a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

olduğu veya sif satış sözleşmesinin belirli bir s<strong>ü</strong>re boyunca s<strong>ü</strong>rekli mal <strong>tes</strong>limini
öngörd<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong> hallerde, bu t<strong>ü</strong>r bir çerçeve sözleşme ile sigorta teminatı sağlaması daha
uygundur 274 . Abonman poliçesi (floating policy) denen bu yazılı sözleşme ile sigortacı,
sözleşmede belirlenen s<strong>ü</strong>re içinde gerçekleştirilecek olan her bir taşıma için, sigorta
ettirenin, söz konusu taşımanın başladığına ve hangi koşullarla gerçekleştirileceğine
ilişkin bildirimde bulunması ile birlikte, otomatik olarak sigorta teminatı sağlama
y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong> altına girer. Sigorta sözleşmesi, abonman sözleşmenin akdedildiği ânda
inikad ettiği halde, sigortacının teminatı sağlama y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong>n, anılan bildirimle
başlamasının sebebi, sigortalanan riziko ve sigorta menfaatinin bu bildirimle birlikte
belirli hale gelmesidir 275 . M<strong>ü</strong>nferit taşımalar yapılmadığı takdirde, abonman sözleşme,
içi doldurulmamış bir çerçeve sözleşme olarak kalır ve sigortacının sorumluluğu
doğmaz 276 .
Abonman sözleşmede, sağlanmak istenen sigorta teminatının genel şartları
ortaya konur; ancak m<strong>ü</strong>nferit taşımanın gerçekleştirileceği şartlar (y<strong>ü</strong>klenen gemi,
y<strong>ü</strong>kleme tarihi, y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>n cins ve miktarı gibi) zaten bu sözleşmenin akdedildiği ânda
sigorta ettiren tarafından bilinmemektedir 277 . Sözleşmede, azamî bir sigorta bedeli
belirlenir ve m<strong>ü</strong>nferit taşımalar gerçekleştikçe, bu taşımalara ilişkin sigorta bedeli
274 Bkz. Ivamy, Marine Insurance, sh.95; Sassoon, age., prg.182.
275 Abonman sözleşmenin hukukî niteliği doktrinde tartışmalıdır. Bir gör<strong>ü</strong>şe göre, abonman sözleşme, sigorta
ettirenin bildirimde bulunması ile kurulmuş olacak asıl sigorta sözleşmesinin tâbi olacağı genel esasları
belirleyen bir ön sözleşmedir (Karayalçın, Y. : Sigorta Hukukunda Abonman Mukavelesi (Deniz Taşıma
Sigortalarında), Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları VII. Sempozyumu, An<strong>kara</strong> 1990, Tartışmalar Kısmı,
sh.154-155). Bir başka gör<strong>ü</strong>şe göre ise, abonman sözleşme ne bir ön sözleşmedir, ne bir çerçeve sözleşmedir.
Abonman sözleşmenin akdedilmesi ile birlikte, sigorta sözleşmesi her yön<strong>ü</strong>yle tekemm<strong>ü</strong>l etmiş olur. Sigorta
teminatının, başlaması, geciktirici şart niteliğindeki m<strong>ü</strong>nferit taşımanın gerçekleşmesine bağlıdır. Sigorta
teminatı, herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın, m<strong>ü</strong>nferit taşımanın başlamasıyla birlikte, otomatik olarak
devreye girer (Şeker, age., sh.99 vd.). Doktrinde baskın olan gör<strong>ü</strong>şe göre ise, sigorta ettirenin riziko ve
menfaatin belirli hale gelmesini sağlayan beyanının yeni bir anlaşma olarak değerlendirilmesi m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n değildir;
ç<strong>ü</strong>nk<strong>ü</strong> sigortacı, bu beyan <strong>ü</strong>zerine sigorta teminatı sağlamayı reddedemez. Abonman sözleşmede, özel şartlar,
prim miktarı, muafiyetler, genel olarak taşımanın yapılacağı yol gibi hususlar d<strong>ü</strong>zenlenir, sigorta ettirenin
taşımanın başladığına ilişkin bildirimi ile birlikte de sigorta teminatı başlar ve poliçe d<strong>ü</strong>zenlenir (Kender,
Abonman Mukavelesi, Tartışmalar Kısmı, sh.155-161; Erdem, age., sh.125, dn.362; aynı gör<strong>ü</strong>şte, Freedman,
age., sh.875,881). Kaldı ki; TTK m. 1376’ya göre; taşımanın yapılacağı geminin adının, öğrenilir öğrenilmez
sigortacıya bildirilmemesi halinde, sigortacı sorumluluktan kurtulacaktır; dolayısıyla, söz konusu ihbar
zamanında yapılmasa bile, sigortacının m<strong>ü</strong>nferit taşımadan kaynaklanan rizikoları <strong>ü</strong>stlenmesi söz konusu
olamaz. Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatları da abonman sözleşmenin bir çerçeve sözleşme niteliğinde olduğu
yön<strong>ü</strong>ndedir (5.6.1986, E. 1986/2784, K. 1986/3478; 4.7.1986, E. 1986/3711, K. 1986/4195; 5.3.1990, E.
1989/1468, K. 1990/1791, Ulaş, age., sh.376-379).
276 Kender, Abonman Mukavelesi, sh.141.
277 D’arcy/Murray/Cleave, age., sh.357; Kender, age., sh.142; Ademun-Odeke, age., sh.325.
83