a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

m<strong>ü</strong>kellefiyetinin bu ânda yerine getirilmesi gerekir. Bu ândan sonra yapılacak
bildiri<strong>mler</strong>, rizikoyu değiştirmeme m<strong>ü</strong>kellefiyetinin kapsamına girer.
Sözleşmenin yapıldığı ândaki ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin ne şekilde yerine
getirileceği, TTK.nın denizcilik rizikolarına karşı sigortalara ilişkin h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>i arasında
d<strong>ü</strong>zenlenmemiştir. Kanunkoyucunun bu konudaki suskunluğu, TTK.nın mal
sigortasında, sigorta ettirenin sözleşmenin yapıldığı ânda ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetini
d<strong>ü</strong>zenleyen 1290. maddesinin, denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda uygulanması
gerektiği şeklinde yorumlanmaktadır 304 . Fakat, anılan h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>n, bu konuda
uygulanması m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n olan <strong>ü</strong>ç sistemden; beyan usûl<strong>ü</strong>, liste usûl<strong>ü</strong> veya karma usûlden
hangisini benimsediği tartışmalıdır. Şöyle ki; 1290. maddenin I. fıkrasında yer alan ve
sigorta ettirenin, sigortacının sözleşme yapma veya daha ağır şartlarda yapma
yön<strong>ü</strong>ndeki <strong>kara</strong>rını etkileyebilecek “b<strong>ü</strong>t<strong>ü</strong>n hususları” bildirmekle m<strong>ü</strong>kellef olduğunu
d<strong>ü</strong>zenleyen h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m esas alınacak olursa, TTK.nın beyan usûl<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong> benimsemiş olduğu
kabul edilecektir. Beyan usûl<strong>ü</strong>nde, sigorta ettiren, rizikonun gerçekleşme olasılığı
<strong>ü</strong>zerinde etkili olabilecek her t<strong>ü</strong>rl<strong>ü</strong> hususu kendiliğinden bildirmekle m<strong>ü</strong>kelleftir.
TTK.nın 1290. maddesinin II. fıkrasında yer alan ve sigorta sözleşmesinin yapıldığı
sırada, sigorta ettirene doldurulması teklif olunan listede yer alan sorular dışında hiçbir
sorumluluğun y<strong>ü</strong>klenemeyeceğini öngören h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>m esas alınacak olursa da, TTK.nın
liste usûl<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong> benimsemiş olduğu ve sigorta ettirenin rizikonun belirlenmesi
bakımından önemli olan, ancak listede yer almayan hususları ayrıca bildirmekle
m<strong>ü</strong>kellef olmadığı kabul edilecektir 305 . Karma usûlde ise, sigorta ettirenin, kendisine
verilen listede yer almayan, fakat önemli olan hususları bildirmesi gerekir 306 .
Doktrinde savunulan bir gör<strong>ü</strong>şe göre 307 , sigorta ettirene bir soru lis<strong>tes</strong>inin verilmiş
olması ve bu listede yer alan soruların cevaplandırılması halinde, sigorta ettiren, ihbar
m<strong>ü</strong>kellefiyetini yerine getirmiş kabul edilmelidir. Aksi yöndeki gör<strong>ü</strong>şe göre ise, sigorta
ettiren, kendisine verilen listedeki soruları tam ve doğru olarak cevaplandırdıktan
başka, listede yer almayan, fakat kendisince bilinen önemli hususları da
304
Ayiter, agm., sh.224-225; Öztan, İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti, sh.80.
305
Arseven, age., sh.127-128; Doğanay, Sözleşme Yapılırken Mevcut Beyan ve İhbar Y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong>, sh.853-855;
Öztan, İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti, sh.74-76.
306
Öztan, İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti, sh.78-79.
307
Ayiter, agm., sh.224; Bozer, Sigorta Hukuku, sh.121; Doğanay, Sözleşme Yapılırken Mevcut Beyan ve İhbar
Y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong>, sh.855; İmre, Z. : Sigorta Hukukunda Rizikonun Ağırlaşması, İHFM, C.XII, S.1, sh.284;
İzveren/Franko/Çalık, age., sh.430; Kender, age., sh.183; Ünan, Sorumluluk Sigortası, sh.176.
92