a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

halinde, bu borcun ifa yeri BK.nın 73. maddesinin 3. bendi uyarınca, satıcının
ikametgâhıdır 128 .
Incoterms A8 maddesinde, belgeleri verme borcuna ilişkin olarak TTK.dan
farklı bir d<strong>ü</strong>zenlemeye yer verilmiş ve satıcıya, ayrıca alıcının ihtiyaç duyabileceği
belgelerin edinilmesinde alıcıya her t<strong>ü</strong>rl<strong>ü</strong> yardımda bulunma y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong> de
y<strong>ü</strong>klenmiştir.
2. Alıcının Borçları
Alıcının sif satış sözleşmesi uyarınca <strong>ü</strong>stlendiği y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>kler, satıcının
y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>kleri ile karşılaştırıldığında, sayıca daha az olduğu gibi, nitelik bakımından
da daha basittir. Bu durum hukukî d<strong>ü</strong>zenlemelere de yansımış, alıcının borçları gerek
TTK.da, gerek Incoterms’te daha kısa h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>le d<strong>ü</strong>zenlenmiştir.
a) Belgeleri İnceleme Borcu
Alıcının belgeleri inceleme borcu, TTK.nın 1152. maddesinde h<strong>ü</strong>kme
bağlanmıştır. Her ne kadar maddenin kenar başlığı “vesikaları inceleme borcu” olarak
kaleme alınmış ise de, burada gerçek anlamda bir borç değil; k<strong>ü</strong>lfet söz konusudur.
Zira; söz konusu y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>l<strong>ü</strong>ğ<strong>ü</strong>n yerine getirilmemesi, satıcıya dâva yolu ile ifayı talep
etme ya da tazminat isteme yetkisi vermemekte, sadece alıcının haiz olduğu hakları
ileri s<strong>ü</strong>rmesini engellemektedir. Incoterms’te konuya ilişkin herhangi bir d<strong>ü</strong>zenlemeye
yer verilmemiş, sadece B8 maddesinde alıcının, sözleşmeye uygun ise, A8 uyarınca
taşıma belgesini kabul etmesi gerektiği belirtilmiştir. Böylece, alıcıya sözleşmeye
uygun olmayan konişmentoyu reddetme hakkı verilmiştir.
Alıcı, belgelerin kendisine ibraz edilmesi <strong>ü</strong>zerine, bunları inceleyerek
gecikmeksizin kabul veya reddettiğini bildirmek zorundadır (TTK m. 1152/I).
Taraflar, belgelerin incelenmesi için sözleşmede bir s<strong>ü</strong>re öngörmemişlerse, inceleme
s<strong>ü</strong>resi <strong>ü</strong>ç g<strong>ü</strong>nd<strong>ü</strong>r (TTK m.1152/II). Ancak, alıcı, belgelere ilişkin itirazlarını da satıcıya
yine bu <strong>ü</strong>ç g<strong>ü</strong>nl<strong>ü</strong>k s<strong>ü</strong>re içinde bildirmelidir. Alıcı, bu s<strong>ü</strong>re içinde herhangi bir itiraz
128 Erdem, age., sh.161. Belgeleri verme borcunun ifa yer ve zamanı, Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri
Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (United ations Convention on Contracts for the International Sale of
Goods)’nin 34. maddesinde satım sözleşmesinde öngör<strong>ü</strong>len yer ve zaman olarak d<strong>ü</strong>zenlenmiştir. Bu konuda
ayrıntılı bilgi için bkz. Erdem, H. E. : Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkında Birleşmiş Milletler
Sözleşmesi (Viyana Satım Sözleşmesi), Batider 1992, C.XVI, S.3, sh.25-105.
40