e.bilimleri tüm konular

ÖĞRETMEN ADAYLARI İÇİN 

KAMU PERSONELİ SEÇME SINAVI 

EĞİTİM BİLİMLERİ 

GARANTİLİ MODÜLER SET 

ÖĞRETİM YÖNTEM VE 

TEKNİKLERİ 

KONU ANLATIMI, KONU TARAMA TESTLERİ, DENEME SINAVLARI VE 

SON SEKİZ YILIN KONULARA GÖRE YERLEŞTİRİLMİŞ ÇIKMIŞ SORULARI

İÇİNDEKİLER 

vii 


Sayfa 

TAKDİM ....................................................................................................................................... i 

KİM NE DEDİ? ........................................................................................................................... ii 

PUSULA ..................................................................................................................................... iii 

ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ ........................................................................................ 1 

ÖĞRETİM İLKELERİ VE STRATEJİLERİ ...................................................................................................5 

1. ÖĞRETİM İLKELERİ .............................................................................................................................................. 7 

1.1 Öğrenciye / Çocuğa Görelik (Düzeye Uygunluk) .................................................................................... 7 

1.2 Aktivite (Etkin Katılım) .............................................................................................................................. 8 

1.3 Yaşama Yakınlık (Aktüalite) ....................................................................................................................... 9 

1.4 Somuttan Soyuta ...................................................................................................................................... 10 

1.5 Bilinenden Bilinmeyene ........................................................................................................................... 10 

1.6 Yakından Uzağa ........................................................................................................................................ 11 

1.7 Ekonomiklik .............................................................................................................................................. 11 

1.8 Açıklık (Ayanilik) ....................................................................................................................................... 11 

1.9 Bütünlük .................................................................................................................................................... 12 

1.10 Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) ................................................................................................... 12 

1.11 Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması .......................................................................................... 12 

TEST 1 .......................................................................................................................................................15 

ÇIKMIŞ SORULAR ....................................................................................................................................18 

ÖĞRETİMDE STRATEJİ, YÖNTEM VE TEKNİK İLİŞKİSİ ....................................................... 23 

1. ÖĞRETİM STRATEJİLERİ ................................................................................................................................... 24 

1.1 Sunuş Stratejisi (Sunuş Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) ........................................................................... 24 

1.2 Buluş/Keşfetme Stratejisi (Buluş/Keşfetme Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) ........................................... 26 

1.3 Araştırma-İnceleme Stratejisi (Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretme Yaklaşımı)............................... 27 

TEST 2 .......................................................................................................................................................29 


ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ ..........................................................................................................................39 

1. ANLATIM (SUNU) YÖNTEMİ ............................................................................................................................... 39 

Kullanımı .............................................................................................................................................................. 40 

Anlatım Yöntemi Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ................................................................. 40 

Özellikleri ..................................................................................................................................................... 40

BÖLÜM İÇİNDEKİLER ADI 

Yararları ..................................................................................................................................................... 40 

Sınırlılıkları ..................................................................................................................................................... 40 

2. TARTIŞMA YÖNTEMİ ........................................................................................................................................... 41 

Kullanımı ............................................................................................................................................................ 41 

Etkili Tartışmaların Planlanması ve Uygulanması Konusunda Alınacak Önlemler ....................................... 41 

Özellikleri ........................................................................................................................................................... 42 

Yararları ........................................................................................................................................................... 42 

Sınırlılıkları ........................................................................................................................................................... 42 

Tartışma Çeşitleri (Tartışma Teknikleri) ............................................................................................................. 42 

Bütün Sınıfl a Yapılan Tartışmalar (Büyük Grup Tartışması) ........................................................................... 43 

Küçük Grup Tartışma Teknikleri ..................................................................................................................... 43 

• Münazara 

..................................................................................................................................... 43 

• Sempozyum ................................................................................................................................ 44 

• Panel............................................................................................................................................ 

45 

• Zıt Panel....................................................................................................................................... 

45 

• Kollegyum .................................................................................................................................... 45 

• Forum........................................................................................................................................... 

45 

• Açık Oturum ................................................................................................................................. 45 

• Beyin (Buluş) Fırtınası.................................................................................................................. 

46 

• Çember ........................................................................................................................................ 46 

• Kısa Süreli Tartışma Grupları (Vızıltı Grupları) ............................................................................ 46 

• Fikir Taraması .............................................................................................................................. 46 

• Seminer........................................................................................................................................ 

46 

• Workshop ( Çalıştay Yöntemi) ...................................................................................................... 46 

3. ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ ..................................................................................................................................... 48 

Kullanımı ........................................................................................................................................................... 48 

Özellikleri ........................................................................................................................................................... 49 

Yararları ........................................................................................................................................................... 50 


4. GÖSTERİP (ÖRNEĞİNİ GÖSTEREREK) YAPTIRMA YÖNTEMİ ........................................................................ 53 

Kullanımı ........................................................................................................................................................... 53 

Özellikleri ........................................................................................................................................................... 54 

Yararları ........................................................................................................................................................... 54 


5. PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ ............................................................................................................................. 55 

Problem Çözme Aşamaları ................................................................................................................................. 55 

Kullanımı ........................................................................................................................................................... 56 

Özellikleri ........................................................................................................................................................... 57 

Yararları ........................................................................................................................................................... 57 


viii

ix 


BÖLÜM ADI 

6. PROJE YÖNTEMİ ................................................................................................................................................. 62 

Kullanımı ........................................................................................................................................................... 62 

Proje Yönteminde İzlenecek Adımlar................................................................................................................. 62 

Özellikleri ........................................................................................................................................................... 62 

Yararları ........................................................................................................................................................... 63 


7. BİREYSEL ÇALIŞMA YÖNTEMİ .......................................................................................................................... 65 

Kullanımı ........................................................................................................................................................... 65 

Özellikleri ........................................................................................................................................................... 65 

Yararları ........................................................................................................................................................... 65 


TEST 3 .......................................................................................................................................................67 


ÖĞRETİM TEKNİKLERİ ............................................................................................................................79 

1. BEYİN FIRTINASI ................................................................................................................................................. 79 

Serbest çağrışım ................................................................................................................................................. 83 

Fikir taraması ....................................................................................................................................................... 83 

Listeleme .............................................................................................................................................................. 83 

2. GÖRÜŞ GELİŞTİRME .......................................................................................................................................... 83 

3. ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME ................................................................................................................................... 85 

4. GÖSTERİ (GÖSTERİM/DEMONSTRASYON) ..................................................................................................... 87 

5. SORU-CEVAP ..................................................................................................................................................... 89 

6. ROL (OYNAMA) YAPMA ...................................................................................................................................... 91 

7. DRAMA ................................................................................................................................................................. 92 

8. BENZETİM (SİMÜLASYON/BENZETİŞİM) .......................................................................................................... 94 

Analoji (Analog) ................................................................................................................................................... 95 

9. MİKRO ÖĞRETİM ................................................................................................................................................. 96 

10. EĞİTSEL OYUNLAR ............................................................................................................................................ 99 

11. DENEY ve LABAROTUVAR .............................................................................................................................. 100 

12. İSTASYON......... ................................................................................................................................................. 101 

13. KONUŞMA HALKASI ......................................................................................................................................... 103 

14. SOKRAT TARTIŞMASI ....................................................................................................................................... 104 

15. ALTI AYAKKABILI UYGULAMA ......................................................................................................................... 104 

16. BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM TEKNİKLERİ ............................................................................................ 106 

Dönüşümlü Günlük Çalışmalar ........................................................................................................................ 106 

Planlı Grup Çalışmaları ..................................................................................................................................... 106 

Beceri Geliştirme Çalışmaları........................................................................................................................... 106


Düzey Geliştirme Çalışmaları ........................................................................................................................... 106 

Akran Grupları Tekniği ...................................................................................................................................... 106 

TEST 4 ....................................................................................................................................................107 

ÇIKMIŞ SORULAR ..................................................................................................................................112 

SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ ........................................................................................................119 

1. GEZİ .................................................................................................................................................................... 119 

2. GÖZLEM ............................................................................................................................................................. 120 

3. GÖRÜŞME .......................................................................................................................................................... 120 

4. ÖDEV .................................................................................................................................................................. 121 

5. SERGİ ................................................................................................................................................................. 122 

TEST 5 .....................................................................................................................................................125 


ÖĞRENME–ÖĞRETME MODELLERİ–YAKLAŞIMLARI ........................................................................131 

1. TAM ÖĞRENME ................................................................................................................................................. 131 

2. PROGRAMLI ÖĞRENME/ÖĞRETİM ................................................................................................................. 134 

3. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM .................................................................................................................. 135 

Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları ........................................................................................................... 135 

Öğrenme Hızı ............................................................................................................................................... 135 

Katılımcı Öğrenme (Etkin Katılım)................................................................................................................ 135 

Öğretim Etkinliklerinin Çeşitliliği ................................................................................................................... 135 

Öğrenci Performansının İzlenebilmesi ......................................................................................................... 135 

Zamandan ve Ortamdan Bağımsızlık .......................................................................................................... 135 

4. YAPILANDIRMACILIK (KURMACILIK / İNŞACILIK / OLUŞTURMACILIK / CONSTRUCTİVİSM) .................. 137 

5. İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME / ÖĞRETİM .................................................................................................. 141 

6. ANLAMLI ÖĞRENME ......................................................................................................................................... 146 

7. ÇOKLU ZEKA ................................................................................................................................................... 148 

Sözel / Dilsel Zeka ............................................................................................................................................. 149 

Mantıksal / Matematiksel Zeka ......................................................................................................................... 149 

Görsel-Uzamsal (Mekansal) Zeka .................................................................................................................... 150 

Müziksel / Ritmik Zeka ...................................................................................................................................... 150 

Bedensel / Kinetik Zeka .................................................................................................................................... 151 

Kişilerarası / Sosyal Zeka ................................................................................................................................. 151 

Öze Dönük / İçsel Zeka ..................................................................................................................................... 151 

Doğa Zekası ................................................................................................................................................... 151 

8. BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ (KELLER PLANI) ..................................................................... 152 

x

xi 


BÖLÜM ADI 

9. GAGNE’NİN ÖĞRENME MODELİ ..................................................................................................................... 153 

10. CARROLL’UN OKULDA ÖĞRENME MODELİ .................................................................................................. 154 

11. GLASER’İN TEMEL ÖĞRETME MODELİ ......................................................................................................... 155 

12. SLAVİN’İN ETKİLİ ÖĞRETİM MODELİ .............................................................................................................. 155 

13. MODEL ALARAK ÖĞRENME ............................................................................................................................ 155 

14. YAŞANTISAL ÖĞRENME/YAŞANTI TEMELLİ ÖĞRENME .............................................................................. 157 

15. DUNN’IN ÖĞRENME STİLİ MODELİ ................................................................................................................. 158 

16. GREGORC’UN ÖĞRENME STİLİ (GREGORC’UN KAYNAŞTIRMA YETENEĞİ) MODELİ ............................. 159 

TEST 6 .....................................................................................................................................................161 


ÖĞRETMEN NİTELİKLERİ ......................................................................................................................187 

TEST 7 .....................................................................................................................................................191 


ÖĞRETİM ARAÇ–GEREÇLERİ ..............................................................................................................197 

1. GENEL TANIMLAR ................................................................................................................................................ 197 

Öğretim Materyali .............................................................................................................................................. 197 

Eğitim Ortamı ................................................................................................................................................... 197 

Öğretim Aracı ................................................................................................................................................... 197 

Öğretim Gereci .................................................................................................................................................. 197 

2. ARAÇ VE GEREÇLERİN TÜRLERİ ................................................................................................................... 198 

Göze Hitap Eden Araçlar .................................................................................................................................. 198 

Kulağa Hitap Eden Araçlar ............................................................................................................................... 198 

Göze ve Kulağa Hitap Eden Araçlar ................................................................................................................ 198 

Kitaplar ve Teksirler .......................................................................................................................................... 199 

3. ÖĞRETİM ARAÇLARININ YARARLARI ............................................................................................................ 199 

4. ARAÇ-GEREÇLERİN ÖĞRENME SÜRECİNDEKİ ÖNEMİ ............................................................................... 199 

5. EDGAR DALE’NİN YAŞANTI KONİSİ ................................................................................................................ 199 

TEST 8 .....................................................................................................................................................201 


SINIF YÖNETİMİ ....................................................................................................................................207 

1. GELENEKSEL YAKLAŞIM ................................................................................................................................. 207 

2. ÇAĞDAŞ YAKLAŞIM ......................................................................................................................................... 207 

3. SINIF YÖNETİMİ MODELLERİ ........................................................................................................................... 208


4. SINIF YÖNETİMİNİ ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER ............................................................................................. 208 

4.1 Öğretmen-Öğrenci Değişkeni ................................................................................................................... 208 

• Öğretmenin Sınıf İçi Kuralları Belirlerken Dikkat Etmesi Gereken Noktalar ............................................. 209 

• İletişim Süreci ........................................................................................................................................... 210 

4.2 Ortam ................................................................................................................................................... 212 

4.3 İstenmeyen Davranışlar ............................................................................................................................. 212 

5. VERİMLİ DERS ÇALIŞMA ................................................................................................................................. 217 

5.1 Verimli Ders Çalışabilmek İçin Yapılması Gerekenler ............................................................................. 217 

5.2 Etkili Öğrenme ve Verimli Ders Çalışmanın Yararları ............................................................................. 217 

TEST 9 .....................................................................................................................................................219 


DENEME TESTİ .......................................................................................................................................230 

KAYNAKLAR ...........................................................................................................................................238 

KURAMCILAR .........................................................................................................................................240 

SÖZLÜK ...................................................................................................................................................241 

xii

ÖĞRETİM 

YÖNTEM 

VE 

TEKNİKLERİ 

1

YAZAR PENCERESİ 

Bir gün bu kitap elinize geçerse, tez zamanda büyük bir şansa sahip olacak; başarıyı yakaladığınızda da çok şaşıracaksınız. 

Eğer ki kitabı okumazsanız, yaşamınız boyunca kötü bir şansla bütünleşmeye mahkûm olursunuz. Mevcut 

öğretim yılında mutlu olabilmek için kitabı satır satır okuyun ve en az 15 kişiye önerin. 

Oluşturduğumuz bu zinciri kırarsanız, yaşamınızın en önemli döneminde problemler çıkacak ve “Evet lanetleneceksiniz!” 

Söz konusu başarı zincirinin bir halkası olmuşsanız bunu sürdürmek istiyorsanız “15 kişiye bu kitabı önerin!” gibi 

bir toteme inanıyorsanız, elinize aldığınız kitabı 15 kişiye önerin ve sonucu görün. 

“Ben böyle şeylere inanmam!” diyorsanız kitabı okuduğunuzda beğeneceğinizin, başarıya ulaşacağınızın ve önünüze 

gelen herkese bunu tavsiye edeceğinizin garantisini veriyoruz. 

Elinizdeki bu kitaba ne kadar güvendiğimizi biraz hicivli bir biçimde ifade etmeye çalıştık. Bu hicivli anlatımdaki 

güven ve başarı adına verilen garanti, kitabımızın daha önceki yıllardaki başarısı ve okuyucularımız tarafından 

beğenilmesi ile ilgilidir. Kitapta, özellikle alan uzmanlarının en çok bildiği ve literatürde en çok işlenen yaklaşım, 

strateji, yöntem ve tekniklere yer verilmiştir. Bu konulara ek olarak KPSS için sürpriz sayılabilecek konulara da 

değinilmiştir. Özellikle 2008 KPSS‛de karşılaşılan ve sınav için sürpriz sayılabilecek kavramlara benzer konular 

işlenmiş, kitap yeniden gözden geçirilmiş ve genişletilmiştir. 

Sevgili Arkadaşlar, 

Öğretim yöntem ve teknikleri ile ilgili bu kitapta, eğitim programının dört temel ögesinden biri olan öğrenme - 

öğretme sürecinin yani eğitim durumlarının kapsamında yer alan tüm konulara yer verilmiştir. Diğer bir söyleyişle, 

sadece öğretim yöntem ve teknikleri değil, öğretim stratejileri, ilkeleri, yaklaşımları, modelleri, araç-gereçleri, 

öğretmen nitelikleri, sınıf yönetimi konuları bu kitapta işlenmiştir. Özellikle strateji, yöntem, teknik ve yaklaşımların 

özellikleri ve kullanıldığı durumlar birbirine benzemekte, sorularda ayırt edilmesi güç olmaktadır. Elinizdeki 

bu kitapta konular ayırt edici özellikleriyle işlenmiş ve birbiriyle karşılaştırmalı anlatımlar, notlar, tablolar ve 

sınıfl amalar kullanılmıştır. 

Yalnızca sınavda değil, öğretmenlik yaşamınız için de yararlı olacağına inandığımız bu kitapta, özellikle karikatür 

ve tablolarda vurgulanmış kısımları titizlikle incelemenizi tavsiye ederiz. 

Bu dersten her yıl yaklaşık 30 soru çıkmaktadır. 

Başarı dileklerimizle... 

2 

İhtiyaç Yayıncılık 

Eğitim Bilimleri 

Öğretim Yöntem ve Teknikleri Dersi 

Zümre Üyeleri

3 

KPSS SORULARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI 

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 

ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 

ÖĞRETİM İLKELERİ 

(Hazırbulunuşluk/düzeye uygunluk, etkin katılım, 

yaşama yakınlık vb.) 

1 2 2 3 3 1 

ÖĞRETİMDE STRATEJİ, YÖNTEM VE TEKNİK 

İLİŞKİSİ 

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ 

1 2 1 

Sunuş Stratejisi 

(Sunuş Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) 

1 1 2 1 1 1 1 

Buluş/Keşfetme Stratejisi 

(Buluş/Keşfetme Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) 

Araştırma-İnceleme Stratejisi 

(Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) 

ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 

4 1 3 1 

ANLATIM (SUNU) 1 1 

TARTIŞMA 1 1 

Tartışma Çeşitleri (Panel, sempozyum vb.) 1 1 

ÖRNEK OLAY 1 1 1 

GÖSTERİP YAPTIRMA 2 1 1 

PROBLEM ÇÖZME 2 1 1 2 2 2 1 

PROJE 

BİREYSEL ÇALIŞMA 

ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 

1 1 1 2 1 

BEYİN FIRTINASI 1 1 1 1 1 1 1 

GÖRÜŞ GELİŞTİRME 1 

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME 1 1 

GÖSTERİ (GÖSTERİM/DEMONSTRASYON) 2 1 

SORU-CEVAP 1 1 

ROL (OYNAMA) YAPMA 1 

DRAMA 1 

BENZETİM (SİMÜLASYON) 1 1 

MİKRO ÖĞRETİM 

SOKRAT TARTIŞMASI 

1 1 1 1 1 1 

İSTASYON 

EĞİTSEL OYUNLAR 

1 

KONUŞMA HALKASI 1 

DENEY 

ALTI AYAKKABILI UYGULAMALI 

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM 

TEKNİKLERİ 

SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 

1 

GEZİ 

GÖZLEM 

GÖRÜŞME 

1 

ÖDEV 

SERGİ 

1 1 1

KPSS SORULARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI 

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 

ÖĞRENME/ÖĞRETME MODELLERİ 1 

TAM ÖĞRENME 1 3 2 1 1 1 

PROGRAMLI ÖĞRENME 1 1 1 

ÇOKLU ZEKA 2 1 1 1 1 2 

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ 

(KELLER PLANI) 

1 1 

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM 4 1 

YAPILANDIRMACILIK 

(OLUŞTURMACILIK-KURMACILIK) 

1 1 1 1 

1 

İŞ BİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME 1 3 1 2 1 1 

GAGNE’NİN ÖĞRENME MODELİ 1 1 

ANLAMLI ÖĞRENME MODELİ 

CARROLL’UN OKULDA ÖĞRENME MODELİ 

GLASER’İN TEMEL ÖĞRETME MODELİ 

MODEL ALARAK ÖĞRENME 

1 1 1 1 1 

YAŞANTISAL ÖĞRENME/YAŞANTI TEMELLİ 

ÖĞRENME 

DUNN’IN ÖĞRENME STİLİ MODELİ 

GREGORC’UN ÖĞRENME SİTİLİ 

(GREGORC’UN KAYNAŞTIRMA YETENEĞİ) 

1 

ÖĞRETMEN NİTELİKLERİ 3 1 1 2 2 

ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ 

Ders Kitaplarının Özellikleri 

3 1 1 

SINIF YÖNETİMİ KAVRAMI 

Geleneksel Yaklaşım 

Çağdaş Yaklaşım 

Sınıf Yönetimi Modelleri 

Sınıf Yönetimini Etkileyen Değişkenler 

1 3 

Öğretmen-Öğrenci Değişkeni 

(Kural belirleme, iletişim vb.) 

2 1 2 1 1 2 

Ortam 1 

İstenmeyen Davranışlar 

VERİMLİ DERS ÇALIŞMA 

3 3 3 3 2 2 

Verimli Ders Çalışabilmek İçin Yapılması 

Gerekenler 

Etkili Öğrenme ve Verimli Ders Çalışmanın 

Yararları 

1 

TOPLAM 30 22 28 21 24 17 23 25 

4

1. ÖĞRETİM İLKELERİ 

1.1 Öğrenciye / Çocuğa Görelik (Düzeye Uygunluk) 

1.2 Aktivite (Etkin Katılım) 

1.3 Yaşama Yakınlık (Aktüalite) 

1.4 Somuttan Soyuta 

1.5 Bilinenden Bilinmeyene 

1.6 Yakından Uzağa 

1.7 Ekonomiklik 

1.8 Açıklık (Ayanilik) 

1.9 Bütünlük 

1.10 Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) 

1.11 Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması 

5 


BÖLÜM İÇERİĞİ

Eğitim bilimlerinde bu 

bölümle ilgili her yıl 

ortalama 

2 

soru çıkmaktadır. 

Öğretim yöntem ve teknikleri dersi, öğretim programı 

kapsamında yer alan öğrenme-öğretme sürecindeki öğretim 

ilkeleri, stratejileri, yöntemleri, teknikleri, araç gereçleri, 

yaklaşımları ve sınıf yönetimi konularını içeren 

bir derstir. Bu sıralananların öğretmen tarafından uygun 

biçimde planlanması ve uygulanması bu dersin içeriğini 

oluşturur. Bu nedenle bu konular sırasıyla işlenecektir. 

1. ÖĞRETİM İLKELERİ 1 

Öğretim ilkelerinin, hedefl ere göre seçilen içeriğin düzenlenmesinde, 

bu içeriğin öğrenme-öğretme sürecinde/eğitim 

durumlarında öğretim etkinlikleri aracılığıyla 

öğretmen tarafından sunulmasında, değerlendirilmesinde 

dikkate alınması gerekir. Öğretim stratejisi, yöntemi 

ve tekniği seçilirken, kullanılırken öğretim ilkeleri rehber 

niteliği taşır ve öğretim ilkelerine göre öğretim gerçekleşir. 

Bu öğretim ilkeleri aşağıda açıklanmıştır. 

1.1 Öğrenciye/Çocuğa Görelik 

(Düzeye Uygunluk) 

Öğrenciye görelik (düzeye uygunluk) öğretimde öğrencinin 

ilgi ve ihtiyaçlarının, psikolojik ve fi zyolojik özelliklerinin 

ve düzeyinin dikkate alınmasıdır. Öğrenciye görelik 

ilkesinde psikolojinin önemli katkıları görülmektedir. 

Bu ilke, “çocuğa uygunluk (düzeye uygunluk)” veya 

öğretimi “bireyselleştirme” olarak da açıklanabilir. Eğitimdeki 

yeni anlayışlar dikkate alındığında öğrencinin 

etkin kılınması, kalıcı öğrenmeler gerçekleştirdiği için 

önemlidir. Öğrenciye görelik yani düzeye uygunluk ilkesi 

de bu açıdan önemli görülmelidir. Düzeye uygunluk 

ilkesi, geleneksel eğitim anlayışına göre bir yaş grubundaki 

öğrencilerin aynı gelişim seviyesinde bulunacakla- 

1 Ergün, M. ve Özdaş, A. (1997). Öğretim İlke ve Yöntemleri. İstanbul: 

Kaya Matbaacılık. 


7 


rı, benzer ruhsal özellikler gösterecekleri varsayımına 

dayanır. Öğretimi “yıllık sınıfl ar sistemi” üzerine kurduğumuzda, 

zaten her şey bu ilkeye göre düzenlenecektir. 

Ders, sınıfın ortalama seviyesine göre düzenlenir 

anlayışı gelenekseldir ve çağdaş yaklaşımlarda tercih 

edilmez. Çünkü çağdaş yaklaşımlara göre her öğrenci 

farklıdır ve bu farklılıklar dikkate alınmalıdır. Ortalama 

seviyenin altındaki ve üstündeki öğrencilerin dersin dışında 

kalma tehlikesi vardır. Bu nedenle her öğrencinin 

hazırbulunuşluk düzeyi dikkate alınmalıdır. Öğrenciler 

aynı yaş grubunda da olsa, ortak özellikler de taşısa 

her öğrencinin yeteneklerinin, zekasının, ilgi ve eğilimlerinin, 

çalışma istek ve gayretinin farklı olduğu varsayımıyla 

öğretimin bireyselleştirilmesi de bu ilke kapsamında 

değerlendirilmelidir. Bütün öğrencileri eşit şekilde 

geliştirmeye çalışırsak, normalin altındaki ve üstündeki 

öğrenciler ihmal edilmiş sayılabilir. Öğretimde bireysel 

farklılıklar dikkate alınır ve her öğrencinin bireysel öğrenme 

hızı (Skinner’ın programlı öğrenme modeli) göz 

önünde tutulursa öğretim zenginleştirilmiş ve her öğrenci 

kendi zeka, yetenek, ilgi ve çalışma temposuna göre 

ilerlemiş olur. Özet olarak; her öğrenciyi kendi düzeyinin 

üzerine çıkarmaya çalışmak, öğrenci düzeyinin dikkate 

alınması ile gerçekleşir. Bu da öğrencilerin hazırbulunuşluk 

düzeyinin göz önünde tutulması ile gerçekleşir. 

Etkili ve etkin öğrenme; öğrencilerin düzeyine uygun, 

öğrencinin katılımı ile hazırlanan ve uygulanan öğretim 

etkinlikleri ile gerçekleşir. 

Bunların hepsi 

bugün okunup 

bitecek. 

Ama bu benim 

düzeyime uygun 

değil ki. 

Hangi öğretim kademesinde olursa olsun öğrencinin 

gelişimine ve hazırbulunuşluk düzeyine uygun, aynı 

zamanda yaparak yaşayarak öğrenebilmesi için etkin 

katılımını sağlayan etkinlikler sunulmalıdır.


Bir öğretmen ders yapacağı sınıfa girmiş. 

Ön sırada oturan çobanın oğlunun dışında 

sınıfta kimse yokmuş. Öğretmen bu du- 

rum karşısında dersi işleyip işlememekte 

tereddüt etmiş ve çobanın oğluna sormuş: 

“Sınıfta bir tek sen varsın. Sence dersi 

yapmalı mıyım, yapmamalı mıyım?” 

Çoban‛ın oğlu cevap vermiş: “Öğretmenim 

ben sıradan, basit bir insanım, bu konular- 

dan pek anlamam. Fakat ahıra girseydim ve 

bütün ineklerimin kaçıp bir tanesinin kaldı- 

ğını görseydim yine de onu beslerdim.” 

Çoban‛ın oğlunun bu cevabını duyan öğret- 

men derse başlamış. Üç saatin üzerinde 

konuşmuş. Dersten sonra kendisini, göre- 

vini yerine getirdiği için huzurlu hissetmiş 

ve öğrencisinin de memnun kaldığını söyle- 

mesini bekleyerek sormuş: 

“Dersi nasıl buldun ?” 

Çobanın oğlu biraz duraksadıktan sonra 

cevap vermiş: “Size daha önce de söyledim 

öğretmenim, ben basit bir insanım, bu ko- 

nulardan pek anlamam. Yine de ahıra girip 

biri dışında bütün ineklerimin kaçtığını gör- 

seydim onu beslerdim; ama elimdeki tüm 

yemi ona verip hayvanı çatlatmazdım.” 

Her öğrencinin kapasitesi, yeti, ilgi ve ye- 

tenekleri dikkate alınmalıdır. Bu düzeye 

uygunluk ilkesinin gereğidir. 


8 

SORU... 

2003 KPSS 

Öğrenci düzeyine uygunluk ilkesinin sınıf içinde 

etkili bir biçimde uygulanması için aşağıdakilerden 

hangisine öncelik verilmelidir? 

A) Öğretmenin öğretim sürecinin dışında kalması 

B) İçeriğin açık, net ve anlaşılır bir biçimde sunulması 

C) Öğrencilerin hazırbulunuşluk durumunun dikkate 

alınması 

D) Öğrenciler arası etkileşimin artması 

E) Grupla çalışma tekniklerinin uygulanması 

ÇÖZÜM... 

Düzeye uygunluk/çocuğa görelik ilkesi hazırbulunuşluk 

düzeyinin göz önünde tutulması ile gerçekleşir. 

CEVAP: C 

1.2 Aktivite (Etkin Katılım) 

Öğrencinin öğrenme-öğretme sürecine katılımını vurgulamaktadır. 

Bir öğrenci ne kadar çok duyu organı ile 

öğrenme-öğretme sürecine katılırsa öğrenmeler o kadar 

etkili ve kalıcı olur. Bu nedenle de en kalıcı öğrenmeler, 

yaparak yaşayarak öğrenme yoluyla gerçekleşir. Bir 

kızılderili atasözü “Anlatırsan, unutabilirim; gösterirsen 

anımsayabilirim; beni işin içine katarsan asla unutmam, 

öğrenirim.” der. Öğrencinin katılımı ile hazırlanan ve 

uygulanan öğretim etkinlikleri, öğrencinin ilgisini daha 

fazla çekeceği gibi öğrenmelerin etkililiğini de artırır. 

Bloom (Tam öğrenme) ve Skinner (Programlı öğrenme) 

gibi eğitimciler ortaya attıkları öğrenme-öğretme 

yaklaşımlarında, öğretim sürecinin kalitesi ve uygun 

koşulların sağlanması noktasında etkin katılımı önemli 

görmüşlerdir. Özellikle psikolojide yapılan deneylerin etkisiyle 

öğrencinin aktif öğrenmesinin daha etkili olduğu 

görüşü ortaya çıkınca, katılımcı demokrasi ve rekabete 

dayalı liberal ekonomi şartlarının da etkisiyle öğretimde 

aktifl ik/etkinlik ilkesinin önemi de artmıştır. Artık verilen

ilgiyi depolayan öğrenci anlayışı yerini; araştıran, sorgulayan, 

inceleyen, bağlantılar kuran, sonuç ve genellemelere 

varan, görüşlerini ifade eden öğrenci anlayışına 

bırakmıştır. Bu anlayış, etkin katılım ilkesinin dikkate 

alınması ve uygulanması ile gerçekleştirilebilir. 

1.3 Yaşama Yakınlık (Aktüalite) 

İçerikte ve öğrenme-öğretme sürecinde öğrenciye verilen 

bilgiler, öğrencinin günlük yaşamda kullanabileceği 

ve yararlanabileceği türden olmalıdır. Diğer bir söyleyişle 

kullanılabilir bilginin öğrenciye verilmesi hem yaşama 

yakınlık ilkesiyle hem de yansıtıcı düşünmeyle doğrudan 

ilgilidir. Öğretim, yaşamdan kopuk olmamalı; yaşamdaki 

gerçeklerle ilgili, öğrencinin yaşamla bağlantısını koparmayan 

yakın çevresiyle ilgili bir öğrenme yaşantısı sunmalıdır. 

John Dewey’e göre, eğitim yaşama hazırlıktan 

öte yaşamın bizzat kendisidir. O halde okuldaki öğretim 

de yaşama yakın ve yaşamın doğrudan kendisi olmalıdır. 

İçerik ve etkinliklerdeki örnekler yaşamın içinden 

seçilmelidir. Öğretim süresince kullanılan dil, oluşturulan 

sosyal ortam vs. gerçek yaşama yakın olmalıdır. 

Bu aynı zamanda soyut konuların somutlaştırılmasını 

sağlayacaktır. Yaşama yakınlık ilkesi; somuttan soyuta, 

bilinenden bilinmeyene ve yakından uzağa gibi aşamalılık 

ilkelerinin ve açıklık ilkesinin de temelini oluşturur. 

Öğretim etkinliklerinin öğrencinin dikkatini çekebilmesi 

için öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına, hazırbulunuşluk düzeyine 

uygun olması gerekir. 

Yaşama yakınlık, öğretimde yaşamda kullanılabilir ve 

yararlanılabilir bilgilere yer verilmesi ile gerçekleşir. 


9 

SORU... 

2004 KPSS 

Öğretim sürecinde, bireyin gereksinim duyacağı yararlı 

ve kullanılabilir bilgilerin öğretilmesi önemli bir 

yer tutar. 

Bu görüşte, aşağıdakilerden hangisinin önemi 

vurgulanmaktadır? 

A) Yaşama yakınlık B) Sadelik 

C) Düzeye uygunluk D) Bütünlük 

E) Açıklık 

ÇÖZÜM... 

İçerikte ve öğrenme-öğretme sürecinde öğrenciye 

verilen bilgilerin öğrencinin günlük yaşamda kullanabileceği 

ve yararlanabileceği türden olması yaşama 

yakınlık ilkesi ile ilgilidir. 

2006 KPSS 


CEVAP: A 

SORU... 

Sınıfta matematik problemlerini çözmede başarılı 

olan bir öğrenci bakkaldan yaptığı alışverişlerde para 

üstünü hesaplamada güçlük çekmektedir. 

Aşağıdakilerden hangisi bu öğrencinin durumunu 

en iyi açıklamaktadır? 

A) Sınıfta edinilen bilgilerin günlük yaşama taşınamaması 

B) Sınıf içi etkinliklerin öğrencinin düzeyine uygun 

olmaması 

C) Öğrencinin sayısal becerilerinin yetersiz olması 

D) Sınıf içi etkinliklerde öğrenci farklılıklarının dikkate 

alınmaması 

E) Sınıf ortamının öğrenmeyi destekleyici bir şekilde 

düzenlenmemesi


ÖĞRETİM İLKELERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 

ÖĞRETİM İLKESİ BELİRGİN ÖZELLİĞİ 

Düzeye Uygunluk 

Öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve her türlü düzeyinin dikkate alınmasıdır. 

(Öğrenciye Görelik) 

Çağdaş anlamıyla bireysel farkların dikkate alınmasını ve öğretimin bireyselleştirilmesini 

sağlar. 

Aktivite (Etkin Katılım) Öğrencinin öğretim sürecine olabildiğince çok duyu organı ile dahil edilmesidir. 

Yaşama Yakınlık 

(Aktüalite) 

 

 

Öğrencinin öğrenme çabası içerisine sokulmasıdır. Katılım artıkça kalıcılık artar. 

Öğretimde ve içerikte günlük hayatta kullanılabilir ve yararlanılabilir bilgilere yer 

vermedir. 

Somuttan Soyuta Gözle görülenden, elle tutulandan, görülmeyene ve soyut olana doğru öğretimin 

yapılmasıdır. 

Bilinenden Bilinmeyene Öğrencilerin daha önceki bilgi ve becerilerinden yola çıkarak bilinmeyenlerin öğretiminin 

kolaylaştırılmasıdır. 

Yakından Uzağa Öğrencinin yakın çevresinden başlayarak uzak çevresine doğru ilerlemedir. (mahalleden 

köye, köyden kente) 

Ekonomiklik Bir taşla iki kuş vurma. En uygun zaman, ortam ve etkinlik ile en çok kazanıma 

ulaşmadır. 

Açıklık (Ayanilik) Açık ve anlaşılır bir dil kullanma, örnekler ve araç - gereçlerle öğretimi daha açık 

hale getirmedir. 

Bütünlük Öğrenciyi hem fi ziksel hem ruhsal tüm özellikleri ile bir arada ele almadır. 

Sosyallik (Otoriteye İtaat ve 

Özgürlük) 

Bilgi ve Becerinin 

Güvence Altına 

Alınması 

 

 

 

Öğrenciye kendi kararlarını verebilme, kendi kendini yönetme, kritik durumlarda 

özgür kalabilme, hür kararlar verme mutluluğunu ve sorumluluğunu kazandırarak 

onu sosyalleştirmedir. 

Değişmeyen evrensel gerçeklerin öğretimine verilen önemdir. 

Gerçek bilginin birey tarafından bilinmesi gerekliliği ve bilginin bilimselliğinin dikkate 

alınmasıdır. 

14


1. Aynı yaş grubundaki öğrencilerinin ilgi, istek ve 

ihtiyaçları, zeka düzeyleri ve yetenekleri farklı olabilmektedir. 

Etkili bir eğitim için bu durumun göz 

önünde bulundurulması gerekmektedir. 

Bu açıklama, aşağıdaki hangi öğretim ilkesinin 

önemini vurgulamaktadır? 

A) Küçük adımlar B) Yakından uzağa 

C) Düzeye uygunluk D) Yaşama yakınlık 

E) Açıklık 

2. Bir öğretmen, gezegenler konusunu işlerken irili 

ufaklı küreleri kullanarak ders işlemiş ve daha sonra 

gezegenlerin güneş sisteminde bu şekilde dizildiklerini 

söyleyerek öğretimi daha etkili hale getirmiştir. 

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu uygulamayı 

açıklamaktadır? 

A) Somuttan soyuta B) Bilinenden bilinmeyen 

C) Anında düzeltme D) Bütünlük 

E) Ekonomiklik 

3. Bir fen ve teknoloji öğretmeni derste dokuları işlerken 

mikroskop ile incelenmesi için soğan zarı 

getirmiş ve öğrencilerin tek tek mikroskoptan zarı 

incelemesini istemiştir. 

Öğrenmenin kalıcı olması ve öğrencinin daha 

fazla duyu organını işe koşmak için yapılan bu 

girişim, aşağıdaki öğretim ilkelerinden hangisi 

ile açıklanabilir? 

A) Kullanılabilir bilgi B) Yakından uzağa 

C) Bütünlük D) Etkin katılım 

E) Düzeye uygunluk 

Test 

1 


15 

4. Öğretim etkinlikleri düzenlenirken öğrencilerin tüm 

özellikleri dikkate alınmalıdır. Ayrıca öğrencilerin 

bazı kademelerde dersleri ayrı ayrı öğrenebilmesi 

ve kavraması güç olabilir. Bu nedenle bireyler, içsel 

yönleri göz önünde bulundurularak bir arada ele 

alınmalı ve disiplinler ilişkilendirilmelidir. 

Bu açıklamada aşağıdaki öğretim ilkelerinden 

hangisi üzerinde durulmuştur? 

A) Açıklık B) Kullanılabilir bilgi 

C) Başarı D) Bütünlük 

E) Bireysel hız 

5. Sosyallik ilkesine göre aşağıdakilerden hangisi 

yanlıştır? 

A) Bireyin kendi kendini yönetebilmesini amaçlar. 

B) Eğitimin önemli amaçlarından biridir. 

C) Kurallara uymayı öğrenme vardır. 

D) Kritik durumlarda bile kendi kararlarını verme 

gücü kazandırır. 

E) Sadece bireyin değil bilgilerin bütünlüğünü de 

savunur. 

6. Sınav yapmak isteyen bir tarih öğretmeni soruları 

önceden hazırlamamış, sınav zamanı öğrencilere 

yazdırmıştır. Böylelikle daha iyi sorularla daha fazla 

davranış ölçebilecekken, daha az davranışı ölçmüştür. 

Bu öğretmenin göz ardı ettiği ilke aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Ekonomiklik B) Yakından uzağa 

C) Yaşama yakınlık D) Sosyallik 

E) Etkin katılım 

ÖĞRETİM İLKELERİ

13. Coğrafya öğretmeni Fatih, yıllık plan hazırlarken ilk 

hafta ülkeler coğrafyası daha sonra bölgeler coğrafyasını 

ele almıştır. 

Fatih Öğretmen aşağıdaki ilkelerden hangisine 

aykırı davranmıştır? 

A) Basitten karmaşığa 

B) Somuttan soyuta 

C) Yakından uzağa 

D) Bilinenden bilinmeyene 

E) Geçmişten günümüze 

14. Bir öğretmen, fotoğraf çekme konusunu anlatarak 

işlemiş herhangi bir uygulama yaptırmamıştır. 

Daha sonra öğrencilerinden fotoğraf çekme becerisini 

sergilemesini istemiştir. Ancak öğrencilerin sadece 

işleyerek öğrenmesine hizmet edildiğinde bu 

konuda başarısız olduğu görülmüştür. 

Öğretmen bu açıklama doğrultusunda hangi ilkeyi 

ihmal etmiştir? 

A) Ekonomiklik B) Sosyallik 

C) Etkin katılım D) Yaşama yakınlık 

E) Bütünlük 

Test 1 

Test 

1 


17 

15. I. Öğrencilerin daha önceki tecrübeleri dikkate 

alınır. 

II. İçerik, kitaplar ve sorular açık bir dil ile anlaşılır 

olmalıdır. 

III. Yeni bilgiler eski bilgilerin içerisine yerleştirile- 

rek öğrenilebilir. 

Yukarıdaki seçeneklerden hangisi ya da hangileri 

bilinenden bilinmeyene ilkesini açıklamaktadır? 

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 

D) I ve III E) I, II ve III 

16. Özcan Öğretmen, matematik dersinde üçgenin 

alanının nasıl hesaplanacağını “Bir müsellesin 

mesaha-i sathıyesi, kaidesiyle irtifaının hasıl-ı darbının 

nısfına müsavidir.” diyerek açıklamıştır. 

Özcan Öğretmen, aşağıdaki öğretim ilkelerinden 

hangisini ihlal etmiştir? 

A) Bütünlük 

B) Açıklık 

C) Ekonomik 

D) Bilinenden bilinmeyene 

E) Yakından uzağa 

17. Öğretim yöntem, teknik ve stratejileri seçilirken 

öğrenci hazır bulunuşluğunu önemseyen bir 

öğretmenin göz önünde bulundurması gereken 

en önemli ilke aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Sosyallik B) Ekonomiklik 

C) Bütünlük 

E) Düzeye uygunluk 

D) Ölçülebilirlik 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 

C A D D E A C D A C E A C C D B E 

ÖĞRETİM İLKELERİ

ÇIKMIŞ SORULAR 



1. İlköğretimin ilk yıllarında, bir derste gerçekleşti- 

rilecek öğretme-öğrenme etkinliklerinin sıra ve 

düzeni belirlenirken aşağıdakilerden hangisinin 

göz önünde tutulması doğru olmaz? 

A) Bugünden geçmişe doğru gitme 

B) Soyut kavramlara öncelik verme 

C) Bütünden parçaya ve sonra tekrar bütüne gitme 

D) Yakın çevreden uzağa doğru gitme 

E) Basitten karmaşığa doğru ilerleme 

2002 KPSS 

2. Öğrenci düzeyine uygunluk ilkesinin sınıf içinde 

etkili bir biçimde uygulanması için aşağıdakilerden 

hangisine öncelik verilmelidir? 

A) Öğretmenin öğretim sürecinin dışında kalması 

B) İçeriğin açık, net ve anlaşılır bir biçimde sunulması 

C) Öğrencilerin hazırbulunuşluk durumunun dikkate 

alınması 

D) Öğrenciler arası etkileşimin artması 

E) Grupla çalışma tekniklerinin uygulanması 

2003 KPSS 

3. Sınıf içi öğretim etkinlikleri düzenlenirken yaşama 

yakınlık ilkesi üzerinde önemle durulmalı ve etkinlikler 

bu doğrultuda uygulanmalıdır. 

Aşağıdakilerden hangisi öğretmenin bu ilkeyi 

uyguladığının bir göstergesidir? 

A) İhtiyaç duyulan bilgi ve becerileri öğretmesi 

B) İçeriğe ayırdığı süreyi azaltması 

C) Kendisinin öğretim sürecinin merkezinde yer 

alması 

D) İçeriğin eksiksiz ezberlenmesine önem vermesi 

E) Sınıf içinde bireysel çalışmayı özendirmesi 

2003 KPSS 


18 

4. Öğrenci, öğretim sürecine aktif olarak katılmalı, 

okumalı, yazmalı, konuşmalı, tartışmalı ve bilgiyi 

geçmiş yaşantılarıyla ilişkilendirmelidir. 

Yukarıdaki açıklama aşağıdaki öğretim ilkelerinden 

hangisiyle doğrudan ilgilidir? 

A) Öğretmen, öğrencileri içeriğe yönlendirmelidir. 

B) Öğrencilerin olgu ve olayları çok yönlü olarak 

değerlendirmesi sağlanmalıdır. 

C) Öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyi dikkate 

alınmalıdır. 

D) Bilginin teorik temellerine inilmelidir. 

E) Öğrencilerin yaparak yaşayarak öğrenmesi 

sağlanmalıdır. 

2003 KPSS 

5. Öğretim sürecinde, bireyin gereksinim duyacağı 

yararlı ve kullanılabilir bilgilerin öğretilmesi önemli 

bir yer tutar. 

Bu görüş, aşağıdakilerden hangisiyle doğrudan 

ilgilidir? 

A) Düzeye uygunluk B) Sadelik 

C) Yaşama yakınlık D) Bütünlük 

E) Açıklık 

2004 KPSS


11. İletişim konusunda “haberleşme” üzerinde duran 

bir öğretmenin, öğrencileri postaneye götürüp 

haberleşme türlerini uygulamalı olarak göstermesinin 

temel amacı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Çevreyi tanıtmak 

B) Somut yaşantılar sağlamak 

C) İş birliğini geliştirmek 

D) Sınıf ortamından farklı yerde ders işlemek 

E) Öğrenci katılımını sağlamak 

2006 KPSS 

12. Sınıfta matematik problemlerini çözmede başarılı 

olan bir öğrenci bakkaldan yaptığı alışverişlerde 

para üstünü hesaplamada güçlük çekmektedir. 

Aşağıdakilerden hangisi bu öğrencinin durumunu 

en iyi açıklamaktadır? 

A) Sınıfta edinilen bilgilerin günlük yaşama taşınamaması 

B) Sınıf içi etkinliklerin öğrencinin düzeyine uygun 

olmaması 

C) Öğrencinin sayısal becerilerinin yetersiz olması 

D) Sınıf içi etkinliklerde öğrenci farklılıklarının dikkate 

alınmaması 

E) Sınıf ortamının öğrenmeyi destekleyici bir şekil 

de düzenlenmemesi 

2006 KPSS 

13. “Çevremizi Tanıyalım” konusunda sırayla “Bölgemiz, 

İlimiz, Yurdumuz, İlçemiz” ile ilgili çalışmalar 

yaptıran bir öğretmen, bu dersin içeriğinin düzenlenmesinde 

hangi ilkeye aykırı davranmıştır? 

A) Somuttan soyuta 

B) Basitten karmaşığa 

C) Günümüzden geçmişe 

D) Bütünden parçaya 


Test I 

2006 KPSS 


20 

14. Çocuğun içinde yaşadığı çevre çocuğun öğrenme 

sürecini etkiler. Öğretim stratejileri belirlenirken bu 

çevreye dikkat edilmeli ve çevre, öğrenme sürecinde 

etkin olarak işe koşulmalıdır. 

Yukarıdaki ifade öğretim ve öğrenme yöntemlerinin 

hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir? 

A) Basitten karmaşığa B) Somuttan soyuta 

C) Ekonomiklik D) Açıklık 


2007 KPSS 

15. Bir öğretmen planladığı bazı etkinliklerle öğretim 

sürecini zenginleştirme çabası göstermekte, fen ve 

teknoloji dersinde “hücre” konusunu öğrencilerin 

grupça yaptıkları deneylerle işlemektedir. Bu öğretmen 

deney sonrası öğrencilerden, 

– yaptıkları deneyle ne öğrendiklerini ayrıntılı 

olarak yazmalarını, 

– “hücre” konusunda öğrendiklerini küçük gruplarda 

tartışarak grup görüşünü sınıfa sunmalarını 

istemiştir. 

Öğretmen yaptığı bu etkinlikle aşağıdakilerden 

hangisinde belirtilen eğitsel katkıyı en çok sağlayabilir? 

A) Öğrencilerin ders boyunca meşgul olmalarını 

sağlama 

B) Öğrencilerin yazma becerilerini geliştirme 

C) Öğrencilerin derse olan ilgilerini ve katılımlarını 

artırma 

D) Farklı değerlendirme yöntemlerinden faydalanma 

E) Farklı öğretim stratejilerinden yararlanma 

2008 KPSS 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 

B C A E C D E D B A B A E E C


21 


ÖĞRETİMDE STRATEJİ, YÖNTEM VE TEKNİK İLİŞKİSİ 

1. ÖĞRETİM STRATEJİLERİ 

1.1 Sunuş Stratejisi (Sunuş Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) 

1.2 Buluş/Keşfetme Stratejisi (Buluş/Keşfetme Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) 

1.3 Araştırma-İnceleme Stratejisi (Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) 




ortalama 

2 


ÖĞRETİMDE STRATEJİ, 

YÖNTEM VE TEKNİK İLİŞKİSİ 

Öğretim Stratejisi: Hedefe ulaşmak için seçilen en genel 

yol ya da yollar bütünüdür. 

Öğretim Yöntemi: Hedefe ulaşmak için seçilen en kısa 

yol ya da düzenli yoldur. 

Öğretim Tekniği: Hedefe ulaşmak için seçilen yöntemi 

uygulamaya koyma biçimi ya da hedefe ulaşmak için 

seçilen yöntemin uygulanmasında başvurulan yardımcı 

yollardır. 

Öğretim stratejisi; hedefe ulaşmak için seçilen kısa ve 

düzenli yolları yani yöntemi; strateji ve yöntem de tekniği 

kapsar. O halde en geniş kapsamlı genel yol stratejidir. 

Strateji 

Yöntem 

Teknik 

Öğrenme-öğretme süreci (eğitim durumları); strateji, 

yöntem ve teknikler ile araç gereçlerin uygun bileşenleri 

ile düzenlenir. Öğretim stratejileri ile yöntem ve tekniklerinin 

kullanımı eğitim, öğretim, ders programlarında ve 

öğretim planlarında belirtilen hedef ve hedef davranışlara 

göre farklılık gösterir. 


23 

HEDEF-STRATEJİ-YÖNTEM-TEKNİK İLİŞKİSİ 

Hedef 

Strateji Yöntem Teknik 

(Bilişsel Alan) 

Bilgi Sunuş Anlatım (Sunu) Gösteri, Beyin Fırtınası, 

Kavrama Buluş Tartışma 

Uygulama 

Analiz 

Sentez 

Değerlendirme 

SORU... 

Örnek Olay 

Araştırma Gösterip Yaptırma 

Problem Çözme 

Proje 

2004 KPSS 

Bireysel Çalışma 

Soru Cevap 

Soru Cevap 

Beyin Fırtınası ve Diğer 

Tartışma Çeşitleri 

Benzetim 

Drama 

Rol Yapma 

Deney 

İkili Çalışma ve Grup 

Çalışması 

Eğitim programlarında hedefl er eğitim durumlarında 

kullanılacak olan öğretme-öğrenme yaklaşımlarını 

belirler. 

Aşağıdakilerin hangisinde verilen hedef düzeyi 

için, karşısında belirtilen öğretim yaklaşımının verimli 

bir yol olması beklenmez? 

Hedef Düzeyi Öğretim Yaklaşımı 

A) Kavrama Bilgisayar destekli öğretim 

B) Sentez Sunuş yoluyla öğretim 

C) Bilgi Bireysel çalışma 

yoluyla öğretim 

D) Uygulama Proje temelli öğretim 

E) Analiz Buluş yoluyla öğretim 

ÇÖZÜM... 


Sunuş yoluyla öğretim bilgi düzeyindeki davranışların 

kazandırılması için uygundur. Bu yol ile en fazla kavrama 

düzeyindeki davranışlar kazandırılabilir. Sentez 

ise üst düzey bir hedeftir. Sunuş yoluyla öğretim ile 

üst düzey davranışlar kazandırılamaz. 

CEVAP: B


1. ÖĞRETİM STRATEJİLERİ 

Öğretim stratejileri, öğrenme hedefl erine ulaşmak 

üzere belirlenen konunun sunulması için izlenen 

yollar bütünü veya hedefe ulaşmak için seçilen genel 

yoldur. Bu yollardan bazıları öğretmen merkezli, 

bazıları öğrenci merkezlidir. Hedefl er, seçilecek stratejinin 

türünü belirlemede kaynaklık eder. 

Stratejiler, öğretim hedefl erine ulaşılmasını kolaylaştırmada 

kullanılır. Hedefl erin özelliklerine uygun olarak 

öğretmen, öğrencilerin bağımsız çalışmalarını isteyebileceği 

gibi sınıfı küçük gruplara ayırabilir ya da bütün 

sınıfın katılımını sağlayan etkinlikler planlayabilir. 

Öğretmen, öğretimi planlarken belirlediği hedefl ere uygun 

öğretim stratejilerini de seçer. İlgili kaynaklar incelendiğinde 

zaman zaman yöntem, teknik ve strateji kavramlarının 

birbirinin yerine kullanıldığı görülmektedir. 

Demirel 2 , yöntemi, hedefe ulaşmak için izlenen en kısa 

yol ya da bir konuyu öğrenmek için seçilen düzenli yol 

olarak; tekniği, öğretme yöntemini uygulamaya koyma 

biçimi olarak tanımlamıştır. 

Öğretme stratejileri; sunuş yoluyla öğretme, buluş yoluyla 

öğretme, araştırma ve inceleme yoluyla öğretme 

stratejileri olarak gruplandırılmaktadır. 

1.1 Sunuş Stratejisi 

(Sunuş Yoluyla Öğretme Yaklaşımı) 

Ausubel tarafından ortaya atılmıştır. Tüm bilgilerin öğretmen 

tarafından aktarılmasıyla kavram ve genellemelerin 

öğretildiği bir öğretme yoludur. Bilgiler aşamalılık ilkelerine 

göre (yakından uzağa, bilinenden bilinmeyene, 

somuttan soyuta, genelden özele, basitten karmaşığa 

doğru) çok dikkatli bir biçimde düzenlenmeli ve öğrenci 

tarafından alınması kolay hale getirilmelidir. Bütünden 

parçaya (genelden özele) doğru bilgi sunumu olduğundan 

tümdengelim kullanılır. 

Açıklamanın gerektiği her durumda kullanılır, daha çok 

olgu ve genellemelerin öğretimine uygundur. Bu nedenle 

bu soyut konuların örneklerle, araç gereçlerin ve kavram 

haritalarının kullanımıyla somutlaştırılması önemli 

bir yer tutar. Öğrencinin etkin katılımı söz konusu olmadığından 

için öğretmenin öğrencinin dikkatini sürekli 

kontrol altında tutmak için yoğun bir etkileşime geçmesi 

yararlıdır. 

2 Demirel, Ö. (2003). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sana- 

tı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. 


24 

SORU... 

2007 KPSS 

Burcu Öğretmen Türkçe dersinde “eylem” konusunu 

anlatırken önce genel bilgileri aktarmış, konuyla ilgili 

genel ilke ve kavramları anlatmış, daha sonra ayrıntılı 

bilgilerin üzerinde durmuştur. 

Burcu Öğretmen aşağıdaki öğretme yollarından 

veya yöntemlerinden hangisini kullanmıştır? 

A) Sunuş yoluyla 

B) Buluş yoluyla 

C) Araştırma yoluyla 

D) Probleme dayalı 

E) İş birliğine dayalı 

ÇÖZÜM... 

Soruda verilen aktarma, anlatma, temel ilke ve kavramların 

önce verilmesi gibi vurgular sunuş yoluyla 

öğretimin anahtar kelimeleri ve ipuçlarıdır. Sunuş yoluyla 

öğretimde öğretmen temel kavram, ilke, sonuç 

ve genellemeleri önce aktarır ve açıklar. Daha sonra 

bunları örneklerle açık hale getirir ve konunun ayrıntılarını 

anlatır. Önce genel bilgilerin aktarıldığı, konuyla 

ilgili genel ilke ve kavramların anlatıldığı, daha sonra 

ayrıntılı bilgilerin üzerinde durulduğu öğretim yolu sunuş 

yoluyla öğretimdir. Soruda genelden özele doğru 

bir gidişten de söz edilmektedir ki bu tümdengelimin 

kullanıldığı sunuş yoluyla öğretimi işaret etmektedir. 

CEVAP: A 

Sunuş yoluyla öğretme yaklaşımının planlanışı üç 

aşamada gerçekleştirilir: 

1. Öğrenciden beklenen davranış belirlenir. 

2. İşlenecek konu belirlenir. 

3. Örnekler seçilir ve hazırlanır. Örnekler hedef ve içeriğe 

uygun olmalıdır. 

Uygulanışında önce öğrenci hedeften haberdar edilir ve 

konunun önemi vurgulanır. Bu, öğrencilerin güdülenmesini 

sağlayacaktır.


SUNUŞ YOLUYLA 


BULUŞ YOLUYLA 

ARAŞTIRMA YOLUYLA 

(Ausubel) 

(Bruner) 

(Dewey) 

Anahtar Kelimeler: 



Bilgi sunumu, anlatım, aktarım, açıkla- Etkin öğrenci, öğrencinin yönlendi- Bilimsel yaklaşım, bilimsel tutum, 

ma, konuları anlamlı yapı bütünlüğüne rilmesi, yeniden bulma (keşfetme), bilimsel yöntem, araştırma, incele- 

getirme 

problem çözme, yaparak yaşayarak 

öğrenme için öğrenmeyi öğrenme, 

öğretmenin ön bilgiler vermesi 

me, problem çözme 

Temel Özellikleri: 



1. Öğrenciyle yoğun etkileşim (öğren- 1. Bilgi hazır olarak verilmez, öğren- 1. Bilimsel araştırma yaklaşımınci 

dikkati ve katılımı için) 

cinin araştırıp bulması hedefl enir daki aşamalar izlenir (problem 

2. Örneklerle destekli bilgi sunumu (öğrenci etkindir). 

belirleme, denenceler, yön- 

3. Aşamalılık ilkesi ile ders sunumu 2. Öğrencinin problem çözme yete- tem, bulgular-yorum, sonuç- 

(yakından uzağa, bilinenden bilin- neğine dayanır (Problem çözme öneriler).meyene, 

somuttan soyuta, basitten aşamaları: Problemin farkına 2. Tümüyle öğrenci etkin, öğretkarmaşığa, 

genelden özele) 

varma, problemi tanımlama, prob- men rehberdir. 

4. Genelden özele bilgi sunumu (tüm- lemin çözüm seçeneklerini belirle- 3. Problem çözme ve eleştirel 

dengelim yolu) 

me, veri toplama ve değerlendir- düşünme gibi üst düzey dü- 

5. Kavram haritaları önemli bir yer me, genellemelere ve sonuçlara şünme becerileri kazandırır 

tutar. 

ulaşma). 

ve bunları uygulama olanağı 

3. Öğretmen, öğretime dikkati çeke- tanır. 

cek bir problemle başlar, çözüme 4. Zaman alıcıdır. 

götürücü örnekler verir, farklı kaynaklar 

önerir, hedef dışı etkinliklerde 

öğrenciyi uyarır. 

5. Tümevarım yolu izlenir. 

4. Öğrenciler basit bilgilerle yetinmez, 

derinlemesine inceler. 

5. Öğrenilen bilgiler yeni durumlara 

transfer edilebilir. 

6. Üst düzey düşünme becerilerini 

geliştirmede etkilidir. 

7. Zaman alıcıdır. 

8. Tümevarım yolu izlenir. 

Genelden özele bilgi aktarılır (Tüm- Öğrenci problemi çözmeye çalışır (Tü- Öğrenci araştırır, inceler 

dengelim).mevarım). 

(Tümevarım). 

Bilgilerin tümünü öğretmen verir. 

Önbilgileri öğretmen verir. Öğrenci 

kavram ve genellemelere kendi ulaşır. 

Öğretmen bilgi vermez, öğrenci 

tüm bilgilere ulaşır. 

28


1. Aşağıdaki tanımlardan hangisi öğretim stratejisine 

aittir? 

A) Ulaşılmak istenen noktadır. 

B) Öğrenciye kazandırılmak istenen özelliklerdir. 

C) Hedefe ulaşmak için seçilen en kısa yoldur. 

D) Öğretim yöntemini uygulamaya koyma biçimidir. 

E) Hedefe ulaşmak için seçilen en genel yoldur. 

2. Genelden özele doğru bilgi sunumu olduğundan 

tümdengelim kullanılır. Tüm bilgiler öğretmen tarafından 

açıklanır. Bilgiler aşamalılık ilkelerine göre 

düzenlenir. 

Açıklanan öğretim yaklaşımı veya yönetimi aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Sunuş B) Araştırma inceleme 

C) Buluş D) Problem çözme 

E) Benzetim 

Test 

2 

3. I. Öğrencinin etkin katılımı esastır. 

II. Zaman alıcıdır. 

III. Tüm bilgiler öğretmen tarafından verilir. 

IV. Tümdengelim yolu izlenir. 

Bu sıralananlardan hangisi ya da hangileri buluş 

yoluyla öğretim yaklaşımının özelliklerindendir? 

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 

D) I ve II E) II, III ve IV 


29 


4. I. Öğrenci farklı örnekler bulur. 

II. Öğrenciden beklenen davranış belirlenir. 

III. İşlenecek konu belirlenir. 

IV. Öğrenci tanımı yapar ve ilişkiyi kurar. 

V. Hedef ve içeriğe uygun örnekler seçilir ve hazırlanır. 

Bu sıralananlardan hangileri sunuş yoluyla öğretimin 

aşamaları arasında yer alır? 

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III 

D) II, III ve V E) III, IV ve V 

5. Öğretim bir problemle başlar. Öğretmen probleme 

ilişkin kaynak önerir, ön bilgi ve örnek verir. Daha 

sonra öğrenci problemle ilgili verileri toplar, analiz 

eder, soyutlamalara, kavramlara ve genellemelere 

ulaşır. 

Sözü edilen öğretim yaklaşımını aşağıdakilerden 

hangisine aittir? 



C) Probleme dayalı 

D) Araştırma inceleme yoluyla 

E) Örnek olay yoluyla 

6. Aşağıdakilerden hangisi araştırma inceleme 

yaklaşımının özelliklerinden birisidir? 

A) Bruner tarafından ortaya atılmıştır. 

B) Stratejiye başlamadan önce öğrenciden bekleneni 

başta öğretmen yapar. 

C) Bu stratejinin başında öğretmen ön bilgi, kaynak 

ve örnekler verir. 

D) İşlenecek konular sınıfta anlatım yöntemi ile 

işlenir. 

E) Öğrencinin problem çözme becerisini kullanarak 

bilimsel yöntemi kulllanmasını gerektiren 

bir yoldur.

Test 

2 

13. Öğretmen örneği sunar, öğrenci tanımlar. Öğretmen 

ek örnekler sunar, öğrenci yeni örneklerle 

tanımlar, birinci örnekle bağ kurar. Öğretmen ek 

örnekler verir ve olumsuz örnekler sunar. Öğrenci 

örnekleri karşılaştırır ve duruma ters düşen örnekleri 

belirler. 

Paragrafta işlenişi hakkında bilgi verilen öğretim 

yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Sunuş yoluyla öğretim 

B) Bireysel öğrenme 

C) İş birliğine dayalı öğretim 

D) Tam öğrenme 

E) Buluş yoluyla öğretim 

14. Bilgi toplama, analiz etme, değerlendirme, problem 

çözme gibi etkinliklerin tümünü öğrenciden 

isteyen bir öğretmenin aşağıdaki öğretim yaklaşımlarından 

hangisini kullanması en uygundur? 

A) Araştırma inceleme yoluyla öğretim 

B) Tam öğrenme 

C) Buluş yoluyla öğrenme 

D) Tartışma yoluyla öğrenme 

E) Programlı öğretim 

Test 2 


31 

15. Açıklamanın gerektirdiği her durumda kullanılır. Soyut 

konuların anlatımı için en uygun stratejidir. 

Sözü edilen öğretim yaklaşımı aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Gösterim B) Soru cevap 

C) Araştırma D) Sunuş 

E) Tam öğrenme 

16. I. Önbilgileri öğretmen verir. Öğrenci kavram ve 

genellemere devam eder. 

II. Bilgilerin tümünü öğretmen verir. 

III. Öğretmen bilgi vermez, tüm bilgilere öğrenci 

ulaşır. 


Yukarıda belirtilen özellikler sırayla hangi yaklaşıma 

aittir? 

I II III 

A) Araştırma Buluş Sunuş 

B) Buluş Araştırma Sunuş 

C) Araştırma Sunuş Buluş 

D) Sunuş Buluş Araştırma 

E) Buluş Sunuş Araştırma 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 

E A D D B E C C E D B B E A D E




1. – 3. SORULARI AŞAĞIDAKİ ÖRNEK 

ÖĞRETİM ETKİNLİĞİNE GÖRE 

YANITLAYINIZ. 

İlköğretim matematik dersinde, paralelkenarın alanı 

ile ilgili olarak öğretmen ve öğrenciler arasında 

şöyle bir etkileşim gözleniyor: 

Öğretmen: Kim tahtaya paralelkenar çizmek ister? 

(bir süre bekler). Kemal sen kalkar mısın? 

Kemal: (Kemal çizer) Çizdim öğretmenim. 

Öğretmen: Bu paralelkenarı dikdörtgene çevirebilir 

misin? Nasıl çevirebiliriz? (Bir süre bekler) Evet 

Kübra sen cevap verebilir misin? 

Kübra: Sol taraftaki üçgeni sağ tarafa taşırız. 

Öğretmen: Kenar uzunluklarını isimlendirir misiniz? 

(Bir süre bekler.) Evet Çiğdem, sen tahtada gösterebilir 

misin? Çiğdem tahtada aşağıdaki işlemi yapar. 

h 

a a 

Öğretmen: Bu dikdörtgenin alanını nasıl buluruz? 

Hatırlayın (Bir süre bekler.) Evet Yasemin sen cevaplayabilir 

misin? 

Yasemin: Taban uzunluğu ile yükseklik çarpılır. 

Öğretmen: Demek ki paralelkenarın alanını taban 

uzunluğu ile yüksekliği çarparak bulabiliriz. 

Öğretmen: Paralelkenarın alanı taban uzunluğu ile 

yüksekliğin çarpımına eşittir. 

h 


32 

1. Öğretmen öğretim sürecinde aşağıdakilerden 

hangisine yer vermemiştir? 

A) Kavramlar arasında ilişki kurma 

B) Varılacak noktayı söyleme 

C) Öğrenciye düşünme süresi verme 

D) Öğrenci katılımını sağlama 

E) Öğrenciyi sorularla yönlendirme 

2001 KMS 

2. Yukarıdaki ders uygulaması içerisindeki öğretmen 

en çok hangi öğretim yoluna yer vermiştir? 

A) Sunuş yoluyla öğretim 

B) Sınıf tartışması 

C) Buluş yoluyla öğretim 

D) Problem çözme 

E) Örnek olay 

2001 KMS 

3. Bu örnekte öğretmen aşağıdaki önerilerden 

hangisini yapsaydı kalıcı olmayan daha az etkili 

öğrenmeler olurdu? 

A) Paralelkenarın alanının nasıl bulunacağı öğrencilere 

önceden söylenebilir. 

B) Öğrencilerin tahtaya gelmesi yerine oturdukları 

yerden konuşmaları istenebilir. 

C) Cevap verebilmeleri için öğrencilere zaman tanınabilir. 

D) Her öğrencinin, kağıttan paralelkenar kesip 

bunun üzerinde çalışması sağlanabilir. 

E) Her sorunun sınıftaki gönüllü öğrenciler tarafından 

ayrı ayrı yanıtlanması istenebilir. 

2001 KMS

15. Hatice Öğretmen Türkçe dersinde “eylem” konusunu 

anlatırken önce genel bilgileri aktarmış, konuyla 

ilgili genel ilke ve kavramları anlatmış, daha sonra 

ayrıntılı bilgilerin üzerinde durmuştur. 

Hatice Öğretmen aşağıdaki öğretme yollarından 

veya yöntemlerinden hangisini kullanmıştır? 



C) Araştırma yoluyla 

D) Probleme dayalı 

E) İş birliğine dayalı 

2007 KPSS 

16. Aşağıdakilerden hangisi, buluş yoluyla öğrenme 

yönteminden yararlanmaya çalışan bir öğretmenin, 

öğrencilerin derse aktif katılımlarını 

sağlaması için yapması gereken davranışlardan 

biri olamaz? 

A) Sınıf içi etkinliklere katılan öğrencilerin olumlu 

davranışlarını pekiştirmek 

B) Öğrencilerin derse katılımlarını sağlayan öğretim 

yöntem ve teknikleri kullanmak 

C) Sınıf içi etkinlikler esnasında öğrencilerin arasında 

dolaşarak onlara yardımcı olmak 

D) Yanlış yapan öğrencilere doğru cevapları aktarmak 

E) Sözlü ve sözsüz uyaranlarla öğrencilerin derse 

katılımlarını sağlamak 

2007 KPSS 

Çıkmış 

Sorular 


35 


17. Bir öğretmen, dersinin belli bir bölümünü soru – 

yanıt yöntemini kullanarak işlemektedir. Soruları 

sorduğunda bütün çabalarına karşın öğrencilerden 

yanıt alamamış ya da yanlış yanıtlar almıştır. 

Bu durumda, öğretmenin aşağıdakilerden hangisini 

yapması eğitsel olarak doğrudur? 

A) Öğrencilere ders içinde zaman vermesi ve konuyu 

kitaptan okumalarını istemesi 

B) Soru - yanıt yöntemi yerine sunuş ya da başka 

bir yöntemle dersi sürdürmesi 

C) Öğrencilerin derse hazırlanmadan gelmelerinin 

nedenlerini araştırması 

D) Öğrencilere gelecek ders konuyu çalışıp gelmelerini, 

kendilerinin sunuş yapacaklarını söylemesi 

E) Konuyu öğrencilerin çeşitli kaynaklardan araştırmalarını 

istemesi 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 

B C A B D C E A C C B D D B A D B 

2008 KPSS


1. ANLATIM (SUNU) 

Kullanımı 

Anlatım Yöntemi Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 

Özellikleri 

Yararları 

Sınırlılıkları 

2. TARTIŞMA 

Kullanımı 

Özellikleri 

Yararları 


Etkili Tartışmaların Planlanması ve Uygulanması Konusunda Alınacak Önlemler 

Tartışma Çeşitleri (Tartışma Teknikleri) 

Bütün Sınıfl a Yapılan Tartışmalar (Büyük Grup Tartışması) 

Küçük Grup Tartışma Teknikleri 

• Münazara 

• Sempozyum 

• Panel 

• Zıt Panel 

• Kollegyum 

• Forum 

• Açık Oturum 

• Beyin (Buluş) Fırtınası 

• Çember 

• Kısa Süreli Tartışma Grupları (Vızıltı Grupları) 

• Fikir Taraması 

• Seminer 

• Workshop (Çalıştay Yöntemi) 

3. ÖRNEK OLAY 

Kullanımı 

Özellikleri 

Yararları 


4. GÖSTERİP (ÖRNEĞİNİ GÖSTEREREK) YAPTIRMA 

Kullanımı 

Özellikleri 

Yararları 


37 




BÖLÜM İÇERİĞİ 

5. PROBLEM ÇÖZME 

Problem Çözme Aşamaları 

Kullanımı 

Özellikleri 

Yararları 


6. PROJE 

Kullanımı 

Özellikleri 

Proje Yönteminde İzlenecek Adımlar 

Yararları 


7. BİREYSEL ÇALIŞMA 

Kullanımı 

Özellikleri 

Yararları 


38



ortalama 

2 



Öğretim yöntemi, hedefe ulaşmak ve bir konuyu öğretmek 

için izlenen en kısa yoldur. Başka bir ifadeyle hedefe 

ulaşmak için ve bir konuyu öğretmek için seçilen 

düzenli yoldur. Öğretmende bulunması gereken meslek 

bilgisi konusundaki niteliklerden birisi de öğretim yöntemlerini 

etkili olarak kullanabilmesidir. Öğretmenler 

öğrenme-öğretme sürecinde farklı etkinliklere ve yöntemlere 

yer vermelidir. Öğretmen tüm öğrencilere, tüm 

konuların öğretilmesinde ve farklı alan ve düzeylerdeki 

tüm hedefl ere ulaşmada tek bir yöntemle başarılı olamaz. 

Yani öğretmenin farklı yöntemleri kullanmasını gerektiren 

nedenler vardır. 

Farklı öğretim yolunun seçilmesini gerektiren ve etkileyen 

başlıca nedenler şunlardır: 

Hedef 

Konu Öğrenci 

Öğretim hedefl erine, uygun öğretim yolları seçilerek 

ulaşılabilir. En uygun öğretim yolu ile hedefe ulaşılabilir. 

Her öğrencinin aynı yöntemle öğrenmesi mümkün olmadığı 

gibi her yöntem her öğrencinin ilgisini çekmeyebilir. 

Böyle bir durumda öğretmen; farklı strateji, yöntem 


39 


ve tekniklerden yararlanmalıdır. Ayrıca tek bir yöntemle 

bütün konuların öğretimi de mümkün değildir. Farklı 

düzeylerdeki hedef davranışların öğrenciye kazandırılması 

için farklı öğretim yolları uygundur. Bir derste uygulanacak 

öğretim stratejilerine ve yöntemlerine karar 

verirken, dersin hedefl eri ile birlikte öğretim yolunun kullanıldığı 

durumları, özellikleri, yararları ve sınırlılıkları 

dikkate alınmalıdır. 

Öğretim stratejisi, yöntemi ve tekniğinin seçiminde, yukarıda 

sıralananlar kadar etkili olmasa da; dersin süresi, 

dersin yapılacağı ortam ve bu ortamda bulunan olanaklar, 

öğretmenin yönteme yatkınlığı öğretim yöntem, teknik 

ve stratejisinin seçimini etkiler. 

1. ANLATIM (SUNU) 3-4 

Öğretmenin olgu, bilgi ve ilkeleri sözel olarak sunması 

ile gerçekleşen bir yöntemdir. Öğretenden öğrenene 

doğru tek yönlü aktarım söz konusudur. Öğrenci dinleyici 

ve seyircidir yani öğretim sürecinde pasiftir. Öğrenciler 

öğretmenin sunduklarını not alabilir. Öğretmenin tamamen 

etkin ve merkezde olduğu bu yöntemde öğrenci 

adına bir katılım yoktur. Bilgilerin kısa sürede gruba 

sunulmasını sağlayan anlatım yönteminde, öğrencilerin 

öğrenme isteklerinin yönlendirilmesi yerine yeni öğrencinin 

öğrenme güdüsünün devamı öğretmenin yaptığı 

açıklamalarla sağlanabilir. 

ANLATIM: 

Öğretmen anlatır, 

öğrenciler dinler. 

Anlatım yönteminde, öğretmen öğretimin merkezinde 

yer alır, öğrenciler ise pasiftir. 

3 Kamp , J. E.,Massion, G. R., Ross, S. M. (1998) Designing Effective 

İnstcustion. Second Edition. Psentice Holl, İng. 140-142 

4 Cole, P. G. ve Chan, L. K. S. (1994). Teaching Principles and Prac- 

tice. Hall of Australia Pty Ltd.

47 


TARTIŞMA TEKNİĞİ 

TARTIŞMA TEKNİKLERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 

EN BELİRGİN ÖZELLİKLERİ 

Münazara İki grup vardır. Amaçları “Düşünceyi yanlış da olsa savunmak ve kazanmaktır.” 

Grup, 3-5 kişiden oluşur. İlgi çekici bir konuyu kendi aralarında dinleyici karşısında tartı- 

Panel 

şırlar. 

Konunun bilimsel olmasına gerek yoktur. 

Dinleyici grubun uzman gruba soru sorması, uzmanların bu soruları yanıtlamasıyla ger- 

Forum 

 

çekleşen bir tekniktir. 

Panelden farklı olarak dinleyiciler panelistlere doğrudan sorular sorabilirler, kendi görüşlerini 

açıklayabilirler. 

Kollegyum 

Panele benzer. İki grup vardır, bunlardan biri soru soran; diğeri uzmanların oluşturduğu 

cevap veren gruptur. 

Konu tekrarı, gözden geçirme, yeni fi kirleri ortaya çıkarma, öğrencilerin ilgisini çekme ama- 

Zıt Panel 

cıyla uygulanır. 

Soru soran ve cevap verenler olmak üzere sınıf ikiye ayrılır. 

Belli bir alanda her oturumda uzman 3-5 konuşmacının katıldığı grup tartışması tekniğidir. 

Konu bilimsel nitelikli olmak zorundadır, konuşmalar konferans havasında geçer. 

Sempozyum 

Sempozyum, ciddi bir ön hazırlığı gerektirir. 

Ulusal ve uluslararası düzeyde katılımcılarla gerçekleştirilir. 

Değerlendirme ve sınırlama olmaksızın, bir soruna mümkün olduğunca çok sayıda çözüm 

Beyin Fırtınası yolları elde etmeyi amaçlar. 

Yaratıcılık ve hayal gücü kullanılır. Orijinal fi kirler ortaya çıkarılmaya çalışılır. 

Dersin başında ve sonunda kullanılır. Oyun tarzı öğretim tekniğidir. 

Çember 

 

 

Öğrenciler sınıfın ortasında çember biçiminde sıralanır. 

Konuyla ilgili soru sorulur ve her öğrenci bir- iki cümleyi geçmeyecek şekilde görüşlerini 

açıklar. Bir sonraki öğrenci aynı soruyla ilgili görüşlerini açıklar. 

Toplumu yakından ilgilendiren güncel bir konunun değişik görüşlerdeki kişiler tarafından 

Açık Oturum 

izleyiciler önünde tartışılmasıdır. 

Açık oturumun amacı bir sonuca ulaşmak değil, bilgilendirmektir. 

Küçük gruplar konuyu kendi aralarında tartıştıktan sonra diğer gruplarla birlikte tartışma 

Vızıltı 

yapılır. 

Gruplardaki kişi sayısı ve tartışma süresine göre grup isimlendirilir. 

Bilim ve sanat konularında uzman kimselerin, dinleyicileri bilgilendirmek için yaptıkları ko- 

Konferans 

 

nuşmalardır. 

Bilimsel bir düşünceyi, akademik bir konuyu, orijinal bir görüşü anlatmak, bir tezi savunmak 

konferansın en belirgin amacıdır. 

Seminer 

Öğrencilerin yapmış olduğu bilimsel çalışmaları dinleyiciler karşısında sunmalarıdır. Daha 

çok küçük araştırma ve ödevleri içerir. 

Brifi ng 

Günlük yaşamda astın üste bilgi vermesiyle gerçekleşen brifi ng; bir konunun ayrıntılarının, 

hazırlıklı öğrenci tarafından sınıftaki diğer öğrencilere sunulması ile gerçekleşir. 

Fikir Taraması 

Dersin herhangi bir noktasında, sınıfa canlılık getirmek için herhangi bir konuda öğrencilerin 

fi kirlerinin alındığı kısa süreli bir etkinliktir. 

Workshop 

Küçük bir grubun, belli bir yerde kısa bir sürede toplanarak belli konular üzerinde çalışarak, 

tartışarak problemlere çözüm ürettikleri veya ortak kararlar aldıkları bir tekniktir.

ÖĞRETİM YÖNTEMLERi 


YÖNTEM KULLANIMI ÖZELLİKLERİ 

ANLATIM (SUNU/ANLATMA) 

TARTIŞMA 

ÖRNEK OLAY 

GÖSTERİP YAPTIRMA 

PROBLEM 

ÇÖZME 

PROJE 

BİREYSEL 

ÇALIŞMA 

 

 

 

 

 

 

 

 

Daha çok sunuş yoluyla öğretim stratejisinde 

Derse giriş yaparken 

Konuyla ilgili bilgiyi aktarırken 

Bilgi düzeyindeki davranışların kazandırılmasında 

Soyut konuların işlenmesinde 

Yeni bir konuya giriş yaparken 

Dersin bitiminde özetleme yaparken 

Ders ya da konuya ilgi çekmek isterken 

Öğrenciler küçük grup ya da bireysel etkinliklere başlamadan önce ortak 

altyapı ve temel bilgileri sunarken 

 

 

 

 

 

 

 

Buluş yoluyla öğretim stratejisinin kullanımında 

Kavrama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında 

Bir konu üzerinde öğrencileri düşünmeye yöneltmede 

İyi anlaşılmayan noktaları açıklamada 

Verilen bilgileri pekiştirmede 

Daha çok bir konunun kavranması aşamasında 

Karşılıklı olarak görüşler ortaya konurken 

Bir problemin çözüm yollarını ararken ve değerlendirme çalışmaları yaparken 

66 

 

 

 

 

Öğretmen merkezlidir. 

Aynı anda çok sayıda kişiye bilgi aktarır. 

Dinleyenler konuyla ilgili organize görüş kazanır. 

Öğrencilere kısa zamanda çok bilgi verir. 

Öğrencilere dinleme alışkanlığı kazandırır, not alma 

becerilerini geliştirir. 

 

Öğretmen-öğrenci etkileşimi söz konusudur. 

Öğrencilere geçmiş yaşantılarından örnekler vermesi 

için imkan sağlar. 

Öğrencilerin bir konu üzerinde kendi düşüncelerini 

söylemesi ve yorum yapmasını sağlar. 

 

Analiz, sentez ve değerlendirme gücü kazandırır. 

Görüşlerin incelenmesini ve önce öğretilenlerle ilgi 

kurmayı sağlar. 

 

Dinleme alışkanlığı kazandırır. 

Daha çok buluş yoluyla öğretme yaklaşımında ve kavrama düzeyindeki Öğrenci merkezlidir. 

davranışların kazandırılmasında 

Öğrenciler, bildiklerini ve kavradıklarını gerçek bir 

Gerçek hayatta karşılaşılan bir olay, durum ya da konunun içindeki prob- durumda uygulama şansı bulurlar. 

lemlerin sınıf ortamında tartışılarak çözülmesi yoluyla öğrenimin sağlan- Bir problemi çözmeyi, analiz edip sonuca ulaşmayı 

ması önemli görüldüğünde 

Öğrencilere bir konuyu ya da beceriyi kazandırırken 

Bir konuda uygulama yaptırırken 

öğretir. 

Daha çok uygulama düzeyindeki davranışların ve psikomotor becerilerin İşlemin uygulanmasını, bir araç gerecin çalıştırılkazandırılmasında 

masını gösterme ve açıklama öğretmen merkezli; 

Öğrenciye ne yapılacağını söylemenin yetersiz kaldığı ayrıca nasıl yapıla- alıştırma ve uygulama yapma işlemi öğrenci mer- 

cağını da göstermenin gerekli olduğu durumlarda 

kezlidir. 

Bir işlemin uygulanmasını, bir araç gerecin çalıştırılmasını önce gösterip Daha çok devinişsel (psikomotor) becerilerin kazanaçıklama; 

sonra da öğrenciye alıştırma ve uygulama yaptırırken 

dırılmasında etkilidir. 

Bir konuya ilişkin bilgilerin beceriye dönüştürülmesi için gerekli uygulamaların 

yapılması aşamasında 

Yaparak yaşayarak öğrenme temellidir. 

Araştırma yoluyla ve buluş yoluyla öğretim yaklaşımlarında 

Öğrenci merkezlidir. 

Bilişsel alanın uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme düzeyindeki (üst Öğrencide ilgi ve güdülenmeyi artırır. 

düzey) davranışların kazandırılmasında 

Daha kalıcı izli öğrenmeler gerçekleşir. 

Bir problemin çözümünde, genelleme ve sentez yapmada 

Bilimsel yöntemi kullanmayı öğretir ve bilimsel tutumu 

kazandırır. 

Araştırma yoluyla öğretimde ve üst düzey davranışların kazandırılmasında Sınıf içinde ve dışında yürütülür. 

Bir konunun öğretiminde doğrudan bir uygulama olarak değil ancak bu Öğrenciler bireysel ya da gruplar halinde kendi ilgi 

öğretime destek amacıyla 

ve isteklerine göre konu seçerler. 

Bireysel ve grupla öğrenmeye ve okul ile gerçek hayat arasında bağ kurul- Öğretmenin rehberliğinde serbest çalışmalar yapımasına 

önem verildiğinde 

lır. 

Disiplinler arası çalışmalarda 

Araştırma, iş birliği içinde çalışma ve üst düzey dü- 

Süreç boyunca çalışmalar önemli görüldüğünde 

şünme becerilerini geliştirir. 

Problem çözme sürecini ve bilimsel yöntemi kullanarak 

konular üzerinde çalışılır. 

Araştırma yoluyla öğretime uygun durumlarda 


Bilişsel alanın uygulama, analiz ve sentez basamaklarındaki davranışların Öğrenci, yaparak ve yaşayarak öğrenir. 

kazandırılmasında 

Öğrenciler öğrenme durumlarını kendilerine göre 

Öğrenci kendi başına bir konuyu öğrenmek istediğinde veya kendi başına ayarlar. 

çalışma yapmak istediğinde 

Öğretim, öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine uy- 

Bireyin konuyu yaparak yaşayarak öğrenmesinde 

gun olarak gerçekleşir.


1. Sunuş yoluyla öğretim stratejisini kullanmak is- 

teyen bir öğretmenin kullanabileceği en uygun 

öğretim yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Soru cevap B) Anlatım 

C) Problem çözme D) Tartışma 

E) Örnek olay 

2. Öğrencilerde eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilir. 

İyi uygulanması durumunda orta ve daha alt 

düzeye sahip öğrenciler derse katılabilir. Öğrencilerin 

bir konu üzerinde düşüncelerini söylemelerini ve 

yorum yapmalarını sağlar. İyi planlanmalı ve sorular 

dikkatli seçilmelidir. 

Paragrafta sözü edilen öğretim yöntemi aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Problem çözme B) Gösterip yaptırma 

C) Tartışma D) Anlatım 

E) Proje 

3. Öğretim yöntemi seçilirken ilk olarak göz önünde 

bulundurulması gereken nokta aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Öğretmen B) Öğrenci 

C) Aile D) Sosyal durum 

E) Fiziksel koşullar 

Test 

3 


67 

4. Güzel Sanatlar Fakültesinde öğretim görevlisi olan 

Dilek Öğretmen, okulun Heykel Bölümü’ne yeni 

kayıt yaptıran öğrencilerden heykel yapmalarını istemiş 

ancak öğrencilerin bu konuda çok başarısız 

olduklarını görmüştür. 

Dilek Öğretmen’in yaptığı hata aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Konuyu iyi anlatmamıştır. 

B) Öğrencilerin hazırbulunuşluklarını göz ardı etmiştir. 

C) İletişimini sağlıklı kuramamıştır. 

D) Öğrenciye çok kolay bir etkinlik vermiştir. 

E) Öğrencilerin dikkatini toplayamamıştır. 

5. 2005 yılında uygulamaya konulan yeni İlköğretim 

programının tanıtımı için yapılan bir etkinlikte birinci 

oturumda genel sunulara yer verilmiş, ikinci oturumda 

hayat bilgisi, üçüncü oturumda matematik, dördüncü 

oturumda fen ve teknoloji , beşinci oturumda 

sosyal bilgiler dersleri ele alınmış, her oturumda o 

konunun uzmanları dinleyicilere bilgi vermişlerdir. 

Bu etkinlik aşağıda verilen yöntem ya da tekniklerden 

hangisine örnek gösterilebilir? 

A) Anlatım B) Gösterip yaptırma 

C) Kollegyum D) Sempozyum 

E) Beyin fırtınası 

6. Bir öğretmen daha önceden belirlediği bir ders saatinde 

öğrencilerine bir motorun hangi aşamalarla 

çalıştığını anlatmış sonra motoru kendisi çalıştırmış 

daha sonra da öğrencilerin çalıştırmasını sağlamıştır. 

Öğretmenin uyguladığı öğretim yöntemi/tekniği 

aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Proje yöntemi B) Bireysel çalışma 

C) Örnek olay D) Problem çözme 

E) Gösterip yaptırma 

ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

28. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi, problem çözme 

yönteminin en belirgin sınırlılıklarından birisidir? 

A) Dönüt olmadığı için yanlış öğrenmeler engellenemez. 

B) Hedeften sapma gözlenebilir. 

C) Ortam gerilebilir. 

D) İlgi ve dikkat kısa sürede dağılabilir. 

E) Öğrenci pasiftir. 

29. Aşağıdaki öğretim yöntem ve tekniklerinden 

hangisi öğrencinin üst düzey davranışları ve 

becerileri kazanması açısından diğerlerine göre 

daha az etkilidir? 

A) Proje 

B) Örnek olay 

C) Tartışma 

D) Araştırma yoluyla öğretim 

E) Problem çözme 

Test 3 

Test 

3 


71 

30. İlköğretim birinci kademede yeni derse giren Hüsnü 

Öğretmen, öğrencilerin ön bilgi ve becerilerinin, 

yeterli olmadığını hazırbulunuşluk düzeylerinin çok 

düşük olduğunu görmüştür. 

Hüsnü Öğretmen’in bu durumda kullanabileceği 

en etkili öğretim stratejisi ve öğretim yöntemi 


A) Buluş - Deney 

B) Araştırma-inceleme - Anlatım 

C) Buluş - Proje 

D) Sunuş - Anlatım 

E) Sunuş - Problem çözme 

31. Kısmen işlenmiş, ancak tam anlamıyla açıklığa kavuşmamış 

konuların işlenmesi için en uygun öğretim 

yöntemidir. 

Sözü edilen öğretim yöntemi aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Proje B) Problem çözme 

C) Anlatım D) Bireysel çalışma 

E) Tartışma 


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 

B C B B D E D A B C D E B E B C 

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 

A B A D C E D E E C B B C D E




1. Öğrencilerinin sınıf ortamında bildikleri konular 

üzerinde kısa konuşmalar yapmasını isteyen 

öğretmenin ulaşmak istediği temel amaç aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Söz dağarcığını zenginleştirmek 

B) Tartışma kurallarını öğretmek 

C) Yaşantıların paylaşılmasını sağlamak 

D) Sözlü anlatım becerisini geliştirmek 

E) Öğrencilerin heyecanla baş edebilmesini sağlamak 

2001 KMS 

2. Bir öğretmen gerçek yaşamda karşılaşılan problemleri 

sınıf ortamına getirip tartışma ortamı açarak 

öğrencilerle birlikte probleme çözüm yolları bulmaya 

çalışmaktadır. 

Bu öğretmenin kullandığı öğretim yöntemi aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Gösteri yöntemi 

B) Problem çözme yöntemi 

C) Soru-yanıt yöntemi 

D) Proje yöntemi 

E) Örnek olay yöntemi 

2001 KMS 

3. Öğretmen, aşağıdaki yöntemlerden hangisini 

uzun süre kullanırsa, öğrencilerin öğretmeöğrenme 

sürecine etkin katılımını sağlayamaz? 

A) Soru-yanıt yöntemi 

B) Rol oynama yöntemi 

C) Problem çözme yöntemi 

D) Buluş yöntemi 

E) Anlatım yöntemi 

2001 KMS 


72 

4. Sosyal sorunları sınıf ortamına getirerek bu sorunlara 

çözüm yolları arayan bir öğretmen; bir başkan 

ve beş konuşmacıdan oluşan bir ekip oluşturarak 

konunun farklı yönlerine önceden hazırlanılıp sınıfta 

tartışmalarını istemiştir. 

Öğretmenin kullandığı öğretim tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Brifi ng B) Kollegyum 

C) Sempozyum D) Çember tartışma 

E) Panel 

2001 KMS 

5. Bir öğretmen vatandaşlık dersinde “İnsan Haklarını 

Engelleyen Unsurlar” konusunu işlerken sınıfı dörderli 

ya da beşerli gruplara ayırmış ve bu unsurlardan 

birini inceleyerek bu sorunların çözümü için 

öneriler getirmelerini istemiştir. Gruplara, seçtikleri 

unsurları ve çözüm önerilerini kazandırırken sergi, 

drama, gazete, pano gibi çalışmalar yapma yoluna 

gidebileceklerini söylemiş; çalışmaları hem bireysel 

hem de grubun ortak çalışmalarına bakarak değerlendirebileceğini 

belirtmiştir. 

Öğretmen aşağıdaki hangi öğretme yaklaşımını 

kullanmaktadır? 

A) Gözlem yoluyla öğrenme 

B) Proje temelli öğrenme 

C) Yaratıcı drama 

D) Benzetim yoluyla öğrenme 

E) Yansıtıcı düşünme 

2001 KMS 

6. Psikomotor (devinişsel) becerilerin öğretilmesinde, 

aşağıdaki öğretim yöntemlerinden hangisinin 

en etkili olması beklenir? 

A) Anlatım 

B) Örneğini göstererek yaptırma 

C) Örnek olay incelemesi 

D) Soru-cevap 

E) Küçük grup tartışması 

2002 KPSS


27. Bir öğretmen, dersinin belli bir bölümünü soru - 

yanıt yöntemini kullanarak işlemektedir. Soruları 

sorduğunda bütün çabalarına karşın öğrencilerden 

yanıt alamamış ya da yanlış yanıtlar almıştır. 

Bu durumda, öğretmenin aşağıdakilerden hangisini 

yapması eğitsel olarak doğrudur? 

A) Öğrencilere ders içinde zaman vermesi ve ko- 

nuyu kitaptan okumalarını istemesi 

B) Soru - yanıt yöntemi yerine sunuş ya da başka 

bir yöntemle dersi sürdürmesi 

C) Öğrencilerin derse hazırlanmadan gelmelerinin 

nedenlerini araştırması 

D) Öğrencilere gelecek ders konuyu çalışıp gelmelerini, 

kendilerinin sunuş yapacaklarını söylemesi 

E) Konuyu öğrencilerin çeşitli kaynaklardan araştırmalarını 

istemesi 

2008 KPSS 

28. Öğrenci merkezli bir yöntemdir. Öğrencilerde iş birliği, 

yaratıcılık, başlanmış bir işe katkı getirme ya da 

işi bitirme, katılımdan keyif alma, kurallara uyma, 

iletişim becerisi geliştirme, özel yetenekleri ortaya 

çıkarma ve üretme özelliklerini geliştirir. Çekingen 

öğrencilerin sürece aktif olarak katılmalarını sağlar. 

Özellikleri sıralanan bu yöntem ya da teknik 


A) İstasyon 

B) Rol oynama 


D) Kaynak kişiden yararlanma 

E) Görüş geliştirme 

Çıkmış 

Sorular 

2008 KPSS 


76 

29. Örnek olay yöntemi ya da tekniği, yaşanmış, ya- 

şanma olasılığı bulunan, sorun niteliği taşıyan 

olaylara öğrenci katılımıyla çözüm yolları üretme 

temeline dayanır. Öğrencilerin eleştirel düşünme, 

sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey beceriler 

geliştirmelerini kolaylaştırır. 

Bu açıklama çerçevesinde; öğrencilere sunulacak 

örnek olayın taşıması gereken en önemli 

özellik aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Öğretmenin yaşadığı bir sorun olması 

B) Öğrencilere sorunla ilgili gözlem yapma olanağı 

sunması 

C) Öğrencilerin örnek olaydaki sorunu çözebilmeleri 

için kaynaklara ulaşmalarına olanak tanıması 

D) Öğretmenin öğrencilerle ve öğrencilerin birbirleriyle 

etkileşimine olanak tanıması 

E) Farklı çözümler önerilecek türden bir sorun olması 

2008 KPSS 

30. Belirli bir sorunun ya da durumun olası nedenlerini 

belirlemek için kullanılan, çalışma grubunun sorunun 

içeriğine odaklanmasını sağlayan ve ayrıntılı 

bir neden - sonuç ilişkisi çıkarmayı hedefl eyen bir 

uygulamadır. Uygulama yapılmadan önce sorun 

ifadesi bir kutucuğun içerisine yazılır. Sorunun temel 

nedenleri de yazıldıktan sonra her biri için “Bu 

neden oluştu?” sorusu sorulur ve yanıtlar ana nedenlerin 

alt nedenleri olarak yapılandırılır. 

Yukarıda açıklanan uygulama aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Neden - sonuç ilişkisi kurma 

B) Balık kılçığı diyagramı 

C) Güç alanı analizi 

D) Adım adım sorun çözme 

E) Sorunu dallarına ayırma 

2008 KPSS 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 

D E E E B B E E B E D E C C C E B D B B E B E E D D B A E B


1. BEYİN FIRTINASI 

Serbest Çağrışım 

Fikir Taraması 

Listeleme 

2. GÖRÜŞ GELİŞTİRME 

3. ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME 

4. GÖSTERİ (GÖSTERİM/DEMONSTRASYON) 

5. SORU-CEVAP 

6. ROL (OYNAMA) YAPMA 

7. DRAMA 

8. BENZETİM (SİMÜLASYON/BENZETİŞİM) 

Analoji 

9. MİKRO ÖĞRETİM 

10. EĞİTSEL OYUN 

11. DENEY VE LABAROTUVAR 

12. İSTASYON 

13. KONUŞMA HALKASI 

14. SOKRAT TARTIŞMASI 

Sokrat Semineri 

15. ALTI AYAKKABILI UYGULAMA 

16. BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 

Dönüşümlü Günlük Çalışmalar 

Planlı Grup Çalışmaları 

Beceri Geliştirme Çalışmaları 

Düzey Geliştirme Çalışmaları 

Akran Grupları Tekniği 

77 





ortalama 

2-3 



Öğretim tekniği, öğretme yöntemini uygulamaya koy- 

ma biçimi ya da öğretim hedefl erine ulaşmak için seçilen 

yöntemin uygulanmasında başvurulan yardımcı yol 

olarak tanımlanabilir. Zaman zaman öğretim yöntemi 

olarak da isimlendirilen öğretim teknikleri aşağıda işlenmiştir. 

1. BEYİN FIRTINASI30 Beyin fırtınası bir sorun çözme yolu ve bir tartışma çeşididir. 

Bu teknik, katılımcıların hayal güçlerini ve buna 

dayalı olan yaratıcılıklarını kullanmayı gerektirir. Beyin 

fırtınası bir cümleyle özetlenecek olursa; bireylerin yaratıcı 

düşüncelerini harekete geçirerek çok sayıda fi kri, bir 

grup insandan kısa sürede toplamaktır. 




79 

SORU... 

2008 KPPS 


Öğrencilerinin yaratıcılığını ve problem çözme 

becerilerini geliştirmek isteyen bir öğretmen, öğretim 

sürecinde aşağıdaki uygulamalardan hangisine 

özellikle yer vermelidir? 

A) Çok farklı kaynaklardan yararlanarak elde ettiği 

bilgileri “anlatım” yöntemiyle aktarma 

B) Öğrencilere iyi yapılandırılmış, sınırları iyi belirlenmiş 

“ödevler” verme 

C) Dersin konusuna uygun “benzetim” yöntemini 

kullanma 

D) Uygun fırsatlar yaratarak sık sık “beyin fırtınası” 

tekniğini uygulama 

E) İçinde çelişkiler olan konuları “görüş geliştirme” 

ve “münazara” yöntemlerini uygulayarak tartıştırma 

ÇÖZÜM... 

Öğrencilerinin yaratıcılığını ve problem çözme becerilerini 

geliştirmek isteyen bir öğretmen, öğretim sürecinde 

beyin fırtınası uygulamasına öncelik vermelidir. 

Hem problem çözme hem de hayal gücüne dayalı 

yaratıcı düşünme becerisi ifadeleri bir arada kullanıldığında 

ilk akla gelmesi gereken yöntem ya da teknik 

beyin fırtınasıdır. Çünkü o bir problem çözme yoludur. 

O bir tartışma çeşididir. O hayal gücünü ve yaratıcılığı 

geliştiren bir tekniktir. Beyin fırtınası, bir probleme 

yaratıcı çözümler bulmak ve yaratıcı düşünmeyi 

geliştirmek amacıyla, rahat bir ortamda, görüşlerin 

toplanmasıdır. Bu nedenle, öğrencilerinin yaratıcılığını 

ve problem çözme becerilerini geliştirmek isteyen 

bir öğretmen uygun fırsatlar yaratarak sık sık “beyin 

fırtınası” tekniğini uygulamalıdır. 

CEVAP: D


Kullanımı 

Beyin fırtınası yapılacak çalışma grubunun 6 kişiden 

az, 12 kişiden çok olmaması beklenir diyen kaynaklarda 

iyi bir beyin fırtınası yöneticisi, 60 kişilik gruplarda 

bile başarılı bir beyin fırtınası yapabilir ifadesi yer alır. 

Yani öğretmen iyi bir yönetici ise kalabalık sınıfl arda da 

kullanılabilir. Katılımcıların yaratıcı fi kirler üretmelerini 

engellememek için kesinlikle oturumlara izleyici ya da 

konuk alınmamalı ve süreç herhangi bir kayıt cihazına 

kaydedilmemeli, görüşler toplanırken yönlendirme ve 

değerlendirme yapılmamalıdır. 

Serbest, neşeli ve rahat (hayal gücüne dayalı yaratıcı 

görüşlerin üretilebileceği) bir ortam oluşturulması ve 

olabildiğince çok fi kir üretilmesi önemlidir. Beyin fırtınası 

bir sorun çözme yolu olduğu için, çözüme götürücü 

alternatifl erin çok olması önemlidir. Fikirler söylendiği sırada 

eleştirme, değerlendirme ve yönlendirme yapılmamalıdır. 

Eğer bu yapılırsa yaratıcı görüşlerin söylenmesi 

engellenecektir. Görüşlerin toplanması tamamlandığında 

değerlendirme yapılmalıdır. Değerlendirme, çözüm 

bulmak için yapılması gereken bir aşamadır. 

SORU... 

2001 KMS 

Amacı, sorunlara çözüm getirmek, kısa sürede çok 

sayıda fi kir üretmek ve yaratıcılığı geliştirmektir. 

Açıklanan öğretim tekniği aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Grupla öğretim 

B) Beyin fırtınası 

C) Güdümlü tartışma 

D) Gösteri (demonstrasyon) 


ÇÖZÜM... 

Beyin fırtınasının belirgin özellikleri vardır. Bunlar; bir 

tartışma ve sorun çözme yolu oluşu, kısa sürede çok 

sayıda hayal gücüne dayalı yaratıcı görüş üreterek 

yaratıcılığı geliştirmesidir. Bu özellikler beyin fırtınasının 

ayırt edici özellikleridir. 

CEVAP: B 


80 

Başlıca Aşamaları 

1. Beyin fırtınasının amacı ya da sorunun ne olduğu 

belirlenmeli ve görülebilecek bir yere yazılmalı, 

2. Süre sınırı belirlenmeli (bu süre esnek olmalı), bu 

süre içinde herkesin görüş üretmesi ve görüşlerin 

tahtaya yazılması sağlanmalı, 

3. Esnek olarak belirlenen süre bitince söylenenler analiz 

edilmeli, değerlendirilmeli ve sonuç çıkarılmalı, 

4. Sonuca ulaşılıp ulaşılmadığına göre tartışmalara 

devam edilip edilmeyeceğine karar verilmelidir. 

SORU... 

2006 KPSS 

Belgin Öğretmen öğrencilerinden, “Nasıl bir okul düşlerdiniz?” 

sorusuna karşılık olarak özgün ve yaratıcı 

fi kir, öneri ve değerlendirmeleri açıkça ve akıllarına ilk 

geldiği şekilde söylemelerini ister. Öğretmen, öğrencilerin 

birbirlerinin söylediklerinden çağrışım yaparak 

buldukları çok sayıda fi kri tahtaya listeler ve dersine 

bu şekilde devam eder. 

Belgin Öğretmen, aşağıdaki yöntem veya tekniklerin 

hangisinden yararlanmaktadır? 

A) Yaratıcı drama 

B) Örnek olay incelemesi 

C) Beyin fırtınası 

D) Problem çözme 

E) Soru cevap 

ÇÖZÜM... 

Bir problemin çözümünde kullanılması, hayal gücüne 

dayalı özgün ve yaratıcı fi kirlerin serbest ve rahat bir 

ortamda söylenmesi, öğrencilerin birbirinin söylediklerinden 

etkilenerek çağrışım yaparak fi kir üretmesi 

(ampul yakma), bu fi kirlerin sayısının olabildiğince 

çok olması ve tahtaya yazılması beyin fırtınasının 

ayırt edici özellikleridir. 

CEVAP: C


1. Bu öğretim tekniğinin uygulanması sürecinde katılımcıların 

yaratıcı fi kirler üretmesini engellememek 

için oturuma kesinlikle izleyici ya da konuk alınmamalı, 

tartışma kayıt cihazına kaydedilmemeli, yönlendirme 

ve değerlendirme yapılmamalıdır. 

Sözü edilen öğretim tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Beyin fırtınası B) Görüş geliştirme 

C) Altı şapkalı düşünme D) Gösteri 

E) Soru cevap 

2. Öğretim tekniği için kullanılacak en doğru ta- 

nım aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Hedefe ulaşmak için seçilen en genel yoldur. 

B) Öğretim yöntemini uygulamaya koyma biçimidir. 

C) Hedefe ulaşmak için seçilen en kısa yoldur. 

D) Hedefe ulaşmak için kullanılan soru ve araçtır. 

E) Dersin başında verilen ipuçlarıdır. 

3. Bir öğretmen dersinde öğrencilerine dönerek sizce 

nükleer santrallerin sayısı arttırılmalı mı? şeklinde 

bir soru yöneltmiş, bu düşünceye ne düzeyde katıldıklarını 

belirlemek üzere öğrencilere teker teker 

söz vererek görüşlerini almıştır. Bu etkinlik, öğrencilerin 

kendi düşüncelerini değiştirebilmelerini ve 

başkalarının görüşlerine saygıyı sağlamak için yapılmıştır. 

Öğretmenin kullandığı öğretim tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Gösteri B) Benzetim 

C) Görüş geliştirme D) Eğitsel oyun 

E) Soru cevap 

Test 

4 


107 

4. Aşağıdaki yöntem ve tekniklerden hangisinde 

anlatım yönteminden daha fazla yararlanılır? 

A) Beyin frtınası B) Görüş geliştirme 

C) Gösteri D) İstasyon 

E) Konuşma halkası 

5. Öğrencilerin psikomotor becerilerini geliştirmek 

isteyen bir öğretmenin kullanabileceği en 

doğru yöntem ya da teknikler aşağıdaki seçeneklerden 

hangisinde verilmiştir? 

A) Benzetim – Gösterip yaptırma 

B) Mikro öğretim - Soru cevap 

C) Beyin fırtınası - Soru cevap 

D) Deney - Soru cevap 

E) Soru cevap - Benzetim 

6. Öğrencilerinin etkili ve dikkatli dinleme yeteneklerini, 

öz güvenlerini, yaratıcılıklarını, dile 

hakim olma ve sosyalleşme becerilerini geliştirmek 

isteyen bir öğretmenin kullanabileceği 

en etkili öğretim yöntemi veya tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Mikro öğretim B) Drama 

C) Benzetim D) Deney 

E) Beyin fırtınası 

7. Benzetim tekniğinin uygulanmasında dikkat 

edilecek en önemli nokta aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Öğrenciyi güdülemek 

B) Öğrenciye yaşamı öğretmek 


C) Öğrencinin anlatım gücünü geliştirmek 

D) Öğrenciyi eleştirel düşünmeye sevk etmek 

E) Gerçeğine uygun ortam oluşturmak

26. Yetişkinlerle rahat iletişim kuramayan çekingen 

öğrencilerin, sosyal becerilerinin geliştirilmesinde 

öğrenme hızı ortalamanın altında olan öğrencilerin 

öğretiminde ve rehber olan öğrencinin öğrenmelerinin 

kalıcılığının sağlanmasında kullanılır. 

Paragrafta sözü edilen öğretim tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Bireysel çalışma B) Akran grupları 

C) Benzetim D) Drama 

E) Deney 

27. Yapay bir malzeme üzerinde yaraya dikiş atılmasını 

öğreten uzman doktor Yakup Bey gösterip yaptırma 

yönteminden çok zaman aldığı gerekçesiyle 

vazgeçmiştir. 

Doktor Yakup’un bu durumda kullanabileceği 

alternatif öğretim yöntemi ya da tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Deney B) Drama 

C) Beyin fırtınası D) Gösteri 


28. Aşağıdakilerden hangisi buluş yoluyla öğretim 

yaklaşımında kullanılan öğretim yöntem veya 

teknikleri arasında yer alır? 

A) Anlatım, örnek olay 

B) Proje, soru cevap, anlatım 

C) Beyin fırtınası, anlatım, proje 

D) Proje, gösterim, anlatım 

E) Örnek olay, beyin fırtınası, tartışma 

Test 4 

Test 

4 


111 

29. Bir durumu gerçekmiş gibi ele alıp, üzerinde 

eğitici çalışmalar yapılmasına imkan tanıyan 

öğretim tekniği aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Benzetim B) Tartışma 

C) Gösteri D) Örnek olay 


30. Ali öğretmen öğrencilerine soru sormuş, bir süre 

beklemiş ve daha sonra istekli öğrencilerden birine 

söz hakkı vermiştir. Ancak öğrenci soruya yanlış 

cevap vermiştir. 

Aşağıdakilerden hangisinde Ali öğretmen bu 

aşamadan sonra yapması gereken davranış 

doğru olarak verilmiştir? 

A) Öğrenciye yeni bir soru sormalı 

B) Öğrenciyi sert bir şekilde ikaz etmeli 

C) Öğrenciye ipucu vermeli 

D) Soruyu başka bir öğrenciye sormalı 

E) Öğrenciyi sınıftan atmalı 

31. Aşağıdaki öğretim tekniklerinden hangisinde 

kalıcılık ve etkin öğrenme diğerlerine göre daha 

fazladır? 

A) Beyin fırtınası B) Görüş geliştirme 

C) Benzetim D) Gösterim 

E) Soru cevap 

32. Aşağıdaki yöntem ya da tekniklerden hangisi iletişim 

becerilerin gelişmesine en az katkı sağlar? 

A) İstasyon B) Deney 

C) Konuşma halkası D) Beyin fırtınası 

E) Drama 


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 

A B C C A B E A C E E D B E A B 

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 

C A E C D E B D A B D E A C C B




1. Amacı, sorunlara çözüm getirmek, kısa sürede çok 

sayıda fi kir üretmek ve yaratıcılığı geliştirmektir. 

Açıklanan öğretim tekniği aşağıdakilerden hangisidir? 


B) Beyin fırtınası 

C) Güdümlü tartışma 

D) Gösteri (demonstrasyon) 


2001 KMS 

2. Laboratuvarda deney yapacak bir öğretmenin, 

deneye başlamadan önce öğrencileri ortaya çıkabilecek 

tehlikelere karşı uyarması aşağıdaki 

hangi amaca hizmet eder? 

A) Konuya ilgi çekme 

B) Hazıroluşu sağlama 

C) Konuya dikkat çekme 

D) Öğrenmeye güdüleme 

E) Güvenliği sağlama 

2001 KMS 

3. Öğretmen yetiştirmede kullanılan bu teknikte öğretmen 

adaylarının sınıfta sunduğu dersler videoya 

kaydedilir. Bu kayıtlar tüm sınıfın katılımıyla gözden 

geçirilir, dönüt elde edilir ve bu yolla istenilen davranışların 

kazanımı sağlanır. 

Açıklanan teknik aşağıdakilerden hangisidir? 


B) Rol yapma (drama) 

C) İşbirliğine dayalı öğretim 

D) Mikro öğretim 

E) Bireysel öğretim 

2002 KPSS 


112 

4. Aşağıdakilerden hangisi beyin fırtınası tekniğinin 

başarıyla uygulanmasını engeller? 

A) Düşüncelerde niceliğe önem verilmesi 

B) Düşüncelerin ifadesinde bireylerin yönlendirilmesi, 

görüşlerin düzenlenmesi 

C) Düşüncelerin üretilmesine ve geliştirilmesine 

önem verilmesi 

D) Özendirici bir ortam oluşturularak katılımcıların 

serbest konuşabilmelerinin sağlanması 

E) Düşüncelerin ifadesi sırasında eleştirilerin önlenmesi, 

değerlendirmenin sonraya bırakılması 

2002 KPSS 

5. Sınıf içi öğretim etkinliklerinde gösteri (demonstrasyon) 

tekniğinden yararlanmayı düşünen öğretmen 

öncelikle aşağıdakilerden hangisini göz 

önünde bulundurmalıdır? 

A) Gösteri için gerekli sürenin bir ders saatine sığıp 

sığmayacağını 

B) Tekniğin öğrenci seviyesine uygun olup olmadığını 

C) Gösterinin öğrencilerin ilgisini çekip çekmeyeceğini 

D) Öğrencilerin gösteriyi nasıl izleyeceklerini 

E) Gerekli araç-gereçlerin nereden sağlanacağını 

2003 KPSS 

6. Öğretme-öğrenme sürecinde, eleştirme ve değerlendirme 

olmaksızın bir konu üzerindeki düşüncelerin 

dile getirilmesi esasına dayanır. Yaratıcı düşünmeyi 

geliştirmeye ve alternatif üretmeye yöneliktir. 

Bu teknik aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Rol yapma B) Problem çözme 

C) Beyin fırtınası D) Tartışma 

E) Soru-cevap 

2003 KPSS 

7. Aşağıdakilerden hangisi gösteri (demonstrasyon) 

tekniğinin faydalarından biridir? 

A) Göze ve kulağa seslenerek ilgi çekmesi 

B) Her türlü konuyu sunmayı kolaylaştırması 

C) Kalabalık sınıfl arda kolay uygulanması 

D) Sürenin dikkat düzeyine göre ayarlanabilmesi 

E) Ön hazırlık gerektirmemesi 

2003 KPSS


23. Başlıca amacı öğrencilerin olmayan yeni bir 

şey üretmelerini geliştirmek olan, öğrencilerin 

kendilerini ifade etmelerinin yanı sıra sahip oldukları 

bilgi ve yaşantıları üzerine hayal ettikleri 

dünyayı oluşturmalarına olanak sağlayan, 

bilgileri daha çok oyunla öğrenmelerine olanak 

veren öğretim yöntemi ya da tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Örnek olay B) Yaratıcı drama 

C) Grupla öğrenme D) İşbirlikli öğrenme 

E) Öykü temelli öğrenme 

2008 KPSS 

24. Öğrencinin ilk denemeyi gerçek ortamda yapması 

halinde riskler olduğunda ve öğrenciye temel becerileri 

kazandırmak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. 

Öğretmenin anında dönüt, düzeltme ve pekiştireç 

vermesi, ortamın gerçeği temsil etmesi, ürünün 

ve sürecin değerlendirilmesi başarıyla uygulanmasında 

önemlidir. 

Yukarıda özellikleri anlatılan bu yöntem ya da 

teknik aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Rol oynama 

B) Eğitsel oyun 

C) Gösterip yaptırma 

D) Benzetim 

E) Deneme - yanılma ve uygulama 

Çıkmış 

Sorular 

2008 KPSS 


116 

25. Öğretim sürecinde “konuşma halkası” ve “rol 

oynama” yöntemlerini kullanan bir öğretmen, 

öğretim alanında belirlenmiş olan kazanımların 

(hedefl erin) yanı sıra öğrencilerinde aşağıdaki 

özelliklerin ya da yetilerin öncelikle hangisinin 

gelişmesini kolaylaştırmış olur? 

A) Ezber B) Empati C) Yaratıcılık 

D) Tartışma E) Taklit 

2008 KPSS 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

B E D B B C A C E D A C D C C B D B D E D E B D B


1. GEZİ 

2. GÖZLEM 

3. GÖRÜŞME 

4. ÖDEV 

5. SERGİ 

117 





ortalama 

1 


SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 69 

Sınıf dışında öğrenme sağlayan etkinlikler, öğrencinin 

sosyalleşmesi ve topluma katılımını sağlar. Sınıf dışı 

öğretim teknikleri öğrencilere önemli deneyimler kazandırabilir. 

Geziler, görüşme ve gözlemler, sergiler, toplumdaki 

bir sorunla ilgili araştırma yapma, proje hazırlama 

sosyalleşmeyi sağlayan etkinliklerdir. Öğrenciler, 

bireysel olarak bu tür etkinliklerde bulunabilecekleri gibi 

küçük gruplar halinde de çalışabilirler ya da ilgililer sınıf 

ortamına da getirilebilir. Öğrencinin sosyalleşmesini 

sağlayan bu tür topluma katılım etkinlikleri öğrencilerin 

gerçek dünyayı öğrenmesine de katkı sağlar. 

Sınıf dışı öğretim teknikleri; gezi, gözlem, görüşme, 

ödev ve sergi olmak üzere beş başlıkta ele alınmıştır. 

1. GEZİ 

Sınıfta işlenen konularla ilgili olarak yapılan planlı ziyaretlerdir. 

Sınıfta işlenen konuları öğrenciler için daha anlamlı 

ve keyifl i hale getirmek için kullanılır. 

Kullanımı 

Öğrencileri gerçek durumlarla yüz yüze getirmede, bilgileri 

gerçek kaynağından elde etmede kullanılır. Öğrencilerle 

birlikte gezinin amacı belirlenir daha sonra sıra- 

69 Bilen, M. (2006). Planda Uygulamaya Öğretim. Ankara: Anı Yayın- 

cılık. 197-219 


119 


sıyla gezi yapılacak yer belirlenir, amaç ve yere göre 

izin alınır. Amaç, yer ve izne göre gezi planı öğrencilerle 

hazırlanır. Gezi, plana göre gerçekleştirilir ve sınıfta tartışılarak 

gezi değerlendirilir. 

Eğitsel gezi öğrencilere var olan olayları, süreçleri gerçek 

ortamda gözlemleme olanağını sağlar. İyi planlanmamış 

eğitsel geziler, öğrencilerde istenmeyen davranışlar 

oluşmasına neden olabilir. Eğitsel gezi, tarihi 

yerler, fabrika, baraj, atölye, müze, sergi, otel, göl, dere, 

yayla vb. yerlere yapılabilir. Bu tekniğin kullanımında 

dikkat edilecek noktalar aşağıda sıralanmıştır. 

Dikkat edilecek noktalar: 

Öğrenciye kazandırılacak davranışlar öğrencilerle 

birlikte belirlenmelidir. 

Gezi yapılacak yer, bu hedef davranışlara göre önceden 

belirlenmelidir. 

İzinler alınmalı, gezi yapılacak yerde sorulacak sorular 

önceden belirlenmelidir. 

Öğrencilerle birlikte (hedefe ve belirlenen yere 

göre) gezi planı hazırlanmalıdır. 

Gezi, plana göre yapılmalıdır. 

Geziden sonra, yapılan etkinlikler ve sonuçlar gezinin 

amaçları doğrultusunda sınıfta tartışılmalıdır. 

Özellikleri 


Görerek ve yaşayarak öğrenme temellidir. 

İşlenen konunun gerçek durumu ile görülmesine 

olanak tanır. 

Ortam değişikliği gerektirir. 

Öğrencilerle birlikte planlamayı, uygulamayı ve değerlendirmeyi 

gerektirir. 

Yararları 

Öğrencinin etkin katılımını sağladığı için kalıcı öğrenmeler 

gerçekleşebilir. 

Öğrencinin ilgisini çektiği için öğrenme güdüsünün 

artmasına katkı sağlar. 

Sınıfta işlenen konuların anlamlı hale gelmesini 

sağlar. 

İlk elden somut yaşantılar sağlar. 


İzin gerektirdiği için yasal sorumluluk gerektirir. 

Maliyetli ve masrafl ıdır. 

 

Plana uymak zordur.


2. GÖZLEM 

Gerçek yaşamdaki olayların, nesnelerin, insanların bir 

plan dahilinde izlenmesi ile gerçekleşen bir tekniktir. 

Gözlem tekniği, öğrencilere inceleme olanağı tanırken 

gözlem yapılan konuyu kavramayı da sağlar. 

Kullanımı 

Gözlem tekniği, bireysel ya da grupla uygulanabilir. 

Gözlem, sınıfta işlenen ya da işlenecek olan bir olay ya 

da durumla ilgili doğrudan bilgi edinmek istendiğinde 

kullanılır. Gözlem tekniği kullanılırken dikkat edilecek 

noktalar aşağıda sıralanmıştır. 

Dikkat edilecek noktalar: 

Sistematik ve bir formatı (gözlem formu veya fi şi) 

olmalıdır. Gözleme başlamadan önce hedefl er önceden 

belirlenmelidir. Öğrencilere gözlenecek durum 

ya da olay ile ilgili önceden bilgi verilmelidir. 

Farklı öğrenciler aynı durum ya da olayı gözlemeli, 

sonuçlar karşılaştırılmalıdır. 

Gözlemci, gözlemi yaparken doğal ortamı bozmamalı, 

böyle bir durum söz konusu olursa gözlem 

gizli gerçekleştirilmelidir. 

Gözlem sonuçları vakit kaybetmeden kaydedilmelidir. 

Özellikleri 


 

 

 

Görerek ve inceleyerek öğrenme temellidir. 

Doğrudan bilgi edinmeye olanak tanır. 

Öğrencilere olaylara derinlemesine bakmayı öğretir. 


120 

Yararları 

Öğrencilere bilgiyi elde etme ve yorumlama becerisi 

kazandırır. 

Bilgiyi yapılandırmada temel beceriler kazandırır. 

Deneyim kazandırır. 


İyi bir hazırlık gerektirir. 

İlk uygulamalarda etkili bir sonuç alınamayabilir. 

Öğrencilere çok sık uygulama olanağı tanımak 

güçtür. 

3. GÖRÜŞME 

Sınıfta işlenen konularla ilgili kişilerden sözel iletişim yoluyla 

doğrudan bilgi edinmek amacıyla kullanılır. 

Kullanımı 

Sınıfta işlenen konularla ilgili bilgileri genellikle uzmanlardan 

elde ederek sözel iletişim yoluyla öğrenmeyi 

sağlar. Bu teknik öğrencinin uzmanlarla dışarıda görüşmesiyle 

gerçekleşeceği gibi, sınıfa uzman getirerek 

de gerçekleşebilir. Sınıfa uzman getirilerek gerçekleşen 

görüşme tekniğine kaynak kişiden yararlanma ismi de 

verilir. Görüşme tekniğinde amaçlar (hedefl er) doğrultusunda 

sorulacak sorular ve bir zaman sınırı belirlenmelidir. 

Özellikleri 


İşiterek ve söyleyerek öğrenme temellidir. 

Doğrudan bilgi edinme olanağı sağlar. 

Farklı kişilerle ilişki kurmayı gerektirir. 

Yararları 

Bilişsel ve duyuşsal özellikler kazandırır. 

Farklı meslekleri tanıma olanağı da sağlar. 

İletişim, ilişki kurma, kendine güven becerilerini geliştirir. 


İletişim becerileri yüksek öğrencilerin dışındaki öğrencilerin 

katılımını sağlamak zordur.

ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİN TEMEL AMAÇLARI 

Anlatım Organize görüş kazandırmak, ortak altyapı oluşturmak ve öğretimde ekonomiklik sağlamak. 

Tartışma 

Örnek olay 

123 


Düşünmeye ve konuşmaya yöneltmek, iyi anlaşılmayan noktaları açıklamak, verilen bilgileri pekiştirmek ve demokratik 

tutum kazandırmak. 

Konunun içindeki problemlerin tartışılarak çözülmesi yoluyla öğrenme, problem çözme becerisi kazandırmak ve 

öğrenilen bilgilerin günlük yaşama aktarılmasını sağlamak. 

Gösterip yaptırma 

Bir konuya ilişkin bilgileri beceriye dönüştürmek, psikomotor beceriler kazandırmak ve yaparak yaşayarak öğrenme 

sağlamak. 

Problem çözme 

Üst düzey bilişsel beceriler kazandırmak, bilimsel süreci öğretmek, problem çözme becerisi ve yaparak yaşarak 

öğrenme sağlamak. 

Proje 

Disiplinler arası çalışma becerisi, üst düzey zihinsel beceriler ve bilimsel tutum kazandırmak, kişisel ve birlikte (grupla) 

çalışma becerilerini geliştirmek. 

Bireysel çalışma Öğrencinin kendi öğrenme stiline uygun ortamda öğrenmesini sağlamak. 

Beyin fırtınası Hayal gücünü, yaratıcılığı ve problem çözme becerilerini geliştirmek. 

Görüş geliştirme 

Eleştirel düşünmeyi, başka görüşlere saygıyı, ikna yeteneğini geliştirmek, görüşlerini değiştirebilme becerilerini kazandırmak. 

Altı şapkalı 

düşünme 

Sistematik düşünme, farklı yönleri görme, düşünme ve doğru karar verme becerilerini geliştirmek. 

Gösteri 

Görerek de öğrenmeye olanak tanıyarak daha kalıcı öğrenmeler sağlamak, büyük gruplara kısa sürede çok bilgi 

aktarmak ve uygulamaları göstermek. 

Soru – Cevap 

Düşünme ve konuşma alışkanlığı kazandırmak, karşılıklı etkileşim sürecini başlatmak, katılımı sağlamak, eksikleri 

belirlemek. 

Rol oynama Görüşleri, duyguları anlamaya yardımcı olmak ve empati duygusunu geliştirmek. 

Drama 

Benzetim 

Mikro öğretim 

Eğitsel oyun 

Yaratıcılığı geliştirmek, öğrencilerin hangi durumlarda nasıl davranmaları gerektiğini yaşayarak öğrenmelerini sağlamak. 

Gerçeğinin tehlikeli veya imkansız olduğu durumlarda yapay ortamlar düzenleyerek öğrenciye deneyim kazandırmak 

ve öğrenmeyi soyutluktan kurtarmak. 

Deneyim kazandırmak, eleştirel ve yansıtıcı düşünme becerileri geliştirmek, özellikle öğretmen adaylarına hizmet 

öncesi eğitimde uygulama yapma olanağı sağlamak. 

Öğrenilen bilgileri pekiştirmek, bu bilgilerin rahat ve neşeli bir ortamda tekrarını sağlamak ve sınıf içi çalışmaları 

monotonluktan kurtararak daha ilgi çekici hale getirmek. 

Deney Bilimsel bir gerçeği kanıtlamak veya öğrencilere göstermek. 

İstasyon 

Yarım bırakılan bir işi tamamlamak, önceden yapılan işleri ileri götürmek, etkinlik zenginliği sağlamak, bir ürün oraya 

çıkarmayı öğretmek. 

Konuşma halkası 

Empati, iletişim, kendini ifade etme, farklı görüşlere saygı gösterme, duygularla düşünceleri ayırt etme becerilerini 

kazandırmak. 

Sokrat tartışması Öğrencilerin eski bilgilerini kullanarak yeni bilgilere ulaşmasını sağlamak. 

Sokrat semineri İçeriği öğretmek, eleştirel düşünme ve tartışma becerileri kazandırmak. 

Altı ayakkabılı 

uygulama 

Uygulama becerisi ve analitik düşünme yeteneği kazandırmak. 

Bireyselleştirilmiş 

Bireysel farklardan kaynaklanan eksiklikleri gidermek ve öğrenciye bireysel sorumluluk kazandırmak. 

öğretim 

Gezi Gerçek ortamda öğrenmeyi sağlamak, çevreye karşı duyarlılık kazandırmak ve sosyalleşmeyi sağlamak. 

Gözlem İnceleme olanağı saylayarak doğrudan bilgi edinmeyi öğretmek. 

Görüşme Sözel iletişim yoluyla kişilerden bilgi toplamayı öğretmek. 

Ödev Tekrar, pekiştirme, tamamlama, genişletme, derse hazırlık ve değerlendirmeyi sağlamak. 

Sergi 

Öğrenme-öğretme sürecindeki etkinlikleri paylaşmayı, organize etmeyi, bir ürünü ortaya koymayı, grupla çalışmayı 

öğretmek ve estetik özellikler kazandırmak.

Test 

5 

SINIF DIŞI ÖĞRETİM 

TEKNİKLERİ 

1. I. Öğrenciye kazandırılacak davranışlar öğrencilerle 


II. Hedefe ve gidilecek yere göre plan hazırlanmalıdır. 

III. Plana göre uygulanarak gerçekleştirilmeli ve 

sonrasında sınıfta tartışılarak değerlendirme 

yapılmalıdır. 

Aşamaları sıralan sınıf dışı öğretim tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Soru-cevap B) Gezi C) Ödev 

D) Sergi E) Görüşme 

2. Kaynak kişiden yararlanma olarak da nitelendirilen 

sınıf dışı öğretim tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Gözlem B) Gezi C) Anket 

D) Görüşme E) Sergi 

3. Sınıf dışı öğretim tekniklerinden “ödev”in verilme 

amacı aşağıdakilerden hangisi olmamalıdır? 

A) Öğrenciyi derse iyi hazırlamak 

B) Öğrenciye sorumluluk bilincini kazandırmak 

C) Derste öğretilemeyen konuları yetiştirmek 

D) Bağımsız çalışma alışkanlığı kazandırmak 

E) Öğrencilerin öğrendiklerini pekiştirmek 

4. Bu tekniğe başlamadan önce hedefl er belirlenir. 

Bu teknikte durum ya da olay ile ilgili önceden bilgi 

verilir. Bu durumu, olayı ya da kişiyi izleyerek bilgi 

toplanılır ve öğrenme gerçekleştirilir. 

Paragrafta sözü edilen, sınıf dışı öğretim tekniği 


A) Gezi B) Ödev C) Gözlem 

D) Görüşme E) Sergi 


125 


5. Yapılacak etkinliklere öğrencilerin katılımı öğrenmenin 

kalıcılığını artırır. 

Bu açıklamaya göre, gezi tekniğinde dikkat edilmesi 

gereken en önemli nokta aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Gezi planı ve kazandırılacak davranışlar öğrencilerle 


B) Gezi plana göre yapılmalıdır. 

C) İzinler alınmalı, gezi yapılacak yerde sorulacak 

sorular önceden belirlenmelidir. 

D) Gezi yapılacak yer, hedef davranışlara göre 

önceden belirlenmelidir. 

E) Geziden sonra, yapılan etkinlikler ve sonuçlar 

gezinin amaçları doğrultusunda sınıfta tartışılmalıdır. 

6. Öğrencilerine grup bilinci ve grupla çalışma 

alışkanlığı kazandırmak isteyen bir öğretmenin 

kullanabileceği en etkili sınıf dışı öğretim tekniği 


A) Gözlem B) Bireysel çalışma 

C) Görüşme 

E) Sergi 

D) Gezi 

7. Ödev verirken öğretmenin bazı noktalara dikkat etmesi 

gerekir. 

Aşağıdakilerden hangisi dikkat edilmesi gereken 

en önemli noktadır? 

A) Eğitsel değer taşımalıdır. 

B) Öğrencinin hobilerine dayanmalıdır. 

C) Derste öğrenciler pekiştirilmelidir. 

D) Ödevler bireysel verilmelidir. 

E) Bir rapor ile sonuçlanmalıdır. 

8. Öğrencinin yaratıcılığını, görev yapma bilincini, 

kendini kontrol etme duygusunu geliştirir. Ayrıca 

konuların tekrarını sağlar. 

Özellikleri verilen sınıf dışı öğretim tekniği aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Sosyal Etknilik B) Ödev 

C) Gezi D) Görüşme 

E) Gözlem



1. Aşağıdakilerden hangisi eğitsel gezilerin temel 

amacıdır? 

A) Öğrenciler arasında yardımlaşmayı geliştirmek 

B) Boş zamanları değerlendirmek 

C) İlk elden somut yaşantılar sağlamak 

D) Öğrencilerin hazır oluş düzeyini yükseltmek 

E) Öğrencileri sınıf ortamının monotonluğundan 

kurtarmak 

2001 KMS 

2. Öğrencilere ödev verirken öğretmenin dikkat 

edeceği en önemli nokta aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Bireysel olarak yapılabilmesi 

B) Eğitsel değer taşıması 

C) Uzun zaman almaması 

D) Konusunun yakın çevreyle bağlantılı olması 

E) Bilgi toplamayı gerektirmesi 

2001 KMS 

3. Öğrencilere verilen proje ve ev ödevlerinin te- 

mel amacı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Öğrencilerin hazırbulunuşluklarını yükseltmek 

B) Konuların tekrarını sağlamak 

C) Öğrencilere boş zamanlarını değerlendirme 

alışkanlığı kazandırmak 

D) Öğrencilere bağımsız çalışma alışkanlığı kazandırmak 

E) Konuların günlük yaşamla bütünleşmesini 

sağlamak 

2002 KPSS 


127 


4. Son yıllarda uygulamalara bakıldığında, ev 

ödevlerinin en çok hangi amaçla kullanıldığı 

görülmektedir? 

A) Öğretmenin bireysel başarıları değerlendirmesinin 

kolaylaştırılması 

B) Öğrencinin evdeki zamanını boşa geçirmemesinin 

sağlanması 

C) Öğrencilerin yardımlaşma duygularının geliştirilmesi 

D) Okulda kazanılan bilgi, beceri ve davranışların 

pekiştirilmesi 

E) Öğrenmelere aile bireylerinin katkılarının sağlanması 

2003 KPSS 

Çıkmış 

Sorular 

1 2 3 4 

C B D D

ÖĞRENME–ÖĞRETME MODELLERİ–YAKLAŞIMLARI-STİLLERİ 

1. TAM ÖĞRENME 

2. PROGRAMLI ÖĞRENME/ÖĞRETİM 

3. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM 

3.1 Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları 

Öğrenme Hızı 

Katılımcı Öğrenme (Etkin Katılım) 

Öğretim Etkinliklerinin Çeşitliliği 

Öğrenci Performansının İzlenebilmesi 

Zamandan ve Ortamdan Bağımsızlık 

ÖĞRENME-ÖĞRETME MODELLERİ-YAKLAŞIMLARI-STİLLERİ 

4. YAPILANDIRMACILIK 

(KURMACILIK / İNŞACILIK / OLUŞTURMACILIK / CONSTRUCTİVİSM) 

5. İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME / ÖĞRETİM 

6. ANLAMLI ÖĞRENME 

7. ÇOKLU ZEKA 

7.1 Sözel / Dilsel Zeka 

7.2 Mantıksal / Matematiksel Zeka 

7.3 Görsel-Uzamsal (Mekansal) Zeka 

7.4 Müziksel / Ritmik Zeka 

7.5 Bedensel / Kinetik Zeka 

7.6 Kişilerarası / Sosyal Zeka 

7.7 Öze Dönük / İçsel Zeka 

7.8 Doğa Zekası 

8. BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ (KELLER PLANI) 

9. GAGNE’NİN ÖĞRENME MODELİ 

10. CARROLL’UN OKULDA ÖĞRENME MODELİ 

11. GLASER’İN TEMEL ÖĞRETME MODELİ 

12. SLAVİN’İN ETKİLİ ÖĞRETİM MODELİ 

13. MODEL ALARAK ÖĞRENME 

14. YAŞANTISAL ÖĞRENME/YAŞANTI TEMELLİ ÖĞRENME 

15. DUNN’IN ÖĞRENME STİLİ MODELİ 

16. GREGORC’UN ÖĞRENME STİLİ (GREGORC’UN KAYNAŞTIRMA YETENEĞİ) MODELİ 

129 




ortalama 

7-8 


ÖĞRENME–ÖĞRETME 

MODELLERİ–YAKLAŞIMLARI 

1. TAM ÖĞRENME 70 

Bilgilerin tamamının, öğrencilerin tamamı tarafından 

okulda öğrenebileceğini savunan öğrenme-öğretme 

yaklaşımı tam öğrenmedir. 

Bloom tarafından ortaya atılan tam öğrenme modeli, 

okuldaki başarıyı %90’a çıkaran bir öğretim sürecini gerektirir. 

(Alt limit %70) Tam öğrenme modeline göre, işin 

başında olumlu öğrenme koşulları sağlanmış ise herhangi 

bir kişinin öğrenebileceği her şeyi herkes okulda 

öğrenebilir71 . 

Tam Öğrenmenin Temel Dayanağı 

Bir sınıftaki öğrencilerin başarılı olmaları, onların hazırbulunuşluk 

düzeylerine uygun olan öğretim hizmetinin 

sağlanmasına ve onlara ihtiyaçları kadar zaman tanınmasına 

bağlıdır. Bu gerçekleştiğinde öğretim hedefl eri 

doğrultusundaki öğrenme düzeyleri birbirine yaklaşır 

ve sınıftaki tüm öğrenciler başarılı olabilir. Konuların 

küçük birimlere ayrılarak aşamalı öğretimi söz konusudur. 

Yani, bir birim öğrenme gerçekleşmeden bir diğerine 

geçilmez. Eksik kalan ve öğrenilmeyen konular ilgili 

gruba ek öğretim yapılır. 

70 Bloom, B. S. (1995). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. (Çev. D. 

A. Özçelik). Ankara: Milli Eğitim Basımevi. 





131 

Değişkenleri 

Tam öğrenmede istenen öğrenme ürünlerine ulaşmak, 

öğrenci niteliklerinin istenen düzeyde olmasına ve öğretim 

hizmetlerinin niteliğinin yüksek olmasına bağlıdır. 

Öğrenci niteliği: Bilişsel giriş davranışları ve duyuşsal 

giriş özellikleri olarak iki başlıkta incelenir. 

● Bilişsel giriş davranışları: Bilişsel alan düzeyi, 

hazırbulunuşluk düzeyi, öğrenme stilleri 

● Duyuşsal giriş özellikleri: Derse karşı ilgi, okula 

karşı tutum, öğretmene karşı tutum, kendi 

ile ilgili tutumları 

Öğretim hizmetlerinin niteliği: Kaliteli öğretim için 

ipucu, pekiştireç, katılım, dönüt-düzeltme değişkenleri 

Öğrenme ürünleri: Bilişsel başarı, öğrenme hızı, 

değişen duyuşsal özellikler ve beceriler 

Tam Öğrenme Modelinin Değişkenleri 

Öğrenci Nitelikleri 

Öğretim Hizmetinin 

Niteliği 

(Kaliteli Öğretim) 

Öğrenme 

Ürünleri 

Bilişsel giriş Duyuşsal İpucu (işaret ve Bilişsel badavranışları 

giriş özel- göndermeler) şarı 

(bilgi, beceri, likleri Pekiştireç (pe- Öğrenme hızı 

yeterlik) (ilgi, istek, kiştirme aracı) 

Değişen du- 

Bilişsel alan 

düzeyi, 

hazırbulunuş- 

tutum, 

akademik 

benlik) 

Dönüt (geri bildirim/aydınlatıcı 

yankı) 

 

yuşsal özellikler 

ve beceriler 

Öğrenme çeluk 

düzeyi, Derse karşı Düzeltme (dönüşidi 

ve düzeyi 

öğrenme ilgi, okula tün genişletilmiş 

stilleri karşı tutum, hali) 

öğretmene Öğrenci katılımı 

karşı tutum, 

kendi ile ilgili 

tutumları 

(etkin katılım) 

Tam öğrenmeye göre, 

– bilişsel ve duyuşsal giriş özellikleri istenen düzeyde ise 

– ipucu, pekiştireç, dönüt, düzeltme kullanılıp etkin katılımın 

sağlandığı nitelikli bir öğretim hizmeti sunulmuş 

ise 

istenen öğrenme ürünlerine ulaşılabilir.


İşbirlikli öğrenmenin öğrenme-öğretme sürecinde uygulanması aşağıdaki işbirlikli öğretim tekniklerinin kullanılmasıyla 

mümkündür. 

Öğrenci Timleri- 

Başarı Grupları 

1. Heterojen gruplar 

oluşturulur. 

2. Öğrenme ünitesi 

gruba verilir. 

3. Hangi grup çalış- 

masının yapılacağı 

belirlenir. 

4. Her öğrenciye test 

verilir. 

5. Puana göre başarı 

sırasıyla öğrenciler 

sıralanır. 

6. Bireysel başarılara 

göre grupların aldığı 

puanlar hesaplanır 

ve ödüllendirme 

yapılır. 

Hayır A aldım. Ancak benim 

grubumdaki arkadaşım zayıf 

aldı. Grubumdaki bir arkadaşım 

öğrenememiş, ben öğrenmişim 

neye yarar. İşbirlikli öğrenmeye 

ters. 

İŞBİRLİĞİNE DAYALI / İŞBİRLİKLİ ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 

Tartışma Grubu Ayrılıp Birleşme Birlikte Öğrenme 

1. Heterojen gruplar 1. Heterojen grup 1. Heterojen gruplar 

oluşturulur. 

oluşturulur. 

oluşturulur. 

2. Tartışma konusu 2. Grupların içinde 2. Her bir grup üyeseçilir. 

daha küçük gruplar sinin ilgi duyduğu 

3. Öğrenme ünitesi oluşturulur. 

konu üzerinde 

incelenir. 

3. Konular parçalana- çalışması sağlanır. 

4. Kaynaklardan yarak küçük gruplara Böylelikle güçlü 

rarlanılır. 

dağıtılır. 

yönler üst düzeye 

5. Grup raporu hazır- 4. Her küçük grup bir 

getirilir. 

lanır. 

diğerine araştırdığı 3. Grup üyeleri topla- 

6. Grup çalışması sınıf 

konuyu öğretir. 

tartışmasına açılır 5. Sonuçlar bireysel 

ve grup değerlen- çalışmalara göre 

dirilir. (En çok bu değerlendirilir 

işbirlikli teknik sözel (Bireysel başarı 

iletişimi geliştirir.) grubun başarısını 

dığı bilgileri ve materyali 

diğer grup 

üyeleri ile paylaşır. 

Böylelikle paylaşma 

ve arkadaşlık duyguları 

gelişir. 

etkilemektir.) 4. Grup değerlendirilir 

ve gruptaki her bir 

öğrenci aynı notu 

alır. 

145 

Takım-Oyun- 

Turnuva 

1. Heterojen gruplar 

oluşturulur. 

2. Turnuvalar yapılır. 

3. Her öğrenci turnuvaya 

grubu temsilen 

katılır. 

4. En çok puan alan 

grup turnuvayı kazanır. 

Neden üzgünsün bugün? 

Puanın mı düşük?


ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMLARININ SAVUNUCULARI VE BELİRGİN ÖZELLİKLERİ 

YAKLAŞIMLAR KİMİNLE ANILIR? BELİRGİN ÖZELLİKLERİ 

TAM ÖĞRENME BLOOM 

PROGRAMLI ÖĞRENME SKİNNER 

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM 

PROBLEME DAYALI 

ÖĞRENME 

PROJE TABANLI 

ÖĞRENME 

YAPILANDIRMACILIK 

İŞBİRLİĞİNE DAYALI 

ÖĞRENME 

SKİNNER’IN 

İLKELERİNE DAYANIR 

DEWEY 

DEWEY, KLİPATRİCK, BRUNER, 

THELEN 

VİCO, VYGOTSKY, DEWEY, 

KELLY, AUSUBEL 

LEWİN, DEUTSCH, VYGOTSKY, 

SLAVİN, BANDURA, SHARAN, 

DEWEY, KAGAN 

ANLAMLI ÖĞRENME AUSUBEL 

ÇOKLU ZEKA GARDNER 

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM 

SİSTEMİ 

KELLER 

GAGNE’NİN ÖĞRENME MODELİ GAGNE 

OKULDA ÖĞRENME CARROLL 

TEMEL ÖĞRETİM GLASER 

ETKİLİ ÖĞRETİM SLAVİN 

MODEL ALARAK 

ÖĞRENME 

BANDURA 

YAŞANTISAL ÖĞRENME KOLB 

ÖĞRENME STİLİ 

MODELİ 

ÖĞRENME STİLİ 

(KAYNAŞTIRMA 

YETENEĞİ) MODELİ 

DUNN 

GREGORC 

Uygun koşullar sağlandığında bilgilerin tamamı okulda ve öğrencilerin tamamı 

tarafından öğrenebilir. (Bir kişinin öğrenebildiğini herkes öğrenebilir.) 

İstenilen öğrenme ürünleri öğretim hizmetinin ve öğrencinin niteliğine 

bağlıdır. 

Bireysel farkların dikkate alınması, hatanın düzeltme ile giderilmesi, başarının 

tattırılması ve pekiştirilmesi, öğrencinin sürece dahil edilmesi ve 

konuların küçük birimlere bölünüp parça parça öğretilmesidir. 

Bireysel farklara teknolojik olanaklarla hizmet edilmesidir. Öğretimi fi ziksel 

mekana bağlılıktan kurtarabilir. 

Üst düzey beceriler ve davranışlar kazandırılır, bilimsel yöntem ve süreç 

öğrenilir. Araştırma ve soruşturma gerektirir. 

Öğrencilerin, kendi seçtikleri konuları, daha çok grupla çalışıp serbest etkinliklerle 

ortaya koymasıdır. 

Öğrencilerin kendi düşünme biçimi ve deneyimleri ile yeni ve öznel bir bilgi 

oluşturmasıdır. Nasıl öğrenildiği ve süreç değerlendirme önemlidir. Birincil 

kaynaklar önemlidir. 

Küçük grupların oluşturulması temeline dayanır. Grup başarısı için bireysel 

sorumluluk ve bireysel başarı gereklidir. Bireysel ve benmerkezci anlayış 

yerine ekip ruhu ve olumlu bağlılık grup dinamiğini ön plana çıkarır. 

Yeni bilgilerin eski bilgi sistemine yerleştirilerek bilgilerin ön koşul öğrenmeleri 

dikkate alarak öğretilmesidir. 

Her birey az-çok her zeka boyutu (potansiyelleri) ile dünyaya gelir. Bu zeka 

boyutları uygun etkinlikler ve çevresel uyarıcılar ile gelişir. 

Bireysel farklara hizmet ederek bireyi kazanmaktır. Homojen gruplar oluşturulur 

ve farklara göre öğretim yapılır. 

Öğrenme zihinde de gerçekleşir o nedenle iç faktörler, deneyim ve problem 

çözme önemlidir. 

Tüm bilgiler uygun bir zamanda, okulda öğrenilebilir. Kaliteli öğretim, yetenek, 

fırsat ve sebat önemli değişkenleridir. 

Öğretim yolunun doğru seçimi önemlidir. Dört aşaması, hedef, giriş davranışları, 

öğretim yolu ve değerlendirmedir. 

İyi bir öğretim hizmeti ve grupla öğretim temel alınır. Öğretimin niteliği, 

öğretim düzeyini uygun hale getirme, güdülenme ve zaman değişkenleri 

uygun düzenlenirse, öğrenme düzeyi olumlu etkilenir. 

Taklit ve gözleme dayalı daha çok informal öğrenmeler gerçekleşir. Gözlem 

yaparak yeni bilişsel beceriler öğrenilebilir, deneyimler, yeni değerler 

ve inançlar kazanılabilir. 

Öğrenme, yaşantıya dayalı bir süreç olarak gerçekleşir. Bilgi ve öğrenme 

arasındaki ilişki önemlidir. Somut yaşantı, yansıtıcı gözlem, soyut kavramsallaştırma 

ve aktif yaşantı olmak üzere dört öğrenme biçimi bulunduğunu 

vurgular. 

Bireyin iç dinamiklerine-yeteneğine etki eden dış faktörlere önemlidir. Öğrenme 

biçimleri iç ve dış etmenleri içeren çevresel, duygusal, fi ziksel, sosyal 

ve psikolojik olmak üzere beş temel etmenden oluşur. 

Bireydeki güçler ve iç öğrenme üzerinde durur. Zeka ve algılama yeteneği 

önemlidir. Algılama somut ve soyut olarak ikiye ayrılır. 

160

ÖĞRETME-ÖĞRENME 

MODELLERİ/YAKLAŞIMLARI 

1. Öğrenci kendi öğrenme hızına uygun olarak konuyu 

öğrenme, ihtiyaç duyduğunda tekrar etme şansına 

sahiptir. Teknolojik imkanları gelişmiş okullarda kullanılır. 

Bu öğretim yaklaşımı veya yöntemi aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) İşbirliğine dayalı öğrenme 

B) Anlamlı öğrenme 

C) Bilgisayar destekli öğretim 

D) Tam öğrenme 

E) Temel öğretim 

2. İşin başında olumlu öğrenme koşulları sağlanmışsa 

herhangi bir kişinin öğrenebileceği bir 

şeyi herkesin öğrenebileceğini savunan öğretim 

yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Yapılandırmacı öğrenme 

B) Anlamlı öğrenme 

C) Tam öğrenme 

D) Programlı öğrenme 

E) Bilgisayar destekli öğrenme 

3. Dersinde hatayı en aza indirgemeyi amaçlayan 

bir öğretmen, programlı öğretim ilkelerinden 

hangisini kullanırsa amacına daha kolay ulaşır? 

A) Anında düzeltme B) Bireysel hız 

C) Küçük adımlar D) Etkin katılım 

E) Başarı 

Test 

6 



161 

4. Bu modelle öğrenme için gerekli zaman, önemli 

görülür ve her öğrencinin ihtiyaç duyduğu zaman, 

farklılık gösterir. Tüm bilgilerin okulda öğrenilebilmesi 

için kaliteli öğretim hizmetlerinin gerekliliği 

üzerinde durulur. 

Özeti sunulan öğrenme modeli aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Keller planı 

B) Carroll’un okulda öğrenme modeli 

C) Çoklu zeka 

D) Anlamlı öğrenme 

E) Glaser’in temel öğrenme modeli 

5. İlköğretimde öğretmenlik yapan Ali Bey bir sınıfta 

öğrenme düzeyleri sınıfa göre oldukça düşük öğrencileri 

tespit etmiştir. 

Bu öğrencilerin eksiklerini gidermek isteyen Ali 

Bey’in kullanabileceği en uygun öğretme modeli/yaklaşımı 


A) Soru cevap 

B) Programlı öğrenme 

C) Keller plânı 

D) Glasser’in temel öğretme modeli 

E) Carroll’un okulda öğrenme modeli 

6. I. Tüm bilgilerin okulda öğrenebileceğini savunur. 

II. Aktif öğrenme süreçlerinde yaşantıları kolaylaştıran 

bir yapısı vardır. 

III. Bilgilerin tümdengelime göre öğrenciye sunulması 

önemlidir. 

IV. Yaşamda karşılaşılabilecek sorunların çözümü 

için öğrenciye deneyim kazandırır. 

Yukarıda sıralanan seçeneklerden hangisi ya da 

hangileri probleme dayalı öğrenmenin özelliklerindendir? 

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 

D) II ve IV E) I ve II

65. Bir öğretmen, diğer derslerle de bağlantılı bir 

problemli senaryoyu öğrenciyi merkeze alarak 

küçük gruplar halinde işlemek isterse kullanacağı 

en etkili öğrenme/öğretme modeli aşağıdakilerden 

hangisi olur? 

A) Proje tabanlı öğrenme 


C) İşbirlikli öğrenme 

D) Anlamlı öğrenme 

E) Tam öğrenme 

66. Aşağıdakilerden hangisi, işbirlikli öğrenmenin 

kullanılmasını gerekli kılan nedenlerden biri 

olamaz? 

A) Öğrencide kaygı düzeyini düşürür. 

B) Sosyal becerileri geliştirmede zayıf olduğundan 

öğretimi bireyselleştirir. 

C) Öğrencileri motive eder. 

D) Öğrencilerin okul ve öğrenme ile ilgili tutumlarını 

olumlu yönde etkiler. 

E) Öğrenciye kendi bilgisini ortaya koyması için 

cesaret verir. 

Test 6 

Test 

6 



171 

67. İşbirlikli öğrenme gruplarının heterojen olmasının 

ne anlama geldiği aşağıdakilerden hangisinde 

açıklanmıştır? 

A) Farklı özelliklerdeki öğrencilerin aynı gruplarda 

olması 

B) Aynı özelliklere sahip öğrencilerin bir arada çalışması 

C) Öğrencilerin öğretmenlerle grup oluşturması 

D) Akran gruplarının oluşturulması 

E) Öğrencilerin, eksiklerine göre her gün bir grupta 

çalışması 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 

C C A B C D D A B A E C B D E E E B E C C A D 

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 

B E A D D B C A D D E D C A B E D C C A E B B 

47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 

A E E C E A E C A B B D A E E A C B A B A


ÖĞRETME-ÖĞRENME 

MODELLERİ/YAKLAŞIMLARI 


1. Bir kavramı derinlemesine incelemek isteyen bir 

öğretmen, kavramla ilişkili olan bütün çağrışımları 

kullanmaktadır. 

Bu öğretmen bu amacına aşağıdakilerden hangisiyle 

kolaylıkla ulaşabilir? 

A) Kavramların farklı dillerde karşılığını bulmak 

B) Kavram ağı oluşturmak 

C) Kavramları örnek olan ve olmayan olay, durum 

veya nesneleri bulmak 

D) Kavramların tanımlarını yazmak 

E) Kavramların somutluk ve soyutluk derecesini 

incelemek 

2001 KMS 

2. Bir öğretmen vatandaşlık dersinde “İnsan Haklarını 

Engelleyen Unsurlar” konusunu işlerken sınıfı dört 

ya da beşerli gruplara ayırmış ve bu unsurlardan 

birini inceleyerek bu sorunların çözümü için öneriler 

getirmesini istemiştir. Gruplara, seçtikleri unsurları 

ve çözüm önerilerini kazandırırken sergi, drama, 

gazete, pano gibi çalışmalar yapma yoluna gidebileceklerini 

söylemiş; çalışmaları hem bireysel hem 

de grubun ortak çalışmalarına bakarak değerlendirebileceğini 


Öğretmen aşağıdaki hangi öğretme yaklaşımını 

kullanmaktadır? 

A) Gözlem yoluyla öğrenme 

B) Proje temelli öğrenme 


D) Benzetim yoluyla öğrenme 

E) Yansıtıcı düşünme 

2001 KMS 


172 

3. Aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin aktif katılımını 

özendirme gücü açısından en zayıf öğretmen 

davranışıdır? 

A) Ülkenin hangi yönleriyle tanıtılacağını gruba 

bırakması 

B) Sunuşta, nelerden yararlanabileceğine ilişkin 

örnekler vermesi 

C) Tüm ölçütlerin öğretmen tarafından belirlenmesi 

D) Öğrencilerin seçimlerini dikkate alması 

E) Bireysel katkıya ve ortak ürüne bakacağını belirtmesi 

2001 KMS 

4. Aşağıdakilerden hangisi öğrencilerin ruh sağlığını 

olumsuz yönde etkilemez? 

A) Bireysel ayrılıkların göz önünde tutulması 

B) İşbirliğinden çok, rekabete önem verilmesi 

C) Öğrencilerin bağımlı davranmaya özendirilmesi 

D) Pasif ve sessiz bir sınıf topluluğunun oluşturulması 

E) Öğrencilerin ilgi ve beklentilerinin dikkate alınmaması 

2001 KMS 

5. Sınıfta öğrencilere bilgiler kolaylıkla öğrenebilecek 

basamaklara bölünür ve basitten karmaşığa doğru 

öğrenmeler sağlanır. 

Bunu dikkate alan bir öğretmen aşağıdaki ilkelerden 

hangisini uygulamaya çalışmaktadır? 

A) Grupla öğretim B) Etkin katılım 

C) Küçük adımlar D) Beyin fırtınası 

E) Bireysel hız 

2001 KMS

59. Canlılarla ilgili kitapları okumayı seven, oyun 

oynarken, ders çalışırken yalnız olmayı tercih 

eden ve açık hava ortamlarında yapılan yürüyüşlerden 

hoşlanan bireyin çoklu zeka kuramına 

göre hangi zeka alanlarının daha baskın 

olduğu söylenebilir? 

A) Öze dönük ve doğacı 

B) Doğacı ve mantıksal 

C) Mantıksal ve sözel 

D) Sözel ve öze dönük 

E) Öze dönük ve müziksel 

2008 KPSS 

60. Çoklu zeka kuramının ortaya koyduğu bilgileri 

dikkate alarak mesleğini sürdüren bir öğretmen, 

bu kuramın gereği olarak aşağıdakilerden 

hangisini yapmaya özen göstermelidir? 

A) Dersi sunuş biçimine öğrencilerin alışması 

için çaba göstermelidir. 

B) Öğrenciler, hazırbulunuşluk düzeylerine göre 

bir araya getirilerek gruplanmalıdır. 

C) Öğrencilerin kavrayabilmeleri için konuları 

tekrar tekrar anlatmalıdır. 

D) Farklı öğretim yöntem ve teknikleri kullanmaya 

çaba göstermelidir. 

E) Öğrenme gerçekleştiğinde pekiştireç vermeli 

dir. 

2008 KPSS 

Çıkmış 

Sorular 


183 


61. Sınıfında kavram haritası çalışması yaptıran bir 

öğretmen, aşağıda belirtilenlerin hangisini öncelikle 

hedefl emiş olabilir? 

A) Öğrenmelerin anlamlı ve kalıcı hâle gelmesini 

B) Farklı öğrenme yollarını kullanmayı 

C) Öğretilen bilgilerin tekrar edilmesini 

D) Öğrencilerin öğrenme güçlüklerini belirlemeyi 

E) Öğrencilerin şema çizme becerilerini geliştirmeyi 

2008 KPSS 

62. 2005’te uygulamaya konulan ilköğretim programlarının 

dayandığı belirtilen yapılandırmacı 

(oluşturmacı) öğrenme yaklaşımı için aşağıdakilerden 

hangisi doğrudur? 

A) Öğretmen, bilgileri yapılandırarak sistematik 

bir biçimde öğrenciye sunmalıdır. 

B) Bilginin nasıl yapılandırılacağını ve nasıl kullanılacağını, 

ders kitapları ve öğretmen kılavuzları 

ayrıntılı olarak anlatmalıdır. 

C) Öğrencilerin, önceden öğrendikleri bilgileri zaman 

zaman tekrar edip hatırlamaları önemlidir. 

D) Öğrenciler, öğretmenden, öğretim araçlarından 

ve kitaplardan öğrendikleri bilgileri gerektiği 

zaman ve kendilerinden istendiğinde bir 

düzen içinde sunmalıdır. 

E) Bilişsel etkinlikler içinde öğrenilen yeni bilgiler 

eski öğrenilenlerle birlikte yorumlanır, geliştirilir 

ve sentezlenir. 

2008 KPSS 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 

B B C A C A B B A C E E B A B D C A B B E 

22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 

C A B B D D D A B B D C C D C E B D E E B 

43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 

B D B D E D A A C E D D E C B B A D A E

ÖĞRETMEN NİTELİKLERİ 

2005 PROGRAMLARI VE ÖĞRETMEN 

1. ÖZEL ALAN BİLGİSİ 

2. MESLEK BİLGİSİ (PEDAGOJİK FORMASYON / EĞİTME – ÖĞRETME BİLGİSİ) 

3. GENEL KÜLTÜR 

185 





ortalama 

1 



Eğitimdeki değişiklikler, yeni yönelimler ve yaklaşımlar 

öğretmende bulunması gereken nitelikleri/yeterlikleri 

değiştirmiştir. Nitelikli insanların yetiştirilmesi ve bilginin 

insanlara ulaşması için, toplumla iç içe olan okullar 

önemli olmasına karşın; artık tek kaynak olarak görülmemektedir. 

Okulun işlevi ile birlikte, öğrenciye kazandırılması 

beklenen nitelikler, öğretme-öğrenme süreci, 

öğretmenlerin görev ve sorumlulukları da değişmiştir. 

Daha önceki dönemlerde öğretmen bilgiye sahip olan 

ve onu aktaran kişi olarak görülmekteyken, teknolojik 

gelişmeler, öğretmenin sınıf içerisindeki rolünü de değiştirmiştir. 

Bu gelişmelere paralel olarak bireyin, topluma 

yararlı olabilmesi için kazanması gereken davranışlar 

katlanarak artmakta, tüm teknolojik kolaylıklara 

karşın, birey bir yol göstericiye çok daha fazla ihtiyaç 

duymaktadır. Öğretmenden beklenen; bilgiyi depolayan 

ve onu öğrenciye sunan kaynak olmaktan çok, öğrenciyi 

bilgiye yönlendiren kişi olmasıdır. Bu anlayışla, öğretmenin 

sahip olması gereken yeterlilikler ve öğretmenin 

öğretim ortamında olması gereken etkililiği ve sorumluluğu 

daha da artmaktadır. Öğretmenler öğrencilerin 

yalnızca bilişsel becerilerinin gelişimini yani bilgilerinin 

yayılmasını sağlamak durumunda değildir. Öğretmenlerin, 

kendi konu alanı ile bilgileri çok iyi bilmeleri, öğrencilerinin 

öğrenmelerini kolaylaştırıcı olmaları, etkili bir 

öğretici olmaları, grup çalışmalarını organize etmeleri 

beklenmektedir. Öğretmenler öğretme etkinliklerine ve 

öğrencilerin psikolojik dengelerine, sosyal etkileşimlerine, 

cinsel eğitimlerine, kültürel eğitimlerine dikkat etmek 

zorundadır. Bu sıralananlar, öğretmenin öğretim 


187 


ortamında artan sorumluluklarından yalnızca birkaçıdır. 

Ülke kalkınmasında önemli bir yere sahip olduğu görünen 

öğretmenlerin temel görevi, her bireyin gereksinimlerini 

dikkate alarak, ulusal ve evrensel değerleri 

benimseyen ve sorunlara çözüm üreten, programlarda 

belirlenen amaçları sergileyen, öğrenmeyi öğrenen bireyleri 

yetiştirmektir. Çağdaş öğretmen, davranışlarıyla 

öğrenciye model olmalı, yüreklendirici, bireysel farklara 

hizmet eden, objektif, hoşgörülü, sabırlı ve sevecen bir 

yaklaşım benimsemelidir. 

Ülke kalkınmasında önemli bir yere sahip olduğu görülen 

öğretmenlerin temel görevi, her bireyin gereksinimlerini 

dikkate alarak; ulusal ve evrensel değerleri benimseyen 

ve sorunlara çözüm üreten, programlarda belirlenen 

amaçları davranışlarında sergileyen, öğrenmeyi 

öğrenen bireyler yetiştirmektir. 88 Öğrenci gereksinimlerini 

tanılayan ve karşılayan, ulusal ve evrensel değerleri 

benimseyerek öğrencilerine de benimseten, sorun çözen 

ve sorun çözmeyi öğreten, öğretim programlarının 

amaçlarını öğrenci davranışlarına dönüştüren ve öğrenciye 

öğrenmeyi öğreten vb. özelliklere sahip olmayan 

bir öğretmen, çağın gerektirdiği sorumlulukları yerine 

getiremez. 

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından 

2003 yılında 40 ülkede öğrenim gören 15 yaşındaki 

250 bin öğrenci ile yapılan Uluslararası Öğrenci Performansı 

Değerlendirme Programı (PISA/Programme 

for International Student Assessment) araştırmasında, 

görüşüne başvurulan yöneticilere göre, öğretmenlerin 

tutumlarının, davranışlarının ve öğrencilerle etkileşimlerinin 

öğrenmeyi doğrudan etkilediği belirlenmiştir. Öğretmenlerin 

niteliklerinin ve öğretmen sayısının yetersiz 

olması, öğrenci performansının düşmesinin nedeni olarak 

gösterilmektedir89 . 

Okulların ve eğitim birimlerinin önemli sorunlarından biri 

öğretmenin niteliği, diğeri ise öğretimin niteliğidir. Öğretimin 

niteliği öğretmenin niteliği ile ilişkilidir. Yüksek 

88 MEB (2005). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü Temel 

Eğitime Destek Projesi Öğretmen Eğitimi Bileşeni Öğretmenlik Mesleği 

Genel Yeterlilikleri. Web: http://oyegm.meb.gov.tr/yet/ adresinden 25 Nisan 

2005 tarihinde erişilmiştir. 

89 OECD (Organısatıon for Economıc Cooperatıon and Development) 

(2004). Learning for Tomorrow’s World First Results from PISA 2003. 

“The Learning Environment and the Organisation of Schooling.” 

Web: http://www.pisa.oecd.org/dataoecd/58/59/33918026.pdf adresinden 

13 Aralık 2004 tarihinde erişilmiştir.


düzeyde öğrenci başarısının anahtarı iyi öğretimdir. Öğretimi 

gerçekleştiren öğretmen, eğitim sürecinin önemli 

bir ögesidir. İstenen yeterliliklerde öğretmen yetiştirme, 

öncelikle iyi bir eğitim planlamasını gerektirir. Ülkenin 

nüfus artış hızı ve kalkınma hedefl eri dikkate alınarak 

yeterli sayıda öğretmen yetiştirme planlanabilir. Nitelikli 

öğretmen yetiştirmenin ilk adımı ise gereksinim duyulan 

öğretmenin yeterliliklerini belirlemektir. 

Öğretmen yeterlilikleri, literatürde öğretmen niteliği, 

öğretmen kalitesi, öğretmenlik standartları gibi farklı 

kavramlarla ifade edilmektedir. Her ne kadar bu kavramlar 

arasında anlam yönünden farklılıklar varsa da 

çoğu zaman birbirinin yerine kullanılmakta ve ismi ne 

olursa olsun öğretmenin donanımlı olup olmadığı ile ilgili 

olduğu anlaşılmaktadır. İyi donanımlı öğretmenlerin 

yetiştirilmesi için öğretmen yeterliliğini etkileyen bütün 

unsurların dikkate alınması gerektiği öngörülmekte ve 

öğretmen yetiştirme politikalarının bunlara göre tasarlanması 

önerilmektedir. Öğretmen yeterlilikleri belirlenirken 

öğretmen niteliklerini etkileyen unsurlar da incelenmelidir. 

Öğretmen niteliğini etkileyen unsurlar aşağıda 

sıralanmıştır: 

– Öğretmen yetiştiren kurumlara öğrenci seçimi, 

– Öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimi, 

– Öğretmenlerin göreve başlama koşulları, 

– Öğretmenlerin hizmet içi eğitimi, 

– Öğretmenlerin çalışma ve yaşam koşulları öğretmenin 

niteliğini etkileyen unsurlardır. 

2005 Programları ve Öğretmen 

Eğitim programları bireyin, toplumun ve konu alanının 

gereksinimlerine göre hazırlanmalıdır. Görevdeki öğretmene 

ya da o öğretmenin yeterliliklerine göre programlar 

hazırlanmaz. Programlar gereksinimlere göre 

hazırlanıp, geliştirilir. Programı uygulamaya koyacak 

öğretmenler hizmet içi eğitim programları yoluyla yeterli 

hale getirilir. 

MEB tarafından 2004-2005 öğretim yılında deneme 

uygulaması gerçekleştirilen, 2005-2006 öğretim yılında 

ülke çapında uygulamaya konan ilköğretim programlarının 

başarısını, sistemde hizmet veren öğretmenlerin 

programı uygulayabilecek yeterliliklere sahip olma düzeyleri 

doğrudan doğruya etkileyecektir. 

Programlarda değişiklik yapılmasına neden gereksinim 

duyulduğu ile ilgili açıklamalara bakıldığında, dünyadaki 

gelişmeler, AB vizyonu ve uluslararası standartlara 

uyma isteği gerekçe olarak gösterilmiştir. Türkiye’de uy- 


188 

gulanan önceki programların ekonomiye, demokrasiye 

ve bilgi-iletişim teknolojilerindeki gelişmelere yeterince 

duyarlı olmadığı, uluslararası eğitim araştırmalarının 

sonuçlarının Türkiye Eğitim Sistemi açısından olumsuz 

bir tablo çizdiği de değişiklik için diğer gerekçeler olarak 

ifade edilmektedir. Program hazırlama çalışmaları ile 

yapılan değişiklikler; davranışçı kurama dayanan programdan 

iş birliğine dayalı ve yapılandırmacı yaklaşıma 

yer verilen programa geçiş, sekiz yıllık kesintisiz eğitime 

uygunluk, AB standartlarının dikkate alınması ve öğrenci 

merkezli öğretim olarak özetlenmiştir. 

Program değişikliğine gidildiği dönemdeki Talim Terbiye 

Kurulu Başkanı Selçuk (2004), programların yenileştirilmesiyle 

ilgili çalışmalarda dünyadaki gelişmeleri dikkate 

almak ve AB normlarını gözden geçirmek ilkelerinin benimsendiğini 


2005 ilköğretim programında, geleneksel yaklaşımlarla 

çağdaş insan yetiştirilemeyeceği; artık bilgi ezberleyen 

değil, bilgi üreten insanlar yetiştirmek için çağdaş yaklaşımlar 

izlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Yeni programlar 

ile, öğrenci etkinliğine dayanan çağdaş yaklaşımların 

benimsendiği söylenebilir. Bu programın; 

– Öğrenciyi merkeze alan, 

– Yapılandırmacılığı, çoklu zeka kuramını ve işbirliğine 

dayalı öğrenmeyi temel alan, 

– Bireysel farklılıklara, özelliklere ve yeteneklere önem 

veren bir anlayışla hazırlandığı vurgulanmaktadır. 

Bu anlayışla hazırlanan bir programın öğrencilerin 

öğrenme-öğretme sürecinde etkin olmasına ve kendini 

ifade etmesine olanak tanıyacağı düşünülmektedir. 

Öğrencilerin ilgi, gereksinim ve beklentilerine 

uygun ve onların öğretim sürecine etkin katılımını 

hedefl eyen bir programı uygulayacak öğretmenlerin 

çağdaş öğretmende olması gereken birtakım yeterliliklere 

sahip olması gerekir. 

Şüphesiz öğretmen eğitimi programları, mezunların hizmet 

vereceği öğretim düzeyinin programı ile birebir paralel 

olmak durumunda değildir. Çünkü programların sürekli 

olarak geliştirilmesi söz konusudur. Öğretmen eğitimi 

programları, değişime direnç göstermeyen, zaman 

içinde geliştirilecek programlara uyum sağlayabilecek 

temel becerilerle ve bilgiye ulaşma yollarını kullanabilme 

yeterliliğine sahip öğretmenler yetiştirebilmelidir. Uygulanmakta 

olan öğretmen eğitimi programları, çağdaş

Test 

7 


1. Bir fen bilgisi öğretmeninin deneyleri çok açık- 

layıcı bir biçimde yapabilmesi ve deneyin ilgili 

olduğu konuya ilişkin bilgilere sahip olması öğretmenin 

aşağıdaki hangi yeterlilik alanında iyi 

olduğunu gösterir? 

A) Meslek bilgisi B) Özel alan bilgisi 

C) Konu alanı bilgisi D) Genel yetenek 

E) Pedagojik formasyon 

2. Öğretmene yüklenen roller; kültür, toplum, zaman 

ve koşullara göre değişiklik gösterir. Bu rollerden 

biri de çatışma ve davranış yönetimidir. 

Bu açıklamaya göre, aşağıdakilerden hangisi 

öğretmenin üstlendiği rollerden biri olamaz? 

A) Taraf olma 

B) Bilgi kaynaklığı 

C) Araştırma uzmanlığı 

D) Toplumsal davranış becerileri 

E) Danışmanlık 

3. Aşağıdakilerden hangisi öğretmenin görev ve 

sorumlulukları arasında yer alamaz? 

A) Öğrenciye yeni davranışlar kazandırmakla yükümlüdür. 

B) Toplum yapısını ve kültürel değerleri bilmek 

zorundadır. 

C) Bilgi ve ölçüt aramaksızın her olayı eleştirmek 

durumundadır. 

D) Öğretimini sürdüreceği ders alanı hakkında 

alan bilgisi almak zorundadır. 

E) Pedagojik formasyona sahip olmalıdır. 


191 


4. Öğretmenin içeriği etkili bir biçimde sunmak, 

öğrencinin sürekli dikkatini derste tutmak ve 

kalıcı öğrenmeyi sağlamak için kullanabileceği 

en etkili yol aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Dersin başında konuyu özetleme 

B) Öğrencilere sürekli soru sorma 

C) Sorulan sorulara hemen cevap verme 

D) Öğrencilerin aralarında dolaşma 

E) Öğrenci katılımını sağlama 

5. Konularına hakim bir öğretmenin aşağıdaki 

hangi alanda yeterli olduğunu söyleyebiliriz? 

A) Özel alan bilgisi B) Meslek bilgisi 

C) Genel yetenek 

E) Genel kültür 

D) Pedagojik formasyon 

6. Alanı ne olursa olsun bir öğretmenin genel kültür 

bilgisinin üst düzeyde olması gerekir. 

Aşağıdaki öğretmenlerden hangisinin genel 

kültür ile ilgili yeterliliğe sahip olduğu söylenebilir? 

A) Türkçeyi iyi kullanan bir Türkçe öğretmeni 

B) Dili çok iyi kullanan matematik öğretmeni 

C) Alanında uzmanlaşmış bir tarih öğretmeni 

D) Öğrencilere iyi bir rehber olan psikolojik danışman 

E) Özel alan bilgisi üst düzeyde bir coğrafya öğretmeni


7. Rehber öğretmen Hüsnü Bey’in, öğrencilerinin 

sorunlarını çok iyi anlaması ve çözümlerinde 

öğrencilerine yardımcı olabilmesi aşağıdaki hangi 

yeterlilik alanına sahip olduğunu gösterir? 

A) Meslek bilgisi 

B) Pedagojik formasyon 

C) Değerler bilgisi 

D) Genel yetenek 

E) Özel alan bilgisi 

8. Aşağıdakilerden hangisi nitelikli çağdaş öğretmen 

tanımıyla bağdaşmaz? 

A) Geniş bir genel kültür bilgisine sahip olmalıdır. 

B) Etkili bir öğretici olmalıdır. 

C) Plansız ve programsız öğretim yapmalıdır. 

D) Kendi alanındaki değişmeleri takip etmelidir. 

E) Öğrencileri güdüleyici, öğrenmelerini kolaylaştırıcı 

olmalıdır. 

9. I. Öncelikle öğrenci ilgi ve ihtiyaçlarını dikkate 

alır. 

II. Her bireyin aynı özelliklere sahip olduğu düşüncesine 

önem verir. 

III. Öğrencileri eleştirel, sorgulayan ve araştıran 

bireyler olmaya özendirir. 

IV. İyi bir genel kültüre, alan bilgisine ve meslek 

bilgisine sahip olmalıdır. 

Bu sıralananlardan hangisinin ya da hangilerinin 

çağdaş bir öğretmende olması gerekir? 

A) Yalnız I B) Yalnız II 

C) I, II ve IV 

E) II ve IV 

D) I, III ve IV 

10. Öğretmende olması gereken pedagojik formasyon 

yeterliliğini anlamca ve içerik olarak karşılayan 

diğer kavram aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Özel alan bilgisi B) Genel kültür 

C) Meslek bilgisi 

E) Konu alanı bilgisi 

D) Değerler bilgisi 


192 

11. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi öğretmenlik 

mesleği için söylenemez? 

A) Toplumsal davranış becerilerine sahiptir. 

B) Girişimcidir. 

C) Eğitim öğretim ve bununla ilgili yönetim işlerinden 

sorumludur. 

D) Öğretmenlik bir meslektir. 

E) Her insan bu işi yapabilir. 

12. Çağdaş bir öğretmenin aşağıdakilerden hangisini 

yapması uygun olmaz? 

A) Farklı yöntem ve teknikler uygulaması 

B) Toplumda yöneticilik, arabuluculuk gibi görevler 

üstlenmesi 

C) Bireysel farklılıklara önem vermesi 

D) Ön yargılı ve öznel olması 

E) Zamanı etkili biçimde kullanması 

13. Matematik öğretmeni Ceyda Hanım dersini dikkatle 

dinleyen birkaç öğrencisine odaklanmış ve dersi bu 

şekilde bitirmiştir. 

Bu durumu en iyi açıklayan seçenek aşağıdakilerden 

hangisidir? 

Test 

7 

Test 

7 

A) Dersi birkaç öğrenciye odaklayıp dersi monotonlaştırmış 

ve uygun olmayan bir davranış 

sergilemiştir. 

B) Diğer öğrencileri dolaylı olarak cezalandırmıştır. 

C) Diğer öğrencileri görmezden gelerek davranışı 

söndüreceğini düşünmüş ve sonunda başarılı 

bir davranış gerçekleşmiştir. 

D) Dersi etkili biçimde işlemiş ve bitirmiştir. 

E) Dersi dinlemeyen öğrencilerin başka derslerde 

aynı davranışta bulunmaması için iyi bir yol 

kullanmıştır. 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 

B A C E A B E C D C E D A



1. Bir öğretmen, öğretme-öğrenme ortamındaki öğretim 

uygulamalarını sürekli sorgulamakta ve bu 

uygulamalarla sonuçları arasındaki ilişkileri kendi 

amaçları açısından değerlendirmekte ve kendisine 

geri bildirimler elde etmektedir. 

Öğretmenin bu çabası hangi açıdan gelişmesini 

sağlar? 

A) Eğitim felsefesi 

B) Alan bilgisi 

D) Mesleki yeterlik 

C) İletişim kurma 

E) Eğitim psikolojisi 

2001 KMS 

2. Öğretmenin mesleki yeterliğe sahip olması aşağıdaki 

hangi açıdan daha fazla önem taşımaktadır? 

A) Öğretmenler arasındaki mesleki dayanışmanın 

artması 

B) Okullardaki ders sayısı ve çeşidinin artırılması 

C) Okul ile aile arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi 

D) Öğretim etkinliklerinin niteliğinin artırılması 

E) Eğitim amaçlarının ihtiyaca daha uygun hale 

getirilmesi 

2001 KMS 


193 

3. Aşağıdakilerden hangisinde Milli Eğitim Temel 

Kanunu’na göre öğretmenlik formasyonunu 

oluşturan üç temel boyut birlikte verilmiştir? 

A) Genel kültür, alan bilgisi ve öğretmenlik meslek 

bilgisi 

B) Genel kültür, öğretmenlik meslek bilgisi ve özel 

yetenek 

C) Genel kültür, alan bilgisi ve eğitim felsefesi 

D) Genel kültür, öğretmenlik meslek bilgisi ve yabancı 

dil 

E) Alan bilgisi, öğretmenlik meslek bilgisi ve psikoloji 

bilgisi 

2001 KMS 

4. Aşağıdakilerden hangisinin, öğretmenlik yeterliliği 

ile ilişkisi en azdır? 

A) Özel yaşamdaki tercihler 

B) Öğrencilerle iletişim 

C) Meslektaşlarla ilişkiler 

D) Okul ve sınıftaki davranışlar 

E) Okul - aile iş birliğine katkı 


2002 KPSS 

5. Öğretim sürecinde bilgi ve iletişim teknolojisinden 

artık daha fazla yararlanılmaktadır. 

Bu gelişmeler, öğretmenin rolünde nasıl bir değişime 

neden olmaktadır? 

A) Edinmesi gereken bilgi ve beceri düzeyi artmaktadır. 

B) Eğitim sürecindeki rolü ve önemi azalmaktadır. 

C) Sınıf yönetimi kolaylaşmaktadır. 

D) Öğrencilerine ayırdığı zaman azalmaktadır. 

E) Öğrencilerle etkileşimi artırmaktadır. 

2005 KPSS


6. Aşağıdakilerden hangisi öğretmenlerin kendilerini 

mesleki açıdan geliştirmelerine olanak sağlayan 

etkinliklerden biri değildir? 

A) Dersleriyle ilgili öz değerlendirme yapmaları 

B) Alanlarıyla ilgili yayınları izlemeleri 

C) Meslektaşlarıyla sınıfi çi problemlere çözüm 

aramaları 

D) Öğrencilerden, öğretmenlerini değerlendirmelerini 

istemeleri 

E) Alıştıkları öğretim yöntemlerine bağlı kalmaları 

2006 KPSS 

7. Aşağıdakilerden hangisi bir öğretmende bulunması 

gereken özelliklerden biri değildir? 

A) Açık fi kirli ve esnek olma 

B) Sevecen ve esprili olma 

C) Değerlendirme sürecinde öznel olma 

D) Cesaretlendirici olma 

E) Hoşgörülü ve sabırlı olma 

2007 KPSS 


194 

8. Öğrencileri arasında gözlemlediği zorbalık davranışları 

karşısında öğrencilere bu yaptıklarının 

ne kadar yanlış ve zararlı olduğunu açıklayan bir 

öğretmen, teneffüste oyuna dalıp derse geç kalan 

öğrenciler sınıfa girerken kapıda durup hafi fçe enselerinden 

iteklemektedir. 

Bu öğretmenle ilgili olarak özellikle aşağıdakilerden 

hangisi söylendiğinde doğru olur? 

A) Öğrencilerle sağlıklı iletişim kuran ve aynı zamanda 

ilkelerine bağlı 

B) Zaman ve sorumluluklar konusunda titiz ve bu 

konuda öğrencilerine model 

C) Tutumları ile davranışları çelişkili 

D) Şiddet konusuna duyarlı, zorbalıkla mücadele 

eden ve aynı zamanda disiplinli 

E) Öğrencilere doğruları anlatan ve yanlışları kar 

şısında küçük cezalar verilmesi gerektiğine 

inan 

2008 KPSS 

Çıkmış 

Sorular 

1 2 3 4 5 6 7 8 

C D A A A E C C

SINIF YÖNETİMİ 

1. GELENEKSEL YAKLAŞIM 

2. ÇAĞDAŞ YAKLAŞIM 

3. SINIF YÖNETİMİ MODELLERİ 

4. SINIF YÖNETİMİNİ ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER 

4.1 Öğretmen-Öğrenci Değişkeni 

• Öğretmenin Sınıf İçi Kuralları Belirlerken Dikkat Etmesi Gereken Noktalar 

• İletişim Süreci 

4.2 Ortam 

4.3 İstenmeyen Davranışlar 

5. VERİMLİ DERS ÇALIŞMA 

5.1 Verimli Ders Çalışabilmek İçin Yapılması Gerekenler 

5.2 Etkili Öğrenme ve Verimli Ders Çalışmanın Yararları 

205 





ortalama 

3-4 


SINIF YÖNETİMİ 92 

Sınıf yönetimi, öğrencilerin öğrenmelerini sağlayacak 

bir sınıf ortamının oluşturulması olarak özetlenebilir. 

Öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştırmak için, fi ziki ortamın 

iyi düzenlenmesi, programların uygulanabileceği 

sınıf ortamının yaratılması, sınıf içi ilişkilerin düzenlenmesi, 

zamanın etkili kullanılması, öğrencide davranış 

geliştirme ve düzenlemenin yapılması sınıf yönetimi ile 

ilgilidir. Bu bağlamda sınıf yönetimi, eğitim programı ve 

öğretim planı, etkinlikler, öğretim stratejisi, yöntemi ve 

tekniği, zaman, mekan, teknoloji, öğretmen-öğrenci ve 

öğrenci-öğrenci arasında eş güdüm sağlayarak, öğrenmeye 

elverişli bir ortam ve düzenin sağlanması ve bu 

düzenin sürdürülmesidir. Böylelikle öğretme-öğrenme 

süreci etkili ve verimli hale getirilmiş olur. 

Sınıf yönetimi, öğretim yöntem ve teknikleri dersi kapsamında 

yer alan; öğretim stratejileri, yöntemleri, teknikleri, 

araç gereçleri, sınıf ortamı ve iletişim gibi konuların 

uygun bir biçimde organize edilmesiyle ilgili bir kavramdır. 

Sınıfta düzeni sağlayarak, etkili bir sınıf içi iletişim 

oluşturarak öğrenme öğretme sürecinin daha etkili hale 

getirilmesi öğretmenin sınıf yönetimi becerileri ile doğrudan 

ilgilidir. Bu nedenle sınıf yönetiminin temel amacı 

etkili bir öğrenme ortamı oluşturmak ve sonucunda etkili 

öğrenmeyi sağlamaktır. 

92 Başar, H. (1999). Sınıf Yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 


207 

SORU... 

2004 KPSS 


Aşağıdakilerden hangisi sınıf yönetiminin temel 

işlevlerinden biridir? 

A) Derse ayrılan zamanın daha çoğunu öğretime 

harcamak 

B) Öğrenme sürecini daha etkili ve verimli hâle getirmek 

C) Sınıf içinde düzenli bir ortam oluşturmak 

D) Beklenen türden davranışların pekiştirilmesini 

sağlamak 

E) İyi çalışma alışkanlığına sahip öğrencilerin haksızlığa 

uğramasını engellemek 

ÇÖZÜM... 

Sınıf yönetimi, öğrenmeye elverişli bir ortam ve düzenin 

sağlanması ve bu düzenin sürdürülmesi olarak 

özetlenir. Böylelikle öğretme-öğrenme süreci etkili ve 

verimli hale gelecektir. 

CEVAP: B 

Sınıf yönetimi yaklaşımları geleneksel ve çağdaş olarak 

iki başlık altında incelenebilir. 

1. GELENEKSEL YAKLAŞIM 

Merkezde öğretmen vardır. İletişim öğretmenden öğrenciye 

doğrudur. Sınıf içi kurallar katıdır ve genelde 

öğretmen tarafından belirlenir. Bu yaklaşımın en önemli 

sınırlılığı öğrencide meydana gelecek davranış bozukluluklarıdır. 

Bunun nedeni ise kendini ifade edemeyen 

bireylerin davranış bozukluğu göstermesi gerçeğidir. 

2. ÇAĞDAŞ YAKLAŞIM 

Merkezde öğrenci vardır. Geleneksel yaklaşımdaki otoriter 

anlayış yerini etkileşime bırakmıştır. Esnek ve katılımcı 

bir şekilde yapılandırılmıştır. Öğrencinin duygusal, 

zihinsel ve düşünsel gelişimlerine hizmet eden bir yak-


laşımdır. Sınıfta yapılacak etkinlikler, uyulması gereken 

kurallar demokratik olarak tüm sınıfın katılımıyla belirlenir. 

Böylelikle de bireylerin kendi planladığı etkinliklere 

katılma, kendi koyduğu kurallara uyma eğiliminden dolayı 

daha fazla verim elde edilir. Çağdaş sınıf yönetimi 

anlayışında öğretmen davranışlarıyla model olur. 

3. SINIF YÖNETİMİ MODELLERİ 

Sınıf yönetiminde birtakım modeller benimsenir ve kullanılır. 

Benimsenen ve kullanılan modele göre sınıftaki 

öğretmen davranışları ve öğrencilerle olan iletişim farklılık 

gösterir. 

Geleneksel 

Çağdaş 

Tepkisel 

Önleyici 

(Önlemsel) 

Gelişimsel 

Bütünsel 

(Sistem) 

İstenmeyen davranışa karşı tepki, istenen 

davranışa karşı övgü söz konusudur. 

İstenmeyen davranışın ortadan kalkması 

için ceza verilir. Örneğin; sınıfta sürekli 

uyumsuz davranışlar gösteren öğrenciye 

her defasında sözlü uyarıda bulunulur. 

İstenmeyen davranışın ortaya çıkmaması 

için istenen davranışların pekiştirilmesi 

önemli görülür. 

Geleceği kestirmeye, istenmeyen davranışı 

ve sonucu meydana gelmeden önlemeye 

yönelimdir. Kopya çekmesi olası 

ve yan yana oturan iki öğrencinin arasına 

çanta koyan ya da öğrencilerin yerlerini 

değiştiren bir öğretmen önlemsel modele 

uygun bir yöntemi sergilemektedir. Model 

iyi çalışırsa, istenmeyen davranışın görülme 

sıklığında düşme ve yok olma durumu 

söz konusu olabilir. Buna bağlı olarak da 

tepkisel modele ihtiyaç olmayacaktır. 

Öğrencilerin gelişim özelliklerini dikkate 

alarak uygulamaların gerçekleştirilmesini 

esas alır. Bu modelde öğrencilerin fi ziksel, 

duygusal, zihinsel ve toplumsal gelişim 

düzeylerinin dikkate alınması gerekir. Bir 

uygulamaya geçmeden önce öğrencilerin 

hazır hale getirilmesi önemlidir. 

Sınıf yönetimini etkileyen tüm ögelerin birlikte 

ele alınmasını öngörür. Öğrencilerin 

gelişim özellikleri dikkate alınarak, önlem 

alınması gereken yerde önlem almayı, tepki 

gösterilmesi gereken yerde tepki göstermeyi 

gerektirir. 


208 

4. SINIF YÖNETİMİNİ ETKİLEYEN 

DEĞİŞKENLER 

En önemli iki değişken öğretmen ve öğrenci davranışlarıdır. 

Öğretmenin ve öğrencinin yanı sıra, ortam, program, 

yöntemler, okul, aile, yakın ve uzak çevre, sınıftaki 

davranışları ve bunların yönetimini etkilemektedir. 

4.1 Öğretmen-Öğrenci Değişkeni 

Öğretmen sınıf içinde geleceğe ilişkin davranış tiplemesini 

ve öğrencilerden beklentisini başlangıçtan itibaren 

kararlılıkla ortaya koymalıdır. Öğretmen bu davranışların 

yerleşmesi için tutarlı davranışlar (önce kendisi) 

sergilemeli, esnek olmalı ve kurallara uymalıdır. Diğer 

bir söyleyişde öğretmen öğrencileri için iyi bir model olmalıdır. 

SORU... 

2008 KPSS 

Öğrencileri arasında gözlemlediği zorbalık davranışları 

karşısında öğrencilere bu yaptıklarının ne kadar 

yanlış ve zararlı olduğunu açıklayan bir öğretmen, 

tenefüste oyuna dalıp derse geç kalan öğrenciler sınıfa 

girerken kapıda durup hafi fçe enselerinden iteklemektedir. 










E) Öğrencilere doğruları anlatan ve yanlışları karşısında 

küçük cezalar verilmesi gerektiğine inanan

Test 

9 

SINIF YÖNETİMİ VE VERİMLİ 

DERS ÇALIŞMA 

1. Çağdaş sınıf yönetimi yaklaşımını geleneksel 

yaklaşımdan ayıran en önemli özellik aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Öğrencinin bilişsel gelişimine hizmet eder. 

B) Öğrenci merkezlidir. 

C) Öğretmen modeldir. 

D) Kurallar, sürecin başında belirlenir. 

E) Öğretim programlı biçimde gerçekleştirilmek 

üzere yapılandırılmıştır. 

2. Aşağıdakilerden hangisi sınıf kuralları belirlenirken 

uyulması gereken prensiplerden biridir? 

A) Kural ifadeleri olumlu olmalıdır. 

B) Öğretmenin ideolojisine uygun olmalıdır. 

C) Karışık ve ağdalı ifadeler içermelidir. 

D) Kurallar belirlenirken velilere danışılmalıdır. 

E) Öğretim sürecinin sonunda belirlenmelidir. 

3. Aşağıdakilerden hangisi çağdaş sınıf yönetimi 

anlayışının bir özelliğidir? 

A) İletişim öğretmenden öğrenciye doğrudur. 

B) Kurallar olumsuz ifadelerle belirlenir. 

C) Merkezde öğretmen vardır. 

D) Kurallar belirlenirken öğrencilerin görüşleri alınır. 

E) Katı kurallara sahiptir. 


219 

4. Sınıftaki disiplin sorunları ile karşılaşmak istemeyen 

bir öğretmenin öğretim sürecinin başında 

yapacağı en doğru iş aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Öğrencilerle birlikte kural belirlemek 

B) Velilerle görüşmek 

C) Rehberlik servisinden yararlanmak 

D) Disiplin kuruluna gitmek 

E) Kullanılan yöntem-teknikleri değiştirmek 

5. Sınıf yönetimini iletişim süreci açısından etkileyen 

en önemli iki değişken aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Öğrenci özellikleri ve sınıfın fi ziksel koşulları 

B) Öğrenci ve öğretmen 

C) Öğretmen ve veli 

D) Öğrenci ve veli 

E) Öğretmen ve okul idaresi 

6. Sınıf yönetiminde kurallar belirlenirken öğrencilerin 

katılımı sağlanır, görüşleri alınır. 

Sözü edilen durumun en önemli nedeni aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Öğrencilerin derse katılımını sağlamak 

B) Derse karşı ilgilerini sağlamak 

C) Öğrenciyi sosyalleştirmek 

D) Öğrencilerin kurallara uymasını sağlamak 

E) Sorumluluk kazandırmak 

7. Aşağıdakilerden hangisi sınıf yönetimini etkileyen 

değişkenlerden biri olamaz? 

A) Yöntem ve teknikler 

B) Öğrenci özellikleri 

C) Program 

D) Yakın ve uzak çevre 

E) Coğrafi koşullar 

SINIF YÖNETİMİ

27. Aşağıdakilerden hangisi sınıfta davranış bozuklukları 

ve disiplin sorunları ile başedebilmek 

için gidilen en uygun yol olur? 

A) Çocuklar davranışlarını kontrol etmek için dışsal 

güdülenmeye bel bağlamalıdır. 

B) Öğretmenler sınıf ortamında öğrencinin davranışını 

değiştirmek için ceza kullanmalıdır. 

C) Öğrenciler beklenmeyen başarılarından dolayı 

suçlanmalıdır. 

D) Çalışkan öğrencilere daha çok zaman ayrılmalıdır. 

E) Öğrencilerin doğru davranışları pekiştirilmeli, 

yanlışları düzeltirken benlik saygılarına zarar 

vermemeye özen gösterilmelidir. 

28. Öğrencilerin davranışlarını değiştirmek amacıyla, 

her türlü mesajın, uygun kanallarla, birbirlerine iletilme 

süreci olarak özetleyebiliriz. 

Bu tanım aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir? 

A) Sınıf yönetimi B) Kanal 

C) Dönüt D) Kaynak kişi 

E) Eğitim iletişimi 

Test 9 

Test 

9 


223 

29. Aşağıdakilerden hangisi sınıf yönetiminde başarılı 

bir öğretmen davranışı değildir? 

A) Öğrenmek ve öğretmekten haz duyar. 

B) Öz güven duyguları gelişmiştir. 

C) İçine kapanıktır ve az konuşur. 

D) Duygusal ve düşünsel özelliğe sahiptir. 

E) Çevresindeki insanlara değer verir. 

30. Her bir öğrenciyi, sosyal becerilerini geliştirmeye 

yönlendiren bir anlayıştır. 

Bu açıklamada vurgulanan kavram aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Bireysel etkinlik 

B) Farkındalık 

C) Grup çalışması 

D) Açık ve hızlı ifadede bulunmak 

E) Etkin dinlenme 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 

B A D A B D E C A B D E E C C 

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 

B A D E A B E C A B D E E C C 

SINIF YÖNETİMİ


SINIF YÖNTEMİ VE VERİMLİ 

DERS ÇALIŞMA 


1. Aşağıdakilerden hangisi, sınıf içinde olumsuz 

davranışlarıyla dikkat çekmek isteyen bir öğrencinin 

bu davranışlarını değiştirmek için kullanılabilecek 

yaklaşımlardan biri değildir? 

A) Öğrencinin olumlu özelliklerini desteklemek 

B) Öğrenciyi izleyerek anlamaya çalışmak 

C) Öğrenciye sınıf içinde sorumluluk vermek 

D) Öğrencinin bu davranışlarından utanmasını 

sağlamak 

E) Öğrenciye önemli olduğunu hissettirmek 

2001 KMS 

2. Öğrencilerin güven duygularını olumsuz yönde 

etkileyebilecek olan öğretmen davranışı aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Öğrencilerin yanlış cevaplarına hoşgörüsüz 

davranmak 

B) İlkeli ve kararlı davranmak 

C) Sınıf içinde gerginlik yaratmaktan kaçınmak 

D) Öğrencilerin kişiliğine saygı göstermek 

E) Öğrenciler arasında ayrım yapmamak 

2001 KMS 

3. Öğretmen sınıfta parmak kaldırmadan söz alan öğrencilerini 

bu alışkanlıktan vazgeçirmek istemektedir. 

Öğretmenin izleyebileceği en uygun yol aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Parmak kaldırmadan söz alan öğrencilere 

ceza vermek 

B) Parmak kaldırmadan söz alan öğrencileri uyarma 

C) Parmak kaldırmadan söz alan öğrencileri derse 

almayacağını söyleme 

D) Parmak kaldırarak söz alınması gerektiği kuralını 

hatırlatma 

E) Parmak kaldırarak söz isteyen öğrencilere söz 

verme, diğerlerini görmezlikten gelme 

2001 KMS 


224 

4. Bir öğretmenin, okul başarısı düşük bir öğrenciye 

aşağıdakilerden hangisini yapmaması gerekir? 

A) Yanlışlarını cezalandırması 

B) Gayret göstermeye teşvik etmesi 

C) Başarılarını takdir etmesi 

D) Hoşgörülü olması 

E) Sabırlı olması 

2001 KMS 

5. Bir öğretmen sınıf içinde bir problemle karşılaşır. 

Bu öğretmenin yapması gereken ilk iş aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Rehberlik servisine göndermek 

B) Okul idaresine haber vermek 

C) Çözüm yollarını araştırmak 

D) Problemi saptamak 

E) Öğrenci velisini çağırmak 

2001 KMS 

6. Yakın arkadaş olan iki öğrencisinin birbirine darıldıklarını 

fark eden sınıf öğretmenin izleyeceği 

en uygun yol aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Öğrencilerin, darılmalarına yol açan olayla ilgili 

duygularını uygun bir dille ifade etmelerine 

yardımcı olmak 

B) Durumu okul idaresine bildirmek 

C) Bu öğrencilerin ikisine de yakın olan başka bir 

öğrenciden onları barıştırmasını istemek 

D) Öğrencilere, barışmazlarsa bu durumu disiplin 

kuruluna bildireceğini söylemek 

E) Öğrencileri derhal rehberlik servisine göndererek 

sorunun çözülmesini istemek 

2001 KMS

34. I. Sağlıklı iletişim için öğrencinin gözlerine uzun 

süre bakmak gerekir. 

II. Uzun göz bağıntısı olumsuz, kısa göz bağıntı 

sı olumlu ileti verir. 

III. Öğrenciden gözünü kaçıran öğretmen iletişim 

kuramaz. 

IV. Öğretmen öğrenciye doğrudan değil, göz 

ucuyla bakmaktadır. 

V. Göz bağıntısı kuran öğretmene öğrenci daha 

iyi yanıt verir. 

VI. İletişim sürecinde öğretmen baskın olmalıdır. 

Yukarıdakilerden hangileri öğretmen - öğrenci 

ileti şiminde doğru ifadelerdir? 

A) I, III, VI B) I, V, VI C) II, III, V 

D) II, III, VI E) II, IV, V 

2008 KPSS 

35. Türk Millî Eğitim ilkelerinden “demokrasi eğitimi” 

doğrultusunda öğrencilerinde demokratik 

davranışlar geliştirmeyi benimseyen öğretmen, 

aşağıda verilen özelliklerden hangisine sahip 

olduğunda öğrencilerinde bu ilkenin gereklerine 

uygun yeterlilikler geliştirme olasılığı en fazla 

olur? 

A) Kuralcı olma B) Duyarlı olma 

C) Yeterli olma 

E) Profesyonel olma 

D) Model olma 

2008 KPSS 

Çıkmış 

Sorular 


229 


36. Öğrencileri arasında gözlemlediği zorbalık davranışları 

karşısında öğrencilere bu yaptıklarının ne kadar 

yanlış ve zararlı olduğunu açıklayan bir öğretmen, 

tenefüste oyuna dalıp derse geç kalan öğrenciler 

sınıfa girerken kapıda durup hafi fçe enselerinden 

iteklemektedir. 










E) Öğrencilere doğruları anlatan ve yanlışları karşısında 

küçük cezalar verilmesi gerektiğine 

inanan 

2008 KPSS 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 

D A E A D A A B C C E D A C C D B B 

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 

E C C B E B E D D A A B A D A C D C

DENEME TESTİ 

ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ 

DENEME TESTİ 

1. Hedefl ere ulaşmayı sağlayan yolların bütünüdür. 

Bazıları öğrencilerin etkin olmasını gerçekleştirirken 

bazıları öğretmenin merkezde olması ile uygulanır. 

Her birinin kendi içinde yararı ve sınırlılıkları 

vardır. 

Bu açıklama aşağıdaki kavramlardan hangisi ile 

doğrudan ilgilidir? 

A) Öğretim stratejisi B) Öğretim ortamı 

C) Ders planı D) Öğretim aracı 

E) Öğrenme biçimi 

2. Beyin fırtınası tekniğine ilişkin aşağıdakilerden 

hangisi yanlıştır? 

A) Duyguların ifade edilmesi kolaylaştırır. 

B) Dersi zevkli ve canlı hale getirir. 

C) Demokratik tutumları geliştirir. 

D) Problem çözme becerilerini geliştirir. 

E) Bireysel çalışma alışkanlığı kazandırır. 

3. Bir öğretmen konuların tekrarını sağlarken öğrencilerine, 

sorumluluk bilinci kazandırmak ve öğrencilerinde 

kendine güven duygusunu güçlendirmek 

istemektedir. 

Bu öğretmene önerilebilecek en uygun öğretim 

yöntemi ya da tekniği aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Benzetim B) Gözlem C) Gezi 

D) Görüşme E) Ev ödevi 


230 

4. Öğretme-öğrenme etkinliklerinin planlanması sürecinde 

strateji, yöntem ve tekniklerin belirlenmesinde 

bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. 

Aşağıdakilerden hangisi dikkat edilmesi gereken 

bu noktalardan biri olamaz? 

A) Dersin hedefl eri 

B) Öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyi 

C) Okulun sosyal özellikleri ve fi ziksel koşulları 

D) Öğretmenin yönteme yatkınlığı 

E) Velilerin öğrenim durumu 

5. Bu teknik öğretimin nasıl yapılacağı konusunda 

aday öğretmenleri yetiştirmek için öğretmen yetiştiren 

kurumlarda, özel sektör ve kamu kurumlarında 

hizmet içi eğitim çalışmalarında kullanılmaktadır. 

Paragrafta kullanım alanları belirtilen öğretim 

tekniği aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Mikro öğretim 

B) Benzetim 

C) Beyin fırtınası 

D) Bireyselleştirilmiş öğretim 

E) Programlı öğretim 

6. Ali Öğretmen, öğrencilerin küçük gruplar oluşturulmasını 

sağlamış, öğrenme-öğretme etkinliklerine 

öğrencilerin gruplar halinde katılmasını istemiştir. 

Sonunda da grup başarısını değerlendirmiştir. 

Ali Öğretmen’in kullandığı öğrenme/öğretme 

modeli ya da yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Probleme dayalı öğrenme 


C) İşbirlikli öğrenme 

D) Beyin temelli öğrenme 

E) Çoklu zeka kuramı

45. Sınıf içinde bir sorunla karşılaşan öğretmenin 

öncelikle yapması gereken iş aşağıdaki seçeneklerin 

hangisinde verilmiştir? 

A) Kuralları hatırlatmalı 

B) Aileden yardım istemeli 

C) Sorunu tanımalı, teşhis etmeli ve sorunun nedenini 

saptamalı 

D) Sorunlu öğrenciye gerekli açıklamayı yaptıktan 

sonra soru yönlendirmeli 

E) Sorunlu öğrenciyi doğrudan bir etkinlikle baş 

başa bırakmalı 

46. Bir öğretmen, öğrencilerinin eski bilgileri ile yeni bilgileri 

arasında ilişki kurmalarını, sözel iletişim becerileri 

kazanmalarını ve bunun yanı sıra demokratik 

bir tutum sergilemelerini istemektedir. 

Bu öğretmen için önerilebilecek en uygun öğretim 

yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Tartışma B) Anlatım 

C) Proje D) Gösterim 


47. Homojen gruplar veya sınıfl ar oluşturulabilir ve bireylerin 

farklılıkları temel alınır. 

Sözü edilen öğrenme modeli aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Glasser temel öğretme modeli 

B) Gagne’nin öğrenme modeli 

C) Bireyselleştirilmiş öğretim 

D) Carrol’un okulda öğrenme modeli 

E) Mikro öğretim 

Deneme 

Testi 


237 

48. Gerekli zaman ve uygun olanaklar sağlandığı 

zaman her öğrencinin okulda öğrenebileceğini 

savunan öğrenme/öğretme yaklaşımı aşağıdakilerden 

hangisidir? 

A) Carrol’un okulda öğrenme 

B) Glasser’in temel öğretme 

C) Bireyselleştirilmiş öğretim 

D) Programlı öğretim 

E) Anlamlı öğrenme 

49. Aşağıdaki öğrenme/öğretme model/yaklaşımlarından 

hangi ikisinde öğretmenin rehber oluşu 

vurgulanmaktadır? 

A) Tam öğrenme - Anlamlı öğrenme 

B) Probleme dayalı öğrenme - Anlamlı öğrenme 

C) Proje tabanlı öğrenme - Probleme dayalı öğrenme 

D) Anlamlı öğrenme - Bilgisayar destekli öğretim 

E) Keller planı - Tam öğrenme 

50. Bir öğretmen, her bireyin az çok tüm potansiyellere 

sahip olduğunu, bu potansiyellerin uygun çevresel 

koşullarla ve etkinliklerle geliştirilebileceğini savunmaktadır. 

Bu öğretmenin kullanabileceği en uygun öğrenme/öğretme 

modeli yaklaşımı ya da kuramı 


A) Anlamlı öğrenme 

B) Tam öğrenme 

C) Okulda öğrenme 

D) Çoklu zekaya dayalı öğretim 

E) Sunuş yoluyla öğretim 

DENEME TESTİ 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

A E E E A C B B A E C C D D B A C E E C A D C B A 

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 

E C D B B D C E B B E A C D D A B A D C A C A C D

KAYNAKLAR 

KAYNAKLAR 

Alkan, C. (1979). Eğitim Ortamları. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları. 

Alkan, C. (1992). Eğitim Teknolojisinin Temel Bir Öğesi Olarak Eğitim Ortamlarının Düzenlenmesi. Ankara: Ankara 

Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. No: 168. Ankara Üniversitesi Basımevi 

Alıcıgüzel, İ. (1999). Çağdaş Okulda Eğitim ve Öğretim. İstanbul: Sistem Yayıncılık. 

Arslan, M. (Editör), Aşılıoğlu, B., Savaş, B. Şahin, Ç., Aydoğan, İ., Genç, S. Z. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 

Ankara: Anı Yayıncılık 

Aydın, A. (2000). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. İstanbul: ALFA Basım Yayım Dağıtım. 

Aydoğdu, Ö. (1993). İngilizce Öğretiminde Araç-Gereç ve Kılavuz Kitap Kullanılmasının Öğrenci Başarısı Üzerine Etkisi 

ile İlgili Deneysel Bir Araştırma. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek 

Lisans Tezi. 

Bacanlı, H. ve diğerleri. (1999). İlköğretimde Rehberlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 

Bakır, E. (2002). Yeni Yöntem ve Teknikler. Web: http://vizyon2023.tubitak.gov.tr/etkinlikler/yontem/bs.ptt 

Başar, H. (1999). Sınıf Yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 

Bilen, M. (2006). Plandan Uygulamaya Öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık 

Bilgisayar Destekli Eğitim.Web: http://www.bilgisayaransiklopedisi.com/bilgisayar/345/bilgisayar-destekli-egitim-bde.html 

Bloom, B. S. (1995). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme. (Çev. Özçelik, D. A.). Ankara: Milli Eğitim Basımevi. 

Burden, P.R. ve Byrd, D. M. (1994). Methods for Effective Teaching. Allyn and Bacon 

Cole, P. G. ve Chan, L. K. S. (1994). Teaching Principles and Practice. Hall of Australia Pty Ltd. 

Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (1996) A Guide to Teaching Practice. New York: Simultaneously Published 

Çelik, H. (2004). Milli Eğitimde Avrupa Birliği Vizyonunda Müfredat Değişikliği. Anahtar Dergisi. Sayı: 189, 12, 13. 

Çilenti, K. (1984). Eğitim Teknolojisi ve Öğretim. Ankara: Gül Yayınevi. 

De Bone, E. (1997). Altı Şapkalı Düşünme Tekniği (Çev. Tuzcular, E.) İstanbul: Remzi Kitabevi 

Demirel, Ö. (1998). Genel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kardeş Kitap ve Yayınevi. 

Demirel, Ö. (1999). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık. 

Demirel, Ö. (1999). “Öğretmen Nitelikleri.” Cumhuriyetin 75. Yılında Öğretmen Yetiştirme, 53-62. Ankara: Milli Eğitim 

Basımevi. 

Demirel, Ö. (2003). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. 

Demirel, Ö. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. 

Demirhan, C. (2002). Program Geliştirmede Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler 

Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 

Doğanay, A. (Editör), Koç, G., Korkmaz, İ., Karataş Coşkun, M., Sarı, M., Ünver, N., Kırdan, O., Tok,Ş., Tok, T.N. (2007). 

Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pagem A. Yayıncılık 

Eacute, J. ve Esteve, M. (2000). “The transformation of the teachers’ role at the end of the twentieth century: New 

challenges for the future.” Educational Review. 52(2), 197-209. 

Ellenwood, S., Lapp, D., Bender, H., John, M. (1975). Teaching and Learning. New York: Macmillan Publishing Co., 

Inc. 

Elma Net (2001). Çoklu Zeka. Web: http://www.elma.net.tr 

Erdoğan, A. (2008). Aktif Öğrenme. http://uretim.meb.gov.tr/Egitek Haber/s89/yazarlar/Ahmet.htm (14.09.2008) 

Ergün, M. ve Özdaş, A. (1997). Öğretim İlke ve Yöntemleri. İstanbul: Kafya Matbaacılık. Web: http://www.egitim.aku. 

edu.tr/metod01.htm 

Ertürk, S.(1972). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi. 

Free Association. Web: www.mycoted.com/Free_Association, (07.09.2008) 

Gözütok, F. D. (1995). Öğretmenlerin Demokratik Tutumları. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı. 

Gözütok, F. D. (2000). Öğretmenliğimi Geliştiriyorum. Ankara: Siyasal Yayıncılık. 

Gözütok, F. D. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Ekinoks Yayıncılık. 

Gözütok, F. D., Akgün, Ö. E. ve Karacaoğlu, Ö. C. (2005). İlköğretim Programlarının Öğretmen Yeterlilikleri Açısından 

Değerlendirilmesi. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu (Kayseri). 17-40. Ankara: Sim 

Matbaası. 

Gündüz, Y. (2001). Öğretmenlerin Sınıf Yönetimindeki Yeterlilikleri. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler 

Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 

Gürkan, T. (1993). İlkokul Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları ile Benlik Kavramları Arasındaki İlişki. Ankara: 

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. 

Hesapçıoğlu, M. (2008) Öğretim İlke ve Yöntemleri Ankara: Nobel Yayınları 

238

Kamp , J. E.,Massion, G. R., Ross, S. M. (1998) Designing Effective İnstcustion. Second Edition. Psentice Holl, 

İng. 

Kneeland, S. (2001). Problem Çözme. (Çev. Nurdan Kalaycı). Ankara: Gazi Kitabevi. 

Koç, G. ve Demirel, M. (2004). “Davranışçılıktan Yapılandırmacılığa: Eğitimde Yeni Bir Paradigma”. Hacettepe Üniversitesi 

Eğitim Fakültesi Dergisi. 27. 174-180 

Küçükahmet, L. (1987). Öğrencilerin Çalışma Alışkanlıkları ve Tutumları-Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. 

Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No: 153 

Levine, S. ve Broude, N. (1989). Designs for Learning. In S. Caldwell (Ed.), Staff development: A handbook of effective 

practices. Oxford, OH: National Staff Development Council 

Major, C. H., Badon, M. S. ve MacKinno, M. (2000). “Issues in Problem-Based Learning”. Journal on Excellence in 

College Teaching. USA: Web Education. 1-10 

McCarthy, J.P. ve Anderson, L. (2000). “Active Larning Techniques Versus Traditional Teaching Stlyles: Two Experiments 

from History and Political Science.” Innovative Higher Education, Vol. 24, No.4. 

McMillan, J.H. (2007). Classroom Assesment. Library of Congress Catalohing-in - Publication Data 

McNamara, C., MBA, PhD, Authenticity Consulting, LLC. Copyright 1997-2008. Basics of Developing Case Studies. 

Web: www.managementhelp.org/evaluatn/casestdy.htm (08.09.2008) 

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1995). İlköğretim Okulu Programı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. 

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2002). Öğretmen Yeterlilikleri. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. 

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü Temel Eğitime Destek Si Öğretmen 

Eğitimi Bileşeni Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Taslağı. Web: http://oyegm.meb.gov.tr/yet/ adresinden 

25 Nisan 2005 tarihinde erişilmiştir. 

NFS Sourcebook, Class Opinion Poll, Web: www.utexas.edu/academic/cte/sourcebook/feedback.html (08.08.2008) 

Joyce, B., Weil, M. ve Calhoun, E. (2000). Models of Teaching. Sixth edition. Allyn and Bacon. 

OECD (Organısatıon for Economıc Cooperatıon and Development) (2004). Learning for Tomorrow’s World First 

Results from PISA 2003. The Learning Environment and the Organisation of Schooling. Web: http://www. 

pisa.oecd.org/dataoecd/58/59/33918026.pdf adresinden 13 Aralık 2004 tarihinde erişilmiştir. 

ÖSYM. (2008) Web: www.osym.gov.tr ve ftp://dokuman.osym.gov.tr/ (08.08.2008) 

Peker. M. (2003). “Kolb Öğrenme Stili Modeli”. Milli Eğitim Dergisi. Sayı 157 

Web (2005, Nisan 25): http://oyegm.meb.gov.tr/yet/ 

Saban, A. (2000). Öğrenme Öğretme Süreci. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 

Savoire, J. ve Hughes, A. (1994). “Problem-Based Learning As Classroom Solution”. Educational Leadership. 

USA: Association for Supervisinon&Curriculum Dev. 1-6 

Senemoğlu, N. (2001) Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi. 

Sönmez, V. (2007). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara: Anı Yayınıcılık. 

Sönmez, V. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık 

Slavin, R.E. A Model of Effective Instruction. Web: www.successforall.net/_images/pdfs/modeleffect.htm (08.08.2008) 

Şahin, Ç. (2005)“ Aktif Öğretim Yöntemlerinden Beyin Fırtınası Yöntemi ve Uygulaması”. Çukurova Üniversitesi Sosyal 

Blimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 14 S:1 441-449 

Taşpınar, M. (T.Y). Öğretim İlke ve Yöntemleri Ankara: Üniversite Kitabevi 

Tekışık, H. H. ve E. Ü. Karabıyık (1997). Milli Eğitimle İlgili Kanunlar. Ankara: Üner Yayınları. 

Tellis, W. (1997) “Introduction to Case Study” The Qualitative Report. Volume 3, Number 2. 

Web: http://www.nova.edu/ssss/QR/QR3-2/tellis1.html (01.09.2008) 

Uşun, S. (2000). Dünyada ve Türkiye’de Bilgisayar Destekli Öğretim. Ankara: Pegem Yayıncılık. 

Verimli Ders Çalışma. Web: http://www.egitim.com/genclik/0452/0452.4.verimlicalisma.asp (06.09.2008) 

Vural, S., L. Küçükahmet, ve diğer.(2000). Sınıf Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd.Şti. 

Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 

Yılmaz H. ve Sünbül, A.M. (2007). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Konya: Çizgi Kitabevi 

Web: http://www.donusumkonagi.net/makaleasp?id=3432&baslik=ogrenme_stilleri&i=coklu_zeka 

Web: http://www.onlinefi zik.com/content/view/37/28/ 

Wikipedia, The Free Encyclopedia, Web: http://www.wikipedia.org/ (05.09.2008) 

239 

KAYNAKLAR

e.bilimleri tüm konular

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?