a kara ü vers tes sosyal bl mler e st tüsü özel hukuk (t caret hukuku)

B- Enstit<strong>ü</strong> Y<strong>ü</strong>k Klozları ve Genel Şartlar
1. Enstit<strong>ü</strong> Y<strong>ü</strong>k Klozları
a) Genel olarak
Londra’nın deniz sigortaları bakımından bir d<strong>ü</strong>nya merkezi niteliği taşıması ve
d<strong>ü</strong>nya deniz sigorta piyasasının b<strong>ü</strong>y<strong>ü</strong>k bir böl<strong>ü</strong>m<strong>ü</strong>n<strong>ü</strong> kontrol etmesi, uygulamada
hemen hemen daima, Londra Sigortacılar Enstit<strong>ü</strong>s<strong>ü</strong> (Instıtute of London Underwriters)
tarafından hazırlanan Enstit<strong>ü</strong> Y<strong>ü</strong>k Klozları (EYK) (Institute Cargo Clauses)’nın
kullanılması sonucunu da beraberinde getirmiştir 47 . Bununla birlikte, tarafların sif satış
sözleşmesini Incoterms’e atfen d<strong>ü</strong>zenledikleri hallerde, Incoterms 2000’in sif satışa
ilişkin A3 (b) h<strong>ü</strong>km<strong>ü</strong> doğrultusunda, sigorta sözleşmesinin EYK.ya veya buna denk
başka bir seri kloza tâbi olması şarttır.
1.1.1982 tarihine kadar kullanılan EYK; FPA, WA ve AR 48 , klozlarından
oluşuyor ve Lloyd’s SG poliçesi ile birlikte kullanılıyordu. Bu klozların çok karışık,
anlaşılması g<strong>ü</strong>ç ve dağınık bir d<strong>ü</strong>zen içinde olması sebebiyle, d<strong>ü</strong>nya deniz sigortası
piyasasında bu kuralların yeniden gözden geçirilmesi talepleri g<strong>ü</strong>ndeme gelmiş ve bu
talepler doğrultusunda harekete geçen UNCTAD (United ations Conference on
Trade and Development - Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı)’nın
hazırladığı raporlar ve oluşturduğu komiteler aracılığıyla İngiliz deniz sigortası
47
Ülgener, F. : Denizcilik Rizikolarına Karşı Sigortalar, 40. Yılında T<strong>ü</strong>rk Ticaret Kanunu, İstanbul Üni<strong>vers</strong>i<strong>tes</strong>i
Hukuk Fak<strong>ü</strong>l<strong>tes</strong>i Ticaret Hukuku Anabilim Dalı ile Deniz Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri ve Araştırma
Görevlilerinin Değerlendirmeleri, İstanbul 1997, sh.400-401.
48
Bu <strong>ü</strong>ç kloz arasındaki temel farklılık, klozların, sigorta teminatının kapsamını belirleyen 5. maddelerindeki
d<strong>ü</strong>zenlemeden kaynaklanmaktadır. Buna göre;
FPA: Özel avaryaların hariç olduğu meşruttur; meğer ki gemi veya deniz taşıma aracı <strong>kara</strong>ya oturmuş, batmış
veya yanmış olsun, fakat bu şarta rağmen sigortacılar, y<strong>ü</strong>kleme, aktarma veya boşaltma esnasında tamamen
zıyaa uğrayan bir veya birçok kolinin sigortalı kıymetini veya sigorta konusunun makûl olarak yangına, infilâke
veya geminin ve/veya deniz taşıma aracının sudan başka bir cisimle (buz dahil) çarpışmasına veya tehlike
limanında y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>n boşaltılmasına atfedilebilecek bir zıya veya hasarını ve keza bir ara veya sığınma limanında
yapılmış ve Enstit<strong>ü</strong> Y<strong>ü</strong>k Klozu- Avarya Dahil’in dahil edilmiş bulunduğu Standart İngiliz Taşıma Poliçesi ile
sigortacıların sorumlu olacağı boşaltma, depolama ve yeniden y<strong>ü</strong>klemeye ilişkin özel masrafları da öder. Bu
kloz, poliçenin teminat verdiği s<strong>ü</strong>re boyunca geçerlidir (m.5).
WA: Poliçede açıklanan y<strong>ü</strong>zdenin altındaki avaryanın hariç olduğu meşruttur; meğer ki avarya m<strong>ü</strong>şterek
avarya olsun veyahut gemi veya deniz taşıma aracı <strong>kara</strong>ya oturmuş, batmış veya yanmış olsun, fakat bu şarta
rağmen sigortacılar y<strong>ü</strong>kleme, aktarma veya boşaltma sırasında tamamen zıyaa uğrayan herhangi bir kolinin
sigortalı kıymetini ve yine sigorta konusunun makûl olarak yangına, infilâke, geminin ve/veya deniz taşıma
aracının sudan başka bir cisimle (buz dahil) çarpışmasına veya temasına veya sığınma limanında y<strong>ü</strong>k<strong>ü</strong>n
boşaltılmasına atfedilecek bir zıya veya hasarını öder. Bu kloz, poliçenin teminat verdiği s<strong>ü</strong>re boyunca geçerlidir
(m.5).
AR: Bu sigorta, sigorta konusunun b<strong>ü</strong>t<strong>ü</strong>n zıya veya hasar tehlikelerine karşı akdedilmiş olup, hiçbir halde
yakın sebebi, gecikme veya zâti ayıp veya sigorta konusunun mahiyeti olan herhangi bir kayıp, hasar veya
masrafı temin edecek şekilde genişletilmeyecektir. Bu poliçeye dayanılarak yapılan tazminat talepleri y<strong>ü</strong>zdeye
bakılmaksızın ödenecektir (m.5).
14