a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

y<strong>ü</strong>kleme yeri ve zamanında bu gibi malların yollanması için olağan rotayı izleyen bir
gemi ile taşıtabilir (TTK m.1144/II, Incoterms A3 (a)). Taşıma sözleşmesi, sif satışın
ifasına hizmet ettiğine göre, olağan rotanın saptanmasında da sif sözleşmenin ifa ânı;
yani y<strong>ü</strong>kleme tarihi esas alınmalıdır 123 . Her ne kadar y<strong>ü</strong>klemenin yapılacağı gemi ve
bu geminin izleyeceği rota, her somut olaya göre ayrıca belirlenecek ise de, taşımanın
gerçekleştirileceği geminin her halde denize, yola ve y<strong>ü</strong>ke elverişli olması şarttır.
Mallar, sözleşme h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>ine aykırı olarak ve haklı bir sebebe dayanmaksızın,
belirlenenden başka bir gemiye ve ayrı rota izleyen bir gemiye y<strong>ü</strong>klenmişse, alıcı
sözleşmenin aynen ifası yerine tazminat isteyebilir (TTK m.1144/III). Satıcı, taşıma
sözleşmesini yaparken, basiretli bir tacir gibi hareket etmek zorundadır (TTK m.20/II).
c) Gerekli Masrafları Ödeme Borcu
Tarafların, masrafların kimin tarafından ödeneceğini sözleşme ile
<strong>kara</strong>rlaştırmamış oldukları hallerde, TTK.nın 1146. ve 1154. maddeleri ile Incoterms
A6, B6 ve A9 maddelerinde yer alan d<strong>ü</strong>zenlemeler uygulanır. Bu h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>e göre
satıcı, malların ambalaj masraflarını, gemiye <strong>tes</strong>lim edildiği âna kadar yapılan
(muayene ve kontrol işlerine ilişkin masraflarla özellikle kalite kontrol<strong>ü</strong>, ölç<strong>ü</strong>, tartı ve
sayma masrafları dahil) y<strong>ü</strong>kleme masraflarını karşılamakla y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>d<strong>ü</strong>r. Buna karşılık,
varma limanında malların vinç <strong>ü</strong>zerinde <strong>tes</strong>liminden sonraki masraflar alıcıya aittir.
Ancak, Incoterms A6 maddesine göre, boşaltmanın taşıyan tarafından <strong>ü</strong>stlenildiği sif
satışlarda boşaltma masrafları da satıcıya ait olacaktır. Bunun gibi, malların ihracı ile
ilgili olarak ödenmesi gereken b<strong>ü</strong>t<strong>ü</strong>n harç, vergi ve resi<strong>mler</strong> ve g<strong>ü</strong>mr<strong>ü</strong>k çıkış işle<strong>mler</strong>i
ile ilgili masraflar satıcı tarafından karşılanır.
d) Malları Sigorta Ettirme Borcu
Satıcı, gemiye y<strong>ü</strong>klenen malları, olağan şartlar altında denizcilik rizikolarına
karşı sigorta ettirmek ve sigorta <strong>ü</strong>cretini ödemekle y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>ml<strong>ü</strong>d<strong>ü</strong>r. Sigorta ettirme borcu
TTK.nın 1147-1149. maddelerinde ve Incoterms A3 (b) maddesinde d<strong>ü</strong>zenlenmiştir.
Aksi <strong>kara</strong>rlaştırılmış olmadıkça, sigorta sözleşmesi ile teminat altına alınması gereken
rizikolar, alelâde denizcilik rizikoları olup, savaş rizikosu, ancak masrafı alıcıya ait
olmak <strong>ü</strong>zere teminat kapsamına dahil edilir.
123 Erdem, age., sh.102.
38