nazim

Bunlar� da birer birer
sayd�k anamla beraber...
Alay bitti.
Toz duruldu.
Bakt�k ki, yollara
��plak göbeklerinden çivilenmi�ti orospular.»
Somadeva deminden beri okudu�u defteri kapatt�. Yast�����n alt�na koydu ve Benerci'nin yüzüne bakt�:
- Nas�l buldun?
Benerci sordu:
- Hepsi bu kadar m�?
- �imdilik bu kadar. Daha do�rusu bu, yazmak istedi�im «Yirminci As�r Hindistan Tarihi»nin ba�lang���.
- Bakal�m gerisi nas�l olacak?
- Gerisi, sonu harikulade olacak as�l, Benerci. Bu tarihin sonu inan�lm�yacak kadar mükemmel olacak. Yaln�z
bir yazabilsem, yani onu ben de bir yazabilseydim.
Benerci kalkt�. Masan�n üstündeki gaz lambas��� yakmak istedi. Somadeva seslendi:
- Lambay� yakma. Böyle daha iyi. Geçmi� gelecek, kafam�n içindekileri böyle daha iyi görüyorum. Ak�amlar�
ate�im deh�etli art�yor. A���lar filan deh�etli. Art�k dayan�lm�yacak kadar... Neyse, bunlar� b�rak. Sen bir �eyler anlat
bakal�m. Son günlerde okuyor musun? Fabrika kaçta bitiyor? Neler okudun?
- Son günlerde bir iki merakl� kitap okudum. Hatta iki tanesi yan�mda. �stersen lambay� yakay�m da, sana biraz
okuyay�m.
- Olur, Benerci.
Benerci lambay� yakt�.
- Kitaplardan biri, �u me�hur Frans�z gazetecisi Alber Londr'un. Frans�z Kongosu'na dair. Sana kitab�n en feci
fasl�ndan be� on sat�r okuyaca��m. Frans�z Kongosu'nun merkezi Brassavil'le Karaburun liman��� birle�tirecek olan
Kongo - Osean demiryolunun in�aat�na dair birkaç sat�r. ���aat� Batilon �irketi yapt���yor. �imdi, dinle:
Benerci lamban�n fitilini biraz daha açt�. Okumaya ba�lad�:
«- Bakota, Baiyya, Linfaondo, Sara, Banda, Lizangö, Mabaja, Sinde, Loano kabilelerinin adamlar�, dalg�n
hayatlar�ndan kopar�larak Batilon'a gönderilmekteydiler.
Bu çok garip bir yolculuktu.
�stilâ zamanlar���zdan kalan mavnalara yükleniyorlard�.
Üç yüz, dört yüz ba���k insan sürüleri güvertenin alt�na ve üstüne y�����yordu. A����da olanlar nefessizlikten
bo�uluyorlard�; yukardakiler ne oturabiliyorlard�, ne de kalkabiliyorlard�. Ve ayaklar�nda zencir olmad��� için,
Brassavil'e kadar 15-20 gün süren yolculuk esnas�nda �ari, Sangu, Kongo nehirlerine her gün iki üç insan kendini
at�yordu.
Mavna yolunda ilerliyordu. Dü�enlerin hepsini topl�yamazs�n ya!...
K���dan gidildi�i zamanlar a�aç dallar� en yukarda bulunanlar� nehre yuvarl�yor... Hiçbir çat� yok. 15 gün
yuvarlak güvertenin üstünde. Güne�in alt�nda. Ya�murun alt�nda. Ocak odunla yak�ld��� için, uçu�an küçük
����lc�mlar zencilerin derilerinde yan�klar yap�yor...
��te nihayet Brassavil... Üç yüz ki�iden ancak iki yüz altm���, bazen de iki yüz ellisi gelebilmi�tir.
....Gelenler sürüye sokuluyor. Yaya yolculuk ba���yacakt�r. �lk önce, en sa�lam olanlar seçiliyor.
....Ve sürü, balta görmemi� ormanlardan yürüyerek, batakl�klar geçerek, deh�etli Mayombe orman�na do�ru
ilerliyor.
....Bu korkunç bir manzarad�r. 10 kilometreye uzanan insan sürüsü, bo�umlar��� k���ldatmaya mecali olmayan
uzun, yaral� bir y�lana benzer. Biyal�lar dü�er, Zindeliler ayaklar��� zorlukla sürükleyebilirler ve k�rbac�n dü�ümü
onlar� kovalar.
Ben demiryollar���n nas�l yap�ld����� görmü�ümdür. �� yerinde birçok aletler vard�r. Fakat burada zencilerden
ba�ka hiçbir �ey yok.....
....300 kilogram a��rl���nda çimento f���lar��� nakletmek için, Batilon �irketi, bir s���k ve iki zenciden ba�ka
hiçbir vas�taya lüzum görmemi�.
Irgatba��lar�n ezdi�i bitkin, yorgun, yaral�, s�ska zenciler y���nlarla ölüyorlar.
....Bu muazzam bir zenci imhas� hareketiydi.
Batilon �irketi'ne verilen sekiz bin insan, az bir zaman içinde be� bin, sonra dört bin, daha sonra iki bine indi.
Ölenlerin yerini doldurmak için yeni dev�irmeler yap���yordu.
Zenciler ormanlara, Çat k���lar�na, Belçika Kongosu'na, Angola'ya kaç�yorlar. Eskiden insanlar�n ya�ad�klar�
yerlerde, bizim müteahhitlerimiz �imdi yaln�z �empanzeleri buluyorlar......»
Benerci durdu ve,
- Somadeva, dedi, biliyor musun, bu kitab� yazan Alber Londr kimdir?
- Hay�r, tahmin ediyorum. Onda deh�etli bir i� adam� kafas� var. Zencilerin mahvolu�una, körü körüne
baltalanan bir orman�n mahvolmas� gibi ac�yan bir adam. Anl�yorum ki, o, Afrika'ya makina istiyor. Zenciyi
ölümden kurtarmak için de�il. Zenciyi daha semereli, daha uzun zaman, daha dayan�kl� i�lettikten sonra öldürmek
için. Frans�z emperyalizminin ac� söyleyen, deh�etli bir gazetecisi �u Alber Londr.. Öyle de�il mi?