a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

sigortacının ödeyeceği me<strong>bl</strong>ağın zararla bir bağlantısı yoktur; sigortacı rizikonun
gerçekleşmesi halinde sözleşmede <strong>kara</strong>rlaştırılan sigorta bedelini ödeyecektir 149 .
Sif satışta satıcının akdetmekle y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong> olduğu sigorta sözleşmesi, edim
y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong>ne göre yapılan bu tasnif bakımından bir “zarar sigortası” niteliğindedir
ve bu sigorta ile sigortalının malvarlığında oluşabilecek azalmalara karşı koruma
sağlanmaktadır. Bu sebeple, söz konusu tasnifin özellikle önem arz ettiği para ile
ölç<strong>ü</strong>lebilir bir menfaatin bulunması, zenginleşme yasağı, halefiyet ilkeleri ve bu
ilkelerin uygulanmasından doğan çeşitli kurallar (çifte sigorta yasağı, aşkın sigorta ve
menfaat değeri altında sigorta gibi) 150 ’ 151 sif satış dolayısıyla akdedilen sigorta
sözleşmeleri bakımından da geçerli olacaktır.
2. Malvarlığı Sigortası – Şahıs Sigortası
Rizikonun konusuna göre yapılan bir başka tasnife göre, sigorta sözleşmeleri,
malvarlığı sigortası ve şahıs sigortası olarak ikili bir ayrıma tâbi tutulmaktadır 152 .
Malvarlığı sigortası ise, sigorta ettirenin malvarlığının aktifinde meydana gelebilecek
azalmaların veya pasifinde meydana gelebilecek artışların sigorta teminatına
kavuşturulmuş olmasına göre, aktifin sigortası veya pasifin sigortası olarak ikiye
ayrılmaktadır 153 . Bu tasnif bakımından ise, satıcının akdedeceği sigorta sözleşmesi bir
malvarlığı sigortası durumundadır. Anılan sigorta sözleşmesinde, esas olarak malların
hasara veya zıyaa uğraması halinde karşılaşılacak olan zararlar sigortalanır. Bu
zararlar ise, sigortalının malvarlığının aktifinde meydana gelen azalmayı ifade eder.
149 Möller, agm., sh.255. Ayrıca bkz. Hirsch, age., sh.161; Karayalçın, Risk Yönetimi, sh.31-32; Kender, age.,
sh.139; Kubilay, age., sh.118; Şenocak, age., sh.18; Ünan, Sorumluluk Sigortası, sh.13.
150 Zaten kanunkoyucu, TTK.nın 1339, 1345, 1346, 1349 ve 1361. maddelerinde bu kurallara denizcilik
rizikolarına karşı sigortalar bakımından özel olarak yer vermiştir. Bununla birlikte, bu özel d<strong>ü</strong>zenlemeler
öngör<strong>ü</strong>lm<strong>ü</strong>ş olmasa idi bile, sif satışta satıcının akdedeceği sigorta sözleşmesi bir zarar sigortası niteliğinde
olduğu için yine aynı sonuca ulaşılabilirdi.
151 Anılan kuralların, özellikle zenginleşme yasağı ilkesinin sorumluluk sigortasına uygulanması doktrinde
tartışmalara neden olmuştur. Kender’e göre; sorumluluk sigortasında bir sigorta menfaat değeri bulunmaz ve
dolayısıyla olmayan bir değerin sigorta bedeli ile karşılaştırılarak, sigortalının zenginleşip zenginleşmediği
saptanamaz. Zenginleşme yasağı ilkesi, aktifin sigortasına özg<strong>ü</strong>d<strong>ü</strong>r (Kender, R. : Mesuliyet Sigortasının
Mahiyeti ve T<strong>ü</strong>rleri, Teori ve Uygulama Açısından Mesuliyet Sigortaları, III. Sigorta Semineri (İstanbul 1977)
An<strong>kara</strong> 1977, sh.8). Ancak, sigorta menfaatinin “sigorta ettirenin, malvarlığının zarar tehdidi altındaki kısmı ile
olan ilişkisi” olarak tanımlanması ve sigorta değerinin de “sigorta ettirenin cebrî icraya konu olabilecek
malvarlığının gözön<strong>ü</strong>ne alınarak <strong>tes</strong>piti” halinde sorumluluk sigortasında da sigorta değerinin bulunduğu
gör<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>r. Şu halde, sigorta ettirenin gerçekleşen zarardan daha fazla bir kazanımda bulunmasını önlemeye yönelik
olan zenginleşme yasağı ilkesinin sorumluluk sigortası bakımından da uygulanmasına herhangi bir engel yoktur
(Bkz.Şenocak, age., sh.66-71).
152 Kender, age., sh.142; Ünan, Sorumluluk Sigortası, sh.13.
153 Karayalçın, Risk Yönetimi, sh.33; Şenocak, age., sh.54 vd.
48