MIG MAG Eriyen Elektrod ile Ark Kaynağı - Gedik Eğitim Vakfı

1- Uygun seçilmiş bir öntavlama sıcaklığı tüm parçaya uygulanmalıdır.
2- Bütün kaynak işlemi süresince bu sıcaklığın aynı kalmasına özen gösterilmelidir.
3- Parçaya bir gerilme giderme tavlaması uygulanacaksa, olabildiğince kaynaktan hemen sonra, parça
soğumadan uygulanmalıdır. Parça tavlamadan sonra fırında 300°C'ye kadar soğuduktan sonra çıkarılmalı
ve sakin havada soğumaya terkedilmelidir.
Sıcaklık ve zaman karşısında davranışlarını gözönünde tutarak kaynak kabiliyeti bakımından çelikleri
şu şekilde sınıflandırabiliriz:
1- İyi bir kaynak kabiliyetine sahip olan çelikler; bilinen konvansiyonel kaynak yöntemleriyle hiçbir
önlemi gerektirmeden kaynak edilebilirler ve ısının tesiri altında kalan bölgelerinde tane büyümesi dışında bir
yapı değişikliği ve sertleme meydana gelmez. Bu özelik genellikle karbon eşdeğeri% 0.45'ten küçükolan
çeliklerde vardır.
2- Orta derecede kaynak kabiliyetine sahip olan gruba giren çeliklerde emniyetli bağlantılar elde
edebilmek için kaynak yöntemi ve malzemesi özenle seçilmeli; uygun bir öntavlama yapılmalı ve gerekli
hallerde kaynaktan sonra gerilme giderme tavlaması uygulanmalıdır. Bu gruba giren çeliklerin karbon
eşdeğeri % 0.45 ilâ 0.60arasındadır.
3- Kötü derecede kaynak kabiliyetine sahip çelikler: Bu gruba giren çelikler ancak özel koşullar altında
kaynak edilirler. Bunlara ancak tamir ve doldurma işlerinde ve insan hayatına zarar vermeyecek durumlarda
kaynak uygulanır. Bu çelikler, özel kaynak metali kullanarak ve yüksek bir öntavlama sıcaklığı ve
kontrollü bir soğutma uygulanarak kaynak edilebilirler. Genellikle ısının tesiri altında kalan bölgenin
sertleşmeyeceği garanti edilemez. Bu son husus özellikle karbon eşdeğeri % 1'den büyük olan yüksek
alaşımlı ve karbonlu çelikler için önemlidir.
Görüldüğü gibi karbon eşdeğeri yardımı ile olaya yaklaşım sadece ısının tesiri altında kalan bölgenin
sertliği hakkında fikir vermektedir. Yapı hakkında bir şeyler belirtmemesine karşın özelikleri bilinen bir metalik
malzemede özellikle çeliklerde sertlik, yapının diğer özelikleri hakkında yeterli bilgileri verebilir.
Çeliklerin kaynağa yatkınlığına, diğer bir deyimle kaynak kabiliyetine etki eden önemli faktörlerden bir
tanesi de çeliğin eldesindeki gaz giderme işlemidir.
Kaynar dökülmüş çeliklerde segregasyon bölgesinde fosfor ve kükürt toplanmıştır ve ingotun
haddelenmesi veya dövülmesi işlemleri de bu bölgeyi yok edemez, bu bölge saç veya profilin iç kısmında
kalır.
Böyle bir çelik saç veya profil tüm kesiti boyunca kaynatıldığı zaman bu segregasyon bölgesinin de
erimesi sonucu S ve P kaynak banyosuna geçer, gözenek ve sıcak çatlakların oluşumuna neden olur. Bu tür
çeliklerin tüm kesitleri boyunca kaynatılmaması ve çekmeye çalışan, aşırı zorlanan parçaların bu tür
çeliklerden yapılmaması önerilir. Bu tür çelikler daha ziyade bindirme kaynağı yapılmalı ve kaynak elektrodu
da yeter derecede dezoksidan element içermelidir.
Gaz giderme işlemi ile Mn ve Si katıkları sayesinde çelikteki çözülmüş oksijen azaltılır, böylece kükürt
ve fosforun yapı içinde toplanma yapmadan dağılmaları sağlanır. Bu tür bir işlem görmüş çelikler tüm
103