a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

durumlarda doğar 299 . Ancak, bu gibi değişikliklerin satıcının bilgisi dışında
gerçekleştirilmesi g<strong>ü</strong>çt<strong>ü</strong>r. Alıcının ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyeti özellikle, sigortacının, kendisine
bu hususları doğrudan doğruya sorduğu hallerde söz konusu olur.
Sigorta ettirenin durumu bilmemesi ile iyiniyetli olması hali birbirinden
farklıdır. Sigorta ettiren iyiniyetli olsa bile, bildiği önemli hususları bildirmemişse, bu
m<strong>ü</strong>kellefiyetini ihlâl etmiş sayılır. Sigorta ettirenin önemli hususu bilip bilmediğinin
<strong>tes</strong>pitinde objektif ölç<strong>ü</strong>t kullanılmalı; yani sıradan bir kimsenin makûl bir dikkatle elde
edebileceği bilginin ne olacağı esas alınmalıdır. Bu şekilde elde edilebilecek bir bilgi,
sigorta ettiren tarafından biliniyor kabul edilir 300 . ENSGŞ.nin 9. maddesinin III.
fıkrasında da objektif ölç<strong>ü</strong>t esas alınmıştır. Bu h<strong>ü</strong>kme göre, sigorta ettiren veya
temsilcisi, işlerin olağan seyri içinde, kendilerince bilinmesi gereken t<strong>ü</strong>m hususları
bilir sayılacağı gibi, temsilci ayrıca, kendisine bildirilmiş olması gereken hususları da
bilir sayılır 301 .
İhbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin, sözleşmenin tekemm<strong>ü</strong>l etmesine kadar geçecek s<strong>ü</strong>re
içinde yerine getirilmesi gerekir. Bu husus, TTK.nın 1363. maddesinde
“…mukavelenin yapıldığı sırada…” ifadesi ile, ve ENSGŞ.nin 9. maddesinin I.
fıkrasında “…mukavelenin akdinden evvel…” ifadesi ile açıkça d<strong>ü</strong>zenlenmiştir 302 .
İhbar m<strong>ü</strong>kellefiyeti, icapla kabul arasında meydana gelen değişikliklerin de
bildirilmesini gerektirir 303 . Satıcının, bir abonman sözleşme yapması halinde,
sözleşme, m<strong>ü</strong>nferit taşımanın yapılacağının bildirildiği ânda değil; abonman
sözleşmeye ilişkin icap ve kabul ile birlikte kurulmuş olacağından, ihbar
299 Erdem, age., sh.122, dn.348.
300 Öztan, İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti, sh.65-66. Sigorta ettiren, bilmesi gereken şeyleri, bilmediğini ileri s<strong>ü</strong>remez
(Kender, age., sh.184).
301 ENSGŞ.nin bu h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>, MIA.nın 18. maddesinin 1. bendinin, “…sigorta ettirenin… mesleğinin normal seyri
içinde kendisince bilinmesi gerekli her çeşit bilgiyi bildiği varsayılır” ve 19. maddesinin (a) bendinin
“…temsilcinin, mesleğinin normal seyri içinde kendisince bilinmesi gerekli olan veya kendisine ulaştırılan her
çeşit bilgiyi bildiği varsayılır” şeklindeki d<strong>ü</strong>zenlemelerin aynısıdır.
302 İhbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin yerine getirileceği s<strong>ü</strong>re, MIA.nın 18. maddesinin 1. bendinde de “…sözleşmenin
akdedilmesinden önce…” olarak belirlenmiştir.
303 Ayiter, agm., sh.228-229; İzveren/Franko/Çalık, age., sh.430; Kender, age., sh.185; Mowbray, age., sh.57;
Omağ, age., sh.54; Öztan, İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti, sh.70. Ünan ise, Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu
(Versicherungsvertragsgesetz) § 29 (a)’da yer alan, icaptan sonraki dönemde ve hen<strong>ü</strong>z sözleşme kurulmadan
önce meydana gelen veya öğrenilen hususların sigortacıya ihbarının, rizikoyu ağırlaştırmama m<strong>ü</strong>kellefiyetinden
doğduğu yön<strong>ü</strong>ndeki h<strong>ü</strong>kme işaret ederek, T<strong>ü</strong>rk hukukunda bu şekilde herhangi bir d<strong>ü</strong>zenleme olmadığından
hareketle sorunun, genel şart h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>i doğrultusunda çöz<strong>ü</strong>mlenmesi gerektiğini savunmaktadır (Ünan, Sigorta
Ettirenin Görevleri, sh.109).
91