Kardelen

Alem: Plantae (Bitkiler)
Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf: Liliopsida (Bir çenekliler)
Takım: Asparagales
Familya: Amaryllidaceae (Nergisgiller)
Cins: Galanthus L.
Drugları: Kardelen soğanı: Galanthi bulbus
Avrupa ortasından doğu Türkistan’a kadar Türkiye’nin ise Marmara ve kuzey
bölgelerinde özelliklede nemli ormanlar, mineral bakımından zengin toprakları sever.
Kardelen genellikle kümeler halinde topluca bir arada yetişir. Günümüzde nesli tükenen
bitkilerden biri haline gelmiştir, bu nedenle Avrupa’da toplanması yasaktır.
Kökleri yumru şeklinde bir soğan olup üç yaprak tarafından sarılmıştır ve kuru bir
kabukla sarılıdır.
Yaprakları iki adet sağlı sollu cetvel gibi derimsi, koyu yeşil renkli, etli 10-20cm
uzunluğunda 0,5-2cm genişliğinde ve uca doğru dil şeklindedir.
Çiçek sapı 15-25cm uzunluğunda, bir boru şeklinde olup çiçek bunun ucuna çan
şeklinde asık vaziyettedir. Taç yaprakları üç dış ve üç iç olmak üzere ikiye ayrılır, iç taç
yaprakları birbirine sarılarak geriden boru görünümü verir ve uca doğru yeşil grimsi beyaz
renklidir. İç taç yaprakların içinde altı adet sarımsı döllenme tozluğu ve göbekte ipliğimsi bir
iğnesi vardır. Dış taç yaprakları beyaz, oval, gerisine doğru sivricedir ve şayet hava sıcak
olursa dış taç yaprakları adeta yanlara doğru açılır ve şayet hava soğuk olur ise kapanarak
büzülür.

Kardelenler, tıbbi açıdan önemli oldukları düşünülen bitkilerdir .Türkiye'de halk
arasında, toprak üstü kısımları kalbi kuvvetlendirici, mideye iyi gelen ve âdet söktürücü ilaç;
toprak altı kısımları ise taze haldeyken ezilerek, çıbanları olgunlaştırmak için hazırlanan lapa
olarak kullanılır.
İçerdikleri ve ilaç olabilme olasılığı bulunan alkaloit ve lektinler nedeniyle, çok sayıda
araştırmaya konu olmaktadırlar.
Türkiye'de 14 türünün doğada yetiştiği bilinen kardelenlerden bazılarının soğanları
Türkiye'nin ihraç ürünleri arasında bulunmaktadır. Galanthus elwesii ile Galanthus ikariae
ve/veya Galanthus latifolius adlı türler, uzun yıllardan beri ve başta Hollanda olmak üzere
bazı ülkelere, "süs bitkisi" adı altında ihraç edilmiştir.Güncel durumda, Galanthus elwesii ile
Galanthus woronowii türleri dışındaki kardelen soğanlarının doğadan toplanarak ihraç
edilmesi yasaktır. Bahsi geçen ve Türkçe'de sırasıyla "Toros kardeleni" ve "Karadeniz
kardeleni" olarak anılan iki türün soğanlarının ihracatı ise sınırlandırılmıştır.
Yetiştirilmesi: Türkiye’nin hemen her bölgesinde yetiştirilebilir ve yer olarak
seçerken gölgelik ve nemli yerler tercih edilmelidir.

Hasat zamanı: Çiçek açamaya başladığı andan itibaren kökleri ile birlikte
sökülerek yıkanır ve tentür yapımında kullanılır.
Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Alkaloit türevleri soğanlarında %0,3-1,5, yapraklarında %0,05-1,4 oranında olup kendi
aralarında 6 önemli alkaloit grubuna ayrılırlar. Bunların en önemlileri; Galanthamin,
Narwedin, Haemanthamin, Lycorin, Galanthin, Masonin, Nivalin, Hippeastrin crinin,
Tazettin, Criwellin ve Pretazettin’i sayabiliriz.
Tesir şekli: Kalp damarlarını kuvvetlendirici, çevre ve merkezi sinir sistemini
güçlendirici, virüsleri öldürücü, kadınlarda ağrılı, sancılı adet hallerini kolaylaştırıcı ve
bitkilerdeki yaprak bitini öldürücü özelliklere sahiptir.
Araştırmalar:
1) Son yapılan araştırmalara göre yaprak bitini öldürdüğü gibi bu protein GNA-Gen
(Galanthus nivali Agglutenin) denir ve bu proteinin patates bitini öldürdüğü ve de üremesini
de engellediği tespit edilmiştir.
2) Birleşimindeki Galanthamin Alzheimer karşı kullanılmaktadır.

Kardelen soğanının zehirli olması nedeniyle homeopathie’de tentür yapımında kullanılır.
Kullanılması:
a) Üniversite kliniklerinde insanlar üzerinde ve hayvanlar üzerinde tedavi denemeleri ve
araştırmalar yapılmıştır, fakat bu yeterli değildir. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf
bir şifalı bitkidir. Kara pelin otu yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kullanılmalıdır.
Örneğin Alzheimer karşı Nergis preparatları veya Gökçek İksiri daha etkilidir.
b) Halk arasında Kardelen soğanından elde edilen tentür başta kalp kasları iltihaplanması,
kalp kapakçıkları zafiyeti, felç geçiren çocukların sinirlerini yeniden uyarıcı ve harekete
geçirici ve de kadınların ağrılı, sancılı, adet hallerini iyileştirici olarak kullanılır. Kardelen
soğanından elde edilen galanthamin’den sentetik olarak galanthaminhyrobromid (nivalin)
üretir. Buda mide, bağırsak, mesane, kas ve rahim gibi organ veya dokuların gerginliğini
kaybederek sarkmasına ve de Alzheimer hastalığına (yaşlılık bunaması) karşı kullanılır.
Çay: Zehirli olması nedeniyle çayı içilmez.
Homeopati’de: Kardelen çiçek açmaya başladığı andan itibaren sökülerek soğan ve
yaprakları yıkanıp temizlendikten sonra ince kıyılarak bir şişeye doldurulur. Kardelen soğan
ve yapraklarından 100gr bir şişeye konur ve üzerine 500ml %70’lik etanol ilave edilir. Güneş
ışınlarından uzakta 4-6hafta muhafaza edilir ve arada bir çalkalanır. Bu süre sonunda süzülerek
Homeopati’de adı ile anılan tentür elde edilir. bu tentürden
duruma göre 4-8hafta günde 3-4defa 10-15damla alınır.
Hastalığın belirtileri (semptom): Hızlı hızlı kalp çarpıntısı ve kollaps duygusu
(kan basıncının düşmesi ile ortaya çıkan bitkinlik ve buna bağlı olarak ölüm korkusu) gibi
haller ortaya çıkar.
Yan tesirleri: Birleşimindeki alkaloitler yetiştiği töreye göre ve toprağa göre çok
farklılık gösterir, bu nedenle tarife uyulmazsa kusma ve ishal gibi rahatsızlıklar görülebilir.
Yenmez zira çok tehlikeli olabilir.