluflmufltur. Bu
gecekondulaflma önemli sorunlar› da beraber getirmektedir. Özellikle
risk alt›nda çocuklar için çok riskli bir ortam›n olufltu¤u gözlenmektedir.
Gecekondulaflma, iflsizlik, konut, çevre, trafik gibi sorunlarla bir-
58
ULU⁄TEK‹N S., Sokak Çocuklar› - E¤iticilerin E¤itimi Program›, Sokak Çocuklar Proje Gelifltirme ve Uygulama
Merkezi, ‹stanbul, 1997