a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

arasında sayılan subjektif rizikoya örnek olarak şunlar gösterilebilir: Sigorta ettirenin
sıfatı, malî durumu, daha önce uğradığı zararlar, sigortalının uyruğu ve aynı rizikoyu
teminat altına alan başka sigorta sözleşmelerinin olup olmadığı (TTK m. 1348) 296 .
Sözleşmenin yapıldığı ânda ihbarla m<strong>ü</strong>kellef olan şahıslar; sigorta ettiren (TTK
m. 1363/I, ENSGŞ m. 9/I), sözleşmenin bir temsilci aracılığıyla yapıldığı hallerde
temsilci (TTK m. 1363/II, ENSGŞ m. 9/II, III), başkası hesabına sigortanın söz konusu
olduğu hallerde sigortalı (TTK m. 1364) olarak karşımıza çıkar. Sif satışta satıcının,
sigorta sözleşmesini alıcı hesabına yapması halinde, sigortalı olan alıcı; bir broker
aracılığı ile yapması halinde, temsilci sıfatı ile bu broker ihbarla m<strong>ü</strong>kellef olacaktır.
Buna karşılık, sigorta sözleşmesinin, genellikle y<strong>ü</strong>zen malların satışında söz konusu
olan kimin olacaksa onun hesabına sigorta şeklinde yapılmış ise, alıcı, ancak
sözleşmenin yapılmasından sonra sözleşmenin varlığından haberdar olacağı için,
burada alıcı ihbarla m<strong>ü</strong>kellef olmaz.
Sözleşmenin yapıldığı ândaki ihbar m<strong>ü</strong>kellefiyetinin konusunu oluşturan önemli
hususlar, bu m<strong>ü</strong>kellefiyeti yerine getirmek durumunda olanlarca bilinen hususlardır.
Bu durum, TTK.nın 1363. maddesinde, “… mukavelenin yapıldığı sırada kendisince
bilinen… haller” ifadesi kullanılmak suretiyle açıkça d<strong>ü</strong>zenlenmiştir. Sigorta ettirene,
ayrıca sigortacı bakımından önemli olan hususları araştırma yön<strong>ü</strong>nde bir ek
y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>k getirilmemiştir 297 ’ 298 . Satıcının, sözleşmeyi broker aracılığı ile yaptığı
hallerde, brokerın da temsil ettiği sigorta ettirenin bildiği hususları bildiği kabul edilir.
Brokerın veya alıcının, sigorta ettirenin bilmediği; fakat kendilerince bilinen hususları
da bildirmesi gerekir (TTK m.1363/II, 1364/I). Bununla beraber, broker veya alıcı,
bildirilecek hususu, olağan<strong>ü</strong>st<strong>ü</strong> tedbirler almaksızın, sözleşmenin yapılmasından önce
sigorta ettirene haber veremeyecek kadar geç öğrenirse, onların bu bilgisi dikkate
alınmaz (TTK m.1364/I). Sif satışta alıcının, sigortalı sıfatıyla bildirim m<strong>ü</strong>kellefiyeti,
genellikle, alıcının isteği <strong>ü</strong>zerine geminin izleyeceği yolun, varma veya aktarma
limanının değiştirilmesi, malların niteliğinin veya ambalaj şeklinin değiştirilmesi gibi
296
Omağ, age., sh.45-48; Schmitthoff/Sarre, age., sh.231; Öztan, İhbar M<strong>ü</strong>kellefiyeti, sh.56vd.
297
İzveren/Franko/Çalık, age., sh.429.
298
MIA.nın 18. maddesinin 3. bendinde, ihbar edilmesi gerekmeyen hususlar sayılmıştır: Rizikoyu hafifletecek
hususlar, sigortacının bildiği veya bildiğinin varsayıldığı hususlar, sigortacının bilgi istemekten vazgeçtiği
hususlar, sigorta ettirenin MIA.nın 33.-41. maddelerinde d<strong>ü</strong>zenlenen zımnî veya açık taahh<strong>ü</strong>tleri sebebiyle
sigortacıya bildirilmesi gereksiz olan hususlar.
90