Sokak Çocukları Rehabilitasyon Modeli - İstanbul Büyükşehir ...

Türkiye’de Sokak Çocuklar› Durum Analizi 51
lafl›k 15–17 yafllar› aras›nda geliflti¤ini göstermektedir. Çocuklar›n ço-
¤unlukla evden kaçt›ktan sonra zamanla sokaklarda yaflarken ya madde
koklayan baflka çocuklara özenip onlar› taklit ederek ya da eriflkin
bir birey taraf›ndan zorland›klar› için tiner ve bally koklama al›flkanl›-
¤› edindikleri gözlenmifltir. 56
Çocuklar ile yap›lan görüflmelerde uyar›c› madde koklarken hissettiklerini,
“s›cakl›k hissediyorum”, “kafay› buluyorum”, “annemi, babam›,
evi unutabiliyorum” fleklinde ifade ettikleri belirlenmifltir. Küntay
araflt›rmas›nda, çocuklar›n aileleri ile ilgili yapt›¤› araflt›rmada flu sonuçlar›
elde etmifltir: Yaklafl›k olarak tüm ailelerin alt gelir düzeyinde
oldu¤u ortaya ç›km›flt›r. Yaflad›klar› yerlerin ise genellikle 20 m 2 ’lik bir
alandan daha küçük oldu¤u ortaya ç›km›flt›r. Okuma yazma düzeyinin
çok düflük oldu¤u ve ço¤unlukla babalar›n›n iflsiz oldu¤u ya da hiç çal›flmam›fl
oldu¤u bulunmufltur.
Görüflülen tüm ailelerinin 1/3’ünün göç sonras› ‹stanbul’a geldi¤i
tespit edilmifltir. ‹flsizlik, göç etmifl ailelerde di¤erlerine göre daha yüksektir.
Görüldü¤ü gibi göç, kente uyumsuzluk, iflsizlik ve aile parçalanmas›n›n
sokaktaki tüm çocuklar›n sokakta bulunmas›n›n temel nedeni
oldu¤u burada da ortaya ç›kmaktad›r.
O halde en temelde ve genel olarak “yoksulluk” de¤iflkeni, sokak
çocuklar› olgusunun aç›klanmas›nda göz ard› edilmeyecek bir boyuttur;
bu da bu olguya sadece sapk›n davran›fllar, suçluluk boyutuyla bakman›n
yetersizli¤ini göstermektedir.
‹stanbul’da Karatay’›n 2001 y›l›nda yapt›¤› çal›flmada sokak çocuklar›
için afla¤›daki özelliklerin karakteristik oldu¤unu görülmektedir:
- “Kad›köy bölgesinde sokakta çal›flan çocuklar yo¤un olarak bulunmaktad›r.
Tan›mlanan bölgede k›fl›n yaklafl›k 500 çocuk yaz›n ise
1000’i aflk›n çocuk oldu¤u saha çal›flmalar›nda saptanm›flt›r.
- Çocuklar a¤›rl›kl› olarak 12–15 yafl aral›¤›nda olmakla beraber,
6–11 yafl aral›¤›nda çocuklar›n say›s› da az›msanmayacak düzeydedir.
- Çocuklar›n yaklafl›k tümü varofllarda yaflayan ailelerin çocuklar›-
56
KÜNTAY E., ‹stanbul’un Sokak Çocuklar› - Karfl›laflt›klar› Riskler ve Koruma Politikalar› - Sosyolojideki Son
Geliflmeler ve Türkiye’deki Etkileri, UNESCO, Ankara, 1993