a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

konuya ilişkin d<strong>ü</strong>zenlemelerine getirilen eleştiriler, genel olarak, sif satışı kanun ile
d<strong>ü</strong>zenlemenin, onun dinamik yapısını gözardı etmek anlamına geldiği noktasında
toplanmakta ve bu t<strong>ü</strong>r bir kanunî d<strong>ü</strong>zenlemenin gerekliliği de tartışılmaktadır. Esasen,
milletlerarası uygulamalar ve ticaretin ihtiyaçları, s<strong>ü</strong>rekli bir değişim halindedir ve
kanunlar bu değişimin hızına uyum sağlamakta zorlanmaktadır. Dolayısıyla, kanun
yapma tekniği ve bu s<strong>ü</strong>recin yavaşlığı da gözön<strong>ü</strong>ne alınarak, ayrıntılı kanunî
d<strong>ü</strong>zenlemeler getirmek yerine, konunun kanunlarda ana hatlarıyla ele alınıp, bu
konudaki milletlerarası kuruluşların d<strong>ü</strong>zenlemeleriyle yetinmek daha isabetli bir
çöz<strong>ü</strong>m olacaktır 107 .
Milletlerarası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce - ICC)
tarafından milletlerarası ticarette yaygın olarak kullanılan teri<strong>mler</strong>in tanım ve yorumu
için hazırlanan ve 1 Ocak 2000 tarihinde y<strong>ü</strong>r<strong>ü</strong>rl<strong>ü</strong>ğe giren Incoterms 2000’in CIF Satış
başlığı altında ise, sif satış, satıcının, malların belirtilen varış yerine kadar taşınması
için gerekli olan masrafları ve navlun bedelini ödediği ve <strong>tes</strong>lim ânına kadar olan zıya
ve hasar ile bu âna kadar gerçekleşen olaylardan kaynaklanan ek masraflara
katlanmayı taahh<strong>ü</strong>t ettiği, ayrıca alıcının yolculuk sırasında mallara ilişkin zıya ve
hasar riskine karşılık denizcilik sigortası temin ettiği, sadece deniz veya içsu
taşımacılığında kullanılabilecek bir satış terimi olarak tanımlanmıştır 108 .
Bu tanımlar 109 değerlendirildiğinde, sif satışın temel unsurları olarak şu hususlar
ortaya çıkmaktadır: İlk olarak, satılan mal, deniz yoluyla taşınmalıdır. Bu husus, gerek
sif satışın TTK.da denizaşırı satışlar arasında h<strong>ü</strong>kme bağlanmış olmasından, gerek
Incoterms 2000’de terimin yalnızca deniz veya içsu 110 taşımacılığında
kullanılabileceğinin; aksi halde CIP (Cost and Insurance Payed = taşıma ve sigorta
bedeli ödenmiş olarak <strong>tes</strong>lim) teriminin kullanılması gerektiğinin d<strong>ü</strong>zenlenmiş
olmasından anlaşılmaktadır. Sif satışın ikinci unsuru, malların gemiye satıcı veya
107
Erdem, H. E. : Incoterms 2000, sh.215.
108
Incoterms 2000, CIF Şartı
109
Sif satışın hukukî tanımları için ayrıca bkz. Kennedy (Çev. M<strong>ü</strong>jde Tekil) : CIF Mukaveleler, İstanbul 1972,
sh.12-17.
110
Incoterms 2000’deki bu d<strong>ü</strong>zenlemeye karşılık, TTK.nın 816. maddesinde bir teknenin gemi vasfını
kazanabilmesi, onun denizde hareket etmesi imkânına bağlanmış olduğundan, TTK bakımından içsu
taşımacılığında kullanılan tekneler, gemi vasfını haiz değildirler. Dolayısıyla, bu t<strong>ü</strong>r teknelerle yapılan ticarete
deniz ticareti hukukunun gemilere özg<strong>ü</strong> özel h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>i değil; TTK.nın genel h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>i uygulanır; şu halde içsu
gemileriyle yapılan taşıma ve ticaret, <strong>kara</strong> ticareti ile ilgili h<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong><strong>mler</strong>e (TTK. m. 762 vd.) tâbi olacaktır (Kalps<strong>ü</strong>z,
T. : Deniz Ticareti Hukuku, sh.79; Tekil, age., sh.68; Zeyneloğlu, A. : Taşıma Hukuku, An<strong>kara</strong> 1993, sh.143).
33