a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

yetkili temsilcisi tarafından y<strong>ü</strong>klenmesidir. Bu husus, yarar ve hasarın intikali ânının
<strong>tes</strong>piti bakımından önem arz etmektedir 111 . Malların satıcı veya yetkili temsilcisi
tarafından y<strong>ü</strong>klenmesi, bu âna kadar yapılan masraflara satıcının katlanması sonucunu
da beraberinde getirmektedir. Üç<strong>ü</strong>nc<strong>ü</strong> olarak, satıcı malları, alıcı yararına, denizcilik
rizikolarına karşı sigortalamak durumundadır. Bu unsur, sif satışı özellikle FOB, CFR
(Cost and Freight = mal bedeli ve navlun ödenmiş olarak <strong>tes</strong>lim), CPT (Carriage Paid
To = taşıma <strong>ü</strong>creti ödenmiş olarak <strong>tes</strong>lim) satıştan ayırır; zira bu t<strong>ü</strong>r satışlarda satıcı
malları alıcı yararına sigorta ettirmek m<strong>ü</strong>kellefiyeti altında değildir; bu m<strong>ü</strong>kellefiyet,
sadece sif satışta sözleşmenin bir unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Sif satışın
dörd<strong>ü</strong>nc<strong>ü</strong> unsuru ise, satış bedelinin; mal bedeli, navlun ve sigorta <strong>ü</strong>cretinin
toplamından oluşmasıdır. Bu doğrultuda, uygulamada sif bedeli olarak adlandırılan
semen, bu <strong>ü</strong>ç t<strong>ü</strong>r bedelin toplamını ifade etmektedir.
B- Sif Satış Sözleşmesinde Tarafların Borçları
Sif satış, tam iki tarafa borç y<strong>ü</strong>kleyen sözleşmelerden olduğu için, tarafların
karşılıklı olarak <strong>ü</strong>stlendikleri borçları, diğer tarafın haklarını oluşturmaktadır 112 . Bu
sebeple, tarafların sahip oldukları haklar ayrıca incelenmeyecektir. Bu noktada şu
hususu hemen vurgulamak gerekir ki; bazı sif satışlarda tarafların hak ve borçlarında
farklılık olması, sözleşmenin sif niteliğini ortadan kaldırmayacağı gibi, bunlarda esaslı
değişiklikler yapan şartları taşıyan sözleşmeler de sif adı altında d<strong>ü</strong>zenlenmiş olsa bile,
hukukî anlamda gerçek sif satış değildir 113 ’ 114 .
1. Satıcının Borçları
Sif satışa <strong>kara</strong>kteristik özelliklerini kazandıran ve onu benzer nitelikteki diğer
denizaşırı satış sözleşmelerinden ayıran unsurlar, genellikle satıcının borçları
dolayısıyla açığa çıkmaktadır. Bu başlık altında satıcının borçları, TTK h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>i ve
Incoterms 2000’deki d<strong>ü</strong>zenlemeler esas alınarak, ana hatları ile incelenecektir.
111
“...Denizaşırı sözleşmelerin bir çeşidi olan Sif satışlarda malın gemi k<strong>ü</strong>peş<strong>tes</strong>ini aştığı andan itibaren nefi ve
hasarın alıcıya ait olacağı TTK.nın 1143 <strong>ü</strong>nc<strong>ü</strong> maddesinde öngör<strong>ü</strong>lm<strong>ü</strong>şt<strong>ü</strong>r. Maddenin mefhumu muhalifine göre,
dava konusu olayda olduğu gibi y<strong>ü</strong>klemeden önceye tekab<strong>ü</strong>l eden zamanda vukubulan nefi ve hasarlar ise
satıcıya ait olur...” 25.1.1968 tarih ve E. 4038/ K. 440 sayılı <strong>kara</strong>r, Eriş, G. :Açıklamalı – İçtihatlı T<strong>ü</strong>rk Ticaret
Kanunu (Deniz Ticareti ve Sigorta), C.III, An<strong>kara</strong> 1990, sh.671.
112
Bu durum, Incoterms’in d<strong>ü</strong>zenleme tarzı (mirror method) bakımından da dikkate alınmıştır.
113
Kuyucak, Mukaddime, sh.363.
114
Gerçek olmayan sif satışlar hakkında bkz. Erdem, age., sh.18-20; Kennedy, age., sh.17-24.
34