nazim

Sesime tuhaf bir eda vererek söyledi�im bu cümlenin içinde, Ahmed, «millî gurur» terkibini birdenbire bir
kamç� gibi eline alm��, onu surat�mda �aklatm�� ve demisti ki:
- Evet, biraz da millî bir gurur duyuyorum. Tarihinde Bedreddin hareketi gibi bir destan söyliyebilmi� her
milletin �uurlu proleteri bundan millî bir gurur duyar. Evet, Bedreddin hareketi ayn� zamanda benim millî
gururumdur. Millî gurur! Sözlerden ürkme! �ki kelimenin yan yana geli�i seni korkutmas�n. Lenin'i hat�rla. Hangimiz
Lenin kadar beynelmilelci oldu�umuzu iddia edebiliriz? Lenin, yirminci as�rda beynelmilel proletaryan�n, dünya
emekçi kitlelerinin, beynelmilel proleter demokrasisinin en büyük beynelmilelci rehberi, 1914 senesinde «Sosyal
Demokrat»�n 35'inci numaras�nda ne yazm����?
E�er Ahmed, «Lenin filânca mesele hakk�nda ne yazm����?» demi� olsayd�, herhalde aram�zda böyle bir
sorgunun cevab��� verenler bulunurdu. Fakat «Sosyal-Demokrat»�n 35'inci numaras� diye konulan mesele hepimizi
����rtt�. Ve hiçbirimiz 35'inci numarada neler yaz�lm�� oldu�unu hat�rl�yamad�k. Ahmed bu �����nl�����z kar����nda
gülümsedi. - Zaten o en derin ac�dan en büyük sevince kadar bütün duygular��� hep bu me�hur gülümseyi�iyle ifade
eder - ve a���� yukar� bütün Lenin külliyat���n ana fikirlerini sayfalar� ve sat�rlar�yla ta��yan haf�zas�ndan bize �u
cümleleri okudu:
«... Biz �uurlu Rus proleterleri millî �uur duygusuna yabanc� m���z? Elbette hay�r! Biz dilimizi ve yurdumuzu
severiz, onun emekçi kütlelerini (yani nüfusunun 9/10'unu) �uurlu bir demokrat ve sosyalist ya�ay���na
yükseltebilmek için herkesten çok çal��an biziz. Çar cellâtlar���n, as�lzadelerin ve kapitalistlerin bizim güzel
yurdumuzu nas�l ezdiklerini, onu nas�l sefil k�ld�klar��� görmek herkesten çok bize �st�rap verir. Ve bu zulümlere
bizim muhitimizde, Ruslar�n muhitinde de kar�� konulmu� olmas�; bu muhitin Radi�çev'i, Dekabristleri, 70
senelerinin inkilâpç�lar��� ortaya ç�karm�� bulunmas�; Rus amelesinin 1905 senesinde muazzam bir kitle f�rkas�
yaratmas�; ayn� zamanda Rus muji�inin demokratla�arak büyük toprak sahiplerini ve papazlar� defetme�e ba�lamas�
bizim gö�sümüzü kabart�r...
«... Biz millî gurur duygusuyla me�buuz. Çünkü Rus milleti de inkikâpç� bir s���f yaratabildi. Rus milleti, de
be�eriyete yaln�z büyük katliâmlar�n, s�ra s�ra dara�açlar���n, sürgünlerin, büyük açl�klar�n, çarlara, pome�çiklere,
kapitalistlere zilletle boyun e���lerinin nümunelerini göstermekle kalmad�; hürriyet ve sosyalizm u�runda büyük
kavgalara giri�ebilmek istidad�nda oldu�unu da ispat etti.
«Biz millî gurur duygusuyla me�buuz ve bilhassa bundan dolay� kendi esir mazimizden nefet ediyoruz. Bizim
esir mazimizde pome�çiklerle asilzadeler Macaristan'�n, Lehistan'�n, �ran'�n, Çin'in hürriyetini bo�mak için mujikleri
muharebeye sürüklemi�lerdi. Biz millî gurur duygusuyla me�buuz ve bilhassa bundan dolay� bugünkü esir
halimizden; ayn� pome�çiklerin kapitalistlerle uyu�arak Lehistan ve Ukranya'y� ezmek, �ran'da ve Çin'deki
demokratik hareketi bo�mak, millî haysiyetimizi berbat eden Romanof'lar, Bogrinski'ler, Puri�keviç'ler çetesini
kuvvetlendirmek için bizi harbe sürüklemek istemelerinden nefret ediyoruz. Hiç kimse esir do�mu� oldu�undan
dolay� kabahatli de�ildir. Fakat esaretini hakl� bulan, onu yald�zlayan (meselâ Lehistan'�n, Ukranya'n�n v.s.'nin
ezilmesine Ruslar�n «vatan müdafaas�» ad��� veren) esir, yeryüzünün en a������k mahlûkudur.»*
Lenin'den bu sat�rlar� bir solukta okuduktan sonra Ahmed birdenbire susmu�, nefes alm�� ve yine o me�hur
gülümseyi�iyle:
- Evet, demi�ti, bizim muhitimiz de Bedreddin'i, Börklüce Mustafa'y�, Torlak Kemâl'i, onlar�n bayra�� alt�nda
dövü�en Ayd�nl� ve Deliormanl� köylüleri yaratabildi�i için, ben �uurlu Türk proleteri, millî bir gurur duyuyorum.
Millî bir gurur duyuyorum, çünkü derebeylik tarihinde bile bu milletin emekçi kütleleri (yani nüfusunun 9/10'u)
Sak�zl� Rum gemiciyi ve Yahudi esnaf��� karde� bilen bir hareket do�urabilmi�tir. Çünkü unutmay�n ki «ba�ka
milletleri ezen bir millet hür olamaz.»
«Simavne Kad��� O�lu Bedreddin Destan�» isimli risaleme bir önsöz yazmak istemi�tim. Bedreddin hareketinin
do��� ve ölü�ündeki sosyal-ekonomik �artlar ve sebepleri tetkik edeyim, Bedreddin'in materyalizmiyle Spinoza'n�n
materyalizmi aras�nda bir mukayese yapay�m, demi�tim. Olmad�. Buna kar����k risalemin zeyline k�sa bir «sonsöz»
yazd�m. �öyle ki:
Bana Ahmed:
- Senden bir «Bedreddin destan�» isteriz, demi�ti.
Ben, benden istenenin ancak bir karalamas��� becerebildim. Daha iyisini de yapma�a çal��aca��m. Fakat t�pk�
benim gibi Ahmed'in dostu, arkada��, karde�i oldu�unu söyliyenler, benden istenen sizden de istenendir.
Ahmed'e, Bedreddin hareketini bütün azametiyle tetkik eden kal�n ilim kitaplar�, Karaburun ve Deliorman
yi�itlerini, etleri, kemikleri, kafalar� ve yürekleriyle olduklar� gibi diriltecek romanlar,
Ne ah edin dostlar, ne a�lay�n!
Dünü bugüne
bugünü yar�na ba�lay�n!
diyen �iirler, boyalar� kahraman tablolar lâz�m.
(*) Lenin Külliyat�, bask� 1935, cild 18, sayfa 80, 81, 82, 83'de (Ruslar�n millî gururu) isimli makaleyle - ki bu
makale 1914 senesinde «Sosyal Demokrat»�n 35'inci numaras�nda ç�km����r - Ahmed'in o gün bize haf�zas�ndan
okuyup derhal tercüme etti�i sat�rlar� bilâhara kar��la���rd�m. Ahmed ezbere okuyup tercüme etti�i parçalar�n yaln�z
cümle kurulu�lar�nda baz� de���iklikler yapm��. Fikirde hiçbir hata olmad��� için ben Ahmed'in tercümesini aynen
ald�m.