MIG MAG Eriyen Elektrod ile Ark Kaynağı - Gedik Eğitim Vakfı

1.- Sıcak çatlak oluşumunu teşvik eden elementler içermeyen esas metal kullanmak,
2.- Çelikler halinde yüksek manganezli kaynak elektrodu kullanmak,
3.- Kaynak dikişinde oluşan gerilmeleri azaltmak gayesi ile öntav uygulamak,
4.- Temiz koruyucu gaz kullanmak,
5.- Kaynak dikişinin boyutlarını arttırmak (kök pasonun),
6.- Kaynak ağız geometrisini, dikiş formunu değiştirmek.
Krater çatlakları da bu gruba giren çatlaklardandır ve krater oluşumuna mani olunarak bu çatlakların
ortaya çıkması önlenebilir.
ESAS METALDE OLUŞAN ÇATLAKLAR
Esas metalde oluşan çatlaklara sade karbonlu ve az alaşımlı yumuşak çeliklerde nadiren, yüksek
karbonlu ve alaşımlı, yüksek mukavemetli çeliklerde daha sık olarak rastlanır; bu olaya kaynaktan sonra
ısının tesiri altında kalan bölgenin sertleşmesi neden olmaktadır. Esas metalin bileşimi, soğuma hızı ve
çekme gerilmeleri bu tür çatlakların başlıca nedenleridir; bu etmenlerden en şiddetlilerinden birisi olan
soğuma hızı, parça kalınlığına, kaynak anında parçaya uygulanan ısı girdisine ve parçanın sıcaklığına
bağlı olarak değişir.
Çeliklerin sertleşme eğilimlerini bileşimleri tayin eder; sertleşme eğilimine sahip bir çelikte ısının
tesiri altında kalan bölgenin hızlı soğuması, sertleşmeye neden olur. Özellikle kalın parçalarda ısı çabuk
dağıldığından, parça kalınlığı arttıkça çatlak oluşma olasılığı da artar. Isının tesiri altında kalan bölgenin
sertleşmesini önlemek için soğuma hızını olabildiğince yavaşlatmak gereklidir; soğuma hızı ancak aşağıda
sıralanmış kurallara uyularak yavaşlatılabilir:
a- Kaynak edilecek parçalara kaynaktan önce ve sonra tav uygulanmalıdır.
b- Parçaya verilen ısı miktarı arttırılmalıdır. Örneğin: yüksek akım şiddeti ile geniş pasolar
çekilmelidir.
c- Çok pasolu kaynaklarda, parçaya verilen ısının çabuk dağılması önlenmelidir. Yani sıcaklık
olanaklar ölçüsünde sabit tutulmalıdır. Bu da pasoların birbirinin arkasından, soğumaya meydan
vermeden çekilmesiyle sağlanır.
d- Sertleşme meyli fazla çeliklerin kaynağında, önceden tavlama işlemi uygulanmadığı
durumlarda, puntalamadan ve arkı, kaynak ağzının dışında oluşturmaktan kaçınılmalıdır. Zira böyle bir
işlem, sert bölgelerin ve dolayısıyla yüzeysel çatlakların oluşmalarına neden olur.
e- Hava sıcaklığının sıfır veya sıfırın altında bulunduğu zamanlarda yapı çeliklerinin kaynağında
dahi hafif bir öntava gerek vardır. Bazı durumlarda da ostenitik kaynak metali kullanılması yarar
sağlamaktadır.
Gerek kaynak metalinde gerekse esas metalde oluşan çatlakların tek onarım şekli hatalı yeri söküp
çıkartarak yeniden kaynak yapmaktır. Bu işlemi yaparken bütün çatlakların tamamen çıkarılmış
olmasına, özellikle dikkat edilmeli ve yeniden kaynak yapılacak yer çok iyi temizlenmelidir. Bazen aynı
hatanın tekrarını önlemek amacıyla yeniden kaynak yapıldığında değişik bir yöntemin uygulanması da
148