LÜÖaTi - Turuz.info

p
PAZeHeR (Ord.), is. - qiymotli das - Anamm bir
böyük pazaheri verair.
PAZI (Vsl. , Tey.), is. - sirin çugun dur, qand çugunduru,
zilx - Pezidan qat olur.
PAK (Ser, Sir., X., Ah.), is. - qorxu , çakinme _ Menim
senen petam yoxdu. (Sar .)
PALANOUZ (Iarsea palan - palan, duzidan _ tikmak)
(Qd.), is. - palantiken.
PAMBIQXLlCA, is. - arvadlann qahn tumaru.
PAPI$ (Nax.), is. - 1. heyvarun dJrnagl - Devede papl'
olmaz. (Nax.); 2. basrnaq (usaq nitqinds).
PARAGA (Sb.), is - dag etey i, dag dösü.
PARAXLIX (K), is. - an saxlarnlan ver , an sebat'erl
oian ver - Sabelder porexhxded; (K.)
PARTAPART - dalbadal partlamaq (açilmaq).
PARÇ, is. - qulplu (saxsi va ya metal) su qabi.
PAS, is. - eahang - Qazammlz pas bostbdr.
PATIL (Krr.), is. - içina süd tökül an mis qab - Çobannar
palt/do çölda sûd yeyiller. (Krr.)
PEzi (Dj.) , sit, - yeka, iri, böyük, yöndems iz, kob ud _
Pezi Memmed.
PEYVeST tlPEYVAS (Max., $.), is. - peyvend. - ady
agacml o/çlya peyvesl etemey olor.
PEYOAH OLMAQ, f. - görünmek, emele gelmek, meydana
çtxrnaq - Kaffa taza naxoslu« peydah olubdu.
PEYOaRPEY, Z - ararn siz. dalbadal.
PENCeR (T.), is. - ot, her eür göyer ti, yeyilen ot.
PE$ARe, is. - meyve Ve taxrl mehs ulunu topladlqdan
soma qalan tör-töküntünü Ylgma.
68
PE$eReMeK (;;81.), f. - axtarmaq - Ge d ordan pe.ere,
özüa üzün tap .
PE$iN - neqd.
PE$MeK (fars ça pe.i yun demgkdir) , is. - parnbiq
telleri saklinde .irnlyyal.
peKeHKeN (K. ), is. - pstsk.
peL IIPeR VURMAQ, f. - pozmaq, mane clrnaq.
peLe (Ord.), is. - çaydan keçmek üçün tuluqdanq aynlrnI.
qayiq - pe/e ile keçmek qorxul udu, çunkl çox
atlan«.
peLeBA$ (Ord.), sif, - agllslz, bassiz - 0, çox pe/e­
ba. edemdi.
peLeVAR (Ob.), is. - talvar - Pe/avarm a/ll kölge
oïur. (Ob.)
peLMe (Keç.), is. - tutqun hava, bürkü - Havanm az
tutqun o/magma pe/me deyilir. (Keç.)
peNOeM OLMAX (Ord.), I. - 1. tutulmaq - Su yo /u
pe ndem otmusdi«. 2. qebiz olmaq.
pÖ$eLeMeK (Cah.), I. - isti su vasites ile tükü tökmek
, ütmek - Toyug u isdi suya basmx, tükleri ÇIX!I ­
pösalenir. (Cah.}
PiTiK, is. - ödani. vsraqi
PUNC IIPU$ , is. - gipsabanzar barkidiei kütla ,
PURNe (Ord.), is. - arx qllaglnda bitan bitki növü ­
Hesen purna alirdl.
PURUX (Ord.). is. - qatrr quyruqu (yabarn bitki) -
Dagdan purux dardim. .. _. ..
PUSTMAHi (Ord.), is. - tora benzar ba. ortuyu ­
Anam pustmahi çerqet aldl.
PUç OLMAX, f. - zay olmaq, xarab olmaq , pozulmaq.
PU$QAX (Mil.), is - künc.
PU$QU (Qç.), is - kiçik rnisar.
PÜLÜK, is. - sünnatderisi (xpaànaa IIJIOTb) .
69
,f

püRsax, is. - 1. yagl.la, külakla birlikda yaga n qar:
2. agac budaqtannm qara bürünmesi - Berk qar ya{)fb,
egae/er pürsek baglaYlb
PÜRÇÜK, sif - pirtlas rq, qansrq - [sim pürçüye cüs übd ü,
pÜSTaQARIN, sif, - az yeysn .
PÜSUS lIPUSUS (Cah.), is. - mazut, genegerçek
yagl, yaxud da qara neltle yanan gilden qaynlml. tövle
ç,ragl, lampa - Bizda indi pusus yoxdu. (Ceh.): Qabaxda
pususu pet çixden qawardllar. (Ceh.)
pÜFa, is. - xörak (usaq nitqinde).
70
R
RAvaNO, is. - yab an l dermen bitkisi (peneas).
RASIX lIiRASIX IIRSUX, is. - qasa çakila n reng (

u
UGURSAO, is - sagllmayan inak.
UZUN SU (Neh.), is - Araz (çayt) - BI uzun su manim
dört das qastiyommi apan b. (Neh.). Uzun su otmaso,
buen cetnoti sudan çorrux çeker. (Neh.)
ULUM, is - çaym dayaz yeri - TOIkü Arazm ulm undan
keçdi.
UMAC , is. - xasi!
UNUCCA IIUNLUCA - yeyilan yabam bitki.
UNNUX (Cah , Bad ), is. - 150- 120 kiloqram un tutan ,
taxladan qaynlrms yesik: dayirmanda un daldurulan
yer - Taxill unnuç« Ylgrrdlq. (Bad.)
UR, is. - fir, ') i').
URVA, is. - xarniri açmaq üçün ona vurulan un,
URUB , IS. - 1. meyvadan hazirlanrms tursu : 2. tornat.
URUS BADIMCANI (P.), is. - pamidar.
URFA (Cam ), is. - çörak bisirilarkan (yapilarkan ) anun
üzarina sapilon un .
URCAH GalMaK (Sa/.), f. - rast galmak - Blymnan
bir dev tune urcati geldi. (Sa/.)
UZALANMAO (011.), f. - inkisaf etmak - Yol olso, bu
adem uzalana bilar. (Drr.)
USTUPLU IIUSPUBLU, z. - üsutlu, yavas, entiyatla,
ehma/.
UÇUX, is. - qrzdurna zarnaru dodaqlarda emala galen
kiçik 'ii'), sepçr.
U$O UNMAX (P.), f. - hürkma k.
86
ü
ü ZBa SURAT (Keç.), z. - üz-ü za, üzüna - Bi noxssru
üzbasürat deyiram sa na. (Keç )
ÜZa K (Nus ), is. - çanq baglmn keçdiyi dalik.
ÜZa RRiK IIÜZa RLi K, is. - yabarn halda bitan darman
bitkisi (pyra, MOnlJlbHIIK).
ÜZÜOOYLU , z. - qarru üsta.
ÜZÜLÜ$MaK, f. - haqq-hesabt qurtarmaq .
ÜLKaR IIULKA R (Y.) , is. - bûrc, yeddi ulduz.
ÜRÜ$ ÜL IIRÜ$ÜL, is. - heyvamn çiy haram iliyi Ha
qansdmlaraq yurnrulasdmlrnrs süd qurusu (qadmlar
üzls rine surturlar).
ÜSRaT (QIV.), is. - . çatinlik - Onlar biza çox üsratla
galib çatdilar. (QIV.)
üSTaLiK (Mk.), is. - yük - Üstalik davanin üsdüna
qoyulan yu ka deyilir.
ÜTÜK (Das ), sif. - hiylagar, kalakbaz.
ÜçaM (Qaz.), is. - asiq oyunu - Üçem oynaJlardl qabaxter.
(Qaz.)
ÜFÜRDaK, is. - top, kas. qavuq.
Ü$KÜRaK, is. - fit.
Ü$TRiNCi TUTMAO, t. - oynamaq, raqs etmak.
87

Y..
Vaqzala qat yagrb .
Vanm veren utanrnaz.
Varh r un xoruzu da yumurtlar.
Varlrga na darirq?
Vaxtsiz açilan gül tez solar .
Vaxtsiz qonaq öz kisasi nd en yeyer.
128
l Q
Qaz YUf, qazan dolsun , sarçadan na olacaq?
Oazarun qarasi gedar, ÜZ qarast getmaz.
Qan bahas-na basa gel lb.
Oen r qanla yumazlar.
Qanana ean qu rban.
Oa nhru qan tutar.
Oanantn quluyam, qanrnazm aga sl.
Qanan it disini gö stermaz .
Oapidan ocvsen. bac adan gi ra f.
Qaprsr bag lanrb. açan dam a atrlr b.
Oara mani basm ca , man qararu basirn .
Oara günü n ömrü az oiar.
Oa raru yumaqla agarmaz.
Qara xe bar tez yet i9ar.
Oarga qarqarun gözünü çix armaz.
Qarga, mende qaz var.
oann basa beladrr.
Qa trq dagrlar , yeri qalar, ayran dagrlar, bes ney i qalar?
Oatrra dedilar: - kimi n oglusan ? Dedi: - anarn atdtr.
Qaçmaq da igidlikdendir.
Oas-qabaçt yer süpürür.
Oasm aldrgr yerde vu rdu gö zün de çrxardr.
Qeyretine atrlrm, düsürn.
Qebiristana g eden ölü qayitmaz.
Qelem yazaru qrhnc pozammaz.
Oessa b pry hay rndad rr, keçi can hayrnda.
Qisas qiyamete qalmaz.
Qismat den artrq yemek olrnaz.
0 1zl1gül tikansiz olrnaz.
OIZIIgüle na ad versen, yene ho rrun etri veracak.
Orzirn, serre deyirarn, galinim, sen de asit.
Qlraglna bax bezi ni al, anasina bax qizrru al.
Orhncrnm dal! da kasir, qabagl da.
Orrqovul basnu ko la soxar, quyruqundan xabari olmaz.
129

alind en çelmoso de, dilinden geli r.
a lini qrsa ele ki, dilin uzun olsun.
8 1inle ver, aya qmla getir.
a linle qoyrnad.qin eeyl götü rma.
Oüsi dal i, Vslisi dell , qmlrrusm harrust dsh.
Ofinde n galeni bes qaba çak.
Ofinde n ge lse , meni bir qasrq suda bagar.
a li!1 Kilif oxuyur.
Omanets xeyan at almaz.
8 mdi yim süd burnumdan ge ldi. ,>
a ri er ede n arvad olar.
8 rsiz arvad cilovsuz at kirnidir,
a te pul ve rrnoz , küftenin böyüyünden yap rsar.
8sJin itiren, hararnzadadrr.
ateyinda nam az qlimaq olar,
8tin qaru, igidin caru.
a t yeysn qua dimdiyindan hilinar.
ati etinden , qaru qarundandrr.
a tle drrnaq arasina girmek olmaz.
136
I •
Zam an sona saz olrnasa, sen zamana saz ol.
Zatl qmq.
Zeh ni kor ola n, alemi de kor sanar,
Zer qedrini zerg er biler. . .
Zere rin yansmdan da qayi trnaq , xsyird ir.
Zahmetsi z ba l ye mak olmaz.
Zah metsiz biten agacm kölgesi sarin olrnaz .
Zim îstan gör meyen bülbül, baharm qadrini'balmaz .
Zülmla abad olan , axm barbad oIar.
137

Gah nala vurur, gah rruxa.
Geder qihnq yara sr, getmez söz yara si.
Get olmdon geleni yeddi qaba çok.
Getdi felayin damina.
Getdim görd ûm, lala köçub, yurdu qahb.
Getme gözümdan , gedaram özümden.
Gecanin xeyrindan , gündüzün 9ari yaxsrdrr.
Oezen ayeöa das daver.
Gazmaya qeribölka, ölmeya vetan yaxsidn.
Gal bu dasr eteyinden tök .
Gal syri oturub , dûz darusaq.
Gal mani gör, derdimdan öl.
Gald i qasm qayirsm, vurdu gözûn çrxardt.
Gaidik çixdrq Msrande, tamasa bud ur gelende.
Ge ldim kab ab iyine, gördûm e:>:>ek daglay"lar.
Gamide oturub , gemiçi ils dava edir.
Goru var id: ki, kafani de oJsun.
Göbeyine çöpden dirak.
Göz verir, Î 9 1q vermir.
Göz gördüyünü sever.
Göz kördüyündan qorxar.
Gözden uzaq, könülden iraq.
Gözden peroe asmaq.
GözelJik ondur, doqquzu dondur.
Gözel aga çcx gözelidi, vurdu bir de çiçek çixardt .
Gözeller açrq gezer, çirkinler giziener.
Gözü hedeqeden ÇIXmJ9.
Gözüm sanden su içrn ir.
Gözünün odu ahnd i.
Gönü vermisen suya.
Gördûn yem ak, daha ne demek.
Gördüyünü qoyub , esitdiyins inanrna.
Gûl bad ast. gül basad , nainki zir-zlbil basa d
144
1-
Gü! istayen , tikarnru da istar.
Gülme qoneuna, geler basma ,
Gûlûn qadrini bülbül biler .
Gün hayizdan çrxdr.
Günah eet-rede, heyda da var.
Gündüzün sari, gecanin xeyrindan yaxsidrr.
Güne:> :>efaq saçanda, ay görünmaz.
145

Lalln dilin i anasi biler.
Lezgi nadir, güzgü nadir?
Lenet sena , kor seytan .
146
b
..
. '.
Mal yiyesine oxsarnasa, haramdir.
Mart çrxdt, derd çrxdr, keçiler yaza çixdr.
Meyveli aç aca das atan çox olar.
Me:;>e çaqqalsiz olmaz.
Me:;>ede armudun yaxsrsuu aYI yeyer.
Messden çixrnarrus. sevinme.
Meden heftim kiyan, yoru sohor - Naxçivan.
«Men olüm » - deyenda, axar su durar.
Meni cin atina mindirme.
Menimle qoz-qoz oynama.
Merdimazan axtarmaqla deyil , rast gelmekdadir.
Mescid fikilrnarnls, kor hasasrru dayadr ,
Mehebbet bir bela seydir.
Milçsk özü bir 'iey deyil, ancaq könül bulandinr.
Mirzaga girdi baga , bir qus vurdu, saldi yam , vs rdi qonaga,
qonaq yemedi, verdl özüna, ÖZÜ yed i, d üsdü nrraga
Molla tulum zurnasma bsnzar: qarnr doJmasa, sasi
çixmaz.
Moltanm qan gördü, öldü.
Moltanru deyer: rnûsalmamn sonki aghmenim olsun.
Mus-mus deyinca, Mustafa de.
Musq urmarrus alçi durur.
Müfte sirko baldan sirindir.
147

Xain adam xoflu olar .
Xala xs trin qalrnasm .
Xalqa it hürende, bize de çaqqal hûrer.
x arum smdtran qabm sesl çrxrnaz .
Xanla pJov yemirem ki, blglm yaga bulasar.
Xemir suyu çox götürer.
Xancar ya ras i saqalar, dil ya ras i saçalmaz.
Xencarinin qas: düsmezdi ki.
Xencar çrxdr , qa n çrxdi.
Xer , hemin xer est, çuJdiger ast.
Xoruz bannamasa, sabah açilrna z?
Xor uzunu verib qo ltuöuna .
Xor uzu n quyrugu göründü.
158
. I •
L Herniss
-
!:i
Haq q yeri ni tapar.
Haqq s öz aCI olar.
Haq q-hesab dinar-dinar, baxseyis türnen-türnen .
Haqq i!i'8 zaval yoxdur.
Haqqa leke d üsmez.
Hadaqadan çixrnaq .
Hazmn naziridir.
Hayla gelen, vayla geder.
Halal süd smmis.
Halva-halva demakla, 3912 sirin almaz.
Halva çi qiz: daha 9irin.
Harnam suyu ila dost lutmaq.
Hamam hamam içinde , xalbir saman i çindo, dave delleklik
eder köhne hamam içinde.
Hansi qusun yurnurtasrdir.
Harde as , orda bas.
Hans! yuvarnn qusudur.
Haxnezerem, belg qezarem , bir vuranda , qirxm azerem.
Hesabt pak olarun , üzü ag olar .
Heç aglna·bozuna baxrmr.
Heç btlmez harda blsib, deyer: - mono de blr çömça ver.
Heç kas öz ayraruna turs demez.
Heç olmamaqdansa, gec olmast yaxsrdrr.
Havesdi, basdi.
Hezrat Suleymana qalma yan dünya, sena do qalrnaz.
Hele duza gedir.
Hele yumurtadan çrxrnarmsan.
Hem ziyaret, ham ticarat.
Hemedan uzaq, kerdi yaxm.
Harni n das , hemin dibak.
Hemle e saban, bir gün de rarnaz an.
Hsmlss ayaq üsta (xestelikdan soma edilen arzu ).
temiz likda (hama mdan so ma ).
159