MIG MAG Eriyen Elektrod ile Ark Kaynağı - Gedik Eğitim Vakfı

Erime bölgesine bitişik olan ve kaynak anında 1450 ilâ 1150°C sıcaklıklardaki bölgedir. Bilindiği gibi,
metaller yeniden billûrlaşma sıcaklığının üstündeki bir sıcaklığa kadar ısıtıldıklarında tane büyümesi adı
verilen bir olay meydana gelir. Bazı taneler büyüyerek kısmen veya tamamen küçük tanelerin yerine geçer
ve dolayısı ile ortalama tane boyutu büyür. Tane büyümesi hızı sıcaklık arttıkça artar ve metalin solidüsüne
yaklaşıldığında büyüme çok hızlanır. İri taneli yapılar, ince taneli yapılara oranla daha gevrek ve kırılgan
olduklarından oluşmaları istenmez.
Çeliklerde kaynak anında erime çizgisine bitişik olan esas metal, solidüse yakın bir sıcaklığa
eriştiğinden ostenit içinde fazla miktarda tane büyümesine rastlanır. Bir çeliğin kaynak edilebilirliği
açısından tane büyümesi çok önemlidir, çünkü soğuma olayı sürecinde oluşan dönüşümlere ostenit tane
büyüklüğünün etkisi oldukça şiddetlidir.
Ostenit tane büyümesi için gerekli olan tane sınırı ilerlemesi tane sınırlarına çökelmiş bulunan
alüminyum, vanadyum titanyum ve niobyum nitrür ve karbonitrürleri tarafından engellenir. Bu durum
özellikle modern çelik yapımında, üretim sırasında tane büyümesine engel olmak için geniş çapta kullanılır;
nitrür ve karbonitrürler 900°C'nin üzerinde tane içinde çözelti haline gelmeye başlarlar; 1150°C civarında
tümü çözelti haline geçtiğinden, artık bunların da tane büyüme olayına engel olma olasılıkları ortadan
kalkar.
2. İnce taneli bölge:
Kaynak anında 900 ilâ 1150° C arasında bir sıcaklığın etkisinde kalmış bölgede tane büyümesine
rastlanmaz. Bu bölgede de ostenit oluştuğundan, soğuma anında soğuma hızı ve çeliğin bileşimine bağlı
olarak aynen iri taneli bölgede görülen içyapıya benzer bir içyapı görülür.
3. Kısmen dönüşmüş bölge:
İnce taneli bölgenin devamı olan bu bölge, kaynak işlemi sırasında A3 ilâ A1 arası bir sıcaklığa kadar
ısınmış olup, bölgesel bir ostenitizasyona uğramıştır. Ostenit dönüşüme uğradığından yapısındaki ostenit
miktarına bağlı olarak, ilk iki bölgeyi andıran bir içyapı gösterir.
4. İçyapı değişikliğine uğramamış bölge:
Bu bölge A1'in altındaki bir sıcaklık derecesine kadar ısınmış olup, ısınma sürecinde çelikte bir
dönüşüm oluşmamıştır. Bu bölgede bazen içyapılarda hafif bir temperleme etkisi görülebilir.
Kaynak işleminde genellikle metal önce likidüsünün üstünde bir sıcaklığa kadar ısıtılmakta ve
sonra da soğutulmaktadır. Dolayısı ile çeliklerin kaynağında, kaynak bölgesinde, yukarıda belirtilmiş
olan bütün bu dönüşümler sırasıyla oluşacaktır. Isıtmayı takip eden soğuma yavaş bir şekilde
gerçekleştiğinde veya çeliğin karbon ve alaşım elementi içeriği sertleşmeyi meydana getirecek miktarda
değilse, elde edilen içyapı tane büyüklüğü hariç, ilkel yapının aynıdır. Buna karşın sertleşme meyli olan
çeliklerde ise, soğumanın hızlı olduğu hallerde daha evvelce bahsedilmiş olan ve genellikle arzu
edilmeyen özelikleri taşıyan içyapılar oluşur ki; işte çeliklerin kaynağını etkileyen en önemli etken budur.
Isının tesiri altında kalan bölge, eritme kaynağında devamlı olarak ortaya çıkar ve bundan kaçırılması
mümkün değildir. Büyüklüğü ise, kaynak işlemine uygulanan enerji, soğuma hızı, parçanın şekli,
97