a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

yapılmamış ise, belgelerin alıcıya <strong>tes</strong>lim edildiği tarihte yarar ve hasar alıcıya geçer
(TTK m. 1140/III, m. 1143/II). Bu durumda, taşıma sırasında, mallarda denizcilik
rizikolarından kaynaklanan bir zarar ortaya çıkarsa, bu zarara alıcı katlanacak; yani
alıcı sif bedeli hiçbir kesinti yapmadan ödemek zorunda kalacaktır. Şu halde, alıcının,
malların geminin k<strong>ü</strong>peş<strong>tes</strong>ini aştığı ândan itibaren 170 diğer olasılıklarda ise, bildirimin
yapıldığı veya belgelerin <strong>tes</strong>lim edildiği ândan itibaren, denizcilik rizikolarına karşı
sigorta teminatı ile donatılmış bulunmasında menfaati vardır. Dolayısıyla satıcı,
malları sigorta ettirme borcunu öyle bir zamanda ifa etmiş olmalıdır ki; yapılan bu
sigorta sözleşmesi dolayısıyla sigortacı, hasarın alıcıya geçtiği ândan itibaren rizikoyu
taşımaya başlamış olmalıdır. Buradan hareketle, satıcının malları sigorta ettirme
borcunun, en erken sif satış sözleşmesinin yapıldığı tarihte, en geç ise, hasarın alıcıya
geçtiği âna kadar (ve bu ânda sigortacının sigorta teminatını sağlamaya başlayacağı
şekilde) ve her halde belgelerin alıcıya ibrazına kadar ifa edilmiş olması gerektiği
söylenebilir. Bununla birlikte, y<strong>ü</strong>zen mallar söz konusu olduğunda, sigorta
sözleşmesinin, sif satış sözleşmesinin yapılmasından önce yapılmış bulunması dahî
m<strong>ü</strong>mk<strong>ü</strong>nd<strong>ü</strong>r; bu durum özellikle “kimin olacaksa onun hesabına sigorta sözleşmeleri”
bakımından geçerlidir.
TTK.nın 1151. maddesinin I. fıkrasına göre, satıcının alıcıya <strong>tes</strong>lim etmekle
y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong> olduğu belgelerin, gönderildikleri yerde d<strong>ü</strong>zenlenmiş olmaları gerekir. Bu
kuralın, özellikle sigortaya ilişkin belgeler bakımından uygulanması bir hayli g<strong>ü</strong>çt<strong>ü</strong>r.
Zira, sigorta poliçesi, sigorta sözleşmesinin kurulduğu yerde d<strong>ü</strong>zenlenir. Satıcının,
y<strong>ü</strong>kleme limanından başka bir yerde bulunan bir sigortacı ile sözleşme yapması
halinde, poliçe sigortacının bulunduğu yerde d<strong>ü</strong>zenlenecektir. Satıcının, sigortacıyı
seçerken göstermekle y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong> olduğu özen borcu da dikkate alındığında, TTK.nın
1151. maddesinin I. fıkrasının lâfzına bağlı kalınarak uygulanması halinde, satıcının
bu özen borcunu yerine getirememesi sonucu doğabilir. Şu halde, TTK.nın anılan
h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong>, sigortaya ilişkin belgeler bakımından çok katı uygulanmamalıdır.
170 Hasarın alıcıya geçmesi için, malların geminin k<strong>ü</strong>peş<strong>tes</strong>ini aşması yeterli değildir; zira mallar hen<strong>ü</strong>z vinç
<strong>ü</strong>zerinde iken, vinçten d<strong>ü</strong>şerek hasara uğraması durumunda zarara kimin katlanacağı <strong>tes</strong>pit edilemez; bu nedenle
malların aynı zamanda geminin g<strong>ü</strong>ver<strong>tes</strong>ine sâlimen konmuş olması gerekir (Erdem, age., sh.188).
53