0073-Sanaat terimleri sozluyu(12.183KB).pdf - Turuz.info

:Y 

\ 

Ttlnx DIL r$nuuu yayrNr,aRr-slYtt 424 

ZANAAT TERiMLERi 

SOZLUGU 

rLlBr rrnlr runuuu oterDrrvi-aNxAne, 1976

i3 

K 

ZANAAT TERIUINNI SOZIUGU

': 

! 

C{" 

fi 

1*" 

+ 

,{ 

,:$. 

Jl 

g 

0nsOz 

Bu kiigiik siizliik, birbirini izl.ycn iiq agamah bir gahqma ve incelemcnin 

iiriiniirliir. Agarnalar aqa[rda ]rclirtilnriqtir. 

l) Dcrlcme aqarnasr, 

2) Doferlendirme aqamasr, 

3) Srralnma aqarnl$r. 

$imdi, bu arpamalan srrastyla giin:cc[iz : 

1) Dcrleme agamasr : Bu arranrayro halk zanaotnr do[rudan do$ruya 

ya da dolnyh olarak ilgilcnrlire. d.[al ve yapay ne'nelcrle, bunlara iliqki. 

olay vc iizcUiklerin adlannr dcrlcrnc irilcmlcri olulqturmuqtur. 

Siizciik dcrlcmc irsleml:rin lr..im de igindc hulundu[um, araltrrm{r 

ekibince I yiiriitiilmiiqtiir. l{er iiye, iincctlcrr gizilen bir tor,*L*u s uyarrnca, 

halkbilim iiriinlerini dcrleme y6nt.mlcrini 3 uygulayarak, gok iyi tamdrir 

ktiy, ilqr: ve illcrde galrgmrqtrr. Stizliiktc dc giiriilece$i gibi, ekipge toplanan 

siizciikler, qok kiiqiik bir iilgiide olsa bilc, Tiirkiyeonin dirirr bir yamm ilgileudirecck 

niterliktedir. 

Siizciik derlemeleri, fielil work a adr verilen yerinile gildolrn yiintemine 

uygun olarak yaprlmrgtrr. Bagka bir deyimle, siizliiiiimiizii oluqturan siizciiklerin 

hiq biri, yazilr belgelerden ahnmamrg, tersine, halk arasrnda yaqanarak, 

onun afzrndan d.erlenmigtir, 

Derlcyiciler, derledikleri her siizciik igin bir fig diizenlemiglerdir. Fiqlerde, 

siizciiklerin anlamryle birliktc, derlendikleri kiiy, ilge ya da il bclirtilmigtir. 

Krsa bir siire igindc halk a$zrndan ycdi bin siizciik derlenerek 

fiqlenmir;tir. Aynca Tiirk Dil Kurumu'nun daha iincc derletti$i fiqlerdcn 

de yararlamlnuEtrr. 

2) Dcfierlendirme agarnasr : Bu agarnayla birlikte, ekip gahqmalan 

sona erdi$inden, masa baqr ve kigisel gahgmalarrmrz baqladr. 

Ik igimiz elimizin altrnda bulunan yetli bin diirt yiiz figi teker teker 

giizden gcgirmek oldu. Bunlardan, yazrhE, tanrmlama ve yer bclirtmc yiinlerinden 

cksik buldufiumuz ya da gereksiz olduklarr kanrsrna vardrfirmrz 

iki bin figi qahgma drgr brraktrk. Biiylcce, qahqma figlerimizin sayrar beg 

bin diirt yiizc intli. 

r Dr. Orhan Acrpayanrh, Dr. Atilln lirden, Necip Altrn Igrk, Tahir Yrldurm, Tiilay 

Ufuzman, lsmail Odtirk. 

r Taslmla,na : Prolram, 

t Kenneth S., Goldrtein, A Guiila For tr'ielil Work*t In Follclore (Ponasylvnnia, 1964), 

199 S. 

r Prof. Dr, $eilat Veylr Ornek, BudunlrilJnr ?orimhrd SdlrltJ{. (Antrerl, lg?g), r, 12,

VI 

Bundan eonraki gahgmalanmrzr, derledifimiz siizcriklerin, bugiine kadar 

yayrnlanan siizliiklerdeki yaprsal henzerlerini r saptama ir.lcrnleri oluqturdu. 

Bunun iqin de, comparativc method t ath vcrilen kargrlaqtrrma ytintemini 

kullandrk. Bu uygulamantn souunda iig tiir sOzciik saptadrk, Birinciler, 

yapreal benzerliklcri yanrnda, tanrmlarnn ve derlemc yeri bakrmrndan da 

benzerlik giistermektedirler. Bu tiir siizciiklero baqka eiizliiklerde bulunduklanndan 

bizim igin gerekeizdirler. Bu nedenle, aayrlan diirt yiiz kadar olan 

bu siizciikleri kadro drqr brruktrk. Bu durumda, derlediflimiz siizciiklerinl 

sayrar beq binc diigtii. lkincilcr yaprsal benzcrlikleriyle birlikte eEanlamh 

olmalarrna karErn, bagka bagka yerlerden derlenmiglerdir. Bunlan gahgma 

drlr brrakmadrk. Qiinkii, hcm siizliifiirniiz igin gcrekli idiler, hcm de bagkn 

giizliiklerdeki ogacsll eiizciiklerlc iElendikleri zaman, Tiirk dilinin geligim, 

d{ilImr ile$igim ve bagkalagrm gibi sorunlarrnrn giiziimlenmesinde yararh 

olabilecek niteliktedirler. (Yaklr bir gelecekte, dcrleme siizciiklerin yardrmryla, 

Tiirk DiI Atlael gahgmalanna baqlanaca[rna da kesin olarak inanmaktayrm.) 

Ugiinciilcr iac, yaprsal lrr:nzcrliklcri drqrnda, nnlam v

Adana 

Adryaman 

Afyonkarahirar 

A!rr 

Amasyn 

Ankara 

Antalya 

Artvin 

Aydrn 

Bahkeeir 

Bilecik 

Bingiil 

Bitlis 

Bolu 

Burdur 

Burea 

Qanakkale 

Qanhrr 

Qorum 

Dcrrizli 

Diyarbalur 

Eilirne 

ElAzrI 

Erzincan 

Erzurum 

Eskigehir 

Gaziantep 

Giresun 

Giimiighanc 

Hakk0ri 

Hatay 

fsparta 

Ietanbul 

lqel 

IL ADLARININ KISALT}TTILARI 

Ada. 

Adr. 

Af. 

AE. 

Ama. 

Ank. 

Ant. 

Ar. 

Ay. 

3a. 

Bil. 

Bn. 

Bt. 

Bo. 

Rrd. 

Bre, 

qkl. 

Ckr. 

Qr. 

Dz. 

Dy. 

Ed. 

El. 

[,zc, 

Ezm. 

Ee. 

Gaz. 

Gr. 

Gm. 

Hak. 

IIat. 

Irp. 

Ist. 

Ie. 

Izriir 

Kare 

Kaetamonu 

Kayeeri 

Krrklareli 

Krrgehir 

Kocaeli 

Konya 

Kiitahya 

Malatya 

Maniaa 

Maraq 

Mardin 

Mufla 

Mtt 

Nevgehir 

Ni[ile 

Ordu 

Rizc 

Sakarya 

Sameun 

Sivas 

Siirt 

Sinop 

Tekirdag 

Tokat 

Trabzon 

Tunceli 

Urfa 

Uqak 

Yan 

Yozgat 

Zonguldak 

lz, 

Kr., 

Kg. 

Ky. 

Krk. 

Krq 

Kc. 

Kn., 

Kii. 

Mt. 

Mnt 

Mr. 

Md. 

MB, 

M9. 

Ng. 

NB. 

Or. 

Rz. 

Sli. 

Sm. 

Sv. 

Sr. 

Sn. 

Tk. 

To. 

Tr. 

Tn. 

Ur. 

Uq. 

Vn. 

Yz. 

Zn, 

ai, 

4. 

i 

,i^ tw.t 

4 i: 

;,t 

s 

)r. 

Sl 

'i 

t 

;v 

{: 

;li 

li 

? 

i ,t 

$ 

A 

aba : l. Qoban kcpcnc[i, (Kiipliicc .Giirniiqhacrkiiy -Ama.) l. Krghk pantalon. 

(Qulirrrhisar -Iis.) 3. Atkrsr yiin, qiizgiisii krl olan kilim. (Alayunt 

-Kii.) 

abo : [--+ krlhk] 

abara : Bir yiindeu difcr yiine su gegirmeye yarayan a$ag oluk. (Giikmenler, 

Krzrlnf:rg, Qalak, Geilikli *Sairn]rcyli -Ada.) 

abaehk : [-+ obilrrstlik -1] 

abilaela$a : [+ abileetlik -l] 

ahilaslrk : [+ ubdc*rlik -l] 

abileelaSu : [..+ abilestlik -l] 

abdesle[e : [-r nldcstlik .l] 

abdestlik [ubashk, alxlnsln$a, ahilashkn atrilesla[a, abilcslefie]: l. El yUz 

yrkama yr:ri, (AfElr, Akdaf .Gt'lendosr, Arok r$arkikaraa$ag -Iep.) 

[abtshk.l : (Akdl[ rGclcnrlrst -lsp.) 

[abdaslafa] : (Adahkuzu *Giidiil -Ank.) 

[obdasllk] : (Akbag rciidiil -Arrk.) 

[abrleslafia] : (Kadrrbasr *Giitliil -Ank.) 

[ulileslc[el : (Afrsar, Akba4 *(iiirliil -Ank,) 

2. Diifiiirrlcrdc giyilcn giivcy clbiscsi. (Afqar rGelendost -Isp.) 

abil: Aba'dan yaprlan kolsuz gi;'si. (rTar'ganh -Kii.) 

abraghk [abreq]: rl:rhnrn benzcr rc'k fal

2^ 

[egar -2] : (Esri rSii[iit -Bil.) 

[agrcak .2] : (Poyra -Es.) 

2. Oklava. (Inhisar -Bil.) 

agar [accak, agcak, agkro aqkrg, lrugar] : l. Anahtar. (Yavuzkiiy r$ar'"sat 

'-Ar.; Kiilliik *I[tlrr, Kurtkale *Qrldrr, Eqmeyazr -Kr.) 

[agcak] : (-Kii.) 

[agkr] : (Ortayazr *Senirkent -Isp.) 

[aqkr{] : (Ahrrlrkuyu rHaymana -Ank.) 

[hagar] : (Kiilliik *Ifidrr -Kr,) 

2. [.+agacak -l] 

agcak : [--+ aqar -l] 

agrcak : l. KalemtraE. (*Siifiit -Bil.; lniinii *Es.) 2. [-> agacak .l] 

agrk r Ev gatrlarrndaki dclik. (ftndtkoluk -Bil.) 

agrkfora : Ayakkabr tabanlanmn kcnarlanna yaprlan siis. (-Ank.) 

agrkfora gar}u : Ayakkabr siisii yapnlakta kullamlan dcmir aygrt. (-Artk.) 

agrkfora kenarbrgafir : Ayakknbrlara siis yapm$k igin kullanrlan ug ktomr 

keskin dcmir arag. (-Ank.) 

agrlrr : Kapak. (*Ynlvaq --IsJr.) 

agkr : l. [-+ agar -f]. 2. [+ agmal. 

aglu makinasr : Dcri parlatna aygrtr. (lBor -N[,) 

agma [aglc -2] : Yufka. (Qokcalar *Boziiyiik -Dil.) 

[agkr -2]: (Kartal -Es.) 

Ailana boblin; Bir hah tiirii. (Ya$crlar *Yalvag -Isp.) 

Ail,rno burmagr : Bir bilezik tiirii. (tAksaray -N$.) 

Ailana kiigegiibe$i: Bir hah motifi. (Tokmacrk rYalvag -Isp.) 

adegagr : Qocufiun adeq olmasr nedcniyle qa[nhlara verilr:n yemek. (Yaficrlar 

*Yalvag -Isp.) 

ailu: Tahta kagrk yaprmrnda kullamlan ucu e$ri demirden' saPl afaqtan 

oyma aygrtr. (Giill{ce rGiimiirshacrkiiy -Ama.) 

afu r Hayvanlann yem yedikleri yere qakllan uzunca qanak. (*Mudurnu 

-Bo') 

aflafa : [--r afilafa] 

afyon brga[r: Afyon kogafrmn siitiinii almakta kullarrrlan araq. (Aqa$alinek 

*$arkikaraa$aq -Iep.) 

o[ r $alvar vc pantalonun aprq arastna rastlayan krsnu. ('Scnirkent -Iep.) 

a[a9 givi : Ayakkabrlann altrna qakrlan qivi. ('Giidiil -Ank.; 'Aksaray -N[.) 

alag guvalifuz : Semercilikto kullanrlan afiagtan yapilma quvoldrz' (tSenir' -' 

kcnt -Isp.) 

a[ag iyosi r Mobilyacrhkta afag tliiztrltnrcdc kullanrlan arug. ('Akearay -N[.) ,o. 

rgarflk t [rSrgak .2] f. lpin a[rrlaqmasrm sa[lamak amacryle efirme sygrtrn'1fii, 

ucuna ba[lanan, ortaar delik tahta ya da kemilc kiigiik, yuvarlak Parqa. ; 

(Kanililli -Bil.; Giilliice *Giimiighacrkiiy -A.rna.) 

l 

* 

'# j 

.L 

,& 

ffi- 

ffi 

ffi 

I 

ffi 

["Br.q.k -2] : (Gazelyapr fBoziiyiik -Bil.) 2. Serenli kuyularda su dolu 

kovamn kolayhkla yukan gekilebilmesi iqin eereqin ihgtaki ucuua ba[lanan 

tag. (Kaudilli *Boziiyiik -Bil.) 

a$artma: Qeltik tokma[r. (Akbag, AdaLkuzu fGiidiil -Ank.) 

a$agak: Kalaycrhkta, kaplarda delik agmak iqin kullanrlan ufak givi. (*Giidiil 

-Ank.) 

a[ca: Qegitli renklerde dokunan yatak gargafr. (Yukanbozkuyu 'Kadirli 

-Ada.) 

agdafa taflafal r lb"ik. (Bolaz rsuguz -Kr.) [aflafa] : (Ktilltik fl[drr -Kr.) 

afrrpk [a!."k] r l. I!, tengirek adlan verilen iplik biikmekte kullamlan 

arag. (Giinenkiiy -Iep.; -To.) 2. [-+ afarqak .l] 3. Demir zrmbalamrken 

altrna konan iizeri delikli demir pargasr. (Ilyash -Ug.; Uziimlii *Beyqehir 

-Kn.) 

["8."k] : (rSenirkent -Iep.) 

sfr! (I) : Brgaklann keekin kremr. (rSenirkent -Iep.) 

a[u (II) : Salmal hayvanlarda dofumdan eonra ahnan koyu, saumtrak ilk 

Biit. (Caltr tGelendoat, Kiigiikkabaca *Uluborlu, Yukarr Dinek *$arkikaraafag 

-Iap.; -Kn.) 

aSu (III) Srfirrlarrn afzrnda giiriilen bir hastaLk. (Qaltr *Gelendoet -Iap.) 

aSz (IV) : Ayakkabr kenan. (-4"k.) 

&grzhk (I) : f. Tarlalarda ckim ya da eiiriime ilk baqlanan yer. ('Merzifon 

-Ama.) 2. qift siirme crrasrnda gift hayvaularrmn ot yemelerini 

iinlemek igin afrzlanna takrlan ip, zincirn frnihk ilah ya da aema 

gubuklanndan iiriilmiig burunsahk (*Kemalpaqa -Iz.; *Terme -Sm.; 

' Qerkeggiiveyi *Fatea -Or.) 3. Kafmlarda okun altrndaki a[ag. (Yurtbeyi 

rGiilbagr -Ank,) 

a$zLk (II) : f. Teneke ya da bakrrdan yaprlmrg, huni bigiminde eiit eiizgeci. 

(Anag *Pergembe -Or.) 2. Huni. (Egmeyazr -Kr.) 

a$rhketriei : Dokuma bezlerinin bir taraflan."\ igeri kagrk, di[er taraflannrn 

drga grluk durumu. ('Mudurnu -Bo.) 

atutahtaar r llahlann bir kenarlannda giiriilen beg altr cm. kadarhk kilim 

bigi-inde diiz dokuma. (Yegilova rAkearay -N[.) 

atlnyak r HaLlann konarlarrna beyaz ya da earr iplerle yaprlan sts. (Yegilova 

'Akaaray -N!.) 

athk : Pantalon ve ilonlarda aptq arasrna konan iiqgen parga. (Kiimbet, 

Iniinii -Ee.) 

a[rak [-+ a[rrpk .3] 

afvr r Hangcr. (-Er.) 

ohal r A$1. (Akbae rGiidiil -Ank.) 

abr: Qdgmo yala$. (AFl rE[dilir -Iap.) 

ak r Yumurta beyazrndan yaprlan yemek. (Cilungazi -Bil.) 

3

kakdamr: Iki kath evlerdeo odalaun iiniindekirtoprak, lir8rm, (Kiirliiler 

'Yalvag -Isp.) 

rkar: Akarsularrn kenanndaki ya da,iginilen derc ge9en,'gamagrrLk. (Kuzfrndrk, 

Iniinii -Es.) 'ir' ., 

rkgagavug r Yofurtlu yumurta yemefii, (Akbag tciidiil -Aok.) 

drilarmak : l. Nadaea buakrlacak tarlayr ilk kez giirme. (Yukantrrtar .Yalvag 

-Iap.) 2. Dam topra[aor defiqtirmek ya da diizenlemek. (*Acrpa. 

yam -Dz.) 

ekilrag: Sa9 fizerinde piqirilmekte olan yufkayr qevirmefe yanyan tahta 

araq. (-Brd.) 

okilon: Kaputo erkek donu. (Yenikent rAkearay -N[.) 

lkuaz: Kirli beyaz. (Beykiiy 'garkikaraafag -Iap.) l 

tkrtma (I) : At bagh[rnrn hayvanrn alnrna gelen krsmr (*Akearay -Ng.) 

olutma (II) : f. Ya[h haghag ekmesi. (Aqa&dinekkiiprii *garkikaraafiag 

-Isp.) 2. Ya$da pigirilmig eodah hamur. (Sofca -Kii.) 

tkrtms kayrgr : At baqltlnda, iki kulak arasrndan gegen kayrg. (*Yalvag 

-Isp.; *Bor -N[.) 

rkrtmator: El iglerinde kullamlan bir motif. (Yenikent .Aksaray -N!.) 

rk[k: Yiize siiriilen giizellik suyu. (Esnemez, Intinii -Ee.) 

rkorluk ; Ilayvan yemli[i. (Krrgigefi *Susuz -Kr.) 

ekrap : Yedefe gelmgyen hayvam yiirtitmek, tembel hayvanr uyanp gahgtrrmak 

igin hayvanlann gene altlanna konan digli demir arag. (Karaa$ag 

-Bi.; Oklubalr, Qepni -Ea.; rMudurnu -Bo.) 

rksaale : Bir kadrn giysisi. (Qaltr *Gelendost -Isp.) 

oksan : Malzeme. (Sii[iit rBoziiyiik -Bil.) 

rktanma: l. Diivenle giiriilen saprn altrnr iietiine gevirme. (Tagprnar, Apean 

*Aksaray; Beyafrl *Ulukrgla -Ng.) 2. Ekin bigildikten sonra tarlarun 

pullukla eiiriilmesi. (Yenikent *Aksaray -N!.) 

rktarmailirgeni: Iki gatalh giftgi aygtr. (Illamutlar *Efiridir -Iep.) 

rktarmek r }Iahyr diizenlemek. (Karakabaca rUluborlu -Iap.) 

rktag: l. Mermer. (Balhlc, Iniinii -Es.) 2. Mezar bagr tagr. (Bqll'k, Iniinii 

-E.) 

ektrrag : Ycmcklcrde kullamlan kepqe. (Ureyil -Kii.) 

fly"orq r Dokumalarda gdriilen beyaz desen. (Sanlcara *Ialahiyo -Gez.) 

ela r Avcrlarrn, gizlenme kiimelerinin tiniine gerdikleri iirtii. (Krzrlalag, 

Gcdikli, Qatak, Giikmcnler rSaimbeyli -Ada.) 

aloboncuk r Boncufu ondran gul descni. (Sagrkaro *Islahiyo -Gaz.) 

doca (I) : Kekli$e yaklagmakta kullamlan iizeri keklik motifleriyle siislii 

bir arag (rllyas *Brd.). 

oluco (II) : Bir baema tiirii. (Kiiprti *$arkikaraa$aq -Iep.) 

slacsh : Qegitli renk ve desenlerle itrtiilii yiin heybe (Kiiplii -Bil). 

i' 

;0i 

:. 

t'# 

ql 

'lL 

,t, 

,I 

lr 

"4 

,$' 

1t 

,l 

r$i 

l!, 

I' 

* 

'l; 

{ 

alacatane: Bulgur ile mercimefi karrgtrrarak pigirilen yemek. (Derekiiy 

Eqmc -Ug.) 

alacrk: Ba$ ve bahqelerde yaprlan tahta ya da hagrr bannak. (Derckiiy .Uluborlu 

-Isp.; Garibge rciidiil -Ank.) 

alsfr : Yan iqlenmig kegi derisi. (tYalvag -Isp.) 

alafrangn: Qorap lAstiklerindeki siis. (Ycnikent *Aksaray -NE.) 

nlnflannrak r (Koyun kcllt:leri igin) tltiilorrnck. (Kiimbct, Iniinii -Ee.) 

alakege : l. Yaygr olarak kullamlan bir kcqe tiirii. (Sarrkara *Ialahiye -Gaz.) 

2. Naluqh kege. (*Bor -N[.) 

alalgt : [-+ anarlut] 

ilqmanqarkr : Demirden yaprlan tlc$irmen garlu. (Kiiprii r$arkikaraa$ag 

-rtP') 

alamankozrnaer: Bagrnrn bir ucu siwi, di[cr ucu kegkin taE krrmak ve kuyu 

agmaktn kullanrlan kazma. (Yukarrbozkuyu lKadirli -Ada.) 

alatav : Demirin tam tava gclmcmiq durumu. (Tcpccik *Tavganh -Kii.) 

alavurt : Hah giibelinin ortasrndaki diiz dokunmug koyu lcerm. (Yegilova 

rAksaray -Ng.) 

alayilire$ : Evlcrtle, birinci katlarda kiiqclcre konan direkler. (*Mudurnu -Bo.) 

alberi : [+ gelberi .2] 

alga [algl] : KrrLplan ayakkabrya uyrlurmak amacrylA knhplann iizerine 

konulan rneEin pargalar. (rAksaray -Ng.) [algr] : (-Ank.) 

algr: [-+ alga] 

alemit lplik kelebini maearaya earmafa yarayan iltirt tahta kanath aygt. 

(Dcrckuggulu rGiirclc -Gr.) 

algar : [-+ anailut] 

algr : Baqaklardaki afyon siitiinii almakta kullanrlan aygrt (*senirkent -Isp.) 

algrafzr : Afyon siitiinii almakta kullamlan aygrtrq brgak hemr. (rsenirkent 

-Isp.) 

ahqk: Kubbe gatrh, tek odah bafevi. (Ulu$bey rSenirkent -Isp.) 

ahk: E[er yerine kullamlan hayvan gul ya da kegesi. (Siikmenler, Qatak, 

Gedikli, Krzrlafag rSaimbeyli -Aila.) 

ahnkaynnfr : Demirlerin ug hsrmlarrna yaprlan kaynak. (rsenirkent -Iep.) 

ahnhk: Ahna yaprqtrrrlan gelin siisii. (Ercnkiiy, Iniinii -trs.) 

allneslrk : At kogum takrmrnda baqhfrn bir btiliimii. (rYalvag -Isp.) 

alkiicii r J6ter'de dokuma iplerini iinc kaydrran o[ag diizen. (Giilliioo 'Gitmiighacrkiiy 

-Ama.) 

alhaltrn : Kachn fcslcrinin kenarlrfirna tutturulan altrn. (Celiptag rYalvag 

-ItP') 

alhyanilun : Al rcnkli bir kadrn kumagr. (Celiptag iYalvag -Isp.) 

slmaztk : Koyunlann emzirmek istemcdikleri kuzulanyla birlikte igine ko. 

nultluklarr qukur, Bu hayvanlar, drlardon yardrm olmadan gukurun 

drgrna qrkarnazlar. (Yenikent *Alisaray -N[.) 

5

6 

slmoc r Bonculc kiipc, (Uluborlu *Scuirkunl *Iep.) 

alneskiipe: Yazma kenarlarrna ynprlan kiipe bigimindc nakrg. (Uluborlu 

rSenirkent *Iep.) 

alt r Orgii goraplanmn alt krsmr. (Ycuikent .Aksaray *N[.) 

alta$ag : fstardao dokunan hah biiliimiirriin iistiinc sanldrfi,r diiner a[ag. 

(Tagprnar, Yenikent tAksaray -N[.) 

altgarkr : Ayakkalulann alt krsrrnlarrna uiis ynpmnktt kullanrlan, ucuntle 

diinen bir digli bulunan aygrt. (-Brs.) 

altrbarmak I [-> altrparmak] 

altrgatkr r Yazma kenarlanna illenr,n bir oya tiirii. (*Yalvag -Isp.) 

altrh : Altr kurgun atan el yaprsr toplu tabanca. (Laqin -Bs.) 

altrparmak: faltrbarmak] Qizgili krrmaq. (rTavgarrh -Kii.) 

[attrpcrmuk] I (Arok 'garkikararfag -Iep.) 

altok r Icdar ndr vcrilen dokurna tt:zg0lunrn alt krsmrnda bulunan yuvarlak 

a!aq. (Yerqilkiiy .Gelendost -Isp.) 

qlzemin: Tabam krrmrzr olan hah. (TjluEbey rsenirkent -Isp.) 

alyanak : Bir guval deseni. (Sagrkara tlslahiye -Gaz.) 

an : lki tarlayr birbirinden ayrran toprak srnrr. (Ulucak iEgme -U9.; Beyairl 

*Ulukrgla -N!.) 

ana (I) : Pullukta oku giivdcye bafilayan dcmir krsrm. (Krzrlca +Bor -N[.) 

ona (II) : Biiyiik kerpig. (Yenikdy *Aksaray -N[.) 

anag : [-+ ana] 

anadal: Bigilcn ekini harman yerinc tngrmnkta kullamlarr iiq uzun digli afag 

arag. (Yenikent 'Aksaray -NE.) [* anailut] 

ansilut : [alalat, algar, anailal, anailat, anailot, anailuz, ansnat, anozrt, arunat, 

annatl : Bu[day saplnnm dcstt'lcmcyc, arabaya yiiklemcyc, harmanr 

aktarmaya yarayan ug, diirt, beg ve daha gok gatalh, uzun saph tahta 

arag. (Giilliice *Giimiighacrktiy, Bofakiiy -Ama.; Ategli .Delice, Giizel, 

Adahkuzu, Karamanlar *Giidiil -Ank.; Eme$il rPrnarba5r -Ky.) [ala. 

latl : (rEmirdaf -Af.) [algar] : (Salman .Akkuq -Or.) [anuilal] : (Yenikent 

rAksaray -NS.) [anailat] : (Gengali .senirkent, Dercktiy .Ulu. 

borlu, Giinen -Iep.) [anaitot] : (Ureyil -Kii.) [enoitrrz] : (Meyvebiikii, 

Akbag rGiidiil *Ank.) [ananat] : (ilyueL -Ug.; Ccliptag rYalvag -fap.; 

'KemalpaEa -Iz.; Dutluca, Esncmcz, iKuzfrndrk -Es.) [anazrt] : (Yurt. 

beyi i$ankaya, Sarrde$irmen *Ilaymana -Ank.) [anrnat] I (Krrba -Uq.) 

[annat] : (Defiirmendere -Af.; Krrba -U9.) 

anailet r [.-r rnnilut] 

anailot [-+ anailut] 

snailuz [..+ anailut] 

anogat (I) : Trrmrk diglerinin eokulilufiu delikli aap. (Dardere rBoziiyiik 

-Bil.) 

t 

i 

* 

I 

; 

l 

..; 

t, 

f"' 

$ 

& 

ril: 

'*i 

h 

.,.} 

.ti 

. ,"1 

:i 

; 

'|'- 

i:l 

&. 

t 

{i 

s & 

* 

'F:jr 

s 

.4b 

.E ,fr 

'# 4*, 

's #. 

.+$l 

ir 

rnegst (II) : Otono[ilile karaedr ile qaoi arasrn! konan uygun kceilmiq a[ag' 

lar (Seyitiimer -Kii.) 

anshtar r Prlanya bacaklanm g*arttP takmakta kullarulan araq. (-Mr.) 

anahtsrhtoke. ! Trpan tokaEr. (Yenikent *Akearay -N[.) 

ansnat : [-+ anadut] 

enatr: Yaba. (Ureyil -Kii.) 

atrazlt ! [-+ anadut] 

anilal : Tiitiin fiilelerinin yetigtirililifii evlek. (Qakalh, Konak, -Srn') 

anilagr t [-+angag] 

angaq [ankagr, anilagr, antagr] I Tarlalan birbirinden ay[mak igin aralarrna 

konan iizel bigimtle igaret taqr. (-Kii') 

[anilegr] : (Kartal -Es.) 

[ankqr] : (Onkiiy -Kii.) 

[antngr] I (Qepne 'Boziiyiik -Bil.) 

angrg ! Ka$m ve at arabalannlnr Eaman tagrmak igin, kcnarlarrna konan 

- 

p"t-rkltk ya da tahtalar (-Brs.; Oyaca *I{aymana, Ilhan *Ayag; Yurt- 

beyi 'Giilbaqr Qukuriiren 'Giidiil -A"k') 

anrnat : [+ anailut] 

4nrz 3 l. bi9il"-"y"t"k toprakta kalan krga saplar. (aEmirda[ -Af.; llyaeh 

-Ug.;'Yalvag, Yukanclirek *$arkikaraafag -Iep.; Kiipliice *Giirniiq' 

hacrkiiy -Ama.; Boyah *Giidiil -Arrk.) 2. Toprali iginde kalau bitki 

kiikii. (Yaeerhiiyiik'Acrpayam -Dz.) 

anu rvr r Ekinler bigililikten sonra tarlada kalan arpa ve bufilay tanelerini 

yemefie gelen keklikleri yakalamak igin yaprlan av. (Yukankaqrkara 

'Yalvaq -Iep.) 

ankagr [-+engag] 

rnnot : [..+ anailut] 

antrg ! [*.ogtE] 

anu$ : Yemek ye da gorba iizerine diikiilen krzarmrq ya$. (Yavuzkiiy r$avqat 

*Ar.) 

spartuns: Ceketlerin kol alzrnila yaprlan yrrtmag. (-U9.) 

aprgak r Kalnr tekerinin demirini yerinde tutmak amacryla tekerin iki ya' 

nrna gakilan demir. (Afgar, A.kbaq 'Gtidiil -Aok') 

ap4rk r Sagayal. (Muttalip -Ee.) 

aprct r Hahcrhkta birbirini tutmayan rerrklerle dokunan hah. (Qaltr rGe' 

lendost -frp.) 

apulilak r Emeklemekte olan gocuklann bir an iince yiiriimelerini aa[lamak 

smacrylo yaprlmrj tig tekorlekli tahta arabacrk. (Saroyork *Roziiyiik 

-Bil.) 

ara: lki odap baflryan koridor. (Kanililli 'Boziiytik -Bil.) 

arsba snahtan: s.raba tekerlerinileki vidalan gevgetip arkmafa yanyan 

demir arag. ('Senirkent, rYalvag -Isp.; Yenikent *Aksaray -N[.) 

7

I 

lrsbsgr r lki araboyr birbirine ba[layan demir. (DuilaE, Inhisar -Bil.) 

mba oku r Kogum arragrnda atlann ba$andr[r araba maLaeraa tutturulmuq 

3 m. uzunlu[undaki a[ag. (rsenirkent -Isp.; Yenikcnt .Aksaray 

-Nc') 

rabagr : ffn, et, yaf ve biberdcn yaprlan bir yemek. (A-kviran rQumra -Kn.) 

rraileniri: Pulluiun gekilmesini sa$layan ucu yanm ay bigiminileki demir 

gubuk. (Krzrlca *Bor -N[.) 

tlafscr : [-+ araoku] | 

rrokan : Ya[ tavasr. (Bagk6y .Tavganh -Kii.) 

rrrkgrn r Tukke. (--Ur.) 

lrsoku [arafacr] : Arabalarda iin ilingili arka dingille birleEtiren uzun a[ag. 

(Yukankagrkara +Yalvag, Ortayan *Senirkent *fep,; Krzrlca *Bor -N$.) 

[arafacr] : (Tagprnar *Ahsaray -N$.) 

mapmanilah : Kapryr evin iginclen kapamakta kullamlan zincir halka. (.Yal. 

vag -Isp.) 

lrarta: Diikkdn bodrumu. (*Yalvaq -Isp.) 

trbagan: Uq ayakh merdivcn. (Scyitiimer, I(aracaiiren -Kii.) 

lrilefacr : Yer dokuma tczgihrnda erig adr verilen gergi iplerinin arasrna 

eokulmuq olan sopa. (Ycqilova *Akearay -N[.) 

rrdahk kaftlrrma: Ekini kaldrnlmrg olan tarlalann giiziin eiiriilmesi. (Ktir. 

kiiler *Yalvag -Iep.) 

rrillagrk I Arkagr agrk katftn ayakkabrsr. (rscnirkent -Isp.) 

[rG t Ka[mnrn mazr adr vcrilcn iskclct krsmrmn iiniindcki cfiri a[ag. (GiiIliice 

*Giimiighacrkiiy -Ama.) 

rrgag (I): [+arkag] 

rrgag (II) : l. Yiin diifiimlcrinin iizerinden geqirilen ve dokrrma sragrnda 

. iizerine kirkitle r"umlan pamuk iplik. (-Uq,; Tagprnaro Yenikent rAkaaray 

-N$.; Kiisclerli rTareue -lC.) 2. Kumaglarda enlilcmceine tlokuumug 

iplcr. (Baghglo *Karaman -Kn.). S. Dokuma tczg6hlarrnda, mc. 

ki$in iqinde hareket ettifi lusrmilaki yatay ipler. (Giilliice +Giimiiqhacrktiy 

-Ama.) 

nrgaluer r Pctcfii kafesindcn ayrrmak igin kullanrlan agr gakrsr. (-Bre.) 

lrrdori : Kireg girkurundan grkarrlan deri. (rYalvaq -Isp.) 

r.rgiizeri : Kovan ynnrntla gahqrrken, nn gokmamast igin, baga gcqirilen incc 

giizekli tel baELk. (*Kcmalpaga -lz.) 

rrrlk r An banna$r olarak yaprlan kuliibe. (Y. Trrtar *Yalvag -Iap.) 

rrmhk [arrnsatrk] : At bug]frnrn hayvamn almna gclen kaylq krsmr. (rAkraray 

-N$.) 

[orrnedrk] : (*Bor -N[.) 

orrnr&hk r [.-r nnnhk] 

'ir 

!:. 

:; 

& 

,s, 

* g. 

ff; 

.G 

'g 

*? 

:H" 

*. 

i{. 

d s 

# ^s 

ffi" 

'3J/ 

{. 

;t, 

.' 

{, 

+ 

f,l 

f{; 

: 

$: 

q 

l; :"1 

& 

s. 

;r- 

f, 

t' 

# 

d, 

i' 

,,;. 

,t 

'$,, 

,,i. 

ountr: l. Derid.n grkan krllar. (iY^l'aq -lsp.) 2. K.gc yaprnaktn kullanrlan 

krl. (*Ilor -Ng.). 3. Yrkarna srroirlr(ll ayrilan pis yiin ya da ll:rl parga- 

Ian. (lnhisnr *Siigiit -Bil.; NIlor -N[.) 

anotu : Arr kovanrna siiriilcn ot. (l\Lrvvlbiikii *Giidiil -1I"k.) 

nugiqi : Iiovurlirn bal qr.krncfr: yal'l),.lrr irrcc dcmir arag, (*l(cmalpaga -Iz.) 

arrgkay4r: Kogunr bcygirini, ijndt:n artlxr okuna baflayan kayrq. (-Ama.) 

arig : l. Bulgaristan giiqnrcn arabalannrn ok krsmrnrn iiniindeki gatal. (Or. 

tayazr +Scnirkcrrt -Lsp,) 2. Aralia oku. (*l![udurnu -Bo.) 

ark : Su yolu. ([snr:mczo Iniinii -Ds.; Arslantlo$mug r$arkikaraafaq -Isp.; 

I)rrr,r.ynz,rr:r tA.lur:n *(,1r.; (Jiihrrr.rrl*r, (l.tali, C.dikli, I(rzrln[.g *Snirrrbcyli 

-A

l0 

stsk (I) : YumrrEak algrtaqr. (Yeqilova -Brd.) 

aEak (II) [avEak] : E[crceklerin qimgirden yaprlan, yanm koniye benzer 

diinmeyi saflayan gegme krsmr. (Derekuqculu *Giirele -Gr.) 

[evgak] : (Beyceli sFatsa -Or.) 

aqilarnr : [-+ agevi] 

ogono ! Qobanlann ag piqirmek amacryle kullandrklarro afrhn yarundaki, tek 

giizlii ev, (Yenikent *Aksaray -N[.) 

agevi [aEdamr, aEhana] : l. Mutfak. (Esnemez, fniinii -Es.; Yenikent rAksaray 

-N[.) 

[rqilemr] : (Kiiprii6ren -Kii.) 

[aghana] : (Suouz -Kr.) 

2. Dii[hn errasrnda ycmek pigirrnck igin avluya kumlan gardak. (Derektiy 

*Boziiyiik -Bil.) 

aqgar ! Kurutulacak iiziimlerin yrkandrklarr ot suyu. (Alcrh tDelicc -Ank.) 

aghana: [+agovi]. 

agrbrgafr : Yargrg ile yanlan a[aca, kalemi oturtma[a yarayan araq. (*Kemalpaqa 

-Iz.) 

agrgaluer : Agaglara agr yapmakta kullamlan brqak. (-Brs.) 

aqrk: QatSa olugturan a$aglardan her biri. (Afqar rGelendost -Iep.) 

aSftyolilngaqrrrr : Bir dantcl tiirii. (Yassriiren rScnirkcnt -Isp.) 

aguagr [agur] : Agure. (Giiciillii *Yalvag -Iep.) 

[agur] : (Akgagar *Yalvaq -Isp.) 

aglrma (I) [aqma, agurma] : l. Bakrr su kabr, su kovasr, bakrag. (Akda! 

*Gelendost, Mamutlar *Efritlir, Gengali rsenirkent -Isp.) 

[agma] : (Gengali, Ulu$bcy *Senirkent -Isp.) 

2. Bakt tencere. (Deliilyas r$arkgla -Sv.) 

[agurma] : (Qakrrova, Gezve *Sn.) 

aquma (II) [aqrtmag, aqurtmtrg] I Kolanr kuwetlendirmek igin semer ile 

kolan arasrna ba$lanan ip ya tla kayrg. (Sazak *Tefenni -Brd.; Beyccli 

*Fatsa -Or.) 

[agutmeg] : (*Senirkent -Isp.; Sazak 'Tefenni *Brd.) 

laqurtmag] : (Kamanlar *Gndiil 

-Ank.) 

89rrtme9 : [+ nqrrma ((I)] 

ollu mokinnar : Dcriyi tliizcltip l)arlnrun lygrt (rYulvaq -Iep.) 

aEkrg : [-+ agar -l] 

aglak: Belden yukarrsr ile aqafrsr ayrr oyn renklerde olan kadrn giyaileri. 

(Giicillii *Yalvag -Isp.) 

aglamak : Rinrrun eksik knlan krsrnrnr tamamlnmnk, (Iliiyiiklii rYnlvaq 

-I'p') 

aqhk: Yemeklik gercgler. (*A[ur *El.) 

aqms: [aqrrma (I) -l] 

d, 

ff' 

F. 

& # 

,h 

,s;, 

d: 

s 

* atl 

& 

* 

# ;IS 

.s 

.tq, 

d" 

&. 

ffi 

W 

,tr 

5i 

'1. 

t 

# 

4 t. 

t, 

' 

d 

i 

# ? 

agur r [--r agrrapr] 

sturme r Kiiqiik kazan. (Qakrrova, Gezve -Su.) 

[-r asumo (I) -2] 

sturtmac [+ agnmi (I!] 

aturtma teli : Semerin arkasrnda bulunan ipi baflama[a yarayan halka. 

(*Giiiliil -Alrk.) 

stscsg [--r etcak] 

atrr r Qaput aygtr. (Dutluca, lniinii -Ee') 

atagtk : Kibrit. (Yukanilirek, Beykiiy '$arkikaraafag, Giiciilli rYalvag 

-r.p.) 

Atrtitrkgelongi : Yaatrk oyaor. (rYalvag -Isp.) 

atcek [ataeag, atrg] : Hallag tokmaf-r. (*Tavqanh -Kii.) 

[atacag] : (AkbaE 'Giidiil -Ank.) 

[etrg] : (Sofsa -Kii.) 

ategkiiregi r Piqmig ekmekleri gevirme$e ve finndan grkarma[a yanyan 

tahta arag. ('Senirkent -Isp.) 

atrg s [-+ atcak] 

atlu (I) [atmailirgoni] : Samam arabaya yiiklemek ve samanhpa atmakta 

kullarulan iiq, beg diqli afiag aragn biiyiik yaba. (Akgaqar 'Yalvag, Agafr' 

dinek r$arkikaraafiag -Isp.; Yenikent *Aksaray -N$.; Bagkrgla rKaraman 

-Kn.) 

[atmailirgeni] : (Mamutlar *Efridir -Isp.) 

stlu (II) : Kadrn bagtirtiieii. (Akgagar rYalvag -Isp') 

atlu (III) : Hallas yayr. (Yayla, Iniinii -Es.) 

atto (IY) : Dokuma tezgAhr olan rstarda dokunan ilii$iimlerin iizerine atrlan 

ve kirkitle srlqtrnlan ipler. (Kiiprii *$arkikaraafag, Giinen -Isp.; 'Biin' 

yan -Ky.) 

aha ! Pantalonun iin keeiminde bulunan ve kemer giirevi giiren kiiqiik atlu. 

(-To.) 

atmailirgeni : [--+ atkr (I)] 

dttrgag : Yufkaln, oag iizerinde gevirme$e yarayan tahta arag. (Giiney 'Ye' 

gilova -Bril.) 

rttrrgoq r Oklava.,(Yaaarhiiyiik rAcrpayam *Dz.) 

cvailanlrk r Duvarcr aygrtlannrn tiimii' (Giihmenler, Qatak, Gedikli' Krzrl' 

afag 'Saimbeyli -Ada.) 

avar : Etrnfr gevrilmemig sebzelik. (BaqhEla *Karaman -Kn.) 

cyaro ! Bir bilczik tiirii. ('Akearay -N[.) 

avgrn: l. Yafimur sulannrn biriktirildi[i sarnq. (Derekiiy 'Egme -Us.) 2. 

Dikim srraernila, dikmenin gevresinde agrlan ganak. (Moran 'Qardak 

-Dr) 

1l

12 

ovgos: l. Bahqe duvarlarrrun dip keeimlerindeki eu gegiti. (Arak .$arki it 

. karanfag -Isp.) 2. Su arklannrn kenailannda bulunan agrhp kapana. d 

' bilcn su a[rzlarr. (Arslanilofmuq .$arkikaraa[ag -Iap.) g 

rvkma r Kcgeyi avuqla srkarak olgunlagtrrma. (rYalvag -Iep.) 

avla [avlak] : Bahgeleri geviren dal, tahta ernrr, 9it. (Dodurga .Boziiyiik -Bil.) 

[avlak] : (Inkiiy -Kii.) 

svlago: Iqine o$lak konup bir delik brrakrldrktan sonra iietii iirtiilen gukur. lf 

(Bcyafrl 'Uluhqla -Ni.) ,{{' 

uvllk: [-+avla] T 

Avrrrpa : Bir trrag bigimi. (Alayunt -Kii.) 

rvr;ak I [-+ aqak (II)] # ;.,ir 

ovqnrkilirni: Bir kilim tiirii. (Krzrlca fBor 

-NS.) 

oy : I(itaplar iizerinc Aizgi ve siis yapmakta kullanJan piring arag. (-Ir.) ,,' 

ayok (I) : l. I(a$nr tcher parmaklan arasrndaki demir gubuk. (Giilbaqr .Quo- tl 

kaya -Ank.) 2. l(a[nr tckorlcfiindc lobutu gii]rc$e ballaynn afag par- 1 

maklar. (Ortaynzr *senirkerrt -Isp.; .Mudunru -Bo.) B. Uet acgirmentaqrm 

agaftr yukarr harekct ettirmek yoluyle iyi un iiretimini eiflayan i' 

dcmir mil. (Ziyete -Ama.; Bcyccli rFatea -Or.) 4. Ka[m dururkcn g 

inck ya da iikiizlcrin yorulr*arrrasr igin boyunduru[un altrna dayatrran '1i 

"r;'(fi , i.-*i*iT:rll3"*T*nndaki aiierer. yes'o.,u .Ak.u,"y I 

-NS,) 2. IIah giibefiinirr gevrcsindeki siisler. (Tagprnar rAkearay -Ng.) . 

oyak (III) : Ayukh bartlak. (Karakiiy -BiI.) 

oyok (IY) : Tiifckte horozun diigmeeini saf,layan parga. (Kovat"u *nooty* ., 

-Bil.) 

oyakboltasr : Kercsteyi yontarak diizlemekte kullamlan arag. (rKemalpaqa ,', 

-lr.) 

uyokcak : l. Trrpanla biqildikten sonra, da$rmk olarak yere yrfi-rlan ekin- 

Ieri, ayafrn yardrmryla iliizenli kiimeler durumuna getiren (H) harfi 

biqimindc ot nrag. (-Ama.) 2. [+ ayakga] 

,'IgIE[ayakcak.2,ayakgak,ayakhId:Dokumatezg6hrnrigletmekamacryla 

iizcrine ayakla aqalr yukarr basilan Pg:lgl. (y"..,r2, Diizenli r$avgat ,: 

-Ar.; -Ank.) 

[nyakcak .2] r (Bekili *gal *Dz.) 

[ayokgak] : (Kiisclerli *Tareue -Ig.) 

[ayakhk.l : (*Yalvag *Isp,; Kandilli, *Boziiyiik -Bil.) 

nynkgak: [+ayakqa] 

ruynlirlnnu: Ilir yaprrrn birinci katr ile ikinci katr arasrndaki l

14 

ayyan : Balkon. ('Qaykora -Tr.) 

!)'ytl&, r Tenckcoilikte delik aqmnyo yarayan, neu yarrmoy Ligi'rinde, qclik 

arag. ('Yalvag -Isp.) 

azat : Yaprlarda kullamlmak iizerc kcsihniq kahn a$ag. (Yukarrdodurga -Bil,) 

azr : l. Kalm dingilinin aynr ycrtlc diinmcsini saflayan iki ufuk kazrk. (yukn'kagrkara 

'Yalvag -Icp.; M*yvcbiikii, Garibgo rciidiil, yurtbeyi 

'Qankaya -Ank.) 2. Kagm ilingiliuin iginde dtindiifii oyuk. (Uhrcak 

'Egme -Ug.) 

d 

#i 

t? 

\s, 

tt 

I{ 

t 

1i. 

g 

.L 

,{ 

,i? 

ir &#, 

f 

it_. 

*r 

$ 

; 

.s 

an, 

.f.: i 

1& 

!'l 

$ 

& 

.Tt 

s 

is 

$ 

ii ,ii 

.# 

fiF 

{* 

'trj; 

t{ 

,* 

i. 

F 

4 * 

fi' 

ffi 

# 

,ffi 

w 

,'fr 

a 

'',; 

B 

brbriliregi t Qatrnrn ortasrna ilikilen direk. (Giizol 'Giidiil -4"k.) 

babba [babr] : $ocuk ayakkabrsr, patik. (Aqafirdineko Beykiiy '$arkikara' 

. aEag, Yenice *Gelendost, Yaesriiren *Senirkent -Isp.) 

[babr] : (Tepecik *Tavganh -Kii.) 

baba: [-+babba] 

babrc r Arka ltremr yatrk, yayrk ayakkabr. (Ece *Tefcnni -Brd') 

babrt [babut] : Sap tagrmak igin kullamlan arabacla tekorler araerna konan 

tahra. (Giiciinkaya, rAkearay -N[.) 

[babut] : (Ycnikent *Aksaray, rBor -N[.) 

babut s [-+babrt] 

bace (I) : LAmba Eigeei. (Beyktiy, Yukandinek r$arkikaraa[ag' 'Scnirkcnt 

-rtP') 

beca (II) : l. Evi aydrnlatmak ilin damtla agrlan tlelik. (Krrqigefi 'Susuz 

-Kr.) 2. Samanhla saman koymak igin aqrlan kapakh itelik. (Esnemcz, 

Iniinii -Ee.) 

baca (III) : Dam, ev gatrsr. (Egmeyazr -Kr.) 

baca,ilibi t Bacanrn qatr yiiniine gekilen teneke. ('Aksaray -N[.) 

bacakbagr : siirii eahibinin herbir hayvan karqrhfrnda qobana iideilifii para. 

(Arelandofmug r$arkikaraa[aq -Iep.) 

baiora [bailoro] : Dam ya da gatr ynprhrkt:n karqrhkh duvarlar araernda 

uzstrlan tahta uzantrlar. ('Manyaa -Ba.) 

[baloro] : (rManyar -Ba.) 

brilom I El iirgiisii fanilalara yaprlan ve barlemi and[an motif. (Yenikent 

'Akearay -N!.) 

bailem bryrk r ucu keailmig lusa bryrk. (rsenirkent, AqaBadirek *$arkikaraa$aq 

-rtP) 

badere r [-+bailara] 

baiilr r Dokuma tozgAhlannda kiiciiLlerin agair yukan hareket 6tme0ini sa8layan 

tahta. ('Mudurnu -Bo.) 

baihnor r Qay tepaiai. ('Suauz -Kr.) 

bailok r l. Arabanrn kargrhkh tekerleklerini birbirine ballayan afiag eksen. 

(Bo[az rsueuz -Kr.) 2. Okiiz arabasrnrn tekerleklerini tutan ba[. (-Kr.) 

bsilval t Ekin ve pateteEi gaklamak igin yertle agrlan kuyu. (Bo$az, K[qiqe[i 

*Susuz -Kr.) 

baftatahmr r Nalbantlann vida yapmak igin kullandrklan aygrt. (rciialiil 

-Ank.)

l6 

ba! (I) : l. Yiin ya tla ipek kadrn kemeri. (Derelugculu rGiirele 

-Gr.) iS, 

bo[ (I! [ba[ca] : Frgrmn gevresini saran maden gember. (Saraycrk -BiI.) T 

[ba$ca] : (Saraycrk -Bil.) i:i: 

ba[acak [+ba[cak] 

bofiarcrk : Arabada dingili* iizcrindcki iki ucu diizgiin grkrntrh a[ag pergasr. li 

(rMudurnu -Bo.) 

lr.: 

bagbrga [ba! brga$rn brgkr] : Tesrcrcnin matlensel biiliimiinden yaprlan bo- ;ii 

, dama gakrsr. (Esri *Sd[iir, Inhisar -Bil.) 

ha[ca [+ba[ (II)] 

bofcak [balacak, bagecik] : Koyun siiriisiiniin geceleri, yattrBr yeri terk e

18 

balcan: Pathcan yeme[i. (Tepccikkiiy 'TevEanh -Kii.) 

balCtk r Brgaklann gelik afizr ilc afaq saplan aragrnda ]rulunan korkuluk. 

(-Bre.) 

balilnon r Dohumacrhkta kullarulan, igi bog bir bitki. (Cihangnzi rBoziiyiik 

-Bil.) 

balilon : i"lto. (lncesu rsusuz -Kr.) 

baLk ekgilemesi : Bahko bahk yumurtasr, aalga ve so[andan yaprlan yemek. 

(Avgar *Oelendost -Isp.) 

balrkgdmmeai r Belrfr kiilde pigirerek yaprlan yemck. (Avgar rGelendoet 

-I'P') 

bahkgiizii r Ayakkabr pulu. (*Giiiliil -Ank.) 

bahkeepeti: Uzun dikenlerdcn iidilr:n scpet bigimindc bahk tuza$r. (Miri 

'Fatsa -Or.) 

babk elrtr (I) : Yazma kenanna iglcnen bir oya tiirii. (rYalvaq -Isp.) 

bahksrrtr (II) [bafrkyata['r] : Semerin iq yilziindeki Ei,skin biiliim. ('Senir' 

kent -Isp.) 

[balrk yatafr] : ('Yalvag -Isp.) 

bahkyata[.r : [-+bahkarru (II)] 

balkeskiei : [--+ balbrgafr] 

bampeteli: Fanila ve kazaklara yaprlan bal pete[i bigimindeki motif. (rYal' 

vag -Isp.) 

balta: De[irmen taquun giibefindeki demir halka. (Kantlilli *Boziiyiik -Bil.) 

baltac* r Defirmenin iist tagnr diindiirmefe yarayan dcmir araq. (Ziyerc 

-Ama,; Kuzkiiy 'Akkuq, Bcyceli 'Fatsa -Or.) 

banak: l. Domatesli yumurta yeme[i. (Seydali, In6nii -Es.) 2. Et suyunun 

igine ekrnek dofrayarak yaprlan yemek. (*Senirkeut -Isp.) 

banaktaba[r r Diiz tabak. (Kiiqiikkabaca *Ulrrborlu -Isp.) 

banke : Igine reqel, salga, vb. konan toprak kap. (Kiilliik rlfdrr -Kr.) 

banyo: Dabaklarrn tuz, tuzmhu vc su ile cleri ytkama iglemi. (*Bor -N[.) 

bar r Bahge qiti. (Bagkqla *Karaman -Kn.) 

barabat: Deniz kryrlanndaki kovuklartla eaklanan hanrsileri yakalamak 

igin kullarulan a!. (Zefte *Espiye -Gr.) 

barcrk: Arabamn alt yastrfr. (Satrlmrg -trs.) 

barilak: Alag su kabr. (Boyah, l'Ieyvebiikii *Giidiil -Ank') 

barr : Bahge ya da avlu duvan. (Agrl rE[ridir -Isp.; Erenkiiy, Iniinii -Es.; 

Yurtbcyi *Qankaya, Qa[u '(Jiidnl -Ank.) 

break : l. Merdiven basamafr. (Kamanlar *Giidiil -Ank.; Yenikiiy olniinii 

-Es.) 2. Merdiven. (rAyancrk -Sn.) 

baabae : Bel'in ayakla basrlan krsrnr. (Yukanbozkuyu +Kadirli -Aila.) 

baakr (I) : l. Terlik. (Kiimbet, Intinii -Ee.) 2. Sivri uglu, tarakl, iapanyol 

topuklu kiiylii ayakkabrsr. (Aslanh -Kil.) 

baalu (II) : l. Saban demirinin gabana gegtigi yerdeki grkrntr. (Beyafirl rUluhqla 

-N!.) 2. Saban demirinin iist yiiziinde bulunan givi. (Giiciinkaya 

rAkearay -NB.) S. Kullaruldrfr grrada gabana yiin verdifii gibi iize. 

rine baerlih$rnda saban demirinin iyice topra[a girmeaini aaflayan 

saban kollan. (Akprnar 'Boziiyiik -Bil.) 4. Uzerine diiviilecek krzgrrr 

demir konan gelik arag. (Krzrlcasiifiit *Banaz -US.) 5. Ka$m tekerinin 

dingil lusmmda kullanrlan demir. (Karacaviran tSeydigehir -Kn.) 6. 

fstarda, erigin arasrnda bulunan gubuk. (iBor -N!.) 

baekrgoma$r I Dolma av ttifeklerinin namlularrna konmuq yererli barut ile 

sagmayr srkrgtrrmAk amacrfe kullanrlan iizel gubuk. (*Kemalpaga -lz.) 

barkllemiri r l. Saban demirini demirlile ba$layan demir parga. (Yegilkiiy 

'Gelendoet -Isp.) 2. Semer afaglarnu semere takmakta kullarulan ucu 

givri uzun bir demir gubuk. (rYalvag -Isp.) 

bssmamodcl r Bir halr iirne$i. (Tokmacrk 'Yalvag -Iep.) 

bashrsk: Qadrrrn giikmeeini iinlemek amacryla, giibek direfi alt ucunun 

oturdufu (Garip rSenirkent -Isp.) 

bsbtrr*: Ya[, peynir, keg gi]ri siitten yaprlan iiriinlerin tilmtine verilen ad. 

(Yenikent *Aksaray -Ng.) 

bastrrgeg : Derileri kireg gukuruna bastrrmakta kullamlan uzun ve sa[lam 

sopa. (*Yalvaq -Isp.) 

bastugr ipi: Dokumacrhkta ilmekleri srkrgtumak amacryle kullamlan ip. 

(*Tagprnar'Akearay -N!.) 

begofr: Ak tiilbentten yaprlan bagiirtiieii. (Kiilliik *Ilihr -Kr.) 

boqak toplama: Ekin bigilip harman yerine taqrndrktan sonra, tarlada kalnuE 

olan bagaklan toplama. ('Merzifon -Ama.) 

baqbafa [baqba$] I Hayvanlann boynuna baflanan ip. (Akbag, Kamanlar, 

Meyvebiikii'Giidiil -Ank.) 

[baqba[a] : (Krzrlca 'Bor -N[.) 

bagba[,r r [-+ baqbafa] 

baqbrgafr r Ugtura. (Arak r$ar],ikaraa[a9' -Isp.) 

bagdan: Derinin palamut ununa batrrrldr$r taq tekne. (-Ug.) 

bagdemiri : Boyundurufu ok'a ba$ayan demir. (Giiciinkaya rAksaray -N!.) 

baghk (I) : l. Kafur tekerlerinde tahta parmaklann geqtifi afaq giibek krsmr. 

(Krzrlcasii[{t rBanaz -Ug.; Ortayazr *Senirkent -Isp.; 

lBor, *Aksaray 

-NE,) 2. Pulluk okunun ucu. (Tagprnar rAksaray -Ng.) 3. Yiin atma 

aygrtrnrn kirigin drgan frrlamasrnr eaflayan uq krs-'. (rYalvaq -Isp.) 

4.,Kogum takrmrnrn atrn bagrna rastlayan biiltimii. (rYalvag, .senirkeut 

-Iep.; *Bor, rAkearay -N!:) 

baghk (II) : Yiin takke. (Poyra -Bit.) 

baghk (III) : Mezarlara ilikilen tahta ya da afiaglar. (Kandilli rBoziiyiik -Bil.) 

bat : Krg aylannda kurulan keklik tuzafr. (Qiimlekqi iBor -Ng.) 

19

t0 

l** r Etli bulgur kiifteei. (Baqluqla .Karaman -Kn.) 

lrtrm 1t; : Giize benzeyeu bir gorap motifi. (Yegilova .Akaaray -N!.; Baq. 

ktEla rKuraman -Kn.) 

l$rnr (II) : Ahrrdaki hayvan yemlili. (Yegilkiiy .Gelendogt -Iep.; Yenikent 

rAkaaray -N[.) 

hlnrrn r Bir tenekenin iigte biri kadar olan ekin iilgefi. (Baqkrgla rKaraman 

-Ko.) 4t' 

llimas t Koglarrn alnrna takrlan, iistiinde givi uglarr bulunan ohnhk. (Ortuyazr 

*Senirkent -Isp.) 

lrpek (I): r. Usurtma. (Akbaq *Giidiil -A*.) 

lryrrk (II): Bir kadrn gorabr motifi. (Yenikent rAkearay -N[.) 

Lrubolvasr : Qiiyen adr verilen bitkinin kiikiinden yaprlan helva. (*Yalvag 

-I'p') 

hrr (I) : Dokuma tczgdhlarrmn alt ve iist kremrndaki yuvarlak afaglar. 

(Digkaya *Egme -U9"; Kiirkiiler *Yalvag, *Senirkent -Isp.; Qatak 

rEmct -Kii.) 

brl (II) : [-+ bazlama] 

btruma : [-> bazLama] 

Dlrlama [bazr (II), bazrma, bezilirme, beziliirme, bezirme] : Yufka. (Esnemez 

-Ee.; Karacaviran *Se1'diqehir -Kn.) 

[hazr (II)] : (Giimiilqdcrc -Bil.) 

flrazrma] : (*Qine -Al.) 

[bezilirme] : (Kamanlar *Giidiil -A"k.) 

[bezdiirme] : (Adal*uzu *Gtdiil -A"k.) 

[bezirme] : (*Qinc -Ay.) 

horlrtrrra pirlesi r Toprak ckrnck aagr. (Giilbaqr *Qankayn -Ank.) 

bodon (I) : Bakrr tabak. (Meyvebiikii, Sapanh, Boyah, Akbaq, Afgar fGiitliil 

-Ank.) 

balcn (II) : Giimlefin arka ve iin kesimleri. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

boilovre: Keklik tuza[r. (Ki;ke *Gelenilost *Iep.) 

hofo r Ilayvanlarrn ycm yedifi yer. (*Susuz -Kr.) 

hnfior l qatr yaprmrna gegilecc[i srrada, orta krsrmlarrna gelmek koguluylc 

knrqrhkh iki tluvar iizerine uzatrlan kahn a[ag. (Afgarn Akbag, Ilacrlar, 

Garibge *Giidiil, Ihca 'Ayag -Atrk.) 

hok r Av hayvam giizetlemc kuliibesi. (*Kemalpaga -Iz.) 

[oknrbiti t Bir yazrna oyasr. (Giiciillii rYalvaq *Iep.) 

hokarcilvesi : Bir yazma oyasr. (Giiciillii rYalvag -Iep.) 

bokoro : l. Iplik makarasr. (Yenikent -N[.; Baqlcrqla *Karaman *Kn.) 2. 

Qrkrrkta iple tcmae eden Lirsrm. (Giilbagr rQankaya -Ank.) 

lrckotmek: Su yolunu kapatrnak, suyu kesmek. (Bagk4la *Karaman -Kn.) 

hoki r Duvarlann iistiindcki gah qrrpr iirtii. (Mamatlar *Efiridir -Isp.) 

",,' # 

#. 

; 

$ 

$l 

{: 

*' 

d 

fr. 

:') 

li, 

iii.: 

,:. 

! 

*t' 

bekit : Kaprlann ig yiiziine yaprlan demir ya da tahta eiirgii. (.Tavganh -Kii.) 

bekleqmek: Pekmez iqin, afdalagmak. (tsenirkent -Isp.) 

bet (I) : 'l.rlayr {lriist y..pmskt' krrllarrrlnrr arog, (ozgiin.y, yalova, Kii. 

giikknbacn *Uluborlu *Isp.) 

lrel (I-l): I' Ila[ vc lrahgelerde toprafr alt iist yapmakta kullarulan arag. 

(Ozgiiney rYalr.tq; Kiigiikknhrcu rUluborlu -Isp,) 2. Ev diiqemesi. 

(Kayahk tSrrnuz ..Kr.) 3. [v tavanr. (B;iliikbaqr *sclirn -Kr.) 

helqckccofii [rctkolurrr] : Ili'ck vr: yiik r.rsrysn hayvanlarrl.ki cycr ya rl. 

semcrin kayrp diigmcsini iinlemek igin karrnla'na sarrlan kayrg ya ila 

ip kolon. (Qa[n *Giidil -Ank.) 

flrelkolunr] : (lttiri rlratsa -Or.) 

beldenat ilrenilanat]: I. Arabaya ckin yiiklemek iqin kullamlano iiq ila yeili 

kadar gatah olabilcrr alag qatal. (Akqagar fYalvaq, Bcykiiy .$arkikaraagag 

-Isp.) 

[benilanat] : (Yukarrkaqrkara *Yalvaq -Isp,) 

2. Tunz eavurrnokta kullanrlan :rraq. 

belkolaru : [-+}etgekecepi] 

belkiirefi : Ucr sivri kiirck. (.Murlurnu -Bo.; Ycnikcnt *Akaaray -N!.) 

belleme (I) [rillrme (I)] : At vc cqeklt'rin bcllerini sofuktan, srcaktan korumak 

iqin srrrl.'rra konnn grrl, kcq* y. tla iqine kege doklurulmrrg deri. 

(Arolarrdo[nr.q *$nrkikaraa[aq, *Yal*aq, rscnirkent -Isp.; Sii[iitiizii, 

Muttalip -I!s.; -Ama.; rAksaray -N[.) 

[billeme (I)] : (Yenikcnt *Aksar:ry -NE.) 

bellcme (II) : Bahqc ve tarla toprafrmn bcl ile alt iist edilmesi. (yakakiiy 

rGelelrlost -Isp.; rKt.rnalpaga -lz.) 

hcllenrrdik : f!,'llcrrrc r.c k,rllrr )'11)l1ir):.r ylrlyul k1qc, (*l}rr -N[,) 

bclli : f)ii$cndcn goqirilmig ckinin tancsi ilc saprnrn ayrrlmasr srrasrnda tane 

ilc sap amsrn.r qckilen ip. (Yt'nikcnt lAksaray -N[.) 

bel taht.sr : Kayrklarda kiir.k qckcnlcriu iizerine oturcluklarr enli tahta. 

(Gcnqali rSr:nirkcnr, Yenice rGclcndost -Isp.) 

benilanat : [-+ beftlenat] 

lrcnde : Qocuk giifiisliifii. (Giiciillii *Isp.) 

benne : I)uvar iircn kiurse. (-Bl.) 

besi : Kcqe yaprlacak krhn arasrna konan yiin, (*Bor -N[.) 

bcgqutkr : )'lzura kcrrarlar.ura ir.Lrncn l.rir oyn. (*Yalvag -Isp.) 

be;con : (,-'tr yn|rnrr.d. k'll.rrrla* 5 y 7 x t0 iilgr'fiindc tahtn pargalarr. 

(-Krs.; tAksnruy -N[.) 

begibirlik : Rir clautel tiirii. (Yassriircn *scnirkcnt *Isp,) 

begik: Darularilaki akurtr btiliimii. (Si;[iitlti *Ds.) 

begikiirtii: Iki yiizlii dam. (Akdai, Cr:liptag *Yalvag -Isp.) 

begli r Bir kege tiirii. (*Bor -N[.) 

2t

22 

beglikittikiim r At koEumunu suslemrkte kullamlan piring pargalar. ('Akearay 

-NE') 

bot r Qcltik tarlasrnr sulamok irpin nryun o[zrnr kapayarak oluqtrrrulan biri' 

kinti. (Ozgaltr *Giidiil -At k.) 

beybahgeei : Bir yazma oyasr. (Yassrdren rSenirkent -Isp,) 

beyo: Hayvanlann yem yedikleri yer. (-Kr.) 

beyincek: Ceket. (Biiliikbaqr tSelim -Kr.) 

bezdirme : [-> bazlama] 

bozdiirmc r [+ bazlamn] 

bozo [bezi] : Yufka yapmak igin hazrrlanan hamur yumrularr, (Kiisten -Dz,) 

[b.ri] : (Alcrh 'Delice -Ank.) 

bezi r [-+ bezo] 

bezirmo : [+ bazlama] 

brcek: Pulluftn toprafa giren hiiliimii. (Ycnikcnt *Aksnray -N!.) 

brgakburnu: Brgak a[zrna bcnzeyen lrir gorap motifi. (Yenikent *A.ksaray 

-Ng.) 

brglc [bigecek] : l. Teetere. (Yuv.r *Bucak -Brd.; *KemalpaEa -Iz.; Yenikent 

rAksaray -N$.; Yukanbozkuyu rKandilli -Ada.) 2. Karng keamekte 

kullamlan afzr ili"qli brqak. (iciidiil -Arrk.) 

.[bigecek] : (Salman rAkkuq -Or.) 

3. Saraglann deri ya da kiiselc kesmek igin kullantLlclan a$zr yanmay 

bigimlerinde brqak. (-Us.; *Gcrzc -Sn.; *Aksaray-NE.) 4. [..+ba[brga] 

brgluiligi: Yazmanrn kenarlartna yaprlan destere a[zrnr andrran oya. (Ulu[bey 


brkla : Ya$ila krzartrlmrq hymah yumurta. (Tokmacrn rYalvaq -Isp.) 

brrakmah : Bir dokuma tiirii. (Ycnikent *Aksaray -Ni.) 

brrgak : Fi$'in iifiitiilmiigii. (Meyvr:biikii rciidiil -Ank.) 

brngka : lki yu da diirt tekerlekli kiigiik at arabaer. (TaEdc$irmen .Qrldrr, 

Egmeyazr -Kr.) 

brtrak : Sert geliktr:n yaprlan brglklarr cfcl:rnc srrasrntla diikiilen dernir 

pargalan. (rSenirkent -Isp.) 

bici : Igine kryrlmrg ba[ yapralr atrlan bulgur yeme[i. (Akviran tQumra 

-Ko.) 

bicukluk: Mutfak duvanna asrlan kap kacak dolalrr. (Kiipliice rGiimiiqhacrkiiy 

-Arnn.) 

bigecok : [-+ brglo .21 

biilek: [-+bitek] 

bikr l Ilayvanlan ayaklanndan ba[lamada kullanrlan denrir kelepqe. (Akbag 

'Gtidiil -Ank.) 

bile [bilo, bryl"] r Ozel bir bileyleme tagr. (ltburnu -Es.) 

[biloJ r (Kuzkiiy *Akkus -Or.) 

,.Tlt 

:. 

i;' 

"l: , 

51.'l 

1.li 

.fr 

# #r 

lf 

rf 

/ 

:"tl 

lir 

rr 

'i 

rt 

j, 

I 

,] 

.al 

ii 

';i{ 

'.; 

1!i 

v:t 

,iJ 

.i, 

'1"1 l 

i,.f. 

* lFsls,, 

1r 

* 

;n'."r :{ 

,l:, t.l' 

. t :' 

i.; 

li' ;i 

.,: {i 

"'.d 

*.il 

1+ 

[biylc] : ('Tavgauh -Kii.) 

bileklitagr r lgindo ekmek pigirilen taq kap. (Kuzkiiy rAkkuq -Or.) 

bllezik r Simit bigimindo haruan yorino yrfirlmrq ekin aapr. (Alerh rDelice 

-A'lk.) 

bilietir r Duvarcr malaor. (Ulucak rEgme -U9.) 

billemo (I) ; [--r betlemc (I)] 

billeme (II) : Ba[ gubuklan araerndaki topraklan kiirekle kabartma. (Tag. 

prnar *Akaaray -N[.) 

biller r [-+ billor] 

billor [biller] : Cam bardak. (Yenikent iAkearay -N!.) 

[billor] : (Yurtbeyi 'Qankaya -Ank.) 

bilo r [--rbilel 

bindirgeg : Kadrnlarrn yakrn bir yere giderken bag ve 

kara bir iirtii. (-Uq.) 

binit: Frnnlarda igine ekmek hamuru konan biilmeli 

binit yori : Semerlerin oturak kremr. (*Yalvag -Isp.) 

biniyet: Hamur tekneli. (Ovegler rKrrka[ag -Mn.) 

binme: Kege pigirme. '(rYatvag -Isp.) 

bire: Takke. (Cihangazi rBoziiyiik -Bil.) 

bireyiz I Marangoz makkabr. (rYalvaq -Isp.) 

bialigig : [.+ biqirgeg] 

viicutlannr iirttiikleri 

a[ag kasa. (-Uq.) 

bigi : Baklava ililimi bigimintle kesilmig yufkalann yafila krzartrlmaer ile 

yaprlan bir yemek. (Karacaviran *Seytligehir -Kn.) 

bigiiLganr: Yemek pigirmekte kullanrlan sapsrz kap. (De[irmendere -Af.) 

bigirgeg [bisligig, biikiirgeg, pislaco pielete$ piqirgeg]: Sag iizerindeki yufkayr 

gevirmek igin kullamlan demir ya da tahta arag. (Defirmendere -Af.; 

Mamatlar rE[ridir, Akgagar rYalvag -Isp.; rHaymana -Ank.) 

[bieligig] : (Bagkiiy lTavEanL -Kii.) 

[biikiirgeg] : (Yegilce rMerudiye -Or.) 

[pialac] : (Dafgiizeren *BAIA -Ank.) 

lpistegeg] : (Kadrobaar, AkbaEn Garibqe, Boyah, Ha4lar rciidiil -A"k.) 

[pigtrgog] : (Yenikont 'Akearay -N[.) 

biglimgeg: Yafdaki luzertmalan ters yiiz etmefe yarayan tahta ya da madeneel 

arag. (Frndrkoluk rBoztyiik -Bil.) 

bltok [bidek]: Igino nqhk konmak iqin, giibrc ile gumur karrgrmrndun yaprl. 

. mq olan eilindir bigimli kap. (Yukarrilinek r$arkikaraafag -Isp.) 

[biitok] : (Arelando[mug'$arkikaraa$a9 -Iap.) 

bitemi r, Boz iilgmede kullamlan 48 cm.lik bir tilgii, (Giiney rtkizdere -Rz.) 

biyik: Giimleklerin koltuk altrntlaki iiggen parga. (Yenikent .Akaaray -N[.) 

biyle : [.+ bile] 

bialemok r 0ktzleri iilendire ile diturrmek. (Tagprnar .Akearay -N[.)

ltL 

hlrlongeg [bizlengig] : Ovenilirenin ucundaki givi. (Beyaf,rl *Ulukrgla -N[.) 

[bizlengig] : (Qaltr *Gelendost -Iep.) 

bldongig : [+ bizlengeg] 

bobr r l. Boyunduruktan sagaklara uzatilmrq alaglar. (Tokmacrk *Yalvag 

-Iap.) 2. Qarkkiiqe ile kiriq arasrnda bulunan dikmeler. (Yukantutar 

'Yalvag -Iep.) 3. Boyunduruk ile orta direk araerndaki iliknelcr. (A[rl 

'Ilfiridir -Isp.) 

bobm$acr : Kayrklarda kenar afacr. (Gengali rSeairkent -Isp.) 

bocca [bocut, hodug]: l. Su testisi. (Ihca *Ayag -Ank.) 

lbocut]: (Doilurga -Bil.; Yenikent *A.kearay -N!.; Bagkrlla 'Karaman 

-Ko.) 

[bodug -1] : (*Uq.; Akviran *Qumra -Ko.) 

2. [-+bohgataer] 

hooga : [--r bodug -3] 

boout : [-+ bocca] 

hrdrrg [bocga] : l. [--+ bocca]. 2. Qiimlek. (Geilikli *$arkikaraa[a9 -Isp.) 

3. Tahta, su ya da turgu kabr. (Eaatgiftli[,i *Terme -Sm.; Deliilyas 

'garkrgla -Sv.) 

[bocga] : (rsusuz -Kr.) 

hofrer : Pamuktan yaprlan beyaz renkli aa$lam bir. dokuma. (Yayla *Es.) 

boflz (I) : Tahta ev. (*Ikizdere -Rz.) 

boflaz (II) : Kuntlura ile mestlerin tin lssrmlarrnda bulunan deri pargasr. 

(*Senirkent -Isp.) 

hofiaz (III) : De!,irmenlerile a$ag garlun ortasrnilaki dclik. (Kiiprii *$arki' 

karaa[ag -Isp.) 

hofiaz (IV) : [-+ bofazbafr] 

hoflazbag: [bofaz (IY)] Kagkol. (Yenikent *Akearay -N[.) 

bo[ezla: Huni. (Giikmenlcr, Qatak, Gedikli, Krlangrg 'Saimbef -Atla.) 

hohgatasr [--+ bocca -2] : Hicazilan getirilmiq igi ayet yazrL kiigiilc tae. (-Ama.) 

bokdan r lginde ekin aaklanan, hayvan pieli$i ile toprak kangrmrndan yaprlan 

kiigiik figr bigiminile kap. (Qanksaray *Sarkikaraafiag -Isp.) 

boklo: [-+bokla[a] 

hoklafa [boklo, bokerk]: Hayvanlarrn arkasrna tutularak pielik toplanan 

kap. (Akbag 'fciiiliil -Ank.) 

[bokla] : (Oklubah, Ini;nii -Es.) 

[roksak] : (*scnirkent -Isp.) 

bokrak: [+bokla$a] 

bolat r Sertlegebilen gclik. (Uziimlii, Dofanbey 'Beyqehir -Kn.) 

bolatlamak r Demiri demire kaynatmak. (rBor -N[.) 

bolath iire-: Ayakh kiigiik iire. (+Bor -N[.) 

boniluruk [-> boyuniluruk -f] 

boniliiruk : [--+ boyuniluruk .2] 

boranr : Taze ot, pancar, bulgur vb, yaprlan yemek. (Bcykiiy *$arkikaraa[ag, 

Ozgiiney 'Yalvag, Qaltr tGelendost -Isp.; *Ur.; Karacaviran 

*Seydiqehir -Kn.) 

bogmuk : Qay barrlafir. (Siifiiitiinii -lls.) 

boygulu : Yang atlartna iizgii biiyiik bir gul. ('l\ferzifon -Ama.) 

boydan: l. Giiqnrcn kadrnlarrn krqrn giytlikleti uzun etekli giyei. (Yenikdy' 

lntinii -Es.) 2. Yalmz kollan takrna olan giysi. (*Yalvag -Isp.) 3. O[lan 

evinin geline giindcrdifii giysi, (Afqar fGelentlost -I-qp.) 

boynuz: l. Defiirmenlertlc aarka bastnr;lr su gctiren borunun ug lusmr. (Kiiprii 

*$arkikaraafia9, Yegilkiiy rGelcndoet -Isp.) 2. Kafi:nr ve araba teker' 

leklerinin giibek krsmrnda bulunan ve tekerle$in aqrnmamasril sapllayan 

demir bilezik. (Giinen, Aga$rdinek r$arkikaraafag; Yegilkiiy *Gelen' 

dost, Yafcrlaro Akgaqar, YukarrkarErkara *Yalvaqo Giinen -Isp.) 

boyuniluruk [borunduruk, bondiiruk, hoyrmeaLrk]: 1. KaSnr, araba, saban, 

pulluk, diifien gekebilmeleri iqin hayvanlann boyunlarrna taldan tahta 

qatal. (Akqaqnr, Yukankaqrkarn *Yalvag, Mamatlar *Efriilir, Ortayazr 

*Sr:nirkcnt -Isp,; Kiisten -f)2.1 *Kcrnalpaga -lz.; rAftrtr -El.; Yurtbeyi 

*Qnnkayn, Meyvcbiikii'Giidiil -Ank.; Ycnikcnt, Giiciinkaya, rAksaray, 

Bcyafirl *Ulukrgla -N$.; Dof,anbey, llziimlii, Yenidofan *Bey' 

gchir -Kn.; Giirmedcre 'Fethiyc -M[.) 

[bondrrruk] : (Oluklu 'Kafrzmnn -Kr.) 

[boyunaahk] : (Kavalca *Boziiyiik -Bil.) 

2. Nal gakrlan iikiizlcrin ayaklarrur baflamakta kullanrlan afag pargasr. 

(rScnirkcnt -Inp,) 

[boniliiruk] : (rMudurnu -Bo.) 

3. Qatrmn en iistiindeki uzun, tck a[ag. (Yukantrrtar *Yalvac -lsp.) 

4. Qatryr enlemeeinc kat edcn afaglar. (rYalvag -Iep.) 

boyunsabk : [+ boyuniluruk -l] 

bozkilirn : Bir kilim tiirii. (Krzrlca *Bor -N[.) 

bozlama: Qeltikten piring elde etmck igin kullamlan taq tokmak. (Akbag, 

Adahkuzu rcii(liil -Ank.) 

bozuk: 'Iambur benzeri, uzun saph ba$larna. (Seydtimcr -Kii.), 

biibiirilek : Hayvanlann boynuna takrlan qan. (Akbaq *Gidiil -Ank.) 

biidelek: Biibrek krzartmasr. (Pnyra -Itrs.) 

biiiliik: Kulplu kiiqiik knp. (*Giiriin -Sv.) 

biirkenek: Peynir mayasr olarak kullarulan davar iidii, (Karacaviran *Scydiqchir 

-Kn.) 

biirttiirruek r Bir ecbzeyi ya da eti hafifqc piqirmek. (K*racaviran *Seydiqchir 

-Kn,) 

25

26 

biirtiibatr : PiqmiE yernek. (Ilacrlar *Giidiil -Ank.) 

Hayvanlarrn tsrrmalannr iinlemck amacryla agz kesimlerine gegirilen 

aygt. ('Kemalpaga -lz.; 'Terme.Son; $erkezgiiveyi *Fatsa -Or.) 

bucak (I) : Oda, salon ve ahrnn kiiqe krsrmlan. (Yenikent tAksaray -N!.) 

bucak (II) : l. Hah kiigelerindeki motifler. (Yenikent rAksaray -N$.) 2. Ev. 

Ierde oda, aalon ve ahtrtn kiir"c krenn. (Yr:nikt:nt rA.ksurty -N!.) 

bucula r Qok kiigilk rlcfiirmr:n tnqr. ((luyufzr r$avqat -Ar.) 

bugukluyazmn : Geng kadrnlann kullandrfr bagiirtii. (I{ilyiiklii *Yalvag -Isp.) 

buila: Harman kongtrrmakta kullamlan tahta araq. (Giizel rGiidiil -Arrk.) 

buharr: Baca. (Yukarrdinek *$arkikaraa[a9 -Isp.; Beyceli rFatsa -Or.; 

Krrgiqe[i tSusuz -Kr.; Yenikent 'Aksaray -N[,) 

buke: Hayvanlarrn aya[rna baflanan, kelepgeye benzeyen bir arag. (Yenikent 

rAksaray -NE.) 

bulak [bunar] : Qegmc. (Inccsu *Susuz, Egmeyazr -Kr.) 

[bunarl : (Adahkuzu rciidiil -Ank.) 

bulama: l. Agda. (Esri rSiigiit -Bil.; Adahkuzu *Giidiil -Ank.) 2. grratlan 

daha koyu iiziirn tathsr. (Qaltr, Dudag rSii[iit -Bil.) 

bularnag (I) : f. Sulandrnlmrg un. (llacrlar 'Giidiil -Ank.) 2. Kavrulmug un 

gorbaar. (*Senirkent, Yukandinck *$arkikaraa$a9 -Isp.) 3. Siit ve yoiurtla 

yaprlan aq. (Dereyalak, lniinii -Es.) 

bulamag (II) : Yaqh incklerle, siitii az olan ineklere verilen hayvan yerni. 

(-Kii.; lniinii -Es.; -Bit.) 

bulgu [burgu -4] : Sazrn sesini tliizenlemefe yanyan saz tellerinin ba$lan- 

&g (T) gubuklarr. (Karaafag *Boziiyiik -Bil.) 

bulgurlama : Yaprlarda afaqlann iizcrine iirtiilcn srva, (Ihca *Ayuq -Ank,) 

bulgurtagr : El de[irmcni. (Yukantrrtar *Isp.) 

bulutlamak: f)emire kaynak yaprnak. (Giikmenler, Qatak, Gerdikli, Krzrlafacr 

rSaimbeyli -Ada.) 

bunar : [-+ bulak] 

burafag: Arabada diingelin buruhnasrm saflayan dcrnir ya da ince a[ag 

kazrklar. (*Giinen -Isp.) 

burar: Mengenenin sap krsmr. (Ureyil -Kii.) 

burg I l. Biiyiik demirci gekici. (*Ilaymana -Ank.) 2. I'ornanrn yatak krs 

mrndaki tutucu. (*Aksaray -Ng,) 3. Ilotorlu kayrklarrn arkasrna gakrlan 

tahta pargasr (*Senirkent -lsp.) 

burgag: l. Demir egyalardaki deliklcri biiyiitmek igin kullamlan arag. (Qu. 

kurhisar -Es.) 2. Hayvanlan i[diq etme aracr. (SeydiEehir -Kii.) 

burgu: l. Deri delme arscr. (*Aksaray -NE.) 2. A[ag delme aracr. (.Senirkent 

-Iep.; Giizel, Akbag tGiitliil -Arrk.) 3. Ietar afacrnda erigi erdiren 

diizen. (rBor -Ng.) ,. [-r bulgu] 

burma (I) : Fcse fikilcn altrnlar. (Celiptag +Yalvag -Isp.) 

'# t.l( 

:i 

;t:: 

,ilr 

,a 

'.7 

il. 

'f€ 

.& 

"{r 

,+i 

il ' 

i! 

s 

S' 

*l 

&, 

.fr 

,ffi 

s, 

'.f 

'i 

,:rr! 

burma (II) : Mueluk. (-ME.) 

burma (III) : Bir fanila motifi. (Yenikent 'Akaaray -N[') 

burunilemiri : l. Ayakkabrlann uq krsmua galdan demir' (rAksaray -N$') 

2. Sabamn iikge demiri. (Senirktiy 'Sincanh -Af') 

burunluk r [-+buruneehk '4] 

buruneshk [burunluk]: l. Buza$larl siitten kcsmek iqin burunlanna takrlan 

givili demir. (llyaah -us.) 2. Ilayvanlorrn fazla ckin ycmclerini tinlcnilrk 

igin burunlanna tslirlan demir kafes. (ureyil -Kii.) t. Buzafrlann srit 

emmelerini iinlemek igin ineklerin memelerine taldan tel, ip ya da meEin 

arag. (Ureyil -Kii.) 4. At baqh[rmn hayvanm burnu iizerine diigen bii' 

liimii. (rYalvag, 'senirkent -Iap.; *Bor -N[.) 

[burunluk] : (*Akaaray -N[.) 

buvaz: Defirmen tagrnrn ortasrndaki delik. (Kandilli rBoziiyiik -Bil.) 

buylu: l. Krzafrn iiniiLnileki tahta. (Yegilkiiy .rGelenilost -IoP') 2' Kafint 

tekerlerinin drqan firlamanaernr sa[layan afag gubuk' (tlspir -Ezm') 

3. Sapanila, toprala giren bulaklar arasrndaki afiaq destek' (Derekiiy 

*Egme -Ug.) 

buynuz: Ayakkabrlann kenarlarrru diizeltmek igin kullanrlan tahta arag. 

(Giilbaqr rQankaYa -Ank.) 

buynuzlu oyrenilo : Tutak yeri qtkrntrh rende. (Aktrag *Giidiil - {"tt') 

buyru: f. kafiru tekerini tutan afag givi. (Garibqe rGiidiil, Alcrh *Delicc 

-A"k.) 2. Igtarda kilimin sarrh oldu[u mazryr qeviren efri a$aq arag' 

(Kiitiiiiren rPrnarbagr -KY.) 

biiber gorbeti : Biberlo pekmezi karrgtfarak yaPrlan ve karrn aftrsrna iyi 

gelen bir em. (Qankearay '$arkikaraafaq -Isp.) 

biikme : Sagta piqirilen giikelek peyniri. (Gedikli r$arkikaraafiaq -Iap') 

biikii r Eeki pagavradan yaprlan dokuma. (*Boziiyiik -Bil.) 

biikiirgeg : [-.rbiEirgog] 

biilbiilglizii: Yazma kenanna iglenen bir oya. (rYalvag -Isp') 

biiliiggdzii: Yazma kenanna iglenen bir oya. (Ulu[bey 'Senirkent *Iap') 

biiriimcek [biirfincek] : Iqlemeli gelin baqiirtiisii. (Bagkrgla 'Karaman -Kn') 

[biiriincek] : (Bagkiiy 'Tavganh -Kii.) 

biiriincok : [+ biiriimcok] 

biiyiik ru r Bir dokuma motifi. (Eekil 'Aksaray -N[.) 

biizmeg I Entari kollanndaki biizgiilii biiliim. (Gazelyapr *Boziiyiik -Bil.)

C 

otbr r Gilveg. (Hoega -Hat.) 

orblama : Yaprlardao kiremitlcrin iizerlerine diigendili uzun, eneiz tahtalar. 

(Beyceli rFatsa -0r.) 

0oB (I) : A[zr btizgiilu torba. ('Yalvag -Isp.i Esri, fnhisar -Bil.; Yayla, 

Iniinii -Es.) 

orf (lI) : Orgii qigi. (Krrqigegi rsusuz -Kr.) 

eofi (llt) : Itrlkc vc kovlllrdu kulp gcgirilen demir halka. (rAkearay -N[,) 

.!o[ (IV) : Sap tarsrrran kafmlardaki korkuluk. (-Ama.) 

oufi (V) : Jlcr evirr hamamh$rnda bulunan iqi oyuk yrkanma tagr. (Eme[il 

rPrnarhaEr -Ky.) 

tuhz l Ekin bigimi srrasrnda tarlada kalan dafnmk ekinti eaplan. (-Ama.) 

oslme t Kadrnlarrn ahnlanna ba[ladrklarr iirtii. (Biiliikbagr *Selim -Kr.) 

turrbuz (I): At ahp satan kimse. (Celiptag *Yalvag -Isp.) 

$trrtbsz (II) : Birbirlerinden ayrrlmamalanm sallamak iqin iki zincirin birlcgme 

yerlerinc takrlarr uzun garalh a[ag. (.Mudurnu -Bo.) 

cernrh: llahmn kryrsrna yaprlan rnotif. (Yegilova *Aksaray -NE,) 

o[nnryu : 'fiitiin vc fitlorr rlikirnintlt'n hemen gonra vcrilcn su. (Danvcrcn 

'Acrpayam -Dz.) r , 

t'tl,lomo:, Qatrya gakrlan iki ucu sivri eank. (Dedekuqculu rGiirele '-Gr.) 

orr t l. Eteklik. (Yeqilkity rGelendost -Isp.) 2. Bagiirtiisii. (Qaltr rGelendost 

-Irp.; Baqkity *TavEanh *Kii.) 

ttrra r lgine salqa, erimig ya$, peknrez ve zeytinyafr konulan igi srrh kiip. 

(rHassa -IIat.; *Giiriin -Sv.) 

.tlrrtorrr r $ubat ve mart aylannda yaprlan ekim. (Kiirkiiler rYalvag -Isp,) 

r,rro r Sigara. (*Giidiil -Ank.) 

ollt r }layvan krhndan yaprlan sicim. (BiiliikbaEr *Selim -Kr.) 

rnbcebi: I)uvara asrlan yedi ya da eekiz giiztlen olugan i$ne, iplik torbasr. 

(Giikmenler, Satak, Gedikli, Krzllafacr *Saimbeyli -Ada.) 

cecik (I) : l. Rcnkli yiin kilim. (Giilliice rGiimiighanacrkiiy -Ama.) 2, Incc 

dokunmug kilim. (Giilliice *Giimiighacrktiy -Ama.) 

oorilk (II) ; l. Tnva kulpunu tava eahanrna tutturan givi. (+Akraroy -Ng.) 

2. Kulpu bakrr helkeye baflayan diizen. (Sagrkara 'Islahiye -Gaz.). 

cnlnvlu : [-+ geilavlrr] ' 

*Susuz, rQrldrr; 

.{thro r Yiin iplik yapmakta kullamlan grknk. (Yolboylu 

Biiliikbarsr rSclim -Kr.) 

tqnr r Su tasr, (Baykara *Selim, rSueuz -Kr.) 

,li 

il 

6. 

s 

# *F 

'l .i 

|i 

cember : [--+ gember] 

cemck [cimek] : Saban giiriiJiirken hayvanlan diirtiiklemek igin kullamlan 

iivcndirenin arka ucunda bulunan ve saban tlemirine bulagan gamurlan 

temizlemcktc kuUanrlan afrz krsrnr kerkin, iiggen bigiminde kiigiik 

demir pargasr. (tTerme -Sm.; Knpliice 'Giimiighacrk0y -Ama.; Beyccli, 

Miri *l'atsa, Salnran *Akkuq -Or.; Giizelyurt *Hekirnhan -MI.) 

[cinrck] : (Bnfhca -Ama,) 

ceniler : lki tuhtoy, birbirinc baskr yolul'le yapr$trran arag. (Giimele -Es.) 

ceper: Bahge duvarr. (Biiliikbagr *Sclim -Kr.) 

cere: Qiimlek. (Giikmcnlcro Krzrlafag, Gedikli, Qatak *Saimbeyli -Ada.) 

cerebciiliik: AIq vcriq ynpma. (Royah *Giidiil -Ank.) 

corek : llutfak vc odalann yiiksckcc bir kceiminc iizcrirrr: egya asmak igin 

glkrlnn hilrk kuhrrhfitndr uzun lrir grtu, (Sulrnan '.Akkuq *Or.) 

cerge (I) : Diirt direk iizerine kurulan yanlan aqrk iistii cliiz gadrr. (Gcnqali 

rSenirkent 

-Isp.) 

cerge (II): l. Arabalarrn iki yamna fazla yiik tagryabilmck iqin konan parmuklrklar. 

(Ilagkrryla rKoranran -Kn,) 

cermankalcnri: Kapr vc pcncr:rclcro mcnte"c takmaya yarayan iiq aligli bir 

dernir artq. (*A.ksaray -N[.) 

ceq r [-+ gec (II)] 

crb: lp. (AhrLkuyu *I:laymana -Ank.) 

crbr: Kiigiik fiqr. (Kandilli, Gii.zclyapr, Cihangazi -llil.) 

crga : Diifme (Kartkalo 'Qrldrr -Kr.) 

crlc: Ekmck bohgnsr. (Geuqali *Sr:nirkcnt -fsp.) 

crla : Dvlcri haclana yapmakta kullamlan beyaz toprak. (Yenikent *Aksaray 

-NC.) 

crlathayak: I{ah kryr rnotifi. (Yc".ikrva 'Aksaray -N[.) 

crlbrr: I'licrkep yularr. (Karnaular ictkliil -Ank.) 

crlga (I) : l. Yamaglardaki tarlalarr siirrnt'lc igin kullamlan efik saban. (Trtgir, 

Ihca -Ezrn.) 2. Altr gift iikiizle gekilen iki tekerlckli saban. (rQrldrr 

*Kr.) 3. Tck tliin* kulakh pulluk. (rlspir -Ezm.) 

crlga (II) : Iqleme (Danveren *Acrpayam -Dz.) 

crlgn (III) [crvga, cufiul] : Biqilmiq ckin yr[rm. (Kamarrlar, lhca 'Gtidiil 

-A"k.; Ycnikeut 'Akearay -Nfr.) 

[crvgr] : (Adahkuzu rGiidiil -Ank,) 

[crr[ul] : (Minoz rKavak *Sm.) 

crmbar : Dokurna tezgahrnda dokunmakta olan bez ya da kilimi gergin 

tutrnak arnacryle kullarrrlan iki ucrr tligli tlcmir gubuk, dcynek ya da 

gcngcl. (Scnir *Sincah -Af.; Kiirkiiler *Yah'ag, Garip rSenirkent -Isp,; 

Kandilli rlloziiyiik -Bil.; Saqrkara *Islahiye -Gaz.; -Ank.) 

to

30 

crmkrrdak: Taze ceviz a[acrndan yaprlan bir gocuk oyuncafir. (Beykiiy r$ar. 

kikaraafag -Isp.) 

crngrlh r Biiyiik ve kulplu bakrr su kaynatma kazam. (Giilliice rGiimiiqhacrkiiy 

-Ama.) 

cmgrr : Kova. (Biiliikbagr iselim, Incesu tsueuz, Egmeyazr -Kr.) 

erng*i[aft (I) : Kuzulara taldan grngrrak. (Beya$l 'Ulukrqla -N[.) 

ongrrdak (II) : tlggen bigiminde hah kiiqe motifi. (Yenikent *Akearay -N$.) 

crngrrft : Yere diklemesine gakrh bir afag kazr$n uzerine yatoy ve ilengeli 

bigimde oturtulan yassr agagtan yaprlan bir gocuk eflence aracr. (Kiike 

rGelendost -Isp.) 

crplrrk: lki t

a 

gabokzrmhaer: Brgak eaprnda agrlan delikte kilan demir pargalarrnr grkar. 

mala yarayan eivri uglu kiigiik, demir gubuk. (.Senirkent -Isp.) 

gacuka: Tarlalarda Buyu muntazam arahklarla alutmala yarayan su terazisi. 

(Giiney 'lkizdere *Rz.) 

gag : Okiiz arabasr tekerle[inileki a[ag direkler. (Baykara lSelim -Kr.) 

ga[mk: Qaydanhk. (Egmeyazr -Kr.) 

gofqamak: Diiviilerek yaprlan demirlerin bigimi bozulmak. (Yeniilo[an 

*Beygchir -Kn.) 

gakabrgak: Agrlrr kapamr cep brgalr. (rsenirkent -Isp.) 

gakrlilak (I) : Hah dokumrrken atkr atmaya yarayan arag. (Kiitiirnek *Gelcndost, 

Kiiprii *$arkikaraafaq -Iep.) 

gakrlilak (II) : Bufdayr de[irmen taqrnrn diiniig hrzrna uygun olarak dcfiirmen 

tagrnrn delifiinc aktaran tahta diizcn, (Ktiprii .$arkikaraafiag -Isp.; 

*Mudurnu -Bo.; Salman *Akkug -Or.; -Sv.; rBiinyan -Ky,) 

gnkrllak (III) : Atrn kayrgrm ana biiliime ba[Iayan demir. (Yenikent *Aksaray 

-Ng.) 

gakrllakh : Bir hah tiirii. (*Yalvaq -Isp.) 

gakgrr [gagrr -2] : Siyah dokumu bezclcn yaprlann mantoyu andrran bir kurhn 

giysisi. (Yenikiiy, lniinii -Es.) 

[qaqrr -2] : (Ycnikiiyo Iniinii -De.) 

gulrluk : Taq su ohrfu. (Yaseriiren *Senirkent -Isp.) 

galeser: Ol yiiz yrkamak ya da yrkanmak amacrylc.yerde yaprhmE gamur 

ya da beton.qukur. (Kiilliik *Ifdrr -Kr.) 

galgr : I'Iarman siipiirgesi. (Yukarrilinek *$arkikaraa$a9 -Iep.; Egmeyazr' 

-Kr.; Deliilyas *$arkrgla *Sv.) 

galgrldqlik: Erkck giimlc$i. (Ycnikent rAkearay -N[.) 

goh : Sabarr dcrnirini iikgeye tutturan a[ag. (Tagprnar *Aksaray -N!.) 

gahk: Kadrn fesleri iizerine baflanan tulbent. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

fahntr : Maya katrltbktan soura yo$urt olma$a brrakrlmrg siit. (Keg rAyancrk 

-sn.) 

gaftyo[ur : Qalrrk yo[urdu. (*Gtdiil *Ar*.) 

galkalama : Kalbur iginde sallayarak bu[day ile gavdan temizleme. (Beya$rl 

rUlukrela -N[.) 

galkalama makinau : Leblebileri, krrrk, ve iriliklerine giire ayrma$a yanyan 

aygrt.. (*Giidiil -Ank.) 

galkrmn : trkinin iginde bulunan yabancr maddeleri ayrklayan arag. (Yiirr:fil 

-Kii.) 

galman: sa[rm srrasrnda koyunla'n iqine ahndrfn etrafr gitle gevrili yayla 

tarlasr. (Kiipliice *Giimtqhacrkdy -Ama.) 

galtr: Tarla srmrlarrnr bclirtmck igin kullanilan dikenli qah. (rUlucak iEgme 

-Ur.) 

gamrn : Isknrahk t:t. (*Ilassl *IIat,) 

gamagrr: l. Uzurr lx:z atlot, (*Kandilli rBoziiyiik -Bil.) 2. Giysi, (Seydali, 

Iniinii -Es.) 

gamagrrhk r Giil kcnnnndaki qamagrr yrkama yerleri. (Gengali *senirkent 

-1"p.) 

gamrlla : Arabaya boyunduruk tnkrlan kremr yiiksektc tutmaEa yarayan 

krzrlcrk a$acrndan yaprlnra qivi. (+l\tudurnu -Bo.) 

gampare: Dirrgile takrlan yuvarlak qclik sag. (Krzrlcasii$iit *Banaz -Ug.) 

gamuriliinemeai : srva ya da kcrpiq yaprlacnk gamurun bir giin bekleiltmesi. 

(Yr:nikent *Aksaray -N[.) 

gqmurluk: Araba tekerlerinde biriken gamuru temizlemekte kullanrlan 

demir parqasr. (Ortayazr rScnirkcnt, YukarrkaErkara rYalvag -Isp.) 

gan : Araba tekerlcri.de birikcn garnum temizlemekte kullamlan demir 

. IlrrrSasr. (Yukankarsrkara tYulvug -Isp.) 

ganak l Krl qatlrr dircklcrinin uq krsrmlarrna geqirilen igi oyulmug tahtalar. 

(Garip *Scnirkcnt -Isp.) 

ganiL t Ug lusrmlan yontularak birbiri iistiine oturtulan afiaglard.an olugan 

dikdiirtgen bigiminde aEaQ ev. (*Muilurnu -Bo.) 

gangul: l. Iivlt:rin y:rkrnlarrna dikil'r.k firsulya kurutmtkta kullanrlan gok 

dalh n[ag. (Esat giftli$i rTermc -Snr.) 2. Uzerine earrlaral( yiikeelmelerini 

soflnrnlk amacryl: firsulya tcvofinin ynnrna dikilcn iki metre kadar 

' trzrurlukta dcynrrk. (f)crckrrqculuk *Giirclc -Gr.) 

ganfiyazmu : I)cscnlcri gana bcnzr:yerr baqiirtii. (JItyilHA rYalvag -Iep.) 

ganpana [-+ garpala] 

gantr : l. Dr4erin gatr krsmr. (rllaymana -Ank.) 2. A[aglan iist iiste koyarak 

duvar iirmc. (Akbng *Giitliil *Arrk.) 

gspaagacr : Ilv gatrsrna yerlcqtirilerr a$ag. (Giizcl *Giidiil -Ank.) 

gapak: lhgak saprntla dclik agrhrkcn grkan denrir pargacrklan. (*senirkent 

-I'p.) 

gapekcseri : Qnpa olarak kullamlan kiit uglu keser. (*Yalvag -Isp.) 

fnpektozu l Knlrpllnn sroerRo nylrg.lg olarak aerpilen gok iuco toz. (-Bra.) 

qapar (l) : l(r.rrrih yr tln kiisr.lrr tlrlirrnru kirkiti. (Krrtl:usiifiiit *Blnaz -U9.) 

gapan (II) : Diifiinlcrdc ahqrhk yapan kimse. (Hiiyiiklii .Yalvag -Isp.) 

gapkumpaa Qap iilqrrnckte kullamlarr bir arag. (rAkearay -N[.) 

gapraz (I) : f. Diiven okunu boyundurufa ba$ayan demir qengel. (Krzrlca 

*Bor -N[.) 2. Brgkr diglcrini ayaklama[a yaxayan qelik aygrt. (*Ke. 

malpaqa -Iz,; *Aksaray -NE.) 3. At baqh$rnila bayvamn yiiziiuo rast. 

layan krsrmda bulunan qarpr bigimindcki kayrg. (*Akearay -N[.) 

33

34 

tepraz (II) : Scnrerlerin arka krsmrna iplerle yapllarr qilrpr higimindeki siis' 

ler. ('Yalvag -Isp.) 

qapr&zpenEesi l Tcstr:re diqlcrini lrt'lli lrir ornnda bilcmtrhtc kulltnrlan aygrt. 

(*Aksaray -N[.) 

gar [car, grrgstr garp4 garpu] : l. Ofilan cvinc giden gclinin, viicuduna gorrlan 

iirtii. (Qukuriiren *Giidiil -Ank.) 2. BaEiirtiisii. (Hiiyiiklii' Yafcrlar 

*Yalvaq 

-Isp.) 

[car] : (Yegilkiiy *Gelendost -Isp.) 

[gargat] : (Kiilliik *Ifdrr -Kr.) 

[garpr] : (Kiike *Gclendost -Isp.) 

[gorpu] : (Giiciillii *Yalvaq -Isp') 

gergar I Bulgur yapma aygrtr. (*IIr') 

garilak (I) : f. Balkon. (Oyaca *Ilayrrrana -Ank.) 2. Salon (*Scnirkent -Isp.; 

Akba$, Garibge, Hacrlar *Giidiil -Ank') 3. Tavanarasr. (Derekuqculu 

*Giirele 

-Gr.) 

gardak (II) [garitakh] : l. Duvar kcnarlanna' ba! ve bahgelcre yaprlan kiiqii& 

kuliibelcr. (*$arkikaraafiag -Isp.; Scyitali, lniiuii -Es.) 

[gardakh] r (Kandilli rBoziiyik -Bil.) 

2. Koyunlarrn luqrn banndrfr gcnig' iistiikapah yerlcr. (Yenikent *Aksaray 

-N[.) 3. Qadr. (-Kr.) 

garilok (III) : Ayakkalrrhk. (AfEar *Giidiil -Ank') 

garilak (IY) : Damitan yere uzatrlan tahta. (Akbaq *Giidiil -Ank') 

gaillak (V) : Odun istifi. (Bnynkdivankiiyii -Qr') 

gardakh : [+ 

garilak (II)] 

gargat : [+ gar] 

gar* (I) : Kumtulmug sr$r dcrisinden yaprlan arkasr kapah terli[e benzer 

ayakkabr. (Akga9ar *Yalvag -Isp.; Ebilhinili -Ezm.; Yenikent *Aksa' 

ray -N[.) 

garft (II) : l. Pullufun sa[a sola kttqltrasttu iinlcycn yasst tlcrnir. (rBor -N[.) 

2. Arabalardaki falakalartrt ucurltla bulunarr demirltr. (*Yalvag -Isp.) 

garrkgorabr : 'l'ck qiqlc iiriilcrr qorap. (Yegilova 'Aksaruy -N[') 

gark: l. Ust dc$irmen taqrnrn diinmcsini sa[hyan tekcrlck. (*lt{udurnu *Bo.) 

2. Qrkrrk. (Gedikli *$arkikaraafaq -Isp.) 3. Ayakla kullnmlan bileyleme 

aract. (Kasrrnpaqa -Iz.; lniilrii -Ils.; *Giirliil -Arrk.) 

gukilemiri: Araba makasrm ok'un girtli[i krsma ba[layrn dcmir yay. (rAk' 

aaray -N[.) 

garlir r Tepoielc rertrhnakta olnn ylfh hamurun ynnmosrnr iinlcmek ama' 

crylo kullanrlan teucero kapa$r bigiminde tere gevirmo aracr. (rTerme 

-s-.) 

garkiige r Qatrnrn en iistiindeki uzun a[ag. (Yukantrrtar tYalvag -I!p.) 

garktaEr : l. Iki yuvarlak tagtan oluqan brgak bileyleme diizeni. (-Mr.) 2. 

Biley taqr. (Giilba6r 'Qankaya -A*.) 

";i 

*r t.ri 

garmrk : Yaprlartla direkle yatay afaqlar arasrna gakrlan payanila. (*Mutlurnu 

-Bo) 

gupacak t Taglarr yontmakta kullanrlau garprk ve kahn uqlu arag' (Senir 

*Sincanh -Af.) 

garpal,r [gerpana] I see grkarmak igin nraba tekerle[inin delik kremrna konan 

parga. (*Senirkent -Iep.; Yenikeut 'Aksaray -N[.) 

[garpanr] : (Ortayazr tSenirkent -Iep.) 

garpens : Dokuma tezgahrnrn bir parqasr olan iliirt delikli kare bir;imindc 

bir tahta. (Yenikent rAksaray *N[.; Saqrkarah ve Sarrkeqeli agiretlcri 

-Ada.) 

garpez r Uzerinde eivri iligler bulunan demir goba' kiipe[i tasmasr. (iKe' 

malpaqa -Iz.) 

garpr: [+gar] 

garprntr : Yaprda biiyiik taglan arkrqtrrmak amacryle aralarrrra konan kiiqiik 

taq pargalan. (Giizel '|Giidiil -At k.) 

garpmat;li : yumurta, yoBurt v benzerlerini kanltrrarak sulandrrmakta kul' 

lanrlan tel arag' (-Brs.) 

gorpu: [+gar] 

irq,', f. Gen"ilikle gtigmenlerin kullandr[r krl qalvar. (Yenikiiy, lniinii -Es.) 

2. [-+ gakgrr] 

gataf (I) : l. Tezek adr verilen topraklarr yatrrmak igin saban demirinin arka- 

,rot ttktl"rr gatal a[ag. (*Mudurnu -Bo.) 2. Qocuklarrn taqla kuq vur' 

makta kullandrklan BaPamn afaq lusmr. (Qaltr *Gelenilost -Isp') 3' 

omuzda tagrnacak ekin aaplarrnr deste yapmakta kullamlan ucu gatalh 

a$ag. (Giilliice 'Gtimiighacrkiiy -Ama,) 4' Destc durumundaki ekini 

ygoou t"Er-ak igin kullanrlan arag. (-Arna.) 5. Dizginlerin birlegme 

ye.rleri. (rBor -N[.) 6. lki teker arasrndaki kunila[rn iizcrindeki tahta. 

(rBor -N[.) 

gatal (II) : Kadrn donu. (Kandilli aBoziiyiik, rStifiit -Bil.) 

gstol (III): Qcngclliifne. (tniinii -Ils.) 

gatal (IY) : Kulpauz biiyiik kiip. (Yenikent *Aksaray -N[') 

gatalca: l. Yumak ilurumundaki iplifii kelep yapmakta kullamlan iki ucu 

qatalh arag. (Bcyccli rFatga -or.) 2. Ekmek rgrtmak iqin kullanrlan iki 

bacakh demir arag. (Hacrlar, Garibge rciialiil -Ank') 

gatalhgapa: Sulanmri ve kaymak ballamrg tarlalarr gapalamakta kullamlan 

bir arag' (*Kemalpaqa -Iz.) 

gab (I) : lnok rafmada Lullanrlan bir arag. (lSuauz" -Kr') 

gstr (u) : Duvarlann iglno konan alag ku9ak. (Yegilkiiy, Afgar *Gclendoet' 

Yukankagrkara rYalvag -IeP.) 

Qdr (III) I Buzafir bagbafiT. (Baykara 'Selim -Kr') 

gan (IV) : Semerin ig kremr. (rYalvaq -Isp') 

35

p 

l6 

frhrfacr : Kiiriik gekme agaq kolu' (*Bor -N[.) 

irtrlu-iti [gatkr] : K6dik kanatlarrnr birlegtiren ilemir. (rBor -N[') . 

[gatlu] : (Ulucak 'Egme -U9') 

illfj (fi T}}"ffi1L. srrasrnda tulu[rin asrldr[r iieayak. (Akdag, yeqilkiiy 

rGelendost -Isp.; tKemalpaga -Iz.) 

Srrma (II) I l. Dolgu ilc kopatrlmra a[ag duvar. (Frnthkoluk -Bil,; Giiney 

- 

.lkizdcre -nz,l Z. A[ag ve tahta yaprlarda ana dircklerc aapraz olarak 

gahlan grtalar. (Giiney *Ikizilcre -Rz.) 

grvlir: Eski tip qakmaklardaki siirtme taqr. (Aslanh -Kii') 

fryan: Palaz, guval gibi dokumalarda giiriilen bir motif. (Yenikent aAk. 

saray -N[') 

9cG (I) : Boduz kazan. (Yegilktiy *Gelendoet -Iep.) 

i"" tiil [*g, 9"g, cig] : Samamndan aynlrruq ekin yr[rru' (Akdaf rGelendost. 

- 

-ftp.; -Ama.; Il an *Ayag, Hacrlar, Afgar, Karamnlar *Giidiil -Ank'; 

Yenikent *AksaraY -N[.) 

[ceg] : (Alcrh *Delice -Ank.) 

["iC] : (Tagprnar *A.ksaraY -N[.) 

igeg] t (GOlt"enler, Qatakn Gedikli, Krzrla[ag *saimbeyli -Ada') 

, [.iC] : (YurtbcYi rQankaYa -Ank.) 

gcclk': Kazanr kulpa baflayau biiliim. (Beyceli *Fatsa -Or') 

gog : [+ qec (II)] 

9og gekmek r {Jriinii harmandan ambara tagrmak. (-Arna') 

9ck: Hallag tokmafir. (Alefsikiiseli, Eynesil -Gr') 

iokgivi: Arabamn iiniine boyunduruk takmafa yarayan demir qivi' (*Mu' 

ilurnu -Bo.) 

gokecek: Saatqilikte kiigiik parqalan qekme[e yarayan arag' (rAkearay 

-Ng.) 

gokek: liayrklann geceleri gekildi$i iiatii kapah yer' (*Gerze -Sn') 

gokcl: [-+gekgel] 

iok"o , itufoa. hamutun iki yamna takrlan kayrq qerit' (Yuva 'Bucak 

-Brd.) 

gokonilemiri: Pullukta nkoun altrnda bulunan falakarun talcldr$r clomir. 

(Sankiiy -Kn.) 

gokor I Bir ucu hamudun kula[rua, ilifer ucu araba falakasrna ba$lanan 

kayrq. (*Senirkent -IsP.) 

gokorkayqr r Atlarr falakaya bafilryan kayrglar. (*senirkent -Iep') 

iokutkanrg, I Ka$m eksenini, kafinr oku ile tilkicife tutturmak amacrylo 

- qahrlan afing yu da tlemir kazrk. (Yenikent *Aksaroy -N$; Karacaviran 

rseydigehir -Kn.) 

gokorzrmba : Tenekeye galulan givilerin grkmama$nr ea$layan arag. (*Yalvag 

-Itp') 

gekgel [gekel, gevkcl, gengel (I) -2] : Pislikleri, gamurlarr temizlemekte kul- 

Ianrlan iivcndirenin arka ucundaki kiigiik, iiggen demir. (rEmirdaf -Af; 

Yurtbcyi rQankaya -Ank.; Giiciinkaya .Akearay -N[.) 

[gekel] : (Yukankagrkara *Yalvag -tsp,; $apakiiyii, Kadrobaer, Afqar 

*Giicliil -Ank.) 

[gcvkel] : (tMudurnu -Bo.) 

[gengol (I) -2] : (Yc6ilovt .Aksaray -N[.) 

gokgin i Istenil,*r iilgiidc dokunmarnrg hah. (Beykiiy '$arkikaraafag -Isp.) 

geki (I) : l. Kadrnlarrn ahnlarrna vr: fcslcrine bafladrklan yazmB. (*Dinar 

-Af.; Qaltr, Yakakiiy *Gelendost, Arslando[mug .$arkikaraafag, IIiiyiiklii 

rYalvaq -Isp.; *Qivril -Dz.; Saqrkara *Islahiye -Gaz.; Qukuriiren, 

Ozgaltr rciidiil -Ank.) 2. Bir ucu cnseye kadar ineu pullu, reukli baEiirtii. 

(Tahtacr *Burhaniye -Ba.) 

geki (II) : Pulluk gengclini oka ba$layan ince demir gubuk. (Yenikent *Ak. 

saray -N[.) 

gekiipi : Dcvcyc yiiklcncn egyalan saflamca ba[Iamaya y&rayan, 6 ry. uzunluftrndn 

y[in urgan. (Sagrkara *Islahiyc -Gaz.) 

gckinnrck : Kadrn fcsino y:rzma, tiilbcut sarmak. (Ycuikcnt rAksaray -N[.) 

gekinti: Tarlayr sulanrak iqin agrlan gcgici ark. (Arok r$arkikaraafag -Iep.) 

gekig : Kolaylurna srrasrnda kaplarr diizcltrnek igin kullanrlan araq. (rciidiil 

-Ank.) 

gekme : Tcsterenin madcnscl biiliimiinilcn yaprlan budama gakrsr. (-Bra.) 

gekmece : Bulgur pilavr. (lnecsu *Susuz, Egmeyazr -Kr.) 

gekmegatal : Trrmrk sapr. (Dardere *Boziiyiik -Bil.) 

gekmekiiriigii : Alt krsmrna bafih bir ip yardrmryle iqletilen demirci kdriiEii. 

(Giilbaqr rQankaya -Ank.) 

gokmen : Qoban ya$mur kepcnefii. (Nefsikiiseli lDy'nesil -Gr.) 

gekmetif: Kayrglarr birbiri iizcrine diken saracrn, ipi gekmek igin kullanihfir 

ucu krvrrk arag, (rYalvag -Isp.) 

qoktik: r{ayvanlara yiiklcnen eqyamn iizerine ba[lanan urgailn gerginli$ini 

eallamak amacrylc kullanrlan hiiqiik gatal a!ag. (Dereyazrcr rAlaca -Qr.) 

gekiirge : llayvanlarrn ipe dolagarak bo$ulmalanm iinlemek iginn ipiu orta 

krsrrnla'na ballanan biri biityiik diferi kiiqiik iki demir halkadan 

olugan diizcn. (Kuzkiiy rAkkuE *Or.) 

gelen [gelke .1, gelki -2] l l. Toprak damlarda cluvarlann drqrnda kalan bii. 

' liim. (Geugali *senirkent, *Yalvag -Isp.; yeqilyurt, oyaca rHaymana 

-Ank.; Ycuikent .Akoaray -NC,) 2. Qatr sagafir. (De[irmenilere -Af.) 

3. Ya[nnrmn yrklcr r:tkisintlcn korrrnrak iqin duvarlann iizerlerinc srva. 

nan gah ilc toprnk. (Bcykiiyii, Arok r$arkikaraafag, Kiirkiiler ryalvag 

-I'p.) 

[gelke -1] : (Yukankaqrkara *Yalvaq -Isp.) 

37

38 

[gelki -2] : (0zgiincy 'Yalvaq *Isp.) 

qelikleme : Damlarda, iizerleri toprakla iirtiilmiiq gahlarrn altrnda bulunan 

ince afiaqlardan oluqan diizen. (Ulueak rEqme -U9.) 

golke [gelki -l] : l. [.+ gelen -3] 2. tlah duvan. (Yukarrkaqrkara 'Yalvaq 

-Itp.) 

[gelki -f] : (Yukarrtrrtar *Yalvaq -Isp.) 

3. Evlerin banay hiiliimiirriirr iirriirrde bulunan yemck ve ckmck pigirrno 

siperlifi. (Kiirkiler rYalvag -Isp.) 

gelki: l. [--+gclke -2] 2. l'"'>gplcn '31 

getne: Birkag gekinin birbirlcrinc baflanmasrndan oluqan ycni ahnhk. 

(Sagrkara *Ielahiye -Gaz.) 

gelnek : Brqak a[ztnr keskinlr:Etirmek. (Kiiprii r$arkikaraa[aq -Iep.) 

geltek: Qoban yamafr. (*Ernirdaf, -Af.; Gedckli r$arkikaraafiaq -Iep.) 

gember [cember] : Qevrcsi pullu baEiirtii. (Ozgiiney *Yalvaq -Isp.; Kuzktiy 

rAkkuq -Or.) 

[cerrber] : (Celiptaq *Yalvag -Isp.; Alcrh 'Delice -Ank') 

gemel : Baston. (Saqrkara rlslahiye -Gaz.) 

gencik : Ug pargah kapr kiliili. (Derekuqculu rGiirele -Gr') 

genilele: Peynir suyunu grkarma lrr:zi' (-Mr.) 

gene (I) : Keqe iizerinc aiislcrnc yaprlan rcrrkli kege Pargasr. (tYalvag -Iep.) 

gene (II) : l. Kapr dilinin oturtlufu kii,scli demir. (Ilyash -U5.) 2. Saban 

demirinin takrldrfr iikqc biiliirnii' (A;afrdinek r$arkikaraa[aq -Isp.) 

gene (III) : Koyun gam. (Adahkuzu +Giidiil -Ank.) 2. Kapr dilinin oturdu$u 

kiigeli demir. (llyaeh *US.) 3. Saban demirinin takrldrfir iikqe bitliimii. 

(Aqa$ralinelc r$arkikaraafag -Isp.) 

geneliiire: Kalaycrlarrn kaplan diizeltmek igin kullandrklan pervane bigi' 

minde arag. (*Giidiil -Ank.) 

gengel (I) : 1. PuIIuk okunun ucundaki qengel. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

2. [--+gekgcl]. 

gongel (II) l. Meyve dallanm cfmefe yarayan ucu biikiik agaq ya da demir 

arag. (*Kemalpaqa -Iz.) 2. Bufday demctlerindcn yr$n yapmakta kul' 

lamlan ucu krvnk afag araq. (Agafirdinek '$arkikaraa[aq -Isp.) 3. Ta' 

bakhkta gukurdaki derileri qrkarrnafia yarayan ucu dt:mir kancaL arag. 

(*Yalvng -Isp.) 

gengellitrf : Saraghktr kullamlan rrcu kn'rrk arag. (*Sr:nirkcnt -Isp.) 

gente ! Qoban srrt azrk torbasr. (Ureyil rQankaya -Ank.) 

gcper ! Tag bahge duvarr. (KayaLk tSusuz, Kartkalc *Qrlilrr -Kr.) 

gopik r Kiigiik eepct. (Baykura *Sclirrr -Kr.) 

gergil: Ilarmandaki ekini siirmek iqin, toprak iizcrine gember bigiminde 

yayma. (Kar.prnar *A$rn -El.) 

gerge: Bostan vc harman kuliibcsi. (Gazelyapr -Kii.; Akbag *Giidiil -Ank.) 

FU 

l;t 

\" 

I 

I 

t 

I 

I 

I 

I 

I 

I 

I 

I 

i 

i 

I 

i,r 

gerken t Ugurtma. (Yassrhiiyiik 'Acrpayam -Dz.) 

geEil : Yafsrz peynir. (*Suauz -Kr.) 

gcEme ! l. Kiirii&.ten gelen havap ocala ulaqtrran boru. 2. Kiiriikten oca[a 

gelen borunun ucundaki demir. (*Bor -N$.) 

geto: Qocuklann kuq vurmak igin kullandrklan sapap. (Qaltr *Gelendost 

-ItP.) 

gctolo r l. Sopanrn gatal afag krsmr. (Akga,;ar 'Yalvag -Iep.) 2. Bovtrndu. 

ruiun saban okundan grkmamaernr aallayan masaraya benzer kiiqiik 

aBag arag. (Giirmene 'Fethiye -ME.) 3. Orakla ekin bigimi srrasrnda, 

difor elle orala yardrmcr olarak kullanrlan ucu direekli a[aq. (Akgagar 

rYalvag -Iap.) 4. Siit miktanru, iizerine gentik agma yoluyle saptamaya 

yarayan deynek. (Buruncuk *Yerkiiy -Yz.) 

goton (I) : l. Uetii dal ve kamrglarla iirtiilen, igine yirmi ile otuz kadar kuzu 

alabilen, I m. kadar ilerinli$inile kuzu banndrrma qukuru. (Yenikcnt 

'Akoaray -NE.) 2. Af'rhn kenanna yaprlan enafr gewili kuzu koruma 

yeri. (YeEilyurt, Sarrde[irmen rllaymana -Ank.) 

geton (II) : l. Saman gekilirken kafmmn yanlanna konulan gul. (Alcrh tDe. 

lico -Ank.) 2. Fazla saman tagryabilmeleri iqin ka[nrlara konulan ince 

findrk dallanndan tiriilmiig kanatlar. (Biiyiikdivankiiyii -Qr.) 

govirgeg t Krzgrn eag iizerindeki yufkayr alt iist yapmaya yarayan tahta. 

(Beyktiy, Aroko *$arhikaraa[ag, Ozgiiney *Yalvaq -Iep.) 

govkel r [+gekgel] 

govlik (I) : Qa&r igkeletini olugturan a[aqlann alt uglanmn gegirildi$i kaunak. 

(Tahtacr rBurhaniye -Ba.) 

govlik (II) I Tag yayla evi. lqOUet

t0 

lanarn etrafim gevirmek igin kullanrlann tagrnabilir git. (llyaa -Brtl') 

3. Turluk adr verilen gadrnn igine biicek girmesini iinlemek igin gadrnn 

ig ve alt biiliimiinii gcvrelcyen a[49 ya da kargr tirgii. (Tahtacr tBur' 

haniye -Ba.) 4. Qevreeinde kamrE git bulunan kuzu banna$. (Sagrkara 

*talahiy" -Gaz,l 

9r$: Kazan ve tavalarrn iietiinii drtmek igin uygun boy ve gaptaki kamrq 

ya da defneklcrin yanyana ba[lanmalan ile yaprlmrq iirtii' (Giinenkiiy 

-ItP') 

grlu : [--r gilcr] 

grkrrtma I Evlerde ikinci katta bulunan grkma oda. (Arslangiirmiig *$arkikaraafag 

-Iep.) 2. Balkon. (Tepecik rTavEanh -Kii.; Yurtbey r$an' 

kaya -Ank.) 

gilu lgrbn, grlun] : Azrk torbasr. (Yukanilinek '$arkikaraalaq -Iep.) 

lcrhr] , (Giilliice *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

[grlon] : (Genqali *Senirkent -Isp.) 

grkm : [+ gilcr] 

gduntr r llahda istenen i;lAtiyt agan krarm. (Beyktiy '$arkikaraa[aq -Iep') 

grlurcak : Qekirdcfi pamukran &yuan, kolla gewilen eilindir bigiminile afag 

arae. (Akbag *Giidiil -Ank.) 

grkma I Domates ealatasr. (Kamanlar rciialiil *Ank.) 

gftrlk (I) : 1. Yiin, krl ve pamu[u iplik durumuna getirmek igin kullamlan 

arag. ('Yalvag -Isp.; *Qarilak -Dz.; Gtilbaqr *Qankaya -Ank.; Tagprnar 

.Akearay 

-NE.) 2. Diirt makara yardrmryle ipleri sararak urgan duru. 

muna gctircn kutu higimindc aygrt. (Giincn -Isp.; Miri *Iatsa -Or') 

3. Kuyuilan au gckmckte kullanrlan eilinalir bigimindeki tahta aracrn 

elle tutulan gevirmo kolu. (Kiike rGclcndoet -Isp.) 

gtkrft (II) : Bir kilim nlotifi. (Yeqilova rAksaray *N[') 

gililrrgr: Kiiqiik gan. (Baqkrqla *Karaman -Kn.) 

grmbar [cumbar, cumbur] : Dokunan hal,,kilim ya da palazr gergin tutmaya 

yarayan biri ilelikli, tli[eri ilelikeiz clemir arag. (Qatak lEmet -Kii'; 

rMudurnu 

-Bo') 

[cumbar] : (Yenikent *Akearay -N[.) 

[cumbur] : (*Qatak -Dz.) 

grn$rak r Kuyudan kolayhkla su gekme[i safilayan a[ag diizen, seren' (Ye' 

nikent 'Aksaray -N[') 

gm$rt I Ka$nrlarda boyuniluru[a zincirle bafilanan ucu giwi arkaer diiz 

eopa. (Qrnarlr tQargamba -Sm.) 

grn* l lnsan ve hayvanlann geqmeleri iqin karda aqrlan yol. (rMuilurnu -Bo.) 

guahmtn r Kandil. (Deliilyae *$arkrqla -Sv') 

guak r l. Yiin iltifimekte kullarulan eopa. (rYalvaS *Isp) 2. Semer dikilirken' 

kamrq vo tleriyi toplu tutma[a yarryen, (T) harfini anduan Bapr tahts' 

ucu demir arag. (Igrklar *Bornova -Iz.) 

grkarma : Gaz limbasrnr duvara asmafia yarayan tahta kutu. (Yenikent 

rAksaray -N[,) 

qrrpr (I) : Yiinii dufrtrp toplanrnk iqin kullanrlarr beg gatalh bir keqeci aracr. 

(rYalvag -Isp.) 

gupr (II) : 2-2,5 m. en, 3.305 m. boyunda basma. (Yenikent tAkearay -N[.) 

grrpr (III) [qrrpripi, gi\ri] : Oriik:n duvann muntazam olmasrnr sa[Iamak 

iqin kullanrlan ip. (Akbaq, OzQaltr rciidtl -A"nk.) 

[grrpripi] : (Ihca r.r\yag -Ank.) 

[gilpi] : (*Rcfahiye -Ezc.) 

grta : Uzerlcrine kircmit ycrlegtirilcn, makaslara gakrlmrq olan a$aglar. (Yukarrtrrtar 

rYalvag -IsP.) 

grvgar ! Gcrcktifiinde arabaya koqulau iigiincii at. (Ortayazr 'Seuirkent 

-ItP') 

grvgsracr : Pullufu boyunduru$a baflayan ara a[ag. (-Krk.) 

grvrruna : El tezgahnnda dokunmug giimlcklik bez. (Esri, Borcak 'Siifiit -Bil.) 

gzacak: Tahta kcsrnekte kullamlan brqak. (-Mr.) 

qrzgr : Jlaghn6 eiitii qrlcarmakta krrllanrlan eapr tahta, afzr gentikli demir 

araq. (Agafrdinck r$arkikaraafag *Isp.) 

grzr : Pulluk ilc kara sabamn tarlalarda agtr$r gukur. (Karacaviran *Seytligchir 

-Kn.) 

9i9: [-+ jcc (Il)l 

giil (I) : Kaprlann alt krsrmlanna tavuklann plegmesi igiu aqrlan delik. (Akbaq 

'Giidiil -Anh.) 

gid (If) : A[zI gcni"s saman tlylrl scpcti. (I{acrlnr 'Giidiil -Ank,) 

gifli : Bir av tiifrrfi tiirii. (Dutluca, Lniinii -Es.) 

gift (I) : l. Kiiqiik saat parqalarrnr qrkarrp ycrine koymakta kullamlan uglarr 

sivri eaatr;i rnaiasr. (-Ilrs.; *Aksaray -NS.) 2. Matbaacrhkta, kahba 

yanhq olarak konmug harfleri alarak, ycrlerine do[rularrnr koymafia 

yerayan crnrbrz. (-Iz,; *Aksnray -N[.) 3. Kiignk kuyumcu maqasr. 

(-lttr.). 

gift (II) : [-* giit] 

gifteyefi l Sabanrn boyunduru$a haflanmasrnda yardrmcr olano biikiilerek 

iki ucu iist iiste getirilcn a[ag. (Akqaqar *Yalvaq *Isp.) 

giftfalakasr: Pullufun kancah ]asnuna takrlihktan sonra hayvanlann kogum 

kayrqlanna baflanan arag. (Ycnikent *Aksaray -N$,) 

qifti[ne : Ilir rurkrq tiirii. (]itssriirur *Scnirkr:nt -Isp,) 

gifti koyvermek: Qift iqine son vt.rrn,:k. (Darrvcrcn *Acrpayam -Dz,) 

giftlik : l. Qocuklarrn cktikleri iki ya da iiq urctre kare alamndaki tarla pargasr. 

(Derckuqgulu tGiirelc -Cr.) 2. I'Iayvanla bir giinde siiriilebilen bir 

tliiniim kadarlrk tarla. (rAffur *Dl.) 

giftsrrnu r Yazma kenarlarrndaki gift boncuk srrasr. (Ulu[bey rSenirkent 

-Itp') 

41

42 

gifttor r El iirgiilerinde giiriilr:n bir motif. (Yenikent rAksaray -N[.) 

gig (I) : l. Pigmemig siitiin iistiindc toplanan ya!. (Sofqa -Kii.) 2. Ekqirniq 

eiit. (Krrgige$i rSusuz -Kr.) 

qig (II) : Birbirine dik qubuklardan yaprhmq kare bigimindc taze peynir 

eiizme aract. (Bumncuk tYerkiiy -Yz.) 

fig (III) : Qiiriik ip. (Gedikli *$arkikaraa[a9 -Iep.) 

gi[beyaz: Boyanmamrq hah ipi. (Beykiiy r$arkikaraa$aq -Iep.) 

gigilom boyaar: San rcnk. (Akba,5 rGiidiil -Ank.) 

gi$ome r Keymak biire$i. (Ycnikcnt 'Aksaray -N[.) 

grlsan : Kirli ean. (Bcyktiy *$arkikaraafiag -Isp.) 

gilingir : [+ giner] 

gilleme: Bir hah motlcli, (Yukarrdinck r$arkikaraa[ag -Isp') 

gilpek : Takke. (Tahtacr rBurhaniye -Ba.) 

gilpi: [+grrpr (III)] 

gilte (I) : l. Semer ipi. (Kamanlar, Qa[a r0iidiil -Ank.) 2. Sap urgarrr. (Ureyil 

-K{.) 

gilto (II) : l. Minder. (rTavganh -Kii.; Oveqler rKrrka[aq -Mn.) 2. Qaprt- 

Iardan yaprlan yol sergisi. (Akqaqar *Yalvag -Isp.) 

giltipi : Semerlere sonradan eklenen ip iizengi. (Akprnar rGiimtighacrkiiy 

-Ama.) 

qrimete : Ugiincii eigara. (Yukarrtlinck '$arkikaraafiaq -Isp.) 

giner [ginevir, gineyir, gilingir] : I'{ububat ele[i. (Garibge rGiidiil 

-Ank.) 

[ginevir] : (Hacrlar *Giialiil -Ank.) 

[gineyir] : (Yurtbeyi *Qankaya -Ank.) 

[gilingrr] : (Buruncuk rYerkiiy -Yz.) 

ginovir : [-+ giner] 

ginoyir : [--r giner] 

gmgilh : Yufka tathsr. (Niiciillii rYalvag -Isp.) 

gini: Bcg-altr bardakhk gaydanhk. (Nudra t$arkikaraa[ag *Isp.) 

ginik : [-+ ginik'l 

giralhk : Evdc krz gcyizi ilc bazr r.lynnm suklandrfr biiliim. (Giilliice rGiimiiEhacrkiiy 

-Ama.) 

girinti [ghtik] : Bitmck iizcrc olan sabun pargasr. (Arslankiiy r$arkikaraa[ag 

*I.p.) 

[girtik] : (* Yalvag -lsp.) 

girk (I) : Signrl izmariti. (Yukanka".rkara 'Yalvaq -Isp.) 

girk (II) : Killi ve snbunlu gamaqrr suyu. (Intinii -Es.) 

girnik : Bir kiloluk bufday iilgcli. (Kuluk 'Ifidrr -Kr.) 

girtik: [+girinti] 

git (I) : l. Tiilhent.bagiirtiiaii. (Kiilliik rlfdrr -Kr.) 2. Basma, patieka ve 

ketenin ortak adr. (Kiilliik *Ifitlrr -Kr.) 3. Qigekli basma, (Yukarrdinek 

r$arkikarnufag -Iep.) 

git (II) : l. Yiikeek kenarh gaman arabasr. (Dsnemez, Qukurhisar, lniinii -Es.) 

2. A[aq iirgiitii saman tatrma kabr. (Boyatr *Giidiil -Ank.) 

git (IID il. Yetigkin kuzularrn konuldufu agl. (Beyagrl rUlukrEla -NE') 2' 

Bvlerin iiniine konan kamrgtan iiriilme aiperlik. (*Senirkent -Isp') 

9it (IV) : Mrerr ambarr. (Beyceli *Fatsa -Or.) 

gltok: l. Yrrtrklarr gupma sdr vorileu yiiutemle dikme. (seydikiiy -Kii.) 

2. Kalbur iplerini, kalbur kaena$na gegirirken uygulanan bir iirme 

biqimi. (Yegilova 'AksaraY -N[.) 

glton (I) : l. Buzafrlara ayrrlan ahrr biiliimil' (Ilhan 'Ayag -Ank') 2. O[lak' 

lara aynlan a$rl biiliimii. (Adahkuzu rciidiil -Ank.) 3. Etrafr gah ile 

gevrili davar yatafr. (Hacrlar 'tciialiil -Ank.) 

giten (II) : l. Frndrk aiirgiinlerinden iiriilerek yaprlmao saman ve yaprak 

tagrmada kullamlan errt kiifesi. (Frndrkoluk *Boziiyiik -Bil'; +Qaykara 

-Tr.) 2. Frnihk siirgiinlerinin iiriilmesi yiintemiyle yaprlan saman taqrma 

arahasr. (Frnihkoluk rBoziiyiik -8il') 3. fnce qrtalardan yaprlmrg grkmasrz 

pencere kafesi. (Tepecitkiiy, Emet rTavganh -Kii') 

giti: l. Bir dikig tiirii. (Giinyank tBoziiyiik -Bil.) 2. Qiiziilmesini iinlemek 

amacryle halrmn kenanna yaprlan piiskiillii iirgii. (Kiiprii '$arkikaraa[a9 

-I'p') 

gitil : l. Kngiik yofurt bakracr. (Qamyolu *Alanya *Ant.) 2. Kiigiik su hel' 

kesi. (Sagrkara *IslahiYe -Gaz.) 

givikalrbr : Balur givi yapmak iqin kullanrlan araq. (*Yalvaq -Isp') 

qivihrcak: Yeni yaprlan ayakkabrlarda, ayakkabrlann iqinile uglan qrkmrg 

. olan afaq qivileri tiirpulemekte kullamlan demir arag. (*Senirkent -Iap') 

giyole: Aqrlrn iist piiriizlii yiizii; (Hiiyiikli *Yalvag -Iep.) 

gizek I Otlan kesmefie, topragr muntazam olarak sol tarafa yatrtma$a yarayan 

okun efri ]irenunila bulunan demir brgak. (Qrnarhk tQargamba 

-Sm.; Salman, KuzkiiY rAkkuq -Or.) 

gizene: Evlerin drg duvarlarr ile ara biilmelerini kapatmak amacryle, duvar' 

lara dik olarak gakrlan afaq ve grralar. (rMutlurnu -Bo') 

gizgi l Matbaacrhkta gizgi gizilmesini saflayan earr demir' (rAksaray -N[') 

gizgitagr : Terzi sabunu. (-Mr.) 

gizi : Tahtaya gizgi gizmckte kullanlan arag. (Giizel *Giidiil -Ank'). 

iobanbiire, Ur""itt" krrmrzr bibcr ile tuz diikilliip rslatrlmrg ekmek. (lniinii 

-Es.) 

gobanlk : Koyunlon kene ve dikenlcrden arrtmak amacryle kullarulan dernir 

tarak. (rKemalpaga -Iz.) 

gobaneahk : A[rldaki qoban dinlenme yeri. (Beya[rl *Ulukrqla -N!'; Bal' 

luEla *Karaman -Kn.) 

goc,rkluya-q: Qocu[u stilize eden bir qul motifi. (Sagrkara *Ialahiye -Gaz.) 

gokal : Evlerin iin hermlanna yaprlan kamrg ya da tezek giilgelik. (Yeqilkity 

rGeleniloet -Iep.) 

43

44 

goluk : Sr[,rrlann boynuna gegirilen (V) bigiminileki eenek ilal. (.A[ru *El.) 

gomag [9ome9] : Igine katrk konularak diiriilmiiq yufka. (Gedikli r$arkikara. 

a[ag -Iep.) 

[9ome9] : (Akda[ *Gelendoet -Isp.) 

gomtk : l. Qoban Bopasr. (Agrl 'EBridir -Iap.) 2. Davul tokmafr. (YukarrkaErkara 

*Yalvag -Isp.) 

fomga : l. [.+ giimge (I) -U 2. Yayrktan ya[ almalc igin kullamlan tahta 

kag*. (Sankegili ve Sagrkarah agiretleri -Ky. ve -Ada. araer) 3. [-.r 

giimge (I) -21 a. [-+ eiirnge (I) -3] 

Somgu : [-> giimge (D -2] 

fomeq ! [-+ 9oma9] 

gorak: l. Tas. (rSenirkent *Isp.) 2. Tabak. (*Senirkent -Isp.) 

$orut : De$irmen taqrnr irsletip durduran diizen. ('Biinyan -Ky.) 

fotku ! Elbise frrgaer. (Qallayan -Kr.) 

fotur: Ategte kavmlmuq ycgil nohut. (Biiyiikdivankiiyii -Qr.) 

gllfiinkazanr: Diikmc demir biirek krzartma kabr, (-Brs.) 

g0kek : Tohum atmak igin toprakta agrlan gukur. (Beya$rl *Ulukrqla -N[.) 

gllkel : Biiyiik kerpiq. (Qanksaray *$arkikaraa[a9 -Iep.) 

g0kortmo : Saban iikgesi. (Aga$rdinek *$arkikaraafag -Isp.) 

gllmge (I) [gomga -1, gomga -3r gornga -4, gomguJ : l. Biiyiik alag kopge. 

(rKemalpaga -Iz.; Buruncuk rYerhiiy -Yz.; Emefiil rPrnarbagr -Ky.; 

Qamyolu rAlanya -Ant.) 

[gomga -l] : (Yukarrtrrtar rYalvag, 'Senirkent -Iep.; Deliilyae '$arkrgla 

-Sv.; Yukaubozkaya *Kadirli -Ada.) 

2. Bakrr kepge. (-Ur.; -Gaz.) 

[gomga .3] : (-Gaz.) 

[9om9u] : (Derekiiy rUluborlu, Ulu$bey rSenirkent -Iap.) 

3. Su tasr. (Kadrobasr 'Giidiil -Ank.) 

[gomga -4] : (Akbaq 'Giialiil -Ank.) 

q0m9e (U) : Bigilen ekinleri yrfmak igin kullarulan araq. (rKemalpaga -lz.) 

g0mgii: Kiip. (Selenili *Akhisar -Mn.) 

q0mon:'Birkag mrsrr destesinden oluqan yrfrn. (Beyceli'Fatea -Or.) 

g0mlok: A[ag su tasr. (Giikmenler, Qatak, Krzrla[ag, Gefikli 'Saimbeyli 

OUp , ir11)" tekerle[indeki ipsitleri birbirine baflayan pormak kahnhgndaki 

givilerden herbiri. (*Mudurnu -Bo.) 

gllplik: fge ynra*uyan yiin, (*Susuz -Kr.) 

gllpllr: Kaba kilim yaprlan koyun yiinii ile kegi lxh. (Ebilhinili -Ezm.) 

q0rdtk [gtirtiik]: Turqu kiiplerinin a[zrna konan earl gigekli, kiigiik yap. 

r6kh ve giizel kokulu bir yaban bitkisi. (Derekiiy rUluborlu, Yutankagrkara'Yalvag 

-Isp.) 

[giirtiik] : (*Yalvag, Gedikli *$arkikaraa[ag -Isp.) 

giirektagr: Qiirek pigirmekte' kullamlan de$irmen ocaklarrndaki diiz tag. 

(Beyceli *Fatsa -Or.) ' 

giirte [giirtlek, giirtlen, giirtte, qiivten] : Toprak damlardaki afiaq giirten. 

(Qa[a rGiidiil -Ank.) 

[giirtlekJ : (Ulucak *Egmc -Uq.) 

[giirtlcn] : (Yakaki;y lGelendost -Isp.) 

[giirtte] : (Akpruar *Giimiiqhncrkiiy -Ama.) 

[giivten] : (Akbag tciialiil -Ank.) 

giirten : Unu sandrfia diikmefie yarayan rmeke oluk. (Kiiprii *$arkikaraafag 

-I*p') 

giirtlck : [.+ giirte] 

gdrtlen : [-> qiirteJ 

giirttc : [--+ giirte] 

giirtiik : [-+ giiriliik] 

giite: l. Bigilen ekinlcrin aym tarafa yarmasrm sa[layan rrcu biikiik de6nck. 

(Aga$rdinek '$arkikaraa[ag, Giincn -Isp.) 2. Iherr tanelerini eryrrmak 

igin kullanrlan arag. (Ortacami *Tircbolu -Gr.) 

giiten : Qubuklarclan iiriilmiig silindir biqiminde mrsrr dcposu. (Ortacami 

rTircbolu, Dcrekugculu rGiirclc -Gr.) 

gdvre ! [-+ gcvro -I] 

liivten : [-+ gtirte] 

giizer : Biiyiik kalbur, (Giilliice *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

96zgii : l. Dokuma tezgahrna gerilcn kctcn, pamuk ya da ipek iplik. {llyash 

-U9.; Kandilli *Boziiyiik -Bil.; *Biinyan -I(y.) 2. Kiicii. (Yeqilkity 

rGelcndost -Isp.) 3. Eeki bez ve kumaglardan yaprlan ip. (-A-uk.) 

gulun: [-+cu[un] 

guha : U9 etek iizcrinc giyilen ipl:rneli kadrn cekcti. (Giillnce r0iimiiqhacrkiiy 

-Ama.) 

gukur: Bez tezgahr. (rAkeeki -Ant.) 

gul : l. Krgrn, kiipcklerin iigtimcmesi iqin srrtlarrna gegirilen, bezden yaprl. 

rruq bir iirtii. (Erenkiiy, Yayla -Es.) 2. Saman tagrmak igin kullanrlan 

'guval. (Beya$l 'Ululugla -N6.) 3. Keqi krLndan yaprlrmg kilim. (Eksile, 

May rQumra *Kn.) 4. Eeki kumag ve bezden yaprlan yaygr. (rTerme 

-s*') 

gulbalu r Kaba kumag .('Gtdiit -Arrk.) 

gulfa [gulfahk, gurfahk, guvolhk] : Qrrl v,: guval dokurna tczgihr. (Aill *Egridir 

-Iep.) 

[gulfaftk] : ('Mudurau -Bo.) 

[gurfahk] I (BaEkrgla fKaraman *Kn.) 

[guvetLk] : (Miri rFatea -Or.) 

45

46 

Qulfalrk r [-+ gulfa] 

gums! ! Bahklarr bayrltarak ynkalanaktfl killlanrlarr diir"iilnriig hum ceviz. 

($imqirli'lkizdeJe -R2.1 

gumur r Kaynar euila yafi ile mrsrr urunun kanqtrnlmasryle yaprlan yemek. 

(Giincy'Ikizderc *Rz') 

gurfahk : [-+ gulfa] 

guvallamak : Quvala bufiday ve arPa doldurmak. (Agrl rE[riilir -Isp') 

guvalhk: Kendir bezi dokuma tezgAlrt. (Miri *Fatsa -Or.) 

giit [gift (II)] : Karasaban. (Baykara *Selim lSusuz, Egrneyazr -Kn') 

[gift (II)] : (-Kr.; Giiciinkaya *Aksaray -N!') 

giizene r At baqhfr. (Kavalca *Boziiyiik -Bil.) 

j 

ai'. 

D 

rlabanba$r : Sulanmasr olanafir varkcn gusuz brrakrlan ba[. (Kursarr rYal' 

vag -Isp.) 

dabanrileniri: Hazrrlanan ayakkabr ile terlifii kahblanna gegirmefie yarayan 

bir ayakkabr ar'acr. (-To.) 

rlabanmrerdam : Bakrr egya yaprhrken tabanlan pekiqtirmck igin kullarulan 

arag. (-lVIr.) 

dailay: Bir hah tiirn. (Ahrrhkuyu *Ilaymana -Ank.) 

da$ : Dokuma tezgAhrnrn en iist krsmr. (Diizenli t$avqat -Ar.) 

ila[allama r Karh havalarda kalabahk bir gurup tarafrndan deynek ve sopa' 

larla yaprlan keklik ve tavgan avr. (Akviran *Qumra -Kn') 

itaSor (I) : Tiiyii ahnmrg hahnrn relatrldr$r havuz' (-Uq.) 

ila[ar (II): l. Qinko iiziim ileposu. (*Kemalpaga -Iz.) 2. LSz krsmr qok geniq, 

d.ip tarafr gok dar iki kulplu kiip. (Aqa$rdinek *$arkikaraafag -Isp.) 

ilasarcrk [ilafilrcrk, davrtcrk] : l. Iqine tutiin ya tla goban azr[r konan koyun 

derisinden yaprlma torba. (tMerzifon -Ama.; iDigor -Kr.) 

[do$rcrk] : (Sagrkara *Ialahiye -Gaz.) 

[davarcrk] : (Krrgige$i *Susuz -Kr.) 

2. Deri av torbasr. (Gedikli *$arkikaraa[a9 -Isp.) 3. Igine bulgur, un vb. 

konulan koyun ya da kegi derisindcn yaprlmrg quval. (Yunuelar *Burhaniye 

-Ba.) 4. Tuluk. (Yaylacrk, Siibeylidere, Qamtepe rBurhaniyc 

-B'') 

ila[,rrcrk : [+ilafarcrk .l] 

ilabar: Havuzcuk. (Yunualar 'Burhaniyo -Ba.) 

ilalirca r Srrtta deati, giiltim gibi neeneleri taqrma grragrnda kullanrlan urgan. 

(Kandilli rBoziiyiik -Eil.) 

ilalsk r Hah konarlanndaki motifler. (Yegilova 'A.kearay -Nf,.) 

ilalihz (I) : Yayrk sopasr. (Diglaya 'Egme -Uq') 

dalihz (II) : Kapr ve pencere mentegelerini gakmak igin kullarulan araq. 

('Yalvag -Iep.) 

dsl&z (III) : Diivenin altrna gakmak tagr delikleri agmafa yarayan bir arag. 

(Giinen *Iap.) 

dalga : Defter yapra[r. (Deliilyas *$arlugla -Sv.) 

ilahnbaz : [.+ ilavl.'nhaz] 

dalhk: Qinko tabpk. (Qa[layan *Kr.) 

italora$r l Uzun bir arn[rn ucuna baflanmak yoluyla afaglann ulaqrlmasr 

giig dallarrnr keemekte kullaurlan orafa benzeyen gok keakin afrzh 

denir arag. ('Yalvag *Iap.)

is 

irlyana: Bir kilim motifi. (Sagrkara 'Islahiye -Gaz') 

dm: 1. Aht. (De[irro"rd*"" -Af'; Dotlo, b'ot-"'' Yaylan Iniinii -Ee'; 

Boyah, Afgar, k'odrobasr, Garibgc rciidiil -Ank') 2' Ev' (-Kr') 

dern*liagr: Afiaglara yaprlan Ingiliz agrsr' (Qarrksaray '$arkikaraa$aq -Isp') 

drrnaklrgem:Azgrnatlantcrbiye.etmekiqinkullanrlangcm.(*Kcmalpaqa 

-I",'l 

dlrnar: Dcrinin ham kalan biiliimii' (*Bor -N!') 

lemga (I) : Scmerlerin arkaerndaki renkli keqe eiis' (*Yalvag -Iap') 

d"-!t 1ii1 , f. Qeq damga miihiirti' (Akqagar *Yalvaq (-Isp') 2' Yaprcrlarrm 

belirtmck iqin keser] kazma vb. baqlanna urrr'lan hayvan bigimli ilamga. 

(rYalvaq -IsP.) 

lrmtat t : Dv eaga[r, (Kiipliicc *Giimiighacrkiiy -Ama') 

drnahk: Dana alun. (Krrgigefii ]Susuz -Kr') 

drnetokma{r: Altr mantarh deri yumulatma tokmafir' (*Bor *N[') 

rlapllr : Kilim dokuma tezgAbrrun altafacrnr diiniliirmefie yarayan ufak aopa. 

(Krzrlca rBor -N!.) 

fui;l;u;.*ak: lhtiy;; kadrnlann kullanitrfir ,.al kugak. (Qankearay '$arkikaraafag 

-IsP.) 

2' Bir 

duak (I) i i. ni" Lathn q.rrabr motifi' (Yenikent 'A'ksaray -N[') 

namazhk deseni. (Saqrkara tlslahiyc -Gaz') 

ilorak (II) : Lllasrr tezgililnila ilokunan krsrmlan er}irgtrtmala yarsyan 

aeiui t utor. (K.Kara" *yalvag -Isp.) 2. IIah tezgAhnnila dokunan kumaglanerkrgtrrmakiginkullarulanucukertikliarag.(Sagrkara*Isla. 

hiye -Gaz.; YcEilova *Aksaray *NE') 3' Quval' palaz' heybe dokuma 

' tckni[i. (Ycnikent rAksaray -N!') 

darak (IIi) : Ka$m tekerlefinin gtibek krsmrnilaki pargalar' (Kiigiikkabaca 

+Uluborlu -IsP.) 

dsrakka : Yemck taba[r' (tSusuz -Kr') 

rtarbofaz: Bir kilinr motifi' (Saqrkara tlslahiye -Gaz') 

i"r" i Sap arabasr kanatlarrnr meydana getiren gubuk bafilar' (Oklubah' 

Ern"L"r, Dereyalak, Kuzfrndrk, Iniini -Ee') 

dsrrtamr : Mrsrr amban. (Beyceli aFatsa -Or') 

dartr: [-+ilartu] 

i"rt., 1i""o1 , n"m srrtr giiriiniimiintle olan tahta bir dokuma aracr. (Giilliice 

rGiimiiqhacrkiiY -Ama') 

[ila*r] : (DerekiiY *Eqme -Uq') 

ilostar r 1. Kadrn baqiirtiisii. (Ece 'Tefcirni -Brd.; Yukandinek, Qanlsarayr 

Beykiiyii *$arkikaraafag -Isp') 2t llilimi andrran ipten dokunmuq 

yayg.-(Derckugculu *64,*tu -g1'; Miti rFatsa -Or') 3' Kenan boncuh 

lr"'fii.tiitt" bezcli qul. (Zefre *Espiyl -G"') 

ilaggOzef: Biiyiik bu[day ve arPa elc$i' ('Suauz -Kr') 

dagrnh: Ilahlarda tilgii drgr lirerm. (Beykiiy .$arkikaraafiag Jep.) 

degkora: Diiz tahtalardan yaprlan kaga. (.Aksaray -N!.) 

duSS"k burmak: Hayvanlan, togaklannr burma yiintemiyle ifdig etmek. 

(Kiike fGelendost -Iep.) 

dagqak gekmek : Kegilcrin erbczlcrirri grkararak iftlig etmek. (Kiike .Ge. 

Iendoet -Isp.) 

drgqak dtifirnek: Dana i$diq ctmek. (Kiirkiiler 'Yalvag -Iap.) 

dag yaetrk : Ot yastrk. (Krrgiqrfii *Sueuz -Kr.) 

rlatiliri : l. Ig *rrarrn,f ,, kadrnlanrr cntarilcri iizerine giydikleri genig don. 

(Qukuriiren rciidiil -Ank.) 2. Biqimsiz, dar giysi. (*Yalvag -Isp.) 

davarcrk : [-+ ilafarcrk -l] 

davgana r Krrmrzr kildcn ynprlnn dlr bo[nzh, krrlplu ya da kulpauz, tdaerinde 

motifler bulunan 6u tcstisi. (Qukurgimin rQumra -Kn.) 

davlumbaz [ilahmbaz] : Ocakhfim iistiindcki raf. (Afgar 'Gclendoat -fsp.) 

[ilahmbaz] : (Tokmacrk 'Yalvag -Isp.) 

davgaucrhk : Kalnrmn iskeletini olugturan (V) harfi biqimlnde iki a[ag. 

(Hacrlar tciidiil -Ank.) 

ilavultozu: Nohut unu. (Qukurhisar, Oklubah, Iniinil -Es.) 

ilayamr (I) : Araba yan kanatlarrnrn qakrldrfir afaglar. (Aqa$rdinek *$arkikaraafag 

-Isp.; Yegilova 'Aksaray -N[.) 

,ilayama (II) : Uzcrine eu serpilen yufka. (Kuzfrndrk -Es.) 

iloybane: Bitki yafr grkarmakta kullamlan bir arag. (Baqkrgla 'Karaman 

*Ko') 

deblek r Seramik dilmbelek. (-Uq.) 

ilede I Ok ucundaki delife gegiriien a[aq. (Giirmedere *Fethiye -M!.) 

deilegiiliigivisi [ileileo$u] : Boyunduruktan gelen bir srtrm yardrmryle sabamn 

toprafie az ya da gok girmesini saflayau ok iizerindeki bir kag 

givi. (Yenikent rAksaray -N[.) 

ilcdekiilahr : Ya[ ve qerbet aiizme[e yarayan bakrr telli siizgeg .(-Bre.) 

dedeoilu : [-+ deilegiiliigiviei] 

ilofe: Dokuma tezgAhrnda ipleri srhqtrrmak iqin kullanrlan arag. (-Ank.) 

ilehro : Odun kcgmek igin kullanrlan ug }usmr krwrrk demir arag. ('Pertek 

-T"') 

ilellakma r Kadrn yelefi. (Giiciillii 'Yalvag -Isp.) 

rletdan r Yiin kazak, (Yayla, lniinii -Es.) 

ilelgi [ilelgiilemiri] : Kayrg ve ayakka]rrlar iizerinde delik aqmak igin kullanrlan 

arag. (*Senirkeut -Iep.; 'Aksaray -N!.) 

[ilelgirlemiri] : ('Akearay -N[.) 

dolgig l Scmer a$acrm delmek igin kullanlan demir arag. (*Kemalpaga -Iz.) 

ilclgiilemiri r [+ ilolgi] 

ilelicc: Saman tagrmak iqin araba ve kafnrlar iizerine konan a[aq diizen. 

(Gengali rSenfukent, Yulankagrkara 'Yelvag -Iep.; *Qardak -Dz.) 

49

50 

rlellguael r LeLlctrioilerin leblebi galkalathllan eraq. (rG{iilitl -'Ank.) 

ilelik : Yuvarlak ahu pencercsi' (Yurtbeyi 'Qankaya -Ank') 

ilelikli : Makarna siizmekte kullanrlan kulplu aiizgeg. (Belcniircn rKeleg 

-Brs.; Qamyolu *AlanYa -Ant.) 

ilelme: Yelek adr verilen kadrn ve crkek giyaisi. Kadrn dehnesinin yaka 

hsmr pullarla siieliidiir. (Ccliptaq *Yalvag -Isp'; Giilliice rGilmiighacr' 

kiiy -Ama.; Saqrkara *lslahiye -Gaz') 

ilemir : l. saban ve pulluiun topraEa giren ilemir krsmr. (Giiciinkaya *Ak- 

' saralr Krzrlca *Bor -N[.) 2. Dabakhkta derinin i9 yiiziiaii kazrmakta 

kullamlan uzun brqak' (-UE.) 

ilomirbelilenat : Bigilen ekini arabaya yiiklemek igin kullamlan beg gatalh 

demir arag. (Apsan, Qatalsu tAksaray -N$') 

ilemirboku r Yanrk demir (*Yalvag -Isp'; *Mudurnu -Bo') 

demirilirgen : ['"+ ilirgen '2] 

domirlo[e r [+ ilemirlik] 

rlemirli : Frnntlan ekmek glkarmakta kullanrlan uzun eaph, uq lusrrr yassr 

a$ag arag. (Oveqler 'Krrkafaq -Mn') 

ilemirilk-: [ilemirlefie] I Saban dcmirinin iikgeye takrldtfir biiliim' _(Akqaqar 

*Yalva-g; Yeqilkoy rGelendost -Isp'; Giiciinkaya 'Aksaray -Ng') 

[ilemirle$c] : (Kamanlar 'Giidiil -Ank.) 

d"mirt.e , Qo"t u ve hogaf gibi iqilecek qeyler igin kullarulan tas. (Yenikent 

rAksaraY -N!.) 

demirtestero i D"mir kcsmek igin kullanlan te'tcrc. (tciidiil -Ank.) 

ilemitvurmak : Deri kazrmak. ('Yalvaq -Iap') 

demkeg r Qaydanhk. (Tepecik *Tavganh -Kii') 

ilemiirlek: Karaaabanda iikee adr verilen demir krsmrn tizerine geqirilalili 

a[ag biiliim. (Akpruar rGiiniighacrktiy -Ama') 

d"ou r" Doko-u tezgAh,rnda galEan kahnlara armafian olarak giinderilcn 

Luruyemig vo gekerleme. (Yenikent 'Akaaray -Nf') 

ilopmo t iunlrr.tq kcacyi ayaklu lmvtrlum-a' ('Bor -N[') 

;d;, Bel adr;.ril"; "".oro "yLkI. bagrlan yeri. (Ozgiiney *Yalvag -Isp.) 

derece (I) : l. Diiktlmciiliikte kahp ahnrrtren kumu tutun gerqeve. (-Bra.) 

2. Ait* ve giimiig gubuk tltikmek igin kullamlan oluklu demir kahp. 

(-Bra.) 

ilerece (II): Tiifenk namlueuna belirli iilgiide barutla Eagmsyr koymayr sa[' 

layan demir arag. (tKemalpaqa -Iz') - . 

iturocen: Bir ucundan araba dingil bagrndaki delile gegirilen, di[er ucundan 

kanat dayanalrna ballanan elri gubuk' ('A}earay -Int') 

dergi! Demir ya iu (Arok 

"6"ftt.*rk' 

r$arklkaraa$a9' A'kgaEar 'Yalvaq 

-Iap.i Kunrcadva 'BeYqehir -Kn') 

ilergiiligi: Yazma kenarlanna yaprlan bir eiis' ('Yalvaq -Iap') 

rlcrln r Yayla evci$i.kurms tahtasl (Krzrlea tBor *N$.) 

deadiliiliimlek : Desti darbuka. (De$irmenilere, Iqrklar -Af.) 

degto : Tarlada bigilen ekinlerilen yaprlan kiime. (Darrveren rAcrpayarn 

-Dr.) 

rleetecik : Krnm makinasrnda ekinlerin deste olugturdu[u biilim. (Yenikent 

*Aksaray -N[.) 

dssiilik : Evlerde su testilerinin konuldu$u yer. (Akdafi *Gelendost -Isp.) 

deeaanatr : Rengberlik. (Aga[rdinek *$arkikaraafiaq -Isp.) 

ilevdeli : Fanila iiriimiinde, ipli[i ters gekerek yaprlan siis. (*Yalvac -Isp.) 

ileveboynu : l. Pullukta ug demiri ile kulak ve pulluk tlemirini tutan yer. 

(rKemalpaga -Iz.; *Bor -NB.) 2. Arabalarda boyuniluru[a oku, oku 

da arabaya takmakta kullarulan ilemir. (Krzrlca *Bor -NE.) 3. Bakrrcr' 

lann yaptrklan kaplann a$z krsmrnr krvrrmakta kullandrklarr arag. 

(-M".) 

doveluho r Suban okunu iikgeye bafilayan a[ag. (Ycqilkiiy rGr:londost -Iep.) 

ilwcle r Yiinti ahnmrg derileri )4rmugatma' frrqaer. (-Uq.) 

ileyenmek : Toplamak. (Ailahkuzu *Giidiil -Ank.) 

ileynek : Qoban sopasr. (Sagrkara *Islahiye -Gaz.'1 

ihsen: l. Ya! tavasr. (De[irmenilere -Af.; Derekiiy rEgme -Ua.; Yukarr' 

dinek r$arkikaraa[ag -Isp.; Isabey 'Qal -Dz.; Kuzkiiy 'Akkuq -Or.; 

Selendi 'Akhiear -Mn.) 2. Iqinde srvr neeneler kaynatrlan, ya[ eritilen 

kap. (rKemalpaga -lz.) 3. Tencere. (Yassriiren, *Senirkent, Kiiprii *$arkikaraalag 

-Iap.) 4. Yufke sagr. (Saraycrk rBoziiyiik -Bil.) 

ifigengtimbeei I Yumurta ve haEhag yafr ile karrlmrq ekqi hamurdan yaprlan 

ekmek. (Gengali rSenirkent -Isp.) 

d$ldak: Kiipeklerin boyunlanna takrlan minik grnguak. (Hacrlar, Akga' 

' kese, Akbag, Meyvebiikii fciidiil -Attk.) 

itkr r Deeti a$zrnr kapamak igin kullanrlan a$ag trpa. (Karaa[ag, Kanililli 

'Boziiy'rik -Bil.) 

drnugkr r Balyu sarmakta kullanrlan sag gcmber. (Kiiprit r$arkikaraa[aq 

-Iep. Kulu -Kn.) 

ituap r l. Arabanrn yan tahtalr. (Bolaz fsusuz -Kr.) 2. Kainrnrn iekeletini 

. olugturan iki a!aq.. (-Kr.) 

ilurl r Kiitii dokunmug kadrn kumaqt. (*Yalvaq -Iep.) 

ilumrk : [-+ tumrk -l] 

rlumrklr r Ekin bigme aracr. (Yenikent rAkearay -N$.) 

dumuk r ["+tumk] 

ilumullu r Kiigiik yemek kabr. (Boyah 'Giidiil -Ank.) 

drrnak r Taban tahtalanrun da/anih[: duvar grkrntrsr. (Diqkaya rEgme -U9.) 

ilrrn*h r Bir hah tipi. (rYalvag -Isp) 

dl'domr: Girig kaprerndan girilen oila. (Yenikent *Aksaray -Iap.) 

5l

52 

drgraamaer [itgraapaar]: Kunduracrlann, ayakkabr derieini tdrpiilemekte 

kullanihklan araq. (*Gerze -Sn.) 

[ilgraspaer] : (Giilbagr 'Qankaya -A"uk.) 

ihgraspasr : [+ itgraamaet] 

{1y39', Sahan aih da verilen bakrr yemek kabr. (Sagrkara rlslaLiye -Gaz,) 

ilzgara : Tohum atrldrktan eonra, tarlayr iliizeltmekte kullaulqn trrmrfa 

benzeyen demir arag. (*Manyas -Ba.) 

nibe! fitivek] t f.@ yapmakta kullamlan tag diizen. (Yukanili'ek '$ar- 

/ kikaraa[ag -Irpt2. El tokmaklan ile iginde kegkeklik bufday @ 

qegitli bigimlerde taq ya da alag arag. (Qanksaray r$arkikaraafiag, 

Qaltr, Yeqilkiiy *Gelendost -Isp.; *Terme -Sm.; Salman, Kuzkiiy rAkkuq 

-Or.; Emefiil rPrnarbaqr -Ky.) 

[divek] : (Baykara *Selim -Kr.) 

3. Haghag diivmekte kullamlan alag havan. (Giilliice 'Giimiiqhacrkiiy 

-Ama.) 4. Mutfakta bulunan igi eu dolu oyuk tag. ('Senirkent -Isp.) 

dfukilomiri: Dibck tokma[r. (+Prnarbagr -Ky.) 

- d"b l. Bigilen ckini toplayrp harman yerin" t"gr-uk igin kullenlan demir 

t -arag. (Tagprnar *Aksaray -NE.) 2. Harman yerinde ekin saplanm kang' 

ttmakta kullamlan iki ya da iig gatelh afag arag. (Atlahkuzu 'Giidiil 

-Ank.) 

iti[dik [di[dir] : Hah, kilim ve palaz yaprmrnda kullaprlan demir arag. (Ye' 

nikent *Aksaray -N$.) 

[ili$dir] : (Krzrlca rBor, Tagprnar rA.ksaray -N$.) 

ili[dir : [+ di[dik] 

. ilikug- (I) : Hah tezgAhlanmn yan direkleri. (Hacrlar -Ky.) 

t dlffi 1tl) : Sal ve getende kullamlan ucu qatalh a$ag. (Bilruncuk 'YerL.iiy 

-Y".) 

dikeaeban r Toprala derin daldrnlabilen aaban. (Derekiiy *Uluborlu -Iap.) 

ilikeg: Qrkrrktaki iki yan kol. (Giilbagr rQankaya -Ank.) 

ilikme: Sabanrn alt kremrnr olugturan sagra kenar fusmrnr biikmekte Lulla' 

nrlan arag. (-Mr.) 

/ diL(D: &@r. (-Gaz.i Deliilyas *$arhgla -Sv.) 

4L0I) : Ilayvanlann boynuna aarlan ganrn iginde eallanan bolmuz ya da 

madensel parga. (Ulu[bey *Senirkent -Isp.; 'Bcr -Nf.) 

, d!&ir Dcfirmen tagrnrn iizerinde diinilii$i a[ag. (Dereyazr 'Alaca -Qr.) 

' dilli t Kemer tokaerndaki dil. (rYalvaq -Iap.) 

dillidemir r Kemer tokasr. (llyash -U9.) 

, {ilggs : ot yrfma ve aktarmada kullanrlah $ 4".* arac. (Giiney 'Ikiz' 

/ -d""" -Rr.l --"- 

'\ . dlimi: Siyah dokuma bez. (Samn *SdEiit -Bil.) 

'\ ilimicuvsl : Yan taraflarurda tutamak yerleri olan uzuu devo guvah. (G".tp 

'Senirkent -Isp.) 

1. 

$"-A"t : Kiimes. (Beyceli .Fatea -Or.) 

itingil: soba yapmak iqin Lullamlan uzun ve kiiqeli demir. (*Haymana 

-Ank.) 

dink r Buf,dayn diiviildiigii yer. (.Agrn -EI.) 

fipo I Dabakhkta kullanrlan gatal a[ag. (*Bor -N$.) 

fiplik : Araba sandrprmn arka kapa[r. (Ortayazr *Senirkcnt 

-Iep.) 

, (i.!g- (I) : Araba eanchfirnrn yan kanatlarrnrn dayandrfir demirler. (Orta- 

/ yazr 'senirkcnt -Isp.) 

(II) [ilirencek]:@. Hayvana odun yiikleme srrasrndao yiikiin yrkrl- 

/W 

' mamflsrnr sa[lamak amacrylc, gatal rrcu ipe gegirilcn {gstek deynek. 

(Beyceli *Fatsa -O".)@ Ka[nrrun baq krsmrm yukarrda.tutmaya yarayan 

aEag destek. (Hacrlar .Giidiil -Aok.) 

[ilirencek-lTT6l6ee' Giidiit -Ank.) 

,dfuap.en: Araba gQygl*igi saElamlagtrran demir. (Dereyalak, lniinii -Es.) 

, Ai.ut: Qadrr t.r.rrr"llu t,rll.;;ii_ifTE. trc uzunluiu g cm. gcniglifi 

olan yontulmug diiz a[ag. (Sagrkora *Ialahiye -Gaz.) 

ilirekganafn : Qadrr bezinin yrrtrlmamasr igin qadrr orta dircfiinin baErna 

gegirilen ortasr gukurn dikdiirtgen bigiminde tahta parqaar. (saqrkarah 

, ve Sarrkegili -Aila.) 

ilirokkayrtr : Pencere gerqevesinin ortasr. (*Aksaray -N[.) 

ilirel,trgr : Saat garklarrndaki direklcri bileme tagr. (-Brs.) 

dircme: Bir kilim tiirii. (Krzrlca *Bor 

-N[.) 

diren : [.+ dirgen -2] 

ilirencek : [..+ ilirecen] 

, {i::3iL, Brqak deliklerini genigletmekte kullamlan geli}, aygrt. (xsenirkent 

-r'P') 

/{ilgg_T.zgdhtaki iplerin6'ii\ (Senirkiiyii rsincantr -Af.; A[rt *Efriitir, 

rYalvag, Gdnen -Isp.i .Bor -N[.; Kiisclerli *Tarsus -Ig.) 

at"ie}:E": Direziuin ucuna takrlan 

ryn ,lemir. (Beykiiy r$arki- 

Karaagag -r8P., 

z EsgLldemirilirgon, iliren] : l. Okiizleri yiiriimeleri igin diirtmekte kullam. 

' J l?o W" ft# 9:Egk. (Qa!ak6yii, Afsar .Giidiil -Arrk.) 2. Harmanda 

- ekini, saplarr toparlayan, aktaran demir ya da a[ag, qfzr gatalh .arag.? 

(D erekiiy . Ulub orlu, A"k gaga r * Yalva g, B eyk 6 yii . $ u rfu Ffi E;-g-$6 - 

ncn -Iep.i rKcmalpaga -lz.; Ovr:glcr .Krrkafag -Mn.; trsai Qifrlifi 

'Terme -Sm.; Giilliice iGiimiighacrkiiyn Sonusa rTagova, Bolazkiiy 

-Ama.; Salman, Kuzkiiy .Akkuq -Or.; -Sv.; Meyvebiikii *Giiiliil, yurt. 

beyi rQankaya -Ank.; Beyafrt *Ululogla, yeqilova .Aksaray _N[.; 

Yukarrbozkuyu -Aila.; Giirmcdere rFethiye *M!.) 

[demirdirgen] : (.KemalpaEa -lz.) 

[direnJ : (Arag rPergeube, Miri r!'atga *Or.; Giiolinkayo rAksaray -N[.) 

53

54 

diq (I) : l. Diivcn'in nltrniloki taq gthrntrler. (Yurtbeyi rQanlcaya -Ank.) 

2. Ka$nrlarda, milztntn yrsttktnn glkmamaotnt safilayan afiaq parqaat. 

(*Ama.; lspir -Erz.) 3. Trrmrkta kuru otlarr toplayan btiliirn. (Datdere, 

Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

ilig (II) : Vida ve somunlarrn iizerirrdcki aet. (rSenirkent -Isp') 

ilige! [digofii, iliEek, iliqo' diqii$ii] : De[irmen taqrmn yiiziinile ufak digcikler 

yapan iki alrzh qckig. (Dereyazrcr rAlaca -Qr') 

[diqefiii] : (-Ama.) 

[iliqek] r (Beyceli *Fataa -Or.) 

[diqo] : (Kuzkiiy *Akkuq -Or.) 

[dieiifiu] : (Qiikek *Akkuq -Or.) 

ilige!'i : Trrpanrn diglerini keskinlcgtirmckte kullanrlan qekice benzeyen arag. 

(*Yalvag, Avgar lGelcnclost -Isp.) 

digefii: [+dige[] 

digek : [-+ itigef] 

rligemek: L Ozel bir aragla vurarak dcfirmen taqrnr keskinlcatirmek. (Do' 

fanbey *Beygehir -Kn.) 2. Brqak a$zrm testcrc afizr gibi yapmak. (tAk' 

saray -N[.) 

iliqeyi: Daha keskinleqtirmck iqin, orak ile gekicin a[tz krsrmlanm diifmekte 

kullamlan iirs ile 9eki9. (Scrinkiiyii 'Sincanh -Af.) 

iliqgir : Kilim dokunmasrnda ipliklerin oturmaslnl sa$layan maden ve a[ag' 

tan iki qatalh vurgu. (rEmirdaf -Af.) 

iligi r [+ rliglircnile] 

iligigullep: Erkek gullepe geqirilen ucu zincirle kaprya bagh olan mandal. 

('Yalvaq -Isp.) 

iliginilirik : Dizgin. (Kiiprii r$arkikaraa$ag -Isp.) 

digli (I) : l. Kunduracrlkta dcriyi kahba gekmeye yarayan pense. (-Ug.; 

'Yalvaq, *Senirkent -Isp.; *Aksaray -N[.) 2. Tcrlikgiliktc, kunduracrhkta 

qivi gekmektc kullamlan araq. (-To.) 

digli (II) : Dokuma tezgAhrnda ip srkrEtrrmaya yarar araq. (Kandilli tBoziiyiik 

-Bil.) 

itigli (III) : Bufdayrn de$irmcnin bo[azrna alusrm diizcnlcycn arag' (-Ama.) 

iligltrende [iligi] : Marangozculukta kaplamalarda kullanrlan ve brgalT digli 

olan rende. (rAksaray -N[') 

[iligi] : (rllluilurnu -Bo.) 

figo : [+ ilige!] 

iliEti r Okiiz arabagrnrn iin kremr. (isucuz -Kr.) 

itieittii t [--+ iliqc$] 

divek : [+ dibek -2] 

fivig : Tera dokunmug hah. (K{qiikkabaca rUluborlu, Qaltr rGelendost -Isp.) 

ffi 

jl 

,i'i, 

.s 

i9 

'ii 

.ll 

,,i 

ilizilemirl t Diz iizorine L,onularak iistilnde gekiglo giin erkrqtrnlan yasu demir 

pergasr. (rsenirkont -hp.i -Brr.i 'Akseray -Ni.) 

ilizon : Keten ipli[inden b€z yapmakta kullamlan tezgAh. (Ke9 kiiyii tAyan' 

crk -Sn.) 

dizlik (I) : l. Uzun kad'. donu. (Yukantrrtar 'Yalvaq -Iep.; Darilere 'Bozii' 

yiik -Bil.) 2. Kaihn i9 iinlt$ii. (Yenikent rAksaray -NE.) 3. Yiin pan' 

talon. (Qanksaray t$&rLikaraafsg -Isp.) 

;li'Iik (II) : Ka[mda diz aih verilen biiliimiin bir pargaer. (Kiike *Gelendost 

-I.P') 

iUrlik (III) : Kunduracrmn yemeni, mes, ayakkabr diktifii anada dizine geqir' 

di[i meqin parsasr. ('Sd[iit -Bit.) 

dizmo : Tahta yaprlarda, tahtalarr duvara dikey bir tertip iginile grkma. 

(Beyceli -Or.) 

dizmetahta : Duvara ilik olarak gakrlan tahta. (Beyceli rFatsa -Or') 

ilizvurma: Pigirilen kegeyi fizlerle vura vura pekiqtirme. (*Yalvaq -Isp.) 

ilobaca r Ka!rudaki boyuniluruk a$acr. (Giilliice 'Giimiighacrkdy -Amo.) 

dobrg : Koqum takrmrna gakrlan diikme demir siie. (*Yalvaq -Isp.) 

do[akazr[r : Ka[m okunu dingile ba$layan demir kazrk. (Qarrkaaray, Aga[rtlinek 

t$arkikaraafiag -Isp.) 

dofan : Yer dokumaernda kullanrlan iig afag bacak. (Giilliice *Giimiighacrktiy 

-Ama.) 

doktorgiizii r Yazma kenarrna yaprlan bir oya tiirii. (rYalvaq -Iap.) 

dokurcun : Temel taqr. (Beyceli rFataa -Or.) 

ilokuzgiibek: Qullarda giiriiLlen yuvarlak desenler. (Saqrkran *lelahiye -Gaz.) 

dokudu : Ince bir kege tiirt. (rBor -N!.) 

dolak: l. Boyunba$. (Meyvebiikii 'Giiiliil -Ank.) 2. Baqa sanlan kadrn 

yemenisi. (-Ml.; -Gaz.) 8. Qoban atkru. (Saqrkara 'Islahiye -Gaz.\ 4. 

Qobanlann ayaklenn iiEiinemeei igin parmak uglanndan dizlerine kadar 

sardrklan yiin, hl ya da kumag aarg. (Kiiatea -Dz.; Eme$il rhnarbaqr 

-Ky.; Tagprnar 'Akearay -N!.; Karacaviran *Seydigehir -Kn.; Saqr' 

karah ve Sankegili agiretleri -Ada.) 5. Egki gorap .(Yaaeriiren *Senirkent 

-Isp.) 6. Kazak. (Yaeariiren 'senirkent -Isp') 

dolakgr r Yiin gorap eekisi, kezak vb. setrn alan kigi. (tilulbey, Yaseriiren 

'Senirkent -Iep.) 

ilolama (I) : f. Bir cins kailn eteklili. (Celiptag 'Yalvag, GediLti'$arkikaraa[ag, 

Garip rsenirkent -Iap.) 2. Basma yiiriik etekli[i. (Sagrkara 'Ialahiye 

-Gaz.) 

dolame (II): Tepsi biire[i. (Dodurga -Bil.; Eenemez, lniinii -Es.) 

dolama haern r Qadrrlarda oturulacak yeilere aerilcn 9 x 0.5 m. iilge[indcki 

haar. (Sagrkara 'Ialahiyo -Gaz.) 

dolap: l. Kuyu c*n[t. (Kiike 'Gelendoat -Isp.) 2. Krnm makinaeinda, ekinin 

brgafi-rn iiniirre gelmeaini eaflayan arag. (Yenikent tAkearay -N[.) 

55

56 

dolav: Dolap. (Baqhgla rKaraman -Kn.) 

ilolaz : l. Ekme$i yumugak ve parlak tutmak igin, yiiziine siiriilen aucla kaynamrg 

un. (*Bor -N[.) 2. Peynir auyu, yoiurt ve siitten yaprlan luEhk 

yiyecek. (Kiike 'Gelendost, Tokmacrk rYalvag -Iep.) 

dolga: Magrapa. (*Susuz, Egmeyazr -K") 

dolilurmatopuk : Aqrndrktan Botra 1gmi1 6.lilhit topuk. (rYalvag -Isp.) 

domuzazrsr gevirme: Domuz bagr adr verilen urun hayvamn bagka yerlerine 

atlamasrru iinlemek amacryle, urun genreeinde domuz digi gevimek 

yiintemiyle uygulanan bir aa[altma yolu. (Kurean rYalvag -Iap.) 

ilomuzilamr: Sel baekrmnr iinlemek amacryle a$ag git iginde toplanan biiyiik 

taqlardan yaprlmrg engel. (Danveren rAcrpayam -Dz,) 

ilomuduk: l. Suyun biiyiik bir hrzla gark dzerine diigmeeini saflamak amacryle 

yaprlan silirdir ya da kare prizma bigiminde su yolu. ('Agm -El.) 

2. Degirmenlerde suyun grktrfr ve garkrn diindiiil.i y"r. (rYalvag, Nudra, 

*$arkikaraafag 

-Iap.) 

g don z l. [+ donlukl. 2. Pantalon. (Yenikent rAkearay -N$.; Yukarrdinek 

/ 

'$arkikaraa[a9 -Iep.) 3. Giyei. (Biiliikbagr, 'selimo Egmeyazr -Kr.) 4. 

Salman gekilecefi srrada ka$nrnrn iizerine gekilen gul. (Yurtbeyi 'Qankaya 

-Ank.) 

{gg: Dam topra$-rmn aga[r iltikiilmeeini iinleyen aagak af,aer. (Baghgla 'Ka. 

raman -Kn.) 

donrleliifii: Samanhklara Baman koyma deli$. (Qukuriiren tGiitliil 

-Ar&.) 

- donilurme : Beto4. (Qukuriircn rciidiil 

a\-- 

-A"k.) 

ilcnguzluk: De[irmenin altrndan euyun aktr$ yer. (Qayafzr '$avqot -Ar.) 

/ @gk [ilon] : -Kedg-sdrrr. (Kiipliice fGiimiishacrkiiy -Ama.) 

[rlon] : (Kandilli +Boziiyiik -Bil.) 

ilonuzla r Defiirmen su yolunun altrna yaprlan afag destek. (tMudurnu -Bo.) 

ilort: Peynir suyu ile siit ve yoiurttan yaprlan lughk bir yiyecek. (Kiike 

*Gelendost, Tokmacrk *Yalvag, Giinea -Isp.) 

ilorukreeg : Uzun aapL kerpeten. (rYalvag -Iep.) 

doruklama : Olge[e ekini tepeleme doldurma. (iMerzifon *Ama.) 

, lglgg 

gorbaer: Ayran, nohut ve hnlmrg buldaydan yaprlan qorba. (Akvi. 

' ran rQumra -Kn.) 

/ 1|.o'1ggi: @3!9. (Urefiil 'Qankaya -Ank.) 

dlibiiritek: Koyunlann boynuna takrlan gan. (Boyah, Hacrlar, Meyvebiikii 

rciidiil -A"k.) 

iliiten r [--r diiven] 

il6[er: [-+iliiver -2] 

,, 1|g$rg9! r Tagak bafilannr ezmek yoluyle hayvanlarr luerrlagtrmak. (Gdk. 

' 

-menler, Gedikli, Satak, Krzrla$ag rSrimboyli -Ada) 

ilsf,mepekmez s Sert pokmcz. (rSenirkent -Iep.) 

d6lmoya$ : Ayrandan yaprlan tuluk ya[r. (Gengali .senirkent 

-Isp,) 

ddtmoyayrk: Yo$urttan ya! grkarma srragrnda luttanrlsa keeik koni bigiminde 

arag. (Dereyazrcr rAlaca 

-Qr.) 

diilcek: Frndrk dallan ile yaprakh afiag dallanndan yaprlan kuzu a$h. (Derekugculu 

rGiirele -Gr.) 

diilhcyboai: Qobanlann, yeni do[an kuzulan tagrmakta kullandrklan heybe. 

(Beyafrl rUlukrgla -N!.) 

ililndercah : Tavada hzarmakta olan biirc[i tera gevirmeLtc [ullanrlan tuta. 

makh diiz bakrr. (Beyceli rFataa 

-Or.) 

dlinocek : Diiner salrncak. (Sevdifin *Krg.) 

iliineton r [..+ iliiner (II)] 

Ifayvanlara kolayhk aallamak amacryle, tarlalann Liigiik elanlar 

, Qj!$r 

' halinde eiiriilen biiliimleri. (Darrveren rAcrpayam, Kiisten -Dz.; Kara- 

caviran tSeydigehir -Kn.) 

diinen : Evin banyo bttliimii. (Akgagar .Yalvag -Iap.) 

iliinor (I) : Pulluk. (Biiliikbaqr 'Selim -Kr.) 

1f@ (II) : [iliinegen] : Hayvanlan kazr[a bafilayan ipin dolanmamasru 

eaflayan birbirine gegmiq iki demir halka. (.Yalvag -Iap.) 

[iliinegen] : (Sarrkiiy .Beygehir -Kn.) 

Siijrerce : Vida, (Kiipliice *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

. @3ggt: Sap tagrma arabalarrnda, urganlan srbgtrrmaya yarayan, glg[snrn 

/ arkasrndaki diiner a$ag. (Giinen *Iep.) 

iliinmek: (Suyunu almamrg brgak) Kolayca biikiilmek. (.senirkent -Iep.) 

iltinmeli pulluk: Toprafr her iki yiine de aktaran bahgvan pullu$u. (-Krk.) 

iliirneto: Derinin lcrnEr[.rm gidermek iqin kullamlan bir ara9. (*Bor -N[.) 

diirpii: Marangozlann tahtalan diizeltmekte kullandrklau ere geleu kremr 

diizgiin a[ag, uq }irsmr piirtiiklii demirden oluqan arag. (-Mr.) 

iliigek (I) : Harmana aerilen ekiu sapr. (Alcrh rDelice -Ank.) 

{oqe!(It) :@ K"g*da gatal a[aglann iilcrinileki kanatlann dayandr[r iki 

(A$l .Efrialir, Kiigiikkabaca rUluborlu, Ortayazr, UtrgU"y .S"- 

-"8"0. 

-nirkent -Isp.; Yenikent tAksaray -N[.; Karacaviran .seydigelir -Kn.) 

(2? Ka[mrun yiik taqrnan krsrm. (rQardak -Dz.) 3. Delirmen taqrnrn 

diinmesine yardrmcr olaa ucu gentikli yaasr a!ag. (Dereyazrcr rdaca 

-Qr.) 

itdEliik (I) : Ok kayrgrnrn takrlihfr hamutun iin krsmrndaki kapg halka. (yenikent 

*Akearay -N[.) 

I C$llb (II) : Ufak socuklara takrlan !g!!ib (Gtikmenlor, Qatakn Qsdikli, (1z.d.ap.ag 

rSaimbeyli -Ada.) 

{!vec1[diivel] : A[ag, garmrgak havam. (rMudurnu -Bo.) 

[rltivog] : (Hatip rAlagam -Sm.) 

{!13gt [-+ iltivoci] 

d8vcn r [--r iliivon] 

s7

58 

{0vonsiUk [ilitvenair, ilii[eneelik] : Diiveni boyundurufia ba[layan a[49. 

(*Ayancrk -Sn.) 

[il6veneir] ; (Salman 'Akkuq -Or') 

, 

[dii$eneelik]: (Oklubah, Intinii -Es.) 

ddvongir r [+ iliivoneilik] 

iliiver : Evlerin birinci katrndaki diigcme tahtalannrn altrndaki kahn a[ag' 

lsrdan herbiri. (Akda$ *Gelendoet, Yukankagrkara 'Yalvaq -Iap.) 

iliivere : Deri kiregleme aracr. (rYalvaq -Iap,) 

- {qEn": Biiytik yuvarlak defirmen taqr. (-Mr.) 

', N*: WE (Beykiiy '$arkikaraafae -Isp') I 

ilufran r lki k.,lpu olan ecramik ynyrk. (Yenikent rAkaaray -Iep.) 

drrrak: Avlanrnu arrosurda, kafcsteki kckli[in altrna enklurr.lt6t taq (FG) 

(Yakaktiy *Gelendost -Isp') 

o durba : Soba borusu. (Kiilliik rl[drr -Kr.) 

$:3l t Q$E!.. (Ze1'rc +Sii$iit -Bil.) 

dugagr [ilugak] : Bulunduklarr yerden aynlmamalan igin at, inek, egek gibi 

hayvanlarrn iin ayaklarrru, ancak gok krsa adrm atabilecek bigimde, 

birbirine baflayan kiistek. (Giiknrerrler, Qatak, Gcdikli, Krzrlafaq rSaimbeyli 

-Ada.) 

[ituqnk] : (Ulucak rEgme -Uq.) 

. ilulak : [+ ilugafr] 

I ilutak r [--+ ilutugag] 

ilutmag r. Erigte qorbasr. (Yenikent iAksaray -N[.) 

ilutugag [dutak] : Ocaktan srcak kaplan indirmek igin kullanrlan, birbirlerine 

iple baflanmrg olan diizgiin iki bez pargasr. (Yukarrdirck r$arki. 

karaafaq -Isp.) 

[rlutak] : (Miri *Fatsa -Or.) 

-drrvar {dyffi) Kerpigle duvat yapr]r4. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

7 - \--l 

d!!99, Nacagrn demir krsmtmn urkastnr olugtrrrln {ylg! (Giilliice 'Giimiiq- 

hacrkiiy -Ama.) 

diifien : [-+ diiven] 

{:gggg balta : Keskin olmayan tarafi yuvarlak balta. (Dofianbey rBeygehir 

-K".) 

rliifienseUk : [-> iliiveneilik] 

iliifme : Pencere kapaklatrru agrp kapamafa yarayan clqek. (rAksaray -N[.) 

diifiilciik : lncc bulgur. (Kiipliice iCiimiirshacrkiiy -Ama.) 

iliinokavr : Bir ycre gizlenmek surctiyle yaprlan av. (Yakakiiy iGclendoet 

-r.p.) 

iliivegeg: A[aq havan. (-Kii.) 

$. 

-@o: [!$!en, dfi-en] : Yayrlmrg olan ekin iizerinde at ya da inek yardr' 

/ 

-rnryle gczilirilerek ekinin tane ve aaplannr ayrran, altraa gakmak taglan 

gakrh aragr (Yukankaqrkala, Akgaqar *Yalvag -Isp.; Meyvebiikii rciialiil 

-Ank.; Yenikent rAkearaY -N$.) 

o [d6!en] : ('Acrpayam -Dz.; Ulukiiy rTagova -Ama.) 

o [d6ven] : (Giizel rciialiil -Ank.; -Krk.) 

d,U"e"dli: Diivenin altrnilalri taqlar. (Yenikent 'Aksaray -N[') 

iliivonkaql: Diivenin yirkan kalkrk olan iin kremr. (Yenikent tAkaaray -N!') 

@!gg c Dtivenin iki tahtadan oluqan giivdesini birbirine ba[layan iki 

a[ag kemer. (Yenikent 'Akaaray -N[.) 

- 

{gg"nryB [iliiveneir] : Dtven oku. (Beya[rl *Ulukrqla -N[.) 

[diivoneir] : (*Akkuq -Or.) 

ililveneir r [iliivenautr] 

{!!yg9 [il6[er] : l. Diiz damlarda, iizlerin iizerinde bulunan afag dallarr' 

-(IJlucak 'Egme -UE.) 2. Qatrmn en iigtiindcki kahn ve uzun a[aq' (Ge' 

dikli *$arkikaraa[aq -IeP.) 

[iliifer] : (Giinen -Iap.) 

diiz : l. Degensiz fanila. ('Yalvaq -Isp.) 2' Kazak. (rYalvaq -Iep') 

iliizarman: Defiirmende unu eleyen herm. (Yiire$il -K{.) 

iliizbatkr : Demir perdah aygtr. ('Yalvog -Isp.) 

iliizen r Pcqkir dokuma tezgAhr. (rGcrze -Su') 

iliizonkolu: Peqliir ilokuma aygrtmrn iki yan tahtasr. (*Gerze -Sn') 

iliizentara$ : PeEkir dokuma aygrtrnrn alt yatay biiliimii. (rGerze -Sn.) 

iliizgiinliik: Gelinler iqin iizel bigimde yaprlan alhk ile pudra. (lnkity -Kii.) 

aliiz hsh r Uzerinde higbir motif olmayan hah. (Ya$crlar, *Yalvag -Isp.) 

diizkantarma : Araba atr baqhfnnrn demir lirsmr. (*Senirkent -Isp.) 

iliizkraac : [--+ iliizkukag] 

diizlrrskrg [rliizkuac] : Biiyiik kaplarr, krzgrn demiri tutmafa yarayan uzun 

kollu iizel arag. ('Giidiil -Ank.) 

[iliizkuac] I ('Yalvaq -IsP.) 

iliizoya : Tiilbentlerin kenanna mercandan'yaprlan eiie. (Saqrkara rlalahiye 

-Gaz.) 

diizrrza : Terzi cedveli. (tGerze -Sn.) 

iliiztaban (I) : Kapr ve pencere limbalanm almakta kullamlan bir marangoz 

aracr. (rYalvaq -IeP.) 

diiztaban (II) : Taban luemr diiz olan kayrk. (Yukantrrtar iYalvag -Iep.) 

59

E 

l3g9 t Tahtalarda kiiqeli delik agmak igia kullanrlan, elo gelen lrrmr tahta, 

ucu demir arag. (Giilliice 'Giimiiqhacrk0y -Ama.) 

rrcik r lri bulguru alarmakta'kullamlan kolbur. (-To.) 

ofono r Demirci kegkigi. ([Jlucak 'Egme -UE.) 

cdik (I) : l. Pullu gocuk meeti. (Kadrobasr 'Giidiil -Aok.) 2. Siislii kadrn tor. 

li[i. (DiEkaya rYalvag, 

'Egme -Uq.; Kiike *Gelendoat 

-Iep.) 

(II) : Kaynamrl ru$r. (Ulucak 'Egme -UE.) 

odlrok [edirenk, drek] : Ateg kangurmaktr kullanrlaa demir arag. ('Akraray 

-N[.) 

[oilironk] : (*]Iaymana -Ank.) 

[cdrek] : ('Yalvag -Iap.; Divrifi -Sv.) 

odironk : [-> erilirek] 

cilrek: [+edirek] 

cfld& r Evcik. (Gengali .'Senirlcent -Isp.) 

ogof r Okla boyundurufu birbirine ba$ayan gaprar a[ag. (IIluoaL 'Egmo 

-Uq.; Yenikent 'A-kraray -N[.; Sankiiy, Karacaviran, Dofanbey, Bsygehir 

-Kn,) 

JfQ: Heybe. (Baqkrgla 'Karaman -Kn.) 

(ofrtJ Kagrk, kepge ve tabak yapmak igin kullanrlan a$tz kremr yanm ay 

biqiminde arag. (Srnarhk *Sm.; 

'Qarqamba Kuzkiiy rAkkug -Or.) 

otilirmo (I) : Evlerin iin kramrndaki grkrntr. (Bozalan, Kandilli -Bil.) 

otrlirme (II) : Yazma oyaar. ('Sti[iit -Bil.) 

cfo r l. Kafnrda kanatlan baflayan tahtalan (Yenikent tAkearay -NE.) 2. 

Kayr[rn i9 iekeletini oluqturan afiaqlar. (Gengali tSenirkent -Isp.) 

ofok r Sabamn elle tutulan krgmr. (Afgar iGiidiil 

-Ank.) 

nt"ol t Saban oku. ('A[rn -El.) 

ofc.".k: [+epirtmeg] 

f&*g$ r Elerin dniindeki yiikeak lirarm, ('Yalvag -Iap.) 

ofor r Tarladaki aaban izi. (Beyceli 'Fatsa -Or.) 

o[criren r [-> rerran] 

:i::":Hfr',|'uo .,,.u. (Kuzkiiy rAkkue -or.) 

lSg r Kotanrn kulafrnr tutan esri demir. (Akbulut 'lopir -Erz.) 

dllgmcn r [+ egirtmeg] 

rlldomir : [--r iflilomir] 

offtlcmlrl I [+ly'ilomir] 

c$rgog : [+ e[irtmeg] 

cfirtmeg [efercck, efignen, o}r"g"1] : Yiinii iplik yapmakta kullamlan afaq 

i& k@. (Beykiiy, Arok, Kiiprii 'garkikaraagag -Iap.) 

u [cfercek] : (Derekugculu 'Giirele -Gr.) 

" [eiigmen] : (Baqlogla 'Karaman -Kn.) 

, ["Eitg"C] : (Qepni .Boziiyiik -BiL) 

o[iq [cnig] : l. Tsndrrdan ekmek grkarmakta kullamlan demir arag. (Kugige$ 

'Suauz -Kr,; 'Giiriin -Sv.) 

lcfil -r] : (Kiilliik rl[&r -Kr.) 

2, Teknede kalan hamurlarr kazrmakta kullanrlan demir arag. (isusuz 

-Kr.; lBor *N[.) 

[cnig] : (Giilliice 'Giimii4hacrkiiy -Ama.) 

e$enti (I) : Kuru yemig. (Beykiiy r$arkikaraafag -Iep.) 

cf,lcnti (II) : Harman yerinde, bufday ve arpa elenirken kalburde kalan 

saman pargalan ile qiipler. (Kiike fGelendost -Isp.) 

egmo (I) : Pul ya da boncuk ile oya iirmede kullanrlan (U) biqiminile gelik 

tel arag. (Yaesriireu, Ulufbey .Senirkent -Iap.) 

o$mo (II): Tek ath arabalarda atrn boynuna gegirilea esri a[ag. (Ortayazr 

tSenirkent -Iep.) 

e6tG (I) I Kafnr tekerinin diinmeeini kolaylagtuan arag. (Alcrh .Delice -Ank.) 

o[ro (II) : l. Toprak dtm grbntrar. (rYalvng -Iap.) 2. Sokak kaprsrnrn iizcrindeki 

iirtii. (Yukarrtrrtar .Yalvag -Isp.) 

olroti: Semerlerin iin ve arka lugrmlannda bulunan yanm gember bigimindo 

qigkinlikler. ('Yalvag -Iep.) 

efri : Diiven oku. (rFatsa -Or.) 

c$rialag: l. Tek atla gekilen arabalarda ata talcrlan hamut. (Yenikent *Akearay 

-Np.) 2. Semerin yan iakeletlni olugturan yaear tahtalar. (.Yalvag 

-Isp.) 3. Harman toplamada kullanlan yay bigimindeki a[ag arag. 

(Ulukiiy rTagova -Ama.) 

c$ridemiri : Petek giizlerindeki bah almakta kullanrlan arag. (Akprnar +Boziiyiik 

-Bil.) 

esrika3rk : Igtardaki dokuma ipini gergin.rutmaEa yarayan arag. (Sagrkara 

'lalahiye -Gaz.) 

oSrikreoc: Yaprlmakta olan lozgn keser ve balta baglanm tutmak iqir kul- 

Ianrlan demir arag. (*Yalvag -Isp.) 

oiserimrhr: Demircilerin yaptr!,r uzun, kahu ve dtirt kiigeli demir. (Beykiiy 

'$arkikaraafag -Isp.) 

cfioiran : [-+ uuan] 

oleirani : [--+ uran] 

chran I [-r oyron] 

okicok r Tarlaya bu$day ckmektA kulanrlan arag. (Erenkiiy, lntinii -Eo.) 

6r

62 

okinganafr : Anbann altrnda bulunan, iginde ekinin toplandr$, iiggen keaitli 

biiliim. (Dereyazrcr rAlaca 

-Qr.) 

ekmekgekecefi : Frnndan ekmck gekmekte kullamlan a$aq kiirek. (tGerze 

-St.) 

ikmoRapa$ I Sagta piqen ckrncfi qevinnek ir;in kullaurlun tlOrtgen lrigi. 

minde tahta arag. (Beycefiiz *Iratsa 

-Or.) 

ehmckpaaaor r Ekmek tckncei. (*Gerzc -Sn.) 

ekmektahtrsr s Uzerinde yufka ya da ckmek yaprlan iizel tahta. (Sagrkara 

rlalahiye 

-Gaz.\ 

eksiran : [-+ rsran] 

- (\ttl: Orakla ekin bigimi srrasurcla tarlanrn bigiciler arasrnda@kr- 

: grmlanndan herbiri. (Beyagrl rUlukrqla -N[.) 

- (dU1: l. Leblebi rsrtrlan arae. (*Giitlrif -A"t.1S Dibck tokmaS, (GiiJliice 

'Giimiighacrkiiy -Ama.; Salman rAkkug -Oi.) 

elbarilafir : Afagtan yaprlma tcsti. (]senirkent -Isp.) 

elbrgaSr: Agrhp kapanmayan brqak. (*Senirkent -Isp.) 

elbrgkrer : Testere. (rSenirkent -Isp.) 

/, alggl (I) : [elgek (I)' elecek -2, elecck -3, enek -l] : l. Trrpamn, soharrrn top- 

- 

rak siiriiJiirken elle tutulan krsmr. (AEa[rdinck *$arkikaraafiag, Akgagar 

- rYalvag, Senirkiiyii, Sincanh -Isp.; I(rrqigefi +Susuz -Kr.) 

0 

1elgek (I)] : (Buruncuk *Ycrkiiy --Yz.; Yenikent *Aksaray -N[.) 

'[elecek .3] : (Kandilli *Boziiyiik -Bit.) 

, [9n"k .l] : (*Mudurnu -Bo.; Giirmcdere *Fcthiye -M$.) 

.- O!1@tu. (Giilbagr *Qankaya -Ank.) 

[elecek -2] : (Gedikli *garkikaraafag -Isp.) 

o elcek (II) : [eleek (II) -1, eleik (II)] 

l. Yiin eldiven, (Yenikent rAksaray -N!.) 

. [elgek (ID -f] : (Lacin -Es.) 

" [elgik (II)] : (Nudra *garkikaraafaq -Isp.) 

2. Gelin eldiveni. (Qarrksaray r$arkikaraafaq -Isp.) 

- elcike [elgik (I)] : HaghaE yafir qrkaran ccndere. (*Elmirdaf -Af.; rEmet -Kii.) 

t"lgik (I)1 : (Derekiiy *Esme -Us.) 

' elgek (I) : [--+ elcek (I) -r] 

- elgek (II) : [-+ elcek (II) -l] 

-olgik (I); [+elcike] 

" eteik (II) : [-+ elcok (II) -r] 

elgim elqim kavrarnak: Ekini orakla bigerken gaplan sol el ile kj:""-"f. 

-(-E-a.) --- 

- 

-Orakla -Kii.) 

AgG\ f. i..rrg dolusu didiklenmis pamuk. (Yenikent +Aksaray -NE.) Z. 

ekirr bigme grrasrndfl r:llc turulnn ekin tutumr. (Dumluprnarkiiy 

elilemiri : l. Defirmen ta$nr kaldrmak igin kullamlan "0-40 cm. kadar" 

olan ucu eillri ince demir. (Dereyazrcr rAlaca -Q".) 2. Semer ilikilirken 

yerlerine konmuq kanirqlan erkrqtrrmak iqin kullamlan demir arag' 

(*Giidiil -A"k.) 

ekhlam r Tsva. (Oengalt rSenirkcnt *Iop.) 

elliren r Ocaktaki k0miir curufunu arrtma[a yarsyan ucu kancah tlemir. 

(Ulucak 'Egme -U9.) 

, elecelt l. libek tokmgjr. (Kuzkiiy rAkkus -Or.) 2. ['+ elcek (I) '2] 3. ["+ el' 

'-k 1lj:rj"fG-*da tutulac"k yer. (Karaa[ag rBoziiyiik -8il') 

elef : Kirman. (Dumluprnar -Kii.) 

elemon: l. Elek. (rEmirda$ -Af.) 2. Defiirmen ele[i. (Kandilli -Bil.; Yiire$il 

-Kii.) 

elemne : Dokuma tezglhrnda ugtp kaleme saran d:4 

diirt kanath araq' 

(Kandilli'Boziiyiik -Bil.) 

elemiit: Kelep durumundaki iplikleri @ durumuna getirmek igin kullanrlan 

arag. (Beyceli 'Fatsa -Or.) 

eletki : Qift eihen iikiizleri hrzla yiiriitmek igin kullarulan .ucu qivili sopa. 

('Kemalpaga -Iz.) 

clgelini : Eeki diifiinlerde parmakla oynatrlan bebek. (Yukarrkaqr[.ara rYalvag 

-Iep.) 

elibeli : Bir gul deseni. (Sagrkara 'Ialahiye -Gaz.) 

elibelinile [eUb6[rtinilo] : Qatr payanilasr. (A[rl *E['riilir -Iep.) 

[elibiil, Unilo] : (-Ama.) 

elibdfriinile : [--+ elibelinile] 

elicek r l. Ekin diifmekte kullamlan direekli deynek. (Beyccli rFatsa -Or') 

2. Ekin bigilirken ttrPanux elle tutulan lusmr. (-Ama.) 

elkayaar I Bulgur ile tuz gekilen kiigtik tag defirmen. (Esnemez, tniini -Es) 

elkeekioi : [+ elmakaet] 

elkunila r Tiifefin tahta krgmr. (Kavalca *Boziiyiik -Bil.) 

eltik: l. Ekin bigerken parmaklann orak ve ekinden korunmasr iqin sol ele 

gegirilen tahta parmakhk. (Yegilkiiy *Gelendost -Isp.; -Ama.; Giilbayrr 

*Niksar -To.) 2. ['+ennik] 3. El orafrnr kullanrrken eol ele gcqirilen 

parmak uglarr keaik iig parmakh eldiven. (Kandilli '*Boziiyiik *Bil.) 

4. Ekini bigerken saf ele gegirilen iki parmakh eldiven. (Beycefiz *Fatsa 

-Or.) 5. Orakla ekin bigilirken oaf elin tiim parmaklanna gegirilen ug 

loarmlan lavnk a[ag parmak kahbr. (*Gerze -Sn.; Giilliice iGiimiiq' 

hacrkiiy -Ama.) 5. Soba kapa$ru agrp kapamafa yarayan tutacak. 

(Sarrkiiy, Qanya *Beyqehir -Kn.) ?. Eliliven. (rsenirkent -Isp.; -Kr') 

ellinamazlafa: Duvarlara aerlan hah. (Yegilova *Aksaray -N$.) 

elmakasr [elkoakiei]: Demir kesen makag. ('Giidiil -Aok.) 

[olkeskiei] : (rSenirkent -Iap.) 

63

g 

clora r Noliut vo mercimek gibi bitkileri bigmekte kullanrlan orafa benzer 

arag. (Kandilli aBozilyiik -Bil.; Seydati, lnitnii -Es.) 

clerran : [-+ urran] 

olrilen : [+ rsrran] 

oltum{r r Tarlada el ile gekilen trrmrk. (-A-".) 

olydrlc r Kiigiik havlu. (Sagrkara .lslahiye 

-Gaz.) 

ombol r l. Ovenilireuin arka ucuadaki iig bigiminde kiigii.k yassr demir. (Ak. 

gagar rYalvac 

-Isp.) 2. Ovendirenin ucuadaki eivri givi. (Akgagar .Yalvag 

-Isp.; Karacaviran tBeygehir -Kn.) 

g&t l. Yeni dikilen tiitiin fidelerine can eu;ru vermek iqin kullamlan 

gegitli tipte atizgeg. (.Kemalpaga -ln,) 2, [..+ emziik] 

omzllk tcmzikl r lbrik ve demliklerde suyun akrtrlih[r yer. (Giilliice .CiiEiiS. 


tomzikl : (Karakiiy -Bil.) 

qa@F .f,@ @gkl : Koyun ve kegi gibi hayvanlarrn kulaklanan 

-Tegerek yapilin jgaret. (llyaa -Brd.; Sagkarah ve Sankeqili agiretleri 

\-/ 

-Ada.) 

[encmek .l] : (Beyafrl 'Uluhgla -N!.) 

[eng]: (Dodurga *Bil.; Dutlu, Yayla -Ee,) 

[""I*"kJ r (Tokmacrk rYalvag -Iep.) 

oncik : Oyuncak. (lniinii -Es.) 

onel r l. [-+ elceh (I) .l] 2. Sabandemirinin gegirililili burun. (Ulucak rEgme 

-Ug.; Akbulut *Iapir -Ezm.; Deliilyaa r$arkigla -Sv.; Qukurtiren, Ailahkuzu, 

Boyah, Kadrobaer rGiidiil -Ank.; Giirmedere rFethiye -M!.) 

3. Karasabanrn alag biiliimii. (Akprnar *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

cnel : Aynr boyda bigilen ekinlerden yaprlan arx.. Bugiin ihi enel yapnk. 

(Yukantrrtar +Yalvag, Gedikli r$arkikaraa[ag -Isp.; Danveren +Acr. 

payam -Dz.) 

qnomok r l. [+ en] 2. Yiintemine giire tohumluk mrsr, bufitlay ve karpuzqekirde[ini 

aegip ayrrmek. (Danveren fAcrpayam -Dz.) 

oEctmc r Qobanlann onuzlanna attrklan koleuz aba. (Beyee[iz *Fatoa -Or.) 

ong : [-+ cn] 

ongcnek: Qamagu yrkama lef,eni. (Kiilliik rlfilrr -Kr.) 

cn$ez I Brgak a$zlanmn diizeltil-eei ile ifelenmeeini saflayaa arag. (-To.) 

cngb I Krzgrn pilekiyi (mrsrr ekme$ni pigirmeye yqrayan toprak kap) gr&armakta 

kullanrlan bir ucu gongelli diler ucu hiirek bigi-inde denir areg. 

(Oilney rlkirdcro -Rz.) 

onig: [--+ eEiE -ZJ 

cnlcmok r [--r cn] 

ennik [ellik .2] : Orakla ekin biqerkcn son iig parma[a takrlan tabta koru. 

yucu. (Bcya[rl rUlukrEla, Ycnikt:ut *Aksaray -N[.; Baqkrqla *Karaman 

-Ktt.) 

[etlik -2] : (Kuzfrndrk, Iniinii -Ds.) 

enseri : Biiyik givi. (Dutlu yayla, Esncmez, Qepni *Es.) 

enteri : [.+ erteri -l] 

cntclcli: Dclikli bir ercze] 

ergen: Ccnellilcl, kuteal giinlcrder, krzartrlarak gocuklara daflntrlan kiigiik 

yufkalar. (Karacaviran 'Scydigehir -Kn.) I 

eriilemir: Hah tczgAhrnda kullanrlan cfiri dcmir. (Tokmacrk *Yalvag -Isp.) 

erifipi : Dokuma tezgdhrnda kullamlan aqrk san ip. (Tagprnar *Aksaray -N[.) 

erikiseg : [+ ersek] 

eriq : Ilasrr otrrrrdan yaprhn ip, (YuhnnkaErkara 'Yalvaq -Isp.) 2. IIah ve 

kilim tczgihlanndaki atkr iplikleri. (-Uq.; Yenikent *Aksaray -N[.; 

erigteli: Bir gorap motifi. (Ycqilova *Aksaray -N[.) 

erkek (I) : Ortasr qrkrntrh rende, (*Mudurnu -Bo.) 

erkek (II) : Semerlcrde kancrk a[aca gcqen ucu sivri a[aq. (Yeqilkiiy *Ge. 

lenclost -Isp.) 

erkekgullcp: Kaprrrrn igerden kapatrlmasr igin, igine diqi gulep gegirilen 

baq tarafi drlik iri givi. (*Yalvac -Irlr.) 

crkekkrlavrrz : Sornunlara cliq agmakta kullarulan piirtiiklii qelik arag. (*Ak. 

saray -N!.) 

erkekmenteqe : I\L:ntcrsenin sirti ycri. (Akqaqar rYalvag *Isp,) 

erkekiizek: Arabalarrn arka btiliimlcrini iin biiliimlere baflayan ilemir. (Yukankagrkara 

*Yalvag -Isp., *Bor -N[.) 

erkekgakr : Kirrucnin a[ag kanatlarr. (Sagrkara *Islahiye -Gaz.) 

erkektrfil : 'l'alrtalarda kabartma siis yapan araq. (,\kbag *Giidiil -Aok.) 

ermil: Ka[ru tekerlerinin giibe[ine konan dingilin geqtifii kiigii], demir boru, 

(*Yalvag -Isp.) 

ereek [orikrneg] r Ifrr ve kshn kcnlrlr }akrr kaplarl tutmokt& kullarulqn 

arns. (iDir"rik *Sv.) 

[erikrscq] : (']'alvaq -Iep.) 

erein : [+ eqiin] 

65

66 

ersiin: I{amur teknesinde kalan hnmurlarr temizlemck igin kullamlan afrz 

yanr keskin iiggen ya da diirtgcn bigirnintleki, kazrma biilitrniiyle ince 

saptan olrrqan dcnrir aygrt. Razcrr tlcmir sapa a$ag bir clqek gcqirilmck' 

tedir. (Giilltlce *Giimiiqhacrktiy -Ama.) 

ertori [enteri] r l. Erkek giimlefi. (Yuharrdinck' Bcykiiy *$arkikaraafa9' 

Avgar *Gclcndost -Isp.; Yaylan [rcnkiiy -Ea.) 2. [9 asta"h kadrn giysiei 

(Meyvebtikii rGtdiil -A"k.) 3. Ugctek. (Kiitiirnck *Gelendost -Iep.) 

eryenilo: Teneke turp rendesi. (Hacrlar *Gtdiil -Ank.) 

escn : l. Ka$m ilingili. (Kiigikkabaca *Uluhorlu, Agafrilinek '$arkikaraa[aq, 

Akgnqnr 'Yolvag -Inp.) 2. Tckcrlcklcri ile birlikte ka$nr

6B 

fevgiin] : (rAlucra -Gr.) 

evgin : [-+ egiin] 

evgirmek: lkiy" katlanmrq yiin iplifii biikmek, (Yenikent rAkaaray -N[.) 

evlun : [-+ egiin] 

evqiin : [--+ evein] 

eyilemir : [+ iyidemir] 

eyilemiir : [-+ iyidemir] 

oye :'Kayrfrn iskclctini olu{turon ufaqlar. (Yenice *Gelcndost -Inp.) 

cycf : l. Slban okunrrn ucundnki dr:nrir hnlka. (Bar;krgln tKaramarr -Krr.) 

2. Slban, krzrk, arnba, pulluk ve diiveni boyunduru[a baglamak igiIr 

kullamlan, uq krsrmlarr birbiri iizerine oturmug elips biqiminde a[ag. 

(Yeqilktiy rGelendost, Ortayazr *Senirkent *Isp.; Urkiitlii, Bucak -Brd.; 

*Kemalpaga 

-Iz.) 3. Ka[m ve arabalara yiiklenmig eaplan, diizgiin 

tutmak amacryle ba$lama iplerinin arasrna konan, elipe bigiminde a[ag. 

(Beylerli *Qardak -Dz.) 

eyertnrek: Tarla ve bahgeyi bozmak. (Kadrobasr *Giialiil *Auk.) 

eyidemir : [-+ iyidemir] 

eyig [e[eq] : l. [-+ e#s -f] 2. Pigmekte olan ekme$i gevirmeye yarayan demir 

arag. (Qerkczgiizeli, Beyceli rFatsa, Alibey -Or') 

[egeq] : (Kuzkiiy *Akkug -Or.) 

eyme (I) : Kapr kilitlenirken kilit dilinin iqine geqtigi demir tiirpii. (Qokcalar 

*Boziiyiik -Bil). 

eynre (II) : Saplarrn drgan tagmamaor igin ka[nrnrn iki yanrna iirillmiig frn' 

drk dallarrndan yaprlan set. (Beyce[iz *Fatsa -Or.) 

eymeg ! Bastona benzeyen deynek. (Yegilkiiy iGelendost -Iep.) 

eymir : Ka$m tckerle$inin giibe$inin iginde bulunan kiiqiik demir boru' 

(Karacaviran *Scydigehir -Kn.) 

eyre: Ka[nr vc rt urabnllnntn yon taroflsrrnale bulunnn tlik kazrklann iizc' 

riue gakrlan yatay afiaglar. (Kadrobaero Garibge ']Giidiil' Ilhan 'Ayag 

-Ank.) 

oyrenrle: Rende. (Garibqc, Akbag rGiidiil -Ank') 

eyaan ! [-+ eyecn] 

cysen [ebsan, eys&n, i[sen, iyaan] : Kafnrda iin ve arka tekerleri birbirine 

bafilayan demir dingil. (Kaihobasr *Giidiil -Ank.; Gedikli r$arkikaraa[ag 

-I'P') 

[ebean] : (Seyfikiiy -Kii.) 

[eyaan] : (Garibge, Meyvcbiikii *Giidiil -Arrk.) 

[i[een] : (Apsan rAksaray *N[.) 

[iysan] : (Yurtbeyi *Qankaya -4"k.) 

oysiran : 1. [-+ uuan] 2. Ocaktan kiil almakta kullamlan arag. (Dofirmcn. 

dere -Af.) 

ozinti : Artrk eabun. (Eenemez, lniinii -Bil.) 

F 

fakiriiLliiren : ilgiincii aclh sigara. (Yukantlinek r$arkikaraafaq -Isp.) 

falaka : l. Arabayr atlarrn qekmc kayrqlanna bafilamakta kullamlan tahta 

araq. (llvash --Uq,; Ortnytzr *Sr.rrirlicnt -Isp.; Sarrkiiy *Boyqehir -Kn.; 

Yr.likrnt, *Alisurny; tl}rr *N[.) 2. At tliivtrirxlc zilr:irlc uygrn atn Lu[lamafa 

yarayarr l!ag, ve denrirdt,n yaprlmrg bUliim. (Yurtbeyi rQankaya 

-Ank,) 3. Qift siiren hayvamn kogumlannr pullu[a bafilayan araq. (*Ke. 

malpaqa -lz.) 

falakagarr$r: Falnkayr tutan demir, (*Bor -N[.) 

farekuyrufu I l. Anahtar delifti gibi kiiqiik delikler agmakta kullanrlan ince 

tcst(rrc. (*Yalvag -Isp.; -Mr.; *Aksaray -NE.) 2. Qiliugirliktc kullamlan 

incc vc yrrvarlak e[c, (*Senirkent -Isp.) 

farmng: Odatla yataklann yrgrldr[r yer. (Bo[az *Susuz -Kn,) 

faeal: Toprak dam yaparken kullarulan iqi dolu, yumuqak kamrg. (Yenikent 

*Aksaray --Ng.) 

faeln : Kabak tathsr. (*Yalvaq -Isp.) 

fener : l. Dclirrnenlertle iist tagrrr baltacrf'rna ba[h olan ve bufdayrn taglar 

arasrna dtikiilmcsini sa$layan kafes bigiminde bir arag. 2. Saat garkla. 

rrnrn bir ucunda bulunan kalrn digli. (-Brs.) 

fengire : Diirt tahta kanath ip biikme aracr. (Akbag rciidiil -Ank.) 

frgrbrga[r : Uq vu dip krsrmlannda, brgafirn afrz krsmrna dik, birbirine paralol 

iki a[nq sapr bulunnn vc a[ng egyalar yapmakta kullamlan iizcl bir 

arag. (I)r:rckurrr:ulu'Giircl: *Gr.) 

frllu : Ycltlefiirrncninin lcanatlan. (Aslanh -Kii.) 

frnihkcr : Kazak ve fanilalarda giiriilen bir motif. (*Yalvag -Igp.) 

frnitkgit : Kenar krsmr frndrk dallanirrn birbirlerine iizel bir biqimde gegirilmclcri 

ilc yaprlan iki tekcrk:kli eaman arabasr. (Gazelyapr -Kii.) 

fudiindii: l. Yularrn atrn gene krsrmna rasthyan yerinde bulunan demir hal. 

ka. (lAksaray -NC.) 2. Demircilerin vida siikmede kullandrklan orta 

krsnu dirsekli arag. (*Aksaray -NE.) 3. Hayr-an zincirirrin dolagmasrm 

ijnlemek iq,in zincire talulau iizel halka takrmr, (llyash -Uq.) 

frrfu r Ortasrnda iki delik agrlmrg olarr taErn deliklcrindcn ip gegirerek yaprlan 

bir gocrrk oyunca$. (Derckiiy *flluborlu -Iep,) 

frrfirik [frrrlilak] : 'Iopag. (Qaglayan -Kr.) 

[fuildnk] I (rSenirkent -Isp.) 

fuilrlak : [+ fufirik] 

frrrngiinrbeai : Ya$r haghag ekme$i. (Yukarrkagrkare rYalvag -Iep.)

70 

finnkliroeu r lrrnrr tcnrizlcmokte kull'nrlun ucu bczli tleynrk. (y.ykrl rGerzc 

-s".) 

frlag [frelak] : Yuvarlak hamur tathsr. (Garibqe *Gtidiil _Auk.) 

[fielak] : (Ihca rAyag -Ank.) 

fislak : [.-r frlag] 

f*trkh gorup: Uzerintlc fietrk nrotil'l:ri bulunul, bt:g rnillc iirii6n gorup. 

(Yegilova'Akearay -Ng.) 

frgdrlk : [-+ frggurk] 

frggrrk fiaihLk] : Diidiik. (Egmcyazr -Kr.) 

FrgihhkJ : (Kayahk .Susuz -Kr.) 

frEkrtr r A[ag su testisi. (Kandilli rBoziiyiik 

-Bil.) 

fita ; l. Kraa pagah kndrrr donu. (Yukandinck r$arkikaranfi.g 

-Isp.) 2. IIn- 

, rnam pegtr:mah. (rScnirkcnt *Isp.) 

fitga : [-r fitgel 

fiilanoca$r: selze fideei yetigtirmck ir;in hazrrranan fidc yastrgr. (Igrklar 

'Bornova -fz.) 

figfi: Zurna dili. (Ure[il -Kii.) 

fileli: Av Qantaernrn arkaarndaki krsrm. (Kan

72 

gofete Bagsalam&sl: Domatcs, biber vo yumurtarutr birbirlcrine kangtrrrhp 

krzartrlmasryla yaprlan bir yemek. (Arelando$mug *$arkikaraa$aq -Isp.) 

gaga: Qorap qiginin ucundaki kertik. (lniinii -Bs.) 

gagala: Ortasr bog yuvarlak tandrr ekmefii. (rSusuz -Kr.) 

gagmoku: Kafmmn iskeletini oluqturan (Y) bigiminde iki a[ag. (Aga$rilinek 

iYalvag -Isp.) 

gat ttt : Elma, armut vb. gibi meyvalarrno iizerinde kurutulduklan yer ya da 

iirtii. (Dardere xBoziiyiik -Bil.) 

galafatilemiri: Kayrklarda meydana gelen yanklann arasrna pamuk sok' 

ma[a yanyan demir arag. (Gengali *Senirkent *Isp.) 

galak: Dc$irmendc su ayarlama diizcni. (Ziyerc -Ama.) 

galag: Eski ayakkabr. (Biiliikbagr *Selim -Kr.) 

galbir : [+ halbur] 

galgrn (I) : Geniq burunlu ayakkabr. (Bozalan rBoziiyiik -Bil') 

galgrn (II) [kalgrn] : l. Krl goban gorabr. (Mamatlar fEfridir -Isp.) 

[kalgrn] : (*lluilurnu -Bo.) 

2. Yiin ya da tiftikten yaprlmrg erkek qorabr. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

galilugop: Kaprda kilit dilinin grkacafla yere gahrlan demir parqasr. (rYal' 

vaq -Isp.) 

galilrrm: Bahge ya da ba[ kuliibesi. (Yegilktiy *Gelendost -Isp.) 

galem (I) : Dokuma tezgAhlarrnda kullanrlan uglan topuz bagrnr andrran, igi 

oyuk ve iizerine ip sarrlan arag. (Kanililli rBoziiyiik -Bil.) 

galem (II) [kalem (I)] : Taq yontma aracr. (rRefahiye -Ezc.) 

[kalem (I) -2] : (Senir -Af.) 

galerik: Pantalon paqasrna yaprlan sufle. (*Aksaray -N[') 

galgriLgaran : Tahteravalli. (lniinii -Es) 

galgug: Topraktan gi[ilem aiikmek iqin kullanrlan ucu siwi direk. (Kadr" 

obasr iGiidiil -Ank.) 

gahg : [+ kahg] 

gahp: l. Ayakkabr yaprmrnda, ayakkabrya bigim vermek igin kullamlan 

afag kahp. (rAksaray -BE.) 2. [+ kahp] 

golkan : ,Tekerleklerin igeri kagmamasrm ea[lamak igin kafim dingillinin 

uygun krsrmlannda yaprlan giEkiulilt. (Qaltr 'Gelendo;t -Irp.) 

gollangug : At arabalanmn ilingillerini iizek'e bagllayan diirt e$ri a[aq. ('Mu' 

durnu -Bo.) 

gallo: Bir pathcan yeme[i' (Giiciilii *Yalvaq -Isp.) 

gellip : Ycmeni adr verilen ayakkabrlan yapmakta kullanrlan apag kahp. 

(-Kii.) 

galoa : [-+ koloa] 

gsma: Kayalarda diuamit yuvasr aqmakta kullanrlan demir arag. (Kumbet' 

Akprnar -Es.) 

I 

gsmgr: Kcpcnck, (llhan rAyag -Ank.) 

gamrda: Dtiven ile boyundurufu birbirine ba[layan afag pargasr. (Kagprnar 

'A[rn -El.) 

gamut: At boyundurufu. (Bo[az *Susuz -Kr.) 

ganat (I) : I\{erdiven. (Yukarrkaqrkara *Yalvag 

-Isp.) 

gsnut (II) : Qnrk arlr vcrilcn ip Liihrrrc aracrruu tliirrcn krsrnr. (0rkiinlii aqircti, 

Gedikli r$arkikaraaf,aq -Isp.) 

ganat (III) : [+ 

kanat (III)] 

gancrgt€r : Tahtatla oyrrk agma[a yarayan arag. (Akbag *Giidiil -Arrk.) 

p;aucrker: Semerde erkck vc iliqi adr vcrilen iki alacr birlcAtiren yassr a$aqlar. 

(Ycqilktty *Gclt,ndost -fsp.) 

gancriizek: At arabalanmn iin ve arka krsrmlarrnr birbirine ba[layan uzun 

yassr dcmir gubuk. (Eskil .Aksaray -N[.) 

gancuilak : [-+ grcrilak -3] 

ganihl: Iqine erzak ve hububat konan yongalardan yaprlmrg biiyiik sepet. 

(Meyvebiikii, Ilacrlar, Akbag, Qukuriiren rciidiil -Ank.) 

gandirif I Karasabaru kayrg yardrmr ile boyundurufia ba$layan odun halka. 

(*Ispir -Erz.) 

ganet: Kulplu, a$zhkh su kabr. (-Kii.) 

gantarma: Kiicii gerqevelerini istr:nilcn yiikseklikte tutmaya yarayan arag. 

(Bckilli *$al -Dz.) 

gapecs I Bakrr kaplann iizcrine kapatrlan g;egmeli kapak. (Kanililli *Boztiyiik 

-Bil.) 

gapan ! Boyundurufun alt bi;liimii. (Yeqilki;y *Gelendoet -Isp.) 

gapsin I Mermilerin dibindeki ateq alan biiliim. (Yenikent rAksaray -N[.) 

gar : [.+ gaggoruilan] 

gar ameleei: Arag kullanmayan iggi. (.Yalvag -Isp.) 

garailabak: Arag kullanmadau ilabakcrhk yapan kiqi, (.Yalvag -Isp.) 

garailOqeme: Bir kilim tiirii. (Krzrlca .Bor -N[.) 

gsravat : Karyola. (-Kr.) 

gargtn : Obalarda ev yaprmrnda kullamlan 20 cm. geniqlifiinde dokuma kugak. 

(Krzrlca rBor -N[.) 

gnrilaai r Arnbalnrrn dingil uglarrrru tokrhrr gift yapralclr parga. (Bozalnn 


gariliye: Ayakkabrlarrn altrna siiriilcn siyah boya. (-Ank.) 

gareke: Krsa cepken. (rBoziiyiik -Bil.) 

garovlo [karovle] : Ayakkabr. (Adulrkuzrr, Akbag, Hacrlar lcUdiit -Ank.) 

[karevlo] : (Afqar rGildtil *Arrk.) 

gargaburnu : l. sabarlarrn ok kremrna qakrlmrg olan kancah demir. (Qukurtiren 

*Giidiil -Ank,) 2. Ug krsmr siwi olan yerli mentege. (ryalvag -Isp.) 

g&rgaga : Afagtan yaprlmrg gocuk oyuncag. (Giiney rlkizdere -Rz.) 

73

74 

gorgr r l. Bez yt du rrrcqin fi:q('klik. (-Kii.) 2. A[nq bnmthrk. (yukantlinek 

r$arkikaraa$aq 

-Isp.) 

gargordonu : [-+ gaqgorurlan] 

gann : Ellc yaprlan fanilyalarda giiriilen bir motif. (Ycnikent rAksaray -Nf;.) 

garrngolam : [-+ golan -2] 

garipiililiiren: Ugiincii adryltr amlarr srgara. (Yukarrtlinek *$arkikaraafiag 

-r.p.) 

gsrpuca: Elle yaprlan demir r;ivi. (Esnemez, Erenkiiy -Bil.) 

gartalag: Yrrfka. (Adahkuzu *Giidiil 

-Ank.) 

gartalak : Araba tekerlefinin aynr yerde diinmesini safilamak arnacryle din. 

gile gegirilen halka. (lBor -BNE.) 

gaeavmk r Tahta givileri gakmadan iince, ayakkabr kiieelesinin gereken yerlerine 

delik agmak igin kullanrlan araq. (.Aksaray *N[.) 

gnrrkbilrek I Illmrrr tntlrn, (Alrrrhkuyu .I.laynrnnn 

-Ank.) 

gaekr: Semer afaglanru scmere ba[layan ip. (.Yalvag -Isp,) 

gaanaf r Harmanda aapr toplamafa yarayan arag. (rsrrsuz -Kr.) 

gaenak : [..+ kasnak (I)] 

CaE (I) : [+ kae (I) -r] 

gne (II): [-rknq (II) -U 

gag (III) [kag (III)] : Diivenin iiniindeki kall.k l.srm. (Qaltr isiiBiit 

-Bit.; 

Oklubah -Es.) 

[kag (III)] : (Yukarrkaqrkara -Isp.) 

gagacr : [-+ kaq (U)] 

gaggana : [..+ gugane] 

gaggordanr : [..+ gaggorudan] 

gaggoruilan [gar, gaggerilanr, gargordonuo gaglama] : Toprak tlamlardaki 9rklntrh 

biiliirn. (Qukuriiren, Garibqc, llhan, Kndrobasro Kanrurrlar .Giidiil 

-Ank.) 

[gar] : (Yurt]reyi rQankaya 

-Auk.) 

[gargordonu] : (Ifacrlar rciidiil 

-A"k.) 

[gaggerdanr.l : (Adahkuzrr *Gtdiil 

-Ank.) 

[gaglama] : (Afqar, Boyaho Qa[a rGiidiil, Ihca rAyag -Ank.) 

gagrk: Defirmcnlerde sepet arh verilen depodan diikiilen zahireyi devamtr 

ve d{zenli olarak de[irmen tarslarrnrn arasrna aktarurak iigi.itiilmesini 

saflayan arag. (Yegilktiy rGclendost 

-Isp.) 

gaglama : [-+ gaqgoruilan] 

gagmin : Ipekli kadrn kumaqr. (Gelintaq ryalvaq -Isp.) 

gagoy r Kagag. (Baybara rselim 

-Kr.) 

gaguglagn: A[aq kab'fiundan yaprlan iig giizlii kaqrk kutusu. (Boyah .Giidiil 

-Ank.) 

gatalak : [.+ krrtalak] 

gatr! : Yo$urt. (Krrgiqeli *Susuz -Kr.) 

gotmer r [-r kutmer] 

gav (I) r Eski qakmaklartla fitil yerine kullamlan mantarlaqrnrg afag kiikleri, 

(Erenkiiy, Aelanlr -Kii.; *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

gav (II) : l. Tabak. (Biiliikbaqr *Selim -Kr.) 2. Kagrk. (Biiliikbaqr tSelirn -Kr.) 

gayaz.l. Semaver. (rTavganh -Kii.) 

gsv€lcto r Dabakhkta ilzerinile deri kazrnan kiitiik. (*Yalvag -Iap.) 

gaveleto gosasr ! Dabakhkta manda, er$r derilerini kazrmakta kullamlan 

arag. (rYalvag -Iap.) 

gavelete ustasr ! Derileri kazryrp temizleyen kimse. (rYalvar; -Isp.) 

gavgav: Masrra yapmakta kullanrlan igi oyuk bir bitki .(Grramqrk -Bil.) 

govila : Teli iirgii haline getirmekte kullanrlan demir arag. (tGerze -Sn.) 

gavlete brgaft: Dabaklhta derilerdeki eti temizlemefe yarayan tahta arag. 

(rBor -NS.) 

gavlu: l. Havlu. (Alcrh tDelice -Ank.) 2. KaLnca dokunmug biiyiik bag 

iirtiigii. (Alcbag, MeyvebiiLii'Giidtl -Aok.) 

gavrama [kawama (I)] : Orak. (Derekiiy *Uluborlu, Beykiiy *$arkikaraafaq 

-Isp.; Deliilyaa '$arkrgla -Sv.) 

[kevrama (I)] : (Senirkiiyii 'Sincanh -Af.; -Krk.) 

gavgtrma: Kadrn giimleklerindeki kapakh yaka. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

gavuk r Ev duvarlanntla egya koymaya yarayan boqluklar. (Yenikent *Akearay 

-N[.; Gtikmenlero Qatak, Gedikli, Krzrlafaq *Saimbeyli -Arta.) 

gaygr [kaycr] : Dikig makasr. ('Sueuz -Kr.) 

[kaycr] : (BiiliikbaEr *Selim -Kr.) 

gayilurna r [--+ kayilrrrna] 

gaygant (I) : Kiigiik, demir ttmrk. (Satrlmrg -Es.) 

gsygsnt (II) [kaygma -1, kaygana -2] : l. Un, 1'umurta vc yafla yaprlun as. 

(Akda! rGelendost -Isp.; YeEilyurt *llaymana -Ank.; Karacuvirarr 

'Seydigehir -Kn.) 

[koygana -l] : (Tokmacrk rYalvag -Iep.) 

2. Pekmez, un ve yafla yaprlan tath. (Giiciillii *Yalvag -Isp.) 

[kaygana .2] : (Baghgla rKaraman -Kn.) 

gayganak: Yumurta yemefi. (Eqmeyazr -Kr.) 

6ayr9 : Boyunduru$u eaban okuna baflamafa yarayan iikiiz derisinden yaprlmrg 

kemer. (Beya[rl *Ululogla -N[.) 

gepgevi : [.+ kayqevi] 

gay4llk : [-+ kayrgovi] 

goyma: Bir kilim rnotifi. (Qatak *Emet -Kii.) 

goyme: K0[rt para. (Qargalar 'Boziiyiik -Bil.) 

g&yn& s Kayrklann iin krsrmlannrn iki yamnda bulunan halka, (*Gerzr: -Srr,) 

gsyrak : l. Bileyleme aracr. (Krutkdy -Bil.) 2. Trrpan bileme tagr. ,-Biiytikdivankiiyii 

-Qr.) 

75

76 

gsytan: tlqetek adr verilen karln giyailerinin yakalarrna yaprlan srrma iglemo. 

(Yuknrrdinelc r$arkikaraapaq *Iep.) 

go;zake: Yakaer aqrk, krea etckli, kollu ve kenarlarr errma iglcmcli kadrn giy. 

sisi. (Celiktag rYalvag *Isp.) 

gozrl : Kr:qi kr}ndan yaJrrlmrq, guval iirrne[o yarayan iplik. (Dr:rekiiy *Iiqme. 

-Uq.; Kiiston -Dz,; -[,zm.; -To.) 

g&zuma : [.-+ kazmatrf] 

gtzztk: Tokmak siipiirgesinin orrasrddaki kazrk. (Giiciinkaya *Akearay -Ng.) 

Sccek : Iq gamagrrr. (-U9.) 

Iocenez [geqenc] : Ovcnrlirerrin nrka kremrna takrlan gomur sryrrmayr ynrayan 

kiiqiik yassr dcmir givi. (Ulucak .Egme -U9.) 

[gegene] : (Giirmedere *Iethiye -M[.) 

focgore: Harg, gamur, kum taqrmakta kullamlan teskere. (Biiyi&divankiiyii 

-Or.; Beycefiz *Iatsa -Or.; rGiiriin -Sv.) 

gegek: Seyyar rncrdivcn. (-Or.) 

flogene : [+ gecencz] 

gcagi [geggilik] : Erigin arasrna gegirilerek dokunan iplik. (Yerrikent, Yegil. 

ova, *Aksaray, rBor -N$.) 

[geggilik] : (Yegilova *Aksaray -N[.) 

goggilik: [--+geggi] 

gogme ! Iki tahtamn erkek ve digi krsrmlanmn yardrmryle birbirlerine tuttumlmasr. 

(Oklubah, *Iniinii -Es.; rAksaray -NE.) 

gad: Otobiielerin drg lietiklerinde meydrna gelen yarrklau kapamak igin, 

yangrn iq krsmrna konan lAstik parga8r. (Kiimbet -Ee.) 

Sodoli: Sabanrn toprak iginde az ya da qok derin iglemeeini ea$ayan ok 

iizcrindr:ki giviler. (Bcyafrl rUlukrgla -Iep,) 

lnlsvlu [ceilavlrr] : Sabamn okunu boyundurufia bafilayan afag givi. (Ka. 

manlar *Giidiil -Ank.) 

[ceilavlu] : (Boyah *Giidiil -Ank.) 

godik l Brgak gibi kesici aygrtlann a[rz krsr-lannda, zamanla ortaya qrlcan 

gentikler. (Zeyve tSii$iit -Bil.) 

godiig : Bahgenin giriE yeri. (Adahkuzu rGiidiil -Ank.) 

gage [gegek] : l. Meyvc dallarrnr eymck ya da davarlan yakalamakta kullarulan 

ucu gengelli errrk. (Alayunt -Kii.; Adahkuzuo Meyvebiikii *Gtdiil 

-Ank.) 2. Saph, eaparz a$ag ya da demir qengel. (Alayunt -Kii.; Meyve. 

biikii, Adahkuzu *Giidiil -Ank.) 

[gegek] : (Beyceli *Fatsa -Or.) 

gogok r [+gege .2] 

Io5ome: Kamyon kasalarrna galirlan ucu hvnk givi. (Karakiiy -BiI.) 

golbore : l. [+ gelberi (I) -1] 2. [+ gelberi (I) -2] 

gelberi (I) [gclbcre -1, gclbere -20 gelveri] : l. Frnndan, ocaktan, kiilhandan 

ateg, kiil gckmektc; nuerr, ltufday, firrdrk vb. firrna Biirrnek, qevirmak 

vo grkarnraktt krrllnmlan uzu. s'Ph dcmir, afag ya tla her ikisinin hirlcrsirnirrdcn 

yaPrlrr'g arag. (Ktikr: rG*Lrndosto Giinenkiiy -Isp.; Kara. 

caiiro.n, Sofca -Kil.; Karakiiy *Bil,; *Gurze -Sn.; -To.; rRcfahiye -Ezc.; 

+Ciidiil -Arrk.) 

[gelbere -l] : (Qruarh *Qarqamba *Srn.; Salman rAkkug, $erkeqgarezi 

*Fatsa, lIahrnutiiren -Or.) 

[gelveri] : (*Aksaray -N[.) 

2. Ekin, mrsrr, bufrlay, fi'thk ka'qtrrnrakn ckin yrfirnakta kullumlan 

trrrrrr[n lu.nzcr truq. ((]iilliicr: '(Jiirrriir,lrlcrkiiy *Ama.; Ncfsikiisr:li *Uynesil, 

I)crckuEcrrlu rGiirclc -Gr,) 

[gelbere -2] : (Beyceli rFatsa -Or.) 

[alberi] : (Scydali, Iniinii -Es.) 

3. Afaqlardarr dal koparmakta kullamlan araq. (*yalvag -Isp.) 4. Un 

gekmr:ktc kullamlan uzun s:rph talrta urag. (Dercyazrcr *Alaca _Qr.) 

gelberi (II) : Scbzc vo tiitiin kanklan aqmaya yarayan tlcmir aygrt, (rKe. 

malpaqa -12.) 

gelberi (IIl) : Dcyncklerden yaprlma agrlrr, kapamr qamaqrr kumtma aracr. 

(Giincy *Ikizdere -Rz.) 

gelberi (IV) : At arabaernrn altrndalii ufaglarr ]raflayan tlemir. (Giilbagr 

*Qankaya -Ank.) ,rr I 

gellirek: Kafimda, yiiriiklcri destckleycn a[ag dirok. (Ulucak rEgme -Ug.; 

Yukankagrkara'Yalvag -Isp.) 

gelenvaran: Dokuma tezgilrlannda iplerin kanqmasrnr iinleyen aflag diizcn. 

(Snqrktra rlrlnhiyc *Gaz.) 

gelcp : [--+ kclep] 

gelcte : Bnyiik guval. (Klrtal -Iis.) 

gelgel : Gclirrlerin baEla'na takrlan taq. (Esnemcz, Iniinii, Siifiiitiizii -Es.) 

gelif: [-+ kelif (I)] 

gelig : Tag ba$evi. (Garibge rciidiil -Ank.) 

gelinkagr: Bir kilim motifi. (Qatak +Emct -Kii.) 

gelintacr : Yazma oyasr. (Giiciillii *Yalvag, yaseriiren asenirkent -rap.) 

gelinye: Tahtaya qizgi gizmekte kullamlan tahta arag. (rAksaray _N!.) 

gelveri: [+gelberi (I) -f] 

gclvir: [-+ halbur] 

gem : Diiv.n. (Yanrz r$avqat *Ar,; Krrgigcfii *Susuz; Kartkale rQrldrr *Kr.; 

Yukanbozkrryu rKadirli *Atla.) 

gcmo I Kiiqiik afaq kirkit, (DiEkaya *E6mer -Uq.) 

gemek ! Agaqtan badem diigiirmek iqin kullanrlau uzun sopa. (*senirkent 

-Itp.) ( 

77

78 

gcnrinti: Diiveni boyuntlurufa bo[layan a!a9 ok. (-Sv.) 

gemiyo: Yaprlarda, gamur, kerpiq, harg vb. tagrmakta kullanrlan teekere. 

(-K"s.) 

gergep: Ayakkabr giviai. (Azot -Kii.) 

geprelemek : Atlan gebere ile tcmizlernek. (Yenikent fAkearay -N[.) 

gerdan: Boyunduruiun alt krsmr. (Giiciinkaya 'Aksaray, Krzrlca *Bor -Nf,.) 

gerdane: lbrik kapafirm ba$nyan diizt:n. (tAksnray -N[.) 

gerdel : Igind stit sa[rlln hclkc. (Iqrklar *Bornova, tKcrnnlpaqa -lz.) 

gerevi [geru] r tJcrr kcndili[inrlcn direr:kli rnryvc toplamn srrr[r. (rltrspiyc -Gr.) 

[geru] : (Derekugculu *Giirele -Gr.) 

gorgi r Arabpnrn iikiizlcre qarpmamaernr ea$amak igin, hayvanlann arkasrna 

konulan afag parqasr, (*Susuz -Kr.) 2. Uzerindc deri krrrutulan tahta. 

(*Bor -N[.) 

gerinti: Orak. (rGiiriin -Sv.) 

geri (I) r Dgik. (Qanksaray rgarkiknraafag -Iap.) 

geri (II) : Fazla Baman tagrmak igin arabalann yanlanna konon tahtalar. 

(Baqlogla *Karaman -Kn.; Yenikiiy rAksaray -N[.) 

geri (III) l. Kagru ve arabalartla saman tagrmak igin kullamlan krl ya da 

yiinilen yaprlmrg yaygr. (A-kqaqar tYalvag -Isp.; Kiisten, Ulucak *Eqme 

-Uq.; *Bmirda[ -Af.; Yenikerrt rAkaaray -N[.; Bagkrqla *Karaman 

-Kn.) 2. Diirt parga gerevil 

gerii!1 Ocakh!'a kazan asmala yarnyan dernir arag. (Esat Qiftli[i +Terme 

-s-.) 

gesi: Qamagr t Bugiin gesileri yuihrm, (Gedikli *$arkikaraa$a9 -Isp.) 

geair: Haerr yaygr. (Krgige[i .Susuz -Kr.) 

geei yeri: Qamaqrr yrkanan yer. (0zgiiney *Yalvag -Isp.) 

geve (I) : Ka$m tekerinin drgan firlamamasr igin, dirrgil baqrna gegirilen 

dcmir qivi. (Qaltr 'Gelendoet -Isp.) 

gevo (II) : IIth. (rSuauz -Kr.) 

govele: l. Sabnn okunu bo)rundurufia ba$layan a[ag givi. (rQarduk -Dz.; 

-tsrs.) 2. Koqum hayvanlanru sabana ba[lamakta kullanrlan afaq pargasr. 

(Senirkiiyii *Sincanh lAf.) 3. Dam yaprmrnda kullamlan a[ag. 

(Dodurga rBoziiyiik -BiI.; Eenemez, Erenkiiy, lniinii -Es.) 

goven: Dam direklerinin flstiinq yerlegtirilen ralrta af,aq. (Qalh, Yaylacrk 

tBurhaniye -Ba.) 

geveno l Harnrurr oiipiirgcei. (Karacaiiren -Kii.) 

gover (I) : Arklurdan tarlaya su ulagtrran kiigiik su yollan. (Yenikent rAlt- 

' Earay -N[.; Adahkuzu *Giidiil -Ank.; Giizelyurt .Hekimhan -Ml.; 

'Giiriin -Sv.) 

gever (II) : Bir eu iilgiisii : Bir geoer su aet. (Giizelyurr rHekimhan -Ml.) 

geverse I Kalaylama srrasrnda meydana gelen kalay diikiintiileri. (.Aksaray 

-N[.; 'Haymana -Ank.) 

gcrzeze tablasl : Kalay yapmakta kullamlan araqlann tagrndrf,r teneko kup. 

(-T".) 

goz, (I) : Ayakkabrlann kiieeleainde aqrlan dikiq yeri. (.Yalvag -Isp.) 

goz (II) : Kirman ya da tengerek adr verilen yiin biikme aracrmn gubuk 

liusmr. (Mamatlar rE$ridir -Isp.) 

gozemek: Balkon. ('Kulp -Dy.) 

grbal: Duvar yaprmrnda kullanrlan qakrl tagr. (Yavuzkiiy -Ar.) 

grbra: Iki kulplu testi. (.SttEiit -Bil.) 

grcl [grg] : Duvar .yaprmrnda iri taglarrn oynamamalanru sa$lamak ama- 

' cryle bu taglar srarlna eokugtunrlan el btyiikliifiindeki taglar. (Yavuzkiiy 

-Ar.) 

[gr9] : (Yavuzkiiy r$avgat -Ar.) 

grcrr r Qorap lSeti[i. (tnkdy -Kii.) 

grcrrdak [grncrrak, gancrilak] : l. Qocuklann ug krsrmlanna sgrlaruk diin. 

diikleri, yere gakrlan bir kazrk iizerine oturtulmug srnktan yaprlmrq oyun 

aracr. (Sagrkarah ve Sankegili aEiretleri -Ada.) 2. Sahncak. (Erenktiy 

-Es.) 3. Tahterevalli. ('Tavganh -Kii.) 

[grncrak] : (tSenirkent -Iep.) 

[grncrrilak] : (Karakiiy -Bil.) 

grcrrilakh kainr: Tekerleri, iizerine kiimiir ve yafi siiriihniig dingili ile birlikte 

dtinen ka[ar. (Gengali rSenirkent -Isp.) 

iq

80 

grg : [+ grcr] 

grrt*: [kxLk (I)] i luce frndrlc {sllanndan yaprlan kiigiik iirme aepet. (Esat 

Qiftli[i *Terme -Sm.; Qaldere 'Akkug, Beyceli rFatsa -Or.) 

[krftk (I)] : (Salman *Akkugo Beyceli 'Fatea -Or.) 

grilua: Itri t kreag] 

grsac halknsr : Grsaca tutturulrnug olarr rltymirin ocafa diigmesini iinlemek 

amncrl'lc grsacrn kollanna ger;irik:rr domir halka. (*Yalvag -Isp.) 

gutr ! qrtitli bigirulerdc boucuk ya dl piitrczlcrdcrr yoprlmrg ahnhk. (Akpurar 

I Giinriir*hacrkiiy -Anra,) 

glstrrgoq : [+ kretrrgog (I)] 

gretum& : [-+ kretrrgeg (If)] 

grvgakh ip: Kiliur, palaz v.b. yaprrnrnrla kullamlan ip. (Yeqilova .Akearay 

_NB.) 

gryglda : l(cmarra bcrrzcycn yn1'h eaz. (Satrlmrq -Es.) 

grygrg : Af,rz krsmr gentikli bag brgafr. (Prnarbaqr tBornova -Iz.) 

grygry: Kt,ruau. (Balhk *Ee.; *Giidiil -Ank.) 

gryr: Tahta aralannr kapatmakta kullarulan grta. (Kurtkiiy, Karaktiy, Yezirhan 

-Bil.; Iniinii -De.) 

grylk : Quvaldrz. (Sagrkara ifslahiyc -Gaz.) 

gryprk : J"Iah dokunurkcn makasla kcsilcn pargalar. (Yeqilkiiy tGelendost 

*I"p') 

gibi (f) : I)olap rnanrlalr. (Giirniag r'I:rvrsanh -Kii.) 

gibi (U) : Saban okunun iikgcyc gireli[i oprk. (Ycqilkity rGelcndost -fsp.) 

giilal: Tr.l kafcsli bahk yakalama nracr. (Bulancak -Gr.) 

gilar : Krqhk yiyccclin saklandrfr otla. (Yenikcnt *A-ksaray -N$.) 

gililirgi r Siiynk gsn. (Muratdere *Bil.) 

gilindir : Kiigiik cl testisi. (Yukarrkagrkara +Yalvag; rScuirkent, Kiigiikka. 

baca *Uluborlu -Isp.) 

giline: Qrrbuklardan yaprlan dcmet. (Baqkrgla *Karaman -Kr.) 

girebi: Ucu karga gagasrnr andrran kiigiik balta. (Sonusa, Tagova -Ama.; 

Alibcy *Mt:sudiyc, Ilcyccli rllalsa, *Akkug -Or.; Dcrckugculu .Giircle, 

Ladik *Gr,) 

girellik : [-+ gireulik] 

girenlik [gircllik, kirellik] : Kilcr. (Yr:qilkiiy *Gelendo'st -Isp.; Oyaca rHayrnlna 

*Ank.) 

[girellik] : (Kiipiice rGiimiighacikily -Ama.) 

[kircllik] : (Yurtbeyi *Qaukaya -rlnk.) 

girgcl: Ilayvan yulan. (Qa$ayan *Kr.) 

girman I llububat harmam. (Bofaz .Sususz -Kr.) 

81

82 

gocr&tkr [kocuiirtii] : Yiirr kldur Laqiirtiieii. (Ccliptoq *Yalvaqr -Irp.) 

[kocaitrtii] : (Kiike rGelenrlost -Isp.) 

gocaboru : Ceviz alacr kabugundan yaprlan diidiik. (lllamatlar *Efridir -Isp.) 

gocaerk l [-*kocecrk] 

gocacug r [-+kocaclk] 

gocacuk : [--+ kocacrk] 

gocuk l Palto. (Ulufbey 'senirkcnt -Isp.; lniinii *Es.) 

god: Gazya[r tenekesi biiytikliifliinde afag hububat 6lqogi. (Kiilliik 'Ifdrr 

-K".) 

goilc r llalrnrn ortasrntlaki giil yn rlu nnkrqlar ornslntlnki bollukllr. (Qultr 

*Gelendost -Isp.) 

gofn: Nisan ayrnda geline vcrilen arma[anlarrn kondulu siislii sepet. (Gedikli'$arkikaraafiaq 

-Iap.) 

golan r [garrngolanre karrnkolanr] : l. Yiin halut, (Akdtf rGclcndost *Isp,; 

BagkrEla rKaraman -Kn.) 2. Scnrcrin yerirrdun o)'ntnrarrrasr iqin ege[in 

karnr ve kuyruSu altrndan dolagtrnlan kayrg ya da ip. (Yeqilkiiy rGelendosto 

Yukankagrkara rYalvag -Isp.) 

[garrngolanr] : (*Senirkcnt -Isp.) 

[korrnkolanr] : (Yukankagrkara "Yalvac -Isp.) 

3. Modcl yupmaktu krillurrrlan rcrrkli, diiz, ham ,sr:rit kcgr:k.r. (rYalvag 

*Isp.) 

golanhgemher [golanhyazma] : Qcvrcsine golan denilcn siis ,scridi gekihniq 

bagiirtiisii. (Hiiyiiklii *Yalr.ag -Isp.) 

[golanhyazrna] : (Iliiyiiklii *Yalvug -Isp.) 

golanhyazma : [golanhgemher] 

golaster: Biiytik tomruklan kesmckte kullanrlan iki agrzh testcrc. (Gedikli 

r$arkikaraafag -Isp.) 

golqrk (I) : f. Pamuklu cepkeu. (Tcpecik *Tavqanh -Kii.) 2. lg srrasrnda 

kola takrlan kolluk. (Yenikcnt *Aksaray -NE.) 3. [--r kolqak] 

golgak (II) : Iki ucuntlan yay Luflaumrg yiin atmil arilcrmn tahta krsrm. 

(*Yalvag -Iep.) 

golof [golop] : Genellikle iqine yofiurt konulan afag kova. (*Susuz -Kr.) 

[golop] : (*Posof -Kr.) 

golop : [-+ golof] 

golog : Papug ya da terlik. (Kayahk 'Susuz -Kr.) 

goltukalacr : Kalaylama srrasrnda, kaplann dibindeki pisliklcri temizlemekte 

kullarulan kiigiik a[19 parqasr. (rHaymnna -Ank.) 

goltukkaprer : Sofa kaprsr. (Yuklrrtrrtar rYalvaq -Isp.) 

gom; Yore gakrlan kazrk, (Krzrlca *Bor -N[.) 

gombil: Kiignk frgr. (-To.) 

gon ! Soba. (Saraycrk *Boziiyiik -Bil.) 

gont: Kraa darrr a[acr. (Kartkale *Qrlthr -Kr.) 

gonye: Araba yaetrf,r yaprhrken iilgii olarak kullanrlan tahta arag. (rBor 

*NE.) 

gop r [--+ kop] 

gor: Odun yrfrm. (Yegilkiiy *Gelenilost -Iep.) 

gora: Koyun ve kuzulann boynuna takrlan ceviz btyiiklii$iinile qan. (Yenikent 

*Aksar"y -NE) 

goaa : [+ koaa -l] 

goqa.n ! Kiigiikbag hayvanlann eafrldrg a[rl. (Gedikli $arkikaraa$ag -Isp.) 

[koq.u] : (Yeqilova Akoaray -N$.) 

gogat: Ev tavaur. (Krgige$i tSueuz, *Egmeyazr -Kr.) 

goglamak: Yiin iplifi ikiye katlamak. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

got : Beg ile oniki kilogramhk a$ag frnthk iilgeli. (Derekuqculu *Giirele -Gr.) 

gove : Haarr, semer v€ yactrk yapmakta kullanrlan bir eaz. (Yenicc rGeltrrrdoet 

-Iep.) 

govan (I) : Opsarun iivendireye gegmesini saflayan arka krsmrndaki bogluk. 

(Akgagar rYalvaq -Isp.) 

govan (II) : Koyunlann iginden yem yeilikleri a[ag oluk. (Tagprnar 'Aksaray 

-N[.) 

govannaSe r Tarla ya da ba$ evleri. (Kadrobasr rGiidiil 

-Arrk.) 

goyutrnag r Siizrne yo[urttan yaprlan ayran. (Garitrqe *Giidiil -Atk.) 

gozahkuqak: Piigkiillii kahn kugak. (Yeqilkdy *Gelenclost -Isp.) 

giib: l. Alurila haywanlann ba$andr$r yernlik ya da duvara galuh kiigiik 

afag pargasr. (Beyceli rFatea -Or.) 2. [--+ giibbasan] 

giibbaean [giib -20 giibii, giitbaaan] : Kafmmn arkasrndaki kalm a[aq. (Kamanlar, 

Kadrobasr *Giidiil -Ank.) 

[gtib -2] : (llhan *Ayag -Ank.) 

[gitbii] : (Afear rGiidiil -A"k.) 

lgtitbassn] : (Meyvebiikii *Giidiil -A"k.) 

giibede: Ifamur tather. (Ahrrhkuyu *Ilaymana -Ank.) 

giibek : Araba tckerleiinde dingilin gegti[.i krsmrn gewesi. (Ortayazr rSenirkent 

-Isp.) 

giibekhalkaer : Kafnr tekerinin ortasrndaki demir gember. (Yenikent *Akearay 

-N[.) 

gtibekketeei: Kalnr ve arabalarda giibefi daprlmaktan koruyan demir gember. 

(Yukankagrkara *Yalvag -Isp.) 

giibektaqr: Araba tekerlerinin giibefiine takrlan demir halka. (Eskil *Aksaray 

-NE.) 

giibii : [-r giibbaean] 

giibiik: Oyuncak bebek. (Akila[ 'Gelenilost -Isp,) 

giice: Tarhana yapmak igin hazrrlanmrg kaba un. (*Yalvag -Isp.; Ogkubah, 

Qukurhisar -Es.) 

83

B4 

giicek: Duvarlardaki afag kugaklar. (Gedikli .$arkikaraa[aq *Iep.) 

giigtiigiizel : Bir kilim tiirii. (Krzrlca .Bor 

-N!.) 

giiilo: Bulgurluk bufitlay. (Akbag .Giidiil 

-A"k,) 

giidiik: Silindir bigiminde B kilogramhk afiag iilgek. (rTerme -Sm.; Giilliice 

*Giimiighacrkiiy 

-Ama.; Alibey I 

-Or.) 

giifiiietiik : I{ayvnn orrtrna vurulan semerin diigmemeaini safilayan kayrg 

yn rlrr ip kolun. (rSonirkcnt *Inp.; -Ama.) 

giifiisliik (II) : Alt dcfirmcn tagrmn orrasmdaki dikdiirtgcn bigimindeki 

bdliim. (Kiiprii *$arkikaraafag -Isp.) 

giikcek: I.Iavrthn arkasrndaki renkli kege. (Sagrkara +Islahiye -Gaz.) 

giikliiayak: Bir quval deseni. (Saqrkara rlalahiye -Gaz.) 

glinrbe : l. Mayah ekmek. (Gengali rScnirkent, Yukankagrkara *Yalvag -Isp.) 

2. I\fayasrz hamurdarr kiil iginde pigirilen ekmek. (Ilamidiye rBolvadin 

-Af.) 3. [+ kiimbe -3] 

giimca (I) : Ifayvan tlcrisi iqinde kiilde pigirilen et. (Qokcalar *Boziiyiik -Bil.) 

giimeg (II) : Arr sepeti. (*Sii[iit -Bil.) 

glinder : Dam yaprhrken direklerinin uzerine konulan 8aman, ot, kamrg ve 

giip. (Kursan *Yalvag *Isp,) 

giinek [giiynek -20 kiingek] : Iq gamagur. (Akgagar *Yalvaq, Kiitiirnek rGe. 

Iendost -Iep.) 

[gdynek -2] : (Melwebiikii +ciidiil 

-A.nk.) 

[kiingek] : (rHassa -Hat.) 

giinen etmek: Kurak meveimlerde ekimden iince tarlayr eulamak. (Kiirkiiler 

rYalvaq 

-Isp.) 

1,10niimek: (giysi) Yanmak. ('Yalvaq -Iap.) 

glitbaean : [--+ giibbasen] 

[litlefe: Semerin arka kremrndaki gatal afiaca ba$anan ip. (Kamanlar rGiidiil 

-Ank.) 

gtltlek ! Patlangaca benzeyen bir gocuk oyuncafir. (Inhiear -Bil.) 

glltliik : Qocuklarrn yapu$ diidiiklcrin delikli krgmr. (Beyceli rFatsa *Or.) 

glltiigiimbe: Ycni do$an kuzu ve oflaklann korundu$u iietii dal ve toprak 

iirtiilii qardak. (Danveren *Acrpayam -Dz.) 

g0vegkoncaer: Giiveg kabrnr frnnd.an gekmek igin kullanrlan, ucuada demir. 

den iki kanca bulunan arag. (rGerze -Sn.) 

g{tynek [giinek]: l. Giimlek. (Akgadere *Giialiil, Yunbeyi tQankaya -Aa].; 

Yenikent *Aksaray -N[.; Bagkrqla *Karaman -Kn.) 2. [-+gdnek] 

glh r Bir dokuma deseni. (Sagrkara .Islahiye -Gan.) 

gllzarasr ! Tavan. (Tokmacrk *Yalvag, Kiitiirnek .Gelendost -Iep.) 

gllzo (I) : Yiin goraplara, iirmo yoluylc yaprlau yama. (Eancmez, lniinii -Ea.) 

gllzo (II) : l. [+ gdzocik] 2. Toprak damh evlorin tavam. (Qankraran Yulcandinck 

*$arkikaraa[a9 -Iep.) 

gdzecik [g6ze (U) .1, giizliik .3] : Duvarlartla igine egya konulabilmeai igin 

brrakrlmrq (yaprlmrq) bogluklar. (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

[gdze (II) .l] : (Derekugculu 'Giirele -Gr.) 

[gilzlilk -3] : (Akprnar rGiimii5hacrkiiy -Ama.) 

gilzelt f-+ gdzer) 

giizemek: l. Yiin qoraplarr iirme yeilrryle ynmamak. (*Yalvag -Isp.) 2. Iqi 

arlrnurr rlolu olrtn gtrlrrrr uIzrtr iirrrrlk. (l]cya[rl rUlukr".la -N[.) 

giizenek (I) : Kall,ur dclifi. (Yr:gilova fAksaray -NE.) 

gdzonek (II) : Turluk adr vcrilr:n gadrn oluqturan yan kauat deliklerindcu 

herbiri. (Tahtacr *Burhaniye -Ba.) 

gdzet fgdzelf : Savmlmup bufiday, arpa ya da nohutu ta$ vc aamanlardan 

antmak iqin krrllamlan btyiik clck. (Akqagar *Yalvag -Isp.; Abilaloflu 

tGerze -Sn.; *Gtriin -Sv.; Kadrobasr rGiidiil -Aok.; Emefil rPrnarbaqr 

-Ky.; Bcyafrl rUlulaqla -Ng.) 

[giizel] : (Beyccli +Fatsa -Or.) 

giizleme [cizcleme] : Ya$r yufka. (I'Iacrlar, Kadrobasr *Giicliil -Ank.) 

[cizeleme] : (*tr'Iutlurnu -Bo.) 

giizliik: l. At baqlrklarrmn giizlcre rastlayan losrmlarrna, hayvanrn yan 

kremrm giircrck iirkmesini iinlemck igin eklenen, iki kiigiik me$in parqa. 

(rYalvag *Isp.; Yenikent rAksaray -NB.) 2. An kovanrna yaklagrlrrken, 

baga gcqirilen delikli arag. (Qanksaray +$arkikaraa[aq -Isp.) 3. [-+ giizecikl 

gubutluk: tr[ere takrlan arag gantasr. (-Bil.) 

guilel: Tarhana yaprmr srrasrnda kazandaki srvlyr karagtrrmak igin kullanrlan 

sapr yuvarlak, ucu ya66r gomak. (Giilliice *Giimiiqhacrkiiy -Ama.) 

gufa [kufa -l]: Kulplu su tagrma frqrsr. (Derckugculu rGtircle -Gr.) 

[kufa -f] : (Kandilli rBoziiynk -Bil.) 

gulak: L Siiriilcn topra[r yana yatlrmaya yarayan pulluk ya da eaban dcmiri. 

(Agnfirdinck l$arkikaraafng -Isp.; Kartal -Es.) 2. TopraS yana 

yatrrmak iqin okla iikge arasrna takrlan gatal a$ag. (Aga$dinek *$arki. 

karaafag, Akilafi *Gelendost -Isp.) 3. Yan kayrglann hamuta talcrldr$r 

hsrm. (*Senirkent -Isp.) 

gulbo (I) : Balta ve keeer aapr. (Yukanilinek *$arkikaraafiag -Iep.) 

gulbo (II) : Ya[murdan korunmak igin yaprlmrg kiigiik kuliibc. (Qepni rBoziiyiik 

-Bil.) 

gullap [gullebr gullep, kullep, kiitlep] : Kapr mcntegesi. (A-kbag *Giialiil -Ank.; 

Yenikcnt rAksarny -N[.; Balhlla fKaraman -Kn.) 

[guUeb] : (Biiyiikdivan *Qr.) 

[gullep] : (rYalvug -Iap.) 

[kullep] : (Qa$ayan -Kr.) 

[kiillcp] : (Er.mcynzr -Kr.) 

B5

B6 

gullob : [--r gullap] 

gullep : [..+ gullap] 

gulluk : Kumag iizerine baerlmrg diifiiin davetiyesi. (Bagkrqll *Kararnan *Kn.) 

gundak (I) : Arabalarda dingilin iistiindeki a$ag krsrm. (Krzrlcasii[iit *Banaz 

-uE.) 

gunilak (II) ; Mrsrr saklarulan yor. (0ticiinkaya 'Aksaray *NE.) 

gunut: Kamgr. (Eqmeyazr -Kr.) 

gupa fkupe] : Su bardagr. (Yukarrtlinek *$arkikaraafiaq -Isp.; Kadrobasr 

*Giialiil -Ank.) 

[kupa] : (*Yalvag, rSenirkcnt -Isp.) 

gurak : Keklik avrnda igine kafesiyle birlikte keklik saklanan ta$ yr[lnr. 

(Tokmacrk iYalvag -Isp.) 

gurgun : l. Kaim. (-Kr.) 2. Okiizlc Ar:kilcn diirt tekerli araba. (Tagdefirmen 

*Qrl&r -Kr.) 3. At arabasr. (Taqdc[irmeu +Qrldrr, Eqmeyazr -Kr.) 

gurmtctk [kurbacrk .2] : Su dtiqcmcci|rrinin krrllandrklan su saati anahtarr. 

(Laein -Es.) 

[kurbacrk -2] : (Inhisar -Bil.) 

gursak (I) : f. Boyrndum[un ortasurl gakrlan talrta pargasr. (rlrsafrtlinr:k 

r$arkikaraafag, Mamatlar *E$ritlir -Isp.) 2. Kayrkta kiirek gcgirilen 

tahta grkrntrlar. (Yenice rGelendost -Isp.) 

grrreak (II) : f. lnsan midesi. (Gcdikli *$arkikaraufaq -Isp.; AkLaq *Gtid.iil 

-Ank.) 2. Kug mitlcsi. (Yr:nicc 'Ot'lendost -Isp.) 

grrrt: Kadrn goraplanntlaki kurt biqirnintk:ki motif. (Ytnikr:lt "Aksaray 

-NE.) 

gurum l Ev gatrsr. (Afgar iGelendost -Isp,) 

gurut (I) : Ayranr koyulagtrrmakta kullamlan kap. ('Susuz -Kr.) 

gurut (II) [kurut] : Siizme yofiurt. (Biiliikbaqr rSr:lim -Kr.) 

[kurut] : (-Ama.) 

guskun r [->kuskuu]. 

gu"q r [kuq (II)] 

grrtnno [goqgano, gulcne, giigenc, krrgnnc, krrrrhane, krrrllrunll : lllkrr ya tla 

aliiminyum tcncere. (Kiigiikkabaca rUluborlu -Isp.; *'Iavganh -Kii.; 

rAksaray -N$.; rKaraman -Kn.) 

[gqg.oa] : (*Sueuz -Kr.) 

[g"geou] : (Giilliice rGiimiiqhacrkiiy -Ama.) 

[giiEene] : (Meyvcbiikii *Giitliil -Auk.) 

' [kugene] : (-Brs.) 

[kuqhane] : (-Ur.; -Kn.) 

[kughrna] : (EgmeYazr -Kr.) 

gugeno : [-> gugane] 

Su$ek: Gelin kemeri. (Bagktiy *Tavganh -Kii.) 

gutni [gutnu] I Bir tiir kaihu kumagr' (Giiciitlti rYalvaq -Isp') 

[gutnu] : (Arok .*$arkikaraa[aq -Isp') 

gutnu ! [-+ gutni] 

guyi: [+kuyu] 

guyruk : [..+ kuyruk] 

!oa,rf. [guzuluk, kuzuluk] : Qalrdan yaprlrna ofilak a[r1. (Giikmenlero Qatako 

Gedikli, Krzrlafiag tsaimbeyli -Ada') 

[guzuluk] : (Tokmacrk *Yalvaq -fsp') 

[kuzuluk] : (Yenikent rAkearay -N[') 

guzuluk: [+guzluk] 

giiblef : [+ kiipii] 

giiblefe : [-.r kiiPpl 

giicii: [+kiicii -l] 

IiiAuf til : Ya[ siiiiilerek yenen kiisiik ve kaln ekmek' (Karacaviran *Seydi' 

qehir -Kn.) 

giiiliik (II) : Yele$e benzer bir tiir ceket' (*Tavganh -Kii') 

iiiAU. 1ni) l Emrit ti seramik testi' (Baqlirqla *Karaman -Kn') 

lUAU"ii: A[zr krnk testi. (Beykiiy *$arkikaraaf,aq -Isp') 

!u!lek: Oiu" kilogramhk bu$day tilqefi' (Taqprnar *Aksaral -NE)io[o-: 

l. Siit ta$rma kabr. {Ktr"o[af *Boziiyiik -Bil') Z' Ilritr' (Genqali 

'senirkent *Isp.; EgmeYazr -Kr') 

giilbabar: Altrn parlatma tozu. (-Brs.) 

giilcan I [+ giilcen] 

liilcuo tgiil"u", giilu."rr, giiliicgn] : Hah ipirri yumak yapan ataq' (Senir 

*Sincanh -Af.; Giinen -Iap.) 

[giilcan] : (Yeqilkiiy *Gelenilost -t*u**"t -Isp.) 

: (Kiigiikkabaca *Uluborlu, *Giinen -Isp'; -Ama') 

[giiliican] : (Qaltr rGelentloet -Isp.) 

giilgana[r I Saksr. (Yolbagr 'Qankaya -Ank') 

iiUiu" iciilroyrrr,ol} miaafire sunulurken iginc konuldufu kap' (Kiiptii -Bil') 

giilecan I [.-r giilcen] 

giilek : [+ kiitek] 

liiluprur', E$erin altrna ba[lanan karurhk. (Kavalca rBoz6yiik *Bil') 

giilg"r, Koyu krrmrzr iplik. (Yeqilova 'Akraray -N!') 

giilgezli: Bir kilim tiirii. (Yegilova 'Aksaray -N[') 

gUilil. : Av tiife[inin gakma$r. (Garip +senirkent -Isp') 

tiitirt"" : Bir hah tiirii. (Tokmacrk, Ya[crlar rYalvaq -Isp') 

!nU.-.o, r Gtilya$r grkarmaktq kullanrlan ijzel kazan. (Kurearr +Yalvag -Iap.) 

ftinii.ytt , II.it f"o""rna yaprlan giil motifleri' (Yegilova, rAksaray. -N9') , 

iiirii lguriiipil : Koyrrnlann ayaklanru birbirlerine baflamakta kullamlan ip. 

(Sagrkara rlelahiYo -Gaz.) 

lgfiliiipil : (Yenikent *A.ksaray -N[.) 

B7

BB 

3llltican r [--r giilcen] 

jllliiipi: [+giilii] 

gllllik : [kiimriik] : Sapr ve a[zr krrrk teati. (Yegilkiiy .Gelendost -Isp.) 

lkiindik] : (Yagcrlar 'Yalvag -Isp.) 

;llllimek l Yiinii keeilecck hayvanlarrn ayaklannr, guliiba& adr verilen ba$a, 

srkrca bafilamak. (Gedikli t$arkikaraafag -Isp.; [enikent +Aksaray 

_NE.) 

gllmo: [-.rkiime] 

gllmelo r [.+ kiime] 

$lmgiim: Ya[h ekmek. (Yukandinek r$arkikaraa$aq -Iap.) 

gllmnii: Biiyiik et giimle[i. (Diqkaya rEgme -Ug.) 

;llngertaer : Utii yaprlrrken krrllanrlan su taal. ('Akearay -N[.) 

gllnliik: $cmsiyc. (Knlliik alfidrr -Kr.) 

Sllnniikgii : Giirrdeliklc Aahqnn iqgi. ('Merzifon -Anra.) 

gllplefc : [.+ kiipii] 

gllro r Bakrr krhlcbici kazaru. (rTavganh -Kii.) 

gllrgiit : Biikiilcrek torba ve guval yapmakta kullanrlan keqi krllon araarn. 

daki krsa ve bcyaz krllar. (Ulu$bey rSenirkent -Isp.) 

gllrren: Krzrlcrk tarhanasr. (Satrlmrg -Es.) 

gllpne : [+ gugane] 

gllvcaetneviri: Dliirgiisii goraplarcla giiriilen bir motif. (Yenihent 'Aksaray 

-NE.) 

fllylim : Biiyiik demlik. (Giilliice *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

gllzgii: Ayna. (Egmeyazr -Kr.) 

H 

ha : [-r hey] 

haba: l. Siyah ctcklik iizcrinc giyilcn kollu kadrn yeleli. (Gedikli '$arkikaraafag 

-Isp.) 2. Palto. (Yukantliuck *$arkikaraafiaq -Isp.) 3. Iki pargadan 

yaprlnrrr; krl kilirn. (Krzrlhisnr tAclpayam -Dz.) 

hobayaet*: Yiiz krsmr dokuma tezgihrnda yaprlan ysstrk. (Kiirkiiler *Yalvaq 

-Isp.) 

lracralucr : [-+ lraqa[ucr] 

hncreiyitler gorbaxr : KavrulnnrE rrn ik: bilrerdcn yayllan qorbo. (Akviran 

+Qumnr -Krr,) 

hagafiacr flracrafacr] : Araba makasrnrn pargalanndan biri. (rBor -N!) 

flracrn[acr] : (rSenirkcnt -Isp.) 

hagar : [-+ agar -l] 

hailara: Biiyiik kirkit. (*Uq.) 

hadde l l. Uzun kayrqlar iizcrine paralel gizmekte kullamlan tahta arag. 

(-Uq.; 'Scnirkcnt -fsp.; fAksaray -NS.) 2. Kahn telleri inceltmekte 

kullamlan, iizuinde gegitli gaptl daircvi ilelikleri olan demir arag. 

(*Aksaray -N[.) 

haft [havt -2] : ]Iayvan yemli[i. (Ycqilova fA]saray *N$.) 

[havt -2] : (Giiciinkaya rAksaray -N[.) 

hakenilaz : Tantlrrdan kiil almak iqin kullanrlan kiirek. (Kiilliik 'Ifelrr -Kr.) 

hskla : Basrk silindir bigimli 12 kiloluk bu[day iilgefii. (Giiliice *Giimiiqhacrkiiy 

-Aura.) 

hal: Damdaki karlan kiiriimek ya da harrnan yerindeki samanlau biraraya 

gctirrnck igin kullarulan arag. ('liirkiizii rPosof -Kr.) 

hnhga [halqu] : Kuntluracrhkta, kahpll rlcri arasrna konan srkrqtrrma mcgini. 

(Azot -Kii.) I J 

[halgaz] : (-Us.) 

halaetar (I) : Qayetanhk. (Beyceli tFatsa -Or.) 

halaetar (II) : $ntr afaglannilnn hcr biri. (Beyceli rlratsa -Or.) 

halbur [galbir, gclvir, kalhur] : Gtinliik ir;lcrde, kum ya cla ekin elemede kullamlan 

kalbur. (+Tcrme -Sm.; Giilliicc +Giimiighacrkiiy -Ama.) 

[galhir] : (Boyah, Jlacrlar rciidiil -Ank.; Beyafrl *Uluhgla -N[.) 

[gelvir] ; (Bofiaz rSusuz -Kr,) 

' [kdbur] i (?Kcnrnlpa6$ -tr,i *hrk,) 

halge (I) : Diikiilmiig algr. (lBoziiyiik -Bil.; Eenemcz -Es.)

90 

halga (II) : l. Kunduracrlonn kahp iizcrinc koytluklan yarsr dcmir parga$t. 

(.Senirkent -Iap.) I. Kalrbrn arka krsmrna gakrlan giin parqasr. (rYalvag 

-Iap.) 

halgaz r [+halaga] 

huh}rga$r: ltnrifiin ucunu kesmek ir;in krrllanrlurr br$ak. (tGiinon -IeJr.) 

trahkape[r: Bir qok deeenin bir araya gclmeeinden olursan morif'. (sagrkara 

'Ielahiye -Gaz.) 

hahhk t I{ah iplifi. (Yeqilova 'Aksaray -N[.) 

hahmakasr: Diifiiim ipkrrini kcsrncktc krrllanrlan ijzcl makas. (rGiinen -Isp.) 

hahdrnesi : Bir qul deseni' (Sagrkara rlslahiye -Gaz.) 

haluuyu : Ilah kcnanna yaprlan rnotif. (Yenikent -Isp.) 

hahtopu : Hahnrn ortasrndaki motif. (Ycnikent 'Aksnray -N[.) 

hahuzatma I Yeni bir hah yaprmr igirr tezgdhr hazrrluma, (Yr:lilova *Akea' 

tay -N[.) 

halkr (I) : l. Araba tekerinin ortasrntlnki demir halka. (Ortayazr rSenirkcnt 

-Isp.; Giilbaqr 'Qankaya -Ank.; nskil 'Aksaray *NE.) 2. [-+holta] 

halka (II) : Susamh giirek, (Yenice 'Gelendoet -Iap') 

halka (III) : Ilarman yerine daire bigirninde diikiilen ekin. (Yenikent *Akaaray 

-N[.) 

halka (IV) : saban okuna baflanan efik agag. (Meyvcbiikii *Giialii.l -Ank.) 

halka (V) : A[ag dahndan yaprlan krzak kenan. (Giikmenler, Qatak, Geilikli, 

Krzrla$ag *Saimbeyli -Ada') 

hamaytr [hamcyli] : lgine en'am komrlano iizeri boncuk vo zincirlerle donatrtmrq, 

g,rlitllerin nazarlrk olarak kullandrklan giimiirs kutucuk. (lniinii 

-E'') 

[hameyli] : (Qanksaray *$arkikaraa[a9 -Isp.) 

hambar : lgine ekin konan biiyiik sandrk. (Iniinii -Es.; Akbaq rGiidiil -Ank.) 

hameyli: [-+ bamayh] 

hamrsr : Mayasrz ekmek. (Iqrklar -Af.) 

hamrt : [+ hanrr.t] 

hamiiliye: Koyun gam. (Akgakcsc *Giitliil -Ank.) 

hamkazanr: $rranrn pekmez toprafir ile kaynatrldrfr kazan' (Yakakiiy *Gc' 

lentlost . -Isp.) 

hamkege : Iglenmcsi gerekcn kr:qe. (*Yalvag -lsp.) 

hamlama : [-+ hamhk] 

hamlatmak: Kabarmasr iqin, kireq qukumnda bckl:tilen kireq. (*Yalvag 

-r'P') 

hsml* [hamlama]: Iqine peknrtz topra[r karrqtrnlmrq ,.rra. (Gtrrgali *Sc' 

nirkent -Isp.) 

ftamlama] : (TaEprnar *Aksaray -N[.) 

hamsrafr: Ya]rrtz hamsi yakalamak iqin kullamlan kiiqiik giizlii a[. (*Gorze 

-s".) 

hqmureuz: Sodah hamutdan yaprlan ekmek. (Kandilli -Bil.) 

hamut [hamrt] : Araba atlanrun boynuna tal

q2 

herazrn (I) : Kamgr. (Kiitliik 'I[drr -Kr.) 

hrrazrn (II): Pulluk ya da kara aabanrn tekerlefi. (Yavuz '$avtat -Ar.i 

tSusuz 

-Kr.) 

henk r Ark. ('Sueuz -Kr.) 

hrrrm: l. Bahqe. (Ya$crlar *Yalvag, AEil +Efridir -Iap.; Igrklar rBornovs 

-lz.; Gtikmenlcr, Qatak, Gedikli, Krzrlafag 'Saimbeyli -Ada) 2. BaLge 

giti. (Diqkaya rEqme -Ug.; Yassrhiiyiik rAcrpayam, Menteqe -Dz.) 

Irmman aktarmak : Diifenlenen ekini yaba ya da ilirgenle alt iist etmek. 

(-Ama.) 

lrrrmancr : Ilarman iqgisi. (*Merzifon -Ama.) 

hnrman qektirrnek l L:larmantlaki samanr toplamak. (-Ama.) 

Itarmnn giti : Iltrman nlanrnr qcvrclcycn git. (tMerzifon -Ama.) 

hrrmanpergeli: Ilarman toplamafa yarayan krz'ak. (lniinii -Ea.) 

hrrmanyuvarlafr: Harrnan yerini diizlemekte kullamlan, lo$'a benzer, iki 

yan yiiziiudcki gukurlara gegirilen bir gatal afag yarthmryle hayvanla 

gckilen biiyiik tag. (-Krk.) 

hnro r f)e[irrncnde unun yaprlthfir yer. (Qayafzr '$avgat -Ar.) 

hnrplglama: Diiz damh evlerde, afiaglann iizerini gamurla srvama. (Ihca 

'Ayag -Ank.) 

lrorprgta: 0n balhon. (Qamyolu tAlanya -A"nt.) 

hlrtoma: Ev gatrsrnr iirtmek iqin kullanrlan tahtalar. (Alibey -Or.) 

Itm r Pideye benzeyen tandrr ekmefii. (Deliilyas t$arlagla -Sv.) 

hnrr [hase] : Beyaz amerikan bezi. (rTavganh -Kii.; -Gaz.) 

lrera [haeo] : Bcyaz amerikan bezi. ('Tavganh -Kii.; -Gaz.) 

[hase] : (Kayahk *Susuz -Kr.) 

hnrrr : Kege yaparken kullamlarr bitkisel yaygr. (*Yolvag -Isp.) 

hulrkogmak : I{asrr tezgAhrm hazrrlamak. (Yaseriiren *senirkent -Iep.) 

hrrftIe r l\Iahallcbi tathsr, (Ihca *Ayag -Ank.) 

hrmc : [-+ haaa] 

hoqrl l l. Bulgur pilavr. (Qa$layan -Kr.) 2. Suda un kaynatrlarak yaprlan 

bulamag. (*Akseki -Ant.) 

hltop (I) : Dayanrkhhk eaflanrak igin deve semerirdn iki yan'.a konulan 

afag pargilarr. ('Senirkent -Isp.) 

hltap (II) : Konrn ve kcailero takrlan kiigiik gan. (Baqkqla *Karamen -Ku.) 

ftnlrl r l. Ev yaprmrnda qegitli yerlere konan yontulmug tahtalar. (AE l 

rlllridir -Isp.; Dutluca, Iniinii -Es.; Albaq *Giidiil -/r"k.; Yenikent 

rAksaray 

-N[.; Baglugla *Karaman -Kn.) 2. Hayvan yemlifii. ('Emirda[ 

-Af.; Gengali asenirkent -fsp.) 

9. Uziim ezilen afag tekne. (Kiigiikkabaca 'Uluborlu, Gengali 'Seuirkent 

-Isp.) 4. Kiimes hayvanlarr igin kiitiikten yaprlan eu igmo kabr. 

(Gcdikli'$arkikaraafag -Isp.) 

hetrrgcg : [..+ hetircek] 

hatrrcok r [+ hetircek] 

hav : Kegcuin piEirilmesi suasrnds ortaya grkan defersiz yiin pargalan. 

('Yalvnq *Inp.) 

havai r L5 kilogramhk hrrbutrat iilgn[i. (Tnqprnar -N[.) 

havahkum: Diikiirnciiliiktc kullanlan iri tancli kum. (-Brs.) 

havan : Biiyiikbag hayvanlann boyunlarrna taldau biiyiik gan. (rKemalpaqa 

Jz.) 

havdan: Davara yrnr, tru vorrnek igin afaqtan oyulmug knp. (Afgar, Akbarr 

iciidiil *Ank.) 

havenk : Uzcrinde l0rnba ya da murrr yakrlan tavana aerh dcmir, (rTavganh 

-Kii.) 

havrt [huvut] : l)cve ecmcri. (Sagrkara 'Islahiyc -Gaz.) 

[havut] : (Gedikli r$arkikaraafiag -Isp.) 

hnvrteahk: lgintle havrt otundan yaprlma iplik ilr: bulunan quval. (Sagrkara 

'Islahiyc -Ilaz.) 

Itnvrz r Suda lrnrylnnan hanrur iizerirrl yaft vr: pckrnr:z diikiil'nrk ynpilsn bir 

yemek. (Giikmcnler, Krzrla$ag, Qatak, Gedikli *Saimbcyli -Ada.) 

havla: Hclva. (Atlahkuzu 'rciidiil -Ank.) 

havli [havlu] : Koridor. (Krrgigefi *Susuz -Kr.) 

[havtu] : (Egmeyazr -Kr.) 

havlu : [-+ havli] 

havrrz: Lazurrhk. (Esncmez, Dutluyayla, hriinii -Es.; -Gaz.) 

havsut r Kaf,ru tekerlc[inin giilrtrfii. (Dcliilyas *$arkigla -Sv.) 

havga (I) : Rentle brgafrm srkrgtrrmakta kullamlan a[ag. (*Siifiiit -Bil.) 

havga (II) : Ilakap dclifii. (lniinii -Es.) 

havqa (III) : Altrn ve giimiiqii yuvarlaklagtrrmak iqin kullanrlan ucu topuzlu 

demir arag. (-Brs.) 

havt : l. Bahgelcrdeki kiiqiik havuz. (Baqkrqla *Karaman -Kn.) 2. [-+ hoft] 

havut : [+ havrt] 

haya: Yaba, atkr ve sancak gibi araqlarda diqlerin iqine geqirilfiEi tahta 

krsrm. (Agafrdinek'$arkikaraafag -Isp.) 

hayat ! l. Ev avlueu. (Kiirkiiler 'Yalvag -Iap'; tBirecik *Ur.; Yegilyurt 

tHaymana, Adahkuzu *Giidiil 

-Ank.) 2. Sofa. (Karaa$aq -Bil.) 

haykrrmak : Scrnerlerin yan taraflanntlaki qrtalar. (rSenirkcnt -fap.) 

hoylamak : At, tilciiz'gibi hayvanlan yiiriimelcri igin dchlcmek. (Giiciinkaya 

*Aksaray 

-N[.) 

hayva : [-+ hayva ilemiri] 

hayvailemiri [hayva] : Tekne lehimlcmekte kullanrlan balur ya da demir 

araq. (*Senirkcnt -Isp.) 

[hayva] : (*Giiiliil -Ank.) 

93

94 

lruzat: Malzemc. (Biiliikbagr *Selim -Kr.) 

haznovug l Oktzleri eiirmek igin kullamlan, ucu givili rnassnnrn, aabanrn 

gamurlarrnr temizlemek iqin, iiteki ucuna gcgirilen kiiqiik yassr demir. 

(Kaqprnar *A$n -El.) 

heililo : Kayrg iizr:rine gizgi gizmrkte kullanrlan iki pargah tahta araq. (rYalvag 

-Isp.) 

heilercngi : Demircilikte ocaktaki ateqi kangtrrmakta kullanrlan ucu biiki.ik, 

ince uzun saph demir arag. (*Bor -Ng.) 

helezon yayr: Somya yayr. (rGiitliil -Ank.) 

helig : [-+ helik (I)] 

helik (I) [helig, heliig] : Drrvar iiriiliirken iri taqlarrn arasrna doldurulan 

kiiqiik tag pargalan. (Yassriiren *Senirkent, A[rl tEfridir, ]'ukandinek, 

Gedikli r$arkikarafaag, Yeqilkiiy rGelendosto rYalvaq -Isp.; Yenikent 

'Aksaray -N$.; Akvirun rQurura -Kn.) 

[helig] : (Ihca 'AyaE -Ank.) 

[hcliig] : (Giizel, Afgor, Ozgaltr rGiidiil -Ank.) 

helik (II) : Qevresi a[ag, kafes krsrnr hayvan derisinden yaprlmrg gember 

bigiminile karila ytriime aracr. (Ernefiil 'Prnarbagr -Ky.) 

helikgorba: IJn, rnercimek ve bulgurdan yaprlan gorba. (Qanksaray r$arkikaraafag 

-Isp.) 

helke [helki] : Kalayh bakrag, kova. (Dc[irmendere -Af.; Celiptaq 'Yalvaq 

-fsp.; Menteqe -Dz.; -Brs.; *Gemerek -Sv.; Meyvebiikii rGiidiil -Ank.; 

-Krg,; Eme[il 'Prnarbarer *Ky.; Ycnikent rAksaray -N[.; Baqkrqla 

*Karaman -Kn.; Sankegili vo Saqrkarah aSiretleri -Aila.) 

[helki] : (Giilliice *Giimiiqhacrkiiy -Ama.) 

helki: [+helkcl 

helle: Un gorbasr. (Muttalip -Es.) 

heliig: [+helik (I)] 

henilek : l. Hayvan girnrcsini iinl:rnck lmacryle turlarlrr diirt tarafirra agrlirn 

qukur. (Ycnikcnt *Aksaray -Ng.) 2. Su arkr. (Arak *$arkikaraalag -Isp.) 

herilen [heyilan] : lgine ham deri atrlan kircqlik. ('Bor -Ng.) 

[heyilan] : (*Yalvag -Isp.) 

herek : Selize vo asrna fidelerini dik tutmak igin yunlanrra gnkrllrr kazrk. 

(iciidiil -Arrk.; Baqkrgla rKararnarr -Kn.) 

hereni: [+haranr -l] 

herkil : lki ya da iig g'iizlii, santhfr andrran tahta ekin amhan. (*Ayancrk 

-s'.) 

hegtek : Kiipelerdeki kabartmah krsrmlatr yapmakta kullarulan arag. (-Brs.) 

hetircsk [hatugego hatircek] : fsrtrlacak kaplann tandrr igine diigmemesini , 

sa$amak igin tandrrrn afrz lirsrmna ycrlegtirilen demir gu]xrk. (Krrqigefii 

iSusuz -Kr.) 

[hatrrgeg] : (*Oiiriin -Sv.) 

[hatircek] : (Kiilliik rlfdrr -Kr.) 

hevo l Hah ve kilim dokunurken kullamlan demir tarak, (-Ama.; Baykara 

rSelim -Kr.) 

hevekdeatc l Sarrnreak ezme tokmafir. (Bopaz rSuauz -Kr.) 

hevenk: Tiitiin aama giviei. (Yaylirl rGerze -Sn.) 

hevqe : Yaz gecelerinde kullarulan iistii agrk, etrafr gevrili hayvan bannaf;r. 

(-s".) 

hey [ha] : Frndrk alaci kabuk ya da iizlerini iirerek yaprlan kulpsuz strt 

kiifeei. (Bcyceli'Fatsa, Illahmutiiren -Or.) 

[ha] : (Btiyiikdivan -Qr.) 

hoyilan : [--+ herilen] 

hezan: [->hezen .2] 

hezek r l. Qatal a$aglardan yaprlan taq gekme krzafr. (Giiney ttkizdere -Rz.) 

2. [--rhezen .l]' 

hezen [hezan, hezck] : l. Yaprlarda kiriqlerin iizerine yerlegtirilen afaglar 

(-Ama.) 

[hezek]: (-Ama.) 

2. Tahta yaprlarda qatrrun tiim yiikiinii geken kahn orta direk. (Buruncuk 

'Yerkiiy -Yz.; Kiitiitiren tPrnarbaqr -Ky.) 

[hezan] : (rGiiriin -Sv.) 

hillft lhrllik] : Kegeden yaprlma goban kepenefi. (Yt:rrikent rAksaray -N[.) 

[hillikl : (Oluklu 'Kagrzman -Kr.) 

hrllik r [-+ hrlhkl 

lulta : [--+ holta] 

hrltar : Kiipeklerin boynuna takrlan kayrq tasrna. (Ortayazr *Senirkent, Akgagar 

*Yalvac -Isp.) 2. [-+ holta] 

hrnaca: Kiigiik kup. (Siifntiinii -Ee.) 

hrngel: Yaprak sarmasr. (Qa$ayan -Kr.) 

hueel : Giibre tagrmakta kullanrlan eedye. (Biiliikbaqr rSelirn -Kr.) 

hrrtrma: Tavan tahtasr. (Kuzkiiy rAkkug -Or.) 

hrrzel r Teatere. ('Sueuz -Kr.) 

hinnae: l. Beton, taq yo da tufiladan yaprlan aghk anban. (Yenice rGelendoet 

-Iap.) 2. Evlerin altrnda bulunan, etrafr srvah taglarla gevrili bugday 

aaklama yeri. (Tokmacrk *Yalvaq -Isp.) 

huk : Daha bitek olmagr igin tarlamn ikinci ilefa sirlilmesi. (Urepil *Qankaya 

-Ank.) 

hizek : Krzak. (Krrgigefii rSusuz *Kr.) 

hocacrk : Egek semerine taktlan iki ucu gengelli demir. (llyaslt -Us.) 

hoilu : Iginileki palamutlu suda deri kaynatrlan a$ag sandrk. (*Yalvag -Isp.) 

95

96 

hotte [halka (I) -2, hiltar -2] : Kiipekleria boynuna takrlan eivri fiili ilemir 

halka. (*Senirkent -Isp.; Akprnar rGiimiighacrkiiy -Ama.; Yegilova 

rAksaray -N!.) 

lhalks (I) .2]: (Ortayazr rSenirkent -Iep.) 

[hrlta] : (Yenikent tA"ksaray -N[.) 

[hrltar] : (Defirmendere -Af.) 

holtan : Ayakkobrmn igine giviaiz ve ilikigeiz konan yama. (iDuurlupmar -Kii.) 

holus [holuz] : Bulilay, arpa, nohut temizlemek igin kullamlan biiyiik kalbur. 

(Yegilkiiy, Qalu *Gekindoet' Hiiyiiklii'Yalvag$ Ulufibey *Senirkent, 

'Oiinen -Iap.) 

[hotuz] : (leabcy *Qal -Dz.) 

lrotunlgrrek : Kalburla galkalamak. (Hiiyiiklii rYalvag -Inp.) 

holuz r [..+ holua] t 

hon : l. Trrpanrn bir vurugta aqtr[a yer. 2. Iqqiledtr ekip bigcrken uygulaihk' 

larr bigme diizeni. (*A[rn -El.) 

honnuk: Uzeri kapah au yolu. (Giimlekqi *Bor *N[.) 

hop : Karasaban demiri. (Yavuz *$avqat -Ar.; rSusuz -Kr.) 

hopkaliluan: Sekiz parmakh yaba. (0vegler *Kukafag -KM"') 

hoplu : Iki ya da iig brgakh pulluk. (Krrgigefi *Sueuz -Kr.) 

hopea: [+opsa] 

hopur [hopuz] : Nadae cdilmeyen tarla. (Yegilktiy *Gelcndoet -Iap.) 

[hopuz] : (Ktirkiiler *Yalvag -Isp.) 

hopuz : [--+ hopue] 

horosan: Ilarg. (*Yalvag -Isp.) 

horaz: Arabada, falakanrn taloldrg e[ri, uzun demir. (Yukarrkagrkara tYal' 

va9 -Isp.) 

hortuma[acr : Arabay dik tutmak amacryle ataba okunux. altrna dikilen 

ucu gatalh deynek. (Apsar, Giiciinkaya rAkaaray -N[.) 

horuntu [hotayrn, 

hozan] : Ekin bigiminden sonra' tarlada ila[rmk bir du' 

rumda kahmg ekin ve Esplardan yapilen yt6uttr. (rGiinen -Iep.) 

[hotayra] : (Beya[rl rUlul:rqla -N[.) 

[hozan] : (Deliilyae *$arlugla -Sv.) 

hogmerim : Ilamur tathsr. (Adahkuzu, Akgakeae, Ilacrlar, Kamanlar, Ga' 

ribge, Yenikent *Akaaray -N[.; Kavak *Qumra -Kn.) 

hotayra : [-+ horuntu] 

hotaz: Gelin tacr. (Kiitiirnek tGclendost *Iep.) 

hotuz : Duvak. (Yukarrdinek t$arkikaraa$aq *Iep) 

hovsl: Kahbm arkasrna eokulau a[ag parga. (rYalvaq *Iep.) 

hoylu r l. AvIu. (lncesu tsusuz -Kr.) 2. Balkon. (*Suauz -Kr.) 

hoyuk (I) : Bootan korkulu[u. ('Giiriin -Sv.) 

hoyuk (II) : Pullukla eihiilme suaelnda tarlanrn "ynl&& lirermdu. (Yenikent 

rAksaray -N[.) 

hozan: l. [-+horuntu] 2. Nadasa brrakrlau tarla. (-Ezm.; Kartkale rQrlihr 

-Kr.; Yenikent *Aksaray -N[,) 

h0bek: Toprak, mrsrr, ekin ya da saman'yr$rnr. (Uluborlu rScnirkent -Isp.; 

-Ama.; Beyceli rFatsa -Or.) 

hiilpiik: Kiip. (Sclendi *Akhisar -Mn.) 

hiive: Dokuma tezgAhlannila diifiimleri srkrEtrrnak igin kullaulan tahta 

diqli aygrt. (r(,lrldrr *Kr.) 

huilu: Uziim qilncme tckneei. (Yakakiiy rGelendost -Isp.) 

hu[ : Aama gubuk ve yapraklarrntlan yaprlan bckqi kuliibesi. (Giikmenler' 

Qatak, Gedikli, Krzrla[ag 'Saimbeyli -Ada.) 

hum : Iginde krqlrk yiyccckler snklanan ecramik kap. (Kiilliik :I$ihr -Kr.) 

hrrncun r [-+ hurcun] 

hurcun [huncun, 

hurg] : ]Ieybc, hurq, (-Ama.) 

[huncun] : (*Susuz -Kr.) 

flrurg] : (I)ercyazrcr tAluca -Qr.) 

lrurg : [+ hurcun] 

hutu: Tahta aqhk arnban. (Bcykiiy *$arkikaraa[aq -Isp.) 

91

k r [-r rrbrk] 

rgkr r l. Deri kazrma brqa$. (Giigrnr:nlcr 'Bcypazan -Ank') 2' Aiacao biqim 

vermektc kullanrlan arag' (*Aksaray -Ng') 

rfrrp [rnp] : Bir bahka[r tiirii. (G,:nqali fScnirkcnt -Isp') 

[rnp] : (Softra -Kii.) 

rlgrdrk : Begik. (Zcyve *S6!iit -llil.) 

ilgrilrr [rlgE -lo rlgrz .2] : 1. Yurnak dummundaki iPi qilc yapmakta kullaru' 

' lan iki kollu tnltta :rraq. (Kclkiiyii 'Ayancrk -Sn') 

[rtgrz -l] : (-Us.) 

i. -M"rr"u dlrumuna gctirilmcrlcn iincc ipli[in iizcrinc sarrlthfr rliirt 

kollu diincr tahta utag. (*trLudunru -Bo.) 

ll/rgrz -2f : (Inkiiy -Kii') 

rlgrz : l. [-> rlgrdu 'f] 2. [-+ rlgrdrr] 2' 

rltar : saman dolu guvahn afizrna iiriilcn iplik. (Beyafirl *ulukrgla -Ng.) 2. 

Dokunmakta olan kilir[ y'a da hahyr alt rstar a[ucrna ba[layan iirrne iP. 

(Yeuikent *AksaraY -N[.) 

,-r"g" : Maya tutmanug peyrrir yrr da yofilrt. (Yukarrtlrtar *Yalvag -Isp.) 

lnbJ: O.reodircnrn ucundaki dcrnir qivi. (Yegilova *Aksaray -N[') 

rrahat : okiizlcri tlinlcndirmck igirr kafru okunun altrna dikinr: dayarutn 

a[ag dayak' (llyash -U5') 

rramas (I) : [-+ uavrk] 

rramaa 1it; : Kogntorn iskcletini olutturan r;atal a[ag. (Akgarsar *Yalvaq -Isp.) 

rrepat: Uzerine konan ekmek hamurunu tandrr duvanna yaprltrrmakta kul' 

lamlan iqi yiin dolu yuvarlak vastrk. (*Giiriln -Sv') 

rravrk hramas (r)] : Bu$ilay ekirni srrasrntla arka arkal'a srralitnan bufday 

iibekleri. (*Emirda[ -Af.) 

[rramae (I)] : (*Gtincn -IsP') 

rrbilr[rbrrk, rrbrlo ibrig, uprug] : Emzikli kiqiik su tr:stisi. (Qanksaray r$arki' 

karaalag *Senirkort -IsP.) 

[rbnk] : (Kanililli -Bil.) 

[rbrl] : (Qamyolu *AlanYa -Ant') 

[ibrig] : (l\Ieyvebiikii *Giitliil -Ank.) 

[uprug] : (Giizel *Giialiil -Ank.) 

rrbrl : [--+ rrbrk] 

rrgat: Kayrk gekmektc kullarulan (T) harfini anthran afiag arag, (*Gcrze 

-so') 

rrrp : [+ {rrp] 

rdlen ! Don. (Ahrrhkuyu rHaymana -Ank.) 

rsiler : [+ rstar] 

rsgarpile [ukarpileo iskarpela] : Tahta iizerinde oyma yapmakta kullanrlau 

elrmir arag. (Giizel 'Giidiil -Ank.) 

[ukorptto] : (Akbaq rciidiil -.A.nk.) 

[iskarpeta] : (*Kemalpaqa -Iz.) 

rarran [efesiran, efsiron, efairanr, eksiran, elarrsn, elsilen, esiran, esircn, 

esireni -10 eyaitan .1, rerrgan, rskaran -lr rskrran (I), iyeiran, teyarran] : 

Tekne kazrmak ve hamur keemek igin kullarulan demir arag. (Isabey 

*Qal -Dz.; rQine -Ay.; rKemalpaqa -Iz.; -Brs.) 

[e[eairan] : (Garibge *Giidiil -Atk.) 

[e[airen] : (Yukarrclinek *$arkikaraa$aq -Isp.) 

[e[siranr] : (Giinenkiiy,-Isp.) 

[ekairon] r (Ozg0ney *Yalvag -Isp,) 

[elsrran] : (Baglugla *Karaman -Kn.) 

[elsilen] : (Belenviran *Keles -Brs.) 

[elsiran] : ('Yalvag -Isp.) 

[esiren] : (Yunuslar *Burhaniye -Ba.; Qatalgegnre *BdlA -Arrk.) 

[eaireni -l] : (*Senirkent -Isp.; -Brd.) 

[eysiran -f] : (Beykiiprii *$arkikaraafag -Isp.; Akbag, Boyah, Kadrobasr 

*Giidil -r\nk.) 

[rerrgan] : (*Kemalpago -Iz.) 

[rskaran -1] : (*Qine -Ay.) 

[nkran (t)l : (-U9.) 

[iyairanl : (llacrlar *Giidiil -Ank.) 

[teysrrnn] : (Ciiney *Ycqilova -Brsd.) 

rtrrgan : [-> rsrran] 

rertma tahtaer: fsrtrlan nohutu karrqtrrmak iqin kullanrlan arag. (*Giidiil 

-Ank.) 

rekaran : l. [+ 

rerran] 2. Sag iizerinde pigmekte olan ekmefi gevirmekte kul- 

lamlan saph, tahta arag. (*Qine -Ay.) 

rekarpile : [+ rsgarpile] 

rekrren (I) : [-+ rsrran] 

rekrran (II) : Bir kilim motifi. (Qatak *Emct -Kii.) 

ulampa (I) : Kurutma kifrdr. (Yayla, Intinii -Ee.) 

rslampa (II) : I(uniluracrlann kullanih[r ayakkabr i;lqiisii. (rciidiil -Ank.) 

rspala : Ceket vc yclekte omuz genigli$i. (-Uq.; *Giidiil -Ank.; tAksaray -N[.) 

rstar [rsilar, retara[acr] : Kilim, haba, yastrk, qalvar, heybe vb, dokundufu 

dokuma tezgdhr. (Yiirefil 'Emirda$ -Af.; Diqkaya *Egme -U9.; Ilyas 

-Brd.; *Kemalpaga -Iz.; Tagprnar *Aksaray -N[.; Akviran rQumra 

-Kn.; I(iigegobanh, Gezende *Giilnar -Iq.; Qamyolu *Alanya -Ant.) 

99

100 

[rrrlarJ : (Kdrkiiler *yalvag, yeqilktiy rGelendoet _fsp.) 

[retarafacr] : (Ycnikcnt *Akaaray, .Bor -N!.; _Kry.) 

retaraSacr : [-+ retar] 

retargizmek: rstan dokumaya hazu bir duruma getirmek. (yenikent, Akearay 

-fsp.) 

reterkeemck: D'kunan kilim, haL ya tla bagkalannr retardan almak. (ye*ikcnt 

*Akearay -Ng.) 

rstrraga (I) : Utti bezi. (*Aksaray -Ng.) 

rstrrega (II) : Ccketin 6n geni6li$i, (*Gndiil _Ank.) 

rgkr: Iki yam saph ya da topuzlu arabacr brgafir. (-ug.; ortayazr rsenirkent 

*I'p.) 

I 

ibiklikaznra: Sivri krsmr kceer nfzr gibi olan kazma. (rl\{utlurnu -Bo.) 

iLrig: [+ rrhrkJ 

ibrikilemiri : Bakrr ibriklcrin cfirilen krsrmlannr diizcltmektc kullanrlan tragr 

topuzlu d

102 

ikilemek r Natlastan iincc siiriilmtiq olau tarlayr ckilrc baglanradan bir tlofa 

daha siirmck. (Derekiiy *Uluborlu -Isp.) 

iki pnrgrrh prrl: Ayakknlrtlurrrr, 1t'nrcrrilr.rirr yrrr ltrsrrrrltrrrrr srrllnrrrlugt.rrruok 

igin kullanrlan erkck vc dir'i iki bodur, kiigiik giviciktcn olugan diizen. 

(-M".) 

ilfigan: Pekmez kaynatma kabr. (Bcya[rl rUlukrqla -N[.) 

iltnpas : Ka[nr iekeletini olrrrsturan gatnln[acrn bnq krsmudaki dr:likten 

gcaen vo dingilc dectek olan afag pargnsr. (Qunksaruy *fiarkikurulfiag 

-rup.) 

ilefe : IIah tr:zgAhrnda diifiirnl:rin krrprlmasryle olursarr krrprntr. (Yeqilova 


ilenger (I) [kuzu ilengeri, Ienger, lengere, lengcri] : Biiyiik, bakrr ycmek 

kabr. (Giilliice rGiimiighacrkiiy -Arrra.; -Gaz.; Ycnikcrrt *rtksaray -N$.) 

[kuzu ilengeri] : (Yenikent *Aksaray -N[.) 

$enger (I)] : (-Brs.; Afqar *Prnarbar'r -Ky.) 

flengere] : (rSusuz -Kr.) 

flengeri] : (.Aksaray -N[.) 

ilenger (II) : liirman. (Yassriiren *Senirkcnt -Isp,) 

ileg: Derinirr ig krsrm ve ig krsmrrun kazrndrktan so*raki d*rurr*r. (*yalvag 

-Isp.; rBor -N[.) 

ilezikliiglik : Brkck giirnlt$i. (Ycnikcnt rAksaray -N[.) 

ilezzik z Giimlcfiin kola[2r.. (Ycrrikcnt *Aksaray -N[.) 

ilgi: f. Tefcl ipli[i. (-Uq.) 2. Seyrek tutulan dikiq. (ycnikiiy, Iniinii -Es.) 

3. Qengelliifne. (Bagkrgla iKararnan -Kn.) 4. [-+ilik (I) -f] S. Semcre 

gerili dcriyi gegici olarak tutturmaya yarayan ucu sivri, tlemir arag. 

(lYalvag, *Scnirkent -fsp.) 

ilgig : Kalem raptiyesi. (Saraycrk *Boziiyiik -Bil.) 

ilgileme: KaLba derili bir kaq givi ilc saptarna. (rYalvag -Isp.) 

ilgitr[r : Ayakkubrcrhkta dr:lik agnrarla krrllunrlan rrcu r:[ri rl:rrrir arag. (Giilbagr 

*Qankaya -Ank.; -Brs.) 

ilibaila : Ccpkcne bcnzeyen siislii c(,kct. (Talrtacr *Burhaniye -Ra,) 

ititr [-rilik (I) .r] 

itik (I) lilgr -4, ili[] : f. Diifimo. (Yukautlinek 'garkikaraafag, Giiciillii *Yal. 

vag -Isp.; Giilliice *Giirniilhlcrkiiy -.Arna.) 

[ilgi -a] : (Sngrkara 'Islltriyr: -Gaz.) 

[ilig] : (Akbas 'Giitliil -Ank.) 

2. Dii$me delifi. (Iniinii -Es.) 3. Diilmc dikil'n ycr. (*Aksaray -NC.) 

4. A$aq guvaldrz. (Sagrkara *Islahiyc -Caz.) 

ilik (II) : l. Samamn gekilme zamamnda arabaya takrlan r,,ulu yan dirc$e 

ba$ayan halka. (Yeqilova *Aksaray -Ng.) 2. Kalnrrrrn yan kanathrun 

basamaklan. (Giiciinkaya *Aksaray -N$.) 

ilikgeken : Semer dikimintle kullamlan gelik tr[. (*Kcmalpaqa -tz') 

ilikmen r Ocak bagrna asrlan ya! kandili. (-Urq.; Akviran *Qumra -Kn') 

ilingcre t f lnLrrrn giibcfindcki motif. (Yeqilova rAkeartty *NE') 

ilietir : l. Bakrr ya da aliiminyum 6iizge9. (Diqkaya r[gme -U9'; Qarrksaray 

*$arkikaraa$sg, Giinen -Isp.; *Brs.) 2. Scbza pargalarnakta kullarulan 

piirtiiklii arag. (*Cardak -Dz.) 

iligi r Keee. (rBor -N[.) 

iliqtircik r Kaprlarda kullanrlon alag tutamak. (Kandilli rBoziiyiik -Bil.) 

ilki r Ba! ve bahge gegitlerini kapayan gah. (Atlahkuzu rGiitlirl -A nk') 

ilme: l. HaLln olugturan dii[iimlerden hcr biri. (Beykiiy r$arkikaraafag' 

Giinen -Isp.; Yegilova rBor iBiinyarr 

'Aksarayo -N[.; -Ky') 2' Kahn 

urgandan yaprlan ilii[iim. (Yayla, lniinii -Es.) 

ilmeger (I) : f. Qengellii[ne. (Kiitiiiiron 'Prnarbaqr -Ky') 2. Giysiye diifme 

dikme. (Giilliice rGiimiighacrkiiy -Ama.) 

ilmeger (II) : Kaihnlann yiizlerine taktrklarr giinriig siis eqyasr. (Tahtaet 

*Burhaniye 

-Ba.) 

imbik : Giilyafr elde etmekte kullanrlan bakrr kazan. (tlyas -Brd.) 

imece : Bir kimge ya ila aileye ait igi ir gevronin biittrr iggiiciinii birlegtirerek 

yapma. (Kuraan rYalvag -Isp'; Talrtacr iBurhaniye -Ba.) 

imeci: lmec"ye katrlan kimac. (Talrtacr *Btrhaniye -Ba.) 

incegalgr : Davul ile zurnanrn drgrnrla kalarr galglar. (Yakakiiy rGelendost 

-rtp') 

incenari r Bakrrcr gekici. (-Bra.) 

inceyanrg: Qullarda ince ipten yaprlmrg desenler. (Sagrkara *Islahiye -Gaz.) 

inecek : Tag merdiven. (BaghEla rKaraman -Kn.) 

ipafacr [ipa[cr] : Dokuma tezgAlu. (Altrparmak *Prnarba'sr -Ky') 

[ipa!cr] : (Krzrlca 'Bor -N[.) 

ipa[er: [+ipa[ecr] 

iphangeli r Rcnkli iplerdcn olugan gile. ('Refahiye -Ezc.) 

ireilin : Kercgtclik bir a[aq tiirii. (Kiike *Gelenilost -Isp.) 

irimarasr r Bahgcler araerndaki yol. (fua$rdinek *$arkikaraa[aq -Isp.) 

irit r Qul dokuma tezgihrmn direkleri. (Krzrlcasiifiit 'Banaz -Uq.) 

iabirte: [irpirto] 

iabit [iagiib, ispit] : Ka[m tekerlerinde kasna[r olugturan parqalardan her 

biri. (llynsh -Ug,; Yenikent *Akearay -N$.) 

[iegitp] : (KiigiiLLabaca *Uluborlu -Isp.) 

[iapit] : (Yukantrrtar *Yalvag -Isp.) 

iailol: [+iskele (I)] 

iagaf [iggab, igkap] : Erzak dolabr. (*Susuz -Kr.) 

[iSe.p] , (Krrsige$i *Susuz -Kr.) 

[iskap] : (Kiilliik rl[drr 

-Kr.) 

103

04 

isgenrir [+iekele (I)] 

iagiip: [.+isbit] 

iskabel : Ayakkabr. (Kayahk *Susuz -Kr.) 

iskan: [iskateno istikan] : Bardak. (Kiillik rlfidrr -Kr.) 

[iskaten] : (iSusuz -Kr.) 

[istikan] : (Egmeyazr -Kr.) 

lekarpela : [-+ rsgarpilc] 

iekaten : [-+ iskan] 

irkele (I) [isdel, isgemio iskembeo igkernbi -2, iameki, iatol] : Sanilalye. (r41. 

saray -N[.) 

[isdot] : (Egmeyazr -Kr.) 

[isgemi] : (Kugiqegi *Susuz -Kr.) 

[iskembe] : (Meyvcbiikii *Giidiil -Ank.) 

[iekembi .2] : (Giilliicc rGiimiighacrkdy -Ama.) 

[ismeki] : (Deliilyas +garkrqla -Sv.) 

[istel] : (Killliik *I[drr -Kr.) 

hkelc (II) : Sebzc bahgcsintle yaprlan biiyiik kank, (Barskrgla f Karaman 

-Kr..) 

lnkembe : [-+ iskelo (I)] 

lrkembi: l. Ayaklan iki uzun tahtadan oluqan oturak. (DerekuEculu .Gii. 

rele -Gr.) 2. [.-+ iskoto (I)] 

hken: Araba dingili. (*Bor, Yenikent *Aksaray *N[.) 

hkotimrhr I Qatr afag vc talrtalanm gakmak iqin kullamlan iizel givi. (Ycnikent 

*Aksaray -Ng.) 

ltllm : Gazoca$r. (iSenirkent -fsp.) 

lnneki : [.+ iskele (I)] 

hpirte [isbirt"1 , ril"it. (*scnirkent, Yukandinek rgarkikuraalag, Giiciillii 

rYalvaq. -Isp.) 

[iebirte] : (Iqrklar -Af.; Yukantrrtar *Yalvag -Isp.) 

hpit : l. Araba tekerleklerinde demir gemberin altrnilaki afag kaanak. (Yukankagrkara 

*Yalvag -fsp.; Buruncuk rYerkiiy -Yz.; Giilbagr rQan- 

- kaya -Ank.; Eskil rAksaray -NE.) 2. [-+ iabit] 

lrtanbrrlkilieeei: Otuz kiloluk bir iilgek. (Yenikent .Aksaray -N[.) 

lrlcmli: Giifiim. (*Qaykara -Tr.) 

lrtikan : [-> iskan] 

lrtol r [-+ iekelo (I)] 

llgokmok r Ayakkabrcrhkta kalrba gekmek. (rsenirkent -Isp.) 

l{0nmek : Kahbr grkarrlan diikiim eqyasuu diiner frgr iginiteki eufa yrkamak. 

(-Brs.) 

lryrb r [+ isgafJ 

lqgonco : [-+ igkence] 

igkap: [+iegaf] 

iqkefe r Sagta pigirilen yufka ekmck. (*Zile -To.) 

igkenco [iqgencc] : Marangozlukta tahtalarr srkrstrrmakta kullanrlan bir arag. 

(rYalvag -Isp.; *Aksaray -N!.) 

[iggence] : (-Mr.) 

iglengi I Patieka iizerinde renkli ipliklerlc yaprlan siis. (-Krq.) 

iqlig: [-riglik -3] 

iqlik [iilig]: l. Yelek. (Dcrcyazrcr *Alaca -Qr.; sagrkarah ve sarrkegili boylarr 

*Ada.; 

Qamyolu 

rAlanya 

-Ant.) 2. Krsa ccpkcn. (Qamyolu *Alanya 

-Ant.) 3. Giiurlck. (Ciilliice 'Giiniir;hacrktiy -Ama.; Akgakcse, Ozgaltr, 

Meyvebiikii 'Giidiil, Yurtbeyi *Qankaya -Ank.; Giillabi *prnarbagr 

-Ky.; Ycnikcnt 'Akearay -N[.) 

[iglig] : (Oyaca *Ilaymana, Akbaq .Giidiil -Ank.) 

iglik: Yafisrz siitten elde edilcn lor peyniri. (Dc[irmendcre -Af.) 

iqgik : Egik. (Yenikent rAksaray 

-N[.) 

igtahtaar : Kunduracrlarrn ig yaparkcn dizlerinin iistiinc koyduklan tahta. 

('Aksaray -N[.) 

iti: [-+itc[i] 

itefa: [-+ite[,i] 

itesi : [ita, ite[e, itay] : Uzcrinde y'fka agrlan, iginclc un vc yufka saklanan 

bez. (Bekikiiy rKarahalh 

-US.; Ifdccll *Isp.; .Qine *Komalpaga 

-Ay.; 

-Ir.) 

[ita] : (Sagrkara .lelahiye 

-Gaz.; Alahn Dclicc -Ank.; Qatak, Gedikli, 

Giikmenler, Krzrlafag rsaimbeyli -Ada.) 

[itoga] : (Enefil *Prnarbagr -Ky.) 

[itey] r (llyash *Uq.) 

itey: [+iteSi] 

itiggen : Marangozlarrn tahta srkrqttmakta kullandrklarr bir arag. (Ki-. 

pet, lniinii -Es.) 

ito : Manda yavruEu derisinden yaprlau sofra altr. (Akprnar rGiimilghacrktiy 

-Ama.) 

iv r A[ag ip c[irme aracr. (Qcrkegguvezi *Fatea -Or.) 

iy r [i[ilemir -2]: Su de[irmenlerinde iist taqr diindiiren demir. (Kiiprii *$arkikaraafag 

-Iep.) 

[i[ilcmir -2] : (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

iyef r Boyuoduru$u eaban okuna ballama$a yarayan biikiik a[ag. (Giirmcderc 

rtr'ethiye -M$.) 

iyiilemir [e$idemir, efidemiri, eydemir, eydemiir, eyiilemir, isilemir .1, iyidemiir] 

: Marangozlann tahta yontmakta kullandrklan ilemir keski. 

(Pagacroflu -Uq.; Yukandinek *garkikaraafag -Iep.; Giilbagr *Qankaya 

*4"k.) 

105

106 

[elidemir.l : (Qukurhisar -Ee.) 

[e$ilemiri] : (Alayunt rTavganh -Kii.) 

[oyilcmir] : (Giilliicr''Giimiiqlrrcrkiiy -Amu.) 

[eyilemiir] : (Boyah 'Giidiil -Ank.) 

[eyiilemir] : (Akbag 'Ciidiil -Ank.) 

fif,ilemir -l] : (Senir +Sincanh -Af.) 

[iyiilemiir] : (Giizel 'Giialiil -Ank.) 

iyiilemiir : [-r iyirlemir] 

iyrc : KaSnrmn yan tahtalarr. (Oyaca rHaymana, Yurtbcyi, Giilbagr -Ank.) 

iyean : [-> eysen] 

iyccrl : [+ itaeri] 

iyeiran: [->rarran] 

K 

kabag: Harman yerinile yrfrlan sap. (Yurtbeyi *G0lbagr -Ank.) 

kabak: Silintlir biqiminde afag iilqek. (Kanclilli *Boztiyiik -Bil.; Kuzkiiy 

'Akkug *Or.) 

kabakka$nr: Tekerlekleri birgok parqadan oluqan kaim, (Yaseriireu rScnirkent 

-Isp.) 

kabakdre: Ust yitzit bombcmai olan diirt kiigeli balucr iircii. (-Brs,) 

kabokyanrgr : Bir gnl deeeni. (Saqrkara *lslahiye *Gaz.) 

kabalak : Defirmenlerde aqrnan oluklan sa$amlagtrrmak igin kullaurlan 

afiag boru. (Qrnarh rQargamba -Sm.) 

kabama : lq krsmr pamuklu kadrn giysisi. (Qukuriiren rGiidiil -Ank.) 

kaban : Dofal yol. ('Divrifi -Sv.) 

kabara: Ayakkabr tabamnrn eekimesini iinlemek amacryle, bu krssra gakilan 

iri bagh iizel givi. (-Mr.) 

kabartma: Krllarr ahnan derinin brrakrldr[r gukur. (*Bor -N[.) 

hobrarn r Arr kovanr. (Kiipriiiiren -Kii.) 

kaburga r Senrerlerin her iki yamnda bulunan ikigerdcn diirt yatay qubuh. 

(Akprnar rGiimiiqhacrkiiy -Ama.) 

kagaburug [kagaburuk] : $alclacak afag giviler iqin ayakkabrlann kiiselecinde 

delikler aqmakta kullanrlan sivri uqlu araq. (-Ank.) 

[kageburuk] : (-Uq.; -Brs.) 

kagaburuk : [+ kagaburug] 

kagorrrnk I Mrsrr unundan yaprlan

t08 

krlmevi: Ka$rumn iekeletini oluqturan iki biiyiik a[ag. (Akgaqer .Yalvag 

-I'p') 

krb: Kegeci tokmafirnrn ug lusmrndaki demir bilezik. (.Yalvag -fap.) 

lrhveciaglsEr : Kahvehanelerde gay, kahve ve di$er igilecek neenelori tagrmak 

igin kullamlan aapL,tepsi. (-Bra.) 

krkuilak: Eritilmig kuymk yri$ pargalan. (Karacaviran rseyfiqehir -Kn.) 

lokkak: l. Qivi. (Baqkiiy *Tavganh -Kii.) 2. Qekig. (Baqkity rTavqanh -Kii.) 

lukkr : Samanr toz durumuna getirrnek igin kullanrlan alag stirgil. (Dc!irmcnderc 

-Af.) 

lrrklama : Ufak odun pargalan, yonga. (Bagkrgla .Karaman -Kn.) 

kokhk (I) : Kaya oyuklan ile buralardaki eu birikintisi. (Derekiiy .Uluborlu 

Kursan, Tokmacrk rYalvag *Iep.) 

kokl* (II) : Mcyve kurutma eergi ya da aergeni. (Akprnar, Kavalca .Boziiyiik 

-Bil.) 

kekma: Tegtere. (*Giidiil -Arrk.) 

kulorlan: Aqhk anbanmn kiiqiik gtizleri. (-Ama.) 

kolufat: Demirci pensi. (-To.) 

kalam: Uzerine iplik sanlan kamrg pargasr. (Giiney .lkizdcrc -Rz.) 

kolarn giizmek : Kalamilaki ipli$i giizmek. (Giiney *Ikizdere *Rz.) 

kulum etmek: Kalama iplik sarmak. (Giiney rlkizdere -Rz.) 

knlas: Ka$rurun yan tahtalarr. (Yegilova rAkearay -N[.) 

kolaycr krsacr : Demirci hskacr. (Giilbagr *Qankaya -A"k.) 

kolay tepeiei: Erimig kalayrn iqine diikiildiifii rug tepai. (*Giidiil -A.nk.) 

kalbur : [-+ halbur] 

kelburbasma: Bir tath adr. (Avgar rGelendost -Iep.) 

kolqak: Tanm iidi.nleri tagrnan, altr dar, iietii genig findrk dallanndan ya. 

prlma kiigiik sepet. ('Terme -Sm.) 

kolgrn : [--+ galgrn (II)] 

kulihraq: Yapr iqlerinde kullamlan kalduag. (Giiney 'Ikizdere -Rz.) 

lalo (I) : l. Kalkerli arazide kazma ile agrlan biiy'rik oyuk. (tniinii -Eo.) 

2. Cezaevlerinde mahkumlann gezinme yeri. (+YaIvaC -Isp.) 

kale (II) : Matbaacrhkta kahplann iizerinde hazrrlandr[r ince demir. ('Ak. 

saray -N[.) 

kule (III) : Diif,rrn vc e$encclerdc ateq edilen crek. (Giikmenler, Qatak, Gedikli, 

Krzrlafag rSaimbeyli -Ada.) 

knlem (I) : l. Bilezik, yiiziik, gerdanftk gibi altrn ve giimiig si.ie egyaer iizerine 

motif yapmakta kullamlan arag. (-Bre.; *Akearay -NE.) 2. [*9". 

Iem (II)l 

kulem (II) : Torno aracrnur yiv aqma aracr. (*Aksaray -N[.) 

Luhg r [gahg, kalug] : Kiigiik orak. (Giibel, Kiipriiiiren -Kii.; Bunrncu rYor. 

kiiy -Yz.) 

[gahg] : (Deliilyae rgarhgla -Sv.) 

[k"Iogl : (*Giiriin -Sv.) 

katrp [gahp] : l. Kcrpig yapmokta kullnmlnn diirr gitzlii afng kaea. (.Kemal, 

paga -Iz.) 

fgahp] : (Yenikeut *Akaaray -Ng.) 

2. Brqak sapr yaprmrnda kullanrlan arag. (tsenirkcnt -Isp.) 

kalrp gekece$i : Yaprlan bir ayakkabrnrn igindeki kahbr grkarmafa yarayau 

ucu krnrk dr:rnir araq. (*Mr.) 

kahpgckecc[i I Yaprlan bir ayakkabrnrn igindoki kahbr grkarmafa yarayan 

ucu krvrrk dcrnir arag. (-Mr.) 

kalkaniluvar : Ev qatrsrm korumak amacryle kiremitlerin iistiine tiriilen basrk 

duvar engcl. (-Brs.) 

kalkap: Kurbanrn bngrna sanlan ip ya da srrrm. (Yavuz *$avgat -Ar.) 

kalkar : Uqurtrua. (+Boziiyiik -Bil.) 

kaloe [galos] : LAstik ayakkabr, (Kiilltik 1lfdr -Kr.) 

[gnlos] : (tSrrsuz -Kr.) 

kelug : [+ gahg] 

kama: l. Trrpan brqafrnln bulundu[u yerilen kaymasrnr iiolemek amaclyle 

tupan bilezifi ile trrpan sopasr arasrna srkrgtrnlan yassr a$ag parga6r. 

(Biiyiikdivau kiiyii -Qr.; Yenikeut rBeygehir *Ku.) 2. Pulluktan anaya 

takrlan ucu sivri demir. (Sanktiy *Bcygehir -Kn.) 

kamanag: Dclgiyi diindiirerck kalbrrr kasna$nrn dclinnrcsini aa[layan iki 

ug hrsrmnda ip bafih deynek. (Giigmcnler *Beypazarr -Ank.) 

kambur: l. Ccket ve paltolann omuz L:rsrmlarr iitiilenirken kullamlan arag. 

(Bozova -Ur.) 2. Dikiq aqmak iqin kullanrlan talr.ta araq. (iAkearay -Nti.) 

kalburcedvel: Terzi cedveli. (rBozova -Ur.) 

kamburu : Ciltlcnccek kitaplarrn srrtlaruu yuvarlatmak igin kullanrlan araQ. 

(-Ir.) 

kanat (I) : 1. Araba vc kaSmlarrn yanlarrna ot ya da ekin taqrnrrken takilan 

parmakhk. (*Kemalpaga *Iz.; Yenikent *Aksaray -NE.) 2. Kirimandaki 

gapraz tahtalar. (Yegilova 'Aksaray -N[.) 

kmat (II) : l. Qrknkta ip dolama mili muhafazaer. (*Aksaray -NE.) 2. Deri 

iglcme aracr: (*Bor -N[.) 3. Dokuma tezgihlanuda giiciiniin igindeki 

oynar krsa tahta. (Ycgilova *Aksaray -Ng.) 

kanat (III) [ganat (UI)] : Qaclrr bezini olugturan pargalardan her biri. (Sagrkara 

rlslahiyc -Gaz.) 

[ganat (III)] : (Garip xSenirkent -Iap.) 

kanca (I) [kanga] : Erkek kopga. (rTavganh -Kii.) 

[kango] : (rSenirkent -Isp.) 

kanca (II) : l. Yeni yaprlrmq ayakkabrdan kahbr siikme$e yarayan demir 

arag. (*Yalvag -Igp.) 2. Sabau okuna falakayr tutturmaga yarayan de. 

mir. (rKematpaga -lz,) 

109

ll0 

kancrk : l. Arka dingili iin di'gilc b,[layan delik dt:mir. (yukarrkaqrkara 

*Yalvag, ortayazr *scnirkcnt 

-Isp.) 2. Arabarrrn arka yiil'iinii tall)..lrr 

oka bafh tlcmir. (*Bor -N[.) 

kancil saban] 

karayiilek: Balta, keser, pulluk brqalr gibi araglarrn alrzlarrnr rsrtarak keskinleqtirme. 

(Sankiiy, Candar *Bt'yqehir -Kn.) 

karba$r : Krg ayla'nda, kar afirrh$rna karqr koyabilmesi i

l12 

kagaf1 [kaqavu] : Atlann srrtrnr temizlemekte kull"n'lan arag. (*Kemalpaga 

-Iz.; Yenikent *Aksaray -N[.) 

[kaqavu] : (rAfrn -Dl.) 

kegavu: [-+kaga[r] 

kagrk : Dinamit yerlegtirmek amacryle kaya kovuklanndaki ufak taglan 

drqarr grkarmakta kullamlan demir arag. (*Kemalpaga *Iz.) 

kagrkla: l. Arabalarda boyuniluruk takma[a yarayan rtclikli e[ik arag. 

('Mudurnu -Bo.) 2. Kagrk sepeti. (OklubaL -Es.) 

kogrkh: Kayayr geviren gark. (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

kaq*I& : Yiin kagrk torbasr. (Sagrkara *lalahiye -Gaz.) 

kaqrksapl : U9 etek yaprlan kumag. (Giiciillii .Yalvag -Isp.) 

kagka: Iki tekerlekli at arabasr. (-Kr.) 

kaggak (I) : Uzerinde tarLaaa kurutularr kamrgtan yaprlma eergi. (Suadau 

'Prnarbogr -Ky.) 

Laggak (II) : Kegi yavmlanm barrndrrmak igin yaprlan kiigiik a[ag kuliibe. 

(Qalh, Kuyucakn Yaylacrk *Burhaniye -Ba.) 

katacak: Yofurt mayasr. (Iniinii -Ee.) 

katalak [gatalak] : Araba tekerlefinin igeri kagmaernr iinleyen, rlingildeki 

demir halka. (Krzrlcasii[iit .Banaz -Ug.) 

[gatalak] : (rAksaray -N[.) 

katrl: l. Paravana bigiminde veetiyer. (Giikmenler, Qatak, Gedikli, Krzrla[ag 

*Saimbeyli -Ada.) 2. Duvar igine konmuE olan a[ag kugaklar. (Gtikmenler, 

Qatakn Gedikli, Krzrlafag rsaimbeyli -Ada.) 

kntr: Torna makinesinale kalem takrlan krerm. (.Akearay -N!.) 

katrrsn : Hayvan hastahklannda kullaurlan gam alacrnilan yaprlma gem. 

(Muratdere'Boziiyiik -Bil.) 

Latuna$r: Tepsi kenanna biqim vcrilen arag. (-Bro.) 

katmer [gatmer] : Ya$h yufka. (Karacaviran .seydigehir -Kn.) 

[gatmer] ; (Yukantrrrar rYalvag -Irp.) 

katrat : Kahplarda bog yerleri doldurmak igin Lullanrlan maden pargasr. 

(*Akearay -Ng.) 

kevsilura: Dikigte omuzla kolun birlegtili yer. (.Gtaliil -Ank.) 

ksvakLkoltuk l Hahlann kiigelerind.e kavafr aitilizo edea motif. (yegilova 

'Aksaray -N[.) 

kavakyuran r Kadrn goraplarrnda giiriilen bir moitf. (Yenikcnt .Akearay 

-NE.) 

krvala: Pantolonun iin lssmr. (*Giidiil -A"k.) 

kavale : Kapr ve pencere gergeveleri.in birlegme yorlerine gakrlan afiag givi. 

(rYalvaq -Isp.) 

kovaritik I Pantalon te[eli. (-U9.) 

kovata r Cam qeker kabr. (Hacrlar fGiidiil -Auk.) 

knvrrgahk (l) [kavurgul : lVhsrr ya da kahvc kavurma aracr. (Kovala *Boziiyiik 

-Bil.) 

[kavurgrr] : (Seyitiirner *Kii.) 

kavugahk (II) : KavurgaLk bufday. (Kovalca *Boziiyiik -Bil.) 

kavranra (I) : [-+ gavrama] 

kavrama (II) : Bodur ckirri kesnrc. (Giilliicc iGiimiighacrkiiy -Ama.) 

kavramak : Orakla biqrnck. (-Arna.) 

kavrnn: Silirrdir bir;irninde iqi Img afiaq kap. (Kuzk6y *Akkuq -Or,) 

kavurgu : [+kavrrgahk (I)] 

kavut: Havanda dii$iilmiiE kavmlmuE bu[day, mrsrr ya da nohut. (Bagkrqla 

*Karaman -I{n.) 

kavzalama : Kadrn sagr tirnre. (Tepcbar"r -Es.) 

kayar: Ilayvan ayafrna eeki naLn galuna. (*Boziiyiik -Bil.) 

kaycr: [*guygt] 

kuyihrnra [gaydrrlrra] : Evlcrin bitigilinc arabr, ka[m, odun vb. geyler koynrtk 

iizcrt: yaprhnlg kuliibc, (Ozgiin,:y *Yalvag -Isp,) 

[gaydrrma] : (Yrrkantrrtar *Yalv:rq -Isp.) 

kayihrrna : I{adrn fcsi. (Qalh *Burhauivc -Ba.) 

kaygana : l. [+ grygana (II) -f] 2. [-+ gaygana (II) -2] 

kayrnna giqc$i : Yazrna kenanna yaprlan borrcuk oya. (Yassriiren rSenirkent 

-ItP') 

kayrnnayunrrufu: Yazma kenanna boncuklarla yaprlan bir oya tiirii. (Ulu[. 

bey rScnirkcrrt -Isp.) 

kayrr : Toprak tcpe. (Kiikc *Gelcutlost -Isp.) 

kayrr : Bctonatme yaprtlarda kullamlan qakrl. (Aqapdinek *$arkikaraafag 

-Itf,.) 

kayrg : Yiikii giicii az olan iikiiztlen giiqlii iikiizc aktarmak igin yaprlan iglem. 

(-Amn.) 

kayrg dlkmo tr$r r Knyrq clikmekte kullrrrulun keskin kenurho sivri uglu tr!. 

(*Yalvaq -Isp.) 

kayrgevi [gayrgevio gayrqhk, kayrqlft] : Boyundumfun orta lssmrnda bulunano 

kayrqrn kolayhkla hafilanmasrnr sa$ayan kertikli krsrm, (Mamatlar 

rEgridir -Isp.) 

[gayrqevi] : (Ktikc fGe:lendost -Islr.) 

[gryr6hkl : ()"rrktrrklqrkurn *'l'nlvnq: -Isy.) 

[kayrghk.l : (Yukankagrkara rYah.lC -Isp.) 

kayrgkazrfir : Kafiru kazr[rnrn ucundaki uzun kazik. (Akgarqar rYalvag -Iep.) 

kayrql*: [+kayrgevi] 

kayrt l l. Do[ranra kaprlann ortak krsmrntla birbirine dik ve kahn grtalar. 

('Aksaray -Ng:) 2. Pcncerc gergcvcsi. (Dereyazrcr *Alaca -Qr.) 

kaynatnra : Kiiqiik gamallr kazanr. (-Ilrs,) 

113

114 

kryton r Eakirn.nrosi igin qnlvnr rluqilrunn grqririlr,u i.irgii, (Ila;kr;lu *Krrarra' 

-Kn.) 

kaza l Brgak sapla'ru diizr:rtr'ek iqin kuilanrr.* lrrgakr,, a*rcr. (-l3rs.) 2. 

Tahta kazrma ve diizeltmr: aracr. (_Mr,) 

kazalr : 1. Renile. (Bcleniiren, Kcles -Brs.) 2. Kaplarclaki kirri 'r, |ash krsrrn. 

larr temizlemektc kullanrlan lraq. (*yalvaq _Isp.) 

kazaya[r : l. E$ri bir dikiE bigimi. (-lsp.) 2. yazrna kr:n'rrna yalrrla' bo'c.k 

oya. (Yassriiren *Senirkent 

-Is|.) B. Kegc iiztrrirrr: yoprl,,r,j kaz aya$rnr 

a*drran bir nakrg. (*)'alvaq -rsp.) 4. (jorap motifi. (yenikent *Aksaiay 

-NE') 5. ceketin siikiilen verrcrini t.tturmak iqin vaprran rliki'. (*Aksaray 

-Ng.) 

kazrma : Ayakkabr altrndaki diki; oyufu. (*Aksara1, _Ng.) 

kazryacak: Tekne kazlmak yr: harnur-kr,srn"6 iqin killlflnrlal rL,nrir:rraq. 

(Zcyve rsitfiit 

-Bil.; *Giirliil -,r\nk.; ),enikr.'t *Aksara1, _N[.) 

kazmatrg [gazuma] : Kunduracr bizi. (-Ank.) 

[gazuml] : (-Krk.) 

kebe: uzun y. da krsa yiin r:.k.t. (Kiirki.ir.r *yarvnr; -Is|.; s.yrlari. Inii'ii 

-E..) 

keeiistiin : qatr(la direkleri kirir*r: baflayan tltsLt.k. (_Arrra.) 

kego-: I(epenek. (Beya[rl *Ulukrqla, 

Giici.inkaya *Aksaray _Ng.) 

kegeball$r : Scmcrc konan ' ' 

kegc pnrr.ralarr. (*scnirkcnt , f.1r.) 

kegegokmek: Semerc kcge dikrnek. ('senirkent *lsp.) 

kegegiilii: Semerin arkasrna dikilcn renkli kr:qr: pargalarr. (*Serrirkcnt _lsp.) 

kegiayafr : Yol yaprrnr strasrrtda ta;lan srkrgtrrrnak iqin krrllarrrlal. iizerinrlr 

kcgi ayafirnr andrrarr qrkrntrlur brrlunan cilinclir, (_Brs.) 

kegiboku : sofra altlklarr.cla giiriilr.* 1,.r.arlak rlcsr.'. (saqrkara '.lslahiv. 

-Gaz.) 

kef l Pekmez vc yemekleri. kiiPtifii. (rse'irk*nt -Isp.; )!Iin.z kiiyii rKnvak 

-S*,) 

kefelo [kefine] : Semer dikilirken avuq igindc tutulan ortasr oyuk {ernir. 

(rYalvag *Iep.; rGiiiliil -Ank.) 

[kefine] : (*Senirkent *Isp.) 

Flh r Yaetrk yiizii. (Baqkrgla *Karnnrtrr _Kn.) 

kefine : [-+ kefene] 

kefkir: lki bogumlu su kabafr, (Barskrr*la 'Karaman _lin.) 

kefye : Ircei barsta tutmafa yilraya' iP.k l*.2. (Oiikmr:nl.r, (,).tak, (iedikli, 

Krzrlaiaq rsaimbeyli -AtIa.) 

kehan r Kiirptr scbzclcrin toprakrarrrr gr'\,$orm(.k iqirr kuilnrrrrnrr rrcrr qcng.li 

arag. (*Giiriin -Sv.) 

koldg :. Qekig. (Erenkiiy, tndnii *Es.) 

kekilbaetr: Kadrn feslorine tlikikrn altr*. (ye'ikent *Aksaray _Nfi.) 

kekliknyafr r l]ir hah motifi. (Beykiiy r$arliikaran[ag -Isp,) 

kekiig r Qekiq biqiminile tag krrma arau. (*Rr:fahiye *fi2c.) 

kelgigck I Yazma kenarlanna yaprlan bir oya, (*Yalvag -Isp.) 

keleb : [-+ kelep] 

kelebe: De$irrnen olu$unun agrlmamasr igin, olu$u srkrgtrran qrtalar. (*Muilurnu 

-Bo.) 

kelef : Boyanrnak iizere hazrrlanan diizgiin ip kiimesleri. (Yegilova *Akearay 

-NE.) 

kelek: Davarlarrn boynuna takrlan gan. (-Ama.; Alibey -Or.; Giizelyurt 

*Hekimhan -Ml.) 

kelep fgolep, keleb]: Ip gilesi. (Inhisar -Bil.; Dr:reyalak, Iniinii *Es.; Dbilhindi 

-Ezm.; *Bor -N$.; Karar:aviran *Seydigehir -Kn.) 

[gelep] : (Qaltr rGelendost, Giinen -Isp.; Yenikent *Aksaray -N[.) 

[keleb] : (Ciilbagr *Qanka/a *Ank.) 

kelepge: l. lplik dokuma aracr. (Giiney *Ikizdere -Rz.) 2. Iki boruyu birlegtirmr:k 

iqin kullarrrlan vidah ba[. (Oklubah -trs.) 

keletcr : I(argr ya da hayrttan yaprlan giibrc tagrma kiifcsi. (*Kcmalpaga -Iz,) 

keletir : Yerneklcri siizmekt€ kullaulan siizgeq. (Giinen -Isp.) 

keleve: lp sarma aracr. (Akbaq *Giidiil -Ank.) 

keleveli: Su de$irmeni dolabr. (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

kelif (I) [gelif] : Kerpig diikme kahlrr. (Qaltr' 'Gdendost -Isp.) 

[gelif] : (*Yalvaq, Qanksaray -Isp.) 

kelif (II) [kelik] : Krr kuliibeei. (Akdaf *Gelenclost -fsp.) 

[kclik] : (Kiipliice'Giirniighacrkiiy -Arna.) 

kelif (III) : Arr kovam. (Yegilkiiy rGe'lcndost -Iap.) 

kelif (IV) I Karmg frnn iirtiisii. (Yerrice *Gderrdost -Isp.) 

kelik (I) : [--+ kelif (II)] 

kelik (II) : Eski ayakkabr. (Yafcrlar *Yah'ag -Iap.; Qiimlekgi rBor -N!.) 

kelikci I Kundura tamirciei, (*Aksaray -N$.) 

kelle : Kiigiik bir \ah tiirii. (Kiiqiikkabaca *Uluborluo *Yalvag *Isp.) 

kolloilayalr: Utiileme grrasrnda kellcyi diizgiin tutmafa yarayan siwi uglu 

demir. (*Senirkent -Isp.) 

kelter : Yayvan, iirme sepet. (Mentege -Dz.; Dumluprnar -Kii,). 

kem (I) : Incc kendir. (Bo[az rsuauz -Kr.) 

kem (II) : Duvar yaprmrnda kulamlan a[aq. (A]ayunt rTavganh -Kii.) 

kemgik : Kar'rk. (Qeltek *I:Iavza -Sm,) 

kemer (I) : l. Diizcnli odun yr[rm. (Yakakiiy, Akdafi rGelendoet *Isp.) 2. 

Ocn$rn iist tahtasr. (Afgar rGelendoet -Isp.) 

kemer (II) : Kiiprii giizlerinin kemer krsmr. (Azot -Kii.) 

kemor (III) : Migina. (Seyitiimer *Kii.) 

kemeq : Tahta pencere gergevesi. (Afqar .Gelendost -Iep.) 

lr5

t16 

kemre: Ahrr ve afrllardan grkarrlan giibre. (Akita! *Gelendost -Iap.; -Ama.; 

Boyah, Qukuriiren fciidiil -AnI.) 

kenerblga$: Ayakkabr kiiselesinin kenannr diizeltmede krrllanrlan ucu gentikli 

brgak. (-Brs.; *Aksaray -N[.) 

kenilir : Quval. (Giindiizbey,. Siiliit -Ank.) 

kenet: Baflantr. (rTavganh -Kii.) 

kenetdemiri: Soba yaprlrrken iki eaqr birlegtirmekte kullanrlan demir arar;. 

('Haymana *Ank.) 

,kengel [kenger] : Kuyulara diigen egyalan grkarmakta krrllamlan qengel. 

(Qokgalan rBoziiyiik'-Bil.) 

[kenger] : (Yenikent 'Akearay -N[.) 

kenger: [+ kengel] 

kenie : Kapr gcrgeveci. (IJaqkrqla rKaraman -Kn.) 

keniglemek: Oymak, kcrtiklemek : Ilenilefiin henonnr kenisleilim, (Coliptl.. 

'Yalvaq -Isp.) 

kenmckinatasr: Kunduracrhkta kullamlan, ayakkabr tabanrna kennr siinii 

yapan hir arag. (*Bor -N[.) 

kepge (I) : Deftirmen garkrndaki sulnrrn garptrfl'r krsrm. (Kiiprii r$nrkikanrafaq 

-Isp.) 

kepgc (II) : Bahk yakalamak iqin kullamlan siizgeg. (lrrihrii -De.) 

kepge (III) : I)crnirci ocafrnrlaki kiillcri gekmefe yarayan diiz nftrzh lruq. 

(*Yalvag -Isp.) 

kopekliayna: Torna makinasrndao tornadan gegecek ncsnelcrirt tnkrldrfr 

krsrm. (*Aksatay -NE.) 

kepelek: Pigirilmbkto olan rsrrgan otunu kanqtrrnrakta krrllorultn ucun(ln 

diirt grkrntr bulunan tahta araq. (Alefsikiigeli rEyneeil -Gr.) 

kepenek: l. Kegetlen yaprlma koleuz qoban giysisi. (Yukankaqrkaro *Yalvr

118 

kesmik (I) [keuik (I) -f] I Kcsik siittcl 1'altrlan pr:ynir. (rl'alvaq -Isp'; Urefil 

'Qankaya -A"k,) 

[kesik (I) .l] : (Qukurhisar -Ss.) 

keemik (II) : Bufdayla karrqmrs ya da karrgmamrq iri saman. (Kiiprii t$arki' 

karaafiag, *Yalvag -Isp.; Urcfiil *Qankaya -Ank') 

keetel: l. lge yaramayan dokurna krh. (Garip .scnirkcnt -Isp.) 2. Kilinr rstarclan 

ahuthktan sorru gcriyr: kllln qiizgii ipi. (Klrlt:tvirun *Sr:yrlirrchir 

-Ko) 

koetellik : Kilim tamamlanarak rstardan ahnt|ktan sonra, igqi kadrnlara 

eunulan ycmek ya da kum ycrnirs. (Yenikent *Aksarr,y -NE.) 

keg (I) : Diifme ile yoiurttan yaprlarr ycmek' (Alayunt -Kii.; Kandilli *I]oziiyiik 

-Bil.) 

keE (II) : Keq adr verilen yeneftin kormldu$u kap. (Kalililli 'Roziiyiik -I]il.) 

kegafr : Uatii krrrgunluo altr mantarh olan bahk a[r. ()'enicc *Gel:ndost -Isp.) 

keton : Bagiirtiisii. (rGiirele *Gr.) 

keqancr : Kegan yapan kimsc. (*Giir,,hr -Gr.) 

keqgil: Qam a$acrndan yaprlan srr kabr. (llluratdcre rlloziiyiik -llil.) 

keekek : Kabuksuz brrfdayla yaprlan yemek. (Yakakiiy *Gelcndost -Isp'; 

Baglugla *Karaman -Kn.) 

kegken : Dokuma tezgAlunda iplcri agruaf:r yarayan 1'uvarlak qubuklar. (Sc' 

nir rSincanh -Af.) 

kegkiir : Kaynatrlan bulgunr kazandatt bor'altmak igin kullanrlan a[aq: kepqt:' 

(Kiipliice'Giimiiqhacrkiiy -Anra.) 

ketenyaprasr : Yaprak bigiminclo qttval dcsr;ni. (Saqrkara *Islahiyc -Gaz') 

ketez: l. Araba ya da ka$m tt:kcrinil demir gernberi' (Yaficrlar, Akgar'ar, 

Yukarrkur.rkara *Yulvugo A,1aIrrlirrlk i$rrrLiktnra[ar; -Isl'; *'l.:fi'trtri 

-Brd.; Karacaviran rscydigchir -Kn.) 2. Talrtalan bir.Lrltirnrr:lctc kullamlan 

gatal demir. (Digkaya *Ursrne -Us.) 

keviik: Kuruyan tiitiinii asma$a ,varayan araq. (Yaykrl *Gcrze -Sn') 

keybir : Demir iizerinde oluk a1,au liiit afrzh keski. (Ilyash -U$.) 

}ircrrge : Sa[lam olmayan araba. (tirttyil -Kii') 

krgyaetrk : Arabalarda, arka diugil iizt'rirrr: qakrlan yassr a[ag. ('1\Iurltrrlrr -I]o') 

tailft (I) : [+ gritrk] 

lod* (II) r Naylon r;ocuk bilczi[i. (l,aqirr -Us.) 

liufrl : Asma kilit. (Kiilliik *Ifdrr - Kr') 

krla : Taglanan demirin ug krsrrundit olugarr tlenrir tozlart. (Zr,yvc *S6iiit -Ilil.) 

lrrlttdrr: Hayvanlarrn boynulra takrlarr qan. (Gcdikli *$arkikaraafaq -fsp'; 

Sagrkara *fslahiyc *Gaz.) 

krlrg (I) [gIhg] I l. Karoeabanda ok ih: giivtleyi birbirinc bafilnyrrn ufrrg ya da 

demir givi. (Giincn -Isp.; Yaurz *$avgat -Ar.; Yurtbcyi *Qankaya, 

Meyvebiikii *Giidiil -Ank.; Ernr'fil *Ptnarbaqr -Ky'; Yenilit:nt *Aksn' 

ray, Beyafirl 'Ulukrgla -N[.; Giirmedere *Fcthiyc *I\I[.) 

[grhg] : (Ya[crlar *Yalvag -Isp.; Qukuriiren rGiirli"il -Ank.; TaEprnar 

*Akearay -NE.) 

2. Ka[nr tekerinin drgarr firlanruonu iinlerrek iizerc dingilin uouna gogi. 

rilen a$aq qivi. (Meyvebiikii *Oiidiil -Ank') 3. Sert a[aqtan yaprlma 

yamuk ya tla satrr bigiminile aygrt. (Mahrnutiiren -Or'; rAlucra, Nefseli 

;[yneail Dcrekugculu *Oiirele -Gr.) 4. Dizlik baflnmn yaprhgrnda kulla. 

mlan afaq arag. (Yenikent rAkearay -N[.) 

khg (II) : Semcrin orta krsmrndaki gukurluk. (rSenirkent -Isp.) 

htrg (III) : Genellikle hahnn kiiqelerinde giiriilen motif. (Yenikent fAksaray 

-N$.) 

krhng: Dokurna rtezgAhlannda giizgiiyii gerdirmefe yarayan tahta araq' 

(rKemalpaqa -fz.) 

krttr: Yiin gorap. (Diibekli *Boznyiik *Bil.) 

}irlhnailag : Zamanrnda yaprlmayan nailas. (Hiiytiklii *Yalvaq -Isp') 

lumrz: Genellikle giiziin yenen siitlii ve yoiurtlrr bir yomek tiirii. (Saqrkarah 

ve San heqili boylan -Ada.) 

krmt: At siirmek igin kullanrkin ile[nek. (-Kr.) 

krrgal [krrkal] : Hayvanlarr a]ura ]ra[lamakta kullanr]an afiaq boyurrrluruk. 

(Dmefil *Prnarbagr -Ky.) 

[klrkal] : (Yavuz r$avgat -Ar.) 

krnk: Krnk leblebi. (rGiialiil -4"k.) 

krng [gurq] : Qatr. (Baykara rSelim -Kr.) 

lg"tEl t (Kayahk *Susuz -Kr.) 

krrkal : [+ krrgul] 

krrhk : Davar krkma makaer. (Digkaya iEgme -Ug.; Aqafrdinck r$arki' 

karaa[aq -Isp.; Kiieten -Dz.; *Kemalpaga -Iz.; *Mudurnu -Bo.; Giil' 

liice *Giimiiqhacrkiiy -Ama.; Sagrkara ilslahiye -Gaz.; Emefiil *Prnar' 

bagr -Ky.; Yenikent *Akearay -N$.) 

krrkma (I) : Davarlann tiiylerini kesme. (-Kn.) 

krrkma (II) : Orak. (-Krk.) 

krrlangrg: Arabanrn arka dingilinin dayandrfr qatal a[aq' (Oklubah -Us.) 

krrlrk : Qoban azrk torbasr. (Sagrkara rlslahiye -Gaz.\ 

krma (I) : Sahan. (Ovegler *Krrka[aq -Mn.) 

kuma (II) [grrmahk] : lri iiEiitiilmtiq bulday. (rMerzifon -Ama.) 

[grrmahk] : (Giizel +Giidiil -Ank.) 

krrma kapafir : Sahan kapa[,r. (Ovegler aKrrkafiag -Mn.) 

kumah igtik: On tarafr siislii erkek'giimle$i. (Yenikent *Akaaray -N[.) 

knlxt : Istarda iiriilen gul tipinde bir kumaq. (Qalh, Yaylaok' Kuyucak, 

*Burhaniyt: -Ba.) 

119

120 

knag [greac, keeeg, krskag]: Demirci oca[rndaki lozgrn demiri tutmaya ys (lr] 

ilctmeye yarayan uzun kollu kerpeten. (Ilyash -Ug.; Cihangazi, .Boziiyiik 

-Bil.; rBor -N[.; Giikmcnler, Qatak, Gedikli, Krzrln[ag rSaimbeyli 

-Ada.) 

[grsac] : (*Giidiil -Arrk.) 

[kueg] : (*Senirkent *Iep.) 

[kukag -3] : (*Mr.; rciidiil -Ank.) 

krceg : [.+ kreag] 

krerrrk: Konut yaprmlarrnda keresteler arasrrla srlsqtrnlan afag pargalarr. 

(Br:yceli rFatsa -Or.) 

kukag: Siipiirge ynprhrken kamrglan erkrgtrrnrak clikilrnclerini safllayan 

tahta aras. (-Bre.) 2. KA[rtlan birlegtiren tcl. (Diibekli *Boziiyiik -Bil.) 

3. [--+ kreag] 

kmkrg : [+ kretugeg (I)] 

kretrrgag (I) [gutrrgag] : Qamagrr mandah. (-Gaz.) 

[gutrrgag] : (Qepni rBoziiyiik -Bil.) 

krstrgag (II) : f. Brgakgrlann brgak srkrgtrrmakta kullandrklan boynuzdan 

yaprlma arag. (*Aksaray -N[.) 2. Brgak garklama aygrtr. (-Mr.) 

kretugag (III) : Don. (Giibel rTavganh -Kii.) 

krstrrgan: Pulluk tekerini pulluk okuna ba$ayan demir. (Apsarr *Akearay 

-Nc') 

kretngeg (I) [krakrg]: Saq tahtasr. (rAcrpayam -Dz.) 

[kukrgJ: (Beyceli *Fatsa -Or.) 

kretrgeg (II) [gutuma]: Kadrn yele[i. (Yukarrkagrkara *Yalvag -Isp.) 

[gutuma] : (Derehiiy rUluborlu -Isp.) 

luqlak: Davarlann Iag bannafr. (*Mudurnu -Bo.) 

lutrk : Kabahf'rru kaybetmig yatak yiinii. (Kiimbet -Es.) 

krvrrcok I Bir kadrn trragr tiirii. (Iniinii -Es.) 

krwak r Kadrnlarrn giyeilerinin tizcrine giyindikleri viicut hatlanru iirten 

giyecek. (*Krrka[aq -Mn.) 

krvrrm: Zikzakh guval deseni. (Sagrkara 'Islahiye -Gaz.; Yenikent, Yogilovn 

*Aksaray -N$.) 

krvnmhhah I Bir hah tiirii. (Yegilova *Aksaray -N[.) 

layrluini: Tepsi. (Ovegler *Krrka$aq -Mn.) 

liuyma I Moilel olarak kullarulan bir kenarr diiz, difer kcnarr gentikli kege 

Eeridi. (*Yalvaq -Isp.) 

krygak: Makas. (Ahrrhkuyu *Haymana -A"k.) 

krzak [trzak] : Digilcn ekini harman yerine gekmekto kullnnrlan dnfdon ot 

ya da taq gatirmekte kullanrlau tekersiz arag. (Derekiiy *Uluborlu, Yegilkiiy 

*Gelendost -Iep.; Beya[rl *Ulukrgla -N[.) 

[tuak] : (Qalh, Kuyrrcak rBurhaniye -Ba.) 

I 

i 

I 

I 

I 

kile : Onrliirt 5iniklik Lu[tlay iilr;r,fi. (*Scrrirkt:nt -Isp.) [-+ qinik] 

kiler: l. Iliiyiik dolap. (Girangrh rBoziiyi.ik -Bil.) 2. Erzak deposu. (llhlrr 

rAyar' *Arrk.) 

kille: Kayrq tokasr. (Bagkrgla rKararnan -Kn.) 

kilten : Bakrr su bardafir. (Sagrkara *Islahiye -Gaz.) 

kinct: Birhirinc geqirilrniq iki tcrrr.kr,. (*Aksaray -N[.) 

kiniq (I) : Kapr vc pencorc tahtala' iizcrintle oyrrntu yaPmakta kullarulan 

tlcrnir araq. (Akbaq *Giidiil -,,\nk.) 

kinig (II) : Pcncr,re kasalarrndaki lAnrba. (*Yalvaq -Isp,) 

kinitli : (r'ngr.lliiflnc. (]![urat

l'r.) 

kirnren [kirman] : Yiinii biikerr:k ip rlururnuna gr:tinrrr diirt kulutl a[uq: 

arag. ('Emirda! -Af.; Marnatlar *Itrfridir -Isp.; Beyccli *Fatsa -Or.; 

Aqrkoflu ttsAlA -Auk.) 

[kirman] : (*Kemalpagr -ln.; Ycnikr:nt. Ycgilovu r,{,kslray *N[.) 

kise: Cep. (Ahrrhkuyu tHayrnanir -Ank,) 

kitirdeh: Yaprlarda krrllanmak istlrrrlr:ycrr siifiit u[ut:r riirii. (lliiyiiklii 

*Yalvag -Isp,) 

kitlek r Kapr siirgiisii. (Bcyr:r.li alirtr,r .-(-)r.) 

kocaerk [gocacrko gocrcng, gocscuk] : Sr:nrcrlerin iin r.e rrka talrta krsrrnlannda 

bulunan ip bafilarnrr kancasr. ('Kcmalpaga -lz.; I]a;lirgla rKaraman 

-Kn.) 

[gocacrk] : (rSenirkcrrr *Isp.) 

[gocacug] r (Akbag, Kamcnlar iGiitliil -.,\nk.) 

[gocacuk] : (Beyceli tFatsa -Isp.) 

kocaorak : Yonca, gayrr biqmek ir;in kulllnrlun orak. (Ahqnlar *\lulvur; -Iup.) 

kocadrtii : [-+ kocaatkr] 

kogak : Kulplu biiyiik sepct. (Beycefiz *l'atsa -Or.) 

koda: Araba okunun boyundunrfa baflnnmasrrrr eafilayan hayr5rn rlolandrnldr[r 

boyunduru$un iizcrirrrlcki afag givi. (r$uvqat -Ar.) 

kodafar: Ka$nrdaki qatal afacrrr ucunt qahkan a[ag. (Alcrh 'Dclicc -Alk.) 

kofik : Kadlnlarrn baglarrna siis olarak taktrklan tag. (Kayahk *Susuz -Kr.) 

ko[an: Bahge bellemekte kullanr]an belin iqine sap gcairilen oyuk krsmr. 

(Giilliice *Giimii"shacrkiiy -Ama.) 

koke : A[ng tespih. (rTavganh *Kii.) 

kokog r Eeki siipiirge. (-E..) 

kokurilak: Qan clili. (Seydikiiy -Kii.) 

kolbafr : Bilezik ya da kol halkasr. (Ulucak rE;rnr: -Ug.) 

kolbrgkrar : Biiyiik tcstere. (*Kernalpa".a *lz,) 

kolgak [golgak (I) -3] : Efirmek iizrre kola takrlan 1,iirr tlcrneti. (Yassriirt:n 

'Senirkent -Isp,; Saqrkara *Isl:rhiyr: *gaz.) 

[golcak (I) -3] : (I{arnatlar *E$ridir -Isp.) 

kolila! : Ataba tekerini tutan demir. (Gdlbaqr 'Qanka1,n *.\nk.) 

kolet: Pckmezlc yaprlan rrn tallrsr. (Scrrlifiirn -Krr*.) 

kolipi I Uyudu[u srrada siiriisiinii giirr.rr altrna ahnak istr:\.en gobaruu, bir 

ucunu koluna difier ucurrrr kovunlartlan birinc baflarhfir ip, (I]cyagrl 

'Ulukrgla -N[.) 

kollumakas : Derrrircilerin sarrp licsrnc rlakasr. (*Bor -N[.) 

kolog : Boyundumk kayrql. ()'ur.rrz *rSlvlut -Ar,) 

koltuk: Topallann yiiriiyebilmr'k iqi^ kullandrklan krlruk altr rlrynr:fri. 

(Indnii -Es.) 

kompile: Qergeve. (Laqin -Es.) 

kon: Koyun a[rh' (EqmeYazr -Kr.) 

kona : Yemek talrtasr olarak kullanrlan harnur tahtasr. (Saraycrk *Boziiyiik 

*Bil.) 

konak l Qatrsr kiremitli ev. (Dereyazrcr *Alar:a -Qr.) 

kongurdakh gan: uzerine gere$i kadar qan takrlmrq olau tasma. (*senirkent 

-ItP') 

konpe : lki eag arasrnda piqirilen kahn ekrntrk. (Kiinriircii iBnlA -Ank') 

konpoe: Nalbantgrlann demirin kafinfilrnr iilgmek igin kullandrklarr araq'' 

(rGiialiil -Ank.) 

konursu: Ucu yanmrl yiin pargasr. (Sagrkara *Ialahiye -Gaz.) 

konyakileai : Yirmi diirt giniklik iilgek' (Yenikent 'Aksaray -N[.) [+ Einikl 

kop [gop] : Ka[m iekeleti. (*Ispir -Ezm.) 

[gop] : (Kayahk 'Susuz -Kr.) 

kofana : A[ag .tekne. (lelambey 'Prnarhigar -Krk.) 

kopgak: Araba tekerlefl'inin giibefii. (Samn rSii[iit -Bil.) 

kopli: Ucu girintili grkrntrh olan nacak. (*Arder;en -Rz.) 

korilon makinasr : Teneke eqyalara kabartma siis yapmakta kullarulan iki 

eilindirli arag. (*Krk.) 

korekili{i : Yazma kenanna boncuklu iqlenen bir oya. (Yassriirt:n rScnirktrrrt 

' -ItP') 

korunga : Bahqelerin etrafrna gekilen tel ya da gah grrpr engel. (Kandilli 


kosa [goeai : I. Trrpan. (Ak*agar 'Yalvag -Isp.; rKernalpaga -lz.;Kanrlilli 

*Boziiyiik *Bil.) 

[goea] : (Beykiiy, Aga[rdenek '$arkikaraafiaq -Isp.; Yukanbozkuyu 

'Kadirli -Ada.) 

2. Orak. (Pertek -N[.; -Krk.) 

kosaanahtan : Koaayr siikiip takmak iqin kullamlan araq. (*Kemalpar;a -Iz.) 

koergekici: E$rilen koearun a[zrm diizeltnrek igin kullamlan arag. (rKemalpaga 

-lz.) 

kog: Semerlerin ucundaki urgan baflamala yarayan qapraz a[aq. (*Giidiil 

-Ank.) 

kogan : [-+ goqan] 

kogatlqma : Tengirekle biikiilen ipleri ikiye katladrktarr sonra yaprlan yurnak. 

(rGiinen -Isp.) 

kogku : Diiven oku. (Beleniiren rKelcg -Brs') 

kota: Ka[nr okunu boyundurufa baflayan a[ag givi' (Yavuz *$avgat -Ar.; 

' Posof -Kr.) 

kotan: l. l. Karaeaban demirinin girdi[i afaq hsurr. (*Susuz -Kr.) 2. 'l'ck 

kanath nadae pullu[u. (*Posof, Krrgige[i 'Susuz -Kr.; rlspir -Ezm.) 

koz: Kuzu ahrn. (Beykara *Selim -Kr.) 

Mt

124 

koze (I) : Igine aes grkartmak igin eort bir msdde konulmuq olan alrzllemr 

yank coviz biiyiikliiffiinde yuvarlak balcrr grngrrak. (Akprnar rGtimiighacrkiiy 

-Ama.) 

koza (II) : Bahkgr afrna takrlan mantar. (Yenice rGelendost -Iap.) 

K69o: Krl ip biikme aracr. (Digkaya, Egme U9; Tire -lz) 

kdfeki: Qimento yapmakta kullamlan gri renkli hafif bir taq. (-Uq.) 

kdfte: Un ile iiziim rrry.todot yaprlan pestit. (Baqlrgla +Karaman -Kn.) 

klifterekuma : Tarlayr istenildifii yiinde aulamak iqin bel ile agrlan yol. (rMcr. 

zifon -Ama.) 

kdfiin (I) : Uziim kiifegi. (Ulu[bey .Senirkent -Iep.) 

kllfiin (II) : Duvar ve baca yaprmrnda kullanrlan, iglenigi kolay, beyaz renkli 

tag tiirii. (rMudurnu -Bo.) 

klifiin deetereai : Tag kesme teetereei. (rMudurnu -Bo.) 

k$kiir : Siizgeg. ('Susuz -Kr.) 

k0lemen..: l. Kovayr andrran iistten kulplu eepet. (Kegkiiyii rAyancrk -Sn.) 

2. Uziim ya da zeytin kiifesi. ('Yalvag -1st.1 

ktilnek : 19 giimlefii. (Krrqiqefi rsusuz -Kr.) 

hllm: Davar a$rh. (A-kprnar 'Giimiighacrkiiy -Ama.) 

k0rnbe [gtimbe -3] : l. Sag biire$i. (*Heki-han -Ill.) 2. Qiirek. (Karacaviran 

rSeyiliqehir -Kn.) 3. Saqta pigirilen ya$h yuflca. (*Uluborlu, rsenirkent, 

Gedikli *garkikaraa[ag -Isp.) 

[gdmbo .$] : (.Uluborlu .Senirkent, -Isp.) 

klln: Tarlayr giibreleme. (lnkiiy -Kii.) 

k0ngek : [-+ giinek] 

kup : Kafinrda gatal a[acrn arkasrna galirla^ tahta pargasr. (Arcrh rDelicc 

-Ank.) 

kilpgiik: Mieafir minderi. (*Terme -Sm.) 

k0pekbaklaar: Kiipeklerin boynuna talcrlan dikenli demir. (Meyvcbiikii 

Griidiil -Ank.) 

kllpcn : nevelcri iigiitnremek amacryle srrtlarrna tirtiilen ip gul. (sagrkara 

rlslahiye -Gaz.) 

kdrarabo : Ka$nr. (*Susuz -Kr.) 

h0romez ; l. siit igine kavrulmug bu[day atrlarak yaprlan yenrek. (Giiz.lyurt 

*Hekimhan -MI.) 2. Yo[urtla siitti karrgtrrarak yaprlan yemek. (Giikmenler 

Gedikli, Qatako Krzrla[ag *Saimbeyli *Ada.) 

kllruiidiinrbesi: Yeni dikilmiq .lan aema gubupunun iizerirre yrfrlan rrprak. 

(Arslando$muq r$arkikaraa[aq -Iap.) 

Itllr r sokak kaprlarrn ig krsmrnda bulunan a[ag aiirgii. (Gillliice *Giimiig. 


llhdog: [.+k6stek -Il 

ldlrrlilre (I) : [-r ktieiire (I)] 

hllrrlllro (II) : Renile. (Giizcl *Giidiil -Ank.) 

k0aoa$a : Osaktoki atcqi karrqtrnp kiimiirleri gokmef,e yarayan arag. (rSaim. 

bnyli -A

126 

kulakaql: Igi pr.ynirle doldurulnnrg rnrrska bigirnintle hlmur a;r, (Tavqanh 

-Kii.) 

kulakh: t. It

l28 

kuzukerpig: I)uvar yaprmrnda kullanrlan kiigiik boyutlu vc dihdiirtgon bigimli 

bir kerpig fiirii. (Yenikent rAkearay -NS.) 

ll;:1.il,1*r;x:ul""r. et sakranan bakrr eahan. (*yarvae -rsp.) 

[uDunu : [-> KuPul 

kiicii [giicii, kiiciia[acr, kiiciirtiilefi] : l. Dokuma tezgahlarrnda iirgl iplerini 

birbirinden ayrran yuvarlak a[ag. (Tokmacrk rYalvago Beykiiy r$arkikaraa$ag, 

Qaltr iGelendost, A[rl *Eiridiro Garip, Ulu[bey *Senirkent 

-Isp.; Ece *Tefenni -Brd.; .Qarilak -Dz.; -To.; *Mudurnu -Bo.; *Biinyan 

-Ky.; Genecin, *Avanos -Ng,; .Bor, Yenikent rAkaaray -N[.; 

Kiiselerli *Tarsus *Ig.) 

[giicii] : (rGiinen -Isp.) 

[kiiciiafacr] : (Kiiprii *$arkikaraaflag -Iep.; Kuzkiiy *Akkug -Or.; rRefahiye 

-Ilzo.; Yenikent. Yegilovao Togprnar rAkearay -N[.) 

[kiiciidiilefi] : (Kiirkiiler *Yalvaq -Ispi) 

2. f)okrrma tezgahlanhda giizgii ipliklerinin bir lssmrnr agafrda tutmaya 

yarayan tellerden hcr biri. (Bekilli *Qal -Dz.) 3. Kimi dokuma tezgahlannda 

diren adr verilen ipliklerin araerndan gegirildi$i iki yan deynek 

ile bunlarr birbirlerine baflayan ara ipliklerden oluqan diizen. (.Yalvag 

-Isp,) 4. Bazr dokurna tezgahlarrnda a$ag kilcii ycrine kullamlan keten 

lifinden yaprlma sieim. (Akviran rQumra -Kn.) 

kiiciiafacr : [-+ kiicii -1] 

kiicidideSi : [+kiicii -l] 

kiiciistiir : Diirt bacakh demir sagayak. (Seydali, Irriinii -Es.) 

kiigiiktire : Qivi perginleme iirsii. (-Ank.) 

kiigiikeu : Ilah yastrklarda giiriilen kcnar tleeeni.' (*Bor -N[.) 

kiife: l. I{ayvanlara sulu yiyecck vcrmek amacryle kullamlan frgr trigimindr: 

a[ag kap. (-Sm.) 2. Ahrrda birikcn giibrcyi drgarr qrkarmalcta kullarulan 

hnsrr ecpct. (Yenikent rAkearay -N[.) 

kiileh (I) : lp yumagr. (Yayla, Iniinii -Ea.) 

hasrr sepet. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

kiilAh (I) : fp yumalr. (Yayla, Iniin[ -Ee.) 

kiilah (II) : Kasket. (Ovegler fKrrkagag -Mn.) 

kiilce : [+ kiilqe .2] 

kiilge fkiilce, kiileeo kiiliir.l : l. Kiilde piqirilcrek yaprlan ramazan pidesi. 

(Karaa$aq *Boziiyiik -Bil.) 2. Krnk mrsrrdan yaprlnn tava okme$i. 

(.Llacrlat rGiidiil -Ank.) 

[kiilce] r (Karaqam -Bil.) 

[kiilee] : (Ka&ohaar 'Giidiil -Ank.) 

[kiiliir] : (Gtinenkiiy -Isp.) 

kiilek [giilek] : l. Su kovasr. (-Kr.) 2. Srvr maddelcr konmak iizere yaprlmrq 

iki kiloluk, eilindir bigimindc talrta lcap. (-S*.; Akprnar rGiimiighacr' 

kiiy -Ama.; Kuzkiiy rAkkug -Or.) 

[giilek] : (Ycnikent 'Aksaray -Isp.) 

kiileme : [-r kiime] 

kiilfan: Pekmez kaynatma ocafir. (*Senirkent -Isp.) 

kiilfe : [+ kulbel 

kiille: Mutbak ocaklannda bulunan iin havalandrrma deli$i. (Yenikent 'Ak' 

saray -N[.) 

kiillep : [+ gullap] 

kiilliik : l. Giibrc vc kiil qi;plii#i. (Korkiiler *Yalvag -Iep.) 2. Bacailan diigen 

pisliklerin iginde birikti[i duvar iqindeki teneke kuytu. (*Aksara *N[.) 

kiilliink : [+ kiiliink] 

kiilse: [-+ kiilge -2] 

kiiliik : [+ kiilunk] 

kiiliink [kiilliink, kiiliik]: Tag krnlan ya da demir diiviilcn balyoz. (Yuva 

rBucak -Brd.; Dodurga, Iniinii -Es.; -Sm.; Sankiiy *Beyqehir -Kn.) 

[kiilliink] : (Ilyaslr -Ug.; Toklnacrk 'Yalvag -Isp.) 

lkiiliik] : (Akda$ *Gclcndost -Isp.; Giilbagr *Qankaya, *Giidiil -Ank.; 

Baqkrgla rKaraman -Kn.) 

kiiliir : [-+ kiilgc -2] 

kiinre : [giimc, giimele, kiitemc] : Avcrlartn avlamrken kullandrklan, harmanda 

qahgarrlann banndrklarr kiiqiik kultbe )'a da sr$nak. (+Emirila! 

-Af.; Yakakiiy rGelendost, Tokmacrk rYalvag *Isp.; Baglugla 'Karaman, 

Karacaviran rSeydirschir -Kn,) 

[g"*"] : (Dcrckiiy *Egme -Uq.; Akbag *Giidiil -Ank.) 

[giimclc] : (*Merzifon -Ama.) 

[kiileme] : (*Bornova *lz.) 

kiinuiik : [+ giiliik] 

kiingiir: Baca. (*Boznyiik -Bil.) 

kiint (I) : I{amur topaklan. (Ebilhindi -Ezm') 

kiint (II) : f)efirrnen qarlrmn arahkh a$aqlardan olugan krsmr. (Esat giftli$i 

iTcrme -Sm.) 

kiipecik: l. lgine dornatcg salgasr konulan kulplu scramik kap. (Qaltr -Bil.) 

2. Kteiik knp. (rGtriin -Sv.) 

kiipeli (I) : Ilalrmn kiiqe motiflmi. (Ycqilova *Aksaray -N[.) 

kiipcli (II)r Biiyiik kazan. (Gdkmenlcr, Qatak, Gedikli, Krzrlaflag *Saimbeyli 

-Adn.) 

kiiple$i r llultu yu da jnpn demir bagl[urur dclik ktsmrar gcuillctmek sms' 

ciyle kullanrl&n Qclik arag. (Ilyaeh -Uq.) 

t29

30 

kiipii [giiblef, giiblofe' giiplefie' kiibiinii] I I]alta, keeer, kazma, rrar;ak ve qapa 

baghklarrnrn sap gegecek krsrrnlarr. (Dodurgua -Bil.; Ycnikiiy -Es.; 

Beyceli rF'atsa -Or.) 

lCiibl"El : (Uziinlii {Beyqehir -Kn.) 

[giintefie] : (Giirmedere 'Irr:thiyc -il[[.) 

fuiipte$cl : (Gcdikli i$arkikara.rftq -Isp.) 

[kiibiinii] : (Oiizcl rciidil -Arrk.) 

kiipiirii: Boltu .(Seyduli -Ee.) 

kiirde : Drgr basma, igi pamuklu kndur ccketi. (Rcykiiy '$arl

L 

laba : Trnas atmakta kullamlan beg cliqli tahta arag. (Krzrlca Bor -N!.) 

labbc : odunu az olan yerlerde inek, mand.a gibi iribag hayvanlann lie[findcn 

iizel bigimde yaprlan yakacak maddesi. (Krzilca .Bor -N[.) 

labrnya: Ayakkabrlann altrna siyah mum siirmekte kullanrlan ayakkabrcr 

aracr. (*Siwrihisar -Es.) 

labrt : Qift striiliirken saban demirindeki pialikleri ternizlemekte kullanrlarr, 

iiggen biqiminde demir a$zr ile uzun ve sa$lam deynektcn tuturacak yeri 

olan araq. (Yukanbozkuyu rKailirli -Aila.) 

labonya [abunya -l]: Yeni yaprlan ayakkabrlann art krsrurranna perdah 

gekmekte kullamlan bir ayakkabrcr aracr. (Giiltragr rQankaya -Ank.) 

[Iabunya -l] : (rAksaruy -Ng.) 

labunya : l. ['-+ labenya] 2. Ireniiz kahbr ahnmamrg ycni yaprlmrg ayakkal'larrn 

deri krsrmlarrndaki kr'grkhklan gidermekte kullarulan ayakkabrcr 

titiisii. (-U9.; -Krk.) 

tabut (I) : Araba tekerlefi demir genberinin altrnda bulunan alag kaenak. 

(rTefenni -Brd.) 

Iabut (II) : Denizc vurmak yiintcmiylc bahklann a[a dofirrr yiinetilmeeini 

ea$layan bir tagrn arkasrna afiaq takrlmaeryle oluqan arag. (.Gerze -Sn.) 

lama Famailomiril : uzu*ln$* 10-4,0 cm. araernda dcfiqcn yassr tremirden 

yaprlma bir rnarangoz aracr. (*Giidtl -Ank.) 

flamademiri] : (*Senirkcnt -Isp.) 

lamademiri : [-> lama] 

lamba: Do[ra.ma kaprlarda, gcrqcvcyc gegirilcn tahta krgrm, (ryalvag *Akearay 

*N[.) 

lambaaltr: Iqine Iamba konularak duvara asrlan tahta. (Kuzfindrk -Ee.) 

lamha kiigtiiresi: Pencere gergeveaindc cam yata$ agmakta kulanrran demir 

arag. (Giilbaqr rQankaya -A"L.) 

lambelft (I) : r. Igine lamba konulan duvardaki iizel bogluk. (Meyvebiikii 

*Giidiil -Ank.) 2. Ocakl$rn iist kremrnda bulunan raf. (yukandinek 

3$arkikaraafaq -Isp.) 

lambahk (II) : Duvara lamba agmakta kullarrlan talrta arag. (Kiitiirneli 

'Gelendost -Isp.) 

lambur$r r Tahtalann iizerine oyma etr yspmakta kullarulan mini rcnde. 

(Akbaq *ciidiil -A"L.) 

lenca flonea] : Harman yerine su tagrmakta kullanrlan frgr. (0vegrer *Krrka$ag 

-Mn.) 

[Ionca] : (0veqler *Krrka[ag -Mn.) 

lapakka flapatka] : I(iirck. (Kiilliik rlfidrr -Kr.) 

flapatka] : (*Susuz -Kr,) 

lapatka: [+lapakka] 

laetik [astikgarrk] r Eritilen eski kamyon lastiklerinden yaprlan ucuz kiiylii 

ayakkabrsr. (Kovalca *Boziiyiik 

-Bil.) 

flastikqarrk] : (Karaafag rBoziiyiik 

-Bil.) 

Iaetikgarrk : [--+ lastik] 

lastik iinliik : Keqe yaprhrken bclden arsafr krsmr iirtmck igin kullanrlan tirtii. 

(rYalvaq -Isp.) 

tata (I) : Ccket. (rScnirkent -Isp.) 

tata (II) : Kahn tahta. (*Aksaray -N[.) 

lavag I Pirsirilmiq yufka. (-Ezm.) 

laydrr : samamn drgarr diikiilmcmcsi iqin arabalann yan taraflanna konan 

bir metre yiikscklikteki merdiven higiminde kanatlar. (Btiliikbagr rseim 

-K..) 

leblebi : Fanilalarda leblcbiyi anrlrran motifler. (Yenikent *Aksaray -N[,) 

legek [negek] : l. Ersarp. (Egmeyazr -Kr.) 2. Bagiirtiist. (Krrqige[i rsusuz -Kr.) 

[negek] : (-Ur.) 

Iefrlen: Koyun, keqi gibi hayvanlarr* boynuzlanndan yaprran urgan biikme 

aracr. (Geqik *Hasankale 

-Ezm.) 

le$enge Uimge] : l. Berberlerin sakal rrraqrndan sonra, yiiz yrkamak iqin 

kullanrhkla. iizel kap. (rAksaray -Ns.) z. Bakrr yemok kabr. (Kiiniik 

fl[drr 

-Kr.; 'Gaz.\ 

flimfc] : (Kiilliik .Ifdrr 

-Kr.) 

lehimtavasr: Ttnckccilerin iqinc kalay koyduklal teneke kap. (*Yalvag 

rAksaray 

-N[.) 

leke [yeyke] : Kayrk diimenini hareket ertirmc[e yarayan deynek, diimen 

kolu. (Yenicr: rGelentlost -Isp.) 

[yeyke] : (iGerzc -Sn.) 

lema: Terlik dikiqi. (-Mr.) 

lempe: Lamba. (Bofaz *Susuz -Kr,) 

lenger (I) : l. [.+ ilenger (I)] 

lenger (II) : Kayrk q{rpasr. (Ycnicr-. *Gelcndost 

-Isp.) 

lengere : [** ilenger (I)] 

lougeri : [-r ilengcr (I)] 

lepe: D.matesli pilav. (G6kmcnlcr, Qatak, Gedikli, Krzrlafag *saimbeyli 

-Ada.) 

lerdik (I) : KurEunkalcm eilgioi. (Karanfiag rBoziiyiik *Bil.) 

lesitik (II) : Qoraplann bacaktan agagrya diigmemesini ea[Iayan ip. (Bagkiiy 

*Tavqanh *Kii.) 

levent : Dokuma tezgahlannda giizgti.iin sarrldrfir afag ya da demir makara. 

(-us') 

r33

34 

leyger I Ayakkabr parlatrlan arag. (-Mr.) 

limaki: Kunduracrlarrn kullanth$r brgak efcsi. (-Ank.) 

limgo : [+ legeng .2] 

limo l. Tavan a$aglarrmn arasrm tahtalarla doldurma. (Giizcl rGiidiil -Ank.) 

2. Kiremit. (Boyar *Giialiil -A"k.) 

linil vurmak : Kegeyi kur.vetlendirmck amacryle yaprlan ir.lem. (*yalvag -Isp.) 

lintir I BcA yn tla altr tlir*li dcmir dirgt:n. (lslnmbcy rPrnarhisar -Krk.) 

linz : Dokumacr cendcrcei. (Qaltr *Stifiit 

-Ank.) 

lietir : Abdcst alrnak igin kullanrlan r:l lefcni. (Qamyolu tdanya 

-Ant.) 

lo! : Dam topraBrur pekiqtirmekte kullamlan eilindir bigiminde iri tag. (Giilliice 

rGtmiighacrkiiy -Ama.) 

lokma l Demir fizerinde dig aqmafa yarayan, orta krsmrntla tliirt delik b.. 

lunan araq. (*Senirkent -Isp.) 

lom (I) : Arabamn arka dingili. (rSusuz -Kr.) 

Iom (II) : Taqcrlarrn krrllandrffr kiiskii. (Tngdcfirmen rQrltlr -Kr.) 

lonca : [-> lanca] 

liingiir : lginde uzun siire yofurt saklamak iizcrc ortalama S0 x 100 cm. 

iilqefinde, yumugak tagtan yaprhnu silindir bigimindeki kap. (Eme!il, 

Giizeltiren *Prnarbagr -Ky.) 

liingiirdek r Qok aes grkaran biiyiik inek gam. (Karakiiy, Vczirhan -Bil.) 

liileyin r Emzik ve kulplu ibrik. (Kiilliik .Ifdrr 

-Kr.) 

iilliik r }Iuni. (.-Ml.) 

liiliik : Tahta oluk. (Bofiaz 'Susuz *Kr.) 

M 

maat : Saraqlarrn deri iizerinde iz yapmak amacryle kullandrklan u9 krsmrnda 

birkuq dclik bulunan tshts. (rPrnurhiear -Krk.) 

macrn t Pekmcz. (Sevdi$in -KrE.) 

madrrga [mailurga]: l. Kiigiik taqlarr krrma aracr. (Giilliice *Giimiighacrkiiy 

-Arna.) 

[mailurga] : (Beycefiz *Fatsa -Or.) 

2. Duvarcr gekici. (*Senirkent -Isp.; Dcrckursculu iGiirele -Gr.; Boyah 

rGiidiil -Ank.) 3. Merg ve galeme vurmakta krrllanrlan dernir araq. (rRe- 

fahiye -Ezc.) 

madurga r [+ madrrga] 

maflak: l. Leblebi yaprlacak nohudun kabufiumr grkartmala yarayan arag, 

(Hrrka rKale, 'Tavaa -Dz.) 2. Leblebi karrqtrrgacr. (.Tavqanh -6ii.; 

rAdapazarr -Sk.) 

ma! r Yaprlarda iki kirigin arasrndaki lirsrm. (-Ama. ve gewesi) 

maha [mnhaefacr] : Qatrdaki kiige afiaglan. (*Mudurnu -Bo.) 

[mahaaf,acr] : (Giizel *Giidiil -Ank.) 

mahan[ocr r [-.r mohu] 

mahat : Pencere iiniine tag, kerpiq ya da tahtadan yaprlan eedir. (Giilliice 

'GiimiiEhacrkiiy -Ama.) 

mahfaza : Qrkrrkta orta direfin dayandrfr iki a$aq. (Giilbaqr +Qankaya -A-ok.) 

mahlah: Dokuma tezgahrnda, dokunan kramrn uzeriue ea'lihfr oilun. (Yavuz, 

Diizenli, .$avgat -Ar.) 

mahmurliyc I Duvar gam. (Akgakese .Giidiil 

-A"k.) 

mahralra r Mendil. (.Sueuz -Kr.) 

rnahisma [malrrrna, marhama] : Ifavlu. (Meyvebiikii tciidiil 

-Arrk.) 

[mahnmo] : (Qankaaray r$arkikaraa$ag 

-Isp.) 

[marhama] : (Saph, Boyal, Akbag .Giidiil -fuk.) 

mahrrma : [-.r mahrama] 

makara : Qadrrrn ip talulacak ycrlcrine ba[lanan dirsckli gomak. (Garip 

rSenirkent -Iap.; Sagrkarah ve Sankegili agiretleri -Ada.) 

makae (I) : Qatrdaki afaglar. (Yukarrtrrtar *Yalvago AFI tEgfidir -fsp.; 

Gazelyapr -Kii.; Muratdere -Bil.) 

makae (II):_0n dingili arabaya ba[layan ve sa[a sola diinmeeini ea$layan 

diizen (Ilyash -US.; Yukankagrkara *Yalvag, rsenirkent -fsp.; yenikent 

'Aksaray -NE.)

136 

makae (IIf : l. At trrnafir kesilen arag. (rsenirk€nt -fsp.; rciidiil -Ank.) 

2. Deri kcsilen arag. (rGiidiil -Ank.; rAksaray -NE.) 3. Tcnekc keailcrr 

arag. (rYalvaq. -fsp.; *Aksaray -N[.) 

makat (I) [maket] : Sedir. (Iniinii -Er.) 

[maket] : (Yasariiren *Senirkeut -Isp.) 

makat (II) : Oda tabanrn& srvanan 3.5 cm. kahnhfrndaki gamur erva. (Yeni. 

kent rAkearay *NC.) 

maket ! [+ makat (I)] 

makina : Tezgahtao dokuma srrasrnda hahp gergin tutan diizen. (Tokmacrk 


makinaaltr I Ya[r ahnrmg siit. (Yenikent *Akearay -N[.) 

makinata : Ayakkabrcrlann, ayakkabr taban kenarrnr tliizeltmek ve parlatmak 

amacryle kullandrklan arag. (Giilbagr 'Qankaya -Ank.; 'Akearay 

*NE.) 

makog [makogr, makogi, makuko manguk, marmar] : Dokuma tezgalunclaki 

mekik. (gimgirli *Ikizdere -Rz.) 

[makogr] : (Merkez kiiyleri *Rz.) 

[makogi] : (Giincy 'Ikiztlere -Rz.) 

[makuk] : (Yavuz *$avqat -Ar.) 

[manguk] : (Yavuz *$avgat -Ar.) 

[marmar] : (Bckilli rQal -Dz.) 

makogr : [+ makog] 

makogi : [-+ makog] 

makra: Dokuma tezgahlannda biiciiniin oynamaErnr ea$ayan diizen. (Kandilli 

rBoziiyiik -Bil.) 

makuk r [-+ makogl 

mala : l. Deriyi, bir deynek yardrmrylc kiregfemekte kullanrlan guval pargasr. 

(*Bor -N[.) 2. Kalaycrlann kaplarr tcmizlerkcn kullandrklarr gaput. 

(*Aksaray *N[.) 

malodrz r Sahan. (Yukankaqrkara 'Yolvag -Iop.) 

malafa: Kuyumculann yiiziik diizeltme ve yiiziik numaraornr Eaptama aracr. 

(-Brs.; *Akearay -N!.) 

malama: Diiftrnlenmig fakat savrulmamq taneli aaman. (De[irmendere -Af.; 

Ilyaeh -Uq.; Yeqilkiiy 'Gelendost, Akgagar rYalvag, Beykiiprii t$arkikaraalag 

*Isp.; *Merzifon -Ama.; Kadrobaar, AfEar rGiidiil, Yurtbeyi 

*Giilbagro tlhan 'Ayag -Ank.; Bcya[rl *Uluhgla, Ycnikent 'Aksaray 

-N$.; Bagkrola rKaraman -Ku.) 

malaz [maloz] : Mrsrr ekme$. (Saraycrk, Cihangazi, rBoziiyiik -Bil.;) 

[maloz] : (Saraycrk, Cihangazi fBoziiyiik -Bil.) 

malgaz r Ocakh$rn iiet yamnda bulunan kibrit ve iitebcri knyma yeri. (Lagin, 

+Sivrihisar, Qukurhisar -Es.) 

nralle: Diiyiik tarrlan yerlerinden oynarmak igin kullanrlan 1.5 m. katlar 

uzunlrr[uudt drnrir kuldrrag. (*Kcrnalpaga -lr.; Akbaq rGiidiil -Ank,) 

maloz: [-+ malaz] 

maltrz [manilrz] : Iskeleti teneke ya da bakrrdan yaprlan iig ayakh, iki kulplu, 

igyiizii toprakla grvah ve iqinde rzgara bulunou yemek pigirme mangah. 

(*Brs.; lniinii -Es.) 

[maldrz] : (Akbaq rciidiil -Ank.) 

malrrk: Kolanr scmcr ya da efcro baflamaya yarayan tahta makaralar. 

(Beyceli rlratsa -Or.) 

manar: Kiiqiik balta. (-M$.) 

mancr.! Dabaklann deri iizerindeki krllarr temizlemekte kullandrklan kirecin 

zrrntkla k:rnltrrrhnastndan oluEan srvr. (-Uq,) 

mancrk: Kapr mandah. (Frnthkoluk -Bil.) 

manguk : [+ nakog] 

mandal (I) : l. Kancah kapr menteqesi. (Isahey *Qal -Dz.) 2. Peucerenin agrlmanrasrm 

sa$ayan demir arag, (tAksaray -N[.) 

manilal (II) : Cep diifimesi. ('Aksaray -N[.) 

manilal (III): Sebze bahqelerinde kare biqiminde su da[rtma parselleri. (Kiitiirnek 

*Gclcndost -Iap.) 

mandal (IV) : Trrmrlr sapana ba$ayan tliizen. (Yenikent *Aksaray -NE.) 

nrandal (V) : Klynar sudski Samayn qrkarmafia yarayen biiyiik alag krstrrgaq. 

(*Boziiyiik -Bil.) 

mandrz : [-+ maltrz] 

manga: Tarlada brrakrlan biqilmiq ckin yr[rnr. (Darrveren tAcrpayam -Dz.) 

manig: Sap qckme anrnda aratralann diiz yan kanatlan ycrine konan parmakh 

kanatlardaki parmaklardan herbiri. (Ortayan tsenirkent -Isp.) 

manta : Ayak terlememesi igin ayakkabrlanu igine konan mantar. (rSenirkent 

-ItP') 

mantar: Deri yumugatma maddesi. (rYalvag -Isp.) 

mantrileli[,i: Mantrya ]rcnzeyen qorap motifi. (Yenikent tAksaray -N$.) 

maran r Arnba tckerle[i. (rRcfahiyo -Ezc.) 

marhama : [-+ mahrama] 

marks : Beygirleri arabaya ba$amafa yarayan iig hermdan olugan diizen. 

(-Ama.) 

marmar r [+ makog] 

mareilya [mareilye]: Bir kiremit tiirii. (Yukarrtrrtar rYalvag -Iep.) 

[marsilye] : (Qukuriiren rciidiil -Ank.) 

marsilye : [+ mareilyaJ 

masat lmazap] : l. Brqak bileyleme aracr. (*Senirkent -Isp.; tKemalpaga 

-Iz.; -Brs.; Dodurga rBoziiyiik *Bil.; Esnemezo Iniinii -Es.; Gtilbagr 

rQankaya, rctdiil -Auk.; rBor, Yenikent .Akaaray -Ng.) 2. Ayakhabrcrhkta 

kullanrlan a$ag aaph gcliik bilcy, (tBefahiye -Ezc.; -Mr,) 

l3?

l38 

[rnezap] I (*Mr.) 

nragdar [mastar (I) .f] : Bey0z peynir kahplamrken tenekc iizerintle iilgiiler 

almakta kullamlan afag cet\rcI. (tYalvag -Isp,) 

[mastar (I) -f] : (-Mr.) 

masrn ! Tren. (*Qa$ayan -Kr.) 

maelr [maera, tuasur, mcrura] : Dokurna tezgahlarrnda uzerinc ip sarrlan 

kendirsapr, gcnellikle bir yrlhk incir a[acr ya da tcneke b'ru. (Beliili 

*Qal -Dz.; Kandilli fBerztiyiik -Ril.) 

[maera] : (-Ank.) 

[masur] : (Giiney rlkizdere -Ilz.) 

[masura] : (Derekugculu *Giirele -Gr.) 

masrralrtoka : Karyrg baflama tokasr. (*Aksaray -N[.) 

rnBsrB : [-> nrasrr] 

mastar (I) : f. [-> ruasdar] 2. l\{ararrgoz ccrlvcli. (Ncfsikiise.li *Dynesil -Gr.) 

rnastar (II) : IIah tezgalunda ileri-geri oynatrlan krsrm. ('Biinyan -Ky.) 

masur : [-+ maarr] 

maeura : [-+ maarr] 

masur etmek : Mnsur'n iizcl bir gark yardrmryle ip aarmak. (Giiney *lkizderc 

-R") 

maga (I) : Deri tutturmafa yarayan krstrrgag. (.Yalvaq -lsp.) 

maga (II) : Saat garklarrrun hrzrnr ayarlatan gatal kol. (-Ilrs.) 

nraqa (rlr) : Tezgahlarda alt ok'la iist okou gergin tutrna[a yaraya^ diizcnin 

alt gengcline taliulau arag. (Toknracrk *Yalvag -Isp.) 

magala: Iludutlan toprak yr$rnlan ilc lrrrlirtilcn bahgelcrde kare hiqiminrleki 

ekim alanlan. (-To.) 

ma tahtaer : Derilcrdeki damarlarr tcmizlcmekte kullamlan arag. (*Ilor -N[,) 

mavrak : Lcblcbicilerin kullandrlr leblcbi kangtrrma diizcni. (rciidiil -Ank.) 

mayaganafil : Igintlc hamur ekgitilen, peynir ve yofiurt mayalanan kap. 

(*Kemalpaga -lz.) 

rnayntokneai I lqirrdc maya iirctilcn afnq tcknc. (rSr:nirkcnt -Isp,) 

mayrs : Qatrmn kcuarlarrm oluqturan kahn ve uzun yontma a[aglar. (Ulu$bey 


nrazap I [-> mosnt .2] 

rrrazgal (I) : f. Av kuliibclcrinde giizctk:tmc \-c atcl ctrnr: tlclifii. (Aqafrya. 

banh rAgrn -nl.) 2. Minarek:rdc, rncrtlivr:nft:rc rgrk gerlnrr:sirri safilayun 

delikler. (Karaalag *Boziiyiik -Bil.) 

nazgal (II) : Ahrrda pislik toplanan krsrm. (-Kr.) 

rnazr (I) [mazu] : l. Kafnr dingili. (rPosof, .Sueuz -Kr.; rlspir -Ezrn.; Dcli. 

ilyar $arlugln -Sv.; Alcrh Dclioo -Ank.) 

[mazu] : (Seydikiiy -Kii.; Beycc[iz, Miri rFatea -Or.) 

2. Atarabaer dingili. (-Kr.) 

mazr (II) : l. Kilim tezgahrmn alt ve iist afaqlan. (Krzrlca +tsor -N$') 

2. lpa[crnrn iiet hsrmnaaki diiner a[ag. (Sagftara tlslahiye -Gaz.; Kr' 

zrlca *Bor -N[.) 

mozu ! l. ["+ mazr (D 'fl 2. A[ag dikmelerle yapilan tahta ev' (Derekuqculu 

*Giirele -Gr.) 

mec: Karasabamn elle tutulan luemr. (Bofnz rSusuz -Kr.) 

meeg 3 Meses'in arka kremrnda bulunan gift siirerken saban ya da pulluk 

demirini temizlemek igin kullarulan yassr demir parqasr. (Beya$rl tUlu' 

krela -N[.) 

mefel : Yamag tarlalartndaki toprafir alt ii$t yaprna[a yarayan biiyiih r;apa' 

(Giilliice +Giimiighacrkiiy -Ama.; Giikek rAkkuq, Zile *Mesudiyc -'Or'; 

Derekuqculrr *Giirele -Gr.) 

mehni: Alurdaki ycmlik. (Beyccli rFatsa -Or.) 

mekeafacr : Kayrk diimeni yiineltilen tahta 6al. (Genqali *Senirkent -Isp.) 

mek€r€ : Qrkrrk ifinin gaputtan yaprlma iki qiqkin krsmr. (Qatak rEmct -Kii.) 

mekicik: Bir kilim motifi. (Qatak rEmet -Kii.) 

melofe: Kadrnlarrn bag vc omuzlannr iirtmek igin kullan

140 

merdano: Biiyiik bir alag giivdesinin orta krsmrna dik olarak gakrlmrg uzun 

ve kahn gekme sopasrndan olugan ekimden sonra, tarlayr diizlemek ve 

tezekleri pargalamakta kullanrlan siirgii. (-Krk.) 

merdens r l. Yuflca agmakta kullanrlan afag aragn oklava. (Krrqigefi rsuguz 

-Kr.) 2. Kaba yufka agmakta kullanrlan orta Issmr kahn, uglan ince 

olclava. (-Itrzm.) 

merdivenli: Bir bilezik tiirii. (rAkaaray -N[.) 

mcrek: Igindc hayvan yeygisinin aaklandr$ yer, (DerekuEculu .Giirele -Gr.; 

Kayahk tSusuz, Baykarn *Selim, Egmeyazr -Kr.; Paeinlcr -Ezm,; 

'Agn -El.) 

metez. Kiipeklerin boynuna takrlan demir digli tasms. (Ilyaeh -Uq.) 

rnertek [meeedek] : l. Toprak ve diiz tlamh cvlerdc toprnk kramrn altrnl 

diiqcnen kahn a$aglardan herbiri. (-Ama.; Bo[az .Susuz, Baykara .Selim 

-Kr,; *Giiriin -Sv.) 

[nrescdek] : (Ihca *Ayag -Ank.) 

2. Qit vc Aatrlardaki yan alaglar. (Giinenkiiy -Irp,; Derekrrqculu rGiirclc 

-Gr.) 3. Krzafnn taban a[acr. (Bcya[rl fUlukrgla -N[.) 

merze : Rcnkli iirtii. ('Emirdafi -Af.) 

meseilek : [-+ mertek -l] 

meses [mesiis] : Inek ve iikiizleri diirtnrek igin kullarulan ucu sivri demirli 

deynek. (Veyselkiiy *Emirda[ -Af.; Deliilyaa r$arkrgla -Sv.; Eme[il 

rPrnarbagr -Ky.; Beyafrl *Ulukrqla, Giiciinkoya rAksaray, Fcrtek -N].; 

Yukarrbozkuyu *Kadirli -Aila.) 

[mcsiis] : (*Emirdafi -Af.) 

meetablasr : Mest ayakkabrer yapmak igin iizel bigimde hazrrlanan deri. (rYalvag 

-Isp.) 

meeiie : [+ meses] 

metelis : Uzeri qubuk ve bezlerle iirtiilerek giizetleme yeri haline getirilen, 

yarrm m. katlar bir derinlifi olan avcr gukuru. (Yenikent rAkearay -N[.) 

meti : FrQr. (*Sivrihisar -Es.) 

meyane: Krlipi biikmekte kullarulan makara. (tlyaeh -U9.) 

meyilani: Ipekten yaprlan bir kadrn kumaqr. (Qankearay t$arkikaraafag 

-Isp.) 

mezartagr : Yazma kenarrna iqlencn bir oya tiirii. (.Yalvaq -Isp.) 

mezgep: Qocuk tinlii$ii. (*Sivrihisar -Es.) 

tnlcrr ! Asfalt yol yaprmrnda kullamlan kiiqiik gakilar. (-Bre.) 

rrruhl [muilul] : Ovendirenin arka ucundaki iiggen bigiminde kiigiik yaesr 

demir. (Giirmedere rFsthiye -ME.) 

[muilul] : (Yegilkiiy rGelendost -Isp.) 

ltuncrrrk: Ya[ makinasr. (Esncmez, Iniinii *Es.) 

rntrrk: Samurrhk. (Kiiplii -Bil.) 

mrern [nrisire] : Mala. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

[mieire] : (.Ermenek -Kn.) 

mrgabahh : Beg trila yaprlan goraplarda giiriilen bir motif. (yegilova rAkanroy 

-N[.) 

mrtrk : I'Iasrr yaprmrna hazrr durumda olan kamrg. (Satrlmq *Ea.) 

nriiliil : ln,,k r',r iikiiz diirtrnck igin kullrrrul'n ucu sivii denrirli dcynck. (yukarrbozkuyrr'Kadirli 

-Ada.) 

mihrap : Snbanrn qrkrg borusu. (Dofianhcy *Beyqehir *Kn,) 

rnihraplhah: orta krsmrntla mihraJr rnotifi buhman hatr. (Tagprnar rAkaaray 

-Ng.) 

mikladuz : Ku'tluracrlarrn ycre diikiilcu qivileri toplamakta kullandrklan 

mrknatrsh tlurnir Jrargasr. (iRr,fahiyr: *Ezc,) 

nril : A[aq tr!. (Sagrkara rlelahiyr. -Gaz.) 

milletbnhgesi: Yazrna kcnar oyasr motifi. (.yalvag -Iep.) 

minet: Frrrna hamur siirmc talrtasr. (rKemalpaqa -lz.) 

mintar : Ilatakhk vc akargularda k'llanrlan iizcl bir buhknft. (ycnice .Gck:ndost 

-Isp,) 

lnirrnun : Kiiqiik tr:sti. (Kiirnbct, lniinii -Ds.) 

mieinc : saz sapla'na arahklarla sa.ltrn tellcr. (Beyktiy .$arkikaraafag -Isp.) 

mieire : [--+ mrsur] 

mislik: 0zel bir kolonya kabr. (Ilalhk, Iniinii -Es.) 

mitit: D,kuma tczgahlannda dokruran krsrnr gcrgin tutmaya yarayan rliizcn. 

(--To.) 

moc'k: Ug krsmrnda yumru bigimindc ,.iEkinlik bulunan goban sopasr. 

(Kurtk6y -Bil.) 

modul [mozun, noilul, murlul] I Mcsesin ucundaki sivri demir. (rTerne -Sm,; 

Giilliicc *GiimiiEhacrkiiy -Ama.; ll{iri *Fatsa _Or.) 

[moznn] : (llyash -U9.) 

[noilul] : (*Mudurnu *Bo.) 

molamaz: lri, ham duvar tagr. (llyash -U9.) 

uronta givisi : Ayakkabrcrlann kullandr$ kahp givisi. (.Giidiil _Ank.) 

morlu [morluyanihm] : Bir zamanlar qok kullanrlmrq olan bir kaihn kumagr. 

(Arok *garkikaraafag -Isp.) 

[morluyanihm] : (Celiptag *Yalvag -Isp.) 

morluayak : Hah kenarlarrna yaprlan kara renkli si.is. (yegilkova rAsaray -N[.) 

morluyandrm : [.+ morlu] 

moqoy [miigiiz] : Quval. (rQallayan -Kr.) 

[miigiiz] : (Bofiaz iSusuz -Kr.) 

motal I Peynir tulumu, (Incesu, Bo$az .Susuz, Egrneyazr -Kr.) 

nrozak: Araba tekerlerindeki afaq parmakhklar. (*Manyas -Ba.) 

rnozakonat : Ka$rrlann yan taraflrrrna konan kiigtk. a[ag kanatlar. (Ityash 

-us.) 

l4l

t42 

mozu ! Kilim tezgahrnda alt ve iist ipliklerin iizerine sanldrfir silindir bigimli 

a[ag. (Suqehri -Sv.] 

nrozun r [-+ modul] 

miihre (I) : Nal'rn zrmba il. delirrmcai srrasrnda, altrna konan delikli araq. 

(Kiimhet -Ds.; *Bor -N[.) 

ruiilre (II) : Ozel tahta kahpla ynprlan toprak tluvar. (*Zile -To.) 

miihreilemiri r Dr:rnirden I'aprlmrq olarr crsyalarr dt:lnrc[e yaxryan 'rtu krgrnr 

delik, koni biqimli gelik arag. (Giikrnenler, Qatak, Gedikli, Krzrla[aq 

iSaimbeyli -Ada.) 

ruiime : Ekmek. (Giiciillii rYalvuq -Isp.) 

miimelik: Siityen. (Cihangazi -Es.) 

miiqiiz r [.+ mogoz] 

nncur : Giidiik aclh hububat iilqcfiinin yansr kadar biiyiikliiktr: olan basrk 

silindir bigimintle iilgii aracr. (Giilliicc tGiimiiEhacrkiiy -Ama.; Akbaq, 

*Gtdiil, Yurtbcyi *Giilbagr *Ank.) 2. $inifin yarrsr kadar olan bir dcfir- 

menci iilgefi. (Dereyazrcr rAlaca -Qr.) 

mudul r [--+ mrihl] 

mumlugivi : Karasabanda, Ldrg adr vcrileu diizenin iin krsmrnda bulunan 

a[ag givi. (Beyafrl rUl'*'ela -N[.) 

rnurg: l. Taglan yontarak d,iizeltmektc kullamlan ucu sivri kahu demir. 

(Senir *Sincanh -Af.; tKuzfrndrk -Es.; rRcfahiyc -Ezc.) 2. Dcfirmenci. 

lerin kullondr[r tag gckici. ('A[rn -Ul.) 

murtat: Kalaycrlann kap kacak tliizeltmek ve pergin yarnpak iqin kullan. 

drklarr iirsii anfuran demir araq. (-To.) 

rnusanilra : Yiiklii[iin iist krsmr. (Yakakiiy *Gelendost -Isp.; Yegilova -Brd.; 

*Acrpayam 

-Dz.) 

rmrsluk : Kalaycr ocaklarrndaki hal,a dcligi. (*Aksaray -N$.) 

nrusul [musur] : l. [+ musur]. 2. Igi oyuhnug iri afag giivdesinden yaprlano 

hayvan sulama ycri. (Erncfil tPrrrarbagr -Ky.) 

rnusur [musul -l] : Ahrrlarda bulunan hrryvan yemlifi. (Giiknlrulrr, Qatak, 

Gedikli, Krzrlafag *Saimbeyli *Ada.) 

[musul -l] : (Kiipliicc *Gtmiiqhacrkiiy -Ama.) 

mugabek : Giimlck kenarlarrm lc.rurarak tlikme. (Esncmez rlniinii -Bs.) 

mugda: Hayvan kayglanru diizcltmck igin kullanrlan trrnqtnn yaprlma el 

biiyiikliifiinde arag. (-Mr.) 

muqguklak: Makarad.an yaprlan topag. (Karakiiy -Bil.) 

muylu [muyru] : Araba ttkerinin drqarr frrlamasurr iiulcyerr, dirgilin drg 

tarafindaki dtli$e gcairilen givi. (Afsar *Giitliil -Auk.) 

[rnuyru] I (Kadrobasr *Gtdiil 

-Arrk.) 

muJrru : [-+ muylu] 

miifro [miihre -l] : sobacrlann saglarda delik agmak igin kullarrdrklarr arag. 

(rllaymana -Ank.) 

[miihre -l] : (*Akearay -NB.) 

rrriihre : l. [+ miifro] 2. Kitap kenarla'nr yaldrzlamak ya da bo]amak arna. 

cryle kullarulan miihre tagrndan yaprlmrg arag. (-Iz.) 

miiq r Kolonya. (*Giidiil -Ank.) 

Irrii;no : Kafnrlorrn iin yan krsrmlarrndn bulurran gatal a[ag. (rsueuz -Kr.) 

miigtiik : Sigara a[rzh[r. (lncesu rsusuz *Kr.) 

143

N 

nasg : El iirgiileri ile dokumalarda giiriilen bir motif. (Yenikent 'Akcaray -N!.) 

naaqhk: Nakrg yapmakta kullanrlan renkli ham kege. (rYalvag -Isp.) 

nacak : l. Balta. ('Yalvag -Isp.; leabey 'Qal -Dz.; Sonura rTagvercn -Ama.; 

Miri tFatea, Salman rAkkug -Or.; Derekugculu *Giirele -Gr.; 'Glbiin 

-Sv.; Sankiiy rBeyqehir -Kn.; Yukanbozkuyu rKadirli -Ada.; -ME') 

2. Demir aaph eatrr' (Muratdere rBoziiyiik -Bil.) 3. Teatereye bonzcr 

digli keski. (*Terme -Sm.) 

naila : [--+ noila] 

nakrg : Renkli kege kahbr. (*Bor -N[.) 

nakrqkalemi: Alimiinyum ve bakrr egyalann iizerine eiis yapmakta kulla' 

mlan demir arag. (-Mr.) 

nakrgkolilonu r A[aq kaprlara oyma sua yapmakta kullanrlan bir marongoz 

aracr. (-Mr.) 

nalbeki: $ok kiigiik sahan. (lniinii -Es.) 

nalbur : Nal deliklerini genigletmekte kullanrlan arag. (Kiimbct, lndntl -Eo.) 

nalga (I) : Yanmay bigiminile ayakkabr iikge demiri. (Giilbrlr tQankaya 

-Ank.; -Bra.) 

nalga (II) : Bir namazhk deeeni. (Sagrkara rlelahiyo -Gaz.) 

nallama [nari] : l. Kunduracr gekici' (-Us.) 2. Nalbant gckici. ('Sonirkent 

-Iep.; Kanililli *Boziiyiik -Bil.) 3. Kalaycr gekici. ('Akosray -NE.) 

[nari] : (-To.) 

nsll*: Nnl demiri. (rBoziiyiik -Bil.) 

nallft eag: Nal yapmakta kullamlan iizel eag. ('Giidtil -Ank.) 

namh (I) : l. Brgaf,rn demir kremr. (Baqkrqla 'Karaman -Kn.) 2. Saparz brqak' 

(rsenirkent -Isp,) 3. Brgak yaprlmak iizero ocaLtan grkanlan bzgrn 

demir. (*Senirkent -Isp.) 

nemh (II) : Savrulmug ekin yr['rm. (Yeqilkity, Akdaf 'Gelondost -Iep'; Kamanlar 

Afgar *Giidiil, Yurtbeyi, GiilbaEI, Sande[irmen rHaymana' 

Alcrh *Delice Ihca -Ank.; Yenikent 'Akraray -N[.) 

nargige[i : Yazmalann kenanndaki boncuk oiie. (Yaruiiron 'Senirkent -Iap') 

nari : [--+ nallama .3] 

narlak: Yerinden oynsmrq araba tekorlcfi gitbo[i. (Ya[orlar' Yukantrrtar 

rYalvaq, Kiitiirnek *Gelcndoat 

-Iap.) 

nasrrga r Ufak sepet. (Bofaz rSusuz -Kr.) 

nequrbs : Kulplu, bal* finncr malrapstr. (tGerro -Sn.) 

nat r Trrpan aapr. (Kugigefi 'Sueuz -Kr.) 

nay r Kalaycrlarrn kullanih$r kap diizoltme araq. (-To.; rDirnipi -Sv.) 

nocek: Kareeaban demirindeki gamur vo pielikleri temizlemefe yarayan 

messenin alt ucundaki yosor demir pargatr. (Enelil rPrnarbagr -Ky') 

n.lfek : [--+ k:qok -21 

nelrre : )fayrk. (rDgnieyazr -Kr.) 

nekel r Mndcnsel Osmonh parosr, (Iniinii -Ils.) 

nelbeki : Kii{iiik bakrr tabak. (Kiigiikkal)aca rUluborlu -Isp.) 

nevcnt : Cckctc astnr tutturma. (-Ut.) 

nczik : f)okumacrhktn gilc qiizmc aracr. (Giilbngr *Qankaya -Ank') 

nezikaf,acr : Nczik atlh qilr. giizme arut:rmn ckscni gcvresindc diiumesini ea[' 

Iayan orta direk. (Giilbagr rQankaya -Ank.) 

nezikbagr : Nczik a

o 

oben : Defirmr:n garkrna su gtitiircn saq boru. (Kiirkiiler *yalvaq -Isp.) 

obanafacr: Yatay yelken af,acr. (Yenice *Gelentlost -Tsp.) 

obiao : [-r oper] 

obusa : [-"+ opeal 

ocak demirlemek : Diikiimcii oca[rna kiirniir yerlerstirmek. (-I]rs.) 

ocak rliikmek: ocakta eritilen madeni kahplarda biqinrlcndirnrck. (-Brs.) 

ocak kaynair: Qubuklan ug ucn defil tL: iist iiste getirdikten sonra vaprlarr 

kaynak. (rSenirkent -Isp.) 

ocakhk (I) : Mutfak, (-Gaz.) 

ocakhk (II) : Ocak. (Mamatlar *Efridir -lsp.) 

oilailam I Oturma yatak yada misafir odasr (Yenikent *Aksaray -M[.) 

odbili : Ateg kiire[i. (*]Iasea -Ant.) 

ofulak r Biiyiik et brsa[r. (Seydikiiy -Kii.) 

o[cur : Ip ya da lastik ugkur. (Krrqigefii +Susuz -Kr.) 

ollanfeei : $apka. (Qarrksaray *$arkikaraapag -Isp.) 

ofiIoy : [-+ oklal 

ofmag [oE-"C] : l. Un gor]rasr. 

[oB-"C] : (*Senirkent -Isp.) 

2. Ekmek krrrntrlan ya$da krzartrlarak yaprlan ycrnck. (*Yalvag -lsp.) 

o$meg : [-+ ofmrg] 

o$orluk: Ahrrtla sr[rrlann ]raflanthfir ralrta. (Kayahk rsusuz *.Kr.) 

ohlavi : [--+ oklal 

ok : l. Tarla trrmr$r. (Seydikiiy -Kii.) 2. Pullu$u. hayvan koq'lau iin lrsnrr. 

(Yenikent *Aksaray -Ng.) 3. Sanrarrrn hayvan koqulan iin krsmr. (Meyvebiikii 

'Gndiil -Ank. Ycnikcnt *Aksaray -N[.; Giirmcdcrc rFcthiyt: 

Mg.) 4. At arabalannda hayvanlann ba[landlfir uzun a$aq. (yukankagrkara 

*Yalvag -Isp.) 5. lki kal;rstan olursan kaflm iskcl:ti. (Bo$akdv 

-Ama.) 6. llah tr:zgahlarrntl:r iist vc alt krsrmlarrndaki yrrvarlak afaq 

halkalar. (A$rI *E$ridir, Tokrnacrk *Yalvag -Isp.; Ycqilova *Aksaray 

-Ng.) 7. Qrknkta garkrn ortasrndan gt'gen tliiz deynck. (Gettikli *$arkikaraa$ag 

-Isp.; Sag*ara ilslahiye -Gaz.; rErmcnck -Kn.) 8. Qatr iekeletini 

olugturan kaLn, diiz kalaslar. (rsenirkent *Isp,) 

okkayrgr: Atarabasr, saban ya da kafnrya kogulan hayvanla.' boyunla'na 

takrlan hsmutu arabamn okrrna bn$lay..n kayt{. (isr.nirkcrrt -fnp.; 

Yenikent rAksarny -N[.) 

okla [o[loy, ohlavi, oklag, okla[a, oklafag, oklafr] : Oklava' (Gazelyapr *Kii.; 

Akprnar *Giimiiqhacrkiiy -Ama'; rMudurnu -Bo.; rllaymana -Ank.; 

Sagrkara tlelahiye -Gaz.) 

[ogloy] : (Biiliikbaqr *Selim, *Susuz -Kr.) 

[ohlavi] : (Ebilhintli -Ezm.) 

[oklag] : (Akbag 'Giidiil -Auk.) 

[okla!e] : (Yenikent *Aksaray -N[.) 

[oklafag] : (Kiipliice *Giimiighacrkiiy -Ama.; Garipgon Akbag *Giirliil, 

Sandefiirmr:n rHaymana *At k.) 

[okla[r] : (tKemalpaqa -Iz.) 

oklag : [-+ okla] 

oklafia: [+okla] 

oklalag: [+okla] 

okla[r: [+okla] 

oklavahk: 0rme ya da dokuma oklava krhfr. (Gtikmenler, Qatak, Gedikli, 

Krzrla$ag *Saimbeyli -Ada.) 

okluk: Ok yapmak igin kullamlan diizgiin agag. (*Boziiyiik -Bil.) 

oku : Diifiin davetiycsi. (ABil 'E$ridir -Iep.) 

olu (I) : Qul, yem torbasr yapmak igin kullarulan keqi krh yuma[r. (-To.) 

olu (II) : lpafacr adr verilen kilim tezgabLrnda iist afacr diindiirmeye yarayan 

dr:rnir gubuk. (Krzrlca rBor -N[.) 

oluk (I) : l. Yafmur sulanm dam ya da qatrdan yere aktaran boru. (tAksaray 

-Ng.) 2. Qegmelerde suyun yalafa aktrfr krsrm' (Akprnar -Ama.) 

oluk (II) : l. Koyun, keqi yemlifi. (Ozgiiney *Yalvag -Isp.; Qiimlekqi *Bor 

*NS.) 2. Taruk follufu. (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

oluk (III : Uziim ezme tekncsi. (Ozgiiney 'Yalvag -Isp') 

oluklu [oluklu rlelik kalend] : l. Tahtalan oymak, siis yapmak iqin kullamlan 

gelik a[rzh arag. (rKemalpaga -Iz.; -Mr.) 2. [-+oluklugivi] 

oluklugivi [oluklu] : Biiyiik bagh givi. (rciidiil -Attk.) 

[oluklu -2] : (rGiiiliil -Ank.) 

oluklu ilelik kalemi : [-+ oluklu -l] 

oluklukrsag: A$z krsrmlalr yas6r olan krskag, (*Yalvag -Isp,) 

oluklu kiromit: Diigey kesiti yarrm daire bigiminde geleneksel anadolu kircmiti, 

(Yukantrrtar rYalvac -Igp.) 

olukma[r r El dolkumaer kadrn bel kugafr. (Gedikli '$arkikaraafag -Isp.) 

omurga: l. Qatr iekeletinin en iist krsmrnilaki yatay a[ag. (A$rl 'E[ridir 

-Irp) - 2. Qatrilaki oluklu kiremitlerilen olugan srralar. (Yukarrtrrtar 

*Yalvag, A[rl *Efiridir -Isp.) 

omuz: Igine egya koymak amacryle duvarlarda yaprlmrrs olan kiigiik boqluklar. 

(rSiifiit -Bil.) 

147

148 

omuzyaatt$r: Ceketin omuz ve kol krsrmlarrm iitiilemekte kullamlan arag. 

(+Aksaray -N[.) 

onlukiliikiim: At kogumlarrndaki piring eiialer (tAksaray -N[.) 

opsa [hopra, obise, obuea, opza] : Saban {"e pulluktaki qamur birikintilcri 

temizlemekte kullarulan iivendircnin arkasrndaki. yassr dcmir. (Akgalar 

*Yalvaqo Kiitiirnek tGelendost -Iep.; Yenikent *Akearay -N[,) 

[hopaa] : (YeEilkiiy tGelendost -Iap.) 

[obiae] : (Uziimlii, Dofanbey rBeygehir -Kn.) 

[obusa] : (Karacaviran rSeydigehir -Kn.) 

lopza] : (Kiitiirnek *Aksaray -N[.) 

opza: [+opsa] 

orak : I. Bufiday ve arpayr ]rigme$e yarayan sap h6rnr afag ve a$rz kreinr 

qentikli yanmay biqiminde gelikten oluqan tanm aracr. (Akgagar tYtlvaq 

-Isp.) 2. Alrz krsmr keskin ve qentiksiz olan orak tipi. (Beykiiy 

t$arkikaraafiag -Isp.; Derekuqgulu rGiire.]e *Gr.; Yenikent rAknarny 

-N!.; Iladrm -Kn.; -Krk.) 

orakilemiri : Oku arabanrn tlemirine baflayan demir. (rAksaray -N[.) 

oraktaba[r : Orakla ckin yolrna srrasrnda lcrzevinden oflan rrvine giinilerilcn 

helva v.b. tathlar. (Yenice *Gelenilost -fsp.) 

orban: Dabakcrhkta derinin emfifi kireci qrkarmak igirr kullnnrlnrr arag' 

(-M'.) 

orcuk: Ketcn iplifini sarmakta kullamlan iist ucunda cini adr verilen gentik, 

alt krsmrnda afrrgak ]rulunan 15 cm. ince bir gubuk giivdcrlerr olrt".nn 

. arag. (Kcgkdyii *Ayancrk -Sn.) 

orta: Dokuma tezgahlannda gahqan kadrnlnra giinderilen krtru yrrmig vrr 

tathlar. (Yenikent rAksaray -N[.) 

ortailirek : Qrkrrk kasnafirnln ortaerndan gegen incc afiag' (Giilbagr rQankaya 

-Ank.) 

oakar : Inek tleriainden yaprlnra ayakkabl yiizii (Yalznq, 'Snnirkent, -lap') 

otas : Komrk oclasr. (Egmeyazr -Kr.) 

otilemiri : Semer yaprmrnda otlarr gcrekli ycrlcro yorlnqt.irrnektc krrllanrlan 

ucu sivri uzun demir qubuk, (-Mr.) 

oturak: l. Sandalye. (Yukandinek '$arkikaraafag -I*p') 2. Beqiflin aynk 

lan.(lniinii -Ee,) 3. Diifien atrme srraetnda iizerine oturulsn algak yer. 

(lniinii -Es.) 4. Scrlir. (Biiyiikdivan *Qr.) 

oturga ! Kiiqiik aandalye. (f)ereyalak, tniinii -Ee.) 

oturgonr: Arabanrn iizerine atrlan saplan ballamakta kullanrlan urgau. 

(Yenikent rAkaaray -N[.) 

oturtnra : l. Ev tabant. (Qokcalar *Boziiyiik -Bil.) 2. Palaz, guval, hurar gibi 

rlokunrulur. (Ycnikent'Aksarny -N!.) 

oturtrla gutr: I)rgarda hazrrlanchktan soura yorirrr) oturtulan gatr iskelcti. 

(Aflar *Gclcndost -Isp.) 

ovms : I-[arnuragr. (Qokqalar rBoziiyiik -I]il.) 

oya: (i:kctlcrirl iirr krsrlmnrrnrn snrkrnularlnr iiul:rnr:k anracrylc kumaq ile 

astflr arasrna konarr. ikinci bir astar. (-UE.; rAksaray -N[.) 

oyacak: Pathcan ve kabak oyrnakta kullanrlan arag. (-Brs.) 

oyaipli[i : Teyel iplifi. (+Aksaray -Nf,.) 

oygu: Tenekelcrden yuvarlak parqalar kcscn arag. (rYalvag -Isp.) 

oygubrgkrsr : Tahtr iizcrinde oyma siis yapmakta kullanrlan araq, (-Mr.) 

oygug: Meyvtr afaqlan ik: hai gubuklarrnr aqrlarken kullamlan yaesr ve ucu 

keskin qelik nraq. (tKcmalparsu -lz.) 

oyma : Kapaklan olmayan dolap. (Aktla[ *Gelerrdost -Isp.) 

oymahkilim I Bir kilim tiirii. (Tagprnar *Aksaray -N[.) 

ttyrnateeteresi : Talrtalartla oyuk aq'rnak iqin 'kullanrlan rrcu eiwi testere, 

('i\ludurnu -Bo.) 

oynargiinye: 360 dercccyr: kadar agrlarr iilqebileu giinye. (rsenirkent -Isp.) 

oyulga : Kahu vo iri tcrzi dikiqi. (Diiberkli rBoziiyiik -Bil.) 

oyulganrak : Iildr: oSr.klaynrak dikrnck. (Baqkrqla *Kararnan -Kn.) 

oyrntu: Araba tokerlglihlt. giibck krsnuru oymak iqin kullanrlan arag. (*Bor 

-Nc') 

].,l,t)

o 

iibek (I) : Ekmek. (Ahrrhkuyu rHaymana -Ank.) 

6bek (II) : Saman yr$rm. (Urr:$il *Qankaya -Ank.) 

iifelomeg: I

152 

iirken : [-+ iirme (I) -2] 

iirme (I) [iirk (I), iirken] : I: Krl urgan. (Dcreyazrcr 'Alaca -Qr.; Giilabi rPr' 

narbagr *Ky.) 

[drk (I)] : (Bozalan 'Boziiyiik -Bil.; Yenikent rAksaray -N[.) 

2. Krl ya da yiin eicim. (Giikmenler, Gedikli, Qatak, Krzrlafiaq rSaim' 

bcyli -Ada.) 

[iirkon] : (Derbyazrcr 'Alaca -Qr.) 

iirme (II) : l. Orgii burka. (Kanililli *Boziiyiik -Bil.) 2. Kazak. (Karaa[aq 

*Boziiyiik 

-Bil.) 3. Yiin baqLk. (Gnciillii *Yalvag -Isp.) 

iirme (III) [iirgii] : O.iilmiiq kadrn sagr. (Beykiiy '$arkikoraafiag -Isp.) 

[iirgii] : (Celiptag rYalvag -Isp.) 

iirs l Trrpan afizrm keskinlegtirmek igin kullanrlan dcmir biloyi (Yenikent 

*Aksaray 

-NE.) 2. Trrpan tligemekte kullanrlan demir araq. (Giilliicr, 

rGiimiighacrkiiy 

-Ama.) 

iireafacr : [+ tirskiitii$ii] 

iiree : Ayakkabrcr tirsii. (*Tavqanh -Kii.) 

itrEkiitiigii [iirsa[acr] : Ors demirinin sa[lam durmaernt nufilayan destck 

kiitiik. (*Yalvag -Isp.; Giilbaqr *Qankaya -Ank.) 

iirtme (I) : Peqtemal. (Kiimbct, Intinii -Es.) 

iirtme (II) : Bagiirtiisii. (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

ii*me (III) : Mutfak. (+Qaykara -Tr.) 

tirtme (IV) r Kimi evlerin iinlerindeki avlu. (Yenikcnt *Akcnray -N[.) 

iirtmealtr : Ayakdamrn alt biiliimii. (Kiirkiiler tYalvnq -Inp.) 

6rtii (I) : Yatak. (Kadrobasr *Giidiil -Ank.) 

6rtii (II) : Hamudun iizerinileki deri. ({senirkent -Isp.; -Ama. gewr:oi; rBor 

-Ng.) 

6rii (I) [iire, iireke] : Yiin efiirme aracr. (Eeat Ciftlifi *'Icrmo -Sm.; (iahdero, 

Salman *Akkug -Or.) 

[iire] : (Beyceli 'Fatsa -Or.) 

fiircke] : (Derckuqculu +Giirele -Gr.) 

iirii (II) : Dokunan hahmn giiziilmemesi igin atkrya ntrlarr dii[iim' (Boykiiy 

r$arkikaraa[ag 

-Iep.) 

iigmo l Hayvan ve insanlann su iqmesi igin topraktan yaprlan ru olufu. (Gr' 

ramgrk *Boziiyiih *Bil.) 

iivenilero [iiveniliro -2] : l. [+ iifendiro] 2. Qift Eiiriiliirkcn eabantn iikr;c 

kremrnda biriken gamurlan temizlemek iizere bir ucunda tiggen bigi' 

minde kiigiik demir plaka; di$cr ucunda gift hayvanlarrnr nodullamak 

igin givi bulunan cleynek. (*Emirila[ -Af.; 'Kemalpaga -Iz.; Yurtbcyi 

*Qankaya 

-Ankl; Yenikent 'Aksaray -N$.) 

[iivenilire -2] r (Yeqilkiiy *Gelendost, Akgagar rYalvag -Iep.; Giirmcdcrc 

rFethiye 

-M[.) 

iivendire : l. [--+ iiScndire]. 2. [+ iivcudcre -2] 

iivmeg : Uu, ayrarrtlan yaprlarr bir ycrnck. (Karacaviran rSeydirsehir -Kn.) 

iiyiitarkr : Fnzla suyu drgan aktarrnak iqin tarlanrn gevresinde agrlan ank. 

(Ycnikcnt *Aksaray -N[.) 

6z t l. l)iiz .r,c toprak damh evkrrtl(r, (larrun iizr:rine oturdu[u kahn a[aq, 

(llyasl -Uq.; Ihca rAyaq -Ank.) 2. Qatr iskelerinin rabanrnr olupturan 

iqlcnnriq diizgtin a$aglarclan hrrbiri. (Esncmrz, Dodurga -Bil.) 3. Soba 

odunu tutuqtunnakta kullanrlar qrra. (Muratdere -Bil,) 4. Orme sepet 

yaprmrnda kullanrlun yumuqak gubrrk. (Dcrekuqculu *Gtirele -Gr.) 

iizek (l) [iizekqivisi, iizekdemiri] : l. Arabada iin ve arka dingiller arasrnda 

haflantr kurau ucu dr:linmiE dcmir. (-Arna.) 2. Arabatla iin dingilin ortasrndaki 

tlclife geqcn biiyiik qivi. (Giincn -Isp,; Giiltragr eQankaya 

-Ank.; Kizrlca *Ror -Ng.) 

[iizekgivisi] : (r]Iudurnu *Bo.; Yenikcnt rAkearay *N[.) 

[iizekdemiri] : (Ortayan *Scnirkr:nt *Isp.; Giiciinkaya *Aksaray -Ng.) 

iizek (II) : l. [-r iizekafacr]. 2. Kirmanda orta qubuk. (Yer;ilova rAksaray 

-Ng') 

iizekafiacr [iizek (II) -l] : Arabalarda. iin vc arka dingillcri nrra Issrmlanndan 

birbirlr:rine ba$layan a!aq. (Buruncuk *Yerkiiy *lr'2.; Giilbagr *Qankaya 

-Ank.) 

[iizck (II) -r] : (-U;;,) 

iizekgivisil : [-; iizek (I) .2] 

iizekilenriri: [+ tizek (I) -2] 

iiziirparmak : Araba tekerindc afaq |arrnaklar arasrnda bulunan tek dcrnir 

parmak. (Yukankagrkara rYalvaq -Isp.) 

153

P 

ptroe ! Pencerc. (lcnikent rAksaray -N[.) 

plqa ! l. Don. (Kurukaruk, Taflan -Sm.) 2. $alvar. (Kurukavuk, Taflarr 

-s*.) 

pagailan I Pagalln ayak hileklerine karlar ulnpan kadrrr rlomr. (Dcrekiiy 

'Uluborlu -Iep.) 

page l Don, pantolon ve galvann paq.a krsrnr, (Yenikent *Aksaray -N[.) 

pafiag r Un defiirmenlerinde iig taqtan oluqan iizel ocaklarda hazrrlanan tuzsuz 

ekmelc. (Kartkale *Qrldrr -Kr.; Giizelyurt tHekirnhan -1\Il.; tA$rn 

-El.) 

pahaltagl : Dokuma tezgahlannda ipleri birbirinden ayrrrnak lmrcrylc krtllarulan 

yumruk biiyiikliifiiindeki tag. (Senir rSincanh -Af.) 

pakrak: Su kovasr. (Yaylul rGerze -Sn.) 

pala (I) : Teatere. (rAkaaray -N[.) 

pala (II) : l. Yatak. (Giizcl, Boyah, Akba.; 'Lliidiil -r\nk.) 2. liski bczl:rtlen 

yaprlan kilim. (Giigmenler 'Beypazan -Ank.) 

palank : $ekil olaralc semeri andrran tlijrt losa }acakh, iist yiizii hah ilc kaplanmrq 

olan oturak. (Kovalca *Boziiyiik -Bil.; Oklubah, lniinii -Es.) 

palavara : Pencert: ve kaprlann iist krsrmlanna konan kalas, (Iluruncuk 

+Yerkiiy -Yz.) 

palayrg : Yemek sularrnr siizmek iqin kullanrlan siizgeq. (*Aksaral' -N$,) 

palaz (I) : 1. Kegi krhndan yaprlan kilim. (Eme[il rPrnarbagr -Ky.; Ycnikent 

*Akearay -NS.) 2. Bastrnk iirtiisii. (Ycnikent *Aksarlv -N[.) 

palaz (II) : Kug dcseni. (Sagrkara *Islahiye -Gaz.) 

palihm [paldum -1, palilun -1, palilum -2, palilun -2, pnnrlull : l. Scrnr,rin iinc 

kaymaerm 0nlemek iqin hayvanrn kuyruk altrndan geqirilcrr krl kerm:r 

ya da kayrg. (Qaltr, Esri, Karavr.t rSiifiiit -Ril.; Saqrkara *lslahiyc 

-Gaz.) 

[paftlum -l] : (*Merzilbn -Ar.rrar, r'u r;cvrtrsi) 

[palilun .l]: (*Senirkent -Isp;; Karnarnlar "Giidiil -'\nk.) 

[panrlul] : (Akbaq 'Giidiil -Ank.) 

2. At arabalurrrrdo atlurr araLaya lrlfilu1'an kayr; tliizr.rri. (llyasl -Uq,) 

[paklum -2J : (*Akaaray -Nd.) 

[palilun -2] : ('Yalvag, rSenirkcnt -.lsp,) 

palilum I l. [-r palihm -f] 2. [-.+ palihm -2] 

palilun : l. [-+ palihm .l] 2. [+ paklrnr -2] 

pahza I Pekmezle un kangtrrilarak yaprlan tath' (Bagkrgla *Karaman' Kara' 

' 

.u.,ni""o .Seydigehir -grr.; GOk-enler, Catak, Geilikli, Krzrlalaq 

rSaimbeyli 

-Ada.) 

palto l l. Urr, d"6tr*"r,lerinde iiet taEr diindiirmefic yarayan tlilzen' (Kiirkiiler 

fYalvas -Isp') 2' Qrrqrr mskinalarurda pamuk lcozasrnrn scrt krs' 

mrnr ezen tliizen. (Yenikent 'Akearay -Ng') 

psltazrmbatrl Balta de;irinin eap geqecek krsrnrnr delmede kullamlan araq' 

(*Yalvag -IsP.) 

p"ltro , Seme"io i"kaa'ndtki koeele pargaer' (Miri rFataa -Or') 

pamuktagr: Kalay yaprmr srrasrnda nigadrrh pamuhn iizerinde diiviildiifiii 

yas$r taE. ('Aksaray -Ng') 

porr.'1p""lo, pardug] , Utooiu bez baflanmrq uzun bir dtrynekten olugan 

- 

frto temizleme aracr' (rsenirkent -Isp') 

[parilu] : (-To.) 

[parilug] : (*RefahiYe -Ezo') 

p"o"rraiEai, Iki uzun tliqli tlemir bir bag ile uzun bir a[aq saPtan yaprlan 

' top..yr. altrndaki pancan grkarmakta kullanrlan araq' (-Krk') 

panilul : ['+ Palihm 'l] 

p"o."": Boetan korkulufu' (Knllu -9j\) 

ianti: Ahrrlardaki hayv-ao y"Jigi' lGyey *lkizdcrc -Rz') 

pantul : Kayrq at srrth[r' (Yenikent *Aksaray -N[) 

itor* : Pantolon. (Krqiqefi *Susuz -Kr') 

prpsrs: l. Yumurta ile domateeten yaprlan yemek' (Ihca 'Ayaq -Ank') 2' 

' ' 5.16"r, yemcfi. (Karacaviran tseidiqehir -Kn') 3' Patatelt yemr:fii (Yu' 

kandinek r$arkikaraa[ag -Iep') 4' Ekmek, peynir' sofandan yaprlan 

yemek. (Yenikent *AksaraY -N[') 

prpatytlr: Papatyay andrran bir yazma oyasr gegidi' (*Yalvaq -Isp') 

paprr: Tren. (Esnemez, YaYla -Ee) 

!"p"9 t Kayrk diimeni. ('Gerze -Sn') 

rKaraman *Kn') 

p""g , n"kti au barda$. (Baqkula 

p*i" , Ayakkabr altrna gakrlan giin' ('Yalvas -Isp) 

;*il, l. Tavan. (Bagkrqia *Karaman -Kn') 2' Toprak damh evlerde top' 

ra[tn ila-,lun agofr kaymasrnr dnlemek iqin gah qrrprdan yaprlan saqak' 

(Uiu$bey 'Seni"kJnt, Yukankagrkara *Yalvag -Isp') 3' Bahqc duvarlarrnrniistiindekigalrgrrpr.(Yukantrrtar,sobalr-Isp.;*Qivril_Dz.) 

parilu : [.,r Pana] 

parilug ; [-> Pana] 

parlatmabezi [parlatmakeacsiJ : Yeni y-aprlan lrrqaklann demir krsrmlarrnr 

parlatmakamacrylekullanrlangemtrerbigiminilekikeqepargasr.(_Brs.) 

[parlatmakesesi] : (-Bre') 

parlatmakoaesi : [+ Parlotmabezi] 

155

llt6 

parmak: Araba tekerlcklerinde giibek ile genberi birbirine bafilayan alag 

deynekler. (YukarrkaErkara rYalvag -Iap,; Giilbagr .Qankaye -Ank.; 

Eskil, Yenikcnt rAkcaray -N[.) 

pl'uakkafnr : Tekerlcri pnrrnakh olan kafnr. (Yaeariiren rscnirkent -Iap.) 

pars: Oturma odaern(l{rki kcrpir; vc anmurdan yaprlan ecdir. (Yenikent rAk. 

saray -N[.) 

pare hahsr : Pars adr r.erilen sodire gcrilon hah. (Yenikent .Akearay -N!.) 

paaa (I) : Ekrnek yaprlmnk iizcro hazrrhnan hamur topaklr'^rn igine dizil. 

difi dikddrtgen bigimintlc tahta arng. (.scnirkcnt -Irp.; .Refohiyo -Dzc.; 

'Bor -N[.) 

paea (II) : Pantalon 'e u.k.tkrrc ilik y.lrn'k iqi. kullanrlarr s*rt iplik. (rAk. 

saray -N[.) 

paea bezi : Pasamn iginc korrun bcz ijrtii, (.Serrirkont -lnp.) 

pat : Pencere iinii sediri, (Dutluca, lniinii *Er.) 

patuga: Lazrmhkh gocuk sandalyaeei. (Itrsri rsti[iit -Bil.) 

patlangag [patlangrg, patlangrhg, pathngaqJ: Qocuk oyuncn[r. (Bcykiiy r$arki. 

karaa$ag -Isp.) 

[patlangrg] : (Ozgiiney *Yalvag -lsp.) 

[patlangrhg] : (Derekiiy *Uluborlu -Iep.) 

[pathngag] : (Erenkiiy, Iniinii -Ils,) 

patlangrg : [-+ patlangag] 

patlangrhg : [-+ petlangag.l 

patlrngag : [-+ patlangag] 

patuma [patumatr$] : Krvrrk uglu kunduracr bizi. (-Krk.) 

fpatumatr!] : (-Ank.) 

patumatr$ : [..+ patunral 

pevas : Dokuma tezgahlannda nlt .krrrr iizcrino gukrlan kahn tahta pargasr. 

(Yegilova *Aksaray -N[.) 

payilenriri [paytahtasr rlemiri] r Dr:ri pargalarrnrlnki etteri temizlemekte kul. 

lanrlan demir aras. (+Bor *N!.) 

[peytahtaar ilemiri] : (+Yalvag -Iep,) 

paytahtasr rlemiri : [-+ paydemiriJ 

pazr : Ekrnek yapmak iizere hazrrlarran yuvarlnk hamur pargalan, (*Mudurnu 

*Bo.; Ure$il rQankaya -Ank.) 

pazlat I Inck vc iikiizlcri kazrfia baflamak igin krrllunrlan urg$nln giiziilmr:,uini 

ihrlernek arnar:rylc kullamlarr birbirinc bafih iki yuvnrlak vc bir diiz dc. 

mirden oluqan dtzcn. (Salman rAkkuE -Or.) 

pazval: Kunduracrmn yapmakta oldufu ayakkabryr dizinin iistiinde tutmak 

igin kullandr[r kayrg ya ila ip. (-Bre.) 

pedal I Frnihk qubuklanndan yaprlarr gerit. (Biiyiikdivankiiyii -Qr.) 

pehriz: Uzun tahta seclir. (Yaykrl rGerzo --Sn.) 

peki [piteki .l] : Iqindc rnrsrr tkme[i pi;irilen iizel sahan. (rlkizdere -Rz.) 

[pileki -l] : (*lkizderc -Rz.) 

pekureztav'Hr: Igindc pckmcu kayn.rrluu biiyiik kap. (Kiiqiikkat,aca rUlu. 

borlu -Isp. *Kernalpaga -Iz,) 

Pekmeztoprafr : Pcknrcz kaynatma irsl:rni strnsrnda kullarulan ]reyaz toprak. 

(Kiiqiikkabaca *Ulubotlu, Ulu[br:y ssenirkent *fsp.) 

pelvan: Defiirrncn r.aqlarrnr kaltlurp )'*i*e koymakta krr]lanrlan kaldrraq. 

(-Brs.) 

perrcere : Biiyiili r.vlcrrkr ocafirrr iki yarunfl, iginc c,sya koynrak igin agrlmrq 

olrrn boSluklrrr. (I)crcyazrcr .Alar:1,-(,)r.) 

penceli : Bir halr nrotifi. (rltor -N[.) 

lx)ncz ! Kurlrn li'sirrr. l.nkrltrr pnnr, (Ill;kr.rlrr ..Klrtluun -Krr.) 

per: K'pplarrn irl larafitrlaki ufiag siirgiiniin h'roketeiz kalmasrm ea[layan 

afiaq pargalarr. ((lanksaray *$arkikaraa$a9 - Iep.) 2. Su tle[irmeni gar. 

krnclaki afiaq parmaklar. (Kiiprii rgarkikaraaftaq -Isp.) 

pergin teli : Brg:rfirn marlensel krsmrnr ]lqak saprna saptamakta kullanrlan tel. 

(-Brs.) 

pergin zrnrbasr: Bir ayakkabrcr aracr. (*Giidiil -Ank.) 

perdah qekici : Ilakrr diivrnc aekici. (-Mr.) 

perilelik : Koyun dcrisindcn yaprlan bafilama teli. (Karaa[aq *Roziiyiik -Ril.) 

perili r Ev saqa[r. (Ilyash -Uq.) 

pereko : Kcpcrrck. (Ortayazr *Scnirkr:nt -[sp.) 

peri : Kiigiik ayakkabr qivisi. (-UE,; -Kii.; Dutluca, Iniinii -Es.) 

persek : igril"n ipi gcrgin tutmaya yarayan matlensel agrrhk. (-To.) 

peryataSr : Su tlc[irmeni garkrnda pt:rlcriu gii]refe gegtifi oyuk. (Kiiprii .$arkikaranfrrq 

- lsp.) 

petecebi : Cckctin yaka cr:bi. (*Giidiil -Ank.) 

petek: Sepot kovan. (Akprnar *Giimiiqhacrkiiy -Ama.) 

pevlo : Altrn yr rla giirniiq bir ziynct ctyasrnr iizrrrinile iglcrnektc kullanrlan 

havan sapr bigimintle araq,. (--I3rs.) 

peyig: Kadrn doninun rrqkurhrk krsmr. (Kamanlar, Akbars rciidiil -Ank,) 

peynir -hoqnrclirni : T'uzsuz peynir r.r: gr:kcrlr yaprlan bir hclva tiirii, (Iniinii 

-Er.) 

prgak : Pullufun arka krsmrndaki grkrntr. (Krzrlca *Bor -N!.) 

prnka : Nlegin ya da bczrlen yaprlan tiitiin ya da qakmak kesesi. (SatrlmrS -Es.) 

plnliinilii : lkyvntr yullrr, kapr tokrnnfir v,b, ycrlerdc kullnnrlan demir halka. 

(Muttllip *Iis.) 

prrla : 'fopaq. (Drrrkiiy *Uluborlu -lsp.) 

prprr: Kadifcnin iqlenmesi srrasrnda simin iizerine gekilen biikiimlii gdmiiq 

tel. (*Seydigchir -Es.) 

prrprt: A$r don. (Tepeciktiy -Kii.) 

prrtt (I) : Giysi. (Celiptaq rYalvag -lsp.) 

ls7

158 

pflr (II) : Ev egyasr. (Sarapana -Bil') 

prtrl : Hamurunun igine iifiitiilmiiq haqha5 tohumu kontnure sar; ekmcii. 

(Kiipliice'Giirniighacrkiiy -Arnn.) 

prtrhg I lginde hamur tanecikleri bulunan rrn gorbasr, (Giikmenlcr, Krzrlalag, 

Qatak, Getlikli fSaimbcyli -Ada.) 

prtrnk gorbaer : LIn qorbasr. (Giikmenl'r, Qatak,Gedikli, Krzrlnfiaqa 'Saim' 

beyli -Ada.) 

prtrak : Kalla kayrnamnk iqirr aYakkllrrlarrn alturir gakrlal kabnra. (Yaylu, 

lnii -Eniis 

prtret : Foto$raf. (Scvdi$im -KrE.) 

pryar : Qegme. (Kayahk *Susuz -Kr.) 

pig: Kaputtan yaprlan i9 giimle[inin bclden aEa[r krsmrm geniqletrnek ama' 

cryle eklenen parga. (Yenikent *Aksaray -Ng.) 

pil : Toprak kiip. (GiilbaEr *Qankaya -Ank') 

pilae tahtaer : tlzerindc harnur gevrilt'n t.alrta. (tSonirkent -lsp.) 

pilek [pileki -2] : Iqinde ekmek piqirilt'n toprak kap. (*Yrrsufrrli *Ar') 

[pileki -2] : (Yavuzki;y -Ar.) 

piteki: f. [-+peki]. 2. [--+pilek] 

pin [pinnikJ : Tavuk kiimcei. (Ynykrl *Gerzr, -Sn.; Rofnz 'Susuz, Bayknra 

*Selim rQaflayan *Kr.) 

[pinnik] : (Akprnar *Giimiqhacrkiiy -Ama.; Deliilyas *$arkrrsla -Sv.) 

pines: Taqtan yaprlma avcr gtiztrtlernc Yeri. (Giikmenl:r. Qatnk ()cdikli, 

Krzrlafag'Saimbeyli -Ada.) 

pingel : Folluk. (Krrqigefii rSusuz -Kr.) 

pinnik : [--+ pin] 

pintar: Kilr:hin dijrtte biri kadar olau iilgtk. (rTavqanh -Kii.) 

pirie : Kadrnlarrn bahgelerdc kullanrhklan ufak elbaltasr. (Bar*krrtla *Kn' 

raman -Kn,) 

pisitivi : Kurquni renkli iplik. (YeEilova *Aksaray -N[.) 

pislac: [+biqirgeg] 

piale[eg [pislac] : [+ bigirgeg] 

pistan kabafir : Iginde tuz, ya! vb. -"aklanan kabaktan yaprlnra kap. (Boyah 

*Giidiil 

-Ank.) 

pigirgeg : [-+ bigirgeg] 

piqirgig : Uzerinde yufka ya tla ckrnrrk yaprlan sag' (Alayunt -Kii.) 

poqu [pogu -lr polu .2] : l. Ipck kaEkol. (Gcdikli, Qatak, Giikmcnler, Krzrlafag 

*Saimbcyli 

-A.da.) 

[p"So -f] : (]leyvebiikii rctdiil -Ank.) 

2. Kadrn baqiirtiiaii. (Ye'silkiiy lGelendost -Isp.) 

[pogu -2] : (BaElugla *Karaman -Kn.) 

3. Erkeklerin baglarrna ba$ladrklarr biiyiik yazma ya dn ycmcrti. (-Ul'; 

I)odurga *Boziiynk -Bil.) 

portakirlh: Yazrna kenarrna iglenen bir oya tiiri' (*Yalvaq -Iap') 

posa r Bir ip tiirii. (rciidtil -Ank.) 

poqtu ! (Giilliice *Yalvag -IeP.) 

pogu : l. [-+ pogu -l]. 2. [-r Pogu '2] 

poyra (I) : Araba tekerinin giibek adr verilen orta lusmrnda bulunan gukur. 

- 

(Giilbaqr rQankaya -Ank.; Yenikent 'Akearay -N[') 

poyra (II) : Un defirmenlerindeo de$irmen tagrnr iliindiirmefie yaraya. }a' 

amgh euyu akrtma hunisi' ('Mudurnu -Bo'; -Ama') 

poyradelifi r bvl*rde aerinlik ea[lamak amacryle duvarlarda, poyraz yelinin 

' 

eeintiei do[rultusunda aqrlan itelik. (Arelan6o[mu9 *$arkikaraafia' -Isp.) 

poyrademiri: Ar.ba tekerle[indeki dingil yata[r. (Krzrlcasiiiigt +Banaz -Us.) 

ptirii: Yerli kapr mentegeei. (*Muilurnu -Bo') 

piiake: Soba. (Nefsikiiaeli 'Eynesil -Gr.) 

puharr : Sotra delifii. (Eqmeyazr -Kt.) 

pukaha [buka] : Atlann bulunduklan yerden uzakllllmllanm- safilamak 

' 

,*ucryle iin tracaklanna talirlan zincir kelepge. (Giilabi *PrnarbaEr -Ky.) 

[buka] : (Yenikent tAksaraY -N!.) 

pukare, Bu"u. (Giikmenler, Qatak, Gedikli, Krzrlafaq rSaimbeyli -Ada') 

pul : Kadrn bagiirtiilerinin kenar lirarmlanna giie olarak dikilel ufako yuvar' 

*Bozuynk *Ril'; 

lak, parlak tenekecikler. (Ulu[bey rsenirkent -Isp'; 

*Seyitgazi -Es.; Giilliice *Giimiighacrkiiy -Ama') 

pul baskrsr : Pukla ilelik agmakta kullanrlan araq' (rAksaray -N[') 

pullu: Pullu yazma. ('Yalvaq -Iep.) 

pullual : Pullan krrmrzr renkte olan yazma. (Q4rrksaray l$arkikaraa[ag -Iep') 

pulluburma: Kadrn feginin alt kenarrna arralanan yalancr altrn. (Qaltr *Gelendost 

-Isp.) 

pulluk [purtug] I Moilern tarla siirme aracr' (Yenikent, Tagprnar rAksarny' 

Krzrlca rBor -N[.) 

[purlug] : (Giizel *Giidill -A"k') 

pullukanaer: Pullulun arka kremr. (Do$anbey rBeyqehir -Ku') 

pullukgengeli: Pulluiun iin lsemrnda bulunan gengel' (*Yalvaq -Isp') 

pullukmaqaer : Pullu[u gekmek amacryle pulluk gengeline takrlan (u) harfi 

biqiminde araq. (*Yalvag -IeP.) 

purlug : [+ pulluk] 

puttu[ : Gaz tenekesi. (+Sueuz -Kr.) 

pii*t u , Bal alm0 srrasrnda arr kovanrna duman piiakiirtmekte kullanrlan 

aygrt. (*KemalPaga -Iz.) 

piit : 16 Kg.hk bufday 6l9e[i. ('Sueuz -Kr.) 

;iitiirge : L"-buy" gazya$ koymakta k.llamlan teneke ara'. (Kiilliik *Ifidrr 

-K'.) 

r59

JT 

rapata ! Frrrncrla.n ekmek yaparken kunandrkla' iqi saman dolu yaetrk 

(Ebilhindi -Ezm.) 

rarpalrk: Qrtalarclan y1l,lT,r. bahge ksplsl. (G6kmenlnr, Qntok, Gr:dikli, 

Krzrlafag'saimbeyli _Aj..; 

rayba : Demir halkalarr agmak igin kullanrlan t 

ruhtu : Konut yaprmrntra. yatay ormaar gerek""Tff;1"t.*:-::f u] 

lamak amacryre kutamran crva telaziei "* ar verilen bir marangoz 

aracr. (Akda$ *Gelendost _Iep.) 

S 

suatkdatefii: I]ir dikig trii. (Ulu[bey rsenirkent _Iep.) 

saban [karasaban] : Uy 

"olrri*rr9 

]rry,]i" 1foy,..,a,."ot, ok, 

siirme 

krryrulc) 

aracr. 

tarla 

(Agafirdinek a$arkiku"ouiiug, yeqilkiiy rGclt,nrloet, 

rYalvag Akgagar 

-Isp.; -dpn.; yenikent *Ali."ruy, 

Beyafrl .Ulukrgla _N[.) 

[karaeaban] : (rTerme -Sm,; Tarsprnar *Aksaray _fVE.i 

sabanbaekr'r : Saban demirini. iikgeden ayrrlmomaarn, ,"!luyo' bag kremr 

- biiknk givi. (Akqagar *yalvag _Irp.) 

sabandemiri: Sabanda, topragr y""*"t igin iikgenin demirlik 

biiliimiine 

adr verilerr 

geqirilen dcmir. (y-egilktiy *Gelendoat, 

Akgaqar *yalvag _Isp.) 

nabankaya : Tag firlatmaya yarayan 

'ir gocuk oyuncosr. sabankaya 

iptr:rr yaprhr. 

iirme 

Orta kremr igin6 to, yoil"qtir*Jt ;;;;;-;;; 

mrqtrr'yrprr- 

Bir m. kadar uzunrufu olan-earraikaya, iki .,.rru"i.u 

larak uii, arrro- 

havada gewilir. sonralglardan biri, birdenbire brrakrlarak saban_ 

kavanrn orta krsmrna konulmug olan tagrn jetenilon yerc ntrlmasr ea[- 

- I1rur. (Beyceli tl'atsa 

,Anag *perqe-b" _O..; 

sabankilrcr : Sabanda, bagiama$a 

:}:"-rt "k? yu".yur, yaeer kiigiik tahta 

Parqaer. (Ahga,qar *Yalvaq 

-Irp.; lMu"iifon _Ama.)' 

*bT:|c1: Sabana hayvanlarrn koq-olr.rusrro eafilayan ,rrrrn nE"g. (Akgaqar 

, Ja-lvaC Yegilktiy *Gelendost _Isp.) 

nubrudrrrk: Kafnrlarda j,"ll:i,lT1k.un,"oyt. iikiiz ya do nronda boynu. 

zuntlan yaprlma ya$danhk. (GiilAbi .prnart 

agr _Ky,; 

eacs : Balkon. (Yukarrdinek r$arkikaraalag -Iap.) 

eacayak: [.+sacryak] 

sacrrak : [-> encryak] 

aacryah [eacayak, eacrrakr T"iy"!, sacrak, eafiacak, aalcak, sayacak]: Genellikle 

iizerine srcak kap konulan, demir kremr gemb1r biqirrinde,-iig ya da 

diirt ayakh arag. (Esnemez, lniini -Es.; .Mudu*o _bo.) 

[eacoyak] I (rsonirkent -Isp.) 

[aacrrak] I (Krrzkiiy rAkkug _Or.) 

[eaciyak] : (rEspiye -Gr.) 

[aacrak] : (Osncmcz, lliinii _Es.) 

[eaSacak] : (Qamyolu .Alanya _Ant.) 

[eafcak] : (Saqrkara +lslahiye -Gaz.) 

eaciyak: [-+sacryak] 

gacrak: [+eocryak] 

eag l llzerindc ekmek ya da y'fka pigirilcn 1,'varrak sag. (Erenkiiy, Iaiiaii 

-Er.) 

eagak (I) : l. Evlcrde diirt ana duva'n drgrna sarkmrq olan toprak dam bii- 

Iiimii. (Oz'altr 'Giidii -A,.k.) 2. Evrerde ana duvarrar irgrnda kalan 

Satr biiltimii. (Aqafirdinck .$arkikaraa[aq _Isp.) 

eaqak (II) : Ilahlardaki_yna ptukiilrcr. (Beyk6y ;$arkikaraa[ag, yaaeriiren 

rScnirkcnt -Isp.; Ycqilova .lksaray _N[.] 

eagak (III) : Kadrnlarrn bagtanna doradrlra' siyah, yiin iirgii iifiii. (GiiciilIii 

aYalvag -Isp.) 

eagak[kugak : Kadrnlann iigetek giyclikleri zaman bellerine tloladrklan kahn 

kugak. (Celiptaq .Yalvaq -Isp.) 

srgatura : Yaka gizli dikigi. (*Aksaray _N[.) 

sag firgasr: Berbcrlerin trrag sonunda bagta ve iistte kalan kcsik saglan temizlemek 

igin kullandrklarr iizcl firga. (_Brs,) 

srgrkrrmrzr: Ayalikabrmn tabanrnr ol*qturan kiisclenin kena'na siiriilen 

aiyah boya (rciidiil *A"k.) 

dagrm r uzcri'dc bir diivcn'iu gahgobirecefii aayrda bigilaig ckiidcn olugan 

y[rn. (Yenikent *Aksaray -N$.) 

aagdnii: Ekmck pigirme srraernda arka krsmr ile ocakJr$rn grkrntrerna dayanan 

eag'rn ii. yiiziine destek olarak konan ii9 ayakr, tremir arag. (Beyrerli 

*Qardak -Dz.) 

eagiirgiisii: Kazak ve fanilaya yaprlan iiriilmiig sagr andrran motif. (.yalvaq 

-I'p') 

eagpegeteei: Berberlerin trraq Erreslnda kullaqdrkla' omuzla' da iirten beyaz 

iinliik. (-Brs.) 

srdor:,lrazla sap tagrrnak aruacryrc arabala'u diirt kiiqeeine dikilcn ucu ga. 

talh sopalann her birj. (Yegilova, Giiciinkaya rAiaaray _N!.) 

l6r

162 

safkat/ryr t Ustura bileylemekte kullarulan kayE. (rAkearay -N[.) 

aafacok r [-+ eacryak] 

eoficok : [-+ aacryakl 

eafgoyul: Ahrr siipiirgcsi. (Krrqiqcfi *Susuz -Kr.) 

safrn r l. Kap kacak. (Baq]ugla 'Karaman *Kn.) 2. [.+ cahan .l] 

eafiirnik : $ekerlik. (Krrgigefi +Suouz -Kr.) 

mgrsk r lginde ya! aaklanan afag klp. (Kuzkiiy 'Ahkug -Or.) 

sa$ng: lgine siit sa$lan iki kulplu toprak kap. (Dutluca, lniinii -Es.) 

aaSrrhJk: Egek eeruerlcrindcki arkahfrn nga$r diigmesini iinleyen kayrg ya da 

kolan. (Akprnar'GiimiiEhacrktiy -Arna.) 

sagul r [--+ qakul] 

ealule : Qift siirme errasrnda boyundurufa ]raflanan btikiilmiiq mege filizi. 

(Kocabey *$avgat -Ar.) 

aahan [ea$m -2, sahrn, eehen] : l. Bakrr ya da ginko yemck kabr. (-Brs.; Do. 

. durga rBoziiyiik *Bil.; Meyvebiikii *Giidiil -Ank.; Yenikent rAksaray 

-NE.) 

[ea[rn .2J: (rSenirkent -Isp.) 

[anhrn] : (Beykiiy *$arkikaraa$aq -Isp.) 

[eehen] : (Deliilyae r$arlcrgla -Sv.) 

2. Qukur tabak. (Kiigiikkabaca *Uluborlu Isp.) 

aahrn: [+aahan -l] 

aakalbagr: Araba tekerlefiinde lobutun a$ag gembere girdifii yerde bulunan 

demir parqasr. (Ortayazr *Scnirkcnt -Isp.) 

aakalle[eni: Sakal trraqr biten kimsenin, oyuk yanr boymrna dayatrlan ve 

iginileki su ile yiizii yrkanan bakrr ya da ginko lelcn. (*Brs.) 

.aakalhdrs: Kazanlarrn yan yiizlerini yapmakta kullarulan iirs. (-Brs.) 

aakalpogoteei : Sakal trragr yaprlrrken kullanrlan beyaz tinliik. (-Brs.) 

aaksnilutk r Boyunduruiun alt krsmr. (llyash -Ul.) 

aaksr : Krrrk ganak. (Yegilkdy 'Gclerrtlost -Isp.) 

eal [sah (I)]: f. Fazla r:kin yiiklcycbilnrtk igin arabalarrn iki yanrna konnrr 

a[49 kgnat. (frrkiiy -Kii.; f)arrlrn: *Dil.; I)crcyultk -I,ls.; l]iiyiiktlivarrkiiyt 

-Qr.) 2. Yapr iqlerinde kullanrlan, yanlnrrnda tutacak kollan olan 

tal, harq, gamur vb. tagrnan tabla. (Yenikent rAksaray -N8.) 

[eah (I)] : (Afqar *Giidil -Arrk.) 

idlak r A$rl bnhqnri. (Qukuriiren, lloynlr 'Giirliil, llhon *Ayaq -Ank.) 

ealgr (I) [eolgrr] : Dibcktc bu[rlny, kr:r,+hck vb. tliivrnr,ktc kullunrlun afag 

tokmak. (Keg rAyancrk -Sn.; Baykara *Selim -Kr.) 

[t"tg"] : (Minoz rKavrak, rTermc *Sm.) 

ealgr (II) r Duvsr eaeti sarkscr. (*Bre.) 

ealgur [-+aalgr (I)] 

aah (I): [+eal -2] 

eah (II) : Tabut. (Afgar *Giidiil -Ank.) 

aallama (I) I Paltlumun yan kayrglarr. ('Akaaray -NE') 

eallama 1ii; , H"tt-t kenarlalrnila giiriilen lirmotif. (Taqprnar rAkearay -N$.) 

eallamallyay'k,sallamayiintemiileyageldceililenfrgrbigiminileyayrk. 

(rPasinler -Ezm') 

e"t-" 1t; : l. Sebze bahgeeinin yollar ile eu arklan arasrnda kalan biiliimleri. 

(IEiklar .Bornova -Lz,l 2.Bahgelerde biiyiiLk su arklarrna ulagan kiigiik eu 

arklan. (Oiiciiukaya rAksaray -N[') 

salme (II) : Hamur tathsr. (Kayahk *Sueuz -Kr') 

ealon : Bigilen ekini harman yerine tagrmakta kullanrlan araba. (Apaan rAk' 

saray -N[.) 

r&ma : n"luttuitr, deriyi yumuqatmak ve deri iizerindeki pialikleri kabartmak 

amacryle kullandrklan kiipek pieli$i' (-US') 

esmanhk: Hayvan yemi koymak amacryle gubuk ve yapraklarclan yaprlmrg 

konik yaprt .(DerekuEeulu *Giirele -Gr') 

eamba$r [eamibafro aanbafr] : Kafnr ve iikiiz arabalarrnda, inek ya da ijkiiz- 

leiirboprnlarrmn sami'den grkmasrnr iinlemek amacryle iki eami ucunu 

birbirine bafi ayan urgau ya da kayrg' (Yavuz, Qayalzt' '$avgat *Ar') 

[.o-ibt$.] : (+IsPir -Ezm.) 

[eanba[r] : ('Sueuz -Kr.) 

sami : Ka[nr ve iikiiz arabagr boprndurulunun her iki yanrnila bulunan ikiger 

tlik gubuk. (Yavuz, Qayairzr *$avgat -Ar'; rSusuz, 'Posof, -Kr'; KaEprnar 

*A$n -El.; -Sv.) 

samibafr : [+ annrba[r] 

eanbafn: [-+earnba[r] 

,"o"rk (If : Qocuk sahnca[r. (Yenikiiy, Iniinii -Es') 

sanqrk (II) : Qengelliiine. (Kiilliik 'I[ihr -Kr') 

gandrk (I) : Su defiirmeninde, gark iizerine basrngh su diigmesini ea[layan 

komk boru. (Ktiprii '$arkikaraa[aq -Isp') 

Eenilrk (II) : r. Aruba kasaer. (Yukankagrkara 'Yalvag -Isp.) 2. Tahta leb' 

lebi kutuau. (rcndiil -Ank.) 

eanihklrayak r lluh kcnar aiieii. (Yeqilova rAkearay -N[') 

sanrt: Paldrm'rn atrn safinsrna denk gelen ksrmr. (rYalvaq -Isp'; rAksaray 

-NE.) 

rantag : [-+ aantrrag -l] 

rqntrr I [..+ rotrr] 

Eunt'gq [..trtrg] , l. Biiyiikbaq hayvanlarrn trrnuklanm kcemcktc kullanrlan 

keski. (*Giidiil -Ank.) 

[aantep] : ('KemalPaga -lz.)' 

2. [-> rotrr] 

aap (I) if. Bigilmig ekin. (Meyvebiikii rGiidiil -Ank.; Yenikent *Akearay -N[.) 

2. Bu[daY yrfrm. (EgmeYazr -Kr.) 

eap (II) : Iplik. (EqmeYazr -Kr.) 

163

t64 

s&pek€l : Pullukta biriken gamur ve pialiklori temizlemekte kullanrlan iivea. 

direnin arka .ucundaki iiggen bigimli kiigiit yaeu demir. (.Sueuz -Kr.) 

eapan (I): Kaim teterlefinin giibek kremrndaki demiiler. (rciidiil -Ank.) 

eapan (II) [eapant]: Tnq frrlatrlan gocuk oyunea[r. (sankegili ve sagrkaralr 

aEirctleri -Gaz.) 

[sapant] : (Indnii -Es.) 

sapent : [-+ aapan (II)] 

eaparabaer: Bigilen ekini harman ycrino tagrmakta kullamlan araba. (Gii. 

ciinkaya *Aksaray -N[.) 

eapcr : Harman iggisi, (-Ama.) 

aaprlca: Tava, (Bo[az, lnceau .Suruz -Kr.) 

saprtma : Toprak, kerpig ya da tahtadan yaprlen mozor duvan. (ryalvag 

-rtP) 

saprtmaa[acr: Mezarda, toprafrn iiliiniin iizcrino akmamaertrr sa[layau a[ag. 

(Yakakiiy rGelendost -Iap.) 

sapkafnrer r Tarladaki bigilmiq ekini harman yorino tagrmak amacrylo iizel 

bigimdc hazrrlanmrg kafiru. (-Ama,) 

aapkarlgtrmak r Uzerinde diiven gezdirilmekto olan ekini roman zaman alt 

iist etmek. (Yenikent *Aksaroy -N!,) 

eaplah: Saph tas. (*Giiriin -Sv.) r 

saplak : Kadrnla'n viicutlanndaki gerekeiz krllarr yolmak amabrylc aekerden 

hazrrladrklan a[da. (Intinii, Dutluca, Yayle -Er.) 

eaplama: Uzun ve vidah demir. (-Kii.) 

aaph : Pekmez kanqtrrmak amacryle kullanrlan kulplu tar. (Qukuriiren rGiidiil 

*Ank.) 

eapliyak : Bulundupu kaptan ayraru barda[a ahtarmrk lgin kullanrlun bakrr 

kepge. (Derekugculu *Giircle -Gr.) 

sapsagma r Harman yerinileki sapr, iizerindc diivon gozobilocek bir bigimile 

yayma. (Yenikent rAkearay -Nf,.) 

saptalumr: Tarladan harman ycrine eap tagrmak amacryla hozrrlanacak kafnr 

ya da arabaya eklenecek afag diizen. 

earat : Iri giizlii kalbur. (rGiiriin -Sv.; Yukarrbozluyr .Kndirli -Aila.) 

sargaf : Pulluklarda gekme zincirlerini birbirino baf,loyan ara zinoiri. (rlapir 

-Ezm.) 

eargrkazrir : Uzerine dokunmuq bez earrlan uzun dcynok. (KiirLiilor .Yrlvag 

-I'p') 

oarhogbacak r Yazma kenanns iglenen zikzakh nakrg. (Yauriiron .Sonirkont 

-r'P') 

earhogyolu : E$ri biifirii bir'iirgii motifi. (Yenikent .Akearay -N[.) 

asn : l. Oto makasrna takrlan ean demir psrqe$. (*Aksaray -N!.) 2. Balor 

&l;1"0."" yaprlan tiim diikiim. (rTavsanh -KU.) 3. Piring madoni. 

ssnbunnr : Ilamur tather. (Afgar 'Gelendost -Isp.; Kailobaer .Oiialiil -Arrk.) 

eank : Yaprlarda duvarlann kiiEclerine dikilen a[ag. (AfEar .Gelendoat -fep.) 

earkanrk : Peynir mayaer olarak kullamlan davar iidii. (Karacaviran .Seyd.igehir 

-Kn.) 

ry Yastrk yiiziinc i[ne ve iplikle yaprlan bird)tUii. (Ulu[bey rSenirkcnt 

-Isp.) 

enrmohane: Yatay dokuma tezgahr. (Ycgilova rAksaray -N[.) 

€atrr lsantrr, Etrnlrrng -2-l : Sc}ze dgframak, ct kryrnak, kemik pargalamakta 

kullarulan biiyiik vc enli brgak. (*Yalvaq *Kemalpaga 

-fsp.; -Iz.; -Bre.) 

[aantrr] : (Giikmenler, Qatak, Gcdikli, Krzrla[ag, *Saimbcyli -Ada.) 

[santraq -2] : (Saqrkara 'fulahiye -Gaz.) 

eava : Magraba gibi kiigiik boyda kap yapmakta kullamlan tirs. (rDirnik -Sv.; 

rBor 

-N[.) 

aavacak : [-r aavak -2] 

eavak [eavacak, snvaktahtasr, savgaq, aavgeg] : l. Suyu de[irmene ulagtrran 

tahta su ynlu. (Dcreyazrcr tAlaca *Q..) 2. Suprn gcre$ine gtiro de[irmen 

ya da tlclirmen drgrna verilmcsirri sa[layan afiag diizcn. (*Mudurnu -Bo.) 

[savacak] : (Agafryabanl"r .A$rn -trI.) 

[eavaktahtasr] : (*Mudurnu -Bo.) 

[savgag] : (Darrveren rAcrpayam *I)2.) 

[eavgeg] : Danveren ;Acrpayam -Dz.) 

3. Defirmen taqrnn gahgmasrnr diizcnleyen afag diizen. (*Biinyan -Ky.) 

4. Ark. (*Yalvag -Isp.) 5. Sap gckrne arabalarrmn arka kapa$. (-Krk.) 

eavaktahtasr : [+ 

savak .2] 

Bavgag r [-> savak .2] 

savgeg: [-+ savak -2] 

aavkayrE: Berberlcrin kullandrfr uetura bileylcme kaygr. (rsenirkent -fep.) 

savros i Kalbur yapma aragla'mu saklandrfr tizel torba. (Giigmenler rBeypazan 

-A:rk.) 

eaya (I) : Kad"rn lurkasr. (Qahova tGcrze -Sn.) 

eaya {lJ): +n}n"LUl*-!Poyra -Ds.; -Ank.; *Akearay -N[.) 

eaya (III) [eayvant] : l. Afl bahqesi. (Sarrile[irmen *Haymana, A.kgakese, 

Hacrlaro Adahkuzu, Akbal, Boyah rGiidiil; yurtbeyi *Qankaya -Atrk.) 

2. Kiigiikbag hayvanlann lirghk alrh. (*Kemalpaga -Iz.;-*Muilurnu -Bo.) 

[eayvent] : (Tokmacrk .Yalvaqn Gcdikli *$arkikaraafiaq -Isp.) 

sayacak : [-> eaeryak] 

myaeeban r Toprafru dorinlifine fazla inmeyen saban. (Derekiiy rUluborlu 

-Itp.) 

ssyta ! Bir m. kadar uzunlu$u olan ince gelik brgkrnrn srrt l.rsrn,nda ve onunla 

birlikte bir dikdiirtgen Qergeve giiriiniimiinii veren birbirine dik iig 9r. 

tarun oluqrurdufu bir afiaq kesme diizeni. (Giiney *Ikizdere -Rz.) 

oayvent : [-+ eaya (III) .2] 

l6s

t66 

Beben ! Uzerindc yufka agrlan yuvarlak harnur tahtasr (ilIiri *Ilatsa -Or.) 

sebet I [--r aepet (I)] 

oootliyazm&: Uzerinde desenler saati antluan gelin yazma$r. (Iliiyiiktii rYal. 

vag -fsp.) 

se$irt r Qrrak. (-Ur.) 

ee$men [sekmen (I) .f] : Tabure. (Anag rPcrgcmbc -Or.) 

[eokmen (I) -Il : (Abdaloflu 'Gcrzc -Sn.) 

eehen t [..+ aelxrn .l] 

eehoryaprafr r Bir bilezik tiirii. ('Aksnray -N[.) 

aehpa: Suyunu siizmek amaclyle iizt:rine dcri asrlan diirt bucak ve bir kenarh 

tahta dabakcr aracr. (*Yalvag -Isp.; *Bor *N[.) 

eok r Hah dokunurken biqirnler arasrndaki bogluklan doldurnra iElemi. (Taqprnar 

*Aksaray -NS.) 

seki (I) : Nallama srraarnda atrn ayrfirnrn iizr:rine kontlrrfirr iig bncakh araq. 

(tMudurnu -Bo.) 

eki (II) [eekii] : Balkon. (Knmanlar rCiidiil -Ank.) 

[aekii] : (Kiipliice *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

eeki (III) : Nem yapmamasr iqin sidifii aqafr gegiren arahkh talrta ahrr diiqemeei. 

(Yenikiiy, lniinii -Es.) 

oeki (IV) : l. Talrta eedir. (Krrgigefi asusuz -Kr.; Meyvcbiikti, Kamanlar, 

Akgakese *Giidiil -Ank.) 2. Karyola. (-Kr.) 

eekmog r l. Kerpig ya da alag merdiven. (BaELrqla *Karaman -Kn.) 2. Mer. 

diven basamaf'r. (Yenikent rAksaray -N[.) 

aokrnen (I) : r. [-+ aesmen] 2. Iki yassr bacakh oturak. (Giilliice *Giimiig. 

hacrkiiy -Ama.; rMesudiyc -Or.) 

sekmen (II) : Yiikeek acki. (Arslanrlofimug r$arkikaraafaq -Isp.) 

eekso: Krrhf'n iki pargasrm ]rirleEtirc' a[ag pargasr, (Sagrkara .Istahiye 

-Gaz.) 

sekto r Tezgahta dokuma yapan kimscnin iizcrinc oturdu[u oturak. (yeni. 

kent rAksaray -Ng.) 

eektekibarnak: Kilim ve namazhklardn giiriilen motif. (y.nikcnt .Aksaray 

-NE.) 

aekii : [..+ eeki (II)] 

eelfimi: Muako pcynir biirc[i. (Kavak:a, Poyra -I]il.; Oklrrbah -lis.) 

eelanik I Bir eliirgiisii tiirii. (.Yalvag -Isp.; 'tienikcnt .Aksaray -N$.) 

selarabasr : Krzak ile kafnr karrqrmr sap, ot ve Satrun tagrrna aracr. (ipoaof 

-Kt.) 

aelbi I Bir kilim motifi. (YeEilova *Aksaray -N$.) 

aelce: Ince ucu odundaki yan[a sokultluktan sonra balta ile iizerine vurularak 

odutrun yarrlmasrnr ea[layan demir araq. @agkrqla .Karaman -Kn.) 

eelilir: [.-r selrnin] 

aele: I. YrkanmrE bufdayn Euyunu gekmesini ea$amak amacrylc kullantlan, 

gubuk ya da pedaldan yaprlma iirgii sepet. (Biiyiikdivan -Qr.) 2. Sergi 

yerino Uziim tagrmakta kullanrlan iirme sepet. (rKemalpaqa -Iz.) 

[aelek .l] : (Karakiiy rBoziiyiik -Bil.) 

3. Kulpsuz, yayvan iirgE sepet. (Miri *Fatsa -Or.; Biiliikbagr *Selim -Kr.) 

4. Ktigiik sepet. (Boyah 'Giidiil -Ank.) 5. Yapr iqlerinde taE tagrmak 

igin kullamlan iggilerin tagrdrfir arag. (Adahkuyu *Boziiyiik *Bil.) 

selok r l. [--r aclo -3] 2. [-+ sopct (II)] 

eolomen r Orta krsmr afag dallarmdan iiriilmiig, yaq deri taqrnan arag. (-Uq.) 

solovir : lki kulplu, biiyiik, yayvan ve kesidi gcnber bigimiuile sepct. (Krzrlca 

rBor -N!.) 

eolmln t Dokuma tezgahrnda dokunan bezin iizerine sanldrfr yuvarlak ya da 

diirt yiizl0 diiner a!ag. (Senir 'Sincanh -Af.; Bekilli *Qal -Dz.; Hacrlar 

-Ky.; Kiiaclerli *Tareua -lg.) 

[seldir] : (*Mudurnu -Bo.) 

[eelmir] : ('Muilurnu -Bo.) 

[eelvi -2] : (Kandilli 'Boziiyiik -Bil.) 

eblmir : [-+ eolmin] 

gelvi: l. Kilim ve namezhklarda gdriilen eelvi afacrm andrran motif. (Yenikent 

'Akaaray *NE.) 2. [-r eelrninl 

aomer : l. Ege[in srrtlna yerleEtirilen inean ya tla yiik taqrma aracr. (Tagplnar 

rAkaaray -NE.) 2. Hamallann yi& tagrma srrasrnda, ytk ile srrtlarr ara 

erna koyduklan igi aaman dolu yastrk. (-Kii.) 

aomere[acr r Semerin iskeletini olugturan iki efri a[ag. (.Giidtil -A"nk.) 

semeripi l Semerin arkasrna eris yapmakta kullamlan renkli ip. (.Giidiil -Ank.) 

eenek (I) : l. Emzikli a[ag teeti. (Baglogla *Karaman -Kn.) 2. A[ag testi. 

(Ulu[bey 'Scnirkent, Mamatlar 'E[ridir -Isp.) 3. Teati. (Kiilliik rlfdrr 

-Kr.) 4. Koniye benzeyen au figrsr. @iiyiikdivan *Qr.) 

eenek (II) : Kaeaplarrn kullaniLlr iizerinde et ve kemik pargalanan kiittik. 

(rSenirkent -Iep.) 

eeniil : [+ eonit -3] 

eenit [eenid] : t. lki ayakh, yuvarlak hamur agma tahtasr. (llyash -Uq.; 

Mamatlar rEfiriilir -fsp.; Bagkriln rKriraman -Kn,) 2. f)iirt lirsa ayakho 

yuvarlak hamur agma tahtasr. (Qamyolu .Alanya -Ant.) 3. Ayakerz, 

kiigiik hamur agmd tahtaer. (Arok, Qanksaray *$arkikaraafag; Yegilktiy, 

Yakakiiy rGelendoat -Iep.) 

. [eenirl] I (Yenikent .Akaaray -N[.) 

4. Alag firrn kiirefi. (Yenice tGelendoat -Iap) 5. Frnndaki ekmekleri 

gevirmeye yarayan ilikdiirtgen bigimintle, krea saph tailta arag. (*Ye. 

qilova -Brd.) 

Ecntere : Bir av tiife[i tiirii. (Garip *Senirkent -Isp.) 

l6?

168 

sel,one : Tomruk yuvarlamakta kullarulan ucu lsvnk araq. (Muratderc .Boziiyiik 

-Bil.) 

sepet (I) [eebet, aelek -2, eepiteknoei] : Su de[irmenlerinde ii[iitiilerek bu[day 

ya da arpamn igine bogaltrldr[r alag diizen. (Ycailkiiy rGolondoat, Ktir. 

kiiler 'Yalvag -Isp.) 

[eebet] : (Kiiprii *$arkikaraafag -Iep.) 

[eelek -2] : (Karakiiy 'Boziiyiik -Bil.) 

[sepiteknesi] : (Qrnarhk iQarEamba -Sm.) 

sopet (II) : Egya kutusu. (Mcyvebiikii 'Giidiil -Arr}',) 

sepet (III) : Oriilmiiq afiag dallarrndan yaprlan rrr'Lovsnr. (Moryobilk{l .Gii. 

dnl *Ank.) 

sepgii : [-+ scpki -2] 

sepitekneei : [.+ aepet (I)] 

eepki [sepgii] : l. Ocaktaki kiimiire au rerpmck igln Lullanrlrn .Uptbgo. (ttyash 

-U9.) 2. Kege yaprmrnda hasrrrn iizorindcll yllnll yaymoys yara. 

yan gubuklardan yaprlmrg eiipiirge. ('Bor -N!.) 

[r"pg"] : (-Sv.) 

eerek : Kapkacak koyma yeri. (Gedikli '$arkikoroofrg -Irp.) 

E€nen: l. Kapr kanadrrun mentege yardrmrylo beflandr[r duverdaki a[ag 

krsrm. (Buruncuk *Yerkiiy -Yz.;'Aksaroy -N[.) 2. Ekln arabalannrn 

yan kanatlarrnilaki yatay direkler, (Gtintrn -Ilp.; Krzrlco 'Bor -N[.) 

3. Dokuma tezgahlaunda, ipliklcri diizeltmoyo yorayrn dikdiirtgen geklindeki 

afag parsasr. (Nefsikiieeli 'Eynmil -Gr.) {. Kuyudan kal&rag 

dtzeni ilc au gekerken kaldrrag giirovini g6ron urun ernk. (Kanililli 

'Boziiyiik -Bil.) 5. Yelkeu ana dire$. (Yonioo .Gelendogt -Iep.) 6. 

[-+ aerenafacr] 7. Demet ya da aap tagrnakta Lullanrlan arabalann yan 

kanatlan. (-Krk.) 

eorena[acr [eeren -6, eerentahtaer] : Arabalorrn farle rap tagrmalarlnr aa$amak 

amacryla kiigelerine dikilen radar alrglarrnrn gatallan arastna 

koguk olarak yerlegtirileu iki srnk. (Gtlctlnlaya, Yegilova 'A-kearay 

-Ng.) 

[eeren -6] : (Ortayazr +Senirkcnt -hp.) 

[noroutabtear] : (Krzrlcn rBor -Nl.) 

aerentahtaer : [-+ eerenafa6r] 

rergel r ['.+ eergen (I) .2] 

eorgon (I) [eergel] : l. Raf. (Yunualor 'Burhaniyo -Ba,; Ilhan rAyaqn Oyaca 

' rHaymanao Afgar, Akgakeae, Kamanlor, Kedrobasr tctidiil -Ank,) 2. 

KapLacalc konulan dolap. (Qollr, Yaylaork, Kuyucok rBurhaniyo -Ba.) 

[sergot] : (Kanililli iBoziiyilk -Bil.) 

3. Telilolap. (rYalvag -Iep.) 

eergen (II) : l. Hayvanlarrn altrnda ecrinlediklcri gordnk. (Kiipliice rGiimiighacrkiiy 

-Ama.) 2. Agma ya da kabak garda[r. (Beyceli 'Fatsa -Or.) 

eorgon (III): l. Fideleri dik tutmak amacryle yanlanna dikilen gatalh ya da 

gatalsrz grrbuk. (Oklubah, Iniinii -Ds,) 2. Dam yaprm,nda kullarulan 

ince srrrklar. (lniinii -Es.) 

eeryi r Leblebicilerin nohutlarr so$utmak amacryle yaydrklarr yer. (.Giidiil 

-A*.) 

eergiafacr: Ya'e kcacyi kurutmak amacrylc askrlara asmak igin kullanrlan, 

bir araya getirilmig iig a[ag srrrk. (*Bor -N$.) 

eergihahsr : Oilaya serilcn hah. (Ycnikeut rAksaray 

-N$,) 

sorit l Hamur.tathsr. (Adahkuzu rciidiil 

-A"k.) 

eernik: Kibrit. (Ahrrhkuyu tHaymana -Arl'k.) 

rerp r su de$irnreninde iifiitiilccek bu$day ya da arpamn diikiildiilii kutu. 

(Ziyctc -Ama.) 

aerperlenlik : Kolonya kabr. (-Brs.) 

eerpenek : l. Konut aagafr. (Giikmenler, Qalat, Gcdikli, Krzrlafag *saimbeyli 

-Ada.) 2. Toprak damlan yafmur ctkisinden korumak iginn damrn ke. 

nanna konan gah grrpr. (Akprnar iGiimiighacrktiy -Ama.) 

eerfin : Toprak iiriinleri ambarr. (Ulu[bcy *senirkent -Isp.) 

s€rpme (I) : Bir tiir bahk a[r. (Iniinii -Es.) 

serpme (II) [eerpmegiiz] : Bir hah tiirii. (Yafcrlar rYalvaqn Kiiprii *$arkikaraa$aq 

-Isp.) 

[serpnregiiz] : (Tokmacrk rYalvaq -Isp.) 

eerpmegiiz : [+ serpme (II)] 

sertme: Arabaya yiiklenen odunun yola diiqmcaini iiulemck amacryle odunla 

birliktc arabanrn gevreoinc dolondrrrlan zincirin iyi bir gckilde geril. 

mcsini saflayan hafifge cfri olan a[ag pargasr. (rMudurnu -Bo.) 

eeriik: Tagrma srrasrnda merkeplcrin semeri iizerine yirklenen yiikleri sar. 

makta kullarulan urgan. (Akbaq, Kamanlar 'Giidiil -A"k.) 

eoten : Birbirine dik iki biiyiik defiirmi tagtan oluqan bulgur yapma diizeni. 

(Kiipliice rGiimiighacrkiiy -Ama.; rBtinyan -Ky.) 

sevug I Pullukta, eiirme grragrnda topra[a giren kerm, (Yavuz *$avgat *Ar.) 

eeyirilim olupu: Suya biiyiik bir basrng kazandrran olufa, eu ileten tahta 

kanalcrk. (Yeqilkiiy rGelenilost -Isp.) 

royrokfanila r Bir erkek gorabr motifi. (Yenikent rAkearay 

-N[.) 

neyreltmemakaer : Digli berbcr makasr, (-Brs.) 

ergandigi: Bir kilim motifi. (Ycailova 'Aksaray *N[.) 

erfrn I Olufia gelen suprn az ya da gok oluquna giire, auyun huzrnr ayarlayan 

olu[un alt kiiqiik deli[i. (Boyccli rFatua, Salman rAkkug -Or.) 

ar[rhk r Ahrr. (Giikmenler, gntak, Krzrlnfiagn Gedikli rsaimboyli -Ada.) 

e{rraidigi; Qul kcnarrnda giiriilen biikiimlii deeen. (sag*ara rlslahiye -Gaz.) 

erBrraiki : Kurutulmug hayvan siniri.tlen yaprlan kamgr. (Kavalca *Boziiyiik 

-Bil.) 

r69

170 

srkel r Culfarun yon luemrndaki dcliklcrden birine girccck olan .ku erluEtr. 

mak amacryle kullamlan yongalar. (A[rl tE$ridir 

-Isp,) 

arkea : [-> arkdag] 

erkrlag [erkca] : Uziim ya da pancar suyrr eltle etmek amacryla kullarulan bir 

aygt. (Minoz .Kavak 

-Sm.) 

[erkca] : (Kandilli rBoziiyiik *Bil.) 

erkrlare r {iE- iskeletini olugturan yan afiaglarrn arasrnda brrlunan a[aglar. 

(Agafrdinek rgarkikaraafag -Isp.) 

e'kr [erkrqt*ma] : Av tiife$ni dold'rmak igin kulramlan qaput. (ycnikent 

rAksaray 

-N[.; Karacaviran rseyiliEehir -Kn.) 

[nkrgtrrma] : (rKemalpagn *tz.) 

arkrgtrrnra : [.+ erkr] 

a*ma (I) : Gtimlek. (Yukarrkaqrkara, Giiciillii rYalvag, Afgar *Gelendost 

-rrp.) 

e*ma (II) : l. [--+ arktrma .f] Z. [+ srktrma -2] 

srkma (III) : Pancar kiispesinden topaklar halinde yaprlan yakacak. (-Ee.) 

erkt*gog: sap tagrnan ka$n:run yan kanatla'ndaki parmakiar. (Qa'kaaray 

'$arkikaraa$aq -Isp.) 

stkt''ma : [srkma (II) -f, arkma (II) -2] : f. Arabalarda okun dingile ba$lan_ 

yenitlofan *bey- 

drgr yer. (Taqprnaro Yenikent rAksaray, .Bor -N!.; 

gehir *Kn.) 

[erkma (II) -f] : (Giictinkaya 'Aksaray -N[.) 

2. Arabalarda oku dingile baflayan u bigiminde arag. (Eskil .Aksaray 

-Nc') 

[alkma (II) -2] : (Ortayazr *Senirkent -Isp.) 

srndr: Makas. ('Kemalpaga -Iz,; Beykiiy, AEa[rilinek 

r$arkikaraa$ag, .yal. 

vaq, rUluborlu, rSenirkent -Isp.; Meyvebiikii rciidiil _Ank.; Tagprnar, 

Yenikent *Akaaray -N!.; BaEkrqla rKaraman -Kn.; Qamyol' *Alanya 

-Ant.) 

Erntrrag : [.+ aunturag] 

srntrrag: Begik pargalanrra yaprlan boyamn siireklililini saflayan bir afiag 

pargaerdrr. (Salman rAkkug -Or.) 

srrga r l. Tabak. (Boyah +Giidiil -Ank.) 2. Srrh giirnlck. (Qukurhimen 'Qumra 

-Kn.) 

srrgan s Mekik biqiminde sanlmrg yumak. (Derektiy rErsme -Ug.) 

enga: Kiipe. (Kiilliik rlgdrr -Kr.) 

srrgr : [-+ uyrgr (III)] 

Brgrg r Kryma. (Raqkrglu tKarnmun -Kr,) 

srnk : BaLk tururak igin kullarulan ucu topuzlu a[aq. (lniinii -Ils.) 

srnm I Bazr geyleri dikmek ya da ba$lamak amacryla yaprlmrg cleri ip. (.Senirkent 

-Iap.; Giigmenler rBeypazarr *Ank.; yenikcnt *Aksaray _N[.) 

snmkalbur I Eleme kre-, errrmdan yaprlmrg bu[ilay ya da arpa galkalamak 

igin kullanrlan kalbur. (Akgagar rYalvaq -Isp.) 

stt1nahmuskr r Uzerintle muskayr andrran eiisler bulunan at gerdanhfr. 

(-M".) 

srftln ! Kibrit kutularrndakio kibritin ateg almaarna yarayan siyah herm. 

(Yukankagrkara'Yalvag -IaP.) 

eut (I) : Qamaqrr. (Gengali rSenirkent, Gedikli *$arkikaraafag -Isp') 

rrr (II) : Diiveni boyundurufa bafilayan ucu demirli a[ag. (Yukankaqrkara 


eryihm: Hahtla gift srrah dii$iimler. (-Ul.) 

oryrrrtmolulu: Suyu de[irmene ula;trran oluk. (Kiiprii rparkikaraa$a, 

Kiirkiiler rYalvag -Isp.; *Muilurnu -Bo.) 

aryrga (I) : [-+ aryrgr (I)] 

uyuge (II) r [-+ eryugr (II)] 

srprgsq I [.+ sryrgr (II)] 

aryrrgr (I) [eryrrge (I)] : Kayrglarr yumugatmakta kullamlan tahta arag. 

(-U9.; 'Yalvag -Iap.; *Boro *Aksaray -Ng') 

[eryrga (I)] : (rSenirkent -Isp.) 

eryugr (II) [aryrrga (II), eryrrgag]: Tahta yontulan arag. (lniinii -Es.) 

[sryrga (II)]: (lniinii -Es.) 

' 

[eryugag] : (Oklubah, Iniinii -Ea') 

eryrrgr (III) [arrgr] : Ilarman yerindc harmanlanmrg ekin, saman ve kalan 

artrklarr toplayan iiggen ya da diirtgen bigiminde bir afiz ile uzun sap' 

tan olugan tahta arag. (Ulukiiy *Ama.; 

'Tagova Giilbayrr *Niksar -To.; 

Salman *Akkug -Or.) 

[augr] : (-Krk.) 

sryrrgrcr: Sryrrgr aracr ile harman yerini temizleyen kimse. (Ulukiiy' Taq' 

delen -Ml.) 

eryugrdemiri: Kahp alma arraernda biriken kumu temizlemckte kullarulan 

demir gubuk. (-Bra.) 

sryrnnr: Saatin kiigiik pargalarrnrn tutturulmaernda kullaurlan bir saatqi 

aracr. (-Bre.) 

sryrrmailemiri: Dabaklarrn, deride kalmrq etli l

t72 

sibek (II): Begik bebeklerinin beEikte igino kiiqiik giglerini yaptlkla' af,ag 

Iazrmhk, (Yaficrlar rYalvag -Iep.) 

eidikganafr : Hayvanlarrn buluaduklan yere aidik yapmalannr iinlemek 

amacryle cinsel organlarrnrn altrna gelecek birgirnde yere konulan teaeke 

kutu. (Yenikent +Aksaray -N[.) 

eidiklik: rlayvanlarda, kuyruk altrnda bulunan kaygrn sidik etkiaiyle giiriimesini 

iinlemek amacryle, kayrgrn bulundu$u yere tal'lan iizel demir 

arag. (Krzrlcasii[iit rBanaz 

-Ug.) 

eigge: [+sikke] 

eiftime : Hahlann dokunmasr s;raarnda toplanan yiin artrfr. (-Uq.) 

aikge: [+eikke] 

sikintlirik: Kafmtlan tahtalarr tsgryan ernk. (llyaitr -U9.) 

eikke [sigge, eikge]: rrayvanlann bulunduklarr ycrdon uzaklagmalannr 6n- 

Iemek iizere ba[Iandrklarr demir kazrk. (Sagrtrara .lalahiye 

-Gaz.; GiilAbi 

rPrnarbaqr -Ky.; Yenikent rAkaaray -N!.; Balhlla .Kararnan 

-K'.) 

[eigge] : (Kamanlar *Giidiil 

-Arrk.) 

[sikge] : (Qarrksaray *$arkikaraafag 

-Iep.) 

eilbig : Doluncaya dek begik iginde brralcrlan bebel, tazrmhfir. (yafcrlar .yal. 

vag -Isp.) 

[eilimbig] : (Qamyolu .Alanya 

-Ant.) 

eile : l. Dabaklarrn dcri rslatmak amacryle kullandrklan beton harnrz. (-ug.) 

2. Iginc manda deriei atrlan dabaklanra gukuru. (.yalvag -Iap.) 

silgeg: Banyodan sonra kullamlan biiyiik hamam havlusu. (ryalvag -Iap.) 

silimbig : [-+ eilbig] 

eilindir : l. dtrn, giimiiq ya da hir bagka madeni ezorek irtcnilen bigime eokan 

arag. (-Bre.; +Aksaray 

-Ng.) 2. Soba boruru yapmokta kullanrlan arag. 

(-[Ir.; -Krk.) 

silindirUgtin : Penge yapmak igin kullanrlan kahn giin. (.yalvag -Igp) 

sille : Yiik tarrma srrasrnda scmere earrlan urgan. (.senirkent, e6;ritu rgslkikaraa[aqo 

Akgaqar rYalvag -Iep.) 

silleme : Bor hah tiirii. (Yukandinek r$arkikaraafag 

-Irp.) 

ailmo: fnce demir. ('tciialiil -A"k.) 

eimit: l. fgi saman, sap ya da eemerotu doldurulmug olan hamudun alt 

krsmr. (*Yalvag, rSenirkent -Iep.) 2. Igi eaman, snp ya da rcmerotu doldurulmuq 

hamutoun ig krsrnr. (rsc^irkcnt 

'hu -Icp,) s. Irumudun otra. 

fim qeweleyen uglan gengelli ince demir. (*Kemalpaga -Iz.) 

eimitlik: Ince kege. (*Bor -N[.) 

einek (I) : Qorap motifi. (Yenikent *Akaaray -N[.) 

ainek (II) : Gencllikle gam afiacrndan yaprlan testi. (Akala[ rGelendost, .Senirkent 

-fsp.) 

einekli: Bir bilczik tiirii. (*Akearay -N[.) 

eiueklik : Balkon. (llhan 'Ayaq -Ank.) 

sini [iineiniai] : Biiyiik bakrr tepsi. (Eqmcyazr -Kr,; Deliilyas '$arlagla -Sv.; 

Yenikent'Aksaray -N!.) 

[iinsiniri] : (Ovegler 'Krrkafag -Mn.) 

aiper: Ayarh olarak kA[nt basrmrnr sa$ayan arag. (tAksaray -N[.) 

eipet: Su defiirmenlcrindc ii[iitiilecek ekinin boqaltrldr$r a[ag tekne. (Kandilli 


sipei r Qocuklarrn yaptr$r dilli aliidiik. (Mamatlar 'E$ridir -Isp.) 

eirgen: Kuyudan kaldrraq yiintemi ile su gekme diizeninde, kaldrrag giirevini 

giircn uzun vc kahn a[ag. (Kandilli rBoziiyiik -BiI.) 

aistire: Hamur kcsmek, teknede biriken hamuru kazrmak igin kullanrlan 

rlikdiirtgen bigiminde sa9 arag. (Igrklar *Bornova -Iz.; *Bor -N$.) 

aitil (I) : Krl qathrrn altrru gevrclcyen gul. (Garib *Senirkent -Iep.; Sagrkara 

'Islahiye -Gaz.; -Sv.) , 

eitit (II) : Bahge sulama eiizgeci. (rGcrze -Sn.) 

aitil (III) : l. Su kovaer. (Deliilyas r$arkirqla -Sv.) 2. Afrz vc taban krsrmlan 

gcniq, orta krsmr clar olan kiigiik bakraq. (tGiimiiqhacrkiiy -Ama.; Qameli 

-Dz.; Kuzkijy 'Akkug -Or.) 

eive (I) : Kaplardaki efirilikleri diizeltmcye yarayan ucunda sivri demir bulunan 

tahta saph arag. (-To.) 

eive (II) : Soba. (Incceu tsueuz -Kr.) 

eivri : Tencke tizerinde gizgi gizmck igin kullamlan gelik kalem. (-Krk.) 

eiwig : Tiitiin fidcei dikme kaafr. (Yaykrl iGerze -Sn.) 

eivrigiibck: Kegelcrin orta hsrmlarrnda giiriilen bir motif. (rYalvag -Isp.) 

siwinacsk: Kiigii.k balta. ('Akkuq -Or.) 

eiy r Uqetefin pargalarr. (Beykiiy *$arkikaraafiag.-Iap.) 

eiydem: Kcpcc bigiminile balrka[r. (Ycnice rGclcnilost -fap.) 

eiyek : Tek trrnaklr hayvanlan ifidig yaprnak igin kullanrlan bi&iimlii iki 

tahta parqasrndan olugmug araq. (*Scuirkent -Isp.) 

niyik : l. 'foprak dam saqafr. (*Ilassa -Hat.) 2. Baca eagaft. (rHaesa -Hat.) 

eiyil : l. Kiitiil( yarrnak igin kullamlau ucrr sivri qclik parqasr. Sivri ve kcs. 

kin krsmr kiitiige sokulmug olan siyin arkasrna balta ile vurmak yiintemiyle 

kiitiik yarrlrr. (iKemalpaga -la.) 2. Tag pargalama igleminile 

kullanrlan ucu eiwi gelik pargaer. Brr da arkagrna vurularak taEl parga. 

lamaktadrr. (llyash -U9.) 

eiylientari r Ugctck. (Bcykiiy *$arkikaraalag -Isp.) 

sobacreavagr : Soba borusu yaparken kullamlan iirs. (Giilbagr rQankaya -Ank.) 

eobarnakosr : Sobacrlann sag kesmek iqin kullaudrklarr makas. (rciialiil *Ank.) 

aofa g l. Balkon. (Giikmcnler, Qatak, Gcdikli, Krzrlafiag *Saimbeyli -Ada.) 

2. Saloo. (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

sofademiri: Ore. (Buruncuk rYerkiiy -Y".) 

173

174 

sofra: Qember ya da dikdiirtgen bigiminde yufka aqma aracr. (Arok, Qarrk' 

saray r$arkikaraafiaq -Iap'; Akprnar *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

sofrsaltr I Yemek yeme srrastnda sini veya sofra tahtasrnrn altrna eerilen 

biiyiik bez. (Akgagar rYalvag -Isp'; Ycnikent rAksaray -N$.) 

eof : Bir kereste tiirii. (-Sv.) 

so$ukkuyu: Lastik ayakkabr. (*Giidiil -Ank.) 

eohu: l. [-+eoku -f] 2. [-+eoku .2] 

aoku (I) [aohu .In eohu -2] : l. lqi gukur bulgur diivme taqr. (Kiipliice rGii' 

milphacrkiiy -Amo.) 

[aohu -t] : (Giilliice 'Gtmiighacrkiiy *Ama.) 

2. Bulgur yaprlmak iizere tag dibc[r: konmuq bufdayr diivmcyc yarayan 

afag tokmak. (Yegilkiiy *Gclcndost, Giincnkiiy -Isp.; rGiidiil -tuk.) 

. [aohu .2] : (Adahluzu 'Giidiil -Ank.) 

soku (II) : Uziim su)runun iginde toplandrfir tag gukur. (Taqprnar, Giiciinkaya 

*Akearay -Ng) 

aoku (III) : Kilim tezgahlarrnda ipleri gergin tutmaya yarayan deynek. 

(Karacaviran'Seydigehir -Kn.) 

aolaf r Erik hogafi, (Kartal *Ee') 

solsk r Ciftqilikte lurrm makinasrmn brqafrnr diindiiren diizen. (Yenikent 

'A"kearoy -N[.) 

eolakalomirl : Arka tekerlehleri arrbaya bnfiluyan tlcrnir' (-Ama.) 

roman: De$irmencinin iiliittii[ii bufday ya da mtsrr karqrhfrmla alacafr 

bu[day ya da -'srnn miktanm belirleyen iilqek. (Beyceli rFatsa -Or.) 

aornEevurrnak : Esen riizgarrn yardlrmyle kiigiik yatralarla iiriinii samanrndan 

ayrrmak. (-Ama.) 

somun: Vida yastrfr. (Qarrksaray r$arkikaraa[ag, Ortayazr rSenirkent 

-Iap.; 'Boziiyiik -Bil.; Ure[il '(lankaya -Ank.; 'Aksaray -N[.) 

eonak: Qegmeden su igmefie yarayan uzun kulplu afag magrape. (Adaltkuzu 

'Giidiil -Aok.) 

aoya r Brgak. (-U9.) 

aoyka r OtururLen orrta gelen yastrk, yorganf herhangi bir yrfrntr. (Gtikmen' 

ler, Qatak, Krzrla[ag, Geilikli *Saimbeyli -Ada.) 

ro)rmantr: Biiyiik gobau sopaar. (Diibekli rBoziiyiik -Bil.) 

eiibek r Defiirmen toqrtun diinm6ginc yardtrncr olan dcrnir kol, ('Biinyat -Ky.) 

eilge (I) r [+aiive (I) -t] 

eole (II) : Giimlefin gii[sii. (Yenikent rAksaray -NC.) 

adfiityapra[r : l. Semerin arkasrnda giiriilen siifiiit yapra$na benzeyen di' 

kigler. (*senirkent -Isp.) 2. Yazma kenarrna siifiiit yapra[T bigiminde 

. iglenen oya. (rYalvag -Isp.) 3. Sitfiit yapra[r bigimindc bir gul motifi. 

(3uqrko.a'lslahiye -Gur.1 

siinitiirccek l Frrrnlarda ateg aiindtrmektc kullanrlan kahn sagtan yaPrlm4 

bidon. ('Gerze -Sn.) 

eiingo r [-+ eiirgii (I) .f] 

eiingiir [-+eiirgii 

(I) -f] 

eiingiiye: [-+eiirgii (D .f] 

sOve (f; ttOg" (lll : l. Kapr kasaer. (Ieabey rQal -Dz.; Kayahk *Susuz -Kr'; 

Ihca rAyag -Ank.; Yonikent rAksaray -N$') 

[sote (I)] : (DerekiiY 'Eqme -Ug.) 

2. Kapr v6 pencere kaaagr. (Beykiiy '$arkikaraalaq -Isp') 

e6vo (II) : l. Arabalarrn diirt kiigeaintle bulunan kiige a[aglarr. ('Mudurnu 

-Bo.) 2. Kafinrnrn iki yan iskelet a$acr. (Qaltr rGelendost -Iap') 3' Arc' 

balarda dingil iizerinile bulunan adrna arabayastr[r da denen yaaar a[ag. 

(Ortayazr *Senirkent -IsP.) 

etiyekazr!.r: Arabalarda dingil ile gatal afacr birbirine baflayan ince demir 

gubuk. (Qarrksaray'$arkikaraafag -Iap.) 

eiizhelvasr : Duniir gelenlere eunulmak iizere lcrzevinin hazrrladrlr helva. 

(Arok r$arkikaraa[ag -IaP.) 

eubayerrmasr : Bir yazma oyaet. (tYalvag -Isp.) 

subotucu : Su frgrsr. (-Mr.) 

eugttulttii r Sulama yoluyle elde eililen iiriin. (Ktirkiiler 'Yalvaq -Isp') 

suhet r Davarrn sulanihlr yer. (Adahkuzu 'Giiiliil -Ank.) 

sukliroei r Su.toetici. (Giilbaqr 'Qankaya -Ank.) 

eulak r Qayrrhk. (Derekiiy 'Uluborlu -Iep.) 

eulanyer : Sulanabilen verimli tarla. ('Yalvaq -Iep') 

aulgug: Karmrma. (Akbag rciidiil -Ank.) 

,oli"t , Tiifefin giilbaq ya da giqane de denilen krsmr. (Erenkiiy, Iniinii -Es.) 

eulu t Patateali et haglamaer. (Sankegili -Gaz.) 

euluk (I) : Dizginin atrn afzrna gelen demir lusmr. (Akda$ rGelendost, tSe' 

nirkent -Iep.; Yenikont,'Aksaray *N[.) 

auluk (II) : Evin igiado yrkanrlan yer. (+senirkent, Kiirkiiler 'Yalvag -Iap.) 

euluklu r Alt lucmr zincirli gem. (Oklubah -Ea.) 

srrmak (I) : Dabaklarrn dori piEiminde kullandrklarr ilaq. ('Bor -N!') 

sumak (II) : Ayakkabr ba$. (Yukarrkaqrkara 'Yalvag -Iap.) 

suncek : Sap aarmada kullamlan beq diqli afaq trrmrk' (Aqa$dinek r$arki' 

karaa[ag -Iap.) 

eun'i kiisolc r Ayakkabr altr laetifi. (-Ank.) 

sunturag [arnt[ag, .unturcg, auntureg]: Nalbantlarrn kullandr$ bir sap ile 

enli bir keame yiiziinden olugan hayvan trrnafrnr yontma aracr. (Ilyash 

-Uq.; 'Bor -N!.) 

[emtuag] : (Giilliice 'Giimiighecrkiiy -Ama.) 

[aunturog] : ('Senirkent -IeP.) 

[runturog] : (Pagacro[lu -U9.) 

runturog r [+aunturag] 

sunturcg : [-+ sunturag] 

u5

176 ) 

suolufu: Hayvanlarrn su igmeei igin kuyularrn yaunrr yaprlan afag oluk. 

(Yenikent rAksaray -N[.) 

aupa: Yiiksek dallardaki kirazlarr toplamakta kullamlan iigayakL merdivcn. 

(rKemalpaga -Iz.) 

surug : Yaprlarda, dirckle kirig arannilo bulunon alag pargaor. (Yenikont 

aAksaray -N[.) 

sueak : Su kabalrndsn yaprlsn su kabr. (Yaouiiron .Senirkcnt -Iep.) 

Eusma ! Toprakevin kubbe kremrna dolqndrnlan 12 cm. kadar eni olan doku 

kugak. (Krzrlca .Bor -N[,) 

eueta I Saat kayrgrmu takrldr[r Lrarmlar. (Legin -Ea.) 

sutasr: Berberlcrin aakal trragr srraerndo Lullandrllarr iirel tas. (.Akearay 

-Ng.) 

euvsrilik r Pantolonlarrn diz vo arko krrmlrrrnr dllllon yama. (-Bil.; Do. 

durga, Saraycrk, lniinii -Itre.) 

auyotrr: 0rmc fanila yn dn siivotoro yoprlon dorln gizgl bigiminde motif. 

(rYalvag -Isp.) 

siibere : Makarna yeme$i. (Karnanlar rGUdlU -AnL.) 

eiibiiro: Erigte. (Garibge .Giidiil -Ank.) 

eiiSme : Yiin vc krl c[irme. (Mamntlnr .Dfridlr -Irp.) 

siiSmek : Yiin ya da krl efiirmck. (Mumatlar rD[rldir -Irp.) 

eiilen : A$ag gegme olu$u. (Giincnkiiy -Irp.) 

eiiliik (I) : Trrpan saprm trrnafa baflnynn demir prrgau. (llyash -U9.) 

aiiliik (II) : At kogum takrmr iizcrino gnhlan dlikmo dlr. (rYelvag -Iep.; 


eiime: Yumurta bigiminile yiin yuma[r. (YoniLcnt .Akraray -N!.) 

ei-ek : Ip yuma$r. (Giikmenlcr, gatak, Godikli, Kralafag .saimbeyli -Ade.) 

ei"niil : Bir ginifin diitte biri kadar olan lilgek. (.A.lgorsy -Nt.) 

aiinrliirme: l. Balkon grkrntrer. 2. Ana duvordan drlrrr grlirntr yapsn oda 

hsmr. (Ozgiincy rYalvog -Irp.) 

eiinet: l. Su borularrnn birlegmo krarmlarr. (QuLur0rcn .GUd{l '-Ank.) 2. 

Erkek menteqe.in kancrk mentcqeyo girdifi lcun. (A.kga;rr .Yalvag 

-r"p.) 

siinetyste}a t. Mentege ilemirlerinin kasaya girdi[i yorlor. (Altgrpr .Yelvrg 

-I*p) 

eiinge I [-+ eiirgit (I) .f] 

siinger : l. Ayakkabrlarrn iistiine boya aiirmek igin kullanrlan nelno. (.GlidtU 

-Ank.) 2. Utiileme errasrn(la elbiee rslatmakta hullanrlan r{lnger yo clo 

bez pargaer. (rAkaaray -NE.) 3. Sapan laetifi. (Qaltr rGclcnrlort -Irp.) 

aiingii: [+aiirgii (D .f] 

eiingiiye: [+eiirgii (I) .f] 

eiipiirgeli: Yazma kenarrna yaprlau pul oya. (Yassr .Senirkent -Iap.) 

siipiirgelik : Oda duvarlarrnrn taban krsmrnr bagtan baga qevreleyen 8-10 

cm. kadar eni olan tahta hsrm. (Yassriiren *Senirkent -Isp.; *Acrpayam 

-Dz.; -Bre.; -Ank.; -Ada.; -Ed.) 

aiirecek: Damlarrn iizerine biriken karlarr temizlemekte kullanrlan, aap 

lirsmrna dik olarak gegirilmig uzun bir talrta parga bulunan arag. (Dmefil 

'Prnarba"sr -Ky.) 

aiirgo : Siiriilmiiq topra[r rliizcltrnek vc kr:scklcri pargalamak amacrfe bir 

sap ilc ona dik kahn a[ag ya da talrtadan olugan bir giftqi aracr. (Kiipriio 

Aga[rclinck i$arkikaraa$ag -Isp.; Orhaniyc, Ahmediyc *Qumra -Kn.) 

aiirgeg: Yufka yaflamakta kullarulan ucunda bez sanh gubuk. (-U9.) 

siirgii [siinge, aiingii, aiingiiye, aiinge, niingii, eiingiiyeo eiirme] : l. Ucu gaputlu 

firrn ternizlcmc Bopasr, (Bcykiiy *$arkikaraa$ag *Isp.; Danveren 

'Acrpnytm -I)2,; tKcrnalpaEa -Ir,; Giirrnedcrc 'Fethiyc -M!,) 

[eiingc] : (Ycnicc 'Golcndost -Isp.; -Arna.) 

[aiiugiiJ : (Akgaqar rYalvag -Isp.; *Drnct -Kt.) 

[etingiiye] : (-Us.) 

[siinge] : (*Mudurnu -Bo.) 

[rii"gU] : (Iqrklar *Bornova -fz.) 

[eiingiiye] : (Dcreyalak, Iniinii -Es.) 

2. Kaprnrn iqten kapanmasrnr sa$ayan a[ag kol. (Qarrksaray r$arkikaraa$ag 

-Isp.) 

[eiirme] : (Dcreyazrcr rAlaca -Qr.) 

3. Harmau ycrini temizlemeko diizeltmekte kullarulan uzun tahta saph, 

iiggr:rr ya do dikiliirtgcn bigiminde afizr olau tahta arag. (*Krk.) 

aiirgii (II) [riirgiitahtasrJ : ]Iarmanlanuug ekini konulacaf,r yere giitiirmekte 

kullamlan, hayvan yarthmryle gckilen krzak. (Eeat Qiftli$i rTerme 

-Sm.; Kuzkiiyn Salman 'Akkuq -Or.) 

[eiirgiitahtasr] : (-Ama,) 

rtog"C [aiiriigeg] : l. Sagta pigirilen eknrc[in Baga yaprgmasrnr iinlemek amacrylc 

eagrn dzcrine ya[ siirmck iqin kullanrlan bot. (rAyancrh -Sn.) 

2. Paepas bczi. (Kovalca rBoziiyiik -Bil.) 3. Bulagrk bezi. (Akbap rGiidiil 

-Alrk.) 

[aiiriigeg] : (Diqkaya *E9me -Uq.) 

aiirgiigoktirmek : [-r :iirgiilouok] 

eiirgitglomeh r Dkmc$in yspllmasrq iinlcmck amacryle aaga ya$ riirmek. 

(rAyancrk -Sn.) 

eiirgiileme: Siiriilmiiq olan tarlayr siirgii adr verilen aragla diizenleme. (Kurearr 

*Yalvag -Iep.) 

eiirgiilemek [eiirgiigektirmek] : Siirgii adr verilen aragla tnrlayr diizeltmek. 

(Darrvcren *Acrpayam -Dz.) 

[aiirgiigektirmek] : (rMerzifon -Ama.) 

aiirgiin r Tarlaln hrzh akau eu ile gulama. (Darrveren 'Acrpayam -Dz.) 

L77

178' 

siirgiitahteer I [.+oiirgii (II)J 

eiirmo I [-+ eiirgti (D ,l] 

eiirmeliyemg r Kumag deeeni. (Sagrkara flelahiye _Gar.) 

eiirtecek : Tag nigadrrr toz -dururuu'a gctirmek igin k*llanrla' el biiyiiklii" 

[iinile tahta iizeriue gal'lmrp olau gentikJi tenekeden oruqan arag. (rAksaray 

-N[.) 

eihtmo r Bileylcme. (*Senirkent -Isp.) 

aiirtmek : Bilcylemek. ('senirkent -Isp.) 

eiirtiilogr I Bileyi tagr. (rYalvaq -Isp.) 

siiriigeg : [-+eiirgiig -3] 

eiiriikge : Ka$m fireni. (Yukandinck *$arkikaraa$a9 *Isp.) 

eiiriit : Dtivcni boyunduru$a ba[layan a$ag. (Giilliice .Giimiiirracrkriy -Arua.) 

siisgekeri : Teneke iizerine gakrlan givi baglarrnr giizcl giiriinii- .,r"rrrr"k o-u. 

cryle ezen silindirimsi kiigiik arag. (ryalvag _Is[.) 

eiiegii: [+eiizgeg] 

eilEkemeri: Terliklerin iist yiiziine takrlan deligik bigirnlerdcki dcmir parga. 

larr. (*Mr.) 

eiiEmeoluk I Dc[irmene su getiren arrk, (Bcyccli rFatsa _Or.) 

siitdr$anr : Yalnrz aiit iqin kulllnrlan bakrr teucere. (Akdafi *Gcicntloat *Isp.) 

eiithdgmelimi: siit ve hamurdan yaprlan bir yerrek. (Quiurhisar -Es.) 

eiitliik : Siit bardaklarr. (rBoziiyiik -Bil.) 

eiitliik (Ir) : l. Teldolap. (Balhk, t'6nii -Es.) 2. Evin drgrncla, damrn giitgelik 

bir kegimindc bulunan yrrtma afagtan yaprlma yiyccck .l.,lobrl (.A"r_ 

payam *Dz.) 3. Iginde ycrnck ,iklorro. giirnmr: -.ti,top. (Bulhk, Irriinii 

-xe.) 4. Yayla evlerinde gembcr rriqiminile, iietii 'grk cgya saklama yeri. 

(Krzrlca rBor -Ng.) 

eiitiilger : siit iqine katrlrnrg motldc olup orrnadrfrru s.rfrtsrn{rk igin kullanrlan 

arag. (*Kcmalpaga -lz.) 

aiitiinyayr: Somya kcnar ya1a. (rGiitliil -Ank.) 

siivon r Qadrr dircfi. (Giiney -Anadoru sagrkarah vc $arrkcaili boyla') 

sii;rmo r Taranmrg yiin. (.8or -Ni.) 

aiiyifum r Kirmarr ya da i[ gibi, yiirrrlcn ip yapmakta k'llaulr. aygrtlardr, 

yiin topa[ryla aygrt aragrnda oluqan incelmiq yiin. (Gtilltice -.Gt-aq. 


aiizok [aiisgii] : siit eafma srrasrnda, siit igine pislik girmemesi iqin kullanrlau 

tel silzgeg ya da astar. (.Kemalpaga *lz.) 

[aiiegii] : (Yukarrdinek .garkikaraalag -Isp.) 

aiizgog [aiizgii] : Bahgc vc tiitiin fidererini euramakta kurta'rron arag. (sofca 

-Kii.; Yenikiiy, Iniinii -Es.) 

trt@l : (rKcmalpaqa -lz.) 

ritzgll r [-+aiizgeg] 

6ilzno 3 siiziilmiig yo[urt. (Bozalo' rBoziiyiik -Bil.; yayla, Irriinii -Ee.) 

ir 

i, Iri' 

q 

V 

qadara: Biiyiik giizenekli kalbur. (Kayahk *Susuz *Kr.) 

itgga 3 Kasket. (Ailahkuzu rGiialiil -4"k.) 

gahankanaih : Bir namazhk deseni. (Sagrkara rlslahiye -Gaz.) 

gqhap : Ilazrtlanan kalbur kasna[rm delmek igin kullanrlan ucu siwi iig 

yiizlii demir arag. (Giigmenler *Beypazarr -Ank.) 

Ssk (I) : Diivenin yukan kalhk olan iin kremr. (Giiciinkaya *Akaarayo Beyafrl 

rUlulagla 

-N[.) 

qak (II) : Bir kilimi olugturan iki pargadan herbiri. (Halkagayr rPrnarbagr 

-Kv.) 

Eakalak [gakrlilak] : 20 cm. kadar uzunluiu olan mrsrr eaprrun her iki ya'\''. 

dan onar cm.'lik birer biiliimiin kesilmesiyle yaprlan, aallandrkga gak 

qak.. diye ses qrkaran gocuk oyuncafr. @agkrgla rKaraman -Kn.) 

[gakrlilak (III)] : (Ozgiiney rYalvas -Isp.) 

qokrbetayak: Hahlarda bir kryr motifi. (Yegilova 'Aksaray -N[.) 

qolsldak (I) : Deiirmenlerde, zahirenin defirmen tagrna aktanlmasrna yarayan 

krsrm. (Beyceli rFatsa -Or,) 

gakrllak (II) : Kapr grngra['r. (Afgar rGeleniloet -Isp.) 

qakrklak (III) : [-+ gakatak] 

gakgak: Iri boncuklu teepih. (Yukandinek t$arkikaraa[aq, Afgar rGelendoet 

-Iap.) 

Eokul [ao!ul, Eakiiln gargiil, Eavd, gavkulo qavlu, qavul]: Yaprlarda duvarr 

' diizgiin iirebilmek igin kullamlan arag. (Akbaq aciidiil -Ank.; Yenikent 

'Akearay -N!.) 

[.oE"U : (-Ama.) 

[gakttl] : ('Kemalpaqa -lz.i Giizel rGiidtil -Ank.) 

[grrgiil] : ('Ermcnek -Kn.) 

[gaval] : (Alcrh rDelice, Oyaca tHaymana -Ank.) 

[gavkul] : (Sevili[im -K"s.) 

[Eavlu] : (Boyah 'GiidiiJ -A"k.) 

[gavul] : (Ihca 'Ayag -Ank.) 

Ookiil r [--r gakul] 

galvar : Krl ya da yiinden yaprlmrq pantolon. (Kiirkiiler, Siiliillii *Yalvag, 

, Yegilkiiy 'Gelendoet -Iap.; Qukuriiren 'Giidiil -Ank.) 2. Kiiy kadrnlan 

tarafrndan giyilen, bol dikitmig pantolonu andrran don. (Ozgiineg, Gii, 

' ciillii +Yalvag -Isp.; Kanclilli rBoziiyiik -Bil.; Yenilent rAksaray -N[.) 

gampir r Bir tath tiiril. (Afgar rGelendoet -Iep.) 

ganrnamazlafa r Duvar hahar. (Ye'iLent *Aksaray *N!.)

80 

tap ! Berberlerin ellerini kurutmalan ve uaturantn kaymamau igin kullandrklan 

madde. (rAkaaray -N$.) 

gaplema: Ayakkabrlarrn tarak krgmrna eklenen parga. (-Ank.) 

gapgak (I) : f. A[ag su tasr. (Bagkrgla *Karaman -Kn.) 2. SukabaBandan yaprlan 

su tasr. (Giikmenler, Qatak, Gedikli, Krzrla[*g *Saimbeyli -Aila.) 

3. Bakrr su t&sr. (Ilyash -Ug.; .Ahearay -NE.) 

gapgak (II) : Kaihnlarrn viicut krllarrnr yolmak igin kulland'klan akide. 

(Esnemez, Erenkiiy, Dereyalak -Es.) 

qapgak (III) : Qamaqrr tokacr. ('Terme -Sm.) 

gapgal: Kova bigiminde a[ag ya$ saklama kabr. (Kuzkiiy *Akkug -Or.) 

garakmana: Pekmez kaynatma kazanr. (Gengali, Ulyu[bey *Senirkent -Isp.) 

garapkrna : Uziim kaynatma ocak ve araglarmrn bulunduiu yer. (Giiney 

*Yegilova 

-Bril.) 

gargiil : [-.+ gakul] 

garlama ! Altrn ile giimiiqii eritmekte kaynak yapmakta kullanrlan arag. 

(-Brs.) 

gaval : [-> qakul] 

qavkul : [-+ gakul] 

gavlu : [-+ gakul 

qavul: [+gakul] 

qayak : Kadrn eteklifi. (Yegilkiiy *Geleuilost -Isp.) 

payka: Biiyiik givi. (*Mudurnu -Bo.) 

gaykrla: Defirmen garkr. (Kandilli .Boziiyiik -Bil.) 

gebeg: Gem. (Qukurhisar tGerze *Bor, 

-8s.1 -Sn.; Yenikent rAkearay 

-N!.) 

Eek : Kadrnlarrn baglanna iirtiintliikleri tiilbent. (.Haesa -I{at.) 

gekergiibresi : Dabaklarrn deri temizlemekte kullandrklan naddo. (.Yalvga 

-rrp.) 

qekeripi : Deve semerindeki iki kolam birbirine ba[layan ip. (Sagrkura .Ia. 

lahiye -Gaz.) 2. Penbe renkli iplik. (Yegilova .Akearay -Nf.) 

gelek (I): Sepet (-Sv.) 

qelek (U) : Yuvarlak ekin yr$:nlarr. (Tagprnar rAkearay -N!.) 

gemik : Pencere qergevesini olugturan krermlardan herbiri. (rYalvag -I.p) 

pemeiyeiirtii : Diirt yiizlii gatr. (Celiptaq .Yalvag 

'lep.; 

gerbetlik : Oda duvarlarrnda teatin bardak koymak amacryle agrlmlq bog. 

luklar. (rYegilova -Brd.) 

qerit (I) : A[aq yarmaila kullamlan ucu eirni denir pargaor. (rAhraray -N[.) 

gerit (II) : Megtlerin yanlarrndaki elastill pargalar. (.scnirkcnt -Itp.) 

geytanak [qeytani] : Maymuncuk. (Bagkrgla rKaraman -Kn.) 

[qeytani] : (*Bor -N!.) 

geytani: [-+gcytanak] 

Eeytaniqigiviei: Bir yazua oyaer tiirii. (Ulu[bey .Sonirkont -Irp.) 

grhrana I [--r guahne] 

It 

ii 

grkrliiEen [q*rliiitii, grkurLm] : Kilitlencn kilidin drgardan aqrlmaerm iinleyen 

diizen. (-Ug.; rAkearay -N[.) 

[qrkdiigtii] : (rYalvas *Iap.) 

[Erkudm] : (Kuzfrndrk, Iniinii -Es.) 

grkiliigtii : [+ q*iliigon] 

grkrrdrrn : [..+ grkdii{enJ 

tilqil( s Qatrlarda kullamlan yrrtma a[ag. (Esnemez, Intinii -Es.) 

grlrn t Aqra ya da bugday iibefi. (-Sv.) 

grlhk: Bir tath tiirii. (-Ur.) 

grne [Emnilemiri, qin] : Araba tekerlerindeki demir gember. (Yenikent, Giilbagro 

Yukarrtrrtar, Yukarrkagrkara, Yaficrlar, Kiigiikliabaca +Yalvag, 

'Uluborlun Giinen -Iep.; Buruncuk *Ycrkiiy -Yz.; Eekil rAksaray -Ni,; 

Bagliuqla lKaraman -Kn.) 

[grnademiri] : (Krzrlcasiifiiit tBanaz -Ug.) 

' 

[gi"] : (-To,; Baykara lSelimn *Susuz -Kr.) 

grnagekmek : Araba tekerine grna takmak. (iAksaray -N[.) 

grnailemiri : [+ gina] 

grnavat [ginevat, qirevit] : Uziim qifrreme teknesi. (Kapakh *Alaca -Qr.) 

[ginevat] : (Biiyiikdivankiiyii -Qr.) 

[girevit] : (Alcrh rDclice -Ank.) 

qrngrrilak: Sallandrkga ses vercn bir qocuk oyuncafr, 

glrahna [grhrana, gEapkana] : Beton Erra yapma havuzu. (Baq]qla .Karaman 

-K"J 

[Erhrana] : (*Saimbeyli -Ada.) 

[guapkana] : (Beyalrl rUluhgla -N[.) 

quapkana : [-.r grahna] 

irrot l. Yafsrz eiit. (Bo[az, Sumrg -Kr,) 2. Yap:av peynir. (Egmeyazr -Kr.) 

Eugrnya$r: I)an ya$r. (Meyvebiikii rciidiil 

-Ank.) 

frvgar s Arabao saban ya da pulluk gckiminde giigliik belirince. ek olarak 

kogulan hayvanrn aih gegen araglara ba$lama diizeni. (Erenkiiy, Kartal, 

Kiimbet, Iniinii -Es.) 

qibbirli I [+ qipiilik] 

gibbifik : [..+ qipidik] 

gibo: Musluk a$rr. (Beyceli 'Fatsa -Or.) 

pibid [qibik .2] : Hamur tathsr. (Kamanlar 'Ciidiil 

*Ank.) 

[qibik .2] : (Garipee *Giidiil -Ank.) 

gibik r L lsrtrlIng yufka. (-US.) 2. [+ gibirl] 

gikge [zikke] : Hayvanlann baflandr[r demir kazrk. (tYalvag -Iep.) 

[zikke] : (-Us.) 

qin : [-+ qrna] 

qlnol r Palto. (Krrgige[i, Bo[az rSusuz -Kr.) 

tinov8t r [+Ernavat] 

l8r

82 

qinik l$nlk] : Sekiz kiloluk bufday, arpa ya da nohut iilgeff. (*Senirkent 

Yukarrdinek *$arkikaraafag -Isp.; Kadirli rBoziiyiik -Bil'; Akbag 

rciidiil, Yurtbeyi Giilbaqr *Ank.; Yenikent *Aksaray -N['; Yukarr' 

bozkaya'Kadirli -Atla.) 

[ginik] : (Dereyazrcr 'Alaca -Qr'; TaEprnar *Akearay -N[.) 

gipiilik [Eibbidi, Eibbiitik] : Terlik. (*Yalva

84 

tahtambeg : A$aq sefir. (Giilliice rGiimiighacrkiiy -Ama.) 

tahtaoturak r Sandalya. (Yiirefiil lEmirila[ -Af.) 

tshtatohnsk: Bakr kaplardaki biikiintiileri dilzeltmek igin kullanrlan a!a9 

tokmak. ('Giidiil -A"k.) 

toka (I) [ta$ca] : Giimmedolap. (Giikmenler, Qatak, Gedikli, Krzrlafag ,Saimbeyli 

-Ada.) 

[ta[ca] : (Bofiaz *Susuz -Kr.) 

taka (II) : Bir kathn kumagr tiirii. (Qanksaray r$arkikaraafag -Isp.) 

taka (III): Brqak sapr. (*Senirkent -Iep.) 

taka (IV) : [+ ta[a] 

takn (V) [tokrrillk, trkrrdak, trkrritovuk, trngo, trngrrihk]: Bakrrdau yaprlma 

kiigik koyun gam. (Gedikli r$arkikaraa[aq, Ulufboy .Senirkent -Iap.; 

Sagrkara'Islahiye -G"p.) 

[takudak] : (Kemalpaga -Iz.) 

[trkudak] : (Akprnar *Giimiighacrkiiy -Ama.; Yenikcnt -N!.) 

[tftudavuk] : (Krzrlca .Bor -N!.) 

[t-gr] : (Akprnar +Giimiighacrktiy -Ama.) 

[trngrrrlak] : (Yegilyurt rllaymana -A"k.) 

taka (VI) : [+ taktuka] 

takan : Otobiis. (Ilyaeh -Uq.) 

takrllak : su de$irmenlerinden iiet defirmentaErnrn iizerinile oturan depirmen 

tagrna bu[day aktaran eandrfirn eo[a rola o)rnamasuu eaflayan 

a[ag iliizen. (Kiiprii .garkikeraafag -Iop.) 

talurdak : [.+ taka (V)] 

tnkmak : Gaga. (Giiciillii .Yalveg -fep.) 

taktuka [taka (YI)] : Biiyiik dokuma tezgfahlannda mekisi giizgiiniin ara. 

grntlan kargrya iten a[ag diizen. (Bekilli rQal -Dz.) 

[t8ka (vI)] : (Bekilli *Qal -Dz.) 

talba (I): [+tabla (I)] 

talba (II) : [.+ tabak] 

t1!3!,, COp. (Ulufibey *Senirkent -Isp.) 

tahga: Arabamn eandrk kremr. (Ortayazr rseuirkent -fap.) 

rGiimiighacrktiy -Ama.) 

taltu: Dfierlerde knltnk ilo kegc arasrnda bulunan ince pamuk kege. (Giilliice 

'Giimiighacrkiiy -Ama.) 

talvar r Uet kremr asmo dallarr ilo ilrtiilmtil bafovi. (Ulufbey rsenirkent 

-Isp.; Bagkrgla rKaraman -Kn,) 

t&mosa: Bir kumaE tiirii. (tniinii -Et.) 

tanrbargr : Kadrnlarrn dli[iinlordo dof yorlno Lullludrlslorr gonil topri ya da 

tabak. (Yaesriiren iSenirkcnt -Irp.) 

tsmbur r Kumag earma tahtasr. (rGtidtll -AnL.) 

ISI 

'H, 

)tt 

'l:;, 

lr 1i 

i: 

' !. 

I 

'; 

Ii i 

. i;i. 

.. hli. 

I Lt; 

,i 

', i{1: 

, 

J:? ,r- 

F; 

tamgalgr: Davul ile zurnadan bagka miizik araglarn'. da bulundu$u saz 

topluluSu. (Afqar'Gelendost -Isp.) 

tsml: Ucu lurrk kama. (Yegilkiiy r()tlentlost 

-Isp.) 

tanalya : Kunduracr pensesi. (Poyra -Es.) 

taniln (I) : l. Ekmek oca[a. ($arrksaray *$arkikaraalaq -Isp.) 2. Toprak 

igine yaprlnn frnn. (Gengali *Senirkent -Isp.; Ebilhincli -Ezm.; *Giidiil 

-Ank.; BaqkrEla tKaraman -Kn.) 

tanilr (II) : Uzerinde yemek pigirilen saq. (Yukankagrkara *Yalvag 

-Isp.) 

tanilrrhk : Tandrrrn yarunda bulunan yufka yapma yeri. (Akprnar *Giimiiq. 


tantr : IJzun afrzh, biiyiik aofan dofirarna ]rrga[r. (Sagrkara *Islahiye -Gaz.) 

g[9 (I) : Ka[m tckerinin drgarr frrlarnasrm cngcllcyen bi.iyiik vida. (Qanksaray'$arkikaraafag, 

Yukarrkaqrkara *Yalvag -Isp.) 

tapa (II) : Figeklerde kullamlan karton trkag. (Karaa[ag *Boziiyiik -Bil.) 

tapen ! Tohum atrkhktan eonra topraftr diizcltmck, drgarda kalan tohumlarr 

giimmek iizere topralrn iizerinden bir hayvan yardrrnr yo dr elle gezdirilen, 

giizlerine gah sokulmug merdiven ya da biiyiikge tahta. (Giilliice *Giimiiqhacrktiy 

-Ama.; Salman .Akkug -Or.; Biiliikbarsr *Selimn rQrldrr, 

rPoeof *A[rn 

-Kr.; -El.; Urc[il rQankaya -Ank.; Eme[il *Prnarbagr -Ky.) 

tapan gekmek: Tapan kullanmak. (Ycnikr:nt rAkaaray 

-N[.) 

.taprl: Yiiniin diizgiin v€ temiz krsrmlarr alndrktan sonra geriye kalan artrk 

yiin. (Ebilhinfi -Ezm.) 

taprt : Dere, yarrntr gibi yiizey keeintilerinden su gegirmek amacryle yaprlan 

tahta su kemerleri. (Danveren lAcrpayam -Dz.) 

tapkrr: Istar adlr dokuma tozgahrmn alt biiliimiinde bulunan yuvarlak aEacr 

diiniliirmeye yarayan dlizen. (Tagprnar *Aksaray 

-N[.) 

taple : [-.+ tabla (IV)] 

taplabuga: Dofirama kaprlarda ldmba agmakta kullanrlan arag. (-Mr.) 

(d61! f. Kiimeslerdeki tiinek dirqEi. (Akprnar -Ama.; Krrgige$i -Kr.) 2. A[ag 

v tagrmak igin kullanrlan aal. (Yukarrbozkup"u *Kadirli 

-Ada.) 3. Ka[- 

'un'n iki yaqrnda bulunan uzun afaglar. (Ispir -Ezm.) 

Q*dl : Ev kaprlarrnrn iiat liremrna yaprlmrg tahta siperlik. (Sapanh rciidiil 

--''-Ank.) 

tarak (I) : l. Dokuma tezgabunda ipleri erlxstrrnak igin kullanrlan yatsr bir 

l€g "upo oturtulmug A_r{i:a9g&tlg11* olugrn nrag. (Ciilliicc xGiimiig. 

hacrkiiy -Ama.; -A*.) 2. Dokuma tezgahlarrnda, q!!g!i-iplerinin {S 

giin gelmcsini ve sth iplerinin de @$gegnr ea$ayan paralel yaesr 

tellerden olugan diizen. (*Yalvaq -Isp.; Bekilli *Qal -Dz.) 

tarak (II) : Qay agn. (.gavgat -Ar.) 

{ggkdiqi r Kilim, paloz vo quval gibi rl.krrrnnlarda giiriilrrr {$ (yeqilov,r 

'Aksoray -N!.) 

trrrklrrnakrr r Digli borbcr mokast. (-Bre.; rAksaray -N[,) 

185

s{ 

186 

tarhandrk r Tarhana igin hazrrlannn bufday unu. (Gilzcl rciidiil *A"k.) 

tggyy: Qahlarla yaprlan bahk tuzafir. (*Saimbeyli -Ada,) 

tar (I) : t. lki kilotuk bu$rlly itlqefri. (Deroktiy rUluborlu -Iap.) l. Bnkrr eu 

barda$. (Akbag .Giidiil -Ank.) S. Ilamamda lnkarurken kullanrlan bskrr 

ya da pirinq kap. (-Ama.; -Gaz.; -AnL,) 4. Bakrr yemek knbr. (Derekiiy 

*Uluborlu -Isp.; Akbag rciidiil -Ank.) 

taa (II): Arabu tekerlerinde giibek adr verilen kremrn i9 ve drq yanlnnna 

konulan dcrnir qembcr. (Yukarrknqrkara *Yalvaq -Isp.; Ciilbaqr r(,iunkaya 

-Ank.; *Bor -N!.) 

tmkepgo: Yemck krrrrgtrrma kepqcsi. (-Itre.) 

tag r De$irmen taqr. (rBiinyan -Ky.) 

tagilemiri r Semereilcrin kege diivmektc kullandrklarr demir. (Iqrklar *Bor. 

nova -tz.) 

taqkiirefi: Yere sagrlmrq olan taq krnklarrm toplamak igin kullamlan iig 

digli trrmrk. (rKemalpaqa -Iz.) 

taglftiipo ; Uzerinde krymetli taE bulunnn kiipe. (*Akaaray -N!.) 

tatsragka: Qocuklann iqine binip e$enmck igin yaptrklarr krzafa bcnzeyen 

taErt. (Iniinii, Erenkiiy, Dutlu -Es.) 

i Dii$iilebilecek duruma gelmig hzsrn demir. (Muratdere *Boziiyiik -Bil.) 

@ (D : Hudutlarr toprak 1'r[,rnlarr ile bclirtilen bahgelerde kare biqimindeki 

ekim alanlan. (Tokat, Bagkr".la rKaraman -Kn,) 

tava (II) : l. Soba kiiliinii tcmizlemck igin kullanrlan arag. (Dereyalak, ln6nii 

-Es.) 2. Su defirmenlerinde iftlcmirinin altrndaki gclik. (Kanrlilli rBoziiyiik 

-Bil.) 

tava (IIf : Sebze, et krzartmakta kullamlan arag. (Ulufbey *Senirkent -Iep.; 

Meyvebiikii 'Giidiil -Ank.; Yenikcnt rAksaray *N[.) 

{gJg (IV) : Pekmez kaynatrlan kazan. (Gengali .Senirkent -Isp.) 

tavanalaar: Kege giibek motifi. (*Yalvag -Iep.) 

lgyanilah: Qau iekeletinin ana afacr. (Agrl rBiriitir -Isp.) 

tavla: Sofra yerirrc kullamlan hamur tnhtasr. (lniinii -Ec) 

jglg-.k: l. IJrqak sapr yaprlacak boynuzu atcgte rsrtmak (rScnirkcnt -Iep.) 

2. Tavada nohut kavurmak. (Yuknrrtrrtar .Yalvag -Isp.) 

tavfan : Marangoz rendesi, (*Mudurnu -Bo.) 

tavganclk : Kalnrrun iskcletini olugruran iki yan a[aq. (llhan rAyag -Ank.) 

tavukeyagr: Tavuk ayalrm andrran bir hah motifi. (Yenikent rAksaray -N[.) 

tavuetanhyiinii: Yapalrdan sonra kesilen yiin. ('Bor *N[,) 

Jay: Ilayvan semcrinin herbir yanrna gekilen yiik. (Kaqprnat .A[nn -El.) 

taya: l. Ot U@. (Egmeyazr Kr.) 2. Bigilmiq ekin rnhm. (Danveren -Dz.) 

toylsma (I) : Kendir ya da }ul guval. (Giilliice rG'uniighacrkiiy -Ama.) 

taylama (II) I UC tilgek biiyiikliigiinde ekin iilgii kabr. (Giilliice rGiimiighacrkiiy 

-Ama.) 

;j l8? 

': 

\ 

\v ,il' 

''t': 

tazrbonculu r Kilimlerin ortasrna dikilen g!9} (Koparan rQankaya -Ank.) 

[-+ crlkak] 

teelgorabr r Be6 mille drlllen bir corap ttirti. (YeEilova rAksaray -N[.) 

tebcr l l. Keame hemr yanmay bigiminde sarag brgafr. (-Ug.; rYalvag rSe' 

nirkent -Iap,) 2. Keskin llrsmr diiz olan ayakkabrcr brgafir. (*Giidiil -Aok,) 

toc: Samansrz ekin yrfrm. (Kayahk 'Suauz -Kr.) 

tedomiri r Demir pencer€ ya de kapr gergeveei. (tGiidiil -Ank.) 

tefo [tifo] : Dokuma tezgahlarrnda, meki[in attr[T ipi srkrqtrrrnafia y.rrayan 

diizen. (rYalvag -Iep.; Bekilli *Qal -Dz.; Kandilli 'Boztyiik -Bil.; 

Ilaerlar -Ky.; Baublla rKaraman -Kn.; Kiigelerli *Tarsus -Ig') 

[tife] : (Kandilli 'Boziiyiik -Bil.) 

tehliko r Kafnr diigeme tahtalanmn dayandrfir orta a$ag. (Yukarrkaqrkaru 

rYalvag 

-Isp.) 

teknfrz : Kelaycr gekici. (*Yalvaq -Isp.) 

tekdikim: Diiz ilikiq. (+Senirkent -Iap.) 

tekrililli toka: Saraglartn kullandrklarr toka. (*Senirkent -Isp.) 

tekelgekici : A[-rr 9eki9. (-Brs.) 

tekerlek dingili [tekerlek ekeeni]: Pulluk tekcrini ok'a baflayan demir. (Dofanbey 

'Beyqehir -Kn.) 

[tekerlek ekseni] : (Dofanbey rBeyqehir -Kn.) 

tckorlok etreeni : [-+ tekerlek dingili] 

tokll r Kug avlamak amacryle gocuktanu yaptrgr bir oyuncak. (lntinii -Es.) 

tokno r Tag ve Qamur tagrmakta kullamlan araq. (Yegilkiiy rGelendost -Isp.) 

tokmil gorabr : Tek mil ile iiriilen kahn yiin gorap. (Yenikent tAkaaray -N[.) 

gokao_r l. Afiacr derin oyarak yaprlan hamur yofurma kabr. (Yenikent *Akv*ruy 

-fep.; 'Kemalpaga -lz.; Salman 'Akkug -Or.; Eaat Qiftligi rTerme 

-Sm.) 2. Iginile nohut rslatrlan tahta leblebici eandr$. (*Giidil -Ank.) 

il. Su de[irmenlerindo igine ii$itiiLlecek bufiilay ya da bulgur konulan kap. 

('Btinyan -Ky.) 

toknemrhr r Kiigiik boyda duvarcr giviei. (Ycnikent *Akaoray -N!.) 

toktor r Orme goraplarrn yalmz laetik krsrmlurrnda, r:ldivcn ile boyun atkrlannrn 

her yamnda giiriilen bir motif. (Yenikent rAkaaray -N[.) 

teksrrma r Yaznra kenarlarrnda giiriilen diiz boncuk iirgii. (Ulu[be[ *Senirkent 

-Iap.) 

tol (I) : l. Dokuma tezgahrnda qiizgii iplerinden herbiri. (Bekilli rQal -Dz.) 

2. Ince dikie iplifii. (-Kr.) 

.tg (ID : lncen oron ipe benzer bigimde diikiilmiig kailayrf hamuru. ('Boziiyiik 

-Bil.) 

tolagan: Qulfa tezgahrnda kanqmrq ipleri agmaya yarayan arag. (A$l'E$ridir 

-ItP') 

tol8 iglomek: Ceketin iin lirsmrna, kumag ile a6tar arastnda gereken yere teli 

dikmek. ('A.ksaray -N[.)

188 

telbie r Tarlap doyuruncaya kadar aulama. (lA[rn -$1.) 

tetgivi r Ayakkabr yiiziinii kahba gekerken kullanilqh givi. (.Akearay -NE. 

teftlolap : lginde yemek aaklanan dolap. (.Akoaray -NE.) 

telo : Ceketlerin giiSiie ve yaka kegimlcrini rort tutmrl amsorylo kullanrlan 

^k"l kumag. (-Uq.; 'Giidiit -Ank.) 

@ Egyu iir."ioieki tozlan almakta kullamlan traz kanadr. (Kugigeli 

rSusuz -Kr.) 2. Jlamurdan yaprlacak yiyecek vo tstlilann iizerine ya! 

aiirmek amacryle kullamlan iirdek kanaih. (Boyceli rFatla -Or.) 

releke: Kadrn galvan. (Celiptaq rYalvag -Iop.) 

teleme : Isrtrlmrg kegi eiittnc incir alacr siitii damlatrlarok elile edilen yo. 

Surilumsu yiyecck. (Giikmcnlcr, Qatak, Gedikli, Krzrlaiag rSaimbeyli 

-Ada.) 

teleye almak : Ceketi astarlamak, (rAkaaray, -N!.) 

tclgiizel: Leblebi y[rrundan ufak olanlarr aylrmrlr yttayan ufak gtizene]li 

kalbur. (rciialtl -Ank.) 

telkalbur : Nohut ile mrsrr kavurmada, bulday ilc erpap yrkamada kul- 

Iarulan gok kiigiik giizenekli kalbur. (Akgaqar .Yalvag -Iep.) 

telkali : Kadrnlar tarafrndan giifiie kremrna talulon dtrn ata ilneai. (+Aksaray 

-N[.) 

telkeskiei [yayhkeaki] : Saraqlarrn tel ve qivi kormek igin kullandrklan keeki. 

(rAkaaray -Ng.) r 

[yaylfteeki] : (*Aksaray -N[.) 

telleme : Harman ekinini iizerirrde iliivcn golobiloook bir duruma getirmo. 

(Beya$l'Ulukrgla -N!.) 

tembelek : Kiiqiik darbuka. (Dutluca, lniinli -Er.) 

temek : Samanlrf,rn duvarrnda agrlan rarnan boqoltma dolifi. (Afgar, Kamanlar 

*Giidiil -Ank,) 

temelorafr: Meyva bahgcaindc biten yabon otlorrnr tomizlomokto kullanrlan 

demir arag. (*Kemalpaga -Iz.) 

temkeg: Qay suyu rertma ibrifii. (Tepccik .Tavqonh -Kii.) 

tendirik Uzerinde hamur iglcri yaprlan deri iirtii. (Kuzfindrk -Er.) 

tenekociiireii r Tenekelerdeki e[rilikleri diizeltmokto kullonrlun liua uglu 

kazmaya benzeyen arag. (rAksaray -N[.) 

tenekeeagak : Dam ve gatrlardaki eu olufiu. (rYalvag -Iop.) 

tengellek iire: Kap diizeltmek igin kullarulan yuvarlak bogh domir arag. 

(tGiidi.il -Ank.) 

tengerok [tengirek] : Yiinden ip yapmakta kullarulan arag. (Kiirkiiler rGe. 

Iendost, Gedikli'$arkikaraafiaq -Isp.) 

[tengirek] : (Giinen -Isp.) 

tengirek: [tengerek] 

topeliilltoei r Hamut'un tepoaindcki toka. (*A.kearay -NB.) 

a.tr-. 

'h'; ''ii 

:r 

,h 

'J{l 

,ll 

t: 

i':, 

i 

ir" 

#I 

.sir: 

I'f; 

,# 

,r*i 

rff1 

iH,'- 

-*.\ 

'; 

it 

isii 

9! 

i. 

l; 

\I 

ppelik (I) : Kadrn fesinin tepesindeki giimiiq siis. (Qanksaray .$arkikaraa[ag 

___:Isp.) 

gge4(II):obaevininiietiindekikegc'(KrzrIca*Bor_N$.) 

- 

@, Iqinde bulgur, et, eofian, bibcr bulunan bir kuartma yemo$. 

tepit s Un ya da kepekten yaprlan kiipek ekme[i. (rYegilova -Bred,.) , 

*gp$t Toprafr alt iist etmek iizere kullamlan bel aih verilen aygtrnn iglem 

srrasrnda ayakla vurulan afag krsmr. (Giilliice *Giimiqhacrkiiy -A-ma.) 

lqindc {!g-r ya[, salga gibi bcsi maddcleri saklanan giimlek. (.Kemalpaga 

-lz.) 

tepme makinasr: Curyanla iglcyen kcqc yapma aracr, ('Bor -Ng.) 

tepsi: Marangozlann kullandrfr planya aygrtrrun a[og kesen kramr. ('Ak. 

earay -N[.) 

tepeibrgkrsr : Ortasrndan gegen bir mil yardrmryle diinen yuvarlak teatere. 

(rYalvaq -Iep.) 

tor r Biiyiik heybe. (Bo[az 'Sueuz -Kr.) 

terazi [terezi (III)] : Talrta yaprlarda duvarlarrn dik grlup grkmadrfrnr anlatmaktr 

kullanrlan arag, (Kuzkdy tAkkug -Or.) 

[terezi (III)] : (Yukarrkagrkara aYalavC -Isp.) 

1g!L": Dizgin. (tSenirkent -Isp.; -Ama.; Yenikent *Akaaray -N[.) 

terbiyebagh[r : Dizginin b'aghk krsmr. (-Ama.) 

terbiyegiizlii$ii Kogulu bir durumda olan atlarrn, yanlanm giirerek iirkmelerini 

iinlemek amacryle, bagh$n giizliik biiliimiindeki dtirt kiigo ye da 

yuvarlak megin pargalarr. (-Ama.) 

terbiyekolu: Yular. (Ycnikcnt rAksarfly -NE.) 

tcrcan : Koyun dcrisinden yaprlan torba. (Buruncuk 'Yerkiiy -Yz) 

.!""d"k: Dokuma tezgahlanndaki masara, (Giilbaqr 'Qankaya -4"k.) 

.terece.(I) : Ocakhklann kenarrnda bulunan i$ne, iplik, kibrit vb. fcoyulan 

--iigg",. biqirnindc kiiqiik oyuk. (Kiipliico'Giimiighacrkiiy -Ama.) 

tereco (II) : Baca, (Bagkrlla rKararnarr -Krr.) 

eSts G) : Uzerindc yemck ycnen bilyiik sini. (-Kr.) 

ty} (U) : l. llutbak cgyalarr koymaya yarayan ii9 rafh dolap. (Derekugculu 

'Giirelc -Qr.) 2. Tel dolap rafi, (rAksaray -NE.) 3. Duvar rafr. (Miri 

'Fatsa -Or.) 

ryg. Pencere. (Satrlmrg -Ea.) 

egrj C) : Arabalarda yan kayrglarrn ba$andr[r a[aq. (Yukankagrkara rYalvag 

-Tsp.) 

€IE! (II) : Knhvocilcrin goy, kahvc tuqrdrklarr tcpsi. (Gi.incnkiiy -Iep.) 

terezi (IIl) : [--+ terazi] 

tori : Eficrirr arka }usmr. (rSenirkent -Isp.) 

terlik r l. Bez, ytn v.b. yaprlan bebc baqh[r. (Giikmerler, Qatak, Gedikli, 

Krzrln[ag *Saimbeyli -Atla.) 2. Namaz takkesi. (Poyra -Eo.) 

loruovl t Giibro tuErmo ssndrgr. (Yiircfiil 'Emirdufi -.4.f) 

' ,.; 

r89

190 

tereik I [+ tedik] 

tergi : Afrrgak krsmr iigtte bulunan ip biiknre aracr. (Gii,lliicc .Giinrirrhacrktiy 

-Ama.) 

teslik [tereik] Giibro eaklama yeri. (Yurrbcyi rQunkaya -A:rk.) 

[tereikJ (Ktttiirnek rGelendost -lsp.) 

tctir Ceviz kabu[u ile hoyanmrq iplik. (Ycqilova tAkearay -N[.) 

t€vge: Marangozlarrn oyma iglerindc kullandrkla' uzun ve kcskin afrzh 

keser. (Giilliicc .GiimiiEhacrkiiy -Ama.) 

teveiir : Fotograf. (Giilliice rGiimiighacrkiiy -Ama.) 

toyoltl r E$erin altrnda bulunan kege. (rsenirkent -Iop.) 

teysrran : [-+ rarran] 

tezano t Saz mrzrabr. (Ulu$bey .Senirkentn Beykiiy *$arkikaraa$a9 -Iap.) 

tezglra : Kulplu, kiigi& iirme sepet. (Boyahn Giizel, Akbag *Girdiil -Ank.) 

t{ (I) : Bufday ya da arpa yrgrm. (Krrqigr:[i 'Suauz, Baykara *Sclim -Kr.; 

''AErn -El.) 

t* (II): l. Saraglann kullandr[r tel ifne. (.Gerze -Sn.) 2. Ayakkabrcr bizi 

(*Yalvag -Isp.; 'Kemalpaga -Iz.; -Brs.; Kuzkiiy rAkkug -Or;; *Giidiil 

*Alk.; rAksaray -N[.) 

tr[lnma: Vurma yiintemiyle kege srkrqrrrmn. (rYatvag -Iep.) 

trfitrkr s Kiigiik testi. (Kathobasr -Ank.) 

trkrr : Kiigiik emzikli teeti. (Kiipliico *(]iimiighucrkiiy -Amr.) 

trkrrrlak r [.-r taku (V)] 

trkuilavuk : [..+ takn (V) 

ttmrggr g Teneke ba$ama halkasr. (lniiuii, Qukurhisar -Ee.) 

trmh: Sapsrz brgak. (Gedikli .$arkikaraafiag -Iep.) 

trnal I [-+ trnaz] 

trnas : [-> trnaz] 

trnas atmak : Riizgarh havada, yaba yardrmr ile ekin eavurmak. (yenikent 

rAkearay -N!.) 

trnaz [trnalo trnae, tinas] : Harrran yerindeki ekin yr$ru. (Derekiiy *Egme 

-Ug.; Ilhan *Ayag -Ank.; Yenikent *Aksaray -N!.) 

[trnal] : (Kadrobasr rciidiil -A"k.) 

[trnas] : (Baglugla rKaraman -Kn.) 

[tinaa] : (Beya[rl rUlukrqla -N[.) 

trnge ! [-.r taka (V)] 

tmgrr ! l. Kiiqtik kova. (Giilliice rGiimiiqhacrkiiy -Ama.) 2. Bakrr hamur 

teLnesi. (Sagrkara *Islahiye -Gaz.) 

trngrdak : [+ takn (Y)] 

trragm€rrm: Ayakkabrcrla'n rizcrinde deri kestikleri mermer. (*favganh 

-Kii.) 

trreg brga!,r : Demir deri kazrrna aracr. (*Yalvag -Isp.) 

trreg ustan: Deri kazryan dabak. (rYalvaq -Isp.) 

I 

\ ] 

1 

i 

\ 

ti 

l: 'I 

I 

.. 

tlup Kalem tutturgau. (Diibekli -Bil.) 

trn I Dokuma tezgahrnda, dokunan bezin yuvarlak afaca aanlmasrnr sa[- 

Iayan trrtrlh demir pargaer. (rYalvag -Iap.) 

turlilak: Qocuk oyunca[a. (AkbaE *Giidiil -Ank.) 

trrkae : Kiiqiik yapr taqr. (Qaltr *Gelendoet -Iep.) 

trkaz: Kapr mandah, (Krzrlcaaiifiit *Banaz -U9.) 

trkr: $ini[in yansr ya.i bir gaz tenekesinin diirtte biri kadar iilgek. (rSenirkent 

-Iep.) 

trrhk: Pamuk ipli[inden yaprlan beyaz renkli kiigiik guval. (Dme[il *Prnar- 

, baqr -Ky.) 

tmilk [tlumrko rhrmuk] : l. Ekin tarlaarndao harman yerinde ekin ve eaplan 

toplamakta kullarulan gatal afrzh arag. (Akgagar rYalvaq -Isp.; rKemalpaEa 

-lz.; Kandilli, tBoziiyiik -Bil.; Yenikent, Yeqilova rAksaray 

-N[.; Yukarrbozkuyu rKadirli -Ada.) 

[dumfi]: (Beykiiy '$arkikaraagag -Isp.; Kandilli rBoziiyiik -Bil.) 

[dlrmuk] : (Meyvebiikii, Kamanlar 'Giidiil -Aok.) 

2. Siiriilmiig tarlala diizlemek ve temizlemekte kullamlan alt yiiziinde 

aivri demirleri olau dikdtirtgen bir tabla ve ona dik tutturulmuq uzunca 

bir dirckten olugmug tarrm aracr. (-Krk.) 

trrmrknnasr r Trrmrfirn iliqli t]ag krsmr. (Yenikent .Aksaray -N$.) 

trrnrk goknrek: Trrmrkla ekin aapr toplamak. (-Ama.) 

trnnrkdigl r Trrmr$n ana losmrna gegirilcn parmak uzunlu[unda ucu sivri 

tulrta pargalarr. (Yenikent rA&saray -N$.) 

trnak (I): Araba tekerlerine demir gember gecirmekte kullamlan arag. 

(rBor -N!.) 

tnnak (II) : Yerli bir miizik aracrnda tellerin baflandr$r, akort edildi$i yer. 

(Beykiiy *$arkikaraa[ag -Isp.) 

trnak (III) : Saat digliainin geri diinmesini iinleyen kiigiik mandal. (-Bre.) 

trrnakagme makan: Bakrr kaplann slt luemrnda gentik yapmada kullanrlan 

kcaici arag. (-Brs.) 

tunakip r Qapa. (Saraycrk 'Boziiyiik -Bil.) 

trnakh r Bir hah tiirii. (rScnirkent -Iap.) 

trrnak malrsr : Hayvan trrna$nr keemekte kullamlan makas. (*Giialiil -A"k.) 

tupan (I) : Ekin ve ot bigme aygtr. (Yenikent rAksaray -NC.) 

tupan (II) : Ayakkabr altrna konacak ktiseleyi kolay yaprgabilmeei iqin piiriizlii 

duruma aokmakta kullanrlan orafa benzer arag. (rsenirkent -Isp.) 

trryanbilezi$ I Trrpan brga$nr sapa hallayan demir halka. (-Ama.) 

trrpan digemok : Kiirlegen trrpan a$zrnr keakinlegtirmek amaciyle, onu bir 

eiire giinegte brraktrktau soua, iire iizerinde gekiglc diivmek. (-Ama.) 

trpankulatr : Trrpan brgaSrmn sapa talaldrfr krsrm. (Yenikent *A"ksaray -N!.) 

tupansapr r Trrpan brgaf'rarn gegirildi$i a$ag. (Yenikent *Aksaray -Ng.) 

tu?antafr t Trrpan brga$rnr keekinlegtirmek igin kullarulan bileyi tagr. (-Ama.) 

l9l

192 

tupan taglamak: Trrpan bileylemek. (-Arna.) . ". 

tr"irr r Sopan laatifi. (lniinii -Es.) 

' ] 

,'.i 

i'fu 

trrtrrhmakae r Dcriyi aiis yapurak kescn makas. ('Akmray -N[.) ,, 

trttrk: Dokuma grraernda gaprozlagan ipleri aprma[a yarayaa oopa boarcr 

a[ae. (Giineu -Iop.) ' fj 

tzak : [+ krzak] {1 

trzakdtiveri r Trzafrn yerdo kaymaarnr ralloyan ili yan afacr. (QalL, K.yr,tfl 

*Burhaniye -Bal.) 

tige : Saat ayar anahtarr. (-Brr.) 

tifana afr : Yalmz kefal yakalamalta hullanrlan af. (tGorzo -Sn.) 

tife : [-+ tefe] 

tilfil [tilfir, tirfil] : Duvsr Brvasrnr dilaoltmofo yrray.n rrag. (Sapanla 'Gildii] 

-At k.) 

[trfir] : (Frndrkoluk -Bil.) 

tilfir : [-+ tilfil] 

tilki : lki teker arasrndaki dingil. (Yonlkont rAkmrry -N[.) 

tilkiba[r: Tilki, iskcn ve oku ba$umnkto kullrrulrn domir gomber. (Yeni. 

kent rAksar"y -NE.) 

tilkicek : Kafmrun arkasrnr yiikeoltmok sm.orylo okronln iizorino konulan 

afiag parga. (Karacaviran 'Soyrliqohlr -Kn.) 

rilkicekba$r : Tilkicek ve eean'r birbirino bn$ayrn ip. (Ahgalor 'Yalvag -frp.) 

tilkisiki : Yazma kerrarlarrnn ynprhur blr oyu tllrll. (rYalvtg -Irp.) 

tillc (I) : Semere konmug yiikii ba$omrktr Lullmrl.n urgan. (Qaltr' Erri' 

Karaven, Zcyvc *Stifiit -Bil.; Boyooli 'Fetn -Or.) 

tille (II) : l. Hayvanlan diirterck ytirlltmokto }ullrnrlrn uou gatalh deynok. 

(Akprnar *Giimiiqhacrkiiy -Ama.) 2. At, hrtrr gibl hnyvanlarrn bit t8' 

rafina yiik yiiklcrkcn, yiikiin o[rrlrk nodonl llo rp[r dllqmomeri igin' 

o tarafa dayatrlan ucu gatalh doynok. (Alprnrr 'Gtlnr0lheorlr0y -Ama.) 

timin: A[ag su tcstisi. (Bagkrqla rKaraman -Kn.) 

timuggu: Qelik eandrk ba[r. (Kovalca, Korarlrg, KrraLdy rBodlytik -Bil.) 

tin c l)()kurna tczgnhlnnrrtluki tnc iplor. (KilrLlllor rYrlvrg -Irp.) 

tinae : [-+ tlnaz] 

tingilbnfi: Scmcrciluin kullandr[r tel. (rGiidtl -Ank.) 

tintin : Semer ege$in srrtrnda iken iine kaymaernr iinleycn, hayvonrn koy*fo 

altrndan gegcn kayrg, urgan. (Zcyvo 'Sii[tt -Bil.) 

tintinipi : Safrrhfr semere baflayan iki yan kayrE ya da kolan. (Akpraer 

*Giimiighacrkiiy -Ama.) 

tirekilemiri : Ocaktaki kiimiirii karrgtrrmak igin kullanrlan ucu gcngr:lli uzun 

dcurir. (rllayrnana -Auk.) 

tircnyolu l l. Yazma kenarrna iqlcnen bir oya tiirii. (rYalvac -Iep.) 2. Erkek 

gorabr motifi. (Yenikent rAksaray -N$.) 

",T' 

I1, 

,fi, 

'ilr. ,i, 

tirfil r [+ trlfil] 

tirko [tirki, tirpi] : Bakrr hamur yuiurma kabr. (Qarrksaray *$arkikaraa[aq 

-I'P') 

[tirki] : (Sagrkarah ve Sankegili aEiretlcri -Aila.; -Gaz.) 

[trrpi] r (Qavuglu *Giirelc -Gr,) 

tirki : l. KAse bigiminde tuz kabr. (Bcyceli 'Fatsa -Or.) 2. Tuz havam. (Kuz' 

kiiy 'Akkug -Or.) 3. Ya! saklama kabr. (Beyceliz *Fatea -Or.) [+ tirke] 

4. Qarnaqrr ya da banyo lelcni. (A[rl fElridir 

-Iep.) 

tirpi : [+ tirke] 

tirpici : Gegimini hamur yu$urma ile sa$layan kigi. (Qarmqlu 'Giirelo -Gr.) 

tig : Saat kurgusu. (-Brs.) 

togtogu [toktakr, toktoku] : Su testisi. (Adahkuzu *Giidiil -A*.) 

[roktakr] : (Borcak 'Sitgiit 

*Bil.) 

toktokul : (Akbag rciidiil -Ank.) 

tok : Bir kumag tiirii. (rGiidiil -A-"k.) 

toka (I) : Frndrk toplanrrken bele ba$lanarak kullanrlaa iirme eepet. (Dere' 

kursculu *Giircle -Gr.) 

toka (II) : l. Olta gengeli. (Karaa[aq *Boziiyiik -Bil.) 2. Yular demiri. (Gib' 

diizbey rstigiit -Bil.) 3. Arabalarda gerekli yerlere gahlan ucu halkah 

givi. (Ortayazr 'Senirkcnt -Isp.) 

toka (III) : Koyun, kuzu gibi hayvanlarttr boyunlanna eiie olarak ssnlsn 

kego ya da ip. (Ktitiirnck rGelcndost -Isp.) 

tokag : [-+ tokug] 

tokat (I) [toktak] : Yaz aylarrnda biiyiikbaq hayvanlann kondu$u gitle gev' 

relenmiq, iistii agrk yer. (Degirrncndere -Af.) 

[toktak] : (Yeqilova 'Aksaray -N[.) 

tohat (II) : Siyab vc Isrmrzr renklcrdcn yaprlan kadrn bagtirtiiaii. (IJlulbey 

'Senirkent -fsp.) 

toklubqr : Biirek yaprlrrken kullaurlan bir ot. (Akqaqar, Tokmacrk tYalvag 

-Iep.; *Ayag, Oyaca lllaymana -Ank.) 

tokmak (I) : f. Krryurnculartn bilezik diizcltrncktc krrllandrklsrr ktigiik a[49 

gchig, (rGetzc -Sn.) 2. Et diivurt,ktc kullanrlan tahta arag. ('Senirkent 

-Isp.) 3. Tencke ve kap diizcltmck igin kullamlan tahta arag. (rAkearay 

-Ng.) 4. Qadrr kazrklarrnr yerc gaknrkerr kullamlan silintlir bagh, ince 

saph talrta arag. (Sagrkara rlslahiy'c -Gaz.) 5. Yiin atrna errasrnda kullanrlan 

biiyiik silindir baglr, krsa, ince saph tahta arag. (rYalvag -Isp.; 

rBor 

-N[.) 

tokmak (II) : Semer yapmakta kullamlan arag. (*Senirkcnt -Isp.) 

toknrak (III) : Biiyiik makara. (Iniinii -trs.) 

tokmak aiipiirgeai l llarman yerindc yertlc kulau tanclcri toplayan gah siipiir' 

gcai. (Giiciinkuya *Aksaray *NB.) 

r93

L94 

tokmaktepeei: Tokmak siipiirgeainin ellc tutulan kremr. (Gticiinkaya 'Aksaray 

-Ng.) 

toktak r [--r tokat (I)] 

toktalu: [+ togtogu] 

toktoku r [-+ togtogu] 

toku t Qapr beg cm. kadar olan demir halkalara verilen ad. (Gazelyapr -Kii.) 

tokucok r [-+tokug] 

tokug [tokag, tokuncak] : Yrkanmak iizere relatrlmrg gamaqrrlan diiverek 

temizlemekte kullarulan ince uzun sapho yuvarlak ya da diirtkiiqe bagr 

olan arag. (Genqali *Senirkent -Isp,; Kuzkiiy 'Akkuq -Or'; Sagrkara 

'lslahiye -Gaz.) 

[tokag] r (Iniinii *Es.; *Susuz 

-Kr.; Akbnq rciidiil -Ank.) 

[tokucak] : (Bagkrqla *Karaman -Kn.) 

tokurilak : Nargilcnin kiigiik tipi. (Ilkdy *Kii.) 

tol r Qobanlann krg aylannda kullarrdrklarr kuliibc. (Celiptaq *Yalvag -Iep') 

tola: Yiinii ahnmrg ham deri. (-U9.) 

tolak : Qift siircrken giftgilerin ayaklanna doladrklarr 20 x 100 cm. iilge' 

findeki yiin sargr. (Celiptaq *Yalvaq -Isp') 

tolaz: Peynircilcrin, lor'u yaptrktan sonra' artan 6uyu uzun siire giineqte 

bekleterek clde ettikleri hir hegin maddeei. (Kiisten -Dz') 

tohamel : [-> tomofil -l] 

tomahil : [-+ tomofil -l] 

tomaka: Kadrnlarrn iliifiin vr: hayrarnlarda kullanthklart ]rag takrsr. (Tnh' 

tacr *Burhaniye -Bal.) 

tomofil [tomahel, tomahil] : l. Otomobil. (Agrl *Il$ritlir *Senirkclrt -Iep') 

2. Otobiis. (Afgar *BilA -Ank.) 

[tomahel]: (furko$u *Biln -Auk.) 

ltomahi[ : (Aqrko$lu *Bili -Ank.) 

tomtu ! Bir et ycmefii. (Doilurga -Bil.; Iniinii -Es.) 

tomutu : Bulgur kiiftesi, (Yayla, Inilnii -Ee.) 

6@: It

196 

: 

t" ' 'I 

torandili: Kahn alaq givi. (Gengali ": 

'Senirtent -Iap.) 

torg : Tarla srmn. (Ozgaltr rGiidiil -Ank.) . '. 

torluk : Krl agiret gadrn. (Bozalan -Bil.) ! 

tort [tont] : Uzerinde giviye benzer sivrilikler buluuan demir kiipok taamas!. 

(Buruncuk *Yerkiiy -Yz.; Giiciinkaya 'Akearay -NE.) 

[tont] : (Sagrkarah vc Sankegili a{iretleri -Gaz.; -Ada.) 

toruk : Kiiqiik ekin torbasr. (Dereyazrcr *Alaca -Qr.) 

tosba[r [tosbalilr] : Ka[m tekerlefinde giibek kenan. (Ya[crlar *Yalvag -Iep.) 

[tosbahk] : (Akgagar +Yalvag -Iap.) 

tosbah : Bir hah tiirii. (rBor -N$.) 

toebahk: [+tosba[r] 

toeunluk : Ka[m boyuniluru$unun hayvanlann ensesine rastlayan bdliimii. 

(Akgagar Yukarrkagrkara rYalvag -Iep.) 

toy: Davul. (Egmeyazr -Kr.) 

toycu I Davulcu. (Egmeyazr -Kr.) 

tozcu: De$irmcn iggisi. (rBiinyan -Ky.) 

tozluk: Kafirrrlarda, tekerin ig krsmrna toz gegmemesi iqin tekerlgrin giibek 

krsmrna gegirilen kege ya da deri. (Akgagar *Yalvag -Iap.) 

tdkiirilek : Koyun garu. (Ilhan, Ilrca *Ayag -Ank.) 

tiinge: Ekin bigimi erraernda ayakta toplanarak olugturulan ekin deetegi. 

Derekiiy *Uluborlu -Iep.; Giiciinkaya iAksaray -NE.) 

tiigek: Qrkrr[rn alt lusmr. (Giilbagr tQankaya -A"k.) 

turhan: Toprak yayrk. (Giizel rGiidiil -Ank,) 

tulo: Ip. (Bo[az rsusuz -Kr.) 

tuluk : Su tagrma aracr. (Yukarrbozkaya rKadirli 

-Ada.) 

tuluk (II) [tulum (!] : f. Ya[ yapmak amacryle igiuo yofurt gaklanan patiska 

torba. (Yayla, fniinii -Es.) 2. Yayrk. (Yeqilkity rGelendost -Iep.) 

[tulum (I)] : (Zcyve ]Stifiiit -Bil.) 

tutum (I): [-+tuluk (II) -2] 

tulum (II) : IJzun giysi. (Kiipliice *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

tulumba: l. Tiifekte, iinenin bulunduSu yer. (Kovalca 'Boziiyiil, -Bil.) 2. 

Ba[ ve meyve afaglanm ilaglamakta kullanrlan arag. ('Kemalpaga -lz.) 

tulumbacr: Bir ayakkabr tiirii. (Azlanapa -Kii.) 

tulup: Davar krrkma aracr. (Akbag rctdiil -Ank.) 

tum&n : l. Don. (Yayla, lniiuii -Es.; Egmeyazr, Krrgigefi 'Susuz -Kr.; Sagr. 

karah ve Sarrkegili boylarr; Giikmenler, Qatak, Gedikli, Krzrlalag lSaimbeyli 

-Ada.) 2. $alvar. (Yayla, lniinii -Ee.; Gtikmenler, Qatak, Gedikli, 

Kurla$ag'Saimbeyli -Ada.) 

tumrrlamak r Omcamn filizlerini keemek. (Yakakiiy rGelendoet -fap.) 

tump ! Sulama arklarrn kenarrna gekilen toprak. ('Giiriln -Sv.) 

# 

:l 

.. 

. t97 

,il;.' tura (I) : Duz rio toprak domh cvlerd,:, girig krsmrru yalmur eularlndan ko- 

'i . runiak amacryle kapilann iist yarrrna qekilen siperlik. (rSenirkent -Isp.; 

' 

'Ycailova -Brd.) 

tura (II) : Okii, krhndan yaprlan kiiqiik top. (YcAilktiy *Gelendoet -Isp.) 

tura (III) : Qocuk oyunlarrnda kullanrlan dii[iimlcnrnig mcndil. (AfEar *Gc- 

, lendost Ccliptug 'Yalvag -Iap.; Sagrkarah vc Sankcqili boylarr -Gaz.; 

-Ada.) 

turfan [turhan] : Gtifiis krsmrnda kiiqiik bir delik, afzrnda kalpak adr verilen 

bir deri gerili bulunan yofurdun ayram ile ya$rnr ayrrdetmekte kullamlan 

iki kulplu testi. (Meyvebtkii rciidiil -Ank,; Mny, Tekke, Qukurgirnen 

*Qumra -Kn.) 

[turhan] : (I{acrlar, Garipge 'Giidnl -A"k.) 

turhan l [--r turfan] 

' 

turluk : l. Toprak dam. (Tahtacr *Burhaniye -Ba.) 2. $oban clamr. (Emirda$ 

-Af.) 

tutegeq : [-+ tutak (I)] 

' tutsk (I) [tutagag, tutamak, tutca, tutrrgag, tutugca, tutumak] : Srcak kaplarr 

tutmak iqin kullanrlan iirgii ya da bez parqasr ellik. (Beycefiiz *Fatsa 

-Or.; tlre$il rQankaya -Ank.) 

[tutagag] : (Giiciillii *Yalvaq -Isp.) 

[tutamak] : ($amyolu 'Alanya *Ant.) 

[tutcu] : (Kandilli *Boziiyiik -Bil.) 

[tutugag] : (Ulucak xEqme -U9.) 

[tutugeq] : (Akqaqar rYalvag -Isp.) 

[tutumak] : (Gedikli '$arkikaraafag -Isp.) 

tutak (II) : l. (lift siirme amnda sabamn elle tutulan krsmr. (Meyvebiikii 

*Gidiil, Yurtbeyi 'Qankaya -Ank.; Yenikent 'Akearay -N$.) 2. Qift 

siirure srrasrnda pullufun elle tutulan lusmr. (Yenikent *Aksaray -N$.) 

3. Ilerhangi hir ncsncnin elle tutularr yeri., (Karaa[aq rBoziiyiik -BiI.) 

4. Trrpan saprrun ortasrnda bulunan yarrmay bigimindeki kiigiik a[aq 

pargasr. (Biiyiikdivankiiyii -$r.) 

tutamak : [--r tutak (I)] 

tutasr: Su tasr, (Gcdikli r$arkikaraafaq -Isp.) 

tutca : [-+ tumk (I)] 

tutdu ! Mcndit. (Bagktiy rTavqanh *Kii.) 

tutnsg : Un gorbaer. (rYalvag -Isp,) 

tutoyasr: Tiilbent kenarlarrna iglenen oya tiirlerinden biri. (Sagrkara 'Islahiye 

-Gaz.) 

tutcak r Ilalk miizik aracr olan eazlarda, burgulardan gelen tellerin tutturul- 

' du$r lasrrn. (Graruqrlc *Bil.)

l98 

tutugag: [+tutak (I)] 

tntugog r [-+tutak (I)] 

tutrrrak r [-+tutak (I)] 

tuzkabalr: Kabaktan yaprlan tuz kabr. (Meyveliikii rGiidiil -Ank.) 

tuzluk : Taze peynir sertle$tirmc dolabr (*Mr.) 

tiileme: Diiniilen demirin yaserla6man (Yenidnfan *Beygehir -Kn,) 

tiilii : Halrrun kaba tiirii (Yenikerrt *Aksaray -N$.) 

tiiliice: Bir kilim tiiril (Yukarrkaqrkara *Yalvag -Isp.) 

tiirkya$r: Deriyi yumugatmak amacrylc kullanrlan ya[. (*Yalvaq -Isp.) 

tiilscb Eer,a. (Alayunt -Kii.) 

tiltiinvogonu: Tiltiin yapraklannr kurutrna ycri. (Yaykrl *Gcrze -Sn.) 

U 

ug: Budaklanndan temizlonmig keeik a[ag (Yenikent *Aksaray -Isp.) 

ugdoli$ : Sabantla, ok ucunda bulunan delik. (Giirmedere rFethiye -ME.) 

ugdemiri: Saban ilc pullukta, topra[r yarmafa yarayan demir krsrm. (*Kt' 

malpaga -Iz.) 

ugkurluk : l. Ugkur yaprlan kumaq. (I)utluca, Iniinii -Es.) 2. $alvartla uqkur 

gegen krerm. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

ugluk : lfneye takrlan iplik. (Yenikent rAksaray -N[.) 

uguk : Yrkrk yapr, iilgg (Tahtacr *Burhaniye -Be.) 

ugurumololu: Basrngh suyun delirmcne ulagtrlr krsrm. (Kiiprii r$arkikara' 

afiag -Iep.) 

ul'akargagh dokuma : Makat zili, kilim vb. verilen atl. (Ycnikent tAksaray 

-NE.) 

ufsklft : tlqytiz elli gramhk rakr. (Kiiprii r$arkikaraafiag -Iup.) 

rrflak r Evlerdc kullarrrlan biiyiik ct brr;a$r. (Giilabi rPrrrurbaqr -Ky') 

gE, f. @ adr verilen gadrrrn iekeletini oluqturan a[aglardan herbiri, 

(Tahtacr *Burhaniye -Ba.) 2. Yayla evinin yan iskelet a$aqlarr. (Krzrlca 

rBor -N[.) 

@, Hamurun sofra ya da oklavaya yaprgmamasrnr saflayan kahn un. 

(Akprnar *Giimiighacrkiiy -Ama.) 

ulupilev : Dii$iin pilavr. (Yukarrtlinek t$arkikaraafaq -Iep.) 

.U[gptberisi r Defiirmencilerin un gekmek igin kullan&klan uzun bir deynek 

-Tf"-f" deynefe dik bir tahte pargasrndan olugan arag. (Giizel rciidiil 

-4"k.) 

rrrkopalr: De[irmenlerde, ii$iitiilen unun guvallara doldurulmasrna yarayan 

gok kraa aaph kiirefi andrran tahta arag' (Beyceli *Fatea -Or.) 

unluk r [..+ unnuk] 

rrunr r [--+ unnuk] 

unnuk ldrrtr unna] : Defirmende taqlann arasrndan grkan unun ddkiildiiEii 

yer. (Kandilli 'Boziiyi& -Bil.; Beyceli 'Fatsa -Or.) 

[untuk] : (Kiiprii '$arkikaraafag -Isp.) 

[unna] : (Giizel 'Giidiil -AJxk. 

unukbalr I Qegitli renklerden olugan dokuma yiiriik kadrn kuqafr. (Saqrkara 

'lslahiyo -Gan.) 

upatacr: [-+upag] 

uprg [upatacr]: Iatar. (Qalh, Kuyucakn Qamtepe *Burhaniye -Ba.) 

[upetacr] : (Yafacrk 'Burhaniye *Ba.) 

uprug r [--+Irb*]

200 

urgandeno r [--+ ii[enrlore] 

urkan: Qrknkta, grknk kaenaflrarn 

kaya -Ank.) ii . ,;r'fl; ,: I l,'.,.1 ', ,1ffi: 

li 

gtry t:*yl:__E{i uzun y\ ip. (Y"k"ihinek, Yu},arrkae*"t" -ili1.) 

": 

-[ugkur]: (Yayla, Iniinii -Ea.) 

ugkur r [-+uqgur] 

-uEtrr r lpekli kadrn bagiirtiieii. (Yafcrlar iYalvag 

-frp.) 

uyamag I llamur tather. (Alayrnt -Kii.) 

lyag: At yularr. (Yukarrbozkuyu 'Kadirli -Aila.) 

Uyumak igin kullamlan aedir. (-Kii.) 

")("t"L: uyluk r Kiigiik eu arkr. (Yafcrlar rYalvag -Iap.) 

uyuk: Makine ile yaprlan gorap. (Kartal -Ea.) 

nzatma z Bazr bezlerdcki uzunlamaerna ipler. (Giinoy 

'lkizdero -Rz.) 

uzunyusuf : Namlusu uzun bir tabanca tiirii. (Giiciillii 'Yalvag -Iep.) 

ii 

.l , 

, lJ) 

, '. lrii 

', itll 

.i;' $gbogilcti r Bir perde tiirii. ('Yalvaq -Iap.) 

iigbiiame : Bir erkek gorabr motifi. (Yenikcnt 'Akearay -N!.) 

iiggotkrh l Bir pcrdc tiirii. ('Yalvaq -Iep.) 

iiggcyrek : Bir su borusu tiirii. ('Giidiil -Ank.) 

iigkalbur : Leblcbi yaprlacah nohudu biiyiikliiklerine giire krsrmlara a;arma[a 

yarBynn clck. (*Tavganh -Kii.) 

iigkiigo I Brgak keakinlegtirmc ve bazr qcyleri temizlemektc kullamlan arag. 

('Yalvag -Isp.) 

iigkdgeilemir : Uzerinde kalay gubuklarr yaprlan iki demirden olugmug bir 

arag. ('Yalvag rlsp.) 

iigpegli r Ugetek. (Beykiiy *$arkikaraa$a9 -Isp.) 

iigtcrsin iki tor : Qorap lastiklerindr: giiriilt:n motif. (Yenikcnt 'Akearay -N[.) 

{{3g} : Sapr ile bo[azr krnk tcsti. (Yafcrlar rYalvag -fsp.) 

ii$riimeg: Sahncak. (Bagkiiy rTavEanh -Kii.) 

iifiirgeg: A[rz rnuzrkaar, kaval. (Yayla, Iniinii -Bs.) 

ii$iitec: Kiigiik de$irmen. (Qokcalar *Boziiyiik -Bil,) 

iik : Yatak yrfrnr. (Bofiaz rSusuz -Kr.) 

iQ!!!: Ittigln emzik krsmr. (Saqrkara *Islahiye -Gaz.) 

iilefo: Giysi. (Alayunt rTavqanh -Kii.) 

iilko: Diivcn oku. (Giiciinkaya *Aksaray -NE.) 

jitiik (I) : l, lki afirzh tcstinin kiiqiik a[zr. (rYalvaq -Isp.) 2-Tcsti emzi[i. 

($arrksaray r$arkikaraa$ag -Isp.; BaEkrrsla .Karaman -Kn.) .9. Teneke 

kutulard6l yaprlan ervr akrtma emzif,i. 

€tu}) ttl : Bnlbiil )ruva6r. (Afqar *Gclendost -Isp.) 

ffi4"*m : Teneke kutulara iiliik yapmak igin kullamlan, iizerinde defiiqik 

biiynkliiklerdc delikler bulunan dcmir pargaer. (*Yalvag -Isp.) 

iircndire r [-+ iifcndiro] 

iiriimbeg : l. Qocuk beqifii. (Yukarrkaqrkara 'Yalvag -Isp,) 2. Qocuk balonu. 

(Ye9ilk6y rGclenclost -Isp.) 

iiriinevi : Bcsin maddclcrinin eaklandrfir cvin cn so$rk odasr. (Yenikiiy -Ea.) 

iie; Giyei. (Poyra -trs.) 

iieile : Ayakkabr iistii. (*Haymana -Ank.) 

iiagiiynek : Giimlek. (Egmeyazr -Kr.) 

+kii{gl : Kafnr tckeri giibefi. (Aga[rdinck *garkikaraapag.-Isp.; Yenikent 

U 

-Aksuray -Ng.) 2. Defirmenlcrtlc, taqr diindiirme[e yarayan digli. (Kan. 

dilli iBoaiiyiih *Bil.) 

ttsLfirc r Biiytlk gorba taer. (K{imbct, lniiuii -Ee.; -Ur.)

202 

iieta$acr t lpa$acrnrn iiet yarunda brrlurrun tliincr a[ag. (Krzrlca tl3or -N!.) 

iietatag [iietyuvarlok, tietek] r letordu, iki yan alacrn iiet gatallnn nragrnda 

bulunan iliiner a[ag. (Tagprnar rAksaray -N[.) 

[iietyuvarlak] : (-Ank.) 

[iietek] : (Yeqilkiiy rGelendost -[sp.) 

iistliik : Baqt rtiisii. (-Bil.) 

iistok : [-+ iiatafiag] 

&Ib, Yaprlarda kullanrlan uzun a[lq:. (Drrtlu, lisrremcz *lis,) 

iistyuvarlak : [-+ iieta$ag] 

iitiialtr : Utiibezi. ('Aksaray -N[.) 

iivenilire : [+ ii$enfire] 

iiy: Ev. ('Haymana -Ank.) 

iiyren : [+ iifenrlire] 

qg: Uzerine baearak arabaya binmcyi saflayan demir. (Yukankagrkara 

rYalvag -Iep.) 

iiziimgingili z Yazma kena'na yaprlan oya, (.Yalva' -Isp.) 

iiziimlii I Perde riisii. (*Yalvag -Isp.) 

iiziimlilayok : Hah kenarlannda giiriilcn bir motif. (Ycgilova rAksaray -N[.) 

$ 

.{ 

-) 

V 

valok: Diiveni gekmeye yarayan pasturungayr diivene ba[layan ip. (*Susuz 

-K'.) 

varangelen [vargel, vergel] r fetar, culfa sdlan vcrilen dokuma tezgahlarrr 

tla gerili iplerin arasrnda bulunan ince, uzun ve yuvarlak sopa. (Digkaya 

rEgme -Ug.; AgrI *Eiridir, Garip *Senirkent, Kiirkiiler +Yalvag -Isp.; 

Emefiil *Prnarbagr -Ky.) 

[vargel] : (Beykiiy r$arkikaraafag -Isp.; Kiiplii -Bil.; Taqprnar rAksaray 

-NE.; rBinyan -Ky.) 

[vargel -l] : (Yenikent *Aksaray *N[.) 

varilola l Ayakkabr derisi ile kiisele arasrndaki dikig. (-U9.; Poyra -Es.; 

rllaymana -Ank.; 'Aksaray -N[.) 

iargcl : [-r varangelen] 

.tcl: Diiven. (Bdliikbaqr rSelim -Kr.) 

vergel : l. [-> varangclen] 2, Qekiq. (Yezirhanr -Bil.) 

ryk t Eski tip para keeelerindeki biizgiilii a[rz krsnu. (Giilliice 'Giimiiqhacrkiiy 

-Ama,) 

vezrcrye giviei: (L) harfi bigiminde ayna tutturma givisi. (Krzrlcasiiliit rBanaz 

-Ug.) 

vrnr: Huni. (Ycqilkiiy +Gelcndoat -Iep.) 

virni: Karasaban ve pullufun ok lueru. (Yal'uz r$avrsat -Ar.) 

vivi : Siifiit dahndan yaprlan, gocuklarrn oyrrn srrasrnda kullandrklan diidiik. 

(Kurtkiiy *Boziiyiik -Bil.; Poyra -Da.) 

@ r Kaprlarr ig krsmrndan kilitlemekte kullamlan gengel diizeni. (Isabey 

rQal -Dz.) 

vurguluyayrk: Tokmakla yolurda vurularak yafi elde edilcrr an kovanr bigimindo 

yayrk. ('Paeinler -Ezm.) 

vurmataralr : Dokuma tezgahlannda diiSiimleri erkrqtrrmak amacryle kullamlan 

ug luamrnda madengel diqliler bulunan a$ag vurgu aracr. (TaEprnar 

'Aksaray -NE)

Y 

yaba [yabaltrr ]abantr, yaval : Diiviilmiij ekin eaplannr carnrrmafa ysraytn 

beE parmakh arag. (Akgagar 'Yalvag, Aqa[rdinek t$arkikaraa[s9, DGrekiiy'Uluborlu 

-Iop.; tKomalpaja -lz.; Gltlliicc'Giimiilhaokiiy, 

Ulukiiy 'Tagova -Ama.; 'Akkuq -Or.i Dcrokuqoulu 'Glirclo -Gr.; Yurt. 

beyi *$ankayao Abazh rBAl0 -Ank.; Emotil 'Prnarbag -Ky.; Yenikont 

'Aksaray -N[.; Baokrlll 'Koramon -Kn.; Yukarrbozkuyu 'Kailirli 

-Ada.; Giirmedere rFethiyo -MB.i -Krk) 

[yabaltr] : (Giinen -Isp.) 

[yabantr] : (Emefiil rPrnarbngr -Ky.) 

[yava] : (Biiliikbagr *Selim -Kr.) 

yabaltr: [-+ yaba] 

yabantr: [+yaba] 

yalandrrk : [+ yafidanhk] 

yalrtanhk [yafanrlrrk] : Yaflnmo lcobr, (Qopnl 'Bozltytik -Bil.; 'Akearay 

-NE.) 

[yagandmk] : (Kovalca 'Boziiytik -Bil.) 

yagl* [yahk -1, yalft .2, yayhk .f] I l. Mondil, (Biiliikbaqr 'Selim -Kr.; 

rHaymana -Ank.; IlagkrEla tKnruman -Kn.) 

[yahk -f] : (Qokcalar -Bil.) 

2. Pegkir. (Vezirhan -Bil.; 'Gildtil -Ank.) 8. Kadrn bagiirtiisii. (rYalvag 

*Isp.; Biiyiikdivan -Qr.) 

[yahk -2] : (Sagrkara rlelahiyo -Gaz.) 

[yayhk -l] : (rSueuz, Kiilliik 'I[drr -Kr.) 

ya$rrk r l. Kasaplarrn ct vr: kemik pargnlodrklarr htit{lk. (Yukandinek t$arkikaraafag 

-Iap.) 2. Uzerinde odun yarrlan kiitiil. (Akprnar rBoziiyiik 

-Bil.) 

l. [-> yarrk -f] 2. [-.r yarrk .2] 

yaftagr: Bileyi tagr. (rscnirkent -Irp.) 

yaka: l. Kayrfirn kenar a[acr. (Gcngali r3cnlrkont -Irp.) 2. Kafnr bo;ruaduru[unda, 

boyundurulun iikiizlcrin cnre krslmlarrna gclen krsrmlarr. 

(*lspir -Ezm.) 

yrkl : Giifitia ve arrt,afrrlarrna kargr kullarulan, atltlc yaprlmrE, diif,iiLlmiig erpa 

lapasr. (AEafrtlinek *$arkikaraa[a9 -Iep.) 

yal r Kiipelc yiyece$i. (Grramgrk -Bil.) 

yalak (I) : l. A$ag su olufu. (Yassriiren *$enirkent -Iap) 2. Hayvanlora au 

verilen oyuk a$ag ya da tag. (Kandilli, Akprner rBoziiyiik, Cihengaai 

-Bil.; Bagkrgla *Karaman -Kn.; Adahkuzu; Afgar 'Giidtil -Ank.) 8. 

Kiipck yemek kabr. (Bozalao -t'it.; Dereyalak, Iniinii -Es.; Biiliikbagr 

'Selim -Kr.) 4. Koyunlarrn iginden tuz yedikleri oyuk a[ag. ('Paainler 

-Ezm,) 

yatek (Il) r Ktlaylumadsu iincc bakrr kaplann iqinde tcrnizlcndi[i gukur. 

(rYalvag -Isp.; rAksaray -N$.) 

yalakl& : El, yiiz yrkanan yer. (Akda[ 'Gclendost -Iap.) 

yalamag I Kiipeklcre yiyecek vcrilen kap. (Grramgrk -Bil.) 

yahk : l. [.+ yaShk -f] 2. [-+ ya$rk -2] 

yalrn : Tek narnlulu av tiifcfi. (Zeyvt *Siifiit -Bil.) 

yalkr: Araba tekerlckli ka[m. (*Emirda[ *Af.; Zeyve, Dudaq rSiifiit 

-Bil.) 

yama: l. AIt de[irmen ta\qrnrn pargalan. (Kiirkiiler *Yalvag, Kiiprii t$arkikaraafag 

-Isp.) 2. Ka[nr tckerini olugturan tahtalar. (Yukankagrkara 

tYalvag 

-Isp.) 

yamag gekici: Agrrhgr 4 kg. kailar olan gekig. (-S".) 

yamgr: l. Keqcdcn yaprlan qoban kepene[i, (Ya$rprnar *Prnarbagr -Ky.; 

Beya$l rUlukrqla -NE.) 2. Baghkh dcri yafmurluk. (Kiipliice 'Giimiig. 

hacrkiiy -Arna.) 3. Krsa kollu kcqc palto. (Sarrkegili ve Sagrkarah -Ada.) 

4. Yafmurluk. (Tungbilek rTavganh -Kii.) 

yrmrgrk : Gelinin yiiziine iirtiilen iirtii. (Tahtacr *Burhaniye -Ba.) 

yamka [yamqa] : l. [+ yantu] 2. Odun yarma kiitiifii, (Saraycrk 'Boziiyiik 

-Bil.) 

[yamqa.l I (Cihangazi 'Boziiyiik -Bil.) 

yamkr [yamka -1] : Tiitiin fidesi dikerken kullamlan.ucu eiwi deynek. (Ye. 

zirhan -Bil.) 

[yamka -l] : (Vezirhan -Bil.) 

yomgo ! [+ yamka -2] 

yamqak: Ka$mlarda, dingilin iizcrintleki a[ag diizen. (Cihangazi *Boziiyiik 

-Bil.) 

yan : [-> yanafiacr] 

yanalag: [.+yanafacr] 

yanaf,agl [ran, yanaf,ag, yandirek, yantahtaer] : Culfa adh tezgahrn yan a$aglarr. 

(Krzrlca tBor, Yenikent rAksaray *N[.) 

[yan] : (Agrl *Efiritlir -Iep.) 

[yanafiag] : (Ycailkiiy rGelendost -Isp.) 

[yandirek] : (Tagprnar aAkearay -Nm.) 

[yanlahtuer] : (Br:ykiiy *$arkiknraafnq 

-Isp.) 

yanakl*: Gelinlcrin yanaklarrna yaprgtrrrlan eiis, (Erenktiy, lniinii -Es.) 

yanrr : Kibrit. (Tepecik .Tavqanlr -Kii.) 

ysnbaesr : Qatr olugturon dcstck a[ag. (Muttatip -Ee.) 

ysnbotkr : Keser, balta gibi nosnelerin afrz luermlarrnr keakinlegtirmek igin 

kullanrlan arng. (*Yalvag -Irp.) 

205

\, 

$ 

di 

fr 

'\ 

c 

sS t\ 

{| 

206 

yoncak : llarrnutr ycrilro ckin ttlryn:tk rtrubalann yarr tarrflarltta konutt 

merfiveni antltran kanatlar. (Taglunar rAksarny *N[.) 

yangalan : [+ yankiietiire] 

yangekici: Pergin yapmakta kullanrlan kiiqiik 9eki9. (Karaaftaq *Bozuyiik 

-Bil.) 

yandemir : Ayakkabrlara gakrlarr dcmir. (-Ank.) 

yanrlirek : [-+ yana$agr] 

@) t Biiyiik zahire kiipii. (rsitfiit, Diibekli *Boziiyiik -Bil.) 

/fn19 : Ya[h aag yufkasr' (Kilpliicc *(]iiuriiEhaerkdy -Ama.) 

(d, Motif. (ilyas -Brd.) 

yitk yrgt : Kogurn hayvanlarr arabaya baflayan kayrg. (*Senirkcnt -Isp') 

Yan![g"e [Ian$alno l{nk'$!!r., Enkiiqteri] : Tahta kelrarlarttrt tliizlt'st-ren 

kiiqiik rl,hde. (AkbaE *Giidiil -\nk.) 

[yangalan] : (*Tavqanh -Kii.) 

[yankiigiliire] : (Gilzcl *Giidiil -Auk.) 

[yankiiqteri] : ('Yalvaq -Isp.) 

yankiiqdiire : [yankiiatiire] 

yankiigteri : [--+ yankiietiire] 

yanlft (I) : Ottan yaprlma duvar yastrfir. (Diibekli -Bil.) 

yanlft (II) : [+ yanmk -2] 

yanhk (III) : Sabarun yan lasmrna eklcncn surme demiri. (Qepni *Boziiytk 

-Bil.) 

yanhk (IV) : Gelinlerin ziiliiflerinc taktrklarr giimii6 siis. ($ailksaray *$arkiharaafaq 

-lup.) 6 

yanmk [yanhk (lI)] : f. A[aq yayrk. (*Itr') 2. Kr:gi ya

208 

yatak (I) : Hamutun, hayvanlann boynunun altrne rastlayan baliinii. (.Bor 

-NE.) .i 

yatsk (II): l. Siiriilerin tilleleri dinlendirildili yer. ('A$l -El.)iz. Davar 

lugla[r. (Mamatlar *Efiridir, Derekiiy .Uluborlu 

-Iep) Jf 

yatak (IIf : Qadrr. (Ya!'crlar rYalvag -Iop.) 

yatakhk: Yatakyiizii. (-8..) ! 

yatr: Dokumada hahyr direkte tutan demir. (Digkaya .Egme -Uq.) 

yatrk: l. A[aq tceti. (Ulu[bey rSenirkent -Iap.) 2. A$ag eu mataraEr. (Yu. 

karrdodurga'Boziiyiik -Bil.) 

yava: [-+yaba] 

ysvala: [+yavagu] 

yavatu [yavaga, yavcgci] : Ilagan hnyvanlarrn uslu durmalannr ra[lamak 

. amacryle burunlarrru erkrgtrrmakta kullarulan afag krakag. piibeLli 

-Bil.; Esuemcz, lniinii -Es.) 

[yavega] : (rBor -N!.) 

yaveqci: [+yavagu] 

yavluk [yayhkJ : Iqlerneli siiz verme mendili. (Qokcalar .Boziiyi& *BiL) 

[yaylft] : (Egmeyazr -Kr.) 

yay r Hallagtaki a[ag krarm. (rYalvag -Iep.; *Bor -N!,; Yu],arrbozkuyu 

-Ada.) 

yaybagr: Dizlik ba$rnda giiriilen bir motif. (Yenikent .Akearay -N!.) 

yayrk : Yoiurttan ya[ grkarmak igin kullarulan alag arag. ('Paainler -Ezm.) 

yayhk: l. [-+ya[hk -3] 2. [-+yavluk] 

yaylfteski : [.+ telkeakiei] 

yayma: Iki taylama ekin alabilen guval. (Giilliico .Giimiighecrkiiy -Ama.; 

Eme$il rPrnarbagr -Ky.) 

yara'n. Kalem. (Muratdere tBoziiyiik -Bil.) 

yaz.g lyonmal : Yufka. (Diibekli 'Boziiyiik -Bil.), 

[yazma] : (Biiyiikdivankiiyii -gr.) 

ya m. Dokuma tezgahlannda kanqan ipleri diizeltme. (.Mudurnu -Bo.) 

yazryaelahacr : Frun afizrndaki pazrlnrr firrn igine rtmoys yerayan kraa eaph 

oval kiigiik tohta (.Mudurnu -Bo.) 

yazlt z l. Yayla evi. (*Boziiyi& -8il.) 2. Balkon. (YuLantrrtar 'Yalvag -Iep.; 

'Boziiyiik -Bil.) 

yazhk : Evlerin giiney ytiniindeki agrklrk. (YeEillik 'Gelondoet -Iap.) 

yazmo (I) : [+ yazgr] 

yazme (II) : lnce bagiirtiisii. (-Kii.; Meyvebiikii 'OUdUl -A"k.) 

yazmak: Sag taramak. (tniinii -Ea.) 

yedecek: Kafinr ve eaban oklarrm boyundurufia tuttutmafa yarayan a[ag 

qivi. (iMerzifon -Ama.; Emefil rPrnarbagr -Ky.) 

yoilok (I) : l. Kiiqiikbag hayvanlarrn boyunlanna takrlau orta btyilkliikteki 

gan. (Gedikli '$arkikaraa[a9 -Isp.; Sagrkara rlslahiye -Gaz.; ilhan 

g', 

I 

*Ayo$, A.a'k*zu *Giidiil -Arrk.; Krzrlca .Bor -NS.) 2. Krerr a"*r::: 

takrlan gan. (Ilacrlar rciidiil _Ank.) 

yedek (II) : l' I'rik. (Inkiiy -Kii.) 2. cezve. (pagacrofiru -u9.; yoncah -Kii.) 

3' Kiici& cczve. (ulucak ilrsrnc -us.) 4. Iiuh.,rll""d" il;; kayna. 

trlan nrualrrklu trnckc dcpo. (*Senirkent _fsp.; Kltr"lr;;_il; 

yeilck (III) : yiik qekrn* arras-r*.ru' urarrirrun arkasrna takrlan ikinci araba. 

(ilIuratdcrc rBoziiyiik _Bil.) 

yedek (IV) : Iqinc caya_ konan gant.r ya rla torba_._(Bozalan +Boziiyiik -Bil.) 

yedileme : Paraz, gu'al gilri ot.rr.ra

210 

yrgan [y[ar] : Ka$m fireni. (-Kii.) 

ylar r-lniElerdc, araba okunun yere def,meeini iinlenrek anracrvla kulla. 

nrlan afag kazrk (AlaYunt -Kii.) 

[fE*]: (YcniktiY, lntinii -Es.) 

[1n$d"l [.+ yr$m] I (Ihca 'Aya.q -Ank.) 

yrfrn- [yr[da] : llarman yerindeki ekin yr[rm (Arok *$arkikaraafaq -Iep'; 

-Ama.; Beyafrl 'Ulukrgla, ycnikent *Aksaray -N[') 

yrfirnafacr: Bufiday demr:tlerini hir araya getirmck iqin krillamlatr hir rrcrr 

daha uzunca olan qatal a[ag, (Arok '$arkikaraa[aq -IsP') 

yr[rntrhk : Yak yiikliifiii. (Sagrkara *Islahiye -Gaz') 

yrgr"a: Tahta tluvar. (Giincy *tkiztlere -Rz.) 

yrkama: Beton cleri yrkana gukuru. (*Bor -N!') 

yrkrntr t Harman yerindcki ekin yr[rnr. (Krrrucuova *Beyr'r:hir -'Kn') 

ylankuyrufi.u: ]funi emzifti yapmakta kullamlfln rrcu sivri uzln tlcrnir pnt' 

qasr. (-Mr.) 

yrklar : Yularrn ucunda bulunan ip. (Satrlmr; -Es.) 

yrlihzh (I) : Bir hah tiirii' ('Bor -N[.) 

yrldrzh (II) : Yazma oyasr. (Yassriiren *Senirkent -Isp.) 

yntma zBeyaz baEiirtiisii iistiinc iirtiilen iirtii. (Tahtacr *Burhaniyc -Ba.) 

yrvhk : l. Aralnn agrlan ka[nr lrrketi t''"ootarrmn boqluklnnna konan nfilq 

dolgu. (ulucak .Egme -Us.) 2. Araba tckerlefinilcki rlr:mir qenberi sr- 

hgtrrmak igin kullamlan afng kama. (Satrlmrg -Es') 

yiilek : Araba ohuntlaki kayrqrn 1r'rirrdcn ovnamarnasrnr sailavan afaq. 

(Yutbeyi *Sankaya -Ank.) 

yiriklik t Pautolon ile qalvarrn iirr krsrrulnrtndaki diifmeli ya 

agrkhk. (Yenikent *Aksaray -N[.) 

yiv r Elbiselerdeki kenar dikiqi. (Yenikcnt rAkearay -N[') 

yivlemek (I) : Elbiaeyc kenar dikiqi ynpmak. (Ycnikent rAksaray -N[') 

yivlemek (II) : Keaici araglann afzrm kcskinlegtirmek. (rBor -N[') 

yolak : l. Tarla iginrleki sp yolu. (Akga"'ar rYalvag, Iiiitiirlck i(ielendoat, 

*Senirkent *Isp.) 2. Azeri yolu. (Oklubah -Es.) 

yolgu r Viicut krllarrnr yolmakta kullamlan iki ip. (Ktrtkiil' *Bil') 

yoltaer r Sefertasr. (-Brs.) 

yon r Culfa atil verilen bez tezgalrrnur iqinc ok geqrl.lr biiliimii. (A[rl *Efridir 

-rap.) 

yonteg r Kcser. (Diibekli -Bil,) 

yontrr r Kiigiik gakr. (Giindiizbey -Bil.) 

yonucu r Kraa saph, genig a$zh demiro toq yontme arncr. (*Sti[iit *Bil.) 

yonuzlul, : Yiikeek yerden gelen suyu dofirmene rrlaltrran a[ag, sag ya da 

beton konik boru. (Gtinen -Iep.) 

yorak (I) : Ayakkabrlann iigt yiiziine vurulan yama. (Tepecikkiiy rTav' 

da rliifimesiz 

Eanh -Kii.) 

yorak (II) r Kapr atrgiieii. (Frndrkoluk -Bil.) 

yorak (III) : Ka$nr tekerini oluqturan afag krsnnlardan hr:r]riri, (Aqafrdinck 

r$arkikaraa$ag -Isp.) 

yorakhk : Ifnunn ilefirmen . tagrndau taqarak etrafa iliikiilmesini iinleyeu 

tahta ya da tbneke koruyucu. (Yegilkiiy *Gelendoat -Iap.) 

yortms [yortu] : Uetii kapah au yolu. (Tokmacrk *Yalvaq, Kiiqiikkabacn 

*Uluborlu -Iep.) 

[yortu] : (Kiigiikkabaca rUluborlu -Iep') 

yortu : [+ yortma] 

yozbaema: Bir tiir kadrn kumagr. (Afqar rGelendost -Isp.) 

yiiro (I) : Harmari yerinde qevreyc daflrlau ckin, tanesi, sap ve sarnan top' 

lamak igin kullarulan trrmrk. (Iniinii -Es.) 

yiire (II) : Harman yerinde gember bigiminde yrfirlmrg ekin' (Beyafirl -Ng.) 

ydre (IIf : Su de[irmenlerinde defirmen taqrnrn gevresine ditkiilen un. (Bey' 

ccli *Fatea, 'Illudurnu -Bo.; Giizelyurt tHekirnhan -Ml") 

ytire (IV) : Kap kalaylamrken etrafa srqrayan kalay yuvarlau. (*Aksaray 

-NB.) 

yiirek : Bebe[in diiEmesini iinlernek igin begi[in etrafina eartlan iizol kugak. 

(Beyceli r['atea *Or.) 

yiirtmo l Ka[ru tokerlc[ini oluqturau tahta pargalarr. (AkqaEar rYulvaq, 

Kiike iGelenilost -Iap.; Yenikent *Aksaray -N[.) 

yucan : Begik. (lniinii -Es.) 

yufka [yuka] : lnco agrlmrg eag ekrnefi. (ErcI*iiy, lniinii -tre.) 

[yuka] : (Dardero rBoziiyiik -Bil.) 

yulgatagr t [+yurgu] 

yulmak : Toprak damlarr tag ya da afaq silinilirlerle srl;.rqtrrmak. (Yassriiren 

'Senirkent -Iap.) 

yu$uk: Ana eu yoluntlan tnrlaya ngrlan su arkr. (Yenikent rAksaray -N$.) 

yuka r [-+ yufko] 

yumalanra : Bigilen ckinin tarlada bir yere toplanmasr. (Giizel rGiiil{l -Ank.) 

yumma: Bigilmig ekin yrfrnr. (Adahkuzu *Giidiil -4"k.) 

yunak [yunaktrk, yunat, yiineLlik]: l. Qamagrr yrkanan yer. (Giikmenler, 

., gatal Krzrlafag, Godikli 'Saimbeyli -Ada.) 2. Qamagrr evi. (Kiiplticc 

rGihnliEhacrkliy -Amu.) 

[yunnklft] : (Geilikli '$arkikaraa[u{i -Isp.) 

[y$noklik] : (Yeqilkiiy rGelendoat -Isp.) 

8. Akaraulann az derin bir yerinile, bufiday ya da arpa yrkarnak arna' 

cryle, iri taglarr yan yana srralamak yiintemiyle olugturulan havuzcuk. 

(Kanililli 'Boziiyi& -Bil.; lniinii -Ee.) 

[yo*4 : (Karacaiiren -Kii.) 

yunakhk: [-+yunak -3] 

:ll

2t2 

yunu€luk : Suyun ile$irmentlen drqarr .ddkiildiifii yer. (KOrkiilcr *Yalvag 

-rrp.) 

yurrt [yurt] : I$ne delifii. (Qukurhisar, lniinii -Es.) 

[yurt] : ('Yalvag -Isp.) 

yurilulamak: Ifneyc iplik gcgirmek. (Ycnikent -N$.) 

yurgu [yu$gatalr, yurgutagr, yuvak (I) -1, yuvgolataqr] : Dam topralrnr pekigtirmekte 

kullamlan silindir bigimintle iri tag. (Diqkaya rEgme -Ug.; 

Giiciillii'Yalvag, Beykiiy'$arkikaraa[a9 -Iep.) 

[yu[gatsgr] : (Yegilktiy *Gelendost -Isp.) 

[yurgutagr] : (Qanksaray +$arkikaranfag -Isp.) 

[yuvak (I) -f] : (Beykiiy *$arkikaraalag *Iep.; Bagliogla rKaraman -Kn.) 

[yuvarlak -2] : (Qalh, Kuytcak, Qamtepe, Yaylacrk *Burhaniye -Ba.) 

[yuvgalatagr] : (Yassriiren *Senirkent -Iep.) 

[yUESii] : Arslanclofmug r$arkikaraafag -Isp.) 

yurgua$acl: Dum iizerinde yurgu taqrnr kullunmaya yarayau a[ag. (Qankaaray'$arkiknraafinq 

-Irp.) 

yurgulamak: Yurgu ilc damdaki toprtfir srlqgtlrmak, (Qankearay t$arki. 

karaa[ag -Isp.) 

ynrgut&Er : [-+ yrrrguJ 

yurt : [-+ yurd] 

yuvak (I) : l. [+ yurgu] 2. Siiriilmiig tarlayr diizeltmekte kullamlan afag 

eilindir. (Kurtkiiy 'Boziiyiik -Bil.; Dutlu -lniinii -Ee.) 3. Merdane. 

(Kartal -Ea.) 

yuvek (II) : Ifavudun arkasrn(laki

Z 

zag: Hayl'an Aatu. (Sii[titiinii -Es.) 

zafi.re : Bufday ya tla arpa saklnrnt srtrxhfr. (Knvr -lls.) 

zarilaggafr r Bir gul descni. (Sagrkara rlslahiye -(]az.) 

z{var t lri bulgur. (Dercynzrcr *Alncrr '-Qr.) 

zeblo i [-+ zovlcl 

zekimiirenrligi I Orme fanilalarda giiriilcn bir siit. (rYalvaq' -lsp.) 

zekirniirengiibefi : Kadrn siieteri iizcrine yaprlan hir siis. (tYalvaq -lep.) 

zelva l [-+ zovle] 

zelvo : [-+ zevlo] 

zemil I Uygulanarr diizen yardrnuylc gr:rilip gevqotiletr bir ince tcstere tiPi. 

('Akearay -N[.) 

uonn€ilemiri: Kldrl aylkknbrl6rrrru gaktlnl iikgr: {ur1iri. (*Akr,tru1' -N[.) 

zerze r Demir kup kilidi. (Biiyiikrlivankiiyii -Qr.) 

T,erzemha: Bkin ambarr, (-Ur.) 

zevlo [zeble, zelve, zelva, zilve, zivlel : Krr.'ttru srrasrntltr boyurttlurukta hayvan 

boyunlannrn iginde kaldrlr ikisi bir yanila difr:r ikisi iibiir yanda tliirt 

gubuk. (Krzrlcasii[iit rBanaz -Uq.; Mamatlar t[friclir -Isp.; -Brs'; 

Gtilbayrr *Nikear -To.; Salman 'Akkug -Or.; *Gcmerek -Sv.; Kadrobasr 

rciidiil -Ank.; Krzrlca rBor *N[.; llaqkrgla *Karatnan -Kn.) 

[zoblo] : (Karacaviran *Seydiqchir -Kn') 

[zolva] : (Kuzktiy *Akkuq -Or.) 

[zelvoJ : (Yrrkankogrkarao :\kglryrr''Yulvlg, Reykiiy r$nrkikarnafilg 

-frp.; tlVludtlrnu -llo.i *Anrn.; 'Gii(liil *Ank.; Ilcyufirl 'Ulrrkrqlt -N[.; 

Sankiiy rBeyqebir -Kn.; Giirmedcre *Fethiyc -Mg') 

[zilve] : (Yenikent rAksaray -N[.) 

[zivle] : (Yurtbeyi *Qankayu -Ank.) 

zeytinbaltaer r Srk zcytin dallnrlnr kt:srrrrk sr,yrchrrrr,[,' yitrl)'att kiigiik ]rulta. 

('Kemalpaga -Iz.) 

zrbr r Kegegilerin gahgrrra parttolonu. (*Ynlvtr; -lsp.) 

zrbrn r Ig giimlefii. (Dudaq 'Sdfnt -Bil.) 

zrfala : Dabaklarrn kullarrdrfir kilr:g gukrrnr. (rl'alr"ag -lsp.) 

zrlva r Pantolon. (Boyalr *Giidiil *Auk.) 

zrnrba r l. Derilere tlelik uqmakta kullurulun arag' (-Bre.; 'Giidiil -Ank.; 

rBor -N[,) 2. Demircilerin ilclik aelmak igin krrllanthfir r:r:lik. (*Senirkent 

-Iap.; Kiimbet -Es.; rAkearay -N[.1 

zrrrrbs kraaer t Ztmba krskacr. ('Yulvaq -Isp,) 

zunbatakrmr : Saat ilirefiini grkanp yerleEtirmekte kullamlan araqlar. (*Aksaray 

*N[.) 

zrnmk (I) : Su iginile eritildikten sonra deri iizerine sliriil"rek krllan yok 

ctmekte kullanrlan neene. (*Bor -N[.) 

zrnnft (II) [zunuk] : l. Sokak kapllarrnde kiimr:s hayvanlanmn iqeri girip 

grkmasrnr sa$amak amacryle agrlan delik. (Boyah, Kamanlar rGiialiil 

-Ank.) 

[zunuk] : (Afsar fGiidiil -Ank') 

2. Ifavuzun su bolaltma ilelili. (rGiidiil -Ank.) 

zrp r Alagtan ceviz diigiirme gubulu. (Beyn[rl *Ulukrgla -N[.) 

zrvanabrgkur : Pencerenin gerseve tahtaerna gegmc lrqalr teetere' (rAksnray 

-NE.) 

zibek : Birbirine dik iki yuvarlak tagtan olugan el defirmenindeo alttaki tagrn 

ortasrnda bulunan dcmir gubuk. (Giilliice *Gunriighacrkiiy -Ama.) 

zigzakt Makine dikigiyle yaprlan yama. (fnhisar -Bil.; Qukurhiear -Es.) 

zikko.: l. Yere fide dikmekte kullamlan demir uglrr kiigiik kazrk. (rKemal' 

paqa -lz.) 2. [-.r Etkge] 

zili : Dokunmaer giiq, motifleri bol kilimi anthran tr:k pargah }ir tlokumn. 

(rYalvag -Iep.; Yenikent rAkearay -N[.) 

zilve: [--+zovle] 

zilveba$r z Zevle'yi boyunduru[a ballayan ip. (Yenikent *Akaaray -N[.) 

zinar : Kalbur yaprhrken kasna[rn alt krsmrnr sicimle iirmekte kullanlan ucrr 

krwrk demir arag. (Gdgmenler *Beypazan -Ank.) 

zir : Qay barda[r taba$. (Kiilliik rlfihr -Kr.) 

zivle: [+zovlo] 

zo r Bigilmig ekin demoti. (Deliilyaa '$arkrgla -Sv.) 

zoa r Bigilen ekini toplamayp oldufu yerde brrakma yiintemi. (Giilliice 

''Giimiighacrkiiy -Ama.) 

zobcuk t Tomruk kaldrrma kaldrrao. (Bapkiiy 'Tavqanh -Kii.) 

zom : Balya. (Baql{ogla tKaraman -Kn.) 

zubun : Ug pargadan oluqan etek. (Giikmenler, Qatak, Gedikli, Krzrlalag 

'Saimbeyli -Ada.) 

zumba , Lariik ayahkabrlann altrna nakrg yapmakta kullarulan afiag aaph, 

lriikiik demir uglu arag. (-Mr.) 

zumrk r [--+ zrnmk (II) .f] 

2TS

0073-Sanaat terimleri sozluyu(12.183KB).pdf - Turuz.info

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?