a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

miktar olması gerekir 270 . Dolayısıyla sif satıcının bir takseli poliçe edinmesi halinde,
malların takselenmiş değeri, en az bu miktarda olabilir. TTK.nın 1264. maddesinin III.
fıkrası ile emredici h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong> arasında sayılmış olan, denizcilik rizikolarına karşı
sigortalara ilişkin 1350. maddenin II. fıkrasına göre, sigortacı, fahiş olarak belirlenmiş
takseli sigorta değerinin indirilmesini talep edebilir 271 .
Bu iki t<strong>ü</strong>r poliçe arasındaki en önemli fark, sigorta teminatının takseli poliçe ile
sağlanması halinde, hile olmadıkça, poliçede belirlenen miktarın, sigorta konusunun
değerinin belirlenmesi bakımından esas alınacak olmasından ileri gelir; oysa taksesiz
bir poliçe edinmiş olan satıcı, sigorta konusu malların değerini, fatura veya senetle
ispatlamak zorunda kalacaktır. Takseli poliçe ile taksesiz poliçe arasındaki bir başka
fark da, takseli poliçede umulan kârın da sigorta değerine dahil olmasına karşılık,
taksesiz poliçede, aksi <strong>kara</strong>rlaştırılmadıkça, umulan kârın sigorta değerine dahil
olmamasıdır. Uygulamada, kural olarak takseli poliçeler kullanılır; taksesiz poliçelerin
kullanılması istisnadır 272 . Taşıma sırasında malların piyasa fiyatlarının artma olasılığı
bulunuyorsa, EYK.nın 14. maddelerinde d<strong>ü</strong>zenlenmiş olan artan değer (increased
value) klozu ile sigorta teminatı edinilebilir.
3° Abonman Poliçe
İhracat ve ithalat işleri ile uğraşan tacirler, devamlı olarak taşıma yaptırmak ve
satım konusu malları sigortalatmak durumundadırlar. S<strong>ü</strong>reklilik arz eden bu faaliyet
dolayısıyla, her m<strong>ü</strong>nferit taşıma için sigortacı ile ayrıca m<strong>ü</strong>zakerede bulunmak yerine,
bu taşımaların t<strong>ü</strong>m<strong>ü</strong> için, önceden bir çerçeve sözleşme yaparak, taşımalar
gerçekleştikçe sigorta teminatından yararlanmak amacını g<strong>ü</strong>den sigorta sözleşmeleri
yapmak m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>nd<strong>ü</strong>r 273 . Sif satışta satıcı, hen<strong>ü</strong>z alıcı ile satış sözleşmesini akdetmeden
önce dahî, bu t<strong>ü</strong>r bir sigorta sözleşmesi yapmış olabilir. Esasen, satıcının, malları
<strong>tes</strong>lim etme borcunu belirli bir s<strong>ü</strong>re içinde kısım kısım yerine getirme yetkisinin
270 TTK.nın 1358. maddesine göre de, umulan kârın y<strong>ü</strong>k sigortasına dahil olduğu hallerde, sigorta değeri
takselenmiş ve fakat taksenin hangi kısmının umulan kâra ilişkin olduğu belirlenmemişse, taksenin %10’unun
umulan kâra ait olduğu kabul edilir.
271 İngiliz hukukunda, sigortacının, hileli olduğunu ispatlamadıkça, takselenmiş sigorta değerine itiraz etmesi
m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n değildir (Chuah, age., sh.266; Ademun-Odeke, age., sh.343).
272 D’arcy/Murray/Cleave, age., sh.355-356; Ademun-Odeke, age., sh.343.
273 Kender, R. : Sigorta Hukukunda Abonman Mukavelesi (Deniz Taşıma Sigortalarında), Ticaret Hukuku ve
Yargıtay Kararları VII. Sempozyumu, An<strong>kara</strong> 1990, sh.141. Ayrıca bkz. Erdem, age., sh.125; Sassoon, age.,
prg.182; Ulaş, age., sh.376; Karacan, age., sh.203.
82