Sokak Çocukları Rehabilitasyon Modeli - İstanbul Büyükşehir ...

Türkiye’de Sokak Çocuklar› Durum Analizi 43
çocuklar›n›n say›s›n›n artt›¤› görülmektedir. Sokak çocuklar›na aç›k ve
kalabal›k yerlerde, örne¤in al›flverifl merkezlerinde, istasyonlarda, park
ve pazarlarda, e¤lence alanlar› ve de turistik bölgelerde rastlamak
mümkündür. 45
Sonuç olarak bu çocuklar ana-baban›n bak›m ve denetiminden giderek
uzaklaflmakta; genellikle çal›flt›klar› için e¤itim imkânlar›ndan daha
az yararlanmaktad›rlar. Sonuçta da bu çocuklar büyük kentlerin sokaklar›nda
yaflamlar›n› kendi bafllar›na sürdürmek zorunda kalmaktad›rlar.
Büyük kentlerdeki ‘sokak çocu¤u’ sorunu iflte bu aflamada kendisini
göstermektedir. Türkiye’de ilk olarak 1950’li y›llarda ortaya ç›-
kan ‘köprü alt› çocuklar›’ kavram› benzeri olan sokak çocuklar›, anababan›n
korumas› ve bak›m›n›n yetersizli¤i nedeniyle, k›smen ya da tamamen
sokaklarda yaflamak zorunda kalan çocuklar olarak tan›mlanabilir.
Bununla birlikte ‘sokak çocu¤u’ olgusu ve sokak çocuklar›n›n
yayg›n bir flekilde uçucu madde kullanmaya bafllamas› sürecinin çok
yeni oldu¤unu da belirtmek gerekmektedir.
Bu konuda önemli çal›flmalar yapm›fl olan Sosyoloji Profesörü Dr.
Esin Küntay da araflt›rmalar›nda bu olgunun son 40 y›l›n ürünü olarak
de¤erlendirilmesi gerekti¤ini söylemektedir. 1992 y›l›nda gerçeklefltirdi¤i
araflt›rmada sokak çocuklar› aras›nda madde ba¤›ml›l›¤›n›n 1970’li
y›llar›n sonunda ortaya ç›kan yeni bir olgu oldu¤u Küntay taraf›ndan
belirtilmektedir. Küntay sempozyumda da yapt›¤› konuflmada bu duruma
dikkat çekmifltir. Son zamanlarda dünyan›n birçok ülkesinde say›-
lar› giderek artan sokak çocuklar›, uçucu ve yap›flt›r›c› maddeleri yayg›n
olarak kullanmaktad›rlar. 1970’lerin sonu ve 1980’li y›llar “globalleflmenin”
ve “neo-liberalizmin” yayg›nlaflmaya bafllad›¤› y›llar olarak;
ayn› dönemde ortaya ç›kan sokakta yaflayan çocuklar ve evsizler olgusu
ile iliflkisi, incelenmeye de¤er bir konudur. 46
Ancak sokak çocuklar›na iliflkin araflt›rmalar›n tarihi, en az›ndan
Türkiye’de, bu kadar geriye gitmemektedir. Türkiye’de, yak›n zamana
kadar, kent sokaklar›nda yaflayan ve/veya çal›flan çocuklarla ilgili genel
tutum, görmezlikten gelme fleklindeydi. Bu çocuk gruplar›n›n say›lar›-
45
IL‹K B., Sokaktan Ustal›¤a, ILO, Ankara, 1994
46
KÜNTAY E., ‹stanbul’un Sokak Çocuklar› - Karfl›laflt›klar› Riskler ve Koruma Politikalar› - Sosyolojideki Son
Geliflmeler ve Türkiye’deki Etkileri, UNESCO, Ankara, 1993