nazim

1956 eylülünde a��r bir zatürree geçirdi. 3 Kas�m 1956'dan 27 Temmuz 1957'ye kadar, Çekoslovakya'daki Yasenik
Sanatoryumu'nda dinlendi.
1957'den sonra, Yazarlar Birli�i ad�na Sovyetler Birli�i'nin do�udaki ülkelerine yolculuklar yapmaya ba�lad�.
Stalin'in büyük k���m uygulad��� bu bölgede Türkçe konu�an halklar vard�. Buralarda gerçek dostlar kazanan Nâz�m
Hikmet, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan'da gördüklerinden, dinlediklerinden çok rahats�z oldu.
Stalin döneminin a��r bir ele�tirisi olan �van �vanoviç Var m�yd� Yok muydu? adl� oyunu, 11 May�s 1957 günü
Moskova Yergi Tiyatrosu'nda sahneye kondu. Bir tek gece oynand�ktan sonra yasakland�. Bu olay Nâz�m Hikmet'i
çok üzdü. Baya�� bunal�ma girdi. �ntihar etmeyi bile dü�ündü. Moskova'da Stalin döneminin bask��� hâlâ duyuluyor,
kat� komünistler, özgürlükçü komünistlerin önünü kesmek istiyorlard�.
Ama bu oyun daha sonra ba�ka tiyatrolarda, Riga'da, Çekoslovakya'da, Bulgaristan'da vb sahnelendi.
Nâz�m Hikmet 1958 may����� Dino'larla birlikte, Münevver Andaç'�n genç k�zl�k y�llar���n kenti Paris'te, ona
gönderme yapan �iirler yazarak geçirdi. Cezaevindeyken yazd�����iirlerde onu and��� gibi "Gülüm" diyordu, "Paris'te
kimi gördün?" sorusunu, "Genç k�zl����� Mimi'nin," diye yan�tl�yordu. Oysa 1955 y��� sonlar�ndan beri yeni bir sevda
��rt�nas� ya�amaktayd�. Vera Tulyakova ad�nda genç bir kad�na â��k olmu�, onu Moskova'da b�rakarak gelmi�ti.
"Sensiz Paris" derken kimin özlemini çekti�ini anlamak kolay de�ildi.
Nâz�m Hikmet 1958 haziran�nda ise Leipzig'e giderek Bizim Radyo'da çal��an Sabiha Sertel, Zekeriya Sertel, Y�ld�z
Sertel'le bulu�tu. Türkiye'den tan����� insanlarla bir araya gelmek ondaki dinmek bilmez memleket özleminin ac�����
biraz olsun hafifletiyordu.
Münevver ile Mehmet'i �stanbul'da b�rak�p gurbete ç�kal� yedi y�l olmu�tu. O�lu foto�raflarda büyüyordu. Ülkesinin
insanlar�yla bulu�mak onlarla bulu�mak gibiydi.
Ama Türkiye'den ayr�ld��� 1951 haziran�ndan beri kar���na duydu�u ard� arkas� kesilmez özlem, Nâz�m Hikmet'in
ba�ka kad�nlarla ili�ki kurmas�na engel olmam����.
1952'de gö�sündeki a���lar yüzünden yat���ld��� Barvikha Sanatoryumu'nda üç ay kadar kalm��, burada kendisine
���k olan Galina Grigoryevna Kolesnikova ad�nda çok genç bir doktor k�za yak�nl�k duymu�tu. Hastaneden ç���nca
birlikte ya�amaya karar vermelerini Yazarlar Birli�i'nin de uygun görmesiyle, Dr. Galina �airin özel doktoru olarak
görevlendirilmi�ti.
Bu özel doktor gece gündüz Nâz�m Hikmet'le ilgileniyor, evini çekip çeviriyor, ilaçlar��� veriyor, yemeklerini
düzenliyor, dinlenmesini ayarl�yor, yolculuklara birlikte gidiyordu. �air y�llarca süren bu yak�n ilginin birkaç kez
kendisini ölümden döndürdü�ünü söylerdi.
Dr. Galina onun evli oldu�unu, kar����� sevdi�ini biliyordu. Münevver Andaç'�n ç���p gelmesine haz�rl�kl�yd�. Bir
gün bu i� olursa �airi kar���na b�rak�p kö�esine çekilecekti. Ama bamba�ka bir olay ya�and�.
1955 y��� sonlar�na do�ru, Soyuz Multifilm Enstitüsü'nden Arnavut giysileri konusunda bilgi almak üzere Nâz�m
Hikmet'i görmeye gelen Valentina Brumberg'in yan�nda, Vera Tulyakova ad�nda genç bir kad�n yard�mc� vard�.
Bursa'da 1948 y��� sonunda ya�anan olay bir ç�rp�da tekrarlan�verdi. �air gene ya�am�nda "ilk defa" â��k oluyordu.
Ama bu kez gönül verdi�i genç kad���n evli oldu�unu, bir de k��� bulundu�unu bir y�l sonra ö�renecekti.
Elinde çikolatalar, çiçeklerle, Arnavut giysileri konusunda daha fazla bilgi vermek için, Soyuz Multifilm Enstitüsü'ne
��k s�k gitmeye ba�lad�.
Sevdaland��� genç kad���n sava�ta ölmü� olan babas�ndan alt� ya� daha büyüktü.
Çevrelerindekilerin ba�lang�çta bir �akala�ma gibi bakt�klar� ili�ki gittikçe ciddile�iyordu.
Ne var ki 1956 eylülünde geçirdi�i a��r zatürree Nâz�m Hikmet'i uzun süre Moskova'dan uzak kalmak zorunda
��rakt�.
3 Kas�m 1956'dan 27 Temmuz 1957'ye kadar, dokuz ay, Çekoslovakya'daki Yasenik Sanatoryumu'nda sa�����na
kavu�may� beklerken gene de akl� hep Moskova'dayd�.
Vera Tulyakova ayr�ld�klar� gün ona bu i�i daha ileri götürmek istemedi�ini, dönü�te ili�kilerini sona erdirmeleri
gerekti�ini söylemi�ti, ama tam tersi oldu.
27 Temmuz 1957'de Moskova'da bulu�ur bulu�maz hemen bir ortak i� yarat�p Sevdal� Bulut'un senaryosu üstünde
birlikte çal��maya ba�lad�lar. Senaryo kabul edilince arkas�ndan filmin çekimi s�ras�ndaki beraberlik geldi.
Ama Nâz�m Hikmet yolculuklar� yüzünden ikide bir Moskova'dan ayr�lmak zorunda kal�yordu. 1957 y��� sonunda bir
ay Bakû'deydi, 1958 oca��ndan nisan�na kadar Var�ova'da, May�sta Paris'te, haziranda Leipzig'deydi
��ustos sonunda Moskova'ya dönünce Vera Tulyakova'ya birlikte bir oyun yazmay� önerdi. Yaz�lmas� 1959
boyunca süren oyun 1960 ba��nda Yermalova Tiyatrosu'nda sahnelenirken, ikisi de art�k ya�amlar��� birle�tirmeye
karar vermi�lerdi.
Nikâhl� olmad�klar� için, Nâz�m Hikmet'in, Münevver Andaç'tan bo�anmas� herhangi bir i�lem gerektirmiyordu.
Sekiz y�ld�r birlikte oldu�u Dr. Galina'ya ise Peredelkino'daki daças���, 1957 model Volga limusin otomobilini,