nazim

"Nâz�m Hikmet, �imdi tam bir burjuva keyfi içindeyken nice komünistler ne zamandan beri hapistedirler. Nâz�m'�n
bir fikirden çok, aç�kça dönmekten utand��� bir iddian�n inad� yüzünden çektiklerine herkesten çok fazla ben ac� ve
sayg� duymu�tum. (...)
"Onun bu eziyetini inkâr ve istihfaf edecek [küçümseyecek] de�ilim. Fakat karanl�k bir odadaki zahmetini bize
dehas���n tasdiki �eklinde ödetmek isteyen bu aç�kgözün kaba hilesine dü�ebilecek saflar� uyand�rmak da nahvetin
psikolojisini bilenlerin vazifesidir." (Hafta, 5 A�ustos 1935)
Peyami Safa 12 A�ustos 1935 tarihli "Hafta"da ç�kan "Biraz Ayd�nl�k : 6" ba���kl� yaz���nda, Nâz�m Hikmet'ten de
öteye geçerek bütün komünist ayd�nlar� kar����na ald� :
"Bir komünist münevveri, bir komünist filozofu, bir komünist âlimi geçinmek istiyor musunuz? K�rk elli cümle
ezberleyiniz ve yerine göre bunlar�����iriniz elverir
"Mesela ahlaka dair �u cümle : 'Ahlak, s���f menfaatlerinin bir neticesidir. Her �ey s���f içindir, proleterya ahlak���n
ba�ka esas� yoktur. �yi, s�����n zaferini temin eden her �eydir, fena, onu ma�lubiyete götüren her �eydir.'
"Sanata dair �u cümle :
"'S���f mücadelesi her yerde oldu�u gibi sanata da girecektir. S���fl� bir cemiyette bitaraf bir sanat ve edebiyat
olamaz. Sanat ve edebiyat i�çi s�������n silah���r.' (...)
"Böyle birkaç düstur daha belleyince, (...) bir komünist münevveri geçinmeniz mümkündür. (...)
"Ben bu küçük ve mevzu olan �ah�s kadar basit bir polemikte böyle bir tenkide girecek de�ilim.
"Sadece demagojiye, ukalal��a, züppeli�e çok müsait bir akidenin bizde yeti�tirdi�i z���r idealistlerin sahtekârl�klar�
üzerine bir kandil ����� tutmak istedim. (...)
"Gelecek say�da bu mevzuu lay�k olmad��� ehemmiyete kavu�mu� olmaktan geç bile olsa kurtararak seriyi
bitirece�imizi san�yorum."
19 A�ustos 1935 tarihli "Hafta"da ç�kan "Biraz Ayd�nl�k : 7" ba���kl� son yaz���nda, Peyami Safa, tart��man�n bir
özetini veriyor, kendi sözlerini s�ralay�p �öyle diyordu :
"Nâz�m Hikmet bütün bunlara, adeta beni dostça teyit etmek [do�rulamak] istiyormu� gibi k�t cevherinin ve dü�ük
kalitesinin tam bir vesikas� olan sözlerle cevap vermeye özendi. (...)
"Abes [bo�] ithamlar���n delillerini bulmaktan âciz kal�nca ayn� yavan lak�rd�lar�, manzum bir lafazanl���n kuru
kal���na dökerek, Bab�âli yoku�unda dükkân dükkân dola���, yazd����� önüne gelene okudu. (...)
"Tekrar ederim, evvelce kafas���n ve yaz�lar���n h���rl���nda �srar edenlere kar�� müdafaas��� yapt���m Nâz�m
Hikmet'in bu kadar mayas�z, cevhersiz ve bombo� oldu�unu ben bu polemi�e ba�larken bilmiyordum. Bilseydim onu
bu kadar silkelemeye lüzum görmezdim."
Nâz�m Hikmet'in yazd��� 11-20 Temmuz 1935 tarihli "Bir Provokatör Üstünde Hiciv Denemeleri" ba���kl���iir
dillerde dola�maya ba�lam����.
Yusuf Ziya Ortaç ile Orhan Seyfi Orhon, 1 Eylül 1935'te yay�mlamaya ba�lad�klar� "Aydabir" dergisinin ilk
say���nda, okurlar�n merakla bekledikleri bu �iiri yay�mlad�lar.
Ama dergide, nas�l olmu�sa, "Mason localar�na üç defa ba�vurup / mason localar�ndan üç defa kovulmay�" diye biten
17 sat�rl�k bir bölüm atlanm����. Yusuf Ziya Ortaç özür dilerken, Nâz�m Hikmet bu hatan�n kendisine bütün
yergilerini bir araya toplay�p Portreler ad�yla bir kitap ç�karma dü�üncesini verdi�ini söyleyerek ona te�ekkür
ediyordu.
"Aydabir"in ayn� say���nda Peyami Safa'n�n da bir yaz��� vard�. "Boyal� Cümle" ba���kl� bu yaz�da içinde hiçbir yeni
dü�ünce bulunmayan boyal� yaz�lardan söz ediliyordu :
"Bu yaz�lar�n te�bih kalabal��� alt�nda tek fikre tesadüf edemezsiniz. Mesela bu muharrir gaipten bir adam�
kasdederek aleyhine sebepsiz veri�tirir. Onu çürümü� yumurtaya, ham ayvaya, yelkeni patlam�� gemiye, kaburgas�
çürümü� tekneye, ne bileyim, �im�ek yutarak göbe�i çatlayan bir leyle�e, daha bir �eylere, bir �eylere benzetmeye
��ra��r. Bütün bu boyalar�n alt�ndaki fikir küfürden ba�ka bir �ey de�ildir."
Peyami Safa'ya "Bir Provokatör Üstünde Hiciv Denemeleri"nin o say�da yer alaca�� önceden bildirilmi� olmal�.
Yusuf Ziya Ortaç ile Orhan Seyfi Orhon tart��mada Nâz�m Hikmet'i tuttuklar� için yay�mlam�� de�illerdi �iirini.
Amaçlar� okur çekmekti. Bu, herkes gibi, Peyami Safa'n�n da bildi�i bir �eydi. Onun için de dergi sahiplerinin tavr���
yad�rgamam����.
B�R PROVOKATÖR ÜSTÜNDE
����V DENEMELER�
"Sen ölmedin, seni öldürdüler zavall� kad�n."
T.F.
Sen ç�kmad�n
��kard�lar kar��ma seni!
��ll�, kara elleriyle tutup enseni
gövdeni yerden bir kar�� kald�rd�lar,
sonra birdenbire
��rak�p yere