KOB'LERE VERLEN TEŞVK VE DESTEKLER KAPSAMINDA ...

KOB'LERE VERLEN TEŞVK VE DESTEKLER KAPSAMINDA ... KOB'LERE VERLEN TEŞVK VE DESTEKLER KAPSAMINDA ...

sbe.kmu.edu.tr
from sbe.kmu.edu.tr More from this publisher
08.09.2013 Views

destek ve kolaylıkları teşvik önlemleri (incentive maeasures) başlığı altında toplanabilir (Kılınç, 2009). I.3. Yardımlar Teşvik literatüründe, teşvik kavramı yanında, buna büyük benzerlik arz eden diğer bir kavram da yardım olmaktadır. Teşvik, koyu Arapça bir sözcük olduğu halde yardım tam Türkçedir. Fakat bu iki kavram arasında benzerlik yanında, oldukça büyük farklar olduğunu unutmamak gerekir (Kılınç, 2009). Yardım kavramı devlet veya bir kamu kurumu tarafından, kamu yararı ilkesine göre kişi veya kuruluşlara gelir sağlamak amacıyla verilen nakdi veya ayni destek şeklinde teşviklerin tümünü ifade eder. Ayrıca, devletin yine merkezi bütçeden yerel yönetimlere yapmış olduğu gelir transferleri bir tür yardım şeklinde kabul edilir (Kılınç, 2009). Devlet yardımları, menşe veya ihracatı yapan ülke tarafından bir mamülün üretimi, ihracatı veya taşınması sırasında dolaylı veya dolaysız olarak verilen yardımları ifade eder. Bunun yanında devlet yardımlarını dolaylı ve dolaysız olarak herhangi bir bürünün ihracatını artırmaya veya ithalatını azaltmaya yönelik gelir veya fiyat destekleri şeklinde de tarif etmek mümkündür (Altunyaldız, 1992:5) Yardımlar da bir teşvik türü sayılır. Fakat arada mahiyet farkı vardır. Devlet bir sektöre veya bir kuruluşa yardım yapmak istediği zaman bunun için merkezi bütçesine bir ödenek koyması ve sonra da bunu bir kamu harcaması şeklinde ve çoğu zaman nakdi bir meblağ olarak ödemesi gerekir. Bu yüzden yardımların ödeneği ve tutarı bellidir. Hâlbuki teşvikte, devlet doğrudan doğruya mali bir külfet altına girmez; sadece bazı gelirlerinden fedakârlık yapmış olur. Bu açıdan devletçe yapılan teşviklerin girdisini, çıktısını ve 5

sağladığı faydayı hesaplamak pek kolay değildir. Hâlbuki yardımlarda katlanılan fedakârlığın tutarı baştan belirlenmiştir (Kılınç, 2009). İktisatçılar teorik açıdan teşvikler ile yardımları karşılıklı olarak değerlendirip tartışırlar. Ortaya çıkan bazı sonuçlara göre, yardımlar, teşviklere göre daha açık, daha şeffaf ve girdileri önceden bilinen bir sistem olarak ortaya çıkmaktadır. Daha avantajlı ol- duğu için iktisatçıların tercihi yardımlardan yana olmuştur. Bu tür görüşler teoride “Teşvike Karşı Yardım” (incentives versus subsidies) şeklinde dile getirilmiştir. Geçmiş yıllarda, iktisat literatüründe bu tür görüş ve tezler, hararetli tartışmalara neden olmuştur (Kılınç, 2009). Devletin yaptığı hibeler, ucuz krediler ve faiz indirimleri gibi karşılıksızlık unsurunun apaçık belli olduğu unsurların yanında, vergi imtiyazları, bankalardan veya sermaye piyasalarından borç alan işletmelere sağlanan devlet garantileri, mal ve hizmetlerin daha uygun şartlarda temini ve devletin doğrudan ya da dolaylı olarak işletmelerin öz sermayelerine katılımı devlet yardımları kapsamına girmektedir (Altunyaldız, 1992:5). I.4. Teşviklerin Temel Özellikleri Yıllık program kararnamelerinde yatırımlara proje bazında uygulanmakta olan bütün teşvikler devlet tarafından karşılanmaktadır. Teşvik tedbirlerinin yatırımların maliyetini düşürücü, finansman ihtiyacını hafifletici, mali kolaylıklar sağlayıp karlılığı artırıcı, özel sektör yatırımlarını en uygun ve verimli ve bölgelere yönelterek ekonominin itici sürükleyici sektörlerini harekete geçirebilme özelliği olmalıdır (Kaya, 1993:8). 6

sağladığı faydayı hesaplamak pek kolay değildir. Hâlbuki yardımlarda katlanılan<br />

fedakârlığın tutarı baştan belirlenmiştir (Kılınç, 2009).<br />

İktisatçılar teorik açıdan teşvikler ile yardımları karşılıklı olarak değerlendirip<br />

tartışırlar. Ortaya çıkan bazı sonuçlara göre, yardımlar, teşviklere göre daha açık, daha<br />

şeffaf ve girdileri önceden bilinen bir sistem olarak ortaya çıkmaktadır. Daha avantajlı ol-<br />

duğu için iktisatçıların tercihi yardımlardan yana olmuştur. Bu tür görüşler teoride<br />

“Teşvike Karşı Yardım” (incentives versus subsidies) şeklinde dile getirilmiştir. Geçmiş<br />

yıllarda, iktisat literatüründe bu tür görüş ve tezler, hararetli tartışmalara neden olmuştur<br />

(Kılınç, 2009).<br />

Devletin yaptığı hibeler, ucuz krediler ve faiz indirimleri gibi karşılıksızlık<br />

unsurunun apaçık belli olduğu unsurların yanında, vergi imtiyazları, bankalardan veya<br />

sermaye piyasalarından borç alan işletmelere sağlanan devlet garantileri, mal ve<br />

hizmetlerin daha uygun şartlarda temini ve devletin doğrudan ya da dolaylı olarak<br />

işletmelerin öz sermayelerine katılımı devlet yardımları kapsamına girmektedir<br />

(Altunyaldız, 1992:5).<br />

I.4. Teşviklerin Temel Özellikleri<br />

Yıllık program kararnamelerinde yatırımlara proje bazında uygulanmakta olan<br />

bütün teşvikler devlet tarafından karşılanmaktadır. Teşvik tedbirlerinin yatırımların<br />

maliyetini düşürücü, finansman ihtiyacını hafifletici, mali kolaylıklar sağlayıp karlılığı<br />

artırıcı, özel sektör yatırımlarını en uygun ve verimli ve bölgelere yönelterek ekonominin<br />

itici sürükleyici sektörlerini harekete geçirebilme özelliği olmalıdır (Kaya, 1993:8).<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!