MIG MAG Eriyen Elektrod ile Ark Kaynağı - Gedik Eğitim Vakfı
MIG MAG Eriyen Elektrod ile Ark Kaynağı - Gedik Eğitim Vakfı
MIG MAG Eriyen Elektrod ile Ark Kaynağı - Gedik Eğitim Vakfı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Martenzit çok sert ve kırılgan bir yapıya sahiptir; sertliği, çeliğin içerdiği karbon miktarına bağlıdır.<br />
Şekil 79'da karbonlu çeliklerde, değişik oranlarda ostenitin martenzite dönüşümü ve karbon miktarına bağlı<br />
olarak sertliğin değişimi görülmektedir.<br />
Uygulamada kaynak ve diğer endüstriyel ısıl işlemlerde, dönüşümlerin sabit bir sıcaklıkta oluşması<br />
beklenemez, bütün olaylar sürekli bir soğuma halinde gerçekleşir; bu neden <strong>ile</strong> izotermal TTT diagramlarının<br />
pratik bir faydası yoktur. İzotermal TTT diagramlarının değiştirilmesi <strong>ile</strong>, sürekli soğumayı dikkate alan<br />
diagramlar geliştirilmiştir. Bu diagramlara sürekli soğuma TTT diagramı veya CT (İngilizce Soğuma,<br />
Dönüşüm) diagramı adı verilir.<br />
Şekil 80'de gerek sürekli soğuma halini ve gerekse izotermal halini örnekleyen şematik bir diagram<br />
görülmektedir; burada dikkati çeken olay, sürekli soğuma halinde, kuluçka periyodunun uzaması ve<br />
dönüşümlerin daha alçak sıcaklıklarda oluşmasıdır.<br />
Gerek izotermal ve gerekse sürekli soğuma halindeki TTT diagramlarında, dönüşümleri gösteren<br />
eğr<strong>ile</strong>rin konumları bir seri faktörün etkisi altındadır. Bu faktörleri şöyle sıralayabiliriz:<br />
1.- Ostenitleşme sıcaklığının yükselmesi, perlit çekirdekleşmesini yavaşlatır, bu olay da diagramın üst<br />
kısmında bulunan perlit bölgesini sınırlayan eğr<strong>ile</strong>rin sağa kaymasına neden olur.<br />
2.- Ostenit tanelerinin ir<strong>ile</strong>şmesi, perlit çekirdekleşmesini geciktirir, dolayısı <strong>ile</strong> üst kısımdaki eğr<strong>ile</strong>r<br />
sağa doğru kayar.<br />
Daha önce de belirtildiği gibi, ostenit tane büyüklüğü ostenitleşme sıcaklığının şiddetli etkisi altında<br />
olup, l ve 2 nolu şıklardaki faktörler birbirinin aynı gibi görülmektedir. Burada belirtilmek istenen husus daha<br />
önce tane büyümesine neden olacak bir ışıl işleme tâbi tutulduktan sonra, ikinci bir kez ostenitizasyon<br />
sıcaklığına kadar ısıtılmış çelik halidir.<br />
3.- Eğr<strong>ile</strong>rin durumuna en şiddetli etkiyi alaşım elementleri yapar. Bütün alaşım elementleri kuluçka<br />
periyodunu uzatır ve dönüşümleri yavaşlatır fakat hepsi aynı etkiyi göstermez. Bir kısmı daha şiddetli olarak<br />
perlit; diğer bir kısmı ise beynit alanına etki eder.<br />
Normal olarak, sürekli soğuma için çıkarılmış TTT diagramları çeliğin ısıl işlemlerinde kullanılır. Bu<br />
şekilde seçilmiş bulunan soğuma hızına göre içyapı veya arzu ed<strong>ile</strong>n içyapıya göre soğuma hızı<br />
saptanabilir.<br />
94