a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

sebebiyle malların hasara uğramaması yön<strong>ü</strong>ndeki menfaatini sigorta ettirmesi gerekir.
Dolayısıyla, burada satıcının kendi hesabına sigorta yaptırması m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>n değildir 187 .
Satıcı, alıcının, menfaatinin zarara uğraması halinde, sigortacıya doğrudan
başvurabileceği şekilde bir sigorta sözleşmesi akdetmelidir (Incoterms CIF A3 (b)). Bu
t<strong>ü</strong>r sigorta sözleşmesi ise, “başkası hesabına sigorta” olarak adlandırılmaktadır.
Başkası hesabına sigorta ile başkası adına sigortanın birbirinden ayırdedilmesi
yerinde olur. TTK.nın 1270. ve 1271. maddelerinde d<strong>ü</strong>zenlenen başkası adına
sigortada 188 , bir temsil ilişkisi söz konusudur. Burada sigorta, başkası adına ve
hesabına yapılır, prim ödeme borcu da dahil olmak <strong>ü</strong>zere sigorta sözleşmesinden
doğan t<strong>ü</strong>m hak ve borçlar sigortalıya ait olur. Bu sigorta t<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>nde, sigortanın konusu,
temsil olunan menfaattir 189 . Sözleşmeden, sigortanın kimin ad ve hesabına yapıldığının
anlaşılamadığı durumlarda, sigorta sözleşmesinin, bunu yapmış olan kimsenin ad ve
hesabına yapıldığı kabul edilir (TTK m. 1271/III). Temsilci sıfatıyla sigorta sözleşmesi
akdeden kişinin, temsil yetkisine sahip olmaması halinde ise, bu kişi, sigorta
priminden bizzat sorumlu olur (TTK m.1270/I). Sigorta sözleşmesinin, temsilen mi;
yoksa başkası hesabına mı akdedildiğinin sözleşmeden anlaşılamadığı durumlarda,
1343. maddenin II. fıkrası uygulama alanı bulur. Bu h<strong>ü</strong>kme göre, sözleşmede adı ile
gösterilen bir <strong>ü</strong>ç<strong>ü</strong>nc<strong>ü</strong> şahsın menfaatine ilişkin olan sigorta, teredd<strong>ü</strong>t halinde, başkası
hesabına sigorta sayılır.
Sif satışta satıcının yapmakla y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong> olduğu sigorta sözleşmesi, bir temsil
ilişkisine dayanmaz 190 . Sif satışta satıcı sigorta sözleşmesini akdederken, alıcının
temsilcisi olarak hareket etmez; burada satıcı, doğrudan doğruya sif satış
sözleşmesinden doğan bir borcunu ifa etmek amacıyla, alıcının menfaatini sigorta
ettirmekte; yani başkası hesabına sigorta sözleşmesi yapmaktadır.
Somer, agm., sh.45, dn.10). İhracat koruma sigortası hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. İhracat Kredi Sigortası
Semineri, An<strong>kara</strong> 1981.
187 Erdem, age., sh.120; Somer, agm., sh.45; Şeker, age., sh.95. Bununla birlikte, uygulamada satıcı, özellikle
malları kendi temsilcisine sattığı hallerde, kendisini sigortalı olarak göstermekte; yani Incoterms ve TTK.ya
aykırı olarak kendi hesabına sigorta yaptırmaktadır (Erdem, age., sh.122). Satıcının, kendi menfaatini temin
eden bir sigorta sözleşmesi akdetmesi halinde, hasarın alıcıya geçmesi ile birlikte, satıcının, sigorta
sözleşmesinin akdedildiği ânda mevcut olan menfaati, alıcıya geçer ve sigorta edilen şeyin temlikine ilişkin TTK
m.1458 uyarınca da hak sahibi durumuna gelen alıcı, sigortadan doğan haklara (başkası hesabına sigorta söz
konusu olmadığı halde) sahip olur (Ünan, Sigortalanabilir Menfaat, sh.24).
188 TTK m.1343/III uyarınca, TTK m. 1270 ve 1271, denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda da uygulanır.
189 Bozer, Sigorta Hukuku, sh.79
190 Bkz. yuk. sh.45, dn.138.
58